PARLAMENT EUROPEJSKI,- uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych za rok budżetowy 2022,
- uwzględniając art. 100 Regulaminu i załącznik V do Regulaminu,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0103/2024),
A. mając na uwadze, że zgodnie z zestawieniem dochodów i wydatków 1 ostateczny budżet Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (zwanego dalej "Urzędem") na rok budżetowy 2022 wyniósł 68 068 551 EUR, co stanowi wzrost o 12,32 % w porównaniu z 2021 r.; mając na uwadze, że Urząd jest finansowany z wkładu Unii (17 301 544 EUR, co odpowiada 25,41 % budżetu całkowitego), składek krajowych organów nadzoru państw członkowskich (27 293 765 EUR: 40,10 %) oraz z opłat otrzymywanych od nadzorowanych podmiotów (22 228 234 EUR: 32,66 %);
B. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy (zwany dalej "Trybunałem") stwierdza w swoim sprawozdaniu dotyczącym rocznego sprawozdania finansowego Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych za rok budżetowy 2022 (zwanym dalej "sprawozdaniem Trybunału"), iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe Urzędu jest wiarygodne oraz że transakcje leżące u jego podstaw są legalne i prawidłowe;
Zarządzanie budżetem i finansami
1. zauważa z uznaniem, że wysiłki związane z monitorowaniem budżetu w ciągu roku budżetowego 2022 doprowadziły do osiągnięcia wskaźnika wykonania budżetu w wysokości 98,78 %, co oznacza niewielki spadek o 1,17 % w porównaniu z rokiem 2021; zauważa, że wskaźnik wykonania środków na płatności wyniósł 89,83 %, co oznacza lekki spadek o 0,08 % w porównaniu z poprzednim rokiem;
2. na podstawie opinii Urzędu z 5 lipca 2023 r. w odniesieniu do działań następczych podjętych w związku z absolutorium z wykonania budżetu Urzędu za rok budżetowy 2021 (zwanej dalej "opinią Urzędu") stwierdza, że Urząd - ze względu na coraz większą złożoność jego struktury budżetowej - uznał za konieczne zmienić model finansowania z opłat, aby móc odpowiednio i szybko reagować na istotne zmiany na rynku finansowym, a jednocześnie być w stanie skuteczniej zarządzać rosnącą liczbą źródeł opłat, które są rezultatem bezpośrednich mandatów nadzorczych;
Wyniki działalności
3. odnotowuje, że Urząd stosuje pewne środki, np. kluczowe wskaźniki skuteczności działania, do oceny wartości dodanej wynikającej z jego działalności oraz inne środki służące usprawnieniu zarządzania budżetem; wyraża uznanie dla Urzędu za ukończenie 90 % programu prac na 2022 r., przy czym większość kluczowych wskaźników skuteczności działania została osiągnięta lub przekroczona;
4. pochwala reakcję Urzędu na wyzwania geopolityczne w 2022 r.; stwierdza w tym kontekście, że Urząd zintensyfikował monitorowanie i nadzór ryzyka w reakcji na nielegalny i niesprowokowany atak Rosji na Ukrainę, i zadbał o większą czujność przy ocenie potencjalnych skutków dla unijnych rynków finansowych oraz podjął niezbędne kroki, aby zabezpieczyć stabilność rynku i chronić inwestorów; zauważa również, że w kontekście kryzysu energetycznego Urząd opublikował zaawansowaną ocenę dziedzin, które interesowały Komisję i w których zaproponowano środki ograniczające nadmierne wahania i łagodzące presję na płynność wywieraną na kontrahentów niefi- nansowych aktywnych na rynkach gazu i energii elektrycznej, a także przyjął tymczasowe środki nadzwyczajne, aby zaradzić problemom z płynnością;
5. stwierdza, że w 2022 r. priorytety strategiczne Urzędu koncentrowały się na trzech zagadnieniach przekrojowych, a mianowicie na wspieraniu rozwoju solidnych rynków kapitałowych, promowaniu zrównoważonego finansowania i innowacji oraz wspieraniu innowacji i cyfryzacji; pochwala Urząd za realizację tych priorytetów w 2022 r. dzięki działaniom takim jak m. in. udzielenie pomocy technicznej Komisji w dziedzinie aspektów ochrony inwestorów podczas przeglądu MiFID II i MiFIR oraz w odniesieniu do aktu dotyczącego dopuszczania do obrotu giełdowego, publikacja planu działania na rzecz zrównoważonego finansowania na lata 2022-2024 oraz ostrzeżenia dla inwestorów i właściwych organów krajowych o ryzyku związanym z kryptoaktywami;
6. docenia osiągnięcia Urzędu w 2022 r., który był ważny z punktu widzenia konwergencji praktyk nadzorczych: podjęto szereg wspólnych działań nadzorczych, przygotowano trzy ważne wzajemne oceny uzupełniające obowiązkową coroczną wzajemną ocenę kontrahentów centralnych, w tym jedną szczegółowo opisującą działania podejmowane przez właściwe organy krajowe w związku z relokacjami po wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z Unii oraz pierwsze zalecenia wydane przez Urząd dla właściwego organu krajowego na podstawie art. 16 rozporządzenia ustanawiającego, w celu strukturalnego wzmocnienia podejścia nadzorczego i zdolności właściwych organów krajowych;
7. odnotowuje, że w 2022 r. Urząd opublikował sprawozdanie na temat europejskiego rynku uprawnień do emisji i instrumentów pochodnych, w którym przedstawiono szereg zaleceń politycznych służących poprawie przejrzystości i monitorowania rynku, oraz że Urząd koordynował pierwsze w historii badanie typu tajemniczy klient, w którym zakupiono uprawnienia do emisji i instrumenty pochodne, a także uruchomił nową strategię na lata 2023-2028;
Efektywność i sukcesy
8. stwierdza, że Urząd nadal dąży do zwiększenia wydajności i synergii w obszarach swojej działalności; zauważa w tym kontekście, że Urząd ocenił swój roczny program prac, aby zwiększyć efektywność poprzez skuteczną alokację zasobów w reakcji na czynniki zewnętrzne takie jak rosyjska inwazja na Ukrainę, w tym w odniesieniu do wniosków ustawodawczych dotyczących europejskiego pojedynczego punktu dostępu, których początkowo nie przewidziano w rocznym programie prac Urzędu na 2022 r.; pochwala, że w swojej strategii na rzecz efektywności Urząd nadal wspólnie z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego korzysta z usług jednego księgowego;
9. odnotowuje niektóre środki wewnętrzne wdrożone w celu osiągnięcia przyrostu wydajności i synergii, takie jak przeniesienia wewnętrzne na pełną skalę, które umożliwiły Urzędowi wykonywanie nowych uprawnień i zadań, bez konieczności poszukiwania dodatkowych zasobów, dalsza optymalizacja organizacji przetargów dzięki dołączeniu do większej liczby procedur międzyinstytucjonalnych i organizacja dużych zamówień międzyagencyjnych, uproszczenie procedur w dziedzinie zarządzania budżetem i inwestycje podczas pandemii w narzędzia do obsługi audio i wideokonferencji, a także do głosowań, które umożliwiły pracę zdalną; zauważył ponadto, że Urząd planuje w przyszłości mniejszą liczbę wyjazdów służbowych i więcej posiedzeń zdalnych, zwiększając w ten sposób swoją elastyczność i zmniejszając koszty;
10. przyjmuje do wiadomości, że od kilku lat wszystkie funkcje administracyjne i pomocnicze Urzędu, jak zaradzanie zasobami ludzkimi, etyka, finanse, zamówienia publiczne i zarządzanie obiektami, zostały ucyfrowione i obywają się bez papieru; zauważył, że w 2022 r. Urząd przeniósł swoją infrastrukturę technologii informacyjno-komunika- cyjnych do publicznej chmury, i spodziewa się oszczędności po osiągnięciu efektu skali; jest zadowolony, że w czwartym kwartale 2022 r. Urząd rozpoczął proces wdrażania narzędzia zarządzania zamówieniami publicznymi;
Polityka kadrowa
11. zwraca uwagę, że na dzień 31 grudnia 2022 r. plan zatrudnienia wdrożono w 87,60 % - zatrudniono 219 osób na czas określony, podczas gdy unijne środki budżetowe pozwalały obsadzić 243 stanowiska w tej kategorii, zważywszy że w 2021 r. autoryzowano 250 stanowisk; zauważa ponadto, że w 2022 r. Urząd zatrudniał 91 osób jako pracowników kontraktowych i 12 oddelegowanych ekspertów krajowych;
12. stwierdza, że w 2022 r. całkowita liczba personelu zrosła o 45 % w porównaniu z 2021 r.; zauważył ponadto, że jeśli chodzi o równowagę geograficzną, pod koniec 2022 r. pracownicy Urzędu (zatrudnieni na czas określony, kontraktowi i oddelegowani eksperci krajowi) byli obywatelami 24 różnych państw Unii; przypomina o znaczeniu wyważonej reprezentacji geograficznej wśród kadry kierowniczej i całego personelu Urzędu;
13. z zadowoleniem stwierdza, że Urząd jest bliski osiągnięcia równowagi płci na szczeblu kadry kierowniczej i wśród pracowników; przyjmuje do wiadomości proporcje płci wśród kadry kierowniczej najwyższego szczebla Urzędu, gdzie 16 z 30 osób to kobiety (53 %); odnotowuje proporcje płci w Zarządzie Urzędu, gdzie 4 z 7 osób to mężczyźni (57 %); odnotowuje proporcje płci wśród personelu Urzędu, gdzie 175 z 322 osób to mężczyźni (54 %);
14. dostrzega, że Urząd prowadzi politykę ochrony godności i zapobiegania nękaniu psychicznemu i molestowaniu seksualnemu; z zadowoleniem stwierdza, że w 2022 r. nie zgłoszono, nie rozpatrywano ani nie skierowano do sądu żadnej sprawy o nękanie lub molestowanie; ponadto z zadowoleniem stwierdza, że Urząd prowadzi aktywną politykę na rzecz różnorodności i inkluzywności;
Zamówienia
15. zauważył, że w 2022 r. Urząd prowadził 14 postępowań o udzielenie zamówienia, z których trzy były przetargami otwartymi w dziedzinie IT o łącznej wartości 99,4 mln EUR;
16. przypomina, że w sprawozdaniu Trybunału w sprawie rocznego sprawozdania finansowego Urzędu za rok budżetowy 2021 znalazła się uwaga dotycząca decyzji Urzędu o wszczęciu postępowania negocjacyjnego bez uprzedniej publikacji ogłoszenia, co stanowi naruszenie pkt 3.1 załącznika I do rozporządzenia finansowego 2 ; na podstawie opinii Urzędu stwierdza, że pominięcie publikacji ogłoszenia było uzasadnione szczególnym zakresem zamówienia i zostało później należycie udokumentowane, aby dodatkowo potwierdzić, że podjęto wszelkie niezbędne kroki w celu zapobieżenia podobnej sytuacji w przyszłości;
17. zwraca uwagę na notę IV.1 do rocznego sprawozdania finansowego Urzędu za 2022 r., w której opisano niepewność co do wyniku postępowania sądowego ("UniSystems Luxembourg i Unisystems systimata plioforikis przeciwko ESMA") w związku z decyzją w ramach wspólnego postępowania o udzielenie zamówienia, którą przed Sądem Unii zakwestionował podmiot biorący udział w przetargu;
Zapobieganie konfliktom interesów i zarządzanie nimi oraz przejrzystość
18. stwierdza, że w 2022 r. Urząd zrewidował zasady postępowania w razie wystąpienia konfliktu interesów w odniesieniu do osób niebędących pracownikami, które dotyczą pracowników, oddelegowanych ekspertów krajowych i stażystów; pochwala Urząd za podjęcie różnych działań, aby zwiększyć wiedzę na temat konfliktu interesów i zasad etyki, w tym za pomocą sesji wprowadzających dla nowo zatrudnionych, oraz za organizowanie szkoleń dla ogółu personelu w celu przedstawienia najważniejszych informacji dotyczących etyki, szczegółowego wyjaśnienia metod postępowania z instrumentami finansowymi i prezentacji priorytetów na 2022 r.;
19. stwierdza, że w przypadku rocznych deklaracji o braku konfliktu interesów zbadanych przez Urząd w 2022 r. nie zgłoszono żadnych problemów związanych z potencjalnymi konfliktami interesów; zauważa, że oprócz oświadczeń rocznych w 2022 r. Urząd skontrolował i ocenił sporą liczbę wniosków i oświadczeń pracowników, a mianowicie 54 oświadczenia w procedurach selekcji, 13 oświadczeń dotyczących pracy zarobkowej współmałżonka, 41 wniosków o zezwolenie na działalność dodatkową, 21 wniosków o zgodę na publikację lub wystąpienie, 23 wnioski o zawarcie transakcji z udziałem instrumentów finansowych, 10 wniosków o zgodę na podjęcie działalności podczas urlopu z przyczyn osobistych i 10 oświadczeń dotyczących planowanej działalności po opuszczeniu Urzędu; zauważa w tym kontekście, że chociaż większość oświadczeń nie budziła obaw co do konfliktu interesów, w dwóch przypadkach zalecono zmianę składu komisji selekcyjnej, a w jednym wprowadzono pewne zabezpieczenia w odniesieniu do osoby na stanowisku kierowniczym opuszczającej Urząd, takie jak brak dostępu do informacji poufnych i jednoroczny zakaz prowadzenia działalności lobbingowej wśród personelu;
20. z zadowoleniem stwierdza, że Urząd publikuje życiorysy i deklaracje o braku konfliktu interesów członków zarządu i kadry kierowniczej; pochwala przejrzystość, z jaką Urząd informuje o spotkaniach swoich pracowników z zewnętrznymi interesariuszami na swojej stronie internetowej;
21. przypomina, że w sprawozdaniu Trybunału w sprawie rocznego sprawozdania finansowego Urzędu za rok budżetowy 2021 znalazła się uwaga dotycząca niedociągnięć stwierdzonych w systemach zarządzania i kontroli Urzędu dotyczących konfliktu interesów; zauważa w tym kontekście, że w 2022 r. zespół ds. etyki Urzędu zainicjował praktykę systematycznego gromadzenia deklaracji o braku konfliktu interesów od osób oceniających kadrę kierowniczą wyższego szczebla w celu zagwarantowania, że w procedurze oceny kadry kierowniczej wyższego szczebla Urzędu nie pojawia się żadne ryzyko konfliktu interesów; przypomina również, że Rada Organów Nadzoru zmieniła zasady postępowania dotyczące konfliktu interesów, aby wprowadzić wobec osób będących w konflikcie, tj. członków Rady, zastępców lub koordynatorów właściwych organów krajowych, jasny wymóg, aby opuszczały salę w momencie dyskusji nad problematycznym punktem obrad oraz wstrzymały się od głosowania w procedurach pisemnych; pochwala Urząd za uwzględnienie uwagi Trybunału: kwestię, której dotyczyła, uważa się obecnie za zamkniętą;
Mechanizmy kontroli wewnętrznej
22. z zadowoleniem przyjmuje roczną ocenę systemu kontroli wewnętrznej Urzędu oraz cieszy się, że taki system istnieje i działa prawidłowo; zauważa, że Urząd obliczył 77 wskaźników kontroli wewnętrznej, obejmujących wszystkie zasady kontroli wewnętrznej, i stwierdził 42 niedociągnięcia, z których większość była niewielka, średnia lub zerowa, i z których żadne nie podważało istnienia i właściwego funkcjonowania zasad kontroli wewnętrznej; zauważa, że zaobserwowane możliwości poprawy są związane głównie z obszarami takimi jak środowisko kontroli, działalność kontrolna oraz elementy informacji i komunikacji;
23. stwierdza, że w 2022 r. Urząd został skontrolowany pod kątem zarządzania danymi przez Służbę Audytu Wewnętrznego Komisji (IAS), która doceniła ustanowienie ram zarządzania danymi, a także stałe wysiłki na rzecz spójniejszej wizji zarządzania danymi; stwierdza jednak, że IAS zauważyła niedociągnięcia zarówno w projektowaniu, jak i skutecznym i wydajnym wdrażaniu systemów kontroli wewnętrznej ustanowionych na potrzeby procedur zarządzania danymi, a także wydała pięć zaleceń, z których dwa są bardzo ważne; wzywa Urząd do usunięcia niedociągnięć oraz poinformowania organu udzielającego absolutorium o postępach;
24. zauważa, że w następstwie rocznej oceny ryzyka organizacyjnego Urząd zidentyfikował w 2022 r. zagrożenia, takie jak niestabilność i zmienność sytuacji na rynku, która może wpływać na stabilność finansową, narażać inwestorów na ryzyko i zwiększać ryzyko nadzorcze dla Urzędu, ryzyko związane z niewystarczającymi zasobami lub braku wiedzy fachowej w niektórych obszarach, aby dostosować się do nowych wyzwań, oraz ryzyko cyberataku na Urząd, zagrażającego bezpieczeństwu systemów informatycznych; wzywa Urząd do podjęcia wszelkich niezbędnych działań łagodzących, aby przeciwdziałać tym zagrożeniom;
Inne uwagi
25. wyraża uznanie dla Urzędu, którego system zarządzania środowiskowego w ramach EMAS (unijny system ekozarządzania i audytu) został oficjalnie doceniony - uzyskał rejestrację EMAS w 2022 r.; pochwala ponadto Urząd za podjęcie zobowiązania do wspierania i uwzględniania w jak największym stopniu wymogów ekologicznych w postępowaniach o udzielenie zamówienia; na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa z zadowoleniem, że Urząd należy do tych agencji, które publikują roczną deklarację środowiskową;
26. stwierdza, że w 2022 r. Urząd wraz z innymi europejskimi urzędami nadzoru ostrzegał konsumentów przed wysokim ryzykiem związanym z wieloma kryptowalutami i spekulowaniem nimi;
27. w odniesieniu do innych uwag towarzyszących decyzji w sprawie absolutorium, które mają charakter przekrojowy, odsyła do swojej rezolucji z 11 kwietnia 2024 r. 3 w sprawie wyników, zarządzania finansami i kontroli agencji.
