PARLAMENT EUROPEJSKI,- uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii za rok budżetowy 2022,
- uwzględniając art. 100 Regulaminu i załącznik V do Regulaminu,
- uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0104/2024),
A. mając na uwadze, że zgodnie z zestawieniem dochodów i wydatków 1 ostateczny budżet Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii ("Centrum") na rok budżetowy 2022 wyniósł 18 893 136 EUR, co stanowi wzrost o 0,71 % w porównaniu z 2021 r.; mając na uwadze, że budżet Centrum pochodzi głównie (94 %) z budżetu Unii;
B. mając na uwadze, że w swoim sprawozdaniu dotyczącym rocznego sprawozdania finansowego Centrum za rok budżetowy 2022 ("sprawozdaniu Trybunału") Trybunał Obrachunkowy ("Trybunał") stwierdził, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe Centrum jest wiarygodne oraz że transakcje leżące u jego podstaw są legalne i prawidłowe;
Zarządzanie budżetem i finansami
1. zauważa z zadowoleniem, że monitorowanie budżetu w ciągu roku budżetowego 2022 doprowadziło do osiągnięcia wskaźnika wykonania budżetu w wysokości 98,78 %, co oznacza spadek o 1,22 % w porównaniu z rokiem 2021; zauważa, że wskaźnik wykonania w odniesieniu do środków na płatności wyniósł 96,65 %, co oznacza nieznaczny wzrost o 0,30 % w porównaniu z rokiem 2021; ponadto zauważa, że wskaźnik wykonania w odniesieniu do środków na płatności przeniesionych z 2021 r. na 2022 r. wyniósł 88,98 %;
2. na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że Centrum, chociaż zapłaciło odsetki za zwłokę tylko z tytułu jednego opóźnienia w płatnościach, dokonało znacznej liczby płatności, które zostały błędnie oznaczone jako płatności opóźnione (107 z 1 595) w systemie zarządzania finansami i rachunkowością Centrum (system rachunkowości memoriałowej (ABAC)) ze względu na wprowadzenie nieprawidłowych parametrów lub nieprawidłowych danych, lub obu tych czynników, dotyczących terminu płatności lub daty otrzymania dokumentów pociągających za sobą zobowiązanie płatnicze; na podstawie odpowiedzi Centrum zauważa, że niespójne oznaczenie opóźnionych płatności nie wpłynęło na prawidłowość operacji; odnotowuje ponadto, że Centrum przyjęło pewne środki w celu zminimalizowania wspomnianego ryzyka "fałszywie dodatniego" oraz zapewnienia, aby jego system ABAC mógł dawać jednoznaczny i dokładny obraz ewentualnych faktycznych opóźnień w płatnościach; wzywa Agencję do dalszego monitorowania tej kwestii i do ograniczania ewentualnego przyszłego ryzyka utraty reputacji związanego z tą kwestią;
Wyniki
3. zauważa, że nowy model pomiaru wyników Centrum określa ograniczoną liczbę(10) złożonych kluczowych wskaźników skuteczności działania (KPI), które są wykorzystywane do pomiaru skuteczności osiągania pożądanych wyników i wydajności wykorzystania przydzielonych zasobów oraz które są uzupełniane przez KPI wyższego szczebla, koncentrujące się na wynikach i oddziaływaniu; zauważa, że w odniesieniu do oceny wskaźników skuteczności działania Centrum określiło 65 celów rocznych, z których w 2022 r. zrealizowano 57 (87 %);
4. zauważa, że w przypadku programu prac na 2022 r. Centrum osiągnęło 152 ze 188 produktów/rezultatów (81 %), częściowo osiągnęło 12 % z nich (tj. 23 produkty/rezultaty, które zostały opóźnione i były w toku pod koniec 2022 r.), podczas gdy 12 rezultatów (6 %) nie osiągnięto, a dwa rezultaty nie miały zastosowania; odnotowuje opinię Centrum, że większość opóźnień lub odwołań działań w 2022 r. wynikała z braku zasobów; zauważa ponadto, że do celów realizacji nowego mandatu (który ma obowiązywać od 2024 r.) Centrum rozpoczęło w 2024 r. przygotowania, które obejmowały kluczowe zasoby i wymagały pewnego dostosowania niektórych wcześniej zaplanowanych działań;
5. pochwala wysiłki Centrum i postępy poczynione w jego trzech obszarach pracy (zdrowie, bezpieczeństwo i motory biznesu); odnotowuje w szczególności opublikowanie w 2022 r. nowego Europejskiego raportu narkotykowego (EDR), który zawiera najnowszy przegląd sytuacji w zakresie narkotyków w Europie do 2022 r., a także zwraca uwagę na uruchomienie platformy elearningowej PLATO, na której znajduje się Europejski program profilaktyki mający na celu szkolenie specjalistów zaangażowanych w kształtowanie decyzji, opinii i polityki w zakresie profilaktyki w Europie; odnotowuje również wydanie siedmiu miniprzewodników, które zawierają odpowiedzi na pytania dotyczące narkotyków w miejscach rozrywki, społecznościach lokalnych, szkołach i więzieniach oraz uwzględniają potrzeby rodzin i ludności bezdomnej, oraz publikację trzech dokumentów informacyjnych na temat pomieszczeń do konsumpcji narkotyków, sprawdzania narkotyków i interwencji w zakresie e-zdrowia;
6. z uznaniem zauważa, że w 2022 r. Centrum opublikowało nowe szybkie badanie tendencji według metody mieszanej, aby ocenić początkową reakcję służb na potrzeby przesiedlonych Ukraińców w krajach sąsiadujących w Unii; wyraża uznanie dla Centrum za współpracę z Europolem w celu przygotowania czwartej edycji wspólnej analizy "EU Drug Markets: In-depth analysis" [Rynki narkotykowe w UE - dogłębna analiza], której wyniki przedstawiono w szeregu modułów: każdy z nich koncentruje się na rynku konkretnego narkotyku i obejmuje tendencje w całym łańcuchu dostaw, od produkcji i nielegalnego handlu po dystrybucję i stosowanie; w tym kontekście pochwala przedstawienie w 2022 r. pierwszych dwóch modułów dotyczących kokainy i metamfetaminy;
7. zauważa, że w 2022 r. Centrum nadal wdrażało system wczesnego ostrzegania Unii Europejskiej (SWO) we współpracy ze swoimi partnerami; odnotowuje w tym samym kontekście, że w 2022 r. po raz pierwszy oficjalnie zgłoszono do SWO 41 nowych substancji psychoaktywnych; zauważa ponadto, że dwie nowe substancje psychoaktywne, które w 2021 r. zostały poddane ocenie ryzyka przez Centrum (3-chlorometkatynon (3-CMC) i 3-metylometkatynon (3-MMC)), zostały uwzględnione w definicji "narkotyku" w dyrektywie delegowanej Komisji w 2022 r.;
8. z zadowoleniem przyjmuje udział Centrum w szkoleniach i budowaniu zdolności w zakresie narkotyków, wskutek czego Centrum udało się przekazać wiedzę około 950 specjalistom pracującym w dziedzinie narkotyków, w tym funkcjonariuszom organów ścigania i decydentom; zauważa ponadto, że około 1 200 specjalistów pracujących w dziedzinie narkotyków na całym świecie wzięło udział w siedmiu seminariach internetowych zorganizowanych przez Centrum w 2022 r.; wyraża uznanie dla Centrum za zorganizowanie, wraz z jego partnerami, czwartej europejskiej konferencji poświęconej zachowaniom uzależniającym i uzależnieniom: "Lisbon Addictions 2022", która w ramach nadrzędnego tematu "Uzależnienia na świecie" zgromadziła rekordową liczbę 1 757 uczestników z 84 krajów;
9. z zadowoleniem przyjmuje nieustające wysiłki Centrum na rzecz uwypuklenia społecznych aspektów narkotyków i ich wpływu na społeczeństwo, propagowania polityki reintegracji społecznej osób używających środków odurzających oraz podchodzenia do kwestii narkotyków z perspektywy multidyscyplinarnej; uważa, że należy dalej podnosić świadomość na temat tego, jak ważne są profilaktyka i innowacyjne podejście do polityki antynarkotykowej na pierwszym miejscu stawiające zdrowie psychiczne;
10. z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione przez Centrum, jeśli chodzi o opracowanie "EU Drug Markets: In-depth analysis" [Rynki narkotykowe w UE - dogłębna analiza] przygotowane we współpracy z Europolem, które zawiera moduły dotyczące konkretnych narkotyków, publikowane w ciągu 2022 r., a którego kolejne edycje mają pojawić się w 2023 r.; z zadowoleniem przyjmuje prace nad poprawą jakości i dostępności podstawowych danych dotyczących dostaw, prowadzone w 2022 r. we współpracy z krajowymi punktami kontaktowymi Reitox i Europolem; wyraża zadowolenie, że Centrum zrealizowało wszystkie zadania w ramach multidyscyplinarnej platformy przeciwko zagrożeniom przestępstwami, jeśli chodzi o konopie indyjskie, kokainę i heroinę; przypomina, że handel narkotykami uznano za główne źródło zysków i kanał rekrutacji przestępczości zorganizowanej i terroryzmu, oraz podkreśla, że Centrum pomaga zapewnić bezpieczeństwo w Europie;
11. z zadowoleniem przyjmuje bieżącą współpracę Centrum z krajami partnerskimi objętymi europejską polityką sąsiedztwa na szczeblu regionalnym w ramach projektu pomocy technicznej EU4MD, a także trwającą realizację dwustronnego projektu pomocy dla Gruzji (EMCDDA4GE); z zadowoleniem przyjmuje ustanowienie oficjalnego partnerstwa w programie współpracy między Ameryką Łacińską, Karaibami i Unią Europejską w zakresie polityki antynarkotykowej;
Wydajność i zyski
12. pochwala zobowiązanie się Centrum do stałej poprawy wydajności i efektywności jego działań oraz do maksymalnego wykorzystania jego zasobów, wiedzy fachowej i know-how, aby ostatecznie przyczynić się do bezpieczniejszej i zdrowszej Europy, w szczególności poprzez ustalenia dotyczące współpracy z agencjami w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych oraz zdrowia; odnotowuje środki, jakie Centrum podjęło w celu zmniejszenia kosztów bieżących swoich pomieszczeń, takie jak stosowanie zacienienia na powierzchniach szklanych oraz przełączników klimatyzacji na oknach; odnotowuje ponadto porozumienie z Europejską Agencją Bezpieczeństwa Morskiego w sprawie wspólnego korzystania ze wspólnych stref (stołówki, podziemne parkingi i obiekty konferencyjne) w budynku, w którym znajdują się ich siedziby, oraz w sprawie współpracy między obiema agencjami w zakresie wspólnego udzielania zamówień na wspólne usługi (np. między innymi bezpieczeństwo, sprzątanie, catering) i wspólnej organizacji działań szkoleniowych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania dla pracowników obu agencji;
13. zauważa z zadowoleniem, że Centrum posiada plan strategiczny (strategię ochrony środowiska na lata 2021-2025), który zakłada, że stanie się neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla, oraz że uwzględniło w swoim rocznym sprawozdaniu z działalności wskaźniki dotyczące efektywności środowiskowej i śladu węglowego Centrum, przy czym od 2014 r. wyniki roczne stale się poprawiają; z zadowoleniem przyjmuje decyzję dyrektora Centrum podjętą w 2022 r. o staraniu się o certyfikację EMAS; procedura ta miała się zakończyć w 2023 r.;
14. zauważa, że w 2022 r. Centrum wdrożyło kilka projektów mających na celu poprawę efektywności środowiskowej dzięki lepszemu zużyciu energii elektrycznej, instalowaniu ogniw fotowoltaicznych na dachu budynku, a także instalacji stacji wspólnego użytkowania samochodów elektrycznych w celu zastąpienia floty pojazdów Centrum pojazdami elektrycznymi lub hybrydowymi;
Polityka kadrowa
15. zauważa, że na dzień 31 grudnia 2022 r. plan zatrudnienia został wykonany w 97 % - powołano na stanowiska sześciu urzędników i 68 pracowników zatrudnionych na czas określony spośród siedmiu stanowisk dla urzędników i 69 stanowisk dla pracowników zatrudnionych na czas określony, zatwierdzonych w budżecie Unii (w 2022 r. zatwierdzono 76 stanowisk, tyle samo co w 2021 r.); odnotowuje ponadto, że w 2022 r. w Centrum pracowało 27 pracowników kontraktowych; z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzony przez Centrum w 2022 r. przegląd stanu zatrudnienia oraz skuteczny i wydajny przydział zasobów, w ramach którego 72,44 % pracowników Centrum przydzielono do zadań operacyjnych, 18,20 % do wsparcia administracyjnego i koordynacji, a 9,35 % do działań neutralnych; pochwala bardzo niski wskaźnik rotacji pracowników w Centrum (2,9 %) w 2022 r.;
16. zauważa, że według Centrum kadra kierownicza wyższego szczebla składa się z dwóch kobiet (22 %) i siedmiu mężczyzn (78 %), natomiast w zarządzie zasiada 20 kobiet (37 %) i 34 mężczyzn (63 %); zauważa, że personel ogółem składa się z 36 mężczyzn (38 %) i 58 kobiet (62 %); przypomina, jak ważne jest zapewnienie równowagi płci wśród pracowników, i wzywa Centrum do uwzględnienia tego aspektu podczas rekrutacji pracowników i nominacji na stanowiska kadry kierowniczej wyższego szczebla; apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby podczas mianowania kandydatów na członków zarządu Centrum uwzględniały znaczenie równowagi płci;
17. przyjmuje do wiadomości sprawozdanie Centrum w odniesieniu do działań następczych podjętych w związku z absolutorium z wykonania budżetu Centrum za rok budżetowy 2021 ("sprawozdanie Centrum") w celu poprawy równowagi płci w Centrum; zauważa, że takie środki zostały podjęte w kontekście procedur rekrutacyjnych Centrum i rozpowszechniania w państwach członkowskich informacji na temat procedury naboru Centrum; wyraża uznanie dla przewodniczącego zarządu Centrum za to, że zwrócił się do właściwych organów państw członkowskich, Norwegii i Turcji o zapewnienie równowagi płci podczas wyznaczania ich członków zarządu Centrum; ponadto na podstawie sprawozdania Centrum, w odniesieniu do uwagi dotyczącej niestosowania SYSPER, zauważa, że Centrum opracowało i wdrożyło własne narzędzia technologii informacyjno-komunikacyjnych na potrzeby cyfrowego zarządzania zasobami ludzkimi;
18. przypomina uwagę Trybunału zawartą w sprawozdaniu rocznym w sprawie agencji za 2018 r., dotyczącą zatrudniania pracowników tymczasowych na podstawie umowy ramowej z naruszeniem wymogów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/104/WE 2 oraz przepisów prawa pracy obowiązujących w Portugalii; na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że uwaga ta została zamknięta, natomiast przedmiotowa umowa ramowa wygasła w marcu 2022 r., a ostatnia płatność dotycząca pracowników tymczasowych miała miejsce w styczniu 2022 r.;
Zamówienia publiczne
19. na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa, że kwota (75 000 EUR) odpowiadająca umowie zawartej w 2022 r. nie została w pełni objęta odpowiednim zobowiązaniem budżetowym, co doprowadziło do deficytu w wysokości 8 000 EUR; zauważa, że podobna sytuacja miała miejsce w 2021 r. w przypadku tego samego rodzaju umowy i w obu przypadkach Centrum, zgodnie ze sprawozdaniem Trybunału, nie spełniło wymogów określonych w art. 10 ust. 3 i art. 73 ust. 2 regulaminu finansowego Centrum; na podstawie odpowiedzi Centrum przyjmuje jednak do wiadomości, że koszt zamówienia został podzielony zgodnie z porozumieniami zawartymi z dwoma innymi podmiotami, które korzystają z pomieszczeń Centrum w Lizbonie; zauważa w tym kontekście, że Centrum musiało ponieść jedynie część całkowitych kosztów/wydatków związanych z zamówieniem, które opierały się na odpowiadających im zobowiązaniach budżetowych, natomiast pozostałe koszty opierały się na operacjach księgowych dotyczących kompensowania/ rozliczenia, ponieważ koszty te zostały poniesione przez dwa pozostałe podmioty;
Zapobieganie konfliktom interesów i zarządzanie nimi oraz przejrzystość
20. uznaje istniejące środki i bieżące wysiłki Centrum na rzecz zapewnienia przejrzystości, zapobiegania konfliktom interesów i zarządzania nimi oraz zapewnienia ochrony sygnalistom; zauważa, że w 2022 r. nie zgłoszono żadnego przypadku konfliktu interesów i sygnalizowania nieprawidłowości, nie przeprowadzono żadnego dochodzenia ani nie zakończono żadnego postępowania; wyraża zadowolenie, że Centrum opublikowało na swojej stronie internetowej deklaracje interesów i życiorysy kadry kierowniczej wyższego szczebla, członków zarządu i ekspertów zewnętrznych będących członkami komitetu naukowego Centrum; przypomina, że jeśli chodzi o członków zarządu, na stronie internetowej Centrum dostępne jest jedynie podsumowanie ich obecnej działalności zawodowej; zauważa, że Centrum zobowiązało się, że do końca 2023 r. zbada możliwość uwzględniania w publikowanych życiorysach również wcześniejszej działalności zawodowej tych członków;
21. zauważa, że w 2022 r. Centrum nie spotkało się z lobbystami; odnotowuje ponadto, że w oparciu o wytyczne i zalecenia opracowane przez Komisję i Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w tym względzie Centrum przyjęło kodeks postępowania i praktyczne zalecenia/wytyczne dotyczące ewentualnych kontaktów swoich pracowników z przedstawicielami grup interesu; zauważa również, że jeśli takie spotkania miałyby być organizowane, w wytycznych zaleca się ich rejestrowanie i upublicznianie; wzywa Centrum do przestrzegania tych wytycznych i niezwłocznego publikowania informacji o takich spotkaniach;
Kontrola wewnętrzna
22. zauważa, że w 2022 r. Służba Audytu Wewnętrznego (IAS) przeprowadziła dwa audyty dla Centrum, a mianowicie dotyczące współpracy międzynarodowej oraz adekwatności koordynacji i ustaleń roboczych partnerskich dyrekcji generalnych i innych zainteresowanych stron, a także ram zarządzania zdecentralizowanych agencji Unii; odnotowuje, że wyniki audytu obu projektów audytowych nadal nie były dostępne pod koniec 2022 r.; nie odnotowano wówczas żadnych krytycznych zagrożeń lub niezrealizowanych zaleceń Służby Audytu Wewnętrznego, z wyjątkiem jednego niezrealizowanego zalecenia dotyczącego komunikacji wewnętrznej, sformułowanego w następstwie audytu dotyczącego zarządzania zasobami ludzkimi i etyki przeprowadzonego w 2021 r.;
23. z zadowoleniem przyjmuje wyniki przeprowadzonej w 2022 r. oceny skuteczności systemów kontroli wewnętrznej Centrum, zgodnie z którą wszystkie komponenty są obecne i funkcjonują; zauważa, że w ocenie określono pięć zasad ram kontroli wewnętrznej, w przypadku których konieczne mogą być pewne usprawnienia w odniesieniu do środowiska kontroli, działań kontrolnych oraz informacji i komunikacji; zwraca ponadto uwagę, że w 2022 r. przeprowadzono kompleksową identyfikację i ocenę ryzyka mającą na celu poprawę zarządzania ryzykiem w Centrum; stwierdzono wówczas zagrożenia związane z nowym mandatem Centrum i jego nowym modelem biznesowym; wzywa Centrum do wyeliminowania wszystkich niedociągnięć stwierdzonych przy okazji różnych ocen przeprowadzonych w 2022 r.;
24. zauważa, że w 2021 r. Centrum przyjęło zmienioną strategię zwalczania nadużyć finansowych zawierającą trzy cele strategiczne i plan działania do wdrożenia w 2022 r., który do końca roku został w dużym stopniu wdrożony, przy czym tylko jedno z 12 działań pozostaje otwarte;
Inne uwagi
25. wyraża uznanie dla Centrum za działania komunikacyjne, które koncentrowały się na zapewnieniu produkcji wysokiej jakości publikacji, przy czym w 2022 r. opracowano 66 publikacji naukowych i instytucjonalnych, a także 16 artykułów naukowych i rozdziałów książek redagowanych lub współredagowanych przez Centrum i opublikowanych w prestiżowych czasopismach;
26. z zadowoleniem przyjmuje znaczny wzrost liczby odbiorców, do których udało się Centrum dotrzeć w 2022 r. za pośrednictwem różnych kanałów komunikacji; zauważa w tym kontekście, że Centrum odnotowało ok. 2,6 mln pojedynczych użytkowników na swojej stronie internetowej, co daje rekordową liczbę (wzrost o prawie 50 % w porównaniu z 2021 r.), a także 1,6 mln odsłon swoich materiałów wideo (wzrost o 15 % w porównaniu z 2021 r.) oraz wzrost liczby obserwujących w dwóch kluczowych kanałach mediów społecznościowych: LinkedIn (+ 57 %) i Instagram (+ 37 %);
27. wzywa Centrum, by położyło nacisk na rozpowszechnianie wyników swoich badań wśród ogółu społeczeństwa oraz docierało do obywateli za pośrednictwem mediów społecznościowych i innych narzędzi komunikacji; w związku z tym wyraża zadowolenie, że sprawozdania sporządzane przez Centrum są dostępne dla użytkowników;
28. z zadowoleniem przyjmuje stronę internetową EMCDDA 4 Ukraine, stworzoną dla europejskich specjalistów w dziedzinie narkotyków, która wspiera osoby przesiedlone z Ukrainy;
29. w odniesieniu do innych uwag towarzyszących decyzji w sprawie absolutorium, które mają charakter przekrojowy, odsyła do swojej rezolucji z 11 kwietnia 2024 r. 3 w sprawie wyników, zarządzania finansami i kontroli agencji.
