PARLAMENT EUROPEJSKI,- uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiej Agencji Chemikaliów za rok budżetowy 2022,
- uwzględniając art. 100 Regulaminu i załącznik V do Regulaminu,
- uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0135/2024),
A. mając na uwadze, że zgodnie z zestawieniem dochodów i wydatków 1 ostateczny budżet Europejskiej Agencji Chemikaliów (zwanej dalej "Agencją") na rok budżetowy 2022 wyniósł 114 777 691 EUR, co stanowi wzrost o 5,83 % w porównaniu z 2021 r.; mając na uwadze, że budżet Agencji jest finansowany głównie z dwóch źródeł dochodów, a mianowicie z pobranych opłat i wkładu z budżetu ogólnego Unii;
B. mając na uwadze, że w swoim sprawozdaniu dotyczącym rocznego sprawozdania finansowego Agencji za rok budżetowy 2022 (zwanym dalej "sprawozdaniem Trybunału") Trybunał Obrachunkowy (zwany dalej "Trybunałem") stwierdza, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe Agencji jest wiarygodne oraz że operacje leżące u jego podstaw są legalne i prawidłowe;
C. mając na uwadze, że nie zgłoszono żadnych problemów wymagających działań naprawczych w odniesieniu do zamówień publicznych Agencji w 2022 r. oraz nie są realizowane ani nie oczekują na realizację żadne działania naprawcze, które wynikałyby z przeglądów i ocen dotyczących lat poprzednich;
D. mając na uwadze, że nie zgłoszono żadnych problemów wymagających działań naprawczych w odniesieniu do systemów kontroli wewnętrznej Agencji w 2022 r. oraz nie są realizowane ani nie oczekują na realizację żadne działania naprawcze, które wynikałyby z audytów i ocen dotyczących lat poprzednich;
Zarządzanie budżetem i finansami
1. zauważa z zadowoleniem, że wysiłki związane z monitorowaniem budżetu w ciągu roku budżetowego 2022 doprowadziły do osiągnięcia wskaźnika wykonania w odniesieniu do środków na zobowiązania na bieżący rok w wysokości 98,61 %, co oznacza lekki wzrost o 0,23 % w porównaniu z rokiem 2021, oraz że wskaźnik wykonania w odniesieniu do środków na płatności na bieżący rok wyniósł 85,06 %, co oznacza wzrost o 1,17 % w porównaniu z rokiem 2021;
2. przypomina, że Agencja jest finansowana z opłat wnoszonych przez przemysł oraz z wkładu wyrównawczego UE zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 2 , rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 3 oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 4 ; podkreśla fakt, że opłaty mają charakter jednorazowy i zależą od strategicznych wyborów dokonywanych przez podmioty przemysłu chemicznego, w związku z czym istnieje duża niepewność co do wysokości tych opłat i terminów płatności; przypomina, że w 2020 r. Komisja obiecała wniosek w sprawie poprawy zarządzania Agencją i zwiększenia zrównoważonego charakteru jej modelu finansowania; nalega, aby Komisja niezwłocznie go przedstawiła;
3. z satysfakcją zauważa, że w 2022 r. po raz pierwszy od ostatecznego terminu rejestracji na mocy rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 w 2018 r. dochody Agencji z opłat wzrosły, podczas gdy zależność od Unii w zakresie finansowania działalności Agencji nieznacznie zmalała;
Wydajność
4. zauważa, że Agencja jest głównym inicjatorem wdrażania unijnych przepisów w dziedzinie chemikaliów z korzyścią dla zdrowia publicznego i środowiska oraz innowacyjności i konkurencyjności; odnotowuje, że Agencja gromadzi, ocenia i rozpowszechnia informacje na temat chemikaliów, pomaga przedsiębiorstwom przestrzegać przepisów i propaguje bezpieczne stosowanie chemikaliów;
5. zauważa, że Agencja wdrożyła 93 % swojego programu prac i zrealizowała 151 ze 162 szczegółowych działań i wyników zaplanowanych na 2022 r., podczas gdy osiem działań nadal jest w toku zgodnie z planem; zauważa ponadto, że w przypadku trzech "nieukończonych" działań potrzebny byłby wkład ze strony państw członkowskich lub zmiana priorytetów w obszarze prac;
6. zauważa, że Agencja skoncentrowała się na realizacji swoich podstawowych zadań i wspieraniu Komisji Europejskiej we wdrażaniu strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności zgodnie z kierunkiem określonym przez zarząd w planie strategicznym na lata 2019-2023 i w przeglądzie przeprowadzonym w 2021 r.;
7. zwraca uwagę na pewne wyzwania stojące przed Agencją w 2022 r., takie jak nieskuteczny system udzielania zezwoleń, stwierdzony w 2021 r., wzrost liczby wniosków dotyczących sześciowartościowego chromu, który ma się utrzymać w 2023 r., co doprowadziło do zmniejszenia zdolności komitetów naukowych do wydawania opinii, a także brak doświadczonych członków; zauważa ponadto, że państwa członkowskie przedłożyły niewiele projektów sprawozdań z oceny dotyczących biobójczych substancji czynnych, co utrudni zakończenie ocen do końca 2024 r., jak przewidziano w rozporządzeniu (UE) nr 528/2012; podkreśla fakt, że zgodnie z planem działania dotyczącym substancji czynnych w ostatnich latach Agencja dołożyła starań, aby wesprzeć państwa członkowskie w dalszych postępach;
8. z zadowoleniem przyjmuje działania Agencji na rzecz promowania alternatyw dla testów na zwierzętach oraz kroki podjęte w celu poprawy skuteczności i widoczności tych prac;
Wydajność i poprawa wyników
9. pochwala strategię Agencji na rzecz zwiększenia wydajności mającą na celu osiągnięcie wartości dodanej dzięki zarządzaniu opartemu na wynikach, a także za opracowanie nowych narzędzi planowania i sprawozdawczości, które są bardziej przyjazne dla użytkownika, zapewniają lepsze zdolności sprawozdawcze i oszczędzają czas całemu personelowi; zauważa, że aspekty sprawozdawczości zostały zmienione w celu lepszego dostosowania ich do programu prac Agencji oraz w celu umożliwienia ściślejszego powiązania ze sobą celów Agencji i celów poszczególnych pracowników;
10. zauważa, że w 2022 r. Agencja rozpoczęła również proces optymalizacji zdolności przepustowej infrastruktury w celu zminimalizowania wszelkiej nadwyżki przepustowości infrastruktury informatycznej, a wyniki z drugiej połowy roku pokazują, że udało się jej ograniczyć wykorzystanie tej infrastruktury (zarówno procesorów (CPU), jak i pamięci (RAM)) o około 25 %; z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podjęte w ramach działań optymalizacyjnych i zachęca Agencję do kontynuowania wysiłków w tym kierunku;
11. zauważa, że Agencja nadal dzieli się jednostką audytu wewnętrznego z Agencją Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego (byłą Agencją Europejskiego Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej); zauważa, że Agencja i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności utrzymują regularne kontakty na szczeblu roboczym i na wyższym szczeblu kierowniczym oraz że systematycznie oceniają i wykorzystują możliwości współpracy (poprzez przeprowadzanie szczegółowego przeglądu programów prac);
12. zauważa ponadto, że Agencja kontynuowała strategiczną współpracę z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności w zakresie dostarczania formatu danych IUCLID jako usługi świadczonej w ramach usług w chmurze na potrzeby prac Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności prowadzonych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 5 , w związku z czym dzięki wykorzystaniu istniejących platform informatycznych osiągnięto korzyści skali;
13. przypomina, jak ważna jest poprawa cyfryzacji w Agencji pod względem wewnętrznego funkcjonowania i zarządzania, ale także w celu przyspieszenia cyfryzacji procedur; podkreśla, że Agencja musi nadal aktywnie działać w tym zakresie, aby uniknąć przepaści cyfrowej między agencjami; zwraca jednak uwagę na konieczność przyjęcia wszystkich niezbędnych środków bezpieczeństwa, aby uniknąć ryzyka dla bezpieczeństwa przetwarzanych informacji w sieci; podkreśla potrzebę zintensyfikowania działań przeciwko atakom cybernetycznym lub próbom infiltracji, zwłaszcza tym pochodzącym z Rosji lub Chin;
14. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Agencja, we współpracy z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności, podjęła kroki w celu promowania zasady "jedna substancja - jedna ocena", aby zapewnić większą spójność oceny zagrożeń i ryzyka stwarzanych przez substancje czynne;
Polityka kadrowa
15. zauważa, że na dzień 31 grudnia 2022 r. plan zatrudnienia zrealizowano w 98,07 % - zatrudnionych było 458 pracowników na czas określony, podczas gdy budżet Unii przewidywał 467 stanowisk dla tej kategorii pracowników (taka sama liczba zatwierdzonych stanowisk jak w 2021 r.); zauważa ponadto, że w 2022 r. Agencja zatrudniała 128 pracowników kontraktowych, 48 pracowników tymczasowych, pięciu konsultantów i dwóch oddelegowanych ekspertów krajowych;
16. przypomina o znaczeniu zagwarantowania równowagi płci wśród pracowników i z zadowoleniem przyjmuje w tym względzie fakt, że Agencja uruchomiła plan działania na rzecz osiągnięcia celów określonych w Karcie na rzecz różnorodności i włączenia społecznego przyjętej w 2022 r., między innymi w celu osiągnięcia równowagi płci w zespole kierowniczym, wśród innych środków na rzecz włączenia; zwraca się do Agencji, aby poinformowała organ udzielający absolutorium o realizacji tego planu działania; przyznaje, że osiągnięcie rezultatów w tej dziedzinie wymaga czasu; zauważa jednak, że równowaga płci wśród kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla Agencji nieznacznie się poprawiła - 76 % stanowisk zajmowanych przez mężczyzn (82 % w 2021 r.) i 24 % - przez kobiety (18 % w 2021 r.); zauważa, że równowaga płci wśród pracowników wynosi ogółem 261 mężczyzn (45 %) i 317 kobiet (55 %);
17. z zadowoleniem zauważa, że na dzień 31 grudnia 2022 r. Agencja zatrudniała pracowników z 26 państw członkowskich; zwraca uwagę, że 32 % pracowników Agencji to obywatele państwa członkowskiego jej siedziby; przypomina o znaczeniu równowagi geograficznej i zachęca Agencję do dalszego podejmowania środków niezbędnych do zapewnienia zrównoważonej i sprawiedliwej reprezentacji geograficznej; jednocześnie wyraża zaniepokojenie brakiem równowagi geograficznej wśród kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla Agencji, gdzie jest tylko jeden dyrektor z Europy Środkowo-Wschodniej; jest zdania, że konieczna jest poprawa sytuacji; zwraca się do Agencji o przedstawienie organowi udzielającemu absolutorium sprawozdania na ten temat;
18. zauważa, że Agencja prowadzi politykę ochrony godności ludzkiej i zapobiegania nękaniu psychicznemu i molestowaniu seksualnemu, a także wraz z innymi agencjami tworzy zespół zadaniowy zaufanych doradców; oczekuje na ich sprawozdanie i zalecenia; zauważa, że w 2022 r. nie zgłoszono żadnych przypadków molestowania ani nękania, i zachęca Agencję do kontynuowania i rozwijania prac mających na celu zapobieganie tym zjawiskom również w przyszłości;
19. zauważa, że od marca 2022 r. pracownicy Agencji zaczęli stopniowo wracać do siedziby Agencji, co spowodowało wdrożenie nowych przepisów dotyczących pracy hybrydowej w październiku 2022 r.; zauważa w tym kontekście, że nowe przepisy promują elastyczność i wzmocnienie pozycji pracowników przy jednoczesnym utrzymaniu spójności społecznej i współpracy dzięki regularnej cotygodniowej obecności w biurze;
20. zauważa, że Agencja korzystała z większej mobilności wewnętrznej w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby w zakresie wiedzy naukowo-technicznej i administracyjnej w swojej pracy; zauważa, że stworzyło to możliwości rozwoju kariery, a tym samym przyczyniło się do motywowania pracowników Agencji i utrzymania kultury wysokiej wydajności, ciągłej poprawy i zdolności reagowania; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że aby motywować pracowników i poszerzać zakres ich umiejętności, Agencja uruchomiła również nowe inicjatywy, w tym mentoring i coaching;
21. podkreśla, że należy zapewnić odpowiednią obsadę kadrową, aby uwzględnić potrzeby Europejskiego Zielonego Ładu, unijnej strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności i planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, w szczególności w kontekście dążenia do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń i związanych z tym dodatkowych zadań;
Zapobieganie konfliktom interesów i zarządzanie nimi oraz przejrzystość
22. zauważa, że na podstawie dogłębnej oceny ryzyka swoich działań Agencja określiła procedury i podprocedury, które wymagają zarządzania konfliktami interesów; zauważa ponadto, że we wszystkich tych procedurach za każdym razem, gdy danemu pracownikowi przydzielane jest zadanie, administrator procedury dokonuje przeglądu rocznych deklaracji o braku konfliktu interesów, a w przypadku niektórych newralgicznych procedur pracownik jest zobowiązany do złożenia specjalnej deklaracji o braku konfliktu interesów;
23. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że z myślą o usprawnieniu praktyki w zakresie konfliktu interesów po okresie zatrudnienia polityka Agencji w zakresie konfliktu interesów została ostatnio zmieniona przez zarząd Agencji w czerwcu 2023 r.; zauważa, że wprowadzone zmiany wzmacniają systematyczne monitorowanie przestrzegania obowiązków po okresie zatrudnienia przez byłych pracowników Agencji, zgodnie z zaleceniami Europejskiego Trybunału Obrachunkowego i uwagami organu udzielającego absolutorium z poprzednich lat;
24. odnotowuje, że Agencja publikuje na swojej stronie internetowej informacje o spotkaniach kadry kierowniczej wyższego szczebla z przedstawicielami grup interesu;
25. z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie przez Agencję w 2022 r. nowego elektronicznego narzędzia do gromadzenia i weryfikowania rocznych deklaracji o braku konfliktu interesów ekspertów zewnętrznych wnoszących wkład w prace Agencji, co gwarantuje dodatkowo pewność procedury;
26. zauważa z zadowoleniem, że strategia Agencji w zakresie zwalczania nadużyć finansowych została ostatnio zmieniona przez zarząd Agencji w grudniu 2022 r. i koncentruje się na utrzymaniu i dalszym rozwijaniu kultury zwalczania nadużyć finansowych w Agencji oraz na regularnym przeglądzie kluczowych strategii politycznych i procedur; zauważa, że w strategii skonsolidowano wewnętrzny mechanizm antykorupcyjny, określając role i obowiązki w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym oraz fundusze i zasoby wykorzystywane do zwalczania nadużyć finansowych; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w 2022 r. wszyscy pracownicy Agencji odbyli szkolenie w zakresie zwalczania nadużyć finansowych; zauważa z zadowoleniem, że Agencja dysponuje wytycznymi dla sygnalistów, tak aby pracownicy Agencji mogli przekazywać informacje o wszelkich działaniach, które są sprzeczne z interesem publicznym;
27. przypomina, że procesy decyzyjne Agencji mają być jasne, otwarte i zapewniać wyważony wynik w oparciu o uzasadnione podejście naukowe; zauważa, że informacje na temat zamiarów Agencji i państw członkowskich, na przykład dotyczące sprawdzenia substancji lub stworzenia dokumentacji, są dostępne w internecie, w związku z czym przedsiębiorstwa mają dostęp do danych potrzebnych im do podejmowania świadomych decyzji biznesowych; zauważa ponadto, że akredytowane organizacje zainteresowanych stron mogą uczestniczyć w spotkaniach naukowych w charakterze obserwatorów, chyba że ze względu na poufny charakter informacji handlowych sesje odbywają się przy drzwiach zamkniętych; zauważa ponadto, że refleksje, opinie i wnioski komitetów naukowych Agencji są zawarte w opiniach i protokołach, które są publikowane w internecie;
28. przypomina o znaczeniu, jakie dla poznania prac Agencji przez obywateli ma zwiększenie widoczności jej działań w mediach, internecie i mediach społecznościowych;
Inne uwagi
29. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w 2022 r. Agencja przyjęła politykę cyberbezpieczeństwa i przeprowadziła ocenę ogólnego ryzyka informatycznego; zauważa ponadto, że Agencja wprowadziła możliwość uwierzytelniania biometrycznego, zwiększyła widoczność centrum operacji bezpieczeństwa i przeprowadziła testy przełączania awaryjnego między ośrodkami przetwarzania danych;
30. zauważa z zadowoleniem, że w 2022 r. Agencja przystąpiła do etapu próbnego PPMT (narzędzie zarządzania zamówieniami publicznymi Komisji Europejskiej), aby przetestować to narzędzie e-zamówień (przed jego ostatecznym uruchomieniem w 2023 r.); zauważa, że Agencja już w przeszłości korzystała z innych narzędzi e-zamówień, takich jak eTendering lub system eSubmission, a jednocześnie w 2022 r. odnowiła subskrypcję Cloudia - elektronicznej platformy zamówień publicznych Hansel (centralnej jednostki zakupującej fińskich organów publicznych), tak aby wszystkie zamówienia administracyjne realizowane za pośrednictwem Hansel były w pełni cyfrowe;
31. odnotowuje, że w 2022 r. z powodzeniem odnowiono certyfikat systemu ekozarządzania i audytu (EMAS) oraz certyfikat ISO 14001 Agencji; na podstawie sprawozdania Trybunału zauważa z zadowoleniem, że Agencja należy do tych agencji, które publikują roczną deklarację środowiskową;
32. podkreśla, że Agencja kontynuowała starania o stopniowe wycofanie testów na zwierzętach w Europie na tyle, na ile jest to możliwe w obecnych ramach regulacyjnych; zauważa, że Agencja promuje alternatywy dla badań na zwierzętach na trzy sposoby: skoncentrowanie się na grupach substancji poprzez stosowanie odrębnej strategii, inwestowanie w działania międzynarodowe promujące alternatywy i nowe metodyki podejścia oraz dostarczanie danych będących w posiadaniu Agencji; ponawia swój apel do Agencji o przyspieszenie tego procesu stopniowego wycofywania; zauważa ponadto, że Agencja współpracuje z Komisją i innymi zainteresowanymi stronami w celu wsparcia Komisji w opracowaniu planu działania na rzecz pełnego zastąpienia badań na zwierzętach w zakresie chemikaliów;
33. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Agencja nadal wdraża różne środki mające zwiększyć jej obecność w przestrzeni publicznej i obecność w internecie przez nowe publikacje i liczne aktualizacje na swojej stronie internetowej, uruchomienie wspólnego z czterema agencjami kanału na Instagramie o nazwie "Jedno zdrowie - jedno środowisko" oraz obecność w mediach społecznościowych; odnotowuje w tym kontekście wzrost ogólnej obecności w mediach i wzrost wskaźników pomiarowych Agencji w mediach społecznościowych w 2022 r. w porównaniu z 2021 r.;
34. w odniesieniu do innych uwag towarzyszących decyzji w sprawie absolutorium, które mają charakter przekrojowy, odsyła do swojej rezolucji z 11 kwietnia 2024 r. 6 w sprawie wyników, zarządzania finansami i kontroli agencji.
