a także mając na uwadze, co następuje:(1) Aby zapobiec zakłóceniom na unijnym rynku wina w roku gospodarczym 2023/2024, Komisja przyjęła rozporządzenie delegowane (UE) 2023/1225 2 uwzględniające środek wyjątkowy w postaci destylacji w sytuacji kryzysowej w niektórych państwach członkowskich. Celem środka było zmniejszenie nadmiernych poziomów zapasów odnotowanych w niektórych głównych regionach winiarskich Unii, w szczególności w odniesieniu do win czerwonych i różowych, w wyniku skumulowanego wpływu różnych kryzysów doświadczonych w poprzednich latach, a także ogólnej tendencji spadkowej w zakresie spożycia wina w Unii oraz malejącej wielkości wywozu w kontekście wysokiej inflacji wpływającej na decyzje zakupowe konsumentów i wysokich kosztów ponoszonych przez producentów wina.
(2) W rezultacie w sześciu państwach członkowskich będących producentami (Niemcy, Hiszpania, Francja, Włochy, Węgry i Portugalia) wycofano z rynku ponad 3,5 mln hektolitrów win czerwonych i różowych. Wycofanie tych ilości, w połączeniu ze spadkiem produkcji w Unii w 2023 r. (- 10,5 % w porównaniu z rokiem poprzednim) oraz w państwach członkowskich będących ważnymi producentami (-24 % we Włoszech i -21 % w Hiszpanii), ogólnie przełożyło się na zapewnienie większej równowagi na rynku w bieżącym roku gospodarczym, chociaż sytuacja na rynku w całej Unii jest nadal delikatna.
(3) Z kolei w Portugalii odnotowano największy wzrost zbiorów wśród państw członkowskich produkujących wino w 2023 r. (o 10 % więcej niż w roku poprzednim i o 15 % więcej w przypadku segmentu win czerwonych objętych chronioną nazwą pochodzenia lub chronionym oznaczeniem geograficznym), a całkowita wielkość produkcji wyniosła tam około 7,5 mln hektolitrów. Jednocześnie wielkość sprzedaży portugalskich win czerwonych objętych chronioną nazwą pochodzenia lub chronionym oznaczeniem geograficznym na rynku krajowym wzrosła jedynie nieznacznie o 2,3 % do marca 2024 r. w porównaniu z analogicznym okresem w 2023 r., natomiast wielkość wywozu do kwietnia 2024 r. spadła o 1,5 %. Sytuacja ta dotyka szczególnie segment rynku portugalskich win czerwonych objętych chronioną nazwą pochodzenia lub chronionym oznaczeniem geograficznym - szacuje się, że do lipca 2024 r. poziom zapasów w tym segmencie rynku wzrośnie o 29 % w porównaniu z 2023 r. i o 46 % w porównaniu ze średnią ucinaną z poprzednich pięciu lat.
(4) Nagromadzenie zapasów wywiera znaczną presję na ceny na portugalskim rynku wina. W przypadku niepodjęcia natychmiastowego działania istnieje ryzyko, że zaistniała sytuacja spotęguje zakłócenia na rynku krajowym, gdy pojawią się zbiory z 2024 r., ponieważ producenci wina nie będą mieli możliwości przechowywania nowo wyprodukowanego wina i będą zmuszeni do prowadzenia sprzedaży po jeszcze niższych cenach. Obecna presja na portugalskim rynku wina oraz pilna potrzeba zapewnienia portugalskim producentom wystarczających możliwości przechowywania wina z nowych zbiorów mogą w pewnym stopniu niekorzystnie wpłynąć również na rynki wina w innych państwach członkowskich, na które trafić mogłaby część nadwyżki podaży z Portugalii, która mogłaby być sprzedawana po niskich cenach, niekoniecznie ze wskazaniem pierwotnej nazwy pochodzenia lub pierwotnego oznaczenia geograficznego.
(5) Usunięcie z portugalskiego rynku wina części zapasów z najbardziej dotkniętego segmentu rynku win czerwonych objętych chronioną nazwą pochodzenia lub chronionym oznaczeniem geograficznym powinno przyczynić się do rozwiązania problemu zakłócenia równowagi na rynku w Portugalii i uniknięcia sytuacji, w której występujące już zakłócenia wywołają gorszy lub przedłużający się kryzys w Portugalii oraz obejmą rynki wina innych państw członkowskich. Pomimo środka przyjętego w 2023 r. oczekuje się, że do końca lipca 2024 r. poziom zapasów win czerwonych objętych chronioną nazwą pochodzenia lub chronionym oznaczeniem geograficznym w Portugalii przekroczy rekordowy poziom z roku poprzedniego o 2,25 mln hektolitrów, co stanowi 63 % łącznych przeciętnych zbiorów. Pod koniec bieżącego roku gospodarczego łączny poziom zapasów w tych kategoriach wina osiągnie dwu- i półkrotność wielkości produkcji z 2023 r., podczas gdy średni poziom końcowych zapasów wynosi mniej niż dwu- krotność przeciętnych zbiorów.
(6) W celu zmniejszenia presji na rynku należałoby usunąć co najmniej 15 % wspomnianej nadwyżki zapasów, czyli około 340 000 hektolitrów wina. Zakładając rekompensatę na poziomie o 20 % niższym od niedawnych cen rynkowych, na sfinansowanie środka należałoby przeznaczyć kwotę w wysokości około 15 mln EUR. Portugalia oświadczyła, że nie jest w stanie usunąć z rynku nadmiernych ilości wina poprzez zastosowanie płatności krajowych na podstawie art. 216 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Wszelkie inne środki dostępne na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 wydają się niewystarczające lub nieodpowiednie. W związku z tym należy wykorzystać rezerwę rolną do wdrożenia ukierunkowanego środka w postaci destylacji w sytuacji kryzysowej w Portugalii.
(7) Aby uniknąć zakłóceń konkurencji, należy wykluczyć stosowanie uzyskanego alkoholu w przemyśle spożywczym i napojów oraz ograniczyć je do celów przemysłowych, w tym do celów dezynfekcyjnych i farmaceutycznych oraz do celów energetycznych. Aby uniknąć wszelkich nadużyć lub nadmiernej rekompensaty po wdrożeniu tego środka wyjątkowego, należy zwrócić się do zainteresowanego państwa członkowskiego o ukierunkowanie środka wyłącznie na te kategorie wina, w których przypadku występuje znaczne zakłócenie równowagi na rynku, oraz należy ograniczyć odnośną rekompensatę do poziomu poniżej odpowiednich niedawnych cen rynkowych.
(8) Aby skuteczniej wykorzystywać zasoby finansowe Unii, które można przydzielić na destylację wina w sytuacji kryzysowej, Portugalia powinna mieć możliwość uzupełnienia unijnego wsparcia finansowego płatnościami krajowymi w wysokości maksymalnie 200 % wsparcia Unii przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu.
(9) Portugalia powinna przekazać Komisji szczegółowe informacje na temat wykonania niniejszego rozporządzenia, aby umożliwić Unii monitorowanie skuteczności środka wprowadzonego niniejszym rozporządzeniem.
(10) Ze względów budżetowych Unia powinna sfinansować wydatki poniesione przez Portugalię w celu wdrożenia środka przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu wyłącznie w przypadku, gdy wydatki te zostaną poniesione w określonym terminie kwalifikowalności. Wsparcie na rzecz tego środka wyjątkowego powinno zatem podlegać wypłacie do dnia 30 kwietnia 2025 r.
(11) Ponieważ po dniu 30 kwietnia 2025 r. nie będą dokonywane żadne płatności, art. 5 ust. 2 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2022/127 3 , który przewiduje proporcjonalne zmniejszenie płatności miesięcznych dokonanych po terminie, nie ma zastosowania.
(12) W celu ochrony interesów finansowych Unii właściwe organy krajowe państwa członkowskiego stosującego środek wyjątkowy w postaci destylacji w sytuacji kryzysowej przeprowadzają kontrole w celu weryfikacji zgodności z warunkami i wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu.
(13) Ze względu na szczególnie pilną potrzebę, biorąc pod uwagę trwające zakłócenia na rynku oraz krótki czas, jaki pozostał Portugalii na rozpoczęcie wdrażania środka przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu przed zbliżającymi się zbiorami, które zostaną przeprowadzone we wrześniu 2024 r., istnieje potrzeba podjęcia natychmiastowego działania i jak najszybszego usunięcia nadwyżki podaży z rynku. W przeciwnym razie sytuacja na rynku ulegnie dalszemu pogorszeniu i obecny brak równowagi będzie występować również w nowym roku gospodarczym, co będzie groziło powstaniem przedłużającego się kryzysu w Portugalii, który mógłby również wpłynąć na rynki wina w innych państwach członkowskich. W związku z tym opóźnienie działania mogłoby zmniejszyć jego skuteczność pod względem stabilizacji portugalskiego rynku wina.
(14) Ze względu na wyżej wskazaną szczególnie pilną potrzebę niniejsze rozporządzenie należy przyjąć w trybie pilnym określonym w art. 228 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.
(15) Z uwagi na konieczność podjęcia natychmiastowego działania niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.Sporządzono w Brukseli dnia 19 lipca 2024 r.
