a także mając na uwadze, co następuje:(1) Europejski Zielony Ład określony w komunikacie Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. jest europejską strategią zrównoważonego wzrostu gospodarczego i ma na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, konkurencyjnej, neutralnej dla klimatu gospodarce o obiegu zamkniętym i w środowisku wolnym od toksyn. Wyznaczono w nim ambitny cel zapewnienia, aby do 2050 r. Unia stała się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Uznaje się w nim korzyści płynące z inwestowania w konkurencyjny zrównoważony rozwój Unii poprzez budowanie bardziej sprawiedliwej, ekologicznej i cyfrowej Europy. Produkty mają do odegrania kluczową rolę w tym procesie przejścia na zieloną gospodarkę. Z uwagi na fakt, że obecne procesy produkcji i struktury konsumpcji są zbyt liniowe i uzależnione od przerobu nowych surowców, które są wydobywane, sprzedawane i przetwarzane w towary, które z kolei na koniec są unieszkodliwiane w postaci odpadów lub emisji, w Europejskim Zielonym Ładzie kładzie się nacisk na pilną potrzebę przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym i podkreśla konieczność poczynienia znacznych postępów. Wskazuje się w nim również efektywność energetyczną jako priorytet służący dekarbonizacji sektora energetycznego oraz osiągnięciu celów klimatycznych na lata 2030 i 2050.
(2) Aby przyspieszyć przejście na model gospodarki o obiegu zamkniętym, Komisja opracowała program zorientowany na przyszłość w swoim komunikacie z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie nowego planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy, którego celem jest dostosowanie ram regulacyjnych do zrównoważonej przyszłości. W planie tym podkreśla się, że "obywatelom gospodarka o obiegu zamkniętym zapewni wysokiej jakości, funkcjonalne i bezpieczne produkty, które są bardziej wydajne i przystępne cenowo, trwalsze i przeznaczone do ponownego wykorzystywania, naprawy oraz wysokiej jakości recyklingu". Jak określono w tym planie, obecnie nie ma kompleksowego zestawu wymogów, które zagwarantowałyby, że wszystkie produkty wprowadzane na rynek Unii staną się coraz bardziej zrównoważone i sprawdzą się w obiegu zamkniętym. Zwłaszcza sposób projektowania produktów w niewystarczającym stopniu sprzyja zrównoważoności w całym cyklu życia. W rezultacie produkty są często wymieniane, co wiąże się ze znacznym zużyciem energii i zasobów w celu wytworzenia i dystrybucji nowych produktów oraz unieszkodliwienia starych. Podmiotom gospodarczym i obywatelom nadal zbyt trudno jest dokonywać zrównoważonych wyborów w odniesieniu do produktów, ponieważ brakuje stosownych informacji i przystępnych cenowo wariantów. Prowadzi to do niewykorzystanych możliwości w zakresie zrównoważoności i operacji umożliwiających zachowanie wartości, ograniczonego popytu na materiały wtórne oraz przeszkód w przyjmowaniu modeli biznesowych o obiegu zamkniętym.
(3) W pełni funkcjonujący rynek wewnętrzny zrównoważonych produktów jest warunkiem wstępnym ustanowienia w Unii gospodarki o obiegu zamkniętym. Wspólne wymogi ekoprojektu na poziomie unijnym umożliwiłyby opracowanie, wdrożenie i upowszechnienie nowych modeli biznesowych gospodarki o obiegu zamkniętym na całym rynku wewnętrznym. Środki takie zmniejszyłyby również obciążenie przedsiębiorstw i zapewniłyby przemysłowi i konsumentom dostęp do wiarygodnych i jasnych danych, pozwalając tym samym na dokonywanie bardziej zrównoważonych wyborów.
(4) W komunikacie Komisji z dnia 10 marca 2020 r. w sprawie nowej strategii przemysłowej dla Europy określono nadrzędną ambicję Unii, aby wspierać "dwojaką transformację" w kierunku neutralności klimatycznej i przywództwa cyfrowego. Powtórzono w niej założenia Europejskiego Zielonego Ładu, akcentując wiodącą rolę, jaką musi odegrać w tym procesie przemysł europejski, ograniczając ślad węglowy i ślad materiałowy oraz uwzględniając kwestię obiegu zamkniętego we wszystkich sektorach gospodarki, a także podkreślono potrzebę odejścia od tradycyjnych modeli i zrewolucjonizowania sposobu, w jaki projektujemy, wytwarzamy i użytkujemy produkty oraz pozbywamy się ich, a także potrzebę bezpiecznych dostaw surowców. Recykling i wykorzystanie surowców wtórnych pomogą zmniejszyć zależność Unii. W komunikacie Komisji z dnia 5 maja 2021 r. pt. "Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. - tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy" potwierdzono główne przesłania strategii z 2020 r. i skupiono się na wnioskach wyciągniętych z kryzysu związanego z COVID-19, w tym na potrzebie wspierania odporności.
(5) Wobec braku prawa Unii pojawiły się już rozbieżne podejścia krajowe do kwestii poprawy zrównoważenia środowiskowego produktów, począwszy od wymogów informacyjnych dotyczących okresu kompatybilności oprogramowania urządzeń elektronicznych po obowiązki sprawozdawcze w zakresie postępowania z niesprzeda- nymi dobrami trwałego użytku. Pokazuje to, że dalsze starania krajowe zmierzające do osiągnięcia celów określonych niniejszym rozporządzeniem prawdopodobnie doprowadziłyby do dalszej fragmentacji rynku wewnętrznego. Aby przyczynić się do funkcjonowania rynku wewnętrznego przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska, potrzebne jest zatem stworzenie ambitnych ram regulacyjnych umożliwiających stopniowe wprowadzanie wymogów ekoprojektu dla produktów. Niniejsze rozporządzenie ustanowi takie ramy dzięki zastosowaniu podejścia opartego na ekoprojekcie określonego pierwotnie w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE 3 do możliwie najszerszej grupy produktów.
(6) Niniejsze rozporządzenie będzie wspierać wzorce produkcji i konsumpcji, które są zgodne z ogólnymi celami Unii w zakresie zrównoważonego rozwoju, włączając w to cele w zakresie klimatu, środowiska, energii, wykorzystania zasobów i różnorodności biologicznej, przy jednoczesnym zachowaniu ograniczeń planety, poprzez ustanowienie ram prawnych, które przyczyniają się do dostosowania produktów do wymogów zasobooszczędnej, neutralnej dla klimatu gospodarki o obiegu zamkniętym, do zmniejszenia ilości odpadów oraz do zapewnienia, aby wyniki osiągane przez liderów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju stopniowo stawały się normą. W rozporządzeniu należy przewidzieć ustanowienie nowych wymogów ekoprojektu w celu zwiększenia trwałości, niezawodności, możliwości naprawy, ulepszania, ponownego użycia i zdatności do recyklingu produktów, poprawy możliwości odnowienia i konserwacji produktów, rozwiązania problemu obecności w produktach chemikaliów stwarzających zagrożenie, zwiększenia efektywności energetycznej i zasobooszczędności produktów, w tym w odniesieniu do możliwości odzyskiwania surowców strategicznych i krytycznych, zmniejszenia przewidywanej ilości odpadów wytworzonych w związku z produktami oraz zwiększenia zawartości materiałów z recyklingu w produktach, przy jednoczesnym zapewnieniu ich efektywności i bezpieczeństwa, umożliwieniu ich regeneracji i wysokiej jakości recyklingu oraz zmniejszeniu śladu węglowego i środowiskowego.
(7) Wymogi ekoprojektu powinny również odnosić się do praktyk związanych z przedwczesnym starzeniem się produktów. Takie praktyki mają ogólnie negatywny wpływ na środowisko w postaci zwiększonej ilości odpadów oraz zużycia energii i materiałów, które można ograniczyć poprzez wymogi ekoprojektu, przyczyniając się jednocześnie do zrównoważonej konsumpcji.
(8) Parlament Europejski w swojej rezolucji z dnia 25 listopada 2020 r. pt. "Dążenie do bardziej zrównoważonego jednolitego rynku dla przedsiębiorstw i konsumentów" 4 z zadowoleniem odniósł się do promowania trwałych produktów, łatwiejszych do ponownego użycia, naprawy i recyklingu. W rezolucji z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie nowego planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym 5 Parlament Europejski podkreślił między innymi, że zrównoważone, cyrkularne, bezpieczne i nietoksyczne produkty i materiały powinny być na rynku unijnym normą, nie wyjątkiem, i należy postrzegać je jako opcję domyślną, która jest atrakcyjna, przystępna cenowo i dostępna dla wszystkich konsumentów. Parlament Europejski wezwał również do wyznaczenia wiążących celów unijnych, aby znacząco zmniejszyć ślad materiałowy i ślad konsumpcyjny w Unii. Parlament Europejski uznał, że przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym może przynieść rozwiązania pozwalające sprostać obecnym wyzwaniom środowiskowym i kryzysowi gospodarczemu wywołanemu pandemią COVID-19. W swoich konkluzjach pt. "Ku ekologicznej odbudowie opartej na obiegu zamkniętym", przyjętych w dniu 11 grudnia 2020 r., Rada również z zadowoleniem przyjęła zamiar przedstawienia przez Komisję wniosków ustawodawczych wpisujących się w kompleksowe i zintegrowane ramy polityki w zakresie zrównoważonych produktów, które to ramy będą wspierać neutralność klimatyczną, efektywność energetyczną i zasobooszczędność oraz nietoksyczną gospodarkę o obiegu zamkniętym, chronić zdrowie publiczne i różnorodność biologiczną, a także wzmacniać pozycję konsumentów i nabywców publicznych oraz ich chronić.
(9) Niniejsze rozporządzenie przyczyni się do osiągnięcia celów Unii w zakresie klimatu i energii. Zgodnie z celami określonymi w porozumieniu paryskim, przyjętym w dniu 12 grudnia 2015 r. na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 6 (zwanym dalej "porozumieniem paryskim") oraz zatwierdzonym przez Unię w dniu 5 października 2016 r. 7 , w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 8 ustanowiono wiążące krajowe zobowiązanie Unii w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 % do 2030 r. oraz zapisano w przepisach cel, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej całej gospodarki do 2050 r. W 2021 r. Komisja przyjęła pakiet "Gotowi na 55", aby dostosować politykę Unii w dziedzinie klimatu i energii do osiągnięcia tych celów. W tym celu, zgodnie z zasadą "efektywność energetyczna przede wszystkim" zapisaną w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 9 , należy znacznie zwiększyć poziom poprawy efektywności energetycznej do około 36 % pod względem zużycia energii końcowej - do 2030 r. Wymogi dotyczące produktów przewidziane w niniejszym rozporządzeniu będą odgrywać istotną rolę w realizacji tego celu dzięki znacznemu zmniejszeniu śladu energetycznego produktów. Wymogi w zakresie efektywności energetycznej zmniejszą również narażenie konsumentów na wzrost cen energii. Jak uznano w porozumieniu paryskim, poprawa zrównoważoności konsumpcji i produkcji będzie również odgrywać ważną rolę w przeciwdziałaniu zmianie klimatu.
(10) Niniejsze rozporządzenie przyczyni się również do osiągnięcia szerszych celów środowiskowych Unii. W 8. unijnym programie działań w zakresie środowiska ustanowionym decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/591 10 zapisano w ramach prawnych cel Unii, jakim jest nieprzekraczanie ograniczeń planety, oraz określono warunki umożliwiające osiągnięcie celów priorytetowych, do których należy przejście na nietoksyczną gospodarkę o obiegu zamkniętym. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu wzywa się również Unię do lepszego monitorowania zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby oraz produktów konsumpcyjnych, informowania o tych zanieczyszczeniach, zapobiegania im oraz usuwania ich skutków. Oznacza to, że chemikalia, materiały i produkty muszą być bezpieczne i zrównoważone już na etapie projektowania i podczas ich cyklu życia, co skutkowałoby nietoksycznymi cyklami materiałowymi, jak określono w komunikacie Komisji z dnia 12 maja 2021 r. w sprawie planu działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby oraz w komunikacie Komisji z dnia 14 października 2020 r. pt. "Strategia w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności na rzecz nietoksycznego środowiska", w którym wzywa się do dążenia do zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń w produkcji i konsumpcji. Ponadto zarówno w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, jak i planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym uznano, że unijny rynek wewnętrzny zapewnia masę krytyczną, która może wpływać na globalne standardy w zakresie zrównoważoności produktów i ich projektowania. Niniejsze rozporządzenie będzie zatem odgrywać znaczącą rolę w osiągnięciu kilku celów ustanowionych w ramach celów zrównoważonego rozwoju określonych w Agendzie ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, zarówno w Unii, jak i poza jej granicami, w szczególności celów w ramach celu zrównoważonego rozwoju 12 ("Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja").
(11) W dyrektywie 2009/125/WE ustanowiono ramy określania wymogów ekoprojektu dla produktów związanych z energią. Wraz z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1369 11 dyrektywa ta przyczyniła się do znacznego zmniejszenia zapotrzebowania Unii na energię pierwotną w przypadku produktów i szacuje się, że oszczędności te będą nadal rosły. Przepisy wykonawcze przyjęte na podstawie dyrektywy 2009/125/WE zawierają również wymogi dotyczące aspektów związanych z obiegiem zamkniętym, takich jak trwałość, możliwość naprawy i zdatność do recyklingu. Jednocześnie instrumenty takie jak oznakowanie ekologiczne UE, wprowadzone rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 66/2010 12 , lub unijne kryteria dotyczące zielonych zamówień publicznych ustanowione w komunikacie Komisji z dnia 16 lipca 2008 r. pt. "Zamówienia publiczne na rzecz poprawy stanu środowiska" mają szerszy zakres, ale ich wpływ osłabiają ograniczenia wynikające z dobrowolnego podejścia.
(12) W dyrektywie 2009/125/WE co do zasady skutecznie propaguje się efektywność energetyczną i niektóre aspekty obiegu zamkniętego produktów związanych z energią, a przyjęte w niej podejście oparte na ekoprojekcie może stopniowo przyczynić się do zrównoważoności wszystkich produktów. Aby zrealizować zobowiązania wynikające z Europejskiego Zielonego Ładu, podejście to należy rozszerzyć na inne grupy produktów i systematycznie uwzględniać kluczowe aspekty umożliwiające zwiększanie zrównoważenia środowiskowego produktów objętych wiążącymi wymogami. Zapewniając wprowadzanie na rynek Unii wyłącznie produktów spełniających te wymogi, niniejsze rozporządzenie nie tylko poprawi swobodny przepływ takich produktów dzięki unikaniu rozbieżności między krajami, ale także zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko w cyklu życia produktów, w odniesieniu do których ustanowiono takie wymogi.
(13) Aby stworzyć skuteczne zharmonizowane ramy prawne nieulegające dezaktualizacji, należy przewidzieć ustanawianie wymogów ekoprojektu w odniesieniu do wszystkich towarów fizycznych wprowadzanych do obrotu lub oddawanych do użytku, w tym części składowych takich jak opony i produktów pośrednich. Treści cyfrowe będące integralną częścią fizycznego produktu również mają być objęte zakresem stosowania. Powinno to umożliwić Komisji uwzględnienie jak najszerszej gamy produktów przy ustalaniu priorytetów w określaniu wymogów ekoprojektu, a tym samym zmaksymalizowanie ich skuteczności. W razie potrzeby przy ustalaniu wymogów ekoprojektu należy przewidzieć szczególne zwolnienia, w szczególności w przypadku gdy wymogi ekoprojektu nie są konieczne, aby przyczynić się do zrównoważenia środowiskowego określonych produktów, lub na przykład w odniesieniu do produktów o szczególnym zastosowaniu, produktów o szczególnym przeznaczeniu, którego nie można zrealizować, spełniając wymogi ekoprojektu, lub produktów produkowanych w bardzo małych ilościach lub z uwzględnieniem specyfiki i wielkości rynku produktu. Ponadto niniejsze rozporządzenie nie powinno być stosowane do produktów, w przypadku których jest już jasne, że wymogi ekoprojektu nie byłyby odpowiednie, lub gdy inne przepisy przewidują ustanowienie takich wymogów. Powinno to dotyczyć żywności i pasz zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady 13 , produktów leczniczych zdefiniowanych w dyrektywie 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 14 , weterynaryjnych produktów leczniczych zdefiniowanych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/6 15 , żywych roślin, zwierząt i mikroorganizmów, produktów pochodzenia ludzkiego, produktów roślinnych i zwierzęcych związanych bezpośrednio z ich przyszłą reprodukcją oraz pojazdów, o których mowa, w art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013 16 i w art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 168/2013 17 oraz w art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 18 , w odniesieniu do tych aspektów produktu, dla których określono wymogi na mocy sektorowych aktów ustawodawczych Unii mających zastosowanie do tych pojazdów. Pojazdy te podlegają szeregowi wymogów dotyczących poszczególnych produktów i różnym zharmonizowanym systemom homologacji typu na mocy unijnych aktów prawnych, takich jak dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE 19 i dyrektywa 2005/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 20 oraz rozporządzenie (UE) 2018/858. Dodatkowe zharmonizowane wymogi dotyczące pojazdów powinny ograniczać się do aspektów, które nie są obecnie uwzględniane, na przykład wymogów środowiskowych dotyczących opon. Z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia nie należy jednak wyłączać rowerów elektrycznych ani hulajnóg elektrycznych.
(14) W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 21 państwa członkowskie zobowiązuje się do określenia minimalnych wymogów w zakresie charakterystyki energetycznej elementów budynków wchodzących w skład przegród zewnętrznych oraz wymogów dotyczących ogólnej charakterystyki energetycznej systemów, odpowiedniej instalacji i właściwego zwymiarowania, regulacji i kontroli systemów technicznych w nowych lub istniejących budynkach. Zgodnie z celami niniejszego rozporządzenia te minimalne wymogi dotyczące charakterystyki energetycznej mogą w niektórych okolicznościach ograniczać stosowanie produktów związanych z energią, które są zgodne z niniejszym rozporządzeniem i aktami delegowanymi wydanymi na jego podstawie, pod warunkiem że takie wymogi nie stanowią nieuzasadnionej bariery rynkowej.
(15) Aby poprawić zrównoważenie środowiskowe produktów oraz zapewnić swobodny przepływ produktów na rynku wewnętrznym, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez ustalenie wymogów ekoprojektu. Te wymogi ekoprojektu powinny co do zasady mieć zastosowanie do określonych grup produktów, takich jak pralki dla gospodarstw domowych i pralko-suszarki dla gospodarstw domowych. Aby zmaksymalizować skuteczność wymogów ekoprojektu oraz skutecznie poprawić zrównoważenie środowiskowe produktów, powinna także istnieć możliwość ustalenia jednego horyzontalnego wymogu ekoprojektu lub ich większej liczby w odniesieniu do szerszego zakresu grup produktów, takich jak urządzenia elektroniczne lub wyroby włókiennicze. Horyzontalne wymogi ekoprojektu należy ustanowić wówczas, gdy podobieństwa techniczne poszczególnych grup produktów umożliwiają poprawę ich zrównoważenia środowiskowego w oparciu o te same wymogi. Ważne jest opracowanie wymogów horyzontalnych, w szczególności dotyczących trwałości i możliwości naprawy.
(16) Wymogi ekoprojektu powinny obejmować, stosownie do przypadku, wymogi efektywności, wymogi informacyjne lub oba te rodzaje wymogów. Wymogi te należy stosować w celu poprawy aspektów produktów istotnych z punktu widzenia zrównoważenia środowiskowego, takich jak trwałość, możliwość ponownego użycia, możliwość naprawy, efektywność energetyczna, zdatność do recyklingu oraz ślad węglowy i środowiskowy. Wymogi ekoprojektu powinny być przejrzyste, obiektywne, proporcjonalne i zgodne z zasadami handlu międzynarodowego.
(17) Sektor produktów używanych odgrywa ważną rolę w upowszechnianiu zrównoważonej produkcji i konsumpcji, w tym w rozwoju nowych modeli biznesowych opartych na obiegu zamkniętym, i przyczynia się do przedłużenia cyklu życia produktu i uniknięcia jego marnotrawienia. Produkty używane, w szczególności produkty poddawane renowacji lub naprawie, pochodzące z Unii, nie są nowymi produktami i mogą być przedmiotem obrotu na rynku wewnętrznym bez konieczności zapewnienia zgodności z aktami delegowanymi określającymi wymogi ekoprojektu, które weszły w życie po wprowadzeniu tych produktów na rynek. Produkty regenerowane są jednak uważane za nowe produkty i będą podlegać wymogom ekoprojektu, jeśli objęte są zakresem aktu delegowanego.
(18) Po przyjęciu przez Komisję aktu delegowanego określającego wymogi ekoprojektu dla danej grupy produktów państwa członkowskie - w celu zapewnienia funkcjonowania rynku wewnętrznego - nie powinny mieć już możliwości określania krajowych wymogów efektywności w oparciu o parametry produktu objęte takimi wymogami efektywności określonymi w tym akcie delegowanym ani też krajowych wymogów informacyjnych w oparciu o parametry produktu objęte takimi wymogami informacyjnymi określonymi w tym akcie delegowanym. W celu poprawy zrównoważenia środowiskowego produktów i zapewnienia ich swobodnego przepływu na rynku wewnętrznym Komisja powinna być uprawniona do stwierdzenia, że w odniesieniu do konkretnego parametru produktu nie są konieczne żadne wymogi ekoprojektu w formie wymogów efektywności lub w formie wymogów informacyjnych, jeżeli wymóg związany z tym konkretnym parametrem produktu miałby negatywny wpływ na wymogi ekoprojektu rozważane dla danej grupy produktów.
(19) Przy określaniu wymogów ekoprojektu Komisja powinna uwzględnić charakter i przeznaczenie danych produktów, jak również cechy odpowiednich rynków. Na przykład wyposażenie wojskowe musi być w stanie działać w specyficznych i niekiedy surowych warunkach i należy to uwzględnić przy ustalaniu wymogów ekoprojektu. Niektórych informacji dotyczących wyposażenia wojskowego nie należy ujawniać i należy i je chronić. Wymogi ekoprojektu nie powinny zatem być określane dla produktów, których jedynym celem zastosowania jest obronność lub bezpieczeństwo narodowe. Ważne jest, aby w przypadku innego wyposażenia wojskowego lub sprzętu newralgicznego wymogi ekoprojektu uwzględniały potrzeby w zakresie bezpieczeństwa i cechy rynku obronności, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE 22 . Przemysł kosmiczny również ma strategiczne znaczenie dla Europy i jej technologicznej niezależności. Z uwagi na to, że technologie kosmiczne wykorzystuje się w ekstremalnych warunkach, wszelkie wymogi ekoprojektu w odniesieniu do produktów kosmicznych powinny zapewnić równowagę między aspektami związanymi ze zrównoważonym charakterem a odpornością i oczekiwaną efektywnością. Ponadto w przypadku wyrobów medycznych zdefiniowanych w art. 2 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 23 oraz wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro zdefiniowanych w art. 2 pkt 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/746 24 Komisja powinna wziąć pod uwagę potrzebę uniknięcia negatywnego wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo pacjentów i użytkowników. Ponadto, oceniając cechy rynku i przygotowując wymogi ekoprojektu, Komisja powinna dążyć do uwzględnienia cech krajowych, takich jak różne warunki klimatyczne w państwach członkowskich oraz praktyki i technologie stosowane w państwach członkowskich o udowodnionym korzystnym wpływie na środowisko.
(20) Aby uniknąć obciążeń regulacyjnych, należy zapewnić spójność między niniejszym rozporządzeniem a wymogami określonymi w innych przepisach prawa Unii lub na ich podstawie, w szczególności w przepisach dotyczących produktów, chemikaliów, opakowań i odpadów. Fakt, że w innych przepisach prawa Unii przewidziano uprawnienia do ustalania wymogów o takich samych lub podobnych skutkach jak wymogi przewidziane w niniejszym rozporządzeniu, nie powinno jednak ograniczać uprawnień przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, chyba że tak określono w niniejszym rozporządzeniu.
(21) Przygotowując wymogi ekoprojektu, Komisja powinna wziąć pod uwagę szereg elementów, a mianowicie priorytety Unii, odpowiednie przepisy prawa Unii i prawa krajowego, stosowne umowy międzynarodowe, a także środki samoregulacji i odpowiednie normy. Komisja powinna również wziąć pod uwagę priorytety w zakresie klimatu, środowiska, efektywności energetycznej, efektywnego gospodarowania zasobami i bezpieczeństwa, w tym nietoksycznej gospodarki o obiegu zamkniętym, a także inne powiązane priorytety i cele Unii. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na cele 8. programu działań w zakresie środowiska określone w decyzji (UE) 2022/591, w tym na to, by najpóźniej do 2050 r. obywatele mogli cieszyć się dobrą jakością życia z uwzględnieniem poziomów krytycznych dla planety, w gospodarce dobrobytu, na zasadę "nie szkodzić" i hierarchię postępowania z odpadami określoną w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 25 , a także na zobowiązania Unii do ochrony i przywrócenia różnorodności biologicznej, wyrażone również w komunikacie Komisji z dnia 20 maja 2020 r. pt. "Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 - Przywracanie przyrody do naszego życia" oraz w globalnych ramach różnorodności biologicznej z Kunmingu-Montrealu, przyjętych na piętnastym posiedzeniu Konferencji Stron (COP-15) Konwencji Narodów Zjednoczonych o różnorodności biologicznej.
(22) Akty delegowane określające wymogi ekoprojektu powinny, podobnie jak w przypadku środków wykonawczych na mocy dyrektywy 2009/125/WE, podlegać specjalnej ocenie skutków i konsultacjom z zainteresowanymi stronami, powinny być sporządzane zgodnie z wytycznymi Komisji w sprawie lepszego stanowienia prawa oraz zawierać ocenę wymiaru międzynarodowego i wpływu na państwa trzecie. Komisja powinna oprzeć swoją ocenę skutków na najlepszych dostępnych dowodach i należycie uwzględnić wszystkie aspekty cyklu życia produktu. Przygotowując wymogi ekoprojektu, Komisja powinna zastosować podejście naukowe, a także uwzględnić odpowiednie informacje techniczne stanowiące podstawę lub wynikające, w szczególności, z rozporządzenia (WE) nr 66/2010, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE 26 , technicznych kryteriów kwalifikacji przyjętych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 27 oraz unijnych kryteriów dotyczących zielonych zamówień publicznych.
(23) Aby uwzględnić różnorodność produktów, Komisja powinna wybrać metody oceny ustalania wymogów ekoprojektu oraz, w razie potrzeby, dalej je rozwijać. Metody te powinny uwzględniać charakter produktu, jego najistotniejsze aspekty i wpływ na środowisko w całym cyklu życia. Komisja powinna przy tym uwzględnić swoje doświadczenia w ocenie ustalania wymogów na podstawie dyrektywy 2009/125/WE oraz ciągłe starania na rzecz rozwoju i udoskonalania narzędzi oceny opartych na podstawach naukowych, włącznie z aktualizacją metodyki ekoprojektu dla produktów związanych z energią oraz metodą odnoszącą się do śladu środowiskowego produktu określoną w zaleceniu Komisji (UE) 2021/2279 28 , w tym w odniesieniu do czasowego składowania dwutlenku węgla, a także opracowywaniem norm przez międzynarodowe i europejskie organizacje normalizacyjne, w tym w zakresie efektywności materiałowej produktów związanych z energią. Opierając się na tych narzędziach i wykorzystując w razie potrzeby specjalne badania, Komisja powinna w jeszcze większym stopniu uwzględniać aspekty związane z obiegiem zamkniętym, takie jak trwałość, możliwość naprawy, w tym ocena punktowa możliwości naprawy, zdatność do recyklingu, możliwość ponownego użycia, identyfikacja chemikaliów utrudniających ponowne użycie i recykling, w ocenie produktów, zgodnie z podejściem opartym na cyklu życia w celu opracowania wymogów ekoprojektu, a w stosownych przypadkach powinna opracować nowe metody lub narzędzia. Informacje związane ze środowiskowymi wskaźnikami cyklu życia, takimi jak ślad węglowy, powinny być obliczane z uwzględnieniem metod ustanowionych na poziomie międzynarodowym, które zostały już wdrożone w prawie Unii. Ważne jest także uwzględnienie metod naukowych rekomendowanych przez międzynarodowe i europejskie organizacje normalizacyjne. W szczególności, jeżeli chodzi o modelowanie energii wykorzystywanej w procesach produkcyjnych, szczególną uwagę należy zwrócić na modelowanie koszyka energetycznego, które uwzględniałoby również kwestie, takie jak umowy zakupu energii elektrycznej, gwarancje pochodzenia i produkcja energii elektrycznej we własnym zakresie. Nowe podejścia mogą być również potrzebne do przygotowania obowiązkowych kryteriów udzielania zamówień publicznych oraz do wprowadzenia zakazów niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych.
(24) Wymogi efektywności powinny odnosić się do wybranego parametru produktu, istotnego dla danego aspektu produktu, w odniesieniu do którego stwierdzono możliwość poprawy zrównoważenia środowiskowego. Wymogi te mogłyby obejmować minimalne lub maksymalne poziomy efektywności w odniesieniu do parametru produktu, wymogi nieilościowe, które mają na celu poprawę efektywności w odniesieniu do parametru produktu, lub wymogi efektywności funkcjonalnej produktu w celu zapewnienia, aby wybrane wymogi efektywności nie miały negatywnego wpływu na zdolność produktu do pełnienia funkcji, do której został on zaprojektowany i wprowadzony do obrotu. Jeśli chodzi o minimalne lub maksymalne poziomy, mogłyby one na przykład przybrać formę ograniczenia zużycia energii w fazie użytkowania lub ilości danego materiału stanowiącego część produktu, wymogu dotyczącego minimalnej zawartości materiałów pochodzących z recyklingu lub ograniczenia określonego rodzaju wpływu na środowisko lub sumy wszystkich odpowiednich rodzajów wpływu na środowisko. Przykładem wymogu nieilościowego jest zakaz stosowania określonego rozwiązania technicznego, które utrudnia naprawę produktu. Wymogi efektywności będą stosowane w celu usunięcia z rynku produktów o najmniejszej efektywności oraz stopniowego przejścia na produkty o największej efektywności, jeżeli jest to niezbędne do realizacji celów niniejszego rozporządzenia dotyczących zrównoważenia środowiskowego. Wymogi efektywności mogą również dotyczyć wykorzystania zasobów, włącznie z wymogami związanymi z wykorzystaniem zasobów odnawialnych lub zawartością materiałów pochodzenia organicznego, i odnosić się do uwalniania nano- i mikrodrobin plastiku. Planując połączenie wymogów, Komisja powinna ocenić je jako całość i określić połączenie wymogów, które zapewnia największe korzyści w zakresie zrównoważenia środowiskowego.
(25) W celu zapewnienia spójności wymogi efektywności powinny uzupełniać wdrażanie przepisów prawa Unii dotyczących odpadów. Podczas gdy wymogi dotyczące wprowadzania do obrotu opakowań jako produktu końcowego określono w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE 29 , niniejsze rozporządzenie mogłoby uzupełniać tę dyrektywę poprzez ustanowienie wymogów dotyczących produktów, które koncentrują się w szczególności na opakowaniach konkretnych produktów wprowadzanych do obrotu. W stosownych przypadkach takie wymogi uzupełniające powinny przyczyniać się w szczególności do minimalizowania ilości stosowanych opakowań, co z kolei przyczynia się do zapobiegania wytwarzaniu odpadów w Unii.
(26) Bezpieczeństwo chemiczne jest uznanym elementem zrównoważonego charakteru produktu. Opiera się ono na zagrożeniach dla zdrowia lub środowiska bezpośrednio związanych z chemikaliami w połączeniu ze szczególnym lub ogólnym narażeniem i uwzględniono je w przepisach prawa Unii dotyczących chemikaliów, takich jak rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 30 , (WE) nr 1907/2006 31 , (WE) nr 1272/2008 32 , (WE) nr 1223/2009 33 , (UE) 2017/745 i (UE) 2019/1021 34 oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/48/WE 35 . Niniejsze rozporządzenie nie powinno ustanawiać ograniczania stosowania substancji przede wszystkim ze względów związanych z bezpieczeństwem chemicznym, jak ma to miejsce w innych przepisach prawa Unii. Przepisy prawa Unii dotyczące chemikaliów już ustanawiają w razie potrzeby ograniczenia dotyczące substancji lub mieszanin związane z bezpieczeństwem lub ryzykiem. Jednak ustanowienie wymogów efektywności powinno również w stosownych przypadkach zmniejszać znaczące ryzyko dla zdrowia ludzkiego lub dla środowiska. Wymogi informacyjne dotyczące obecności substancji wzbudzających obawy również przyczynią się do zmniejszenia narażenia na chemikalia, uzupełniając środki zarządzania ryzykiem przewidziane w innych przepisach prawa Unii. Niniejsze rozporządzenie nie powinno również umożliwiać ograniczania stosowania substancji z powodów związanych z bezpieczeństwem żywności. Przepisy prawa Unii dotyczące chemikaliów i żywności nie przewidują jednak uwzględnienia, w drodze ograniczeń dotyczących niektórych substancji, wpływu na zrównoważony charakter, niezwiązanego z bezpieczeństwem chemicznym lub bezpieczeństwem żywności. Aby wyeliminować to ograniczenie, niniejsze rozporządzenie powinno ustanawiać, pod określonymi warunkami, ograniczenie stosowania substancji obecnych w produktach lub wykorzystywanych w procesach ich wytwarzania, które negatywnie wpływają na zrównoważony charakter produktów. Niniejsze rozporządzenie powinno uzupełniać, w razie potrzeby, ograniczenia dotyczące substancji objętych dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/65/UE 36 , której celem jest ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska, w tym przyjazne dla środowiska odzysk i unieszkodliwianie odpadów pochodzących ze sprzętu elektrycznego i elektronicznego, ale nie powinno powielać czy zastępować tych ograniczeń.
(27) Komisja, ustalając wymogi efektywności, powinna mieć możliwość wprowadzenia wymogów zapobiegających umieszczaniu niektórych substancji w produkcie. Identyfikacja takich substancji powinna być częścią oceny przeprowadzanej przez Komisję przed ustaleniem wymogów ekoprojektu dla konkretnej grupy produktów, a Komisja powinna także uwzględniać w tej ocenie na przykład, czy dana substancja utrudnia ponowne użycie lub recykling produktu lub negatywnie wpływa na właściwości materiału pochodzącego z recyklingu, na przykład z punktu widzenia jego barwy lub zapachu. W przypadku gdy dana substancja została już uznana za utrudniającą obieg zamknięty w przypadku jednej grupy produktów, może być to wskazówką, że będzie utrudniała obieg zamknięty innych grup produktów. Identyfikacja substancji i ewentualne ograniczenie jej stosowania powinny również wiązać się z wymogiem informacyjnym.
(28) Aby zwiększyć zrównoważenie środowiskowe produktów, wymogi informacyjne powinny odnosić się do wybranego parametru produktu istotnego dla danego aspektu produktu, takiego jak ślad środowiskowy, ślad węglowy produktu oraz jego trwałość. Powinny one zobowiązywać producenta do udostępnienia informacji o efektywności produktu w odniesieniu do wybranego parametru produktu lub innych informacji, które mogą mieć wpływ na sposób obchodzenia się z produktem przez strony inne niż producent, w celu poprawy efektywności w odniesieniu do takiego parametru. W stosownych przypadkach takie wymogi informacyjne powinny być ustalane jako uzupełnienie albo zamiast wymogów efektywności w odniesieniu do tego samego parametru produktu. Ważne jest, aby Komisja należycie uzasadniała swoją decyzję o ustanowieniu jedynie wymogów informacyjnych zamiast wymogów efektywności. Jeżeli akt delegowany zawiera wymogi informacyjne, należy w nim wskazać metodę udostępniania wymaganych informacji w łatwo dostępnej formie, takie jak umieszczenie ich na ogólnodostępnej stronie internetowej, w cyfrowym paszporcie produktu lub na etykiecie produktu. Istotne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i praw użytkowników końcowych powinny być zawsze przekazywane konsumentom na nośniku fizycznym i być dostępne za pośrednictwem nośnika danych załączonego do produktu. Wymogi informacyjne są niezbędne, aby doprowadzić do zmiany zachowań koniecznej do osiągnięcia celów dotyczących zrównoważenia środowiskowego określonych w niniejszym rozporządzeniu. Informacje mające znaczenie dla podjęcia świadomej decyzji o zakupie powinny zostać przekazane konsumentowi przed zakupem produktu. Oczekuje się, że wymogi informacyjne, dając nabywcom i organom administracji publicznej odpowiednie środki do porównywania produktów pod względem ich zrównoważenia środowiskowego, skłonią konsumentów i organy administracji publicznej do dokonywania bardziej zrównoważonych wyborów. Wymogi informacyjne powinny również przyczynić się do poprawy poziomów zbierania przez państwa członkowskie w odniesieniu do odpowiednich grup produktów, w szczególności tych, w przypadku których istnieje znaczny potencjał ponownego użycia i odnawiania, takich jak telefony komórkowe, w przypadku których poziom zbierania w państwach członkowskich nie przekracza 5 %, na przykład poprzez ułatwianie informacji na temat systemów zwrotu poprzez zachęty finansowe i systemy zwrotu kaucji, gwarancje prywatności danych, bazy danych punktów zwrotu oraz spersonalizowane informacje o zakończeniu cyklu życia, za pośrednictwem cyfrowego paszportu produktu, na temat wartości produktu oraz na temat najlepszych praktyk w zakresie właściwego unieszkodliwiania.
(29) W przypadku gdy akty delegowane zawierają wymogi informacyjne, mogłyby one dodatkowo zawierać określenie klas efektywności w odniesieniu do jednego odpowiedniego parametru produktu lub ich większej liczby, aby ułatwić porównywanie produktów. Klasy efektywności powinny umożliwiać rozróżnianie produktów na podstawie ich względnie zrównoważonego charakteru i mogłyby być wykorzystywane zarówno przez konsumentów, jak i organy administracji publicznej. W ten sposób mają one stymulować rynek w kierunku bardziej zrównoważonych produktów.
(30) Wymogi informacyjne dotyczące możliwości naprawy i trwałości odgrywają kluczową rolę w umożliwianiu konsumentom zrównoważonej konsumpcji. Niniejsze rozporządzenie powinno umożliwiać ustanowienie punktowych ocen możliwości naprawy lub trwałości produktów w przypadkach, gdy takie oceny zostaną uznane za odpowiednie w celu zapewnienia korzyści dla środowiska i bardziej przejrzystych informacji dla konsumentów. Aby umożliwić konsumentom skuteczną ocenę i porównanie produktów, ważne jest, aby format, treść i wyświetlanie takich punktowych ocen możliwości naprawy i trwałości obejmowały łatwy do zrozumienia język i piktogramy oraz aby punktowa ocena możliwości naprawy opierała się na zharmonizowanej metodologii określonej dla produktu lub grupy produktów, która łączy w jedną ocenę parametry takie jak dostępność części zamiennych i cena części zamiennych, łatwość demontażu oraz dostępność narzędzi.
(31) Informacje na temat obecności w produktach substancji wzbudzających obawy są kluczowym elementem identyfikowania i propagowania zrównoważonych produktów. Skład chemiczny produktów w znacznym stopniu wpływa na ich funkcjonalność i oddziaływanie, a także możliwość ich ponownego użycia lub odzysku, gdy stają się odpadami. W komunikacie Komisji z dnia 14 października 2020 r. pt. "Strategia w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności na rzecz nietoksycznego środowiska" wzywa się do zminimalizowania obecności w produktach substancji wzbudzających obawy oraz do zapewnienia dostępności informacji na temat składu chemicznego i bezpiecznego stosowania produktów poprzez wprowadzenie wymogów informacyjnych i śledzenie obecności substancji wzbudzających obawy w całym cyklu życia materiałów i produktów. Rozporządzenie (WE) nr 1272/2008 oraz inne obowiązujące przepisy prawne dotyczące chemikaliów, takie jak rozporządzenie (WE) nr 1223/2009, zapewniają już przekazywanie informacji o zagrożeniach dla zdrowia lub środowiska stwarzanych przez niektóre substancje wzbudzających obawy, występujące samodzielnie lub jako składniki mieszaniny. Użytkownikom substancji i mieszanin należy również udostępniać odpowiednie informacje. Ponadto użytkownicy produktów innych niż substancje lub mieszaniny oraz podmioty gospodarujące odpadami pochodzącymi z takich produktów powinni również otrzymywać stosowne informacje, w tym informacje dotyczące przede wszystkim zagrożeń dla zdrowia lub środowiska stwarzanych przez chemikalia. W związku z tym niniejsze rozporządzenie powinno przewidywać ustalenie wymogów dotyczących monitorowania i przekazywania informacji na temat zrównoważonego rozwoju, w tym obecności substancji wzbudzających obawy w produktach w całym ich cyklu życia, także w celu ich dekontaminacji i odzysku, gdy stają się odpadami. Celem takich ram powinno być stopniowe uwzględnienie substancji wzbudzających obawy we wszystkich produktach wymienionych w planach prac, które mają być przyjęte przez Komisję. Takie wymogi dotyczące śledzenia substancji wzbudzających obawy powinny być domyślnie uwzględniane w przypadku, gdy na mocy niniejszego rozporządzenia ma zostać ustanowiony wymóg informacyjny, z wyjątkiem sytuacji, gdy taki wymóg informacyjny jest częścią horyzontalnych wymogów ekoprojektu. W celu uwzględnienia kryteriów, które mają spełniać wymogi ekoprojektu, a w szczególności w celu uniknięcia nieproporcjonalnego obciążenia administracyjnego dla podmiotów gospodarczych, Komisja powinna móc, stosownie do danej grupy produktów, ustalić progi stężenia substancji w produkcie lub odpowiednich częściach składowych, które uruchamiają wymóg śledzenia, ustalić zróżnicowane terminy składania wniosków oraz, w należycie uzasadnionych przypadkach, zapewnić odstępstwa od wymogu śledzenia. Przy ustalaniu szczegółowości wymaganych informacji i progów Komisja powinna wziąć pod uwagę istniejące wymogi informacyjne i progi na mocy prawa Unii, w szczególności na mocy rozporządzeń (WE) nr 1907/2006 i (WE) nr 1272/2008 oraz innych przepisów sektorowych dotyczących produktów. W przypadkach gdy obecności substancji w produkcie nie można zweryfikować dostępnymi obecnie technikami, można by zastosować odstępstwo oparte na wykonalności technicznej.
(32) Wymogi informacyjne określone w niniejszym rozporządzeniu powinny obejmować wymóg udostępniania cyfrowego paszportu produktu. Cyfrowy paszport produktu jest ważnym narzędziem przekazywania informacji podmiotom w całym łańcuchu wartości i oczekuje się, że dostępność cyfrowego paszportu produktu znacznie ułatwi pełną identyfikowalność produktu w całym łańcuchu wartości. Oczekuje się między innymi, że cyfrowy paszport produktu będzie pomagać klientom w dokonywaniu świadomych wyborów poprzez poprawę ich dostępu do stosownych informacji, zapewniać podmiotom gospodarczym, czyli producentom, upoważnionym przedstawicielom, importerom, dystrybutorom, sprzedawcom i dostawcom usług realizacji zamówień oraz innym podmiotom w łańcuchu wartości, takim jak klienci, podmioty zajmujące się zawodowo naprawą, niezależne podmioty, podmioty zajmujące się renowacją, regeneracją, recyklingiem, organy nadzoru rynku i organy celne, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, naukowcy, związki zawodowe i Komisja lub wszelkie organizacje działające w ich imieniu, dostęp do stosownych danych, ich wprowadzanie lub aktualizowanie oraz umożliwiać właściwym organom krajowym wykonywanie ich obowiązków, bez narażania ochrony poufnych informacji handlowych. Dlatego ważne jest, aby cyfrowy paszport produktu był przyjazny dla użytkownika, a zawarte w nim dane były poprawne, kompletne i aktualne. Cyfrowy paszport produktu powinien, w razie potrzeby, być uzupełniony o niecyfrowe formy przekazywania informacji, takie jak informacje zawarte w instrukcji obsługi produktu lub na etykiecie. Ponadto powinna istnieć możliwość wykorzystania cyfrowego paszportu produktu w celu udostępniania informacji dotyczących odpowiedniej grupy produktów zgodnie z innymi przepisami prawa Unii.
(33) Aby uwzględnić charakter produktu i jego rynku, przy opracowywaniu przepisów dotyczących poszczególnych produktów należy starannie przeanalizować informacje, które mają być zawarte w cyfrowym paszporcie produktu. Aby zoptymalizować dostęp do uzyskanych danych, a jednocześnie również chronić prawa własności intelektualnej, należy opracować i wdrożyć cyfrowy paszport produktu w sposób umożliwiający zróżnicowany dostęp do danych zawartych w cyfrowym paszporcie produktu w zależności od rodzaju danych i typologii zainteresowanych stron. Aby uniknąć również kosztów dla przedsiębiorstw i dla społeczeństwa, które byłyby nieproporcjonalne do szerszych korzyści, cyfrowy paszport produktu powinien odnosić się do danego artykułu, danej partii lub danego modelu produktu, w zależności od między innymi stopnia złożoności łańcucha wartości, wielkości, charakteru lub wpływu poszczególnych produktów. W ocenach skutków przeprowadzanych przy okazji przygotowywania aktów delegowanych określających wymogi ekoprojektu należy przeanalizować koszty i korzyści wynikające z ustanowienia za pośrednictwem cyfrowego paszportów produktu wymogów informacyjnych na poziomie modelu, partii lub artykułu. "Model" odnosi się zazwyczaj do wersji produktu, w której wszystkie jednostki mają te same właściwości techniczne istotne z punktu widzenia wymogów ekoprojektu i ten sam identyfikator modelu, "partia" odnosi się zazwyczaj do podzbioru konkretnego modelu składającego się ze wszystkich produktów wytworzonych w konkretnym zakładzie produkcyjnym w określonym momencie, natomiast "artykuł" odnosi się zazwyczaj do pojedynczego egzemplarza danego modelu. W ocenie skutków należy również - w zakresie, w jakim normy, na których oparty jest cyfrowy paszport produktu, nie są bezpłatne - rozważyć, czy taka zależność jest odpowiednia i w jaki sposób można uniknąć nieproporcjonalnych kosztów dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).
(34) Biorąc pod uwagę, że inne przepisy prawa Unii przewidują wymogi informacyjne dotyczące produktów i ustanawiają systemy udostępniania informacji podmiotom gospodarczym i klientom, Komisja powinna rozważyć powiązanie wymogów informacyjnych na mocy niniejszego rozporządzenia z tymi innymi wymogami, takimi jak obowiązek dostarczania kart charakterystyki substancji i mieszanin zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006. W miarę możliwości Komisja powinna również powiązać cyfrowy paszport produktu z istniejącymi unijnymi bazami danych i narzędziami, takimi jak europejski rejestr produktów do celów etykietowania energetycznego (EPREL) lub baza danych o substancjach wzbudzających obawy, znajdujących się w wyrobach albo w obiektach złożonych (produktach) (baza danych SCIP).
(35) Aby nie opóźniać niepotrzebnie procesu ustalania wymogów ekoprojektu innych niż dotyczące cyfrowego paszportu produktu lub aby zapewnić skuteczne wdrożenie paszportów produktów, Komisja powinna mieć możliwość zwolnienia grup produktów z wymogów dotyczących cyfrowych paszportów produktów, gdy nie są dostępne specyfikacje techniczne dotyczące zasadniczych wymogów w zakresie projektu technicznego i funkcjonowania cyfrowego paszportu produktu. Aby zapobiec również powstawaniu niepotrzebnego obciążenia administracyjnego dla podmiotów gospodarczych, Komisja powinna mieć możliwość zwolnienia grup produktów z wymogów dotyczących cyfrowych paszportów produktów w przypadku, gdy w innych przepisach prawa Unii przewiduje się już system cyfrowego udostępniania informacji o produkcie, umożliwiający podmiotom uczestniczącym w łańcuchu wartości dostęp do odpowiednich informacji o produkcie i ułatwiający właściwym organom krajowym weryfikację zgodności produktu. Zwolnienia te powinny podlegać okresowemu przeglądowi, z uwzględnieniem dalszej dostępności specyfikacji technicznych.
(36) Jednoznaczna identyfikacja produktów stanowi podstawowy element umożliwiający identyfikowalność w całym łańcuchu dostaw. W związku z tym cyfrowy paszport produktu powinien być powiązany z niepowtarzalnym identyfikatorem produktu. Ponadto, w stosownych przypadkach, cyfrowy paszport produktu powinien być powiązany z niepowtarzalnym identyfikatorem podmiotu i niepowtarzalnym identyfikatorem zakładu, co umożliwiłoby identyfikację podmiotów i zakładów produkcyjnych związanych z danym produktem. Aby zapewnić interoperacyjność, nośnik danych, niepowtarzalny identyfikator podmiotu i niepowtarzalny identyfikator zakładu umożliwiające identyfikowalność należy wydawać zgodnie z normami uznanymi na szczeblu międzynarodowym. Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu zmiany niniejszego rozporządzenia w świetle postępu technicznego lub naukowego przez zastąpienie lub dodanie norm, zgodnie z którymi można wydawać nośniki danych, niepowtarzalne identyfikatory podmiotu i niepowtarzalne identyfikatory zakładu. Powinno to umożliwić rejestrowanie i przekazywanie danych zawartych w cyfrowym paszporcie produktu przez wszystkie podmioty gospodarcze, a także zagwarantować kompatybilność niepowtarzalnych identyfikatorów z zewnętrznymi częściami składowymi, takimi jak skanery. Co więcej, dane powinny być przekazywane za pośrednictwem otwartej i interoperacyjnej sieci wymiany danych bez uzależnienia od jednego dostawcy.
(37) Cyfrowe informacje o produkcie i jego cyklu życia lub, w stosownych przypadkach, jego cyfrowy paszport powinny być łatwo dostępne po zeskanowaniu nośnika danych, takiego jak znak wodny lub fotokod (kod QR). Jeśli to możliwe, nośnik danych powinien znajdować się na samym produkcie, aby zapewnić dostępność danych w całym cyklu życia produktu. Możliwe powinny być jednak odstępstwa w zależności od charakteru, wielkości lub zastosowania danych produktów.
(38) Aby zapewnić dostęp do cyfrowego paszportu produktu przez okres przewidziany w aktach delegowanych, w tym również w przypadku ogłoszenia niewypłacalności, przeprowadzenia likwidacji lub zaprzestania działalności w Unii, podmiot gospodarczy wprowadzający produkt do obrotu powinien udostępniać zapasową kopię cyfrowego paszportu produktu za pośrednictwem dostawcy usług w zakresie cyfrowych paszportów produktów będącego niezależną osobą trzecią.
(39) Aby zapewnić skuteczne wprowadzenie cyfrowego paszportu produktu, jego projekt techniczny, wymogi dotyczące danych oraz funkcjonowanie powinny być zgodne z zestawem zasadniczych wymogów technicznych, które stanowią podstawę spójnego stosowania cyfrowego paszportu produktu we wszystkich sektorach. Należy ustanowić specyfikacje techniczne, aby zapewnić skuteczne wdrożenie tych zasadniczych wymogów, w formie norm zharmonizowanych, do których odniesienia zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, albo - jako wariant awaryjny - w formie wspólnych specyfikacji przyjętych przez Komisję w drodze aktów wykonawczych. Projekt techniczny powinien zapewniać bezpieczne przenoszenie danych w ramach cyfrowego paszportu produktu, z poszanowaniem przepisów dotyczących prywatności. Konieczne jest, by cyfrowy paszport produktu był opracowywany w ramach otwartego dialogu z partnerami międzynarodowymi, aby uwzględnić ich opinie przy opracowywaniu specyfikacji technicznych i zapewnić, aby przyczyniały się one do usunięcia barier handlowych dla bardziej ekologicznych produktów o wydłużonej przydatności i cyrkularności, obniżając koszty zrównoważonych inwestycji, marketingu, zgodności z przepisami oraz wspierając innowacyjność. Aby umożliwić ich skuteczne wdrożenie, ważne jest, by specyfikacje i wymogi techniczne związane z identyfikowalnością w całym łańcuchu wartości były w miarę możliwości opracowywane na zasadzie konsensusu oraz przy zaangażowaniu, akceptacji i skutecznej współpracy różnych podmiotów, w tym organizacji normalizacyjnych, stowarzyszeń branżowych, przedsiębiorstw typu startup, organizacji konsumenckich, ekspertów, organizacji pozarządowych i partnerów międzynarodowych, w tym gospodarek rozwijających się.
(40) Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez jasne określenie roli i obowiązków różnych podmiotów, takich jak agencje wydające i usługodawcy, które będą zaangażowane w tworzenie, uwierzytelnianie, przetwarzanie oraz przechowywanie danych i ewentualne wycofywanie ważnych elementów cyfrowego paszportu produktu, takich jak unikalne identyfikatory i nośniki danych. W tym zakresie Komisja mogłaby przeprowadzić ocenę skutków w celu zbadania adekwatności opracowania systemu certyfikacji dla dostawców usług w zakresie cyfrowych paszportów produktów.
(41) W celu zapewnienia, by cyfrowy paszport produktu był elastyczny, zdolny do reagowania na zmiany i dostosowany do potrzeb rynku oraz zmieniał się pod wpływem modeli biznesowych, sytuacji na rynku i innowacji, powinien opierać się na zdecentralizowanym systemie danych oraz być tworzony i zarządzany przez podmioty gospodarcze. W celu egzekwowania i monitorowania przepisów konieczne jest jednak, aby właściwe organy krajowe i Komisja miały bezpośredni dostęp do rejestru wszystkich niepowtarzalnych identyfikatorów powiązanych z produktami wprowadzonymi do obrotu lub oddanymi do użytku. W tym celu Komisja powinna utworzyć rejestr cyfrowych paszportów produktów, w którym przechowywane byłyby takie dane, i zarządzać nim (zwany dalej "rejestrem"). W razie potrzeby, aby jeszcze bardziej ułatwić egzekwowanie, Komisja powinna, w stosownych przypadkach, określić inne dane zawarte w paszporcie produktu, które mają być przechowywane w rejestrze.
(42) Komisja powinna utworzyć i prowadzić przyjazny dla użytkownika i publicznie dostępny portal internetowy, na którym zainteresowane strony, takie jak klienci, podmioty gospodarcze i inne zainteresowane podmioty, będą miały dostęp do danych zawartych w cyfrowych paszportach produktów oraz możliwość wyszukiwania i porównywania tych danych zawartych w tych paszportach zgodnie z ich odpowiednimi prawami dostępu określonymi w aktach delegowanych określających wymogi ekoprojektu. Portal internetowy powinien zawierać odnośniki do danych przechowywanych już przez dany podmiot gospodarczy w zdecentralizowanym cyfrowym paszporcie produktu.
(43) Przetwarzanie danych osobowych na podstawie niniejszego rozporządzenia musi być zgodne z obowiązującymi przepisami ochrony danych osobowych. Przetwarzanie danych osobowych przez właściwe organy krajowe w państwach członkowskich ma się odbywać zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 37 , ze szczególnym naciskiem na zasady ochrony danych na etapie projektowania i domyślnej ochrony danych. Przetwarzanie danych osobowych przez Komisję, w szczególności danych przechowywanych w rejestrze, ma się odbywać zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 38 . Dane osobowe klientów nie powinny być przechowywane w cyfrowym paszporcie produktu.
(44) Skuteczne egzekwowanie w odniesieniu do produktów wprowadzanych do obrotu w Unii, zarówno tych produkowanych w kraju, jak i przywożonych, ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia. W związku z tym, kiedy Komisja utworzy rejestr, organy celne powinny mieć do niego bezpośredni dostęp za pośrednictwem unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł, ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2399 39 . Rolą organów celnych powinno być co najmniej weryfikowanie, czy niepowtarzalny identyfikator rejestracji produktu, który ma zostać im przekazany lub udostępniony, oraz odpowiedni kod towaru odpowiadały danym przechowywanym w rejestrze. Umożliwiłoby to organom celnym weryfikację istnienia cyfrowego paszportu produktu dla produktów przywożonych. W stosownych przypadkach Komisja powinna określić w akcie wykonawczym w sprawie rejestru niezbędne obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie aktualizacji danych przechowywanych w rejestrze.
(45) Dane zawarte w cyfrowym paszporcie produktu mają na celu umożliwienie organom celnym usprawnienie i ułatwienie zarządzania ryzykiem oraz umożliwienie lepszego ukierunkowania kontroli na granicy. W związku z tym organy celne powinny mieć możliwość wyszukiwania i wykorzystywania danych zawartych w cyfrowym paszporcie produktu i powiązanym rejestrze do wykonywania swoich zadań zgodnie z prawem Unii, w tym do zarządzania ryzykiem zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 40 .
(46) Aby skłonić konsumentów do dokonywania zrównoważonych wyborów, etykiety powinny - jeżeli wymagają tego akty delegowane przyjęte na podstawie niniejszego rozporządzenia - zawierać jasne i łatwo zrozumiałe informacje umożliwiające skuteczne porównanie produktów, na przykład dzięki wskazaniu klas efektywności. Zwłaszcza dla konsumentów fizyczne etykiety mogą być dodatkowym źródłem informacji w miejscu sprzedaży. Powinny one stanowić dla konsumentów szybką wizualną podstawę do rozróżniania produktów na podstawie ich efektywności w odniesieniu do konkretnego parametru produktu lub zestawu parametrów produktu. W stosownych przypadkach powinny one także umożliwiać dostęp do dodatkowych informacji dzięki umieszczonych na nich konkretnych odniesieniach, takich jak adresy stron internetowych, dynamiczne kody QR, linki do etykiet internetowych lub inne odpowiednie środki ukierunkowane na konsumenta. Komisja powinna określić w odpowiednim akcie delegowanym najskuteczniejszy sposób eksponowania takich etykiet, również w przypadku sprzedaży na odległość przez internet, z uwzględnieniem skutków dla klientów i podmiotów gospodarczych oraz cech danych produktów. Komisja powinna również mieć możliwość wymagania, aby etykietę wydrukowano na opakowaniu produktu.
(47) Rozporządzenie (UE) 2017/1369, które ustanawia ramy etykietowania energetycznego, stosuje się do produktów związanych z energią równolegle z niniejszym rozporządzeniem. Etykiety energetyczne są skutecznym instrumentem w zakresie przekazywania konsumentom odpowiednich informacji o produktach związanych z energią. Klasy efektywności określone na podstawie niniejszego rozporządzenia powinny, w stosownych przypadkach, być umieszczane na etykiecie energetycznej jako informacje dodatkowe przewidziane w art. 16 rozporządzenia (UE) 2017/1369. Jeżeli odpowiednich informacji na temat efektywności produktu w odniesieniu do parametru produktu nie można zawrzeć jako informacji dodatkowej na etykiecie energetycznej, Komisja powinna, w stosownych przypadkach, mieć możliwość zastosowania wymogu, by zamiast etykiety energetycznej ustanowiono etykietę zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w przypadku gdy można na niej umieścić odpowiednie informacje z etykiety energetycznej.
(48) Konsumenci muszą być chronieni przed informacjami wprowadzającymi w błąd, które mogłyby utrudnić im wybór bardziej zrównoważonych produktów. Z tego powodu należy zakazać wprowadzania do obrotu lub oddawania do użytku produktów, które są opatrzone etykietami lub którym towarzyszą etykiety mogące wprowadzać klientów w błąd lub dezorientować ich poprzez imitowanie etykiet, ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu, lub którym towarzyszą inne informacje mogące wprowadzać klientów w błąd lub dezorientować ich w względem etykiet ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Oznakowania ekologicznego UE i innych oficjalnie uznanych krajowych lub regionalnych oznakowań ekologicznych EN ISO 14024 typu I nie należy uważać za wprowadzające w błąd lub dezorientujące, pod warunkiem że kryteria opracowane w ramach tych systemów oznakowania są co najmniej tak rygorystyczne jak wymogi ekoprojektu.
(49) Aby w jak najskuteczniejszy sposób zrealizować cele Europejskiego Zielonego Ładu i w pierwszej kolejności odnieść się do produktów o największym wpływie, Komisja powinna nadać priorytet produktom, które mają zostać uregulowane na mocy niniejszego rozporządzenia, oraz wymogom, które będą miały do nich zastosowanie. W oparciu o procedurę ustalania priorytetów przewidzianą w dyrektywie 2009/125/WE Komisja powinna przyjąć plan prac obejmujący okres co najmniej trzech lat i określający wykaz grup produktów, w odniesieniu do których ma zamiar przyjąć akty delegowane, oraz aspektów produktów, w odniesieniu do których zamierza przyjąć akty delegowane o zastosowaniu horyzontalnym. Komisja powinna ustalić priorytety na podstawie zestawu kryteriów dotyczących w szczególności potencjalnego wkładu aktów delegowanych w realizację unijnych celów w zakresie klimatu, celów środowiskowych i celów w zakresie energii oraz ich potencjału pod względem poprawy wybranych aspektów produktów bez powodowania nieproporcjonalnych kosztów dla podmiotów publicznych i podmiotów gospodarczych. Należy również prowadzić konsultacje z państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami za pośrednictwem forum ds. ekoprojektu, które ma być ustanowione przez Komisję. Ze względu na komplementarność niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) 2017/1369 w odniesieniu do produktów związanych z energią należy ujednolicić harmonogramy dotyczące planu prac, o którym mowa w niniejszym rozporządzeniu, i planu prac, o którym mowa w art. 15 rozporządzenia (UE) 2017/1369. Przy ustalaniu priorytetów dla produktów pośrednich Komisja powinna również wziąć pod uwagę konsekwencje dla produktów końcowych, które są wytwarzane z takich produktów pośrednich. Z uwagi na ich znaczenie dla realizacji unijnych celów w zakresie energii plan prac powinien obejmować odpowiednią liczbę działań dotyczących produktów związanych z energią. Pojazdy, o których mowa w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 167/2013, art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 168/2013 oraz w art. 2 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/858, podlegają już kompleksowym przepisom, w tym szczegółowym wymogom środowiskowym, a zatem nie powinny być traktowane priorytetowo przy określaniu wymogów ekoprojektu. W pierwszym planie prac Komisja powinna priorytetowo potraktować żelazo, stal, aluminium, wyroby włókiennicze, w szczególności odzież i obuwie, meble, w tym materace, opony, detergenty, farby, smary, chemikalia, produkty technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz inne produkty elektroniczne i związane z energią, w odniesieniu do których wymogi ekoprojektu mają zostać ustanowione po raz pierwszy lub w odniesieniu do których istniejące środki przyjęte na mocy dyrektywy 2009/125/WE mają zostać poddane przeglądowi na mocy niniejszego rozporządzenia. Komisja powinna przedstawić odpowiednie uzasadnienie w przypadku podjęcia decyzji o zmianie tego wykazu.
(50) Przemysł cementowy, jako jeden z najbardziej energochłonnych, materiałochłonnych i wysokoemisyjnych sektorów, jest obecnie odpowiedzialny za około 7 % globalnych i 4 % unijnych emisji CO2, co czyni go kluczowym sektorem do jak najszybszego dostosowania się do porozumienia paryskiego i celów klimatycznych Unii. Chociaż wyroby budowlane, w tym cement, mają być objęte rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającym zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, obecnie są one objęte zakresem niniejszego rozporządzenia. Aby uniknąć braku wymogów dotyczących produktów, które są pilnie potrzebne do osiągnięcia naszych celów w zakresie klimatu i środowiska, w przypadku braku odpowiednich wymogów efektywności i wymogów informacyjnych dla takich produktów na mocy rozporządzenia dotyczącego wyrobów budowlanych Komisja powinna przyjąć akt delegowany określający wymogi ekoprojektu dla cementu nie wcześniej niż w dniu 31 grudnia 2028 r. i nie później niż w dniu 1 stycznia 2030 r.
(51) W odniesieniu do wyrobów budowlanych w niniejszym rozporządzeniu należy określić wymogi dotyczące produktów końcowych wyłącznie wówczas, gdy obowiązki ustanowione w rozporządzeniu dotyczącym wyrobów budowlanych i ich wdrożenie prawdopodobnie nie pozwolą w wystarczającym stopniu osiągnąć celów dotyczących zrównoważenia środowiskowego stanowiących przedmiot niniejszego rozporządzenia. Podczas przygotowywania planów prac Komisja powinna również wziąć pod uwagę fakt, że zgodnie z obecną praktyką w rozporządzeniu dotyczącym wyrobów budowlanych w odniesieniu do produktów związanych z energią, które są również wyrobami budowlanymi, przeważają wymogi w zakresie zrównoważoności określone w niniejszym rozporządzeniu. Powinno to dotyczyć na przykład źródeł ciepła, kotłów, pomp ciepła, urządzeń do ogrzewania wody i pomieszczeń, wentylatorów, systemów chłodzenia i wentylacji oraz produktów fotowoltaicznych, z wyjątkiem paneli fotowoltaicznych zintegrowanych z budynkiem. Rozporządzenie dotyczące wyrobów budowlanych może w razie potrzeby mieć zastosowanie do tych produktów w sposób uzupełniający, głównie w odniesieniu do aspektów bezpieczeństwa, uwzględniając również inne przepisy prawa Unii dotyczące produktów, takich jak urządzenia gazowe, urządzenia i maszyny niskonapięciowe.
(52) Aby zapewnić odpowiednie konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, Komisja powinna ustanowić forum ds. ekoprojektu, w skład którego wejdą eksperci wyznaczeni przez państwa członkowskie i inne zainteresowane strony, takie jak przedstawiciele przemysłu, w tym MŚP i rzemiosła, przedsiębiorstw społecznych, związków zawodowych, handlowców, sprzedawców detalicznych, importerów, organizacji konsumenckich i środowiskowych, podmiotów zaangażowanych w działania związane z gospodarką o obiegu zamkniętym, europejskich organizacji normalizacyjnych, a także naukowców. W ramach forum ds. ekoprojektu Komisja powinna ustanowić grupę ekspertów z państw członkowskich, która powinna przyczyniać się do przygotowywania nowych wymogów ekoprojektu, oceny środków samoregulacji, wymiany informacji i najlepszych praktyk między państwami członkowskimi w zakresie środków mających na celu zwiększenie zgodności z niniejszym rozporządzeniem, takich jak kampanie edukacyjne i informacyjne lub dostarczanie wsparcia dla MŚP, a także do ustalania priorytetów.
(53) Aby zachęcić do samoregulacji stanowiącej pełnoprawną alternatywę dla podejść regulacyjnych, wzorem dyrektywy 2009/125/WE niniejsze rozporządzenie powinno zapewniać możliwość zgłaszania przez przemysł środków samoregulacji w odniesieniu do produktów, które nie są ujęte w planie prac. Środki samoregulacji powinny być dostosowane do celów niniejszego rozporządzenia. Komisja powinna ocenić środki samoregulacji zaproponowane przez przemysł oraz informacje i dowody przedstawione przez sygnatariuszy, także w świetle między innymi międzynarodowych zobowiązań handlowych Unii oraz w związku z potrzebą zapewnienia spójności z prawem Unii. Komisja powinna również - na przykład w związku ze zmianami sytuacji na odpowiednim rynku lub postępem technologicznym w odniesieniu do danej grupy produktów - mieć możliwość zażądania zmienionej wersji środka samoregulacji, w przypadku gdy uzna to za niezbędne. Po uwzględnieniu środka samoregulacji w akcie wykonawczym zawierającym wykaz środków samoregulacji spełniających kryteria przewidziane w niniejszym rozporządzeniu podmioty gospodarcze mają podstawy do uzasadnionego oczekiwania, że Komisja rozważy najpierw treść takiego środka, zanim zaproponuje akt delegowany ustalający wymogi ekoprojektu dla danej grupy produktów. Komisja powinna jednak mieć możliwość przyjęcia wymogów ekoprojektu, które będą miały zastosowanie również do niektórych lub wszystkich produktów objętych uznanym środkiem samoregulacji w odniesieniu do aspektów produktu nieobjętych tym środkiem samoregulacji. Jeżeli Komisja uzna, że środek samoregulacji nie spełnia już kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu, powinna go usunąć z tego aktu wykonawczego. Wówczas powinno być możliwe ustanowienie wymogów ekoprojektu dla grup produktów objętych wcześniej takim środkiem samoregulacji.
(54) MŚP mogłyby w znacznym stopniu skorzystać na wzroście popytu na zrównoważone produkty, ale mogą również ponosić koszty i napotykać trudności w związku z niektórymi wymogami. Przygotowując wymogi ekoprojektu, Komisja powinna uwzględniać ich wpływ na MŚP, w szczególności na mikroprzedsiębiorstwa, działające w danym sektorze produktów. Państwa członkowskie i Komisja powinny, w zakresie swoich kompetencji, dostarczać odpowiednich informacji, w tym wskazówek, zapewniać ukierunkowane i specjalistyczne szkolenia oraz udzielać szczególnej pomocy i szczególnego wsparcia, w tym wsparcia finansowego, MŚP zajmującym się wytwarzaniem produktów, dla których określono wymogi ekoprojektu. Działania te są szczególnie ważne w przypadku grup produktów, w których istotna jest obecność MŚP. Komisja powinna, w stosownych przypadkach, wspierać obliczanie śladu środowiskowego produktu poprzez dostarczanie narzędzi cyfrowych, takich jak narzędzia do obliczania oceny cyklu życia, oraz wspierać wdrażanie cyfrowego paszportu produktu. Istotne jest, by Komisja zapewniała wsparcie finansowe przedstawicielom MŚP, w szczególności mikroprzedsiębiorstw, aby umożliwić im skuteczne uczestnictwo w forum ds. ekoprojektu oraz by udostępniała MŚP łatwo dostępne informacje na temat będącego do dyspozycji wsparcia finansowego i programów finansowych. Państwa członkowskie powinny podjąć działania zgodnie z obowiązującymi zasadami pomocy państwa. Opracowując i wdrażając te działania, państwa członkowskie mogą polegać na wsparciu zapewnianym przez unijne programy i inicjatywy na rzecz MŚP.
(55) Niszczenie niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, takich jak wyroby włókiennicze i obuwie, przez podmioty gospodarcze staje się powszechnym problemem środowiskowym w całej Unii, w szczególności ze względu na szybki rozwój sprzedaży przez internet. Oznacza to utratę cennych zasobów gospodarczych, ponieważ towary są produkowane, transportowane, a następnie niszczone, przy czym nigdy nie zostają użyte zgodnie z przeznaczeniem. W interesie ochrony środowiska konieczne jest zatem, aby w niniejszym rozporządzeniu ustanowiono ramy zapobiegania niszczeniu niesprzedanych produktów przeznaczonych głównie dla konsumentów, w tym produktów, które nie były oferowane do sprzedaży lub produktów zwróconych przez konsumentów na podstawie ich prawa do odstąpienia od umowy, o którym mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE 41 , lub w dowolnym dłuższym okresie odstąpienia od umowy przewidzianym przez przedsiębiorcę. Pojęcie zniszczenia przedstawione w niniejszym rozporządzeniu powinno obejmować trzy ostatnie działania w hierarchii postępowania z odpadami, a mianowicie recykling, inny odzysk i unieszkodliwianie. Przygotowania do ponownego użycia, w tym odnowienia i regeneracji, nie należy uznawać za zniszczenie. Zapobieganie zniszczeniu zmniejszy wpływ na środowisko tych produktów dzięki ograniczeniu wytwarzania odpadów i zniechęceniu do nadmiernej produkcji. Podmioty gospodarcze powinny podjąć środki niezbędne w celu zapobieżenia konieczności niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych. Ponadto, biorąc pod uwagę fakt, że kilka państw członkowskich wprowadziło krajowe przepisy dotyczące niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, co powoduje zakłócenia na rynku, konieczne jest wprowadzenie zharmonizowanych przepisów dotyczących niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, aby dystrybutorzy, sprzedawcy detaliczni i inne podmioty gospodarcze podlegali tym samym przepisom i zachętom we wszystkich państwach członkowskich.
(56) Aby zniechęcić do niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych i uzyskać więcej danych na temat występowania tej praktyki, w niniejszym rozporządzeniu należy wprowadzić obowiązek przejrzystości dla podmiotów gospodarczych, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, i zobowiązać je do ujawniania przynajmniej w łatwo dostępnej części swojej strony internetowej informacji na temat liczby i wagi niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, których pozbywają się one w ciągu roku. W stosownych przypadkach powinny one również mieć możliwość włączenia tych informacji do swoich sprawozdań z działalności zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE 42 . Obowiązek ten powinien zacząć obowiązywać w odniesieniu do średnich przedsiębiorstw sześć lat po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia. Podmiot gospodarczy powinien wskazać rodzaj lub kategorię produktu, powody pozbycia się produktów i przekazania ich do dalszych procesów przetwarzania odpadów, a także środki podjęte i środki planowane w celu zapobieżenia zniszczeniu niesprzedanych produktów konsumpcyjnych.
(57) Niepotrzebnie wysokie wielkości produkcji i krótka faza użytkowania wyrobów włókienniczych, z których odzież ma największy udział w konsumpcji w Unii, powodują znaczące skutki środowiskowe, jak opisano w komunikacie Komisji z dnia 30 marca 2022 r. pt. "Strategia UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych o obiegu zamkniętym". Nowo wytworzone, lecz niesprzedane wyroby włókiennicze, a zwłaszcza odzież, należą do przedmiotów, które są wedle doniesień niszczone. Odzież powinna być ceniona wyżej, noszona dłużej i bardziej pielęgnowana, niż ma to miejsce w obecnej kulturze szybkiej mody. Z perspektywy gospodarki o obiegu zamkniętym takie marnotrawstwo cennych surowców stoi w jaskrawej sprzeczności z celami niniejszego rozporządzenia. Uzasadniony jest zatem zakaz niszczenia niesprzedanych konsumenckich wyrobów i dodatków odzieżowych, a także obuwia.
(58) Aby uwzględnić wpływ niszczenia innych rodzajów niesprzedanych produktów konsumpcyjnych na środowisko, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu zmiany niniejszego rozporządzenia poprzez dodanie nowych produktów do listy produktów konsumpcyjnych objętych zakazem niszczenia niesprzedanych produktów przez podmioty gospodarcze. Ze względu na szeroki zakres produktów, które mogą potencjalnie zostać zniszczone, a nigdy nie zostaną sprzedane ani użyte, konieczne jest, aby Komisja oceniła zakres, w jakim niszczenie takich produktów odbywa się w praktyce, z uwzględnieniem informacji udostępnionych w razie potrzeby przez podmioty gospodarcze. Aby zapewnić proporcjonalność tego obowiązku, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez określenie konkretnych odstępstw, w ramach których niszczenie niesprzedanych produktów konsumpcyjnych może być nadal dozwolone, na przykład ze względu na kwestie zdrowia i bezpieczeństwa. Aby monitorować skuteczność takiego zakazu i zniechęcać do jego obchodzenia, podmioty gospodarcze powinny być zobowiązane do ujawniania liczby i wagi niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, których się pozbyto, oraz przyczyn pozbycia się ich oraz obowiązujących odstępstw. Ponadto, aby uniknąć nadmiernego obciążenia administracyjnego dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, należy zwolnić je z zakazu niszczenia określonych produktów ustanowionego w niniejszym rozporządzeniu. Zakaz ten powinien zacząć obowiązywać w odniesieniu do średnich przedsiębiorstw sześć lat po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia. Jeżeli jednak istnieją wiarygodne dowody potwierdzające, że mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa mogłyby być wykorzystywane do obchodzenia tego zakazu, Komisja powinna mieć możliwość wprowadzenia w aktach delegowanych wymogu, aby zakaz niszczenia niesprzedanych produktów konsumenckich lub obowiązek ujawniania informacji miały zastosowanie do tych przedsiębiorstw w odniesieniu do określonych produktów.
(59) Nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim wprowadzania lub utrzymywania środków krajowych w odniesieniu do niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych w przypadku produktów, które nie podlegają zakazowi na mocy niniejszego rozporządzenia, pod warunkiem że takie środki są zgodne z prawem Unii.
(60) W oparciu o informacje ujawnione przez podmioty gospodarcze i wynikające z innych dostępnych dowodów Komisja powinna opublikować na swojej stronie internetowej skonsolidowane informacje dotyczące niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych oraz określić w planie prac produkty, w odniesieniu do których należy rozważyć wprowadzenie zakazu niszczenia. W pierwszym planie prac należy uwzględnić sprzęt elektryczny i elektroniczny.
(61) Podmioty gospodarcze powinny odpowiadać za zgodność produktów z wymogami ekoprojektu, stosownie do roli odgrywanej przez nie w łańcuchu dostaw, tak aby zapewnić swobodny przepływ tych produktów na rynku wewnętrznym oraz poprawić ich zrównoważoność. Podmioty gospodarcze uczestniczące w łańcuchu dostaw i sieci dystrybucji powinny zastosować właściwe środki w celu zapewnienia udostępniania przez nie na rynku wyłącznie produktów zgodnych z niniejszym rozporządzeniem i aktami delegowanymi przyjętymi na jego podstawie.
(62) Ponieważ producenci posiadają dokładną wiedzę o procesie projektowania i produkcji, powinni być odpowiedzialni za przeprowadzenie stosownej procedury oceny zgodności lub za zlecenie jej przeprowadzenia.
(63) W celu zabezpieczenia funkcjonowania rynku wewnętrznego należy zapewnić, aby produkty pochodzące z państw trzecich wprowadzane na rynek Unii były zgodne z niniejszym rozporządzeniem i z aktami delegowanymi przyjętymi na jego podstawie, niezależnie od tego, czy są przywożone jako produkty, części składowe czy produkty pośrednie. W szczególności konieczne jest zapewnienie, aby producenci przeprowadzili odpowiednie procedury oceny zgodności w odniesieniu do tych produktów. Dlatego importerzy powinni mieć obowiązek zapewnienia, aby produkty, które wprowadzają do obrotu, spełniały te wymogi oraz aby właściwe organy krajowe mogły skontrolować oznakowanie CE i dokumentację sporządzoną przez producentów. Importerzy powinni mieć także obowiązek zapewnienia, w stosownych przypadkach, dostępności cyfrowego paszportu produktu w przypadku tych produktów.
(64) Wprowadzając produkt do obrotu, importerzy powinni podać na produkcie swoją nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy oraz adres pocztowy, a także środki komunikacji elektronicznej, za pomocą których można się z nim skontaktować. Należy wprowadzić odstępstwa w przypadkach, gdy wielkość produktu uniemożliwia takie oznaczenia lub gdy importerzy musieliby otworzyć opakowanie, aby umieścić na produkcie nazwę i adres, lub gdy produkt jest za mały, aby umieścić na nim takie informacje.
(65) W przypadku gdy dystrybutorzy udostępniają na rynku produkty po wprowadzeniu ich do obrotu przez producenta lub importera, powinni oni działać z należytą starannością w odniesieniu do mających zastosowanie wymogów ekoprojektu. Dystrybutorzy powinni również zapewnić, aby ich postępowanie z produktami nie miało negatywnego wpływu na zgodność tych produktów z niniejszym rozporządzeniem lub aktami delegowanymi przyjętymi na jego podstawie.
(66) Dystrybutorzy i importerzy, ze względu na bliski związek z rynkiem i ważną rolę w zapewnianiu zgodności produktów, powinni być zaangażowani w zadania związane z nadzorem rynku, realizowane przez właściwe organy krajowe, oraz powinni być przygotowani do aktywnego udziału w wykonywaniu tych zadań poprzez przekazywanie tym organom wszystkich niezbędnych informacji dotyczących danego produktu.
(67) Z uwagi na to, że sprzedawcy oferują produkty na sprzedaż, do najmu lub na sprzedaż ratalną bądź prezentują produkty klientom lub instalatorom, muszą oni zapewnić swoim klientom - w tym potencjalnym klientom - skuteczny dostęp do informacji wymaganych na mocy niniejszego rozporządzenia, także w przypadku sprzedaży na odległość. W szczególności w niniejszym rozporządzeniu należy zobowiązać sprzedawców do zapewnienia klientom - w tym potencjalnym klientom - dostępu do cyfrowego paszportu produktu oraz do wyraźnego eksponowania etykiet, zgodnie z obowiązującymi wymogami. Sprzedawcy powinni dopełniać tego obowiązku za każdym razem, gdy produkt jest oferowany na sprzedaż, do najmu lub na sprzedaż ratalną.
(68) Aby ułatwić wybór bardziej zrównoważonych produktów, etykiety - jeśli są wymagane - należy wyeksponować w sposób dobrze widoczny i umożliwiający identyfikację. Powinny one być rozpoznawalne jako etykiety należące do danego produktu, bez konieczności odczytywania przez klientów, w tym potencjalnych klientów, marki i numeru modelu na etykietach. Etykiety powinny przyciągać uwagę klienta oglądającego prezentowane produkty. W celu zapewnienia, aby etykiety były dostępne dla klientów rozważających zakup, zarówno sprzedawca, jak i odpowiedzialny podmiot gospodarczy powinni pokazywać je w każdej reklamie produktu, także w przypadku sprzedaży na odległość, w tym przez internet.
(69) Importerzy lub dystrybutorzy wprowadzający do obrotu produkt objęty aktem delegowanym przyjętym na podstawie niniejszego rozporządzenia pod własną nazwą lub znakiem towarowym albo modyfikujący taki produkt przed oddaniem go do użytku w sposób, który może wpłynąć na zgodność produktu z niniejszym rozporządzeniem lub z odpowiednim aktem delegowanym, powinni być uznani za producenta i przejąć jego obowiązki z tego tytułu.
(70) Dostawcy internetowych platform handlowych odgrywają kluczową rolę w łańcuchu dostaw, umożliwiając podmiotom gospodarczym dotarcie do dużej liczby klientów. Ze względu na ich istotną rolę jako pośredników w sprzedaży produktów między podmiotami gospodarczymi a klientami dostawcy internetowych platform handlowych powinni przyjąć odpowiedzialność za sprzedaż produktów, które nie spełniają wymogów ekoprojektu, i powinni współpracować z organami nadzoru rynku. W dyrektywie 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 43 określono ogólne ramy handlu elektronicznego i nałożono określone obowiązki na platformy internetowe. W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 44 uregulowano kwestie odpowiedzialności i rozliczalności dostawców usług pośrednich w internecie w odniesieniu do nielegalnych treści, w tym produktów, które nie spełniają wymogów ekoprojektu. Opierając się na tych ogólnych ramach, należy wprowadzić szczegółowe wymagania, aby skutecznie przeciwdziałać sprzedaży przez internet produktów niespełniających wymogów.
(71) Ważne jest, aby dostawcy internetowych platform handlowych ściśle współpracowali z organami nadzoru rynku. Na podmioty świadczące usługi społeczeństwa informacyjnego nałożono obowiązek współpracy z organami nadzoru rynku zgodnie z art. 7 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 45 w odniesieniu do produktów objętych tym rozporządzeniem, w tym produktów, w przypadku których na mocy niniejszego rozporządzenia określono wymogi ekoprojektu. W tym celu powinny mieć zastosowanie ogólne obowiązki określone w rozdziale IV rozporządzenia (UE) 2022/2065, w szczególności obowiązek w zakresie zgodności w fazie projektowania dotyczący dostawców internetowych platform handlowych określony w art. 31 rozporządzenia (UE) 2022/2065. Na potrzeby art. 31 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2022/2065 dostawcy internetowych platform handlowych powinni korzystać m.in. z informacji dostępnych w publicznym interfejsie użytkownika systemu informacyjnego i komunikacyjnego, o którym mowa w art. 34 rozporządzenia (UE) 2019/1020. Dostawcy internetowych platform handlowych powinni również współpracować z organami nadzoru rynku w celu zwalczania nielegalnych treści związanych z produktami niezgodnymi z wymogami. Działania w ramach tej współpracy powinny obejmować ustanowienie regularnej i zorganizowanej wymiany informacji na temat działań podejmowanych przez dostawców internetowych platform handlowych, w tym usuwania ofert. Dostawcy internetowych platform handlowych powinni również zapewnić dostęp do swoich interfejsów, aby pomóc organom nadzoru rynku w wykrywaniu niezgodnych z wymogami produktów sprzedawanych przez internet. Ponadto jest możliwe, że organy nadzoru rynku byłyby również zmuszone do pozyskiwania danych z internetowych platform handlowych.
(72) W art. 14 rozporządzenia (UE) 2019/1020 nadano organom nadzoru rynku - w przypadku braku innych skutecznych środków umożliwiających wyeliminowanie poważnego ryzyka - uprawnienia do żądania usunięcia z interfejsu online treści odnoszących się do produktów niezgodnych z wymogami. Uprawnienia przyznane organom nadzoru rynku na podstawie tego rozporządzenia powinny mieć zastosowanie również w kontekście niniejszego rozporządzenia. Aby zapewnić skuteczny nadzór rynku na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz
zapobiec obecności na rynku Unii produktów niezgodnych z wymogami, uprawnienia te należy jednak stosować we wszystkich koniecznych i proporcjonalnych przypadkach, w tym w odniesieniu do produktów stwarzających mniej niż poważne ryzyko. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) 2022/2065.
(73) Zapewnienie identyfikowalności produktu w całym łańcuchu dostaw ułatwia organom nadzoru rynku realizację zadania polegającego na identyfikacji podmiotów gospodarczych, które wprowadziły do obrotu lub udostępniły na rynku produkty niespełniające wymogów. Podmioty gospodarcze powinny zatem być zobowiązane do przechowywania przez określony czas informacji na temat swoich transakcji.
(74) Aby przyspieszyć i uprościć weryfikację zgodności produktów wprowadzanych do obrotu, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez zobowiązanie podmiotów gospodarczych, w stosownych przypadkach, do udostępniania w formie elektronicznej określonych części dokumentacji technicznej zarówno właściwym organom krajowym, jak i Komisji. Umożliwiłoby to właściwym organom krajowym dostęp do tych informacji bez konieczności składania wniosku, a jednocześnie dalej gwarantować ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa i praw własności intelektualnej. Do możliwych sposobów udostępniania takich informacji w formie elektronicznej należy co do zasady zaliczyć cyfrowy paszport produktu lub umieszczenie ich w części bazy danych o produktach dotyczącej zgodności, o której mowa w rozporządzeniu (UE) 2017/1369, lub na stronie internetowej podmiotu gospodarczego. Obowiązek ten nie powinien naruszać prawa właściwych organów krajowych do dostępu na żądanie do pozostałych części dokumentacji technicznej.
(75) Aby umożliwić lepsze oszacowanie penetracji rynku przez odnośne produkty, lepsze przygotowanie badań wykorzystywanych podczas opracowywania lub aktualizowania wymogów ekoprojektu i planów prac, a także pomóc w określaniu udziału w rynku poszczególnych grup produktów w celu szybszego formułowania wymogów ekoprojektu lub ich przeglądu, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE, uzupełniających niniejsze rozporządzenie poprzez wprowadzenie wymogu gromadzenia odpowiednich i wiarygodnych danych dotyczących sprzedaży produktów oraz umożliwienie gromadzenia takich danych przez Komisję lub w jej imieniu bezpośrednio od producentów lub sprzedawców detalicznych. Przyjmując przepisy dotyczące monitorowania i sprawozdawczości, Komisja powinna wziąć pod uwagę potrzebę zmaksymalizowania ilości dostępnych danych na temat penetracji rynku oraz zminimalizowania obciążenia administracyjnego dla podmiotów gospodarczych, zwłaszcza MŚP.
(76) W celu poprawy przyszłych wymogów ekoprojektu oraz zwiększenia zaufania użytkowników końcowych w kwestii wykrywania i korygowania odchyleń między zużyciem energii podczas użytkowania a innymi parametrami efektywności, których pomiaru dokonuje się w warunkach testowych i w warunkach rzeczywistego funkcjonowania, Komisja powinna mieć dostęp do danych nieosobowych o rzeczywistym zużyciu energii przez produkty podczas ich użytkowania oraz, w stosownych przypadkach, do informacji o innych parametrach efektywności. W tym celu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez wprowadzenie wymogu rejestrowania zużycia energii podczas użytkowania poszczególnych produktów, podobnie jak w przypadku pojazdów drogowych, oraz innych odpowiednich parametrów efektywności i wyświetlania takich danych użytkownikowi końcowemu. W przypadku produktów podłączonych do internetu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez zobowiązanie podmiotów gospodarczych do zdalnego gromadzenia nieosobowych danych dotyczących użytkowania i przekazywania tych danych Komisji, ponieważ jest to niezbędne do określenia efektywności produktów i informowania opinii publicznej. W przypadku produktów, których efektywność w znacznym stopniu zależy również od warunków klimatycznych lub geograficznych, należy również gromadzić i zgłaszać ogólne informacje klimatyczne lub geograficzne w sposób uniemożliwiający identyfikację konkretnej lokalizacji indywidualnych urządzeń. Użytkownicy końcowi powinni wyrazić jednoznacznie zgodę na gromadzenie informacji, które ich zdaniem mogą być udostępniane. Nie należy zezwalać na gromadzenie informacji o takim zachowaniu urządzeń, które występuje w sytuacji, gdy dana osoba może zasadnie oczekiwać, że nie ma miejsca obserwacja ani nagrywanie, ani na gromadzenie informacji, które umożliwiałyby lub mogłyby umożliwić identyfikację osób lub wyciąganie wniosków z ich zachowania.
(77) Aby ułatwić weryfikację zgodności z wymogami ekoprojektu, w tym ułatwić ocenę zgodności i nadzór rynku, Komisja powinna mieć uprawnienia do nakazywania w należycie uzasadnionych przypadkach, by podmioty w łańcuchu dostaw bezpłatnie dostarczały informacje na temat swoich dostaw, takie jak ilość i rodzaj lub skład chemiczny zastosowanych materiałów lub zastosowanego procesu produkcji, lub też informacje na temat warunków świadczenia przez nich usług. Powinno być również możliwe udzielanie producentom dostępu do dokumentów zawierających takie informacje lub do rzeczywistych zakładów należących do podmiotów w łańcuchu dostaw, tak by mogli oni bezpośrednio uzyskać dostęp do potrzebnych informacji, gdy podmioty w łańcuchu dostaw nie dostarczyły ich w rozsądnym terminie. Komisja powinna również mieć uprawnienia, by umożliwić jednostkom notyfikowanym i organom krajowym weryfikację poprawności informacji związanych z działalnością podmiotów w łańcuchu dostaw.
(78) W celu zapewnienia skutecznego i zharmonizowanego stosowania wymogów ekoprojektu przyjętych na podstawie niniejszego rozporządzenia, w tym dotyczących takich aspektów jak zużycie energii lub efektywność energetyczna, trwałość i niezawodność oraz zawartość materiałów z recyklingu, pomiaru zgodności z tymi wymogami należy dokonywać, stosując wiarygodne, poprawne i odtwarzalne metody, w których uwzględnia się powszechnie uznane najnowocześniejsze procedury. Akty delegowane określające wymogi ekoprojektu w zakresie produktów powinny co do zasady obejmować specyfikacje dotyczące badań, pomiarów lub obliczeń niezbędnych do ustalenia lub weryfikacji zgodności. Ponadto należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez wprowadzenie wymogu stosowania narzędzi cyfrowych odzwierciedlających obowiązujące wymogi w zakresie obliczania, aby zapewnić ich zharmonizowane stosowanie.
(79) Aby zapewnić osiągnięcie zamierzonych skutków wymogów ekoprojektu, w niniejszym rozporządzeniu należy określić kompleksowe i nadrzędne przepisy mające zastosowanie do wszystkich produktów objętych wymogami ekoprojektu i zakazać obchodzenia takich wymogów. W związku z tym należy zakazać wszelkich praktyk prowadzących do nieuzasadnionej zmiany efektywności produktu podczas badań zgodności lub w krótkim czasie po oddaniu produktu do użytku, która to zmiana prowadzi do deklarowanej efektywności błędnie odzwierciedlającej rzeczywistą efektywność produktu podczas jego użytkowania.
(80) W stosownych przypadkach akty delegowane określające wymogi ekoprojektu powinny móc odnosić się do stosowania norm w celu ustalenia lub weryfikacji zgodności. W celu zapewnienia, aby na rynku wewnętrznym nie występowały bariery w handlu, takie normy należy zharmonizować na poziomie Unii. Po przyjęciu odniesienia do takich norm zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 46 i opublikowaniu go w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej produkty zgodne z takimi normami należy uznać za zgodne z wymogami ekoprojektu przyjętymi zgodnie z niniejszym rozporządzaniem w zakresie, w jakim podlegają one odpowiednim normom zharmonizowanym. Podobnie metody badań, pomiarów lub obliczeń zgodne z normami zharmonizowanymi należy uznać za zgodne z wymogami dotyczącymi metod badań, pomiarów i obliczeń określonymi w odpowiednich aktach delegowanych ustanawiających wymogi ekoprojektu w zakresie, w jakim podlegają one odpowiednim normom zharmonizowanym.
(81) Obecne unijne ramy normalizacyjne, które opierają się na zasadach nowego podejścia określonych w rezolucji Rady z dnia 7 maja 1985 r. w sprawie nowego podejścia do harmonizacji i norm technicznych 47 oraz na rozporządzeniu (UE) nr 1025/2012, stanowią domyślnie ramy opracowywania norm przewidujących domniemanie zgodności z odpowiednimi wymogami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. W przypadku braku odpowiednich odniesień do norm zharmonizowanych Komisja powinna mieć możliwość przyjmowania aktów wykonawczych określających wspólne specyfikacje stanowiące wyjątkowe rozwiązanie awaryjne, w celu ułatwienia producentom spełnienia wymogów ekoprojektu, na przykład jeżeli proces normalizacji jest zablokowany z powodu braku konsensusu pomiędzy zainteresowanymi stronami lub występują opóźnienia w ustanawianiu normy zharmonizowanej i nie można dotrzymać ustalonego terminu. Takie opóźnienia mogą wystąpić na przykład z powodu nieosiągnięcia wymaganej jakości. Ponadto zastosowanie tego rozwiązania powinno być możliwe w przypadku, gdy Komisja ograniczyła lub wycofała odniesienia do odpowiednich norm zharmonizowanych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1025/2012. Zgodność ze wspólnymi specyfikacjami powinna również uzasadniać domniemanie zgodności. Aby zapewnić skuteczność, Komisja powinna zaangażować odpowiednich interesariuszy w proces ustanawiania wspólnych specyfikacji obejmujących wymogi ekoprojektu przyjęte zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.
(82) Aby podmioty gospodarcze mogły wykazać, że produkty udostępniane na rynku spełniają wymogi ekoprojektu przyjęte na podstawie niniejszego rozporządzenia, a właściwe organy mogły to sprawdzić, Komisji należy przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez ustanowienie procedur oceny zgodności odpowiednich i proporcjonalnych do charakteru danego produktu oraz jego regulowanych parametrów. Aby zapewnić spójność z innymi przepisami prawa Unii, procedury oceny zgodności należy wybrać spośród modułów wewnętrznej kontroli produkcji zawartych w niniejszym rozporządzeniu oraz modułów zawartych w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE 48 , w kolejności od najmniej do najbardziej rygorystycznych. W celu zapewnienia, aby mający zastosowanie moduł był odpowiedni i proporcjonalny do charakteru danego produktu i jego regulowanych parametrów, Komisja powinna w razie potrzeby dostosować wybrany moduł.
(83) Producenci powinni sporządzać deklaracje zgodności UE, aby przedstawić informacje na temat zgodności produktów z niniejszym rozporządzeniem. Producenci mogą być również zobowiązani do sporządzania deklaracji zgodności UE na podstawie innych przepisów prawa Unii. Aby zagwarantować skuteczny dostęp do informacji w celu nadzoru rynku, należy sporządzić jedną deklarację zgodności UE odnoszącą się do wszystkich przepisów prawa Unii. Aby zmniejszyć obciążenie administracyjne podmiotów gospodarczych, należy zapewnić, aby ta jedna deklaracja zgodności UE była dokumentacją składającą się z odpowiednich indywidualnych deklaracji zgodności UE.
(84) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 49 ustanowiono zasady akredytacji jednostek oceniających zgodność i ogólne zasady regulujące oznakowanie CE oraz jego związek z innymi typami oznakowania. Rozporządzenie to powinno mieć zastosowanie do produktów objętych niniejszym rozporządzeniem, tak aby produkty korzystające ze swobodnego przepływu towarów w Unii spełniały wymogi zapewniające wysoki poziom ochrony interesów publicznych, takich jak zdrowie ludzkie, bezpieczeństwo i ochrona środowiska. Jeżeli w przypadku produktu przyjęto wymogi ekoprojektu, oznakowanie CE powinno potwierdzać zgodność produktu z niniejszym rozporządzeniem i przyjętymi na jego podstawie wymogami ekoprojektu w zakresie, w jakim odnoszą się one do tego produktu. Zważywszy, że w niniejszym rozporządzeniu przewiduje się określenie wymogów ekoprojektu dla szerokiej gamy produktów, akty delegowane ustanawiające te wymogi powinny o określać przepisy dotyczące oznakowania zgodności w odniesieniu do wymogów ekoprojektu, aby zapewnić spójność z wymogami wynikającymi z prawa Unii mającymi zastosowanie do objętych nimi produktów, zapobiec myleniu ich z innymi oznakowaniami oraz zminimalizować obciążenie administracyjne podmiotów gospodarczych.
(85) Niektóre moduły oceny zgodności określone w decyzji nr 768/2008/WE wymagają udziału jednostek oceniających zgodność. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia organy państw członkowskich powinny notyfikować Komisji te jednostki.
(86) W celu zapewnienia spójnego poziomu jakości przeprowadzania oceny zgodności należy ustanowić wymogi mające zastosowane do organów notyfikujących uczestniczących w ocenie, notyfikacji i monitorowaniu jednostek notyfikowanych. Państwa członkowskie powinny w szczególności zapewnić, aby organ notyfikujący był obiektywny i bezstronny w odniesieniu do tej działalności. Ponadto organy notyfikujące powinny mieć obowiązek ochrony poufności informacji, które otrzymują, niemniej jednak powinny mieć możliwość wymiany informacji na temat jednostek notyfikowanych z organami krajowymi, organami notyfikującymi z innych państw członkowskich oraz z Komisją w celu zapewnienia spójności w ocenie zgodności. Aby skutecznie określać i monitorować kompetencje i niezależność jednostek wnioskujących, organy notyfikujące powinny oceniać wyłącznie konkretny wnioskujący o notyfikację podmiot prawny, nie biorąc pod uwagę spółek dominujących ani spółek-sióstr. Z tego samego względu organy notyfikujące powinny oceniać jednostki wnioskujące pod kątem wszystkich stosownych wymogów i zadań związanych z oceną zgodności, opierając się na normach zharmonizowanych w zakresie wymogów i zadań objętych tymi normami.
(87) Z uwagi na ich kluczową rolę w zapewnianiu wiarygodności ocen zgodności w odniesieniu do wymogów ekoprojektu ważne jest, aby organy notyfikujące dysponowały odpowiednią liczbą kompetentnych pracowników oraz wystarczającymi środkami finansowymi umożliwiającymi właściwą realizację powierzonych im zadań.
(88) Istotne jest, by wszystkie jednostki notyfikowane realizowały swe zadania na takim samym poziomie oraz zgodnie z warunkami równej konkurencji i autonomii. Z tego względu należy ustanowić wymogi wobec jednostek oceniających zgodność, które chcą uzyskać status jednostki notyfikowanej, aby prowadzić działania w zakresie oceny zgodności. Wymogi te powinny mieć stale zastosowanie, aby zapewnić utrzymanie poziomu kompetencji jednostki notyfikowanej. W celu zapewnienia autonomii jednostki notyfikowanej, od jednostki tej oraz od zatrudnianego przez nią personelu należy wymagać utrzymania niezależności od podmiotów gospodarczych w łańcuchu wartości produktów będących przedmiotem notyfikacji oraz od innych przedsiębiorstw, w tym od stowarzyszeń przedsiębiorców oraz spółek dominujących i spółek-sióstr, spółek zależnych i podwykonawców.
(89) Jeżeli jednostka oceniająca zgodność wykaże spełnienie kryteriów określonych w normach zharmonizowanych, należy zakładać, że spełnia odpowiednie wymagania określone w niniejszym rozporządzeniu.
(90) Jednostki oceniające zgodność często zlecają realizację części zadań związanych z oceną zgodności podwykonawcom lub korzystają z usług jednostek zależnych. Aby zapewnić zgodność produktów wprowadzanych do obrotu w Unii z wymogami ekoprojektu, w ramach wykonywania zadań oceny zgodności zgodnie z niniejszym rozporządzeniem podwykonawcy i spółki zależne powinny spełniać te same wymagania co jednostki notyfikowane. Aby to zapewnić, odpowiednie jednostki notyfikowane powinny ustanowić procedury bieżącego monitorowania kompetencji, działań i efektywności swoich podwykonawców lub jednostek zależnych, na przykład przez matrycę kompetencji.
(91) Aby organy notyfikujące mogły skutecznie określać i monitorować kompetencje i niezależność jednostek wnioskujących, organy notyfikujące powinny pozostać autonomiczne. W związku z tym niektóre działania i procesy decyzyjne z zakresu oceny zgodności produktów i innych działań wewnątrz jednostki notyfikowanej powinna prowadzić tylko i wyłącznie dana jednostka notyfikowana.
(92) Aby uprościć proces określania i monitorowania kompetencji oraz niezależności jednostek wnioskujących, jednostki wnioskujące powinny przedstawić opis, w jaki sposób odpowiedni personel oraz status i zadania tego personelu odpowiadają zadaniom z zakresu oceny zgodności, w odniesieniu do których te jednostki zamierzają zostać jednostkami notyfikowanymi; opis ten może mieć formę matrycy kompetencji umożliwiającej organowi notyfikującemu przeprowadzenie bardziej efektywnej oceny adekwatności personelu i zachowania autonomii przez jednostki notyfikowane. Jednostki notyfikowane powinny zapewnić rotację personelu wykonującego różne zadania związane z oceną zgodności.
(93) Usługi świadczone przez jednostki notyfikowane w państwie członkowskim mogą dotyczyć produktów udostępnianych na rynku w całej Unii, dlatego należy zapewnić pozostałym państwom członkowskim i Komisji możliwość wnoszenia sprzeciwu wobec jednostek notyfikowanych.
(94) W celu ułatwienia i przyspieszenia procedury oceny zgodności oraz w celu zapewnienia równego traktowania podmiotów gospodarczych konieczne jest, aby jednostki notyfikowane spójnie stosowały procedury oceny zgodności bez niepotrzebnego obciążania podmiotów gospodarczych.
(95) Przed podjęciem ostatecznej decyzji w sprawie przyznania lub nieprzyznania produktowi certyfikatu zgodności podmiot gospodarczy, który chce wprowadzić ten produkt na rynek, powinien otrzymać możliwość tylko jednokrotnego uzupełnienia odpowiedniej dokumentacji. Ograniczenie to jest niezbędne do zapewnienia, aby jednostki notyfikowane nie mogły wspierać producentów we wprowadzaniu zmian, dopóki nie zostanie osiągnięta zgodność, ponieważ oznaczałoby to, że świadczona usługa przypomina usługę doradczą, i mogłoby w praktyce osłabić charakter zadań realizowanych przez jednostki notyfikowane jako działań na rzecz interesu publicznego. W stosownych przypadkach jednostki notyfikowane powinny mieć również możliwość ograniczania, zawieszania lub cofania wszelkich certyfikatów lub decyzji o zatwierdzeniu.
(96) Aby ułatwić identyfikację i eliminowanie przypadków niezgodności jednostek notyfikowanych, producentów lub produktów, jednostki notyfikowane powinny czynnie udzielać organom notyfikującym lub organom nadzoru rynku odpowiednich informacji, którymi dysponują.
(97) Należy koniecznie zapewnić skuteczną wymianę informacji między jednostkami notyfikowanymi a organami nadzoru rynku, również z innych państw członkowskich. W tym celu organy notyfikujące i jednostki notyfikowane powinny podejmować działania następcze w związku z wnioskami organów nadzoru rynku o udzielenie informacji.
(98) Komisja powinna umożliwić odpowiednią koordynację jednostek notyfikowanych i współpracę między nimi. Aby zapewnić zharmonizowane stosowanie wymogów ekoprojektu, jednostki notyfikowane powinny omawiać i koordynować kwestie, w których mogą występować rozbieżności. W tym procesie powinny one uwzględniać odpowiednie wytyczne i zalecenia wydane przez właściwe komitety techniczne europejskich organów normalizacyjnych.
(99) Aby zachęcić konsumentów do dokonywania zrównoważonych wyborów, zwłaszcza gdy najbardziej zrównoważone produkty nie są wystarczająco przystępne cenowo, można przewidzieć takie mechanizmy jak bony ekologiczne i zielone opodatkowanie. Jeżeli państwa członkowskie podejmą decyzję o stosowaniu zachęt w celu nagradzania najlepszych produktów, powinny one objąć tymi zachętami dwie najwyższe reprezentowane klasy efektywności, określone w aktach delegowanych przyjętych na podstawie niniejszego rozporządzenia, niekoniecznie w ujęciu kumulatywnym, jeżeli klasy efektywności są ustalane w odniesieniu do więcej niż jednego parametru. W przypadku produktów związanych z energią objętych rozporządzeniem (UE) 2017/1369 lub w przypadku opon objętych wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/740 50 w sprawie etykietowania opon pod kątem efektywności paliwowej i innych parametrów, zamiast kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu zastosowanie powinny mieć kryteria określone w dwóch wspomnianych aktach. Państwa członkowskie nie powinny jednak mieć możliwości zakazania wprowadzania produktu do obrotu ze względu na jego klasę efektywności. Wprowadzenie zachęt ze strony państw członkowskich powinno pozostać bez uszczerbku dla stosowania unijnych zasad pomocy państwa.
(100) Zamówienia publiczne stanowią 14 % PKB Unii. Aby przyczynić się do realizacji celu, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej, poprawa efektywności energetycznej i efektywna gospodarka zasobami oraz przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, która chroni zdrowie publiczne i bioróżnorodność, poprzez zapewnienie wystarczającego popytu na produkty bardziej zrównoważone środowiskowo, instytucje i podmioty zamawiające powinny, w stosownych przypadkach, dostosować zamówienia do konkretnych wymogów zielonych zamówień publicznych. W porównaniu z dobrowolnym podejściem obowiązkowe wymogi zielonych zamówień publicznych zagwarantują maksymalizację efektu dźwigni w zakresie wydatków publicznych w celu zwiększenia popytu na produkty o większej efektywności. Państwa członkowskie powinny oferować krajowym instytucjom zamawiającym pomoc w podnoszeniu i zmianie kwalifikacji pracowników odpowiedzialnych za zielone zamówienia publiczne. Wymogi zielonych zamówień publicznych powinny być wymogami minimalnymi, co oznacza, że instytucje i podmioty zamawiające powinny móc uzupełnić i zaostrzyć wymogi. Wymogi powinny być przejrzyste, obiektywne i niedyskryminujące. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego powinno być prowadzone przez instytucje zamawiające i podmioty zamawiające zgodnie z dyrektywami Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE 51 i 2014/25/UE 52 oraz obowiązującymi przepisami sektorowymi, a także z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii, w tym Porozumieniem w sprawie zamówień rządowych i innymi umowami międzynarodowymi, którymi związana jest Unia. Wspomniane wymogi pozostają bez uszczerbku dla możliwości powoływania się przez instytucje zamawiające i podmioty zamawiające na wyłączenia lub zwolnienia dotyczące zamówień publicznych określone w prawie Unii, w szczególności w dyrektywach 2014/24/UE i 2014/25/UE. Wymogi określone dla konkretnych grup produktów powinny być respektowane nie tylko w przypadku bezpośredniego zamawiania tych produktów w ramach zamówień publicznych na dostawy, ale również w ramach zamówień publicznych na roboty budowlane lub usługi, jeżeli produkty te będą wykorzystywane do działań stanowiących przedmiot tych zamówień. Wymogi należy określić w odniesieniu do aspektów produktu, o których mowa w dotyczącym ich akcie delegowanym. W ramach tych wymogów Komisja może określić minimalne obowiązkowe specyfikacje techniczne, zgodnie z którymi produkty muszą osiągać najlepsze możliwe poziomy efektywności określone w odpowiednich aktach delegowanych, w tym, jeżeli takie istnieją, dwie najwyższe klasy efektywności lub oceny punktowe. W związku z tym na przykład instytucje zamawiające i podmioty zamawiające miałyby obowiązek wymagać, aby produkty oferentów spełniały określone wymogi dotyczące śladu węglowego. Zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych minimalne obowiązkowe specyfikacje techniczne nie powinny prowadzić do sztucznego ograniczania konkurencji ani do faworyzowania konkretnego podmiotu gospodarczego. Komisja może również ustanowić minimalne obowiązkowe kryteria udzielenia zamówienia, w tym przypisywać tym kryteriom konkretną wagę, od 15 % do 30 %, aby mogły one znacząco wpłynąć na wybór produktów najbardziej zrównoważonych środowiskowo. W związku z tym na przykład instytucje zamawiające i podmioty zamawiające miałyby obowiązek przypisywania zawartości materiałów z recyklingu w danych produktach minimalnej wagi na poziomie od 20 % do 30 %. W rezultacie w konkretnym postępowaniu o udzielenie zamówienia instytucje zamawiające i podmioty zamawiające miałyby możliwość przypisania zawartości materiałów z recyklingu wagi wyższej niż 30 %, ale nie niższej niż 20 %. W przypadku braku pewności co do dostępności lub kosztów produktów o największej efektywności na unijnym rynku, preferowane powinny być kryteria udzielania zamówienia w stosunku do specyfikacji technicznych. Komisja może również określić warunki i cele realizacji zamówienia, zgodnie z którymi na przykład instytucje zamawiające i podmioty zamawiające powinny udzielać co najmniej 50 % swoich rocznych zamówień na niektóre produkty podmiotom, w których produktach zawartość materiału nadającego się do recyklingu wynosi ponad 70 %. W związku z tym państwa członkowskie mogłyby nadal ustalać wyższe cele w zamówieniach na te produkty. Opracowując akty wykonawcze, a w szczególności rozważając ich ekonomiczną wykonalność dla instytucji zamawiających i podmiotów zamawiających, Komisja powinna wziąć pod uwagę najlepsze pod względem środowiskowym dostępne na rynku produkty i rozwiązania, wpływ wymogów na konkurencję oraz fakt, że różne instytucje zamawiające i podmioty zamawiające w różnych państwach członkowskich mogą mieć różne możliwości finansowe lub inne ograniczenia, takie jak w odniesieniu do warunków klimatycznych lub infrastruktury sieciowej.
(101) Państwa członkowskie nie powinny zostać pozbawione możliwości wprowadzania lub utrzymywania krajowych środków dotyczących zielonych zamówień publicznych w odniesieniu do grup produktów, dla których wymogi w zakresie zamówień publicznych na podstawie niniejszego rozporządzenia nie zostały jeszcze ustalone; nie powinny także zostać pozbawione możliwości wprowadzania lub utrzymywania bardziej rygorystycznych krajowych wymogów w odniesieniu do produktów objętych zakresem stosowania aktów wykonawczych określających wymogi zielonych zamówień publicznych, z zastrzeżeniem, że takie środki i wymogi są zgodne z prawem Unii.
(102) Skuteczne egzekwowanie wymogów ekoprojektu ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia równej konkurencji na rynku Unii oraz osiągnięcia oczekiwanych korzyści wynikających z niniejszego rozporządzenia i jego wkładu w realizację unijnych celów w zakresie klimatu, energii i obiegu zamkniętego. W związku z tym rozporządzenie (UE) 2019/1020, które ustanawia horyzontalne ramy nadzoru rynku i kontroli produktów wprowadzanych na rynek Unii, powinno mieć zastosowanie do produktów, w przypadku których ustanowiono wymogi ekoprojektu na podstawie niniejszego rozporządzenia, o ile niniejsze rozporządzenie nie zawiera przepisów szczegółowych mających taki sam cel, charakter lub skutek. Ponadto, aby obniżyć problematyczny poziom niezgodności produktów objętych środkami wykonawczymi, które przyjęto na podstawie dyrektywy 2009/125/WE, aby skuteczniej zapobiec niezgodności z przyszłymi wymogami ekoprojektu, a także z uwagi na szerszy zakres i ambitniejsze założenia niniejszego rozporządzenia w porównaniu z dyrektywą 2009/125/WE, w niniejszym rozporządzeniu należy zawrzeć szczegółowe przepisy dodatkowe uzupełniające ramy ustanowione rozporządzeniem (UE) 2019/1020. Celem tych przepisów powinno być dalsze ulepszenie planowania, koordynacji i wspierania starań państw członkowskich oraz zapewnienie Komisji dodatkowych narzędzi, które pomogą zapewnić podjęcie przez organy nadzoru rynku wystarczających działań, aby zapobiec wystąpieniu niezgodności z wymogami ekoprojektu.
(103) Oprócz organów nadzoru rynku ważną rolę w egzekwowaniu niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do towarów przywożonych odgrywają również organy celne, które w tym celu mogą opierać się na rozporządzeniu Rady (WE) nr 515/97 53 .
(104) Aby zapewnić właściwą kontrolę wymogów ekoprojektu na odpowiednią skalę, w krajowej strategii nadzoru rynku przewidzianej w art. 13 rozporządzenia (UE) 2019/1020, państwa członkowskie powinny zawrzeć specjalną sekcję, w której wymienia się produkty lub wymogi uznane przez nie za priorytetowe dla nadzoru rynku na podstawie niniejszego rozporządzenia oraz działania planowane w celu ograniczenia lub wyeliminowania niezgodności odpowiednich produktów lub niezgodności z odpowiednimi wymogami ekoprojektu.
(105) Priorytety w zakresie nadzoru rynku na podstawie niniejszego rozporządzenia należy określić w oparciu o obiektywne kryteria, takie jak odnotowane poziomy niezgodności lub wpływ na środowisko wynikający z niezgodności. Działania planowane w celu realizacji tych priorytetów powinny być z kolei proporcjonalne do okoliczności, które doprowadziły do nadania im priorytetu.
(106) Na podstawie danych wprowadzonych do systemu informacyjnego i komunikacyjnego, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2019/1020, Komisja powinna sporządzić sprawozdanie zawierające informacje na temat rodzaju i liczby przeprowadzonych kontroli, stwierdzonych poziomów niezgodności oraz rodzaju i surowości sankcji zastosowanych w związku z niezgodnością z wymogami ekoprojektu w ciągu czterech poprzednich lat kalendarzowych. Sprawozdanie to powinno zawierać zestawienie działań państw członkowskich z planowanymi działaniami, orientacyjne punkty odniesienia i listę priorytetów dla organów nadzoru rynku. Rozważając przyjęcie aktów wykonawczych zgodnie z art. 11 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2019/1020, Komisja powinna uwzględnić wyniki sprawozdań, które sporządziła zgodnie z niniejszym rozporządzeniem na podstawie informacji wprowadzonych przez organy nadzoru rynku do systemu informacyjnego i komunikacyjnego, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) 2019/1020, oraz, w stosownych przypadkach, uwzględnić produkty lub grupy produktów objęte aktami delegowanymi przyjętymi na podstawie niniejszego rozporządzenia, w przypadku których stale stwierdza się szczególne ryzyko lub poważne naruszenia, w trosce o wysoki poziom zgodności z niniejszym rozporządzeniem.
(107) Aby dodatkowo wzmocnić koordynację organów nadzoru rynku, grupa ds. współpracy administracyjnej (zwana dalej"grupą ADCO") ustanowiona na mocy rozporządzenia (UE) 2019/1020 powinna - w celu identyfikacji produktów lub wymogów określonych jako priorytetowe dla nadzoru rynku zgodnie z niniejszym rozporządzeniem oraz działań planowanych w celu ograniczenia lub wyeliminowania niezgodności z niniejszym rozporządzeniem - odbywać regularne spotkania i określać wspólne priorytety w zakresie nadzoru rynku, które należy uwzględnić w krajowych strategiach nadzoru rynku państw członkowskich, priorytety w zakresie udzielania wsparcia unijnego oraz wymogi przyjęte na podstawie niniejszego rozporządzenia, które są różnie stosowane lub interpretowane, co prowadzi do zakłóceń na rynku.
(108) Aby wesprzeć państwa członkowskie w ich staraniach zmierzających do podjęcia wystarczających działań zapobiegających niezgodności z wymogami ekoprojektu, Komisja powinna, w stosownych przypadkach, skorzystać ze środków wsparcia przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2019/1020. Komisja powinna organizować, a w stosownych przypadkach finansować, wspólne projekty z zakresu nadzoru rynku i projekty badawcze w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, wspólne inwestycje w możliwości nadzoru rynku oraz wspólne programy szkoleniowe dla pracowników organów nadzoru rynku, organów celnych, organów notyfikujących i jednostek notyfikowanych. Ponadto Komisja powinna opracować wytyczne dotyczące sposobu stosowania i egzekwowania wymogów przyjętych na podstawie niniejszego rozporządzenia w stosownych przypadkach, aby zapewnić ich zharmonizowane stosowanie.
(109) Produkty należy wprowadzać do obrotu wyłącznie wówczas, gdy nie stanowią one zagrożenia. W celu lepszego dostosowania do szczególnego charakteru wymogów ekoprojektu oraz zapewnienia, aby starania w zakresie nadzoru rynku koncentrowały się na braku zgodności z takimi wymogami, na potrzeby niniejszego rozporządzenia produkt stwarzający zagrożenie należy zdefiniować jako produkt, który - ze względu na niespełnienie wymogu ekoprojektu lub niespełnienie wymogu ekoprojektu przez odpowiedzialny podmiot gospodarczy - może mieć negatywny wpływ na środowisko lub inne interesy publiczne, które ten wymóg chroni. Z tej bardziej szczegółowej definicji należy korzystać przy stosowaniu art. 19 i 20 rozporządzenia (UE) 2019/1020.
(110) Powinna istnieć procedura, w ramach której zainteresowane strony są informowane o środkach, które będą wdrażane w odniesieniu do produktów stwarzających zagrożenie. Procedura ta powinna również umożliwiać organom nadzoru rynku w państwach członkowskich podejmowanie działań na wczesnym etapie w odniesieniu do takich produktów we współpracy z odpowiednimi podmiotami gospodarczymi. W tym celu należy zaktualizować klauzulę ochronną zawartą obecnie w dyrektywie 2009/125/WE i dostosować ją do procedur ochronnych zawartych w innych przepisach prawodawstwa harmonizacyjnego Unii oraz w decyzji nr 768/2008/WE.
(111) Organy nadzoru rynku powinny mieć prawo wymagać od podmiotów gospodarczych podjęcia działań naprawczych na podstawie ustalenia, że albo produkt nie spełnia wymogów ekoprojektu, albo podmiot gospodarczy naruszył przepisy dotyczące wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku produktów lub też inne przepisy dotyczące tego podmiotu.
(112) Podczas przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym konsultacje na poziomie ekspertów, oraz by konsultacje te były prowadzone zgodnie z zasadami ustanowionymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 54 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(113) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do:
a) ustanowienia procedur wydawania i weryfikacji cyfrowych danych uwierzytelniających na potrzeby dostępu podmiotów gospodarczych i innych odpowiednich podmiotów do danych przechowywanych w cyfrowym paszporcie produktu zgodnie z ich odpowiednimi prawami;
b) określania rozwiązań wykonawczych dotyczących wzajemnego połączenia rejestru oraz unijnego systemu jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw, w tym przekazywania informacji o niepowtarzalnym identyfikatorze rejestracji;
c) ustanawiania wspólnych wymogów dotyczących układu etykiet;
d) przyjmowania i aktualizacji wykazu środków samoregulacji ustanowionych jako pełnoprawne alternatywy dla aktu delegowanego przyjętego na podstawie niniejszego rozporządzenia;
e) określania szczegółów dotyczących informacji na temat niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, których pozbyto się, oraz formatu, w jakim mają być one ujawniane;
f) określania, zmiany lub uchylania wspólnych specyfikacji w zakresie wymogów ekoprojektu, zasadniczych wymogów dotyczących cyfrowych paszportów produktów lub wymogów dotyczących metod badań, pomiarów lub obliczeń;
g) określania minimalnych wymogów dotyczących udzielania zamówień publicznych na zakup produktów objętych wymogami ekoprojektu lub na roboty bądź usługi, w przypadku gdy produkty te są wykorzystywane do działań stanowiących przedmiot tych zamówień; oraz
h) podejmowania decyzji, zgodnie z unijną procedurą w sprawie środków ochronnych, dotyczącej tego, czy dany środek krajowy jest uzasadniony. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 55 .
(114) Aby zwiększyć zaufanie do produktów wprowadzanych do obrotu, w szczególności w odniesieniu do ich zgodności z wymogami ekoprojektu, społeczeństwo musi mieć pewność, że na podmioty gospodarcze wprowadzające do obrotu produkty niezgodne z wymogami będą nakładane sankcje. Konieczne jest zatem, aby państwa członkowskie ustanowiły przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia niniejszego rozporządzenia i zapewniały ich egzekwowanie. Sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające oraz powinny obejmować co najmniej grzywny i tymczasowe wykluczenie z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego. Bez uszczerbku dla autonomii proceduralnej państw członkowskich oraz swobody właściwych organów i sędziów w zakresie stosowania odpowiednich sankcji w indywidualnych przypadkach, należy ustanowić wspólne niewyczerpujące kryteria określania rodzajów i wysokości sankcji stosowanych w razie naruszenia niniejszego rozporządzenia, aby umożliwić ich spójniejsze stosowanie. Kryteria te powinny obejmować między innymi charakter, wagę i czas trwania naruszenia, sytuację finansową osoby fizycznej lub prawnej uznanej za odpowiedzialną, której wyznacznikiem jest na przykład wysokość całkowitych obrotów lub roczny przychód, oraz korzyści gospodarcze wynikające z naruszenia i nim spowodowane, o ile można takie korzyści ustalić.
(115) Komisja powinna przeprowadzić ocenę niniejszego rozporządzenia. Zgodnie z pkt 22 Porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa ocena ta powinna opierać się na pięciu kryteriach: skuteczności, efektywności, odpowiedniości, spójności i wartości dodanej oraz powinna służyć jako podstawa oceny skutków ewentualnych dalszych działań. Komisja powinna przedstawić Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie dotyczące wykonania niniejszego rozporządzenia oraz jego wpływu na zrównoważenie środowiskowe produktów i funkcjonowanie rynku wewnętrznego. W odpowiednich przypadkach do sprawozdania dołącza się wniosek w sprawie zmiany niniejszego rozporządzenia.
(116) Komisja powinna ocenić potencjalne korzyści z ustanowienia wymogów również w odniesieniu do społecznych aspektów produktów. W ramach takiej oceny Komisja powinna rozważyć, w jakim stopniu wymogi te mogłyby uzupełnić przepisy prawa Unii, aby zapobiegać niekorzystnemu wpływowi działalności przedsiębiorstw i produktów na prawa człowieka i prawa socjalne. Komisja powinna zatem w terminie czterech lat od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia ocenić potencjalne korzyści z uwzględnienia wymogów dotyczących zrównoważonego rozwoju społecznego w niniejszym rozporządzeniu. Komisja powinna przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie z oceny. W stosownych przypadkach do sprawozdania należy dołączyć wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany niniejszego rozporządzenia.
(117) Aby ułatwić egzekwowanie niniejszego rozporządzenia na drodze cywilnoprawnej, konsumenci, którzy ponieśli szkodę z powodu niezgodności produktu z wymogami ekoprojektu, powinni mieć prawo dochodzenia rekompensaty od producenta produktu lub - jeżeli nie ma on siedziby w Unii - od importera lub upoważnionego przedstawiciela producenta albo - jeżeli żaden z tych podmiotów gospodarczych nie ma siedziby w Unii - od dostawcy usług realizacji zamówień. Prawo do rekompensaty nie powinno wykluczać innych środków ochrony prawnej dostępnych konsumentom na mocy prawa Unii, takich jak roszczenia regresowe wobec sprzedawcy w razie braku zgodności sprzedanego towaru z umową zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 56 . Ponadto nie należy uniemożliwiać państwom członkowskim utrzymania w mocy lub wprowadzenia praw konsumentów do innych środków ochrony prawnej zgodnie z prawem krajowym, takich jak prawo do naprawy lub wymiany produktów naruszających wymogi ekoprojektu.
(118) Konsumenci powinni być uprawnieni do egzekwowania swoich praw w odniesieniu do obowiązków nałożonych na producentów i, w stosownych przypadkach, importerów, upoważnionych przedstawicieli oraz dostawców usług realizacji zamówień na mocy niniejszego rozporządzenia w drodze powództw przedstawicielskich zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 57 . Dlatego należy zapewnić, aby niniejsze rozporządzenie gwarantowało stosowanie dyrektywy (UE) 2020/1828 do powództw przedstawicielskich dotyczących naruszeń niniejszego rozporządzenia przez producentów oraz, w stosownych przypadkach, importerów, upoważnionych przedstawicieli i dostawców usług realizacji zamówień, którzy kwalifikują się jako przedsiębiorcy w rozumieniu art. 3 ust. 2 tej dyrektywy, które naruszają lub mogą naruszać zbiorowe interesy konsumentów. Należy w związku z tym wprowadzić odpowiednie zmiany w załączniku I do tej dyrektywy. Do państw członkowskich należy zapewnienie, aby zmiana ta została uwzględniona w środkach transpozycji przyjętych zgodnie z tą dyrektywą, chociaż przyjęcie krajowych środków transpozycji nie jest warunkiem stosowania dyrektywy do tych powództw przedstawicielskich. Stosowanie tej dyrektywy do powództw przedstawicielskich wytaczanych w związku z naruszeniem przepisów niniejszego rozporządzenia przez producentów oraz, w stosownych przypadkach, importerów, upoważnionych przedstawicieli lub dostawców usług realizacji zamówień, które szkodzą lub mogą szkodzić zbiorowym interesom konsumentów, powinno rozpocząć się od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.
(119) Istotne jest, aby wymogi ekoprojektu miały zastosowanie do możliwie najszerszego zakresu produktów, a nie tylko do produktów związanych z energią, oraz aby definicja wymogów ekoprojektu została rozszerzona i obejmowała wszystkie aspekty związane z obiegiem zamkniętym. Konieczne jest również dostosowanie niniejszego rozporządzenia do nowych ram legislacyjnych określonych w rozporządzeniu (WE) nr 765/2008 i decyzji nr 768/2008/WE oraz ulepszenie przepisów dotyczących nadzoru rynku. Należy zatem zastąpić dyrektywę 2009/125/WE. W celu zapewnienia wszystkim podmiotom gospodarczym pewności prawa od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia oraz zagwarantowania równych szans przedsiębiorstwom działającym na rynku wewnętrznym, przepisy określające obowiązki w zakresie przejrzystości dotyczące pozbywania się niesprzedanych produktów konsumpcyjnych, obchodzenia przepisów i nadzoru rynku powinny mieć jednolite zastosowanie do wszystkich podmiotów w całej Unii. Dyrektywę 2009/125/WE należy zatem zastąpić rozporządzeniem.
(120) W planie prac w zakresie ekoprojektu i etykietowania energetycznego na lata 2022-2024 zawartym w komunikacie Komisji z dnia 4 maja 2022 r. określono priorytety polityczne prac nad produktami związanymi z energią. Gdy przepisy niniejszego rozporządzenia staną się skuteczne, prace przygotowawcze oceniające wykonalność wymogów ekoprojektu zgodnie z dyrektywą 2009/125/WE będą już na znacznie zaawansowanym etapie w odniesieniu do paneli fotowoltaicznych, ogrzewaczy pomieszczeń i ogrzewaczy wielofunkcyjnych, podgrzewaczy wody, miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe, klimatyzatorów, w tym pomp ciepła typu powietrze-powietrze i wentylatorów przenośnych, kotłów na paliwo stałe, systemów wentylacyjnych ogrzewaczy i chłodziarek, odkurzaczy, urządzeń do gotowania, pomp wodnych, wentylatorów przemysłowych, pomp cyrkulacyjnych, zewnętrznych źródeł zasilania, komputerów, serwerów i produktów do przechowywania danych, transformatorów, profesjonalnych urządzeń chłodniczych i urządzeń do przetwarzania obrazu. Dzięki tym pracom przygotowawczym zidentyfikowano wiele obszarów, w których można by zaoszczędzić energię i materiały, a także przeprowadzono szeroko zakrojone konsultacje z obywatelami i zainteresowanymi stronami. Ponowne ich rozpoczynanie na mocy niniejszego rozporządzenia znacznie opóźniłoby zatwierdzenie wymogów dotyczących energooszczędności i oszczędności materiałów w odniesieniu do tych produktów. Aby nie zmarnować prac przygotowawczych, konieczne jest zatem przyjęcie do dnia 31 grudnia 2026 r. przepisów przejściowych umożliwiających zatwierdzenie środków wykonawczych dotyczących tych produktów zgodnie z dyrektywą 2009/125/WE. Ponadto, w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania środków wykonawczych przyjętych na podstawie art. 15 dyrektywy 2009/125/WE, do dnia 31 grudnia 2030 r. należy przyjąć konieczne zmiany dotyczące kwestii technicznych zgodnie z odpowiednimi przepisami tej dyrektywy.
(121) W celu zapewnienia pewności i ciągłości prawa w odniesieniu do produktów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku zgodnie ze środkami wykonawczymi przyjętymi na podstawie dyrektywy 2009/125/WE, w brzmieniu mającym zastosowanie w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, środki te powinny pozostać w mocy po tej dacie i do czasu uchylenia ich aktem delegowanym przyjętym na podstawie niniejszego rozporządzenia. Z tych samych powodów niektóre przepisy dyrektywy 2009/125/WE powinny nadal w pełni obowiązywać w kontekście stosowania wspomnianych środków wykonawczych. Dotyczy to w szczególności przepisów dyrektywy 2009/125/WE wyłączających z jej zakresu środki transportu towarów lub osób, ustanawiających definicje mające znaczenie dla środków wykonawczych, określających obowiązki podmiotów gospodarczych w odniesieniu do produktów wprowadzanych do obrotu, określających szczegóły odpowiednich procedur oceny zgodności i deklaracji zgodności UE, ustanawiających domniemanie zgodności produktów, którym przyznano oznakowanie ekologiczne UE, oraz umożliwiających podjęcie niezbędnych działań w odniesieniu do norm zharmonizowanych. Mając na uwadze znaczenie swobodnego przepływu towarów, zakazu praktyk nielegalnie zmieniających efektywność produktów w celu osiągnięcia korzystniejszego wyniku oraz właściwego egzekwowania wymogów ekoprojektu, odpowiednie przepisy niniejszego rozporządzenia powinny mieć zastosowanie do produktów związanych z energią wprowadzanych do obrotu zgodnie ze środkami wykonawczymi na podstawie dyrektywy 2009/125/WE.
(122) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie poprawa zrównoważenia środowiskowego produktów oraz zapewnienie swobodnego przepływu na rynku wewnętrznym produktów, w przypadku których określono wymogi ekoprojektu, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich skalę i skutki możliwe jest ich osiągnięcie wyłącznie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
