a także mając na uwadze, co następuje:(1) Stawienie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem oraz osiągnięcie celów porozumienia paryskiego 3 , przyjętego w dniu 12 grudnia 2015 r. podczas Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), stanowią sedno komunikatu Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowanego "Europejski Zielony Ład". Konieczność realizacji i wartość Europejskiego Zielonego Ładu stały się jeszcze bardziej widoczne w świetle bardzo poważnych skutków pandemii COVID-19 dla zdrowia i dobrobytu gospodarczego obywateli Unii oraz konsekwencji wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie.
(2) Europejski Zielony Ład łączy w sobie kompleksowy zestaw wzajemnie wzmacniających się środków i inicjatyw służących osiągnięciu neutralności klimatycznej w Unii do 2050 r. Ponadto określono w nim nową strategię mającą na celu przekształcenie Unii w sprawiedliwe i dostatnie społeczeństwo, którego gospodarka będzie nowoczesna, zasobooszczędna i konkurencyjna i w której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów. Celem strategii jest również ochrona, zachowanie i poprawa kapitału naturalnego Unii oraz ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli przed zagrożeniami i negatywnymi skutkami związanymi ze środowiskiem. Jednocześnie transformacja ta w różnym stopniu oddziałuje na kobiety i mężczyzn oraz ma szczególny wpływ na niektóre defaworyzowane i słabsze grupy, do których należą m.in. osoby i gospodarstwa o niskich dochodach, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami oraz osoby wywodzące się z mniejszości rasowych lub etnicznych. Należy zatem zagwarantować, że transformacja będzie przebiegać w sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu sposób, tak by nikt nie został pominięty.
(3) Po przyjęciu przez Parlament Europejski i Radę wszystkich zasadniczych elementów pakietu legislacyjnego "Gotowi na 55", przedstawionego przez Komisję w lipcu 2021 r., Unia przedłożyła w październiku 2023 r. zaktualizowany ustalony na poziomie krajowym wkład Unii i jej państw członkowskich do UNFCCC, potwierdzając, że do 2030 r. Unia zredukuje swoje emisje gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 % w stosunku do poziomów z 1990 r.
(4) Poprzez przyjęcie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 4 Unia zapisała w unijnym akcie ustawodawczym cel polegający na osiągnięciu neutralności klimatycznej w całej gospodarce w Unii najpóźniej do 2050 r. i następnie osiągnięciu ujemnych emisji. Ponadto w rozporządzeniu tym ustanowiono wiążący cel Unii zakładający ograniczenie emisji netto gazów cieplarnianych (emisje po odliczeniu pochłaniania) w Unii do 2030 r. o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomami z 1990 r. Określono w nim również ramy ustanawiania pośrednich celów klimatycznych Unii oraz publikacji przewidywanego orientacyjnego budżetu emisyjnego Unii na lata 20302050.
(5) Osiągnięcie celu polegającego na ograniczeniu emisji wymaga współudziału wszystkich sektorów gospodarki, w tym sektora transportu drogowego. W komunikacie z dnia 9 grudnia 2020 r. zatytułowanym "Strategia Komisji na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności - europejski transport na drodze ku przyszłości" Komisja określiła plan działania na rzecz zrównoważonej i inteligentnej przyszłości transportu europejskiego oraz plan działań zmierzających do ograniczenia emisji z sektora transportu o 90 % do 2050 r. Na pojazdy ciężkie przypada obecnie ponad jedna czwarta emisji gazów cieplarnianych z transportu drogowego w Unii i ponad 6 % całkowitych emisji gazów cieplarnianych Unii.
(6) Pakiet legislacyjny "Gotowi na 55" służy realizacji celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. Obejmuje on wiele obszarów polityki. Zmiana rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1242 5 stanowi nieodłączny element tego pakietu legislacyjnego.
(7) W komunikacie z dnia 18 maja 2022 r. zatytułowanym "Plan REPowerEU" Komisja przedstawiła plan uniezależnienia Unii od rosyjskich paliw kopalnych na długo przed końcem obecnego dziesięciolecia. W komunikacie tym podkreślono znaczenie między innymi dalszego zwiększania efektywności i ograniczania zużycia paliw kopalnych w sektorze transportu, w którym elektryfikację można połączyć z wykorzystaniem wodoru odnawialnego w celu zastąpienia paliw kopalnych.
(8) Aby przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych netto do 2030 r. o co najmniej 55 % w porównaniu z poziomem z 1990 r., a także zgodnie z zasadą "efektywność energetyczna przede wszystkim" należy zaostrzyć wymogi dotyczące redukcji emisji CO2 dla pojazdów ciężkich określone w rozporządzeniu (UE) 2019/1242. Należy również wyznaczyć jasną ścieżkę dalszych redukcji emisji w sektorze pojazdów ciężkich po 2030 r., aby przyczynić się do osiągnięcia celu neutralności klimatycznej do 2050 r.
(9) Zaostrzone wymogi dotyczące redukcji emisji CO2 powinny zachęcać do wprowadzania na rynek unijny coraz większej liczby bezemisyjnych pojazdów ciężkich, przynosząc jednocześnie użytkownikom i obywatelom korzyści w postaci lepszej jakości powietrza i większej oszczędności energii, a także zapewniając, aby łańcuch wartości w przemyśle motoryzacyjnym mógł nadal charakteryzować się innowacyjnością i można było utrzymać powiązane miejsca pracy o wysokiej jakości. Bezemisyjne pojazdy ciężkie obejmują obecnie pojazdy elektryczne o napędzie akumulatorowym, pojazdy zasilane wodorowymi ogniwami paliwowymi i inne pojazdy napędzane wodorem, a prace nad kolejnymi innowacyjnymi technologiami trwają.
(10) Należy określić nowe, zwiększone docelowe poziomy redukcji emisji CO2 dla nowych pojazdów ciężkich na okres po 2030 r. Te poziomy docelowe należy określić na poziomie, który nada wyraźny sygnał do przyspieszenia wprowadzania bezemisyjnych pojazdów ciężkich na rynek unijny i do stymulowania innowacji w dziedzinie technologii bezemisyjnych w sposób racjonalny pod względem kosztów, da potrzebny sygnał do szybszego rozmieszczania infrastruktury ładowania i tankowania w całej Unii, zapewni długoterminową konkurencyjność przemysłu Unii na rynku światowym oraz przyczyni się do obniżenia bieżących kosztów przedsiębiorstw transportowych, gwarantując jednocześnie, że Unia osiągnie swoje cele związane z klimatem i swój cel polegający na zmniejszeniu zanieczyszczenia powietrza.
(11) Zanieczyszczenie powietrza, oddziałujące na zdrowie milionów obywateli europejskich, jest szczególnie poważnym problemem w miastach. Jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza w miastach jest transport. Przyspieszone wprowadzanie bezemisyjnych pojazdów ciężkich - w wyniku zaostrzonych wymogów dotyczących redukcji emisji CO2 - przyczyni się do złagodzenia problemu zanieczyszczenia powietrza w miastach.
(12) Efektem komunikatu Komisji z dnia 5 maja 2021 r. zatytułowanego "Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. - tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy" ma być współtworzenie ekologicznych i cyfrowych ścieżek transformacji we współpracy z przemysłem, organami publicznymi, partnerami społecznymi i innymi zainteresowanymi stronami. W tym kontekście opracowywana jest ścieżka transformacji dla ekosystemu mobilności, która pomoże w transformacji łańcucha wartości przemysłu motoryzacyjnego. Ścieżka transformacji uwzględnia w szczególności małe i średnie przedsiębiorstwa działające w łańcuchu dostaw sektora motoryzacyjnego oraz konsultacje z partnerami społecznymi, w tym prowadzone przez państwa członkowskie. Opiera się także na europejskim programie na rzecz umiejętności obejmującym inicjatywy takie jak pakt na rzecz umiejętności, który ma zmobilizować sektor prywatny i inne zainteresowane strony do podnoszenia i zmiany kwalifikacji europejskiej siły roboczej w związku z transformacją ekologiczną i cyfrową, oraz na mechanizmie wspierania talentów w ramach inicjatywy "Wykorzystanie talentów w regionach Europy". Ścieżka transformacji uwzględnia również odpowiednie działania i zachęty na poziomie europejskim i krajowym, dzięki którym pojazdy bezemisyjne staną się bardziej przystępne cenowo. Mogłoby to na przykład obejmować umożliwienie państwom członkowskim wykorzystania Społecznego Funduszu Klimatycznego ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/955 6 (zwanego dalej "Społecznym Funduszem Klimatycznym") do wspierania mikroprzedsiębiorstw w zakupie bezemisyjnych pojazdów i pojazdów ciężkich. Szczególną uwagę należy również zwrócić na wpływ, jaki transformacja ta będzie wywierać na małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) w całym łańcuchu dostaw. Komunikat Komisji z dnia 1 lutego 2023 r. zatytułowany "Plan przemysłowy Zielonego Ładu na miarę epoki neutralności emisyjnej" ma na celu zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu technologii neutralnych emisyjnie oraz wspieranie szybkiej transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Plan ten ma na celu zapewnienie bardziej sprzyjającego otoczenia dla zwiększenia zdolności produkcyjnych Unii w zakresie technologii i produktów neutralnych emisyjnie niezbędnych do osiągnięcia ambitnych celów klimatycznych Unii. Kluczowe znaczenie dla sprawiedliwej społecznie i skutecznej transformacji ma dostęp do szkoleń i przekwalifikowania w wielu sektorach, które muszą przejść fundamentalne zmiany, w tym w sektorze pojazdów ciężkich i sektorze tankowania i ładowania. Inwestycje w umiejętności potrzebne do skutecznej transformacji to wspólny obowiązek. Pracownicy i osoby poszukujące pracy powinni mieć możliwość zmiany i podnoszenia kwalifikacji oraz powinni otrzymywać wsparcie, aby mogli uczestniczyć w takich szkoleniach. Zachęca się państwa członkowskie, aby zwiększyły inwestycje w obszarze zmiany i podnoszenia kwalifikacji oraz wskazały i przeanalizowały przewidywane zmiany na rynku pracy.
(13) Obok inicjatyw mających przyspieszyć przesunięcie międzygałęziowe w kierunku bardziej zrównoważonych rodzajów transportu kluczową rolę w ograniczaniu emisji CO2 z sektora pojazdów ciężkich odegrają zaostrzenie wymogów dotyczących redukcji emisji CO2 dla pojazdów ciężkich oraz rozwój niezbędnej infrastruktury ładowania i tankowania. Dopełnieniem docelowych poziomów redukcji emisji CO2 dla unijnego parku pojazdów określonych w niniejszym rozporządzeniu są wymogi dotyczące infrastruktury ładowania i tankowania paliwa określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1804 7 . Ważną rolę w rozwoju infrastruktury na poziomie krajowym odgrywa finansowanie unijne. Rozmieszczenie infrastruktury ładowania elektrycznych pojazdów ciężkich jest równie ważne na terenach prywatnych, które nie są ogólnie dostępne, takich jak prywatne zajezdnie i centra logistyczne, które zapewniają ładowanie nocne i w miejscu docelowym. Państwa członkowskie powinny rozważyć podjęcie działań w związku z opracowywaniem zmienionych krajowych ram polityki, aby zapewnić powstanie odpowiedniej infrastruktury ładowania nocnego i w miejscu docelowym dla elektrycznych pojazdów ciężkich. Ze względu na możliwe ograniczenia infrastrukturalne w państwach trzecich należy również rozważyć wpływ niniejszego rozporządzenia na możliwość eksploatacji poza Unią nowych pojazdów ciężkich zarejestrowanych w UE.
(14) W następstwie przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE 8 Komisja powołała w 2015 r. Forum Zrównoważonego Transportu (zwane dalej "Forum"). Forum pomaga Komisji w realizacji działań i programów Unii mających pobudzać rozwój infrastruktury zrównoważonych paliw alternatywnych. Po przyjęciu niniejszego rozporządzenia Komisja zapewni, aby Forum wspierało skuteczny i racjonalny pod względem kosztów rozwój infrastruktury ładowania i tankowania potrzebnej do spełnienia zaostrzonych wymogów dotyczących redukcji emisji CO2 dla pojazdów ciężkich oraz aby wnosiło wkład w przegląd, o którym mowa w art. 24 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2023/1804 w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, tak aby cele określone w tym rozporządzeniu były zgodne z ambicjami niniejszego rozporządzenia.
(15) Transformacja w kierunku neutralności klimatycznej wymaga znacznych inwestycji w sieć elektroenergetyczną, w tym zwiększenia zdolności, odporności i możliwości magazynowania, a także dodatkowych połączeń. Z uwagi na docelowe poziomy redukcji emisji CO2 dla pojazdów ciężkich na 2030 r. ustanowione na mocy niniejszego rozporządzenia udział bezemisyjnych pojazdów ciężkich w całym parku pojazdów ciężkich na drogach oraz zużycie energii elektrycznej w tym sektorze pozostaną ograniczone. W związku z tym powiązany wpływ na sieć elektroenergetyczną również pozostanie ograniczony.
(16) Chociaż zwiększone poziomy docelowe redukcji emisji CO2 przyspieszą upowszechnianie bezemisyjnych pojazdów ciężkich, znaczną część całego parku pojazdów ciężkich na drogach nadal będą stanowić pojazdy z silnikami spalinowymi wewnętrznego spalania. Aby ta część parku pojazdów przyczyniała się do osiągnięcia unijnych celów klimatycznych, trzeba wprowadzać dalsze innowacje i szybciej upowszechniać zrównoważone paliwa odnawialne. Istniejące polityki i instrumenty prawne Unii, w szczególności dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 9 i unijny system handlu uprawnieniami do emisji ustanowiony dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 10 , będą sprzyjać dekarbonizacji paliw transportowych, tak aby stopniowo wyeliminować paliwa kopalne. Komisja powinna dalej rozwijać spójne ramy zachęt do stosowania zaawansowanych biopaliw i biogazu oraz paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego. Ramy te powinny kompleksowo usuwać bariery utrudniające upowszechnianie i podaż, z uwzględnieniem popytu we wszystkich sektorach gospodarki, w kontekście ogólnych wysiłków na rzecz osiągnięcia unijnych celów klimatycznych. Opierając się na celach dotyczących biometanu określonych w planie REPowerEU, Komisja powinna zastanowić się również, jak zwiększenie produkcji biometanu w Unii może przyczynić się do dekarbonizacji gospodarki, w tym sektora transportu.
(17) Po konsultacji z zainteresowanymi stronami Komisja oceni w ciągu roku od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia rolę metodyki rejestracji pojazdów ciężkich napędzanych wyłącznie paliwami neutralnymi pod względem emisji CO2 zgodnie z unijnym prawem i celem neutralności klimatycznej.
(18) Aby producenci mogli w sposób racjonalny pod względem kosztów poradzić sobie z przejściem na bezemisyjne pojazdy ciężkie, należy wciąż zapewniać im odpowiednią elastyczność, która pozwoli im stopniowo dostosować ich parki pojazdów ciężkich. Należy zatem dalej stosować podejście polegające na zwiększaniu poziomów docelowych co pięć lat.
(19) Ze względu na niejednorodną strukturę całego parku pojazdów ciężkich nie można w pełni przewidzieć, czy rozwój technologiczny będzie wystarczająco szybki, aby zagwarantować, że technologia bezemisyjnej rury wydechowej będzie opłacalnym wyborem w przypadku wszystkich zastosowań niszowych. Mogłoby to obejmować pojazdy ciężkie do krytycznych zastosowań związanych z bezpieczeństwem i ochroną, których to zastosowań nie mogą zapewnić technologie bezemisyjnej rury wydechowej. Takie pojazdy powinny stanowić ograniczoną część całego parku pojazdów ciężkich. W ramach przeglądu rozporządzenia (UE) 2019/1242 Komisja powinna ocenić możliwość zastosowania środków, które pozwoliłyby ograniczyć emisje CO2 z takich pojazdów.
(20) Zdecydowanie zachęca się instytucje zamawiające i podmioty zamawiające, aby w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego objętych niniejszym rozporządzeniem stosowały kryterium udzielenia zamówienia lub specyfikacje techniczne odnoszące się do odsetka produktów będących przedmiotem ofert pochodzących z państw, które nie są stronami porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych i które nie zawarły z Unią umowy o wolnym handlu zawierającej przepisy dotyczące zamówień publicznych. Takie kryteria będą odgrywać ważną rolę w promowaniu dostaw bezemisyjnych autobusów miejskich przez przemysł europejski, zapewnią zrównoważone i odporne łańcuchy dostaw autobusów miejskich oraz zwiększą bezpieczeństwo dostaw w Unii.
(21) Zachęca się instytucje zamawiające i podmioty zamawiające, aby w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego objętych niniejszym rozporządzeniem stosowały kryterium zrównoważenia środowiskowego jako kryterium udzielenia zamówienia lub kryterium specyfikacji technicznej. Bez uszczerbku dla aktów ustawodawczych Unii mających zastosowanie do konkretnej technologii, w tym na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 11 i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia ram ustalania wymogów ekoprojektu w odniesieniu do zrównoważonych produktów, przy ocenie zrównoważenia środowiskowego autobusów miejskich zamawianych na podstawie niniejszego rozporządzenia instytucje zamawiające i podmioty zamawiające powinny mieć możliwość uwzględniania różnych elementów mających wpływ na klimat i środowisko. Elementy te mogą obejmować na przykład trwałość i niezawodność rozwiązania, łatwość naprawy i konserwacji, łatwość i jakość recyklingu, stosowanie substancji, zużycie energii, wody i innych zasobów na co najmniej jednym etapie cyklu życia produktu, wykorzystanie użytych części, ślad środowiskowy produktu i jego wpływ na środowisko w całym cyklu życia oraz ilość wytwarzanych odpadów.
(22) W związku z bardziej rygorystycznymi od 2030 r. docelowymi poziomami redukcji emisji CO2 dla unijnego parku pojazdów producenci mają wprowadzić na rynek unijny znacznie więcej bezemisyjnych pojazdów ciężkich. W tym kontekście mechanizm zachęt dotyczący bezemisyjnych i niskoemisyjnych pojazdów ciężkich nie spełniałby już swojego pierwotnego celu i groziłby zmniejszeniem skuteczności rozporządzenia (UE) 2019/1242. W związku z tym ten mechanizm zachęt powinien zostać zlikwidowany od 2030 r.
(23) Zgodnie z wymogami art. 15 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2019/1242 przeprowadzono ocenę możliwości przydzielenia dochodów z opłat z tytułu przekroczenia poziomu emisji CO2 na specjalny fundusz lub odpowiedni program i stwierdzono, że znacznie zwiększyłoby to obciążenie administracyjne, nie skutkując bezpośrednimi korzyściami dla przemysłu motoryzacyjnego w jego transformacji. Dochody z opłat z tytułu przekroczenia poziomu emisji CO2 należy zatem nadal uznawać za dochody budżetu ogólnego Unii Europejskiej zgodnie z art. 8 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2019/1242.
(24) Należy rozszerzyć przedmiot rozporządzenia (UE) 2019/1242, aby objąć nim również obowiązki w zakresie monitorowania i sprawozdawczości, które w drodze niniejszego rozporządzenia włącza się do rozporządzenia (UE) 2019/1242.
(25) Należy zmienić rozporządzenie (UE) 2019/1242 tak, aby obejmowało ono ten sam zakres co rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/956 12 .
(26) W przypadku pojazdów, które nie są objęte zakresem unijnego prawodawstwa dotyczącego homologacji typu pojazdu, takich jak ciągniki rolnicze i leśne, pojazdy zaprojektowane i zbudowane do użytku przez krajowe siły obronne, w tym siły zbrojne, i pojazdy gąsienicowe, nie określa się emisji CO2. W związku z tym nie jest wymagane, aby te pojazdy osiągały docelowe poziomy redukcji emisji CO2 określone w .niniejszym rozporządzeniu.
(27) Aby nie tworzyć zachęty do rezygnacji z uzyskiwania homologacji typu na zasadzie dobrowolności dla pojazdów ciężkich, które są zaprojektowane i zbudowane lub dostosowane do użytku przez służby ochrony ludności, straż pożarną oraz służby odpowiedzialne za utrzymanie porządku publicznego lub służby udzielające pilnej opieki medycznej, co miałoby negatywne skutki dla bezpieczeństwa i środowiska, takie pojazdy, w przypadku których uzyskano homologację typu na zasadzie dobrowolności, powinny również być zwolnione z obowiązku osiągnięcia docelowych poziomów redukcji emisji CO2 określonych w niniejszym rozporządzeniu, o ile producent nie zwróci się z innym wnioskiem. Państwa członkowskie powinny mieć również prawo do zwolnienia pojazdów ciężkich z obowiązku osiągnięcia docelowych poziomów redukcji emisji CO2 określonych w niniejszym rozporządzeniu, w przypadku gdy te pojazdy ciężkie nie są specjalnie zaprojektowane do użytku przez służby ochrony ludności, straż pożarną, służby odpowiedzialne za utrzymanie porządku publicznego lub służby udzielające pilnej opieki medycznej, lecz są zarejestrowane do takiego użytku - takie jak zwykłe autokary używane do transportu sił policyjnych lub zbrojnych - przez potwierdzenie, że takie zwolnienie leżałoby w interesie publicznym. Państwa członkowskie powinny być również uprawnione do zwolnienia ze stosowania całości niniejszego rozporządzenia pojazdów zarejestrowanych dla sił zbrojnych.
(28) W przypadku niektórych podgrup pojazdów ciężkich, które uzyskały homologację typu, ale jeszcze nie określono dla nich z przyczyn technicznych poziomu redukcji emisji CO2, nie jest wymagane, aby te pojazdy ciężkie osiągały docelowe poziomy redukcji emisji CO2 określone w niniejszym rozporządzeniu. Przykładowo takie pojazdy to pojazdy specjalnego przeznaczenia, takie jak żurawie samochodowe, wielofunkcyjne pojazdy-nośniki osprzętu hydraulicznego, pojazdy do przewożenia ładunków nienormatywnych, pojazdy terenowe, takie jak niektóre pojazdy ciężkie używane na potrzeby górnictwa, leśnictwa i rolnictwa, a także inne pojazdy ciężkie o niestandardowej konfiguracji osi, takie jak pojazdy ciężkie mające więcej niż cztery osie lub więcej niż dwie osie napędzane, małe autobusy o maksymalnej masie całkowitej nie większej niż 7,5 tony i małe samochody ciężarowe o maksymalnej masie całkowitej nie większej niż 5 ton. Komisja powinna zbadać, czy stosowne jest określenie emisji CO2 z małych samochodów ciężarowych o maksymalnej masie całkowitej nie większej niż 5 ton zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2017/2400 13 (symulacje narzędzia obliczeń zużycia energii pojazdu lub symulacje VECTO), z uwzględnieniem rozporządzenia Komisji (UE) 2017/1151 14 .
(29) Należy wprowadzić definicje niektórych terminów w celu zharmonizowania terminologii stosowanej w rozporządzeniu (UE) 2019/1242 z terminologią dotyczącą homologacji typu pojazdu stosowaną w prawodawstwie Unii, w szczególności w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/858 15 i rozporządzeniu (UE) 2017/2400.
(30) Na potrzeby przenoszenia pojazdów ciężkich między producentami, wprowadzonego w niniejszym rozporządzeniu, oraz w celu ustanowienia zwolnienia dla producentów wytwarzających tylko niewielką liczbę pojazdów ciężkich w rozporządzeniu (UE) 2019/1242 należy dodać definicję terminu "grupa producentów powiązanych". Treść tej definicji powinna być zgodna z terminologią stosowaną w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/631 16 w odniesieniu do pojazdów lekkich.
(31) W odniesieniu do określenia obowiązków indywidualnych producentów należy przełożyć docelowe poziomy redukcji emisji CO2 dla unijnego parku samochodów dotyczące parku nowych pojazdów ciężkich na indywidualne docelowe poziomy redukcji emisji CO2 dla podgrup pojazdów określonych na podstawie charakterystyki technicznej pojazdów ciężkich wchodzących w skład tych podgrup.
(32) Ponieważ emisje CO2 związane z przyczepami mają duży wpływ na ogólny poziom emisji CO2 i zużycie energii przez silnikowe pojazdy ciężkie, należy również określić docelowe poziomy redukcji emisji CO2 dla przyczep.
(33) Emisje CO2 z pojazdów specjalistycznych, takich jak śmieciarki, wywrotki lub mieszalniki do betonu, są już przedmiotem certyfikacji za pomocą narzędzia symulacyjnego VECTO oraz są monitorowane i podlegają zgłoszeniu przez producentów pojazdów i państwa członkowskie. Emisje CO2 z pojazdów specjalistycznych stanowią około 2 % emisji pojazdów ciężkich i około 4 % sprzedaży. Pojazdy specjalistyczne poruszają się głównie w miastach, dlatego mają one również wpływ na jakość powietrza w miastach. Dlatego do 2029 r. pojazdy specjalistyczne powinny być wyłączone z obliczania średniego indywidualnego poziomu emisji CO2 producentów. W latach 20302034 w obliczeniach tych należy uwzględnić wyłącznie bezemisyjne pojazdy specjalistyczne. Od 2035 r. należy uwzględnić wszystkie pojazdy specjalistyczne.
(34) Aby ułatwić rozwój i umożliwić powszechne stosowanie przyczep wyposażonych w technologię redukcji emisji CO2, trzeba koniecznie szybko zaktualizować i rozszerzyć ramy zatwierdzania takiej technologii, w szczególności w przypadku przyczep zelektryfikowanych, przez zmianę rozporządzenia (UE) 2018/858.
(35) W 2022 r. bezemisyjne autobusy miejskie stanowiły już około jednej czwartej wszystkich autobusów miejskich sprzedawanych w Unii, a w niektórych państwach członkowskich udział ten był znacznie wyższy. W związku z gotowością techniczną tego podsektora oraz koniecznością poprawy jakości powietrza w miastach należy ustalić obowiązkowy minimalny udział nowych bezemisyjnych autobusów miejskich.
(36) Obowiązkowy minimalny udział bezemisyjnych autobusów miejskich powinien odzwierciedlać społeczne zapotrzebowanie na przystępny cenowo transport publiczny, w tym na obszarach wiejskich. Zwiększona podaż bezemisyjnych autobusów miejskich wynikająca z takiego obowiązkowego minimalnego udziału powinna mieć pozytywny wpływ na koszt zakupu, zarówno jeżeli chodzi o cenę początkową zakupu takich autobusów, jak i ich całkowity koszt własności, który odzwierciedla oszczędności paliw kopalnych wynikające z eksploatacji takich autobusów miejskich. Wspólne udzielanie zamówień na autobusy miejskie z wykorzystaniem platformy autobusów ekologicznych może przyczynić się do dalszego obniżenia kosztów zakupu takich autobusów, a państwa członkowskie mogłyby wykorzystywać Społeczny Fundusz Klimatyczny, aby wspierać osoby znajdujące się w trudnej sytuacji, przyznając im ulgowe lub bezpłatne bilety lub abonamenty na transport publiczny. Autobusy i autokary regionalne oraz dalekobieżne, w tym te przeznaczone do transportu na obszarach wiejskich, nadal podlegają ponadto docelowym poziomom redukcji emisji CO2 dla pojazdów ciężkich. Wsparcie ze Społecznego Funduszu Klimatycznego mogłoby być ukierunkowane na konkretne potrzeby obszarów wiejskich i zapobiegać ubóstwu transportowemu, zdefiniowanemu w art. 2 pkt 2 rozporządzenia (UE) 2023/955, dzięki zapewnieniu dostępu do przystępnego cenowo transportu publicznego. Aby pomóc w osiągnięciu unijnego celu neutralności klimatycznej, Komisja powinna również rozważyć dalsze odpowiednie środki, które zwiększyłyby popyt na bezemisyjne pojazdy ciężkie wśród organów publicznych.
(37) Ponieważ w kontekście oceny zgodności należy uwzględniać podmioty gospodarcze, a nie osoby prawne, producentom powiązanym gospodarczo powinno się zezwalać, z zachowaniem określonych limitów, na przenoszenie między nimi pojazdów ciężkich do celów rozliczania tych pojazdów ciężkich na podstawie rozporządzenia (UE) 2019/1242.
(38) Ponadto aby wzmocnić rozwój nowych technologii bezemisyjnych w wyspecjalizowanych małych i średnich przedsiębiorstwach, należy umożliwić przenoszenie bezemisyjnych pojazdów ciężkich między podmiotami niepowiązanymi.
(39) Modernizacja pojazdów, by stały się bezemisyjne, polega na przekształceniu silnika spalinowego wewnętrznego spalania lub pojazdu wyposażonego w silnik spalinowy wewnętrznego spalania w silnik lub pojazd bezemisyjny. Jest to korzystne dla środowiska, ponieważ unika się produkcji nowych części i związanego z tym zużycia materiałów. Przynosi też korzyści gospodarcze związane ze zwiększoną przystępnością cenową pojazdów i możliwością tworzenia miejsc pracy. Wprowadzanie na rynek pojazdów ciężkich przekształconych w bezemisyjne pojazdy ciężkie jest jednak utrudnione z powodu braku zharmonizowanych przepisów technicznych i administracyjnych dotyczących ich homologacji. Komisja powinna zatem rozważyć, czy potrzebne są ewentualne inicjatywy wspierające opracowanie takich zharmonizowanych przepisów.
(40) Środki mające na celu zwiększenie odsetka bezemisyjnych pojazdów ciężkich posiadanych lub dzierżawionych przez podmioty eksploatujące duży park pojazdów pomogłyby zwiększyć sprzedaż bezemisyjnych pojazdów ciężkich i przyspieszyć przejście na bezemisyjny transport drogowy. W związku z tym Komisja powinna przeanalizować ewentualną potrzebę i oddziaływanie inicjatyw mających zwiększyć odsetek bezemisyjnych silnikowych pojazdów ciężkich posiadanych lub dzierżawionych przez podmioty eksploatujące duży park pojazdów.
(41) Aby uniknąć nieproporcjonalnie wysokich kosztów przestrzegania przepisów oraz zmniejszyć obciążenie administracyjne, producenci niewielkiej liczby pojazdów ciężkich powinni być zwolnieni z obowiązku zachowania zgodności z docelowymi poziomami redukcji emisji CO2, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów prawnych. Ponieważ drobni producenci pojazdów są wciąż zobowiązani do wypełniania obowiązków sprawozdawczych wynikających z rozporządzenia (UE) 2019/1242, istnieje odpowiedni mechanizm kontroli w odniesieniu do tych producentów.
(42) Istniejący system wieloletnich jednostek emisji i długów emisyjnych należy przedłużyć do 2039 r., ponieważ po 2030 r. aż do 2040 r. docelowe poziomy redukcji emisji CO2 wciąż stają się coraz bardziej rygorystyczne i wymagają od producentów w tym okresie rozwoju technicznego ukierunkowanego na przyszłość. Producenci powinni jednak rozliczyć wszystkie pozostałe długi emisyjne w latach 2029, 2034 i 2039. Jednostki emisji, które nie zostaną wykorzystane w ciągu 7 lat od ich nabycia, powinny automatycznie wygasać.
(43) W rozporządzeniu (UE) 2019/1242 należy dla każdej kategorii pojazdów wyraźnie określić tożsamość producenta, któremu należy przypisać dany pojazd ciężki, uwzględniając tym samym w szczególności poszczególne schematy pojazdów ciężkich kategorii M.
(44) Przepisy dotyczące weryfikacji przekazanych danych z monitorowania powinny również obejmować ewentualną korektę ex post błędów zawartych w takich danych oraz sposób postępowania Komisji w odniesieniu do takich korekt na potrzeby wdrażania docelowych poziomów redukcji emisji CO2 dotyczących unijnego parku pojazdów.
(45) Należy zmienić ocenę emisji odniesienia CO2, aby obejmowała również podgrupy pojazdów nowo włączone w zakres rozporządzenia (UE) 2019/1242.
(46) Niezbędnym warunkiem wdrożenia rozporządzenia (UE) 2019/1242 jest monitorowanie i sprawozdawczość przez producentów i państwa członkowskie. Włączenie rozporządzenia (UE) 2018/956 do rozporządzenia (UE) 2019/1242 powinno przynieść synergię i umożliwić interpretację przepisów z uwzględnieniem celów obu rozporządzeń.
(47) Przy włączaniu do rozporządzenia (UE) 2019/1242 przepisów dotyczących monitorowania i sprawozdawczości określonych w rozporządzeniu (UE) 2018/956 należy skorzystać z okazji, aby nieznacznie zmienić te przepisy w świetle doświadczenia zdobytego podczas dwóch pierwszych cykli sprawozdawczości na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/956.
(48) Biorąc pod uwagę fakt, że określenia emisji CO2 nie będą już dokonywali wyłącznie producenci, obowiązek zgłaszania emisji CO2 i innych danych technicznych pojazdów ciężkich należy rozszerzyć, obejmując nim oprócz producentów podmioty, które dokonują tych ustaleń na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/2400 i rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2022/1362 17 . Dane, które mają być zgłaszane, powinny obejmować dokumentację producenta.
(49) W celu zapewnienia, aby wymogi w zakresie danych oraz procedura monitorowania i sprawozdawczości pozostawały przez cały czas odpowiednie do oceny stopnia, w jakim park pojazdów ciężkich przyczynia się do osiągnięcia docelowych poziomów redukcji emisji CO2, w celu zapewnienia dostępności danych na temat nowych i zaawansowanych technologii redukcji emisji CO2 oraz na temat wyników badań weryfikacyjnych w warunkach drogowych, w celu zapewnienia, by przedziały wartości oporu powietrza pozostały odpowiednie do celów informacyjnych i dla zapewnienia porównywalności, oraz w celu uzupełnienia przepisów o grzywnach administracyjnych Komisja powinna mieć możliwość uwzględnienia postępu technicznego, zmian w zakresie logistyki transportu towarowego, jak np. szczególnie ciężkich zespołów pojazdów używanych w niektórych państwach członkowskich, niezbędnych dostosowań wynikających ze stosowania niniejszego rozporządzenia i zmian w odpowiednich aktach prawnych dotyczących homologacji typu.
(50) Z powyższych powodów należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do zmiany kryteriów określania podgrup pojazdów, w tym dodania podgrup samochodów ciężarowych typu bardzo ciężki zestaw (samochód ciężarowy EHC) i określania pojazdów specjalistycznych, oraz kryteriów dla zakresów roboczych różnych technologii mechanizmów napędowych, wykazu i wagi profili zadań, ładowności, liczby pasażerów, masy pasażerów, technicznie dopuszczalnej maksymalnej ładowności, technicznie dopuszczalnej maksymalnej liczby pasażerów i objętości ładunku podgrup pojazdów oraz wartości rocznych przebiegów, zmiany wymogów dotyczących danych oraz procedury monitorowania i sprawozdawczości określonej w załącznikach, w odniesieniu do określania danych, które mają być zgłaszane przez państwa członkowskie do celów monitorowania wyników badań weryfikacyjnych w warunkach drogowych, zmiany przedziałów wartości oporu powietrza oraz określania kryteriów i metod obliczania oraz poboru grzywien administracyjnych nakładanych na producentów. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(51) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania rozporządzenia (UE) 2019/1242 należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do procedur homologacji typu i w odniesieniu do wspólnych specyfikacji technicznych, w tym norm dotyczących technicznej i otwartej interoperacyjności między infrastrukturą ładowania i tankowania a pojazdami ciężkimi, o których mowa w niniejszym artykule, w zakresie połączeń fizycznych i wymiany informacji. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 18 .
(52) Rozporządzenie (UE) 2018/956 należy uchylić, a jednocześnie należy określić przepisy tymczasowe umożliwiające zakończenie okresu sprawozdawczego trwającego w chwili wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z przepisami mającymi zastosowanie na początku tego okresu sprawozdawczego, wraz ze wszystkimi czynnościami po przetworzeniu zgromadzonych danych. W związku z tym niniejsze rozporządzenie należy stosować od początku następnego okresu sprawozdawczego.
(53) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, mianowicie wspieranie redukcji emisji CO2 w sposób racjonalny pod względem kosztów i efektywny ekonomicznie zgodnie z celem polegającym na redukcji emisji gazów cieplarnianych netto w całej gospodarce do 2030 r. za pomocą zmienionych docelowych poziomów redukcji emisji CO2 dla pojazdów ciężkich, obejmujących unijny park pojazdów, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(54) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (UE) 2018/858 i (UE) 2019/1242,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: