a także mając na uwadze, co następuje:(1) Do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/98/UE 4 należy wprowadzić szereg zmian. W celu zapewnienia jasności dyrektywa ta powinna zostać przekształcona.
(2) Unia powinna zapewniać sprawiedliwe traktowanie obywateli państw trzecich, którzy legalnie przebywają na terytorium państw członkowskich, a bardziej zdecydowana polityka integracyjna powinna służyć przyznaniu tym obywatelom państw trzecich praw i obowiązków porównywalnych z prawami i obowiązkami obywateli Unii.
(3) Przepisy dotyczące procedury jednego wniosku prowadzącej do uzyskania jednego dokumentu, który łączyłby w jednym akcie administracyjnym zezwolenie na pobyt i pracę, przyczynią się do uproszczenia i zharmonizowania przepisów mających obecnie zastosowanie w państwach członkowskich.
(4) Aby zezwolić na pierwszy wjazd na swoje terytorium, państwa członkowskie powinny być w stanie wydać jedno zezwolenie lub - jeżeli dane państwo członkowskie wydaje takie zezwolenia dopiero po wjeździe - wizę. Państwa członkowskie powinny wydawać takie zezwolenia lub wizy w odpowiednim czasie.
(5) W niniejszej dyrektywie należy ustanowić zbiór zasad regulujących procedurę rozpatrywania wniosku o jedno zezwolenie. Procedura taka powinna charakteryzować się skutecznością i funkcjonalnością, powinna uwzględniać zwykłe obciążenie pracą administracji państw członkowskich oraz powinna być przejrzysta, sprawiedliwa i niedyskryminująca, po to by oferować zainteresowanym odpowiednią pewność prawa w racjonalnych ramach czasowych.
(6) W Europejskim filarze praw socjalnych, ogłoszonym w dniu 17 listopada 2017 r. w Goteborgu, określono zbiór zasad, które mają służyć za drogowskaz w zapewnianiu równych szans i dostępu do zatrudnienia, sprawiedliwych warunków pracy oraz ochrony socjalnej i włączenia społecznego. Przegląd dyrektywy 2011/98/UE stanowi część pakietu dotyczącego umiejętności i talentów zaproponowanego w następstwie komunikatu Komisji z dnia 23 września 2020 r. w sprawie nowego paktu o migracji i azylu. Przegląd ten jest także jednym z elementów komunikatu Komisji z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie Planu działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych.
(7) Przepisy niniejszej dyrektywy nie powinny naruszać kompetencji państw członkowskich do regulowania wymogów dotyczących wydawania jednego zezwolenia w celu wykonywania pracy. Niniejsza dyrektywa nie powinna wpływać na prawo państw członkowskich, o którym mowa w art. 79 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Na tej podstawie państwa członkowskie powinny móc uznać wniosek o jedno zezwolenie za niedopuszczalny albo go odrzucić.
(8) Niniejsza dyrektywa powinna objąć swoim zakresem umowy o pracę i stosunki pracy między obywatelami państw trzecich a pracodawcami. Jeżeli prawo krajowe państwa członkowskiego umożliwia przyjmowanie obywateli państw trzecich poprzez agencje pracy tymczasowej mające siedzibę na jego terytorium i związane stosunkiem pracy z pracownikiem, tacy obywatele państw trzecich nie powinni być wyłączeni z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy. Wszystkie przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące pracodawców należy również stosować do takich agencji.
(9) Zakres stosowania niniejszej dyrektywy nie powinien obejmować delegowanych obywateli państw trzecich. Nie powinno to uniemożliwiać obywatelom państw trzecich, którzy legalnie przebywają i pracują w jednym państwie członkowskim, a zostali delegowani do innego państwa członkowskiego, dalszego korzystania z prawa do traktowania na równi z obywatelami tego pierwszego państwa członkowskiego w okresie delegowania, w zakresie tych warunków zatrudnienia, na które nie wpływa stosowanie dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 5 .
(10) Obywatele państwa trzeciego, którzy korzystają z ochrony zgodnie z prawem krajowym, zobowiązaniami międzynarodowymi lub praktyką państwa członkowskiego, nie powinni być objęci niniejszą dyrektywą, z wyjątkiem rozdziału III, który powinien mieć zastosowanie, jeżeli zgodnie z prawem krajowym ci obywatele państwa trzeciego są uprawnieni do wykonywania pracy oraz pracują lub pracowali.
(11) Zakres stosowania niniejszej dyrektywy nie powinien obejmować obywateli państw trzecich, którzy uzyskali status rezydentów długoterminowych zgodnie z dyrektywą Rady 2003/109/WE 6 - z uwagi na ich ogólnie korzystniejszy status i na szczególny charakter ich dokumentu pobytowego, którym jest "zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE".
(12) Zakres stosowania niniejszej dyrektywy nie powinien obejmować obywateli państw trzecich, których przyjęto na terytorium państwa członkowskiego do pracy sezonowej i którzy ubiegają się o przyjęcie lub zostali przyjęci na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE 7 , ponieważ są oni objęci zakresem stosowania dyrektywy 2014/36/UE, w której ustanowiono szczegółowe uregulowania.
(13) Obowiązek określenia przez państwa członkowskie, czy wniosek ma być składany przez obywatela państwa trzeciego czy przez pracodawcę tego obywatela państwa trzeciego, nie powinien powodować uszczerbku dla jakichkolwiek ustaleń wymagających udziału obywatela państwa trzeciego, jak i jego pracodawcy w procedurze. Państwa członkowskie powinny analizować i rozpatrywać wnioski o jedno zezwolenie, gdy obywatel państwa trzeciego przebywa poza terytorium państwa członkowskiego, w którym chce zostać przyjęty, albo gdy przebywa już na jego terytorium na podstawie ważnego dokumentu pobytowego wydanego przez to państwo członkowskie zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1030/2002 8 . Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość akceptowania wniosków złożonych przez innych obywateli państw trzecich, którzy legalnie znajdują się na ich terytorium.
(14) Przepisy niniejszej dyrektywy w sprawie procedury jednego wniosku i w sprawie jednego zezwolenia nie powinny dotyczyć wiz jednolitych ani długoterminowych. O ile spełniono wymogi ustanowione w prawie Unii lub prawie krajowym i jeżeli dane państwo członkowskie wydaje takie zezwolenia wyłącznie na swoim terytorium, dane państwo członkowskie powinno wydać obywatelowi państwa trzeciego wymaganą wizę w celu uzyskania jednego zezwolenia.
(15) Termin na wydanie decyzji w sprawie wniosku powinien obejmować czas potrzebny na sprawdzenie sytuacji na rynku pracy, jeżeli takiego sprawdzenia dokonuje się w związku z indywidualnym wnioskiem o jedno zezwolenie. Ogólne sprawdzenie sytuacji na rynku pracy, które nie jest związane z indywidualnym wnioskiem o jedno zezwolenie, nie jest objęte terminem wydania decyzji. Państwa członkowskie powinny dążyć do wydania wymaganej wizy w celu uzyskania jednego zezwolenia w odpowiednim czasie.
(16) W celu uniknięcia powielania działań i przedłużania procedur, państwa członkowskie powinny dążyć do tego, aby wymagać od wnioskodawców przedkładania odpowiednich dokumentów tylko jeden raz i przeprowadzać tylko jedną dokładną kontrolę dokumentów złożonych przez wnioskodawcę do celów wydania zarówno jednego zezwolenia, jak i, w stosownych przypadkach, wymaganej wizy w celu uzyskania jednego zezwolenia.
(17) Wyznaczenie właściwego organu na podstawie niniejszej dyrektywy nie powinno naruszać roli i obowiązków, jakie w zakresie rozpatrywania wniosku i podejmowania decyzji w jego sprawie mają inne organy i, w odpowiednich przypadkach, partnerzy społeczni.
(18) Termin na wydanie decyzji w sprawie wniosku nie powinien jednak obejmować czasu potrzebnego na uznanie kwalifikacji zawodowych. Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać krajowych procedur uznawania dyplomów.
(19) Wszelkie skutki niepodjęcia przez organy decyzji w terminach przewidzianych w niniejszej dyrektywie powinny być określone w prawie krajowym i powinny obejmować możliwość wniesienia środka zaskarżenia.
(20) Jak wspomniano w komunikacie Komisji z dnia 27 kwietnia 2022 r. w sprawie przyciągania umiejętności i talentów do UE, "partnerstwa w zakresie talentów" należą do kluczowych instrumentów nowego paktu o migracji i azylu w zakresie jego zewnętrznego wymiaru. Takie partnerstwa mają na celu wzmocnienie współpracy między Unią, państwami członkowskimi i krajami partnerskimi, zwiększenie międzynarodowej mobilności pracowników oraz rozwój talentów w sposób korzystny dla obu stron i na zasadach migracji cyrkulacyjnej. Przyspieszenie rozpatrywania wniosków o jedno zezwolenie w granicach przewidzianych w niniejszej dyrektywie mogłoby również przyczynić się do skutecznej realizacji "partnerstw w zakresie talentów" z kluczowymi krajami partnerskimi.
(21) Aby zwiększyć efektywność i atrakcyjność rynków pracy w Unii, państwa członkowskie powinny móc przyspieszyć rozpatrywanie wniosków o jedno zezwolenie składanych przez obywateli państw trzecich, którzy już są posiadaczami jednego zezwolenia w innym państwie członkowskim, lub w ich imieniu, w granicach przewidzianych w niniejszej dyrektywie.
(22) Jedno zezwolenie powinno być sporządzane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1030/2002 i powinno pozwalać państwom członkowskim na zamieszczanie dalszych informacji, w szczególności o tym, czy danej osobie zezwala się na wykonywanie pracy. Nie tylko w jednym zezwoleniu, ale również we wszystkich wydanych przez siebie dokumentach pobytowych państwo członkowskie powinno zamieszczać - między innymi z myślą o lepszej kontroli migracji - informacje dotyczące zezwolenia na pracę, niezależnie od rodzaju zezwolenia lub tytułu pobytowego, na podstawie których danego obywatela państwa trzeciego przyjęto na terytorium tego państwa członkowskiego i przyznano mu dostęp do rynku pracy tego państwa członkowskiego. Obywatele państw trzecich powinni mieć prawo do sprawdzenia informacji przedstawianych w formie papierowej lub elektronicznej oraz, w stosownych przypadkach, do ich sprostowania lub usunięcia, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1030/2002.
(23) Przepisy niniejszej dyrektywy, które odnoszą się do dokumentów pobytowych wydawanych do celów innych niż wykonywanie pracy, powinny mieć zastosowanie jedynie do wzoru takich dokumentów i nie powinny naruszać unijnych ani krajowych przepisów o procedurach przyjmowania obywateli państw trzecich i o procedurach wydawania takich dokumentów.
(24) Przepisy niniejszej dyrektywy, które odnoszą się do jednego zezwolenia oraz do dokumentu pobytowego wydanego do celów innych niż wykonywanie pracy, nie powinny uniemożliwiać państwom członkowskim wydawania dodatkowych dokumentów papierowych z precyzyjniejszymi informacjami na temat stosunku pracy, na które we wzorze dokumentu pobytowego nie przewidziano wystarczającego miejsca. Takie dokumenty mogą służyć zapobieganiu wyzyskowi obywateli państw trzecich oraz zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia, powinny być jednak stosowane przez państwa członkowskie na zasadzie dobrowolności i nie powinny zastępować zezwolenia na pracę, gdyż to podważałoby sens koncepcji jednego zezwolenia. Do przechowywania takich informacji w formacie elektronicznym można także korzystać z możliwości technicznych przewidzianych w art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1030/2002 i w lit. a) pkt 20 załącznika do tego rozporządzenia. Ponadto pracodawcy są zobowiązani informować pracowników z państw trzecich o zasadniczych aspektach stosunku pracy i o wszelkich ich zmianach, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 9 .
(25) Warunki i kryteria, na podstawie których wniosek o wydanie jednego zezwolenia, o jego zmianę lub odnowienie może zostać odrzucony, lub na podstawie których jedno zezwolenie może zostać cofnięte, powinny być obiektywne i należy je określić w prawie krajowym, uwzględniając także obowiązek przestrzegania zasady preferencji unijnej wyrażonej w szczególności w odpowiednich postanowieniach aktów przystąpienia z 2003 r. i 2005 r. Decyzje o odrzuceniu wniosku i o cofnięciu jednego zezwolenia powinny zostać należycie uzasadnione. Decyzja o odrzuceniu wniosku o wydanie jednego zezwolenia, o jego zmianę lub odnowienie oraz decyzja o cofnięciu jednego zezwolenia powinny opierać się na kryteriach przewidzianych w prawie Unii lub prawie krajowym oraz
powinny uwzględniać szczególne okoliczności danej sprawy, w stosownych przypadkach, a także być zgodne z zasadą proporcjonalności. W wyjątkowych i należycie uzasadnionych okolicznościach związanych ze złożonością wniosku oraz w interesie wnioskodawcy, możliwym powinno być przedłużenie terminu na podjęcie decyzji zgodnie z niniejszą dyrektywą o dodatkowe 30 dni. W przypadku zmiany pracodawcy przez posiadacza jednego zezwolenia, przedłużenie terminu na podjęcie decyzji o dodatkowe 15 dni powinno być należycie uzasadnione.
(26) Aby zapewnić obywatelom państw trzecich i ich rodzinom skuteczny dostęp do przysługujących im praw, państwa członkowskie powinny bezpłatnie udzielać im przystępnych informacji na temat dokumentów potwierdzających wymaganych do ubiegania się o jedno zezwolenie, a także na temat warunków wjazdu i pobytu oraz praw, obowiązków i gwarancji proceduralnych dotyczących ich ochrony i ochrony członków ich rodzin. Powinno to obejmować informacje o partnerach społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji pracowniczych, aby ułatwić obywatelom państw trzecich i ich rodzinom zdobywanie wiedzy w celu zapewnienia im lepszej ochrony w miejscu pracy.
(27) Obywatelom państw trzecich będącym w posiadaniu ważnego dokumentu podróży i jednego zezwolenia wydanego przez państwo członkowskie stosujące w pełni dorobek Schengen należy zezwolić na wjazd na terytorium państw członkowskich stosujących w pełni dorobek Schengen i na swobodne przemieszczanie się po ich terytorium przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy w ciągu każdego sześciomiesięcznego okresu zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 10 oraz zgodnie z art. 21 Konwencji wykonawczej do układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach 11 (konwencja Schengen).
(28) Ze względu na brak horyzontalnych przepisów Unii obywatelom państw trzecich przysługują różne prawa w zależności od tego, w jakim państwie członkowskim pracują i jakie mają obywatelstwo. Aby kontynuować rozwój spójnej polityki imigracyjnej i zmniejszyć różnice w zakresie praw przysługujących obywatelom Unii i obywatelom państw trzecich pracującym legalnie w państwie członkowskim oraz aby uzupełnić istniejący dorobek prawny w dziedzinie imigracji, należy ustanowić zbiór praw, w szczególności w celu wskazania obszarów, w których zapewnia się równe traktowanie własnych obywateli państwa członkowskiego i obywateli państw trzecich niebędących jeszcze rezydentami długoterminowymi. Celem takich przepisów jest ustanowienie minimum równych zasad w całej Unii, uznanie faktu, że obywatele państw trzecich wnoszą wkład w gospodarkę unijną w formie wykonywanej pracy i płaconych podatków, a także stworzenie zabezpieczenia służącego ograniczeniu nieuczciwej konkurencji pomiędzy obywatelami państwa członkowskiego a obywatelami państw trzecich wynikającej z ewentualnego wyzysku tych ostatnich. W niniejszej dyrektywie należy zdefiniować termin "pracownik z państwa trzeciego" jako oznaczający obywatela państwa trzeciego, który został przyjęty na terytorium państwa członkowskiego, legalnie przebywa na tym terytorium i ma prawo do wykonywania pracy na podstawie stosunku pracy zgodnie z prawem krajowym lub praktyką krajową. W tym kontekście pracownik z państwa trzeciego musi mieć umowę o pracę lub pozostawać w stosunku pracy określonym przez prawo krajowe, układy zbiorowe lub praktykę państwa członkowskiego, przy uwzględnieniu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
(29) Gdy posiadacz jednego zezwolenia zmienia pracodawcę, nowy pracodawca powinien przekazać właściwym organom szczegółowe informacje o zatrudnieniu zgodnie z procedurami określonymi w prawie krajowym. Zmiana warunków zatrudnienia, takich jak adres pracodawcy, zwykłe miejsce pracy, godziny pracy i wynagrodzenie, sama w sobie nie stanowi zmiany pracodawcy.
(30) Wszystkim obywatelom państw trzecich legalnie przebywającym i pracującym w państwach członkowskich powinien przysługiwać przynajmniej wspólny zbiór praw oparty na traktowaniu na równi z obywatelami państwa członkowskiego, w którym przebywają, niezależnie od pierwotnego celu czy podstawy przyjęcia ich na terytorium tego państwa. Prawo do równego traktowania w obszarach objętych niniejszą dyrektywą należy przyznać nie tylko tym obywatelom państw trzecich, których przyjęto w państwie członkowskim w celu zatrudnienia, ale również tym, których przyjęto w innych celach i którym przyznano dostęp do rynku pracy tego państwa członkowskiego zgodnie z innymi przepisami unijnymi lub krajowymi, w tym członkom rodziny pracownika z państwa trzeciego, których przyjęto na terytorium danego państwa członkowskiego zgodnie z dyrektywą Rady 2003/86/WE 12 oraz obywatelom państw trzecich przyjętym na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801 13 .
(31) Prawo obywatela państwa trzeciego do równego traktowania w określonych obszarach powinno być ściśle powiązane z jego legalnym pobytem i przyznanym mu dostępem do rynku pracy w danym państwie członkowskim, które wynikają z jednego zezwolenia obejmującego zezwolenie na pobyt i pracę oraz z dokumentów pobytowych wydanych w innych celach i zawierających informacje dotyczące zezwolenia na pracę.
(32) Prawo pracowników z państw trzecich do bycia traktowanymi na równi z obywatelami państwa członkowskiego w zakresie warunków zatrudnienia i pracy, o których mowa w niniejszej dyrektywie, przyczynia się do godnej pracy i do zapobiegania wyzyskowi pracowników z państw trzecich. Prawo to powinno obejmować co najmniej warunki zatrudnienia, wynagrodzenia, w tym stawki za godziny nadliczbowe, potrącenia i zaległe płatności, roszczenia w przypadku niewypłacalności pracodawcy, stosowanie zasady równego wynagrodzenia za taką samą pracę, zwolnienia, równość traktowania mężczyzn i kobiet, szkolenie, bezpieczeństwo i higienę w miejscu pracy, czas pracy oraz urlop i dni wolne od pracy. Prawo do równego traktowania powinno obejmować warunki pracy określone w prawie Unii, prawie krajowym, układach zbiorowych i praktyce państwa członkowskiego na takich samych warunkach jak w przypadku obywateli danego państwa członkowskiego.
(33) Państwo członkowskie powinno uznawać kwalifikacje zawodowe uzyskane przez obywatela państwa trzeciego w innym państwie członkowskim tak samo jak w przypadku kwalifikacji zawodowych obywateli Unii i powinno uwzględniać kwalifikacje uzyskane w państwie trzecim zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 14 . Przyznane pracownikom z państw trzecich prawo do równego traktowania w zakresie uznawania dyplomów, świadectw i innych kwalifikacji zawodowych zgodnie z odpowiednimi procedurami krajowymi nie powinno naruszać kompetencji państw członkowskich w zakresie dopuszczania takich pracowników z państw trzecich do swoich rynków pracy.
(34) Pracownicy z państw trzecich powinni korzystać z równego traktowania w zakresie zabezpieczenia społecznego. Działy zabezpieczenia społecznego określono w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady 15 . Przepisy niniejszej dyrektywy przewidujące równe traktowanie w zakresie zabezpieczenia społecznego powinny mieć zastosowanie także do pracowników przyjętych w państwie członkowskim bezpośrednio z państwa trzeciego. Niemniej jednak niniejsza dyrektywa nie powinna przyznawać pracownikom z państw trzecich szerszych praw w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, niż czyni to obowiązujące prawo Unii względem obywateli państw trzecich, których sytuacja ma charakter transgraniczny.
(35) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie C-302/19 16 orzekł, że państwo członkowskie nie może odmówić lub ograniczyć korzystania ze świadczenia z zabezpieczenia społecznego posiadaczowi jednego zezwolenia na tej podstawie, że członkowie jego rodziny lub niektórzy z nich przebywają nie na jego terytorium, lecz w państwie trzecim, jeżeli przyznaje to świadczenie swoim obywatelom niezależnie od miejsca pobytu członków ich rodziny.
(36) Państwa członkowskie powinny zapewnić równe traktowanie co najmniej tym obywatelom państw trzecich, którzy są zatrudnieni lub którzy po przepracowaniu minimalnego okresu zostali zarejestrowani jako bezrobotni. Jakiekolwiek ograniczenia równego traktowania w zakresie zabezpieczenia społecznego na mocy niniejszej dyrektywy nie powinny naruszać praw przyznanych na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010 17 .
(37) Prawo Unii nie ogranicza kompetencji państw członkowskich w zakresie organizowania ich systemów zabezpieczenia społecznego. Każde państwo członkowskie określa, na jakich warunkach, w jakiej wysokości i na jaki okres przyznaje się świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego. Korzystając z tych kompetencji, państwa członkowskie powinny jednak przestrzegać prawa Unii.
(38) Wymóg równego traktowania pracowników z państw trzecich nie powinien mieć zastosowania do działań w zakresie szkolenia zawodowego, które są finansowane w ramach systemów pomocy społecznej.
(39) Państwa członkowskie powinny zapewnić zapobieganie dyskryminacji pracowników z państw trzecich w odniesieniu do ich dostępu do towarów i usług, w przypadku których zagwarantowane jest równe traktowanie pracowników z państw trzecich z obywatelami państwa członkowskiego, gdzie przebywają, zgodnie z niniejszą dyrektywą i z prawem krajowym. Szczególną uwagę należy zwrócić na unikanie ewentualnej dyskryminacji w dostępie do prywatnych lokali na wynajem, tak aby zapewnić zgodność warunków mieszkaniowych i umów najmu z krajowymi normami i przepisami dotyczącymi najmu prywatnego, w tym w odniesieniu do norm i przepisów dotyczących wysokości czynszów. Szczególnie istotne jest zapewnienie, aby pracownik z państwa trzeciego miał swobodę wyboru miejsca zakwaterowania, bez obowiązku zamieszkiwania w lokalu udostępnianym przez pracodawcę, tak jak ma to miejsce w przypadku pracowników danego państwa członkowskiego, zgodnie z prawem krajowym.
(40) Aby umocnić równe traktowanie pracowników z państw trzecich, państwa członkowskie powinny zapewnić skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary dla pracodawców, którzy naruszają przepisy krajowe przyjęte na podstawie niniejszej dyrektywy, w szczególności w odniesieniu do warunków pracy, wolności zrzeszania się i członkostwa oraz działów zabezpieczenia społecznego, zdefiniowanych w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004.
(41) W celu zagwarantowania właściwego egzekwowania przepisów krajowych przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy państwa członkowskie - we współpracy z partnerami społecznymi, jeśli wymaga tego prawo krajowe - powinny zapewnić odpowiednie mechanizmy monitorowania oraz, w stosownych przypadkach, skuteczne i odpowiednie kontrole na swoich terytoriach, zgodnie z prawem krajowym lub krajową praktyką administracyjną. Służby odpowiadające za inspekcję pracy lub inne właściwe organy powinny, w stosownych przypadkach, mieć dostęp do miejsca pracy.
(42) Państwa członkowskie powinny również zapewnić istnienie skutecznych mechanizmów, za pomocą których pracownicy z państw trzecich powinni móc wnosić środki zaskarżenia i wnosić skargi bezpośrednio lub za pośrednictwem stron trzecich, takich jak związki zawodowe i inne stowarzyszenia, mających zgodnie z kryteriami ustanowionymi w prawie krajowym, praktyce administracyjnej lub mających zastosowanie układach zbiorowych, uzasadniony interes w zapewnianiu zgodności z niniejszą dyrektywą lub za pośrednictwem właściwych organów. Takie skuteczne mechanizmy są uznawane za konieczne w celu uwzględnienia sytuacji, gdy pracownicy z państw trzecich nie wiedzą o istnieniu mechanizmów egzekwowania przepisów lub niechętnie z nich korzystają w swoim własnym imieniu np. z obawy przed możliwymi konsekwencjami. Państwa członkowskie powinny zapewnić pracownikom z państw trzecich taki sam dostęp, jaki mają obywatele państwa członkowskiego, w którym ci pracownicy przebywają, do procedur prawnych, w tym postępowań sądowych i administracyjnych, skarg, mediacji i innych mechanizmów, jaki określono w prawie krajowym w odniesieniu do obywateli danego państwa członkowskiego. Państwa członkowskie powinny również zagwarantować dostęp do pomocy prawnej na takich samych warunkach, jakie przysługują pracownikom krajowym w tych postępowaniach, jeżeli przewidziano taki dostęp w prawie krajowym.
(43) W kontekście ochrony pracowników podobne środki krajowe dotyczące monitorowania, oceny, inspekcji, kar i ułatwiania składania skarg powinny już być przyjęte i obowiązywać na poziomie krajowym.
(44) W ramach jednego zezwolenia powinno się umożliwić jego posiadaczowi zmianę pracodawcy w trakcie okresu ważności zezwolenia. Oprócz sprawdzenia, czy posiadacz jednego zezwolenia nadal spełnia wymogi określone w prawie unijnym lub krajowym, państwa członkowskie powinny móc wprowadzić pewne warunki dotyczące zmiany pracodawcy, w tym procedurę powiadomienia i sprawdzenie sytuacji na rynku pracy, jeżeli dane państwo członkowskie sprawdza sytuację na rynku pracy w związku z wnioskami o jedno zezwolenie. Aby zapobiec potencjalnym nadużyciom przepisów niniejszej dyrektywy dotyczących zmiany pracodawcy, państwa członkowskie powinny również mieć możliwość określenia minimalnego okresu, w którym od posiadacza jednego zezwolenia wymaga się wykonywania pracy u pierwszego pracodawcy, zanim zmieni pracodawcę. Niezależnie od okresu trwania umowy o pracę zawartej zgodnie z prawem krajowym, ten minimalny okres nie powinien w żadnym przypadku przekraczać sześciu miesięcy. W wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach, na przykład w przypadku wyzysku posiadacza jednego zezwolenia lub gdy pracodawca nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań prawnych w odniesieniu do posiadacza jednego zezwolenia, państwa członkowskie powinny zezwolić na zmianę pracodawcy przed upływem takiego minimalnego okresu.
(45) Jednego zezwolenia nie powinno się cofać przez okres co najmniej trzech miesięcy w przypadku bezrobocia lub sześciu miesięcy, jeżeli obywatel państwa trzeciego posiada jedno zezwolenie od ponad dwóch lat. W przypadku okresów bezrobocia dłuższych niż trzy miesiące państwa członkowskie powinny móc wymagać od posiadacza jednego zezwolenia przedstawienia dowodów posiadania wystarczających środków do utrzymania się.
(46) Aby zwiększyć wiedzę na temat procedury uzyskiwania jednego zezwolenia oraz praw, obowiązków i gwarancji proceduralnych dotyczących pracowników z państw trzecich i członków ich rodzin, zachęca się państwa członkowskie do nasilenia działań komunikacyjnych i kampanii informacyjnych dotyczących tych kwestii, w tym, w stosownych przypadkach, działań i kampanii skierowanych do państw trzecich.
(47) Niniejszą dyrektywę należy stosować bez uszczerbku dla korzystniejszych przepisów zawartych w prawie Unii i w mających zastosowanie instrumentach międzynarodowych.
(48) Państwa członkowskie powinny wykonywać przepisy niniejszej dyrektywy bez dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub inne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, w szczególności zgodnie z dyrektywą Rady 2000/43/WE 18 oraz dyrektywą Rady 2000/78/WE 19 .
(49) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie ustanowienie procedury jednego wniosku służącej wydawaniu obywatelom państw trzecich jednego zezwolenia w celu wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego oraz ustanowienie wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich przebywających legalnie w państwie członkowskim, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary i skutki działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.
(50) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych oraz jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE.
(51) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE, bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu, Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy i nie jest nią związana, ani jej nie stosuje.
(52) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy i nie jest nią związana, ani jej nie stosuje.
(53) Zobowiązanie do transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego powinno być ograniczone do tych przepisów, które stanowią merytoryczną zmianę w porównaniu z wcześniejszą dyrektywą. Zobowiązanie do transpozycji przepisów, które nie uległy zmianie, wynika z wcześniejszej dyrektywy.
(54) Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich odnoszących się do terminu transpozycji do prawa krajowego dyrektywy określonej w części B załącznika I,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
