uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 292,
(1) W zaleceniu Komisji 2003/670/WE z dnia 19 września 2003 r. dotyczącym europejskiego wykazu chorób zawodowych 1 Komisja zaleciła państwom członkowskim wdrożenie szeregu środków mających na celu aktualizację i udoskonalenie różnych aspektów ich polityk w dziedzinie chorób zawodowych. Środki te dotyczą uznawania chorób zawodowych, przyznawania odszkodowań i profilaktyki chorób, ustalania krajowych celów w zakresie ograniczania ich występowania, zgłaszania i rejestrowania tego typu chorób, gromadzenia danych dotyczących ich epidemiologii, propagowania badań w dziedzinie dolegliwości związanych z działalnością zawodową, poprawy diagnostyki chorób zawodowych, rozpowszechniania danych statystycznych i epidemiologicznych oraz propagowania aktywnej roli krajowych systemów zdrowia publicznego i opieki zdrowotnej w profilaktyce chorób zawodowych.
(2) Pandemia COVID-19 spowodowała od początku 2020 r. poważne zakłócenia we wszystkich branżach przemysłowych i usługowych we wszystkich państwach członkowskich oraz wpłynęła na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników w całej Unii Europejskiej (UE). Sytuacja epidemiologiczna w UE związana z COVID-19 jest obecnie lepsza, głównie dzięki dużej dostępności szczepionek, ale nadal stanowi wyzwanie, zwłaszcza w związku z ewentualnymi nowymi falami COVID-19 i pojawieniem się wariantów wirusa SARS-CoV-2, a także przypadkami przewlekłego COVID-19.
(3) W tym kontekście, oprócz innych działań, w komunikacie "Strategiczne ramy UE dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2021-2027 - Bezpieczeństwo i higiena pracy w zmieniającym się świecie pracy" 2 ("unijne ramy strategiczne") Komisja zapowiedziała aktualizację zalecenia Komisji 2003/670/WE w celu uwzględnienia COVID-19, aby zachęcić do uznania COVID-19 za chorobę zawodową przez państwa członkowskie i do zbliżania ich polityk.
(4) Po przyjęciu unijnych ram strategicznych Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH) powołał specjalną grupę roboczą mającą za zadanie przygotowanie projektu opinii do przyjęcia przez ACSH w sprawie aktualizacji zalecenia 2003/670/WE w celu uwzględnienia COVID-19. 18 maja 2022 r. ACSH przyjął tę opinię i zalecił w niej włączenie COVID-19 do załącznika I do zalecenia 2003/670/WE przez dodanie nowej pozycji - nr 408 - odnoszącej się do COVID-19 spowodowanego pracą w dziedzinie zapobiegania chorobom, w sektorze opieki zdrowotnej i społecznej oraz pomocy domowej lub, w kontekście pandemii, w sektorach, w których występuje ognisko epidemiczne w ramach działalności wiążącej się z udokumentowanym ryzykiem zakażenia.
(5) W niniejszym zaleceniu uwzględniono opinię Komitetu Doradczego ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy i włączono COVID-19 do załącznika I do zalecenia. Termin "opieka zdrowotna i społeczna" należy rozumieć jako odnoszący się do działalności gospodarczej ujętej w sekcji Q klasyfikacji statystycznej NACE Rev. 2 3 . W odniesieniu do działalności gospodarczej innej niż działalność ujęta w sekcji Q klasyfikacji statystycznej NACE Rev. 2 wymienione warunki, tj. istnienie "kontekstu pandemii" oraz istnienie "ogniska epidemicznego w ramach działalności wiążącej się z udokumentowanym ryzykiem zakażenia", należy rozumieć jako warunki wymienione łącznie. W tym względzie "kontekst pandemii" należy rozumieć jako sytuację, w której właściwe organy międzynarodowe, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), uznają wystąpienie danej choroby za pandemię. "Ognisko epidemiczne" w rozumieniu nowego przepisu zalecenia powinno zostać zdefiniowane przez państwa członkowskie zgodnie z ich prawem krajowym lub praktyką krajową. "Udokumentowane" ryzyko zakażenia występuje w ramach działalności, w przypadku której, zgodnie z prawem krajowym lub praktyką krajową, ustalono związek przyczynowy między pracą w tym sektorze działalności a zwiększonym narażeniem na SARS-CoV-2.
(6) Zgodnie z zasadą pomocniczości oraz w świetle odpowiednich kompetencji UE i państw członkowskich w dziedzinie zdrowia publicznego i polityki społecznej na mocy Traktatów określenie środków ochrony zdrowia publicznego, które należy przedsięwziąć w kontekście pandemii, w tym środków mających zastosowanie do miejsc pracy i przedsiębiorstw, a także stwierdzenie wystąpienia ogniska epidemicznego w ramach działalności, w przypadku której występuje udokumentowane ryzyko zakażenia, powinno należeć do państw członkowskich działających w pełnej zgodności z prawem UE, w tym z przepisami UE dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy. W tym kontekście należy w szczególności uwzględnić rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poważnych trans- granicznych zagrożeń zdrowia i uchylające decyzję nr 1082/2013/UE (2020/0322(COD)) 4 .
(7) Ze sprawozdania Eurostatu z 2021 r. pt. "Możliwość uznania COVID-19 za chorobę o pochodzeniu zawodowym na szczeblu krajowym w państwach UE i EFTA" 5 wynika, że większość państw członkowskich uznaje COVID-19 za chorobę zawodową lub za wypadek przy pracy, zgodnie z warunkami określonymi na szczeblu krajowym.
(8) Mimo że uznawanie konkretnych chorób za choroby zawodowe jest ściśle związane z koncepcją systemów zabezpieczenia społecznego, która należy do kompetencji państw członkowskich, Komisja zachęca państwa członkowskie do uznawania chorób zawodowych wymienionych w europejskim wykazie chorób zawodowych. Jak stwierdzono w unijnych ramach strategicznych, nadal istnieje potrzeba zwiększenia nacisku na choroby zawodowe. Zgodnie z ogólnymi zasadami profilaktyki, które stanowią podstawę dyrektywy ramowej z 1989 r. w sprawie bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy 6 oraz powiązanych dyrektyw dotyczących tej kwestii, niniejsze zalecenie powinno być głównym instrumentem profilaktyki chorób zawodowych na szczeblu UE. Ponadto ważne jest również wspieranie pracowników zakażonych, zwłaszcza COVID-19, oraz rodzin, które straciły członków rodziny z powodu narażenia zawodowego.
(9) Zgodnie z unijnymi ramami strategicznymi należy wezwać państwa członkowskie do aktywnego angażowania wszystkich podmiotów, w szczególności partnerów społecznych, w opracowywanie środków na rzecz skutecznej profilaktyki chorób zawodowych.
(10) Unijne ramy strategiczne odnoszą się do potrzeby wzmocnienia bazy dowodowej stanowiącej podstawę przepisów i polityki, a także potrzeby badań i gromadzenia danych, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, jako warunku wstępnego zapobiegania chorobom i wypadkom związanym z pracą. Współpraca i wymiana informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk ma kluczowe znaczenie dla poprawy analizy i profilaktyki w całej UE.
(11) Zalecenie dla państw członkowskich dotyczące przekazywania Komisji i udostępniania zainteresowanym stronom danych statystycznych i epidemiologicznych dotyczących chorób zawodowych uznanych na szczeblu krajowym pozostaje aktualne ze względu na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1338/2008 7 , a także w świetle osiągnięć w ramach prac pilotażowych nad europejskimi statystykami chorób zawodowych.
(12) Rola Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, ustanowionej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/126 8 , polega m.in. na dostarczaniu instytucjom i organom Unii oraz państwom członkowskim obiektywnych dostępnych informacji technicznych, naukowych i gospodarczych oraz wiedzy fachowej, których potrzebują do opracowywania i wdrażania rozsądnej i skutecznej polityki mającej zapewniać bezpieczeństwo pracownikom i chronić ich zdrowie, a także na gromadzeniu, analizowaniu i rozpowszechnianiu informacji technicznych, naukowych i gospodarczych w państwach członkowskich. W związku z tym Agencja powinna również odgrywać ważną rolę w wymianie informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie profilaktyki chorób zawodowych.
(13) Krajowe systemy zdrowia publicznego i opieki zdrowotnej mogą odegrać ważną rolę w poprawie profilaktyki chorób zawodowych, na przykład przez podnoszenie świadomości wśród personelu medycznego w celu zwiększenia jego wiedzy i poprawy diagnostyki tych chorób.
(14) W świetle powyższych rozważań oraz biorąc pod uwagę, z jednej strony, fakt, że włączenie COVID-19 do załącznika I do niniejszego zalecenia jest pilne, zwłaszcza w świetle ewentualnych nowych fal COVID-19 i pojawienia się wariantów wirusa SARS-CoV-2, a z drugiej strony - fakt, że zalecenie 2003/670/WE pozostaje w dużej mierze istotne i adekwatne do zakładanych celów, w niniejszym zaleceniu należy włączyć COVID-19 do załącznika I powtórzyć treść zalecenia 2003/670/WE, bez uszczerbku dla dalszych aktualizacji tego zalecenia na późniejszym etapie,
ZALECA:
W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.
19.12.2025
Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.
19.12.2025
Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.
18.12.2025
Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.
16.12.2025
Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.
15.12.2025
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
10.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2022.309.12 |
| Rodzaj: | Zalecenie |
| Tytuł: | Zalecenie 2022/2337 dotyczące europejskiego wykazu chorób zawodowych |
| Data aktu: | 28/11/2022 |
| Data ogłoszenia: | 30/11/2022 |
| Data wejścia w życie: | 28/11/2022 |