a także mając na uwadze, co następuje:(1) Pandemia COVID-19 powoduje znaczące zakłócenia na rynku owoców i warzyw oraz rynku wina w całej Unii. Wprowadzone przez państwa członkowskie środki walki z pandemią COVID-19, a w szczególności daleko idące ograniczenia w przemieszczaniu się i ograniczenie kontaktów personalnych, doprowadziły do zakłóceń w łańcuchach dostaw, tymczasowego zamknięcia ważnych rynków zbytu produktów sektora owoców i warzyw oraz sektora wina, odpowiednio na poziomie hurtowym i detalicznym oraz w sektorze gastronomicznym, takich jak zamknięcie restauracji, stołówek, barów i hoteli. Środki wprowadzone w związku z COVID-19 powodują również problemy logistyczne, szczególnie poważne w przypadku łatwo psujących się owoców i warzyw oraz produktów sektora wina. Środki wprowadzone w związku z COVID-19 prowadzą także do trudności ze zbiorem owoców i warzyw, ze wszystkimi czynnościami związanymi z produkcją wina ze względu na niedobór siły roboczej i z docieraniem do konsumentów w kontekście zakłóceń w łańcuchach dostaw, problemów logistycznych i tymczasowego zamknięcia ważnych punktów sprzedaży. Okoliczności te powodują poważne zakłócenia w sektorze owoców i warzyw oraz w sektorze wina w Unii. Rolnicy w tych sektorach borykają się z trudnościami finansowymi i problemami z płynnością finansową.
(2) Z uwagi na czas trwania ograniczeń nałożonych przez państwa członkowskie w celu zwalczania pandemii COVID- 19 oraz prawdopodobieństwo ich kontynuacji, długoterminowe zakłócenia logistyki i łańcuchów dostaw, a także poważne skutki gospodarcze na głównych rynkach zbytu produktów sektora owoców i warzyw oraz sektora wina, odpowiednio na poziomie hurtowym i detalicznym oraz w sektorze gastronomicznym, poważne zakłócenia na obu rynkach i ich skutki prawdopodobnie utrzymają się, a nawet mogą się pogłębiać.
(3) Ze względu na te zakłócenia na rynku i bezprecedensowy splot okoliczności rolnicy we wszystkich państwach członkowskich zmagają się z wyjątkowymi trudnościami w zakresie planowania, wdrażania i realizacji programów pomocy określonych w art. 32-38 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz w art. 39-54 tego rozporządzenia w odniesieniu do sektora wina. Należy zatem złagodzić te trudności wprowadzając odstępstwa od niektórych z tych przepisów.
(4) W ramach swoich zatwierdzonych programów operacyjnych uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw mogą wdrażać środki zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania kryzysowego, których celem jest zwiększenie odporności na zakłócenia na rynku. Zgodnie z art. 33 ust. 3 akapit czwarty rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 środki zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania kryzysowego nie mogą jednak obejmować więcej niż jednej trzeciej wydatków w ramach programu operacyjnego. Aby zapewnić tym organizacjom producentów większą elastyczność i umożliwić im skoncentrowanie zasobów z programów operacyjnych na łagodzenie zakłóceń na rynku spowodowanych środkami związanymi z pandemią COVID- 19, zasada ta nie powinna mieć zastosowania w 2020 r.
(5) Szacuje się, że zamknięcie hoteli, barów i restauracji ma bezpośredni wpływ na 30 % ilości i 50 % wartości wina spożywanego w Unii. Stwierdzono również, że spożycie wina w domu nie kompensuje spadku konsumpcji poza domem. Nie można ponadto organizować zwyczajowych uroczystości i spotkań, podczas których spożywa się wino, takich jak urodziny lub święta państwowe. Co więcej, istnieje ryzyko, że działalność turystyczna i turystyka winiarska w sezonie letnim nie będą możliwe. W związku z tym nadwyżki wina na rynku rosną. Ponadto niedobór siły roboczej, również wynikający z pandemii, oraz spowodowane pandemią trudności logistyczne wywierają presję na plantatorów winorośli i cały sektor wina. Plantatorzy winorośli napotykają coraz większe problemy w związku z nadchodzącymi zbiorami: niskie ceny, ograniczoną konsumpcję, trudności z transportem i sprzedażą.
(6) Jednocześnie przez cały 2019 r. unijny rynek wina już działał w utrudnionych warunkach, a zapasy wina są na najwyższym poziomie od 2009 r. Sytuacja ta jest przede wszystkim wynikiem połączenia rekordowych zbiorów w 2018 r. i ogólnego spadku konsumpcji wina w Unii. Co więcej, Stany Zjednoczone Ameryki, które są głównym unijnym rynkiem eksportowym wina, nałożyły dodatkowe cła przywozowe na wina z Unii, co ograniczyło wywóz. Pandemia COVID-19 stanowi kolejny cios dla tego wrażliwego sektora, który nie jest w stanie skutecznie wprowadzać do obrotu lub dokonywać dystrybucji swoich produktów, przede wszystkim ze względu na zamknięcie głównych rynków eksportowych oraz środki wprowadzone w celu zapewnienia prawidłowej izolacji i blokady, obejmujące w szczególności przerwanie wszelkiej działalności gastronomicznej oraz brak możliwości zaopatrywania tradycyjnych klientów. Ponadto trudności z zaopatrzeniem w niezbędne komponenty, takie jak butelki i korki potrzebne do produkcji wina, utrudniają działalność podmiotów sektora wina, uniemożliwiając im wprowadzanie do obrotu wina gotowego do sprzedaży.
(7) Usunięcie z unijnego rynku pewnych ilości wina, które nie zostały wprowadzone do obrotu i których nie można przechować, powinno złagodzić poważne zakłócenia na rynku w sektorze wina. W związku z tym destylację wina z przyczyn związanych z kryzysem spowodowanym pandemią COVID-19 należy tymczasowo uznać za środek kwalifikujący się do finansowania w ramach programów wsparcia w sektorze wina, aby pomóc producentom wina poprawić wynik gospodarczy. Aby uniknąć zakłóceń konkurencji, należy wykluczyć stosowanie uzyskanego alkoholu w przemyśle spożywczym i ograniczać je do celów przemysłowych, w tym do celów dezynfekcyjnych i farmaceutycznych oraz do celów energetycznych.
(8) Dopłaty do kryzysowego przechowywania to kolejny środek, który powinien pozwolić tymczasowo usunąć z rynku pewne ilości wina i przyczynić się do stopniowego powrotu do bardziej opłacalnej ekonomicznie sytuacji na rynku. W związku z tym dopłaty do kryzysowego przechowywania wina powinny być tymczasowo kwalifikowalne do finansowania w ramach programów wsparcia w sektorze wina. Aby uniknąć sytuacji, w której wsparcia udzielono by dwukrotnie w odniesieniu do tej samej ilości wina wycofanej z rynku, beneficjenci dopłat do kryzysowego przechowywania wina nie powinni otrzymywać dopłat na destylację wina w sytuacji kryzysowej w ramach programów wsparcia dla sektora wina ani płatności krajowej na rzecz destylacji wina w sytuacji kryzysowej.
(9) Aby pomóc podmiotom gospodarczym reagować na obecne wyjątkowe okoliczności i zaradzić tej nieprzewidywalnej i niestabilnej sytuacji, należy pozwolić na większą elastyczność we wdrażaniu niektórych środków na mocy rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.
(10) W szczególności, aby umożliwić państwom członkowskim wsparcie producentów poważnie dotkniętych kryzysem, należy wprowadzić odstępstwo od art. 44 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do środka dotyczącego funduszy wspólnego inwestowania, o którym mowa w art. 48 tego rozporządzenia, aby traktować jako kwalifikowalne wydatki poniesione na operacje, których czwarty rok realizacji przypada w 2020 r., nawet jeśli zostaną poniesione przed przedłożeniem przez państwo członkowskie odpowiedniego projektu programu wsparcia. Umożliwi to państwom członkowskim przyznanie dodatkowych dopłat na pokrycie kosztów administracyjnych już ustanowionych funduszy wspólnego inwestowania przez kolejne 12 miesięcy w roku budżetowym 2020. Aby wsparcie było ekonomicznie dostateczne oraz na zasadzie odstępstwa od art. 48 ust. 2, przyznane dopłaty nie powinny być degresywne, lecz odpowiadać finansowaniu przyznanemu w trzecim roku realizacji.
(11) Należy ponadto, jako nadzwyczajny środek, wprowadzić odstępstwo od przepisów art. 46 ust. 6, art. 47 ust. 1 i 3, art. 49 ust. 2 i art. 50 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 i tymczasowo zwiększyć maksymalny wkład Unii na środki dotyczące restrukturyzacji i przekształcania winnic, zielonych zbiorów, ubezpieczenia zbiorów i inwestycji. Te tymczasowe środki są niezbędne, gdyż z powodu pandemii COVID-19 podmioty gospodarcze ponoszą i będą nadal ponosić znaczne straty w dochodach oraz dodatkowe koszty wynikające z zakłóceń na rynku i w produkcji. Zwiększenie wkładu Unii na przedmiotowe środki i wynikające z niego zmniejszenie wkładu beneficjentów będzie stanowić dla beneficjentów pewną ulgę finansową.
(12) Elastyczność wprowadzona przez zwiększenie wkładu Unii stanowi formę wsparcia finansowego, które jednak nie wymaga dodatkowego finansowania ze strony Unii, ponieważ nadal mają zastosowanie limity budżetowe dla krajowych programów wsparcia dla sektora wina, określone w załączniku VI do rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Państwa członkowskie mogą zatem podjąć decyzję o przeznaczeniu na przedmiotowe środki wyższych kwot jedynie w ramach rocznego budżetu przewidzianego w tym załączniku. Środek ten ma zatem na celu zapewnienie wsparcia dla tego sektora w kontekście niestabilnej sytuacji na rynku bez konieczności uruchamiania dodatkowego finansowania.
(13) Instrument prewencyjny w postaci ubezpieczenia zbiorów uznano za kwalifikowalny do wsparcia w ramach programów wsparcia dla sektora wina, by zachęcać do odpowiedzialnego podejścia do sytuacji kryzysowych. Art. 49 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 stanowi, że wsparcie na rzecz ubezpieczenia zbiorów przyczynia się do zabezpieczenia dochodów producentów, którzy ponieśli straty w wyniku klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych, chorób lub epidemii szkodników. Ze względu na drastyczny wpływ pandemii COVID-19 na dochody producentów wina, wynikające po części z niemożliwych do pokonania trudności powstałych na wszystkich etapach produkcji i wprowadzania do obrotu wina, wsparcie Unii należy rozszerzyć na ubezpieczenie zbiorów w przypadku, gdy straty są spowodowane przez pandemię wśród ludzi. W takich przypadkach należy również tymczasowo zwiększyć stawki wsparcia Unii do 60 %, aby zapewnić plantatorom winorośli pewną ulgę finansową.
(14) Zielone zbiory, przewidziane w art. 47 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, stosuje się jako środek zarządzania rynkiem, gdy spodziewana jest nadmierna produkcja winogron. Artykuł ten wymaga zniszczenia lub usunięcia kiści winogron w całym gospodarstwie w celu skorzystania ze wsparcia Unii. W obecnych okolicznościach plantatorzy winorośli napotykają bezprecedensowe trudności w mobilizacji siły roboczej niezbędnej do przeprowadzenia tak dużej operacji. Należy zatem wprowadzić odstępstwo od tego obowiązku i umożliwić zniszczenie lub usunięcie niedojrzałych kiści winogron w części gospodarstwa, pod warunkiem przeprowadzenia tego zabiegu na całych działkach.
(15) Ze względu na szczególnie pilną potrzebę, w szczególności biorąc pod uwagę trwające zakłócenia na rynku spowodowane pandemią COVID-19, jej poważne skutki dla sektora owoców i warzyw oraz sektora wina, a także jej kontynuację i prawdopodobieństwo zaostrzenia, należy natychmiast podjąć działania i pilnie wprowadzić środki służące złagodzeniu jej negatywnych skutków. Opóźnienie podjęcia działań służących przeciwdziałaniu zakłóceniom na rynku groziłoby pogorszeniem sytuacji na rynku w obu sektorach i w obu odbiłoby się niekorzystnie na warunkach produkcji i warunkach rynkowych. Z tego względu niniejsze rozporządzenie należy przyjąć w trybie pilnym, określonym w art. 228 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.
(16) Wobec konieczności natychmiastowego działania niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 671.
2 Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 września 2020 r.
3 Art. 2:- zmieniony przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 95/2021 z dnia 28 stycznia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.31.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 2020 r.
4 Art. 3 ust. 7a dodany przez art. 1 pkt 3 lit. a rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
5 Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/1149 z dnia 15 kwietnia 2016 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do krajowych programów wsparcia w sektorze wina oraz zmieniające rozporządzenie Komisji (WE) nr 555/2008 (Dz.U. L 190 z 15.7.2016, s. 1).
6 Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 907/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 w odniesieniu do agencji płatniczych i innych organów, zarządzania finansami, rozliczania rachunków, zabezpieczeń oraz stosowania euro (Dz.U. L 255 z 28.8.2014, s. 18).
7 Art. 3 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
8 Art. 3 ust. 9 zmieniony przez art. 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
9 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1150 z dnia 15 kwietnia 2016 r. ustanawiające zasady stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do krajowych programów wsparcia w sektorze wina (Dz.U. L 190 z 15.7.2016, s. 23).
10 Art. 4 ust. 6a dodany przez art. 1 pkt 4 lit. a rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
11 Art. 4 ust. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. b rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
12 Art. 4 ust. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 4 lit. b rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
13 Art. 5a dodany przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
14 Art. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 6 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
15 Art. 7 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 95/2021 z dnia 28 stycznia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.31.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 2020 r.
16 Art. 7 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 7 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
17 Art. 8:- zmieniony przez art. 1 pkt 8 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr 2021/2026 z dnia 13 września 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.415.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 2021 r.
18 Art. 9 zmieniony przez art. 1 pkt 9 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
19 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 229/2013 z dnia 13 marca 2013 r. ustanawiające szczególne środki dotyczące rolnictwa dla mniejszych wysp Morza Egejskiego i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1405/2006 (Dz.U. L 78 z 20.3.2013, s. 41).
20 Art. 10:- zmieniony przez art. 1 pkt 10 rozporządzenia nr 1275/2020 z dnia 6 lipca 2020 r. (Dz.U.UE.L.2020.300.26) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 4 maja 2020 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr 95/2021 z dnia 28 stycznia 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.31.198) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 2020 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr 2021/2026 z dnia 13 września 2021 r. (Dz.U.UE.L.2021.415.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 2021 r.