a także mając na uwadze, co następuje:(1) Kryzys związany z COVID-19, uznany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w dniu 11 marca 2020 r. za pandemię, ma dramatyczny wpływ na społeczeństwo i gospodarkę Unii, co wymaga przyjęcia przez państwa członkowskie szeregu środków nadzwyczajnych.
(2) Pandemia ma nie tylko skutki gospodarcze i społeczne, kryzys z nią związany poważnie nadwyręża także systemy opieki zdrowotnej w państwach członkowskich. W państwach członkowskich występuje w szczególności zwiększone zapotrzebowanie na sprzęt medyczny i środki medyczne, podstawowe usługi użyteczności publicznej oraz zdolności produkcyjne dotyczące takich materiałów.
(3) Potrzebne są szybkie i zróżnicowane środki umożliwiające Unii jako całości rozwiązanie kryzysu w duchu solidarności w kontekście ograniczeń spowodowanych szybkim rozprzestrzenianiem się wirusa. W szczególności środki te powinny mieć na celu ochronę życia, zapobieganie ludzkiemu cierpieniu i jego łagodzenie, a także zachowanie godności ludzkiej, wszędzie tam, gdzie zajdzie taka potrzeba w wyniku obecnego kryzysu związanego z COVID-19.
(4) Charakter i skutki rozprzestrzeniania się COVID-19 mają charakter wielkoskalowy i transnarodowy i wymagają w związku z tym kompleksowej reakcji. Środki przewidziane w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności ("rescEU") ustanowionego decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE 1 oraz innych istniejących instrumentów unijnych są ograniczone, jeśli chodzi o ich skalę, i dlatego nie pozwalają na dostateczną reakcję ani nie umożliwiają skutecznego rozwiązania w Unii wielkoskalowych konsekwencji kryzysu związanego z COVID-19.
(5) W związku z tym konieczne jest uruchomienie wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na mocy rozporządzenia Rady (UE) 2016/369 2 .
(6) Aby zapewnić poziom elastyczności niezbędny do zapewnienia długofalowej skoordynowanej reakcji w nieprzewidzianych okolicznościach, tak jak ma to miejsce w przypadku kryzysu związanego z COVID-19, na przykład dostaw środków medycznych i leków, działań związanych z odbudową, odpowiednich badań w dziedzinie medycyny, konieczne jest zapewnienie, na zasadzie odstępstwa od art. 114 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 3 , aby zobowiązania budżetowe poczynione w okresie uruchomienia mogły być wykorzystywane do zawierania zobowiązań prawnych podczas całego okresu uruchomienia. Powinno to pozostawać bez uszczerbku dla obowiązku pokrycia także kosztów odpowiadających im zobowiązań prawnych zaciągniętych po okresie uruchomienia zgodnie z zasadą n+1 określoną w tym akapicie. Koszty ponoszone w związku z takimi zobowiązaniami prawnymi powinny być kwalifikowalne przez cały okres ich realizacji.
(7) W celu zapewnienia równego traktowania i równych warunków działania dla państw członkowskich konieczne jest również umożliwienie kwalifikowalności kosztów z mocą wsteczną od daty uruchomienia wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych, w tym w odniesieniu do działań już zakończonych, pod warunkiem że zostały one rozpoczęte po tej dacie.
(8) W celu zachowania pomocniczego charakteru wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na mocy rozporządzenia (UE) 2016/369, wsparcie takie powinno być ściśle uzupełniające w stosunku do wszelkiego wsparcia udzielanego w ramach innych instrumentów unijnych.
(9) W kontekście kryzysu związanego z COVID-19 stało się jasne, że konieczne jest rozszerzenie zakresu rozporządzenia (UE) 2016/369, aby zapewnić finansowanie na pokrycie pilnych potrzeb w zakresie sprzętu medycznego i materiałów medycznych, takich jak respiratory i sprzęt ochronny, materiały chemiczne do testów, koszty opracowywania, produkcji i dystrybucji leków, inne dostawy i materiały. Należy również umożliwić finansowanie działań wspierających niezbędne kroki w celu uzyskiwania zatwierdzenia stosowania produktów medycznych.
(10) Aby złagodzić ekstremalne obciążenie personelu medycznego i zasobów państwowych spowodowane niewystarczającymi zdolnościami w zakresie podstawowych usług użyteczności publicznej oraz aby utrzymać wydolność systemu opieki zdrowotnej, należy wspierać finansowo lub za pomocą środków organizacyjnych tymczasowe wzmocnienie i wymianę personelu medycznego oraz leczenie pacjentów z innych państw członkowskich.
(11) Wsparcie finansowe powinno również obejmować szkolenie specjalistów z zakresu opieki zdrowotnej i logistyki, z myślą o zwalczaniu podrabiania towarów zaopatrzenia opieki zdrowotnej.
(12) W związku z występującymi na wielką skalę konsekwencjami COVID-19 konieczne jest szybkie i wszechstronne zaangażowanie wszystkich właściwych partnerów, w tym organów publicznych, publicznych i prywatnych dostawców usług opieki podstawowej i szpitalnej oraz placówek opiekuńczo-pielęgnacyjnych. Konieczne są działania mające na celu zmniejszenie presji na infrastrukturę zdrowotną oraz wspieranie grup osób narażonych.
(13) Aby zaradzić niedoborowi podaży, należy wspierać zdolności produkcyjne podstawowych produktów medycznych, takich jak leki, testy diagnostyczne, materiały laboratoryjne i sprzęt ochronny, a także zapewnić finansowanie w celu utrzymania zapasów tych produktów.
(14) Należy przeznaczyć środki finansowe lub organizacyjne na dodatkowe lub alternatywne metody badań, których celem jest zwiększenie zdolności, oraz na odpowiednie badania medyczne.
(15) Instytucje zamawiające z państw członkowskich borykają się z poważnymi trudnościami prawnymi i praktycznymi przy zakupie towarów lub usług w sytuacjach nadzwyczajnych. W celu umożliwienia instytucjom zamawiającym czerpania jak największych korzyści z potencjału rynku wewnętrznego w zakresie ekonomii skali, a także podziału ryzyka i korzyści, kwestią najwyższej wagi jest rozszerzenie możliwości Komisji w zakresie zakupu towarów lub usług w imieniu państw członkowskich. Komisja powinna móc przeprowadzać odpowiednie procedury udzielania zamówień. W przypadku gdy instytucja zamawiająca z państwa członkowskiego prowadzi niektóre części procedury udzielania zamówień, na przykład ponownie poddaje zamówienie procedurze konkurencyjnej na mocy umowy ramowej lub udziela poszczególnych zamówień w oparciu o dynamiczny system zakupów, ta instytucja zamawiająca nadal ponosi odpowiedzialność za realizowane przez siebie etapy.
(16) W sytuacjach nadzwyczajnych, w których konieczne jest przeprowadzenie wspólnego udzielania zamówień przez Komisję oraz jedną lub większą liczbę instytucji zamawiającej z państw członkowskich, należy umożliwić państwom członkowskim pełne nabywanie, wynajmowanie lub leasingowanie wspólnie zamawianych zdolności.
(17) Komisja powinna mieć możliwość zakupu, gromadzenia, odsprzedaży oraz darowania dostaw i usług, w tym w zakresie czynszów, państwom członkowskim lub organizacjom partnerskim wybranym przez Komisję.
(18) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2016/369.
(19) Państwa członkowskie jako strony umowy w sprawie wspólnych zamówień, o której mowa w art. 5 decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1082/2013/UE 4 , wyraziły zgodę na to, aby objęte tym artykułem bieżące procedury wspólnych zamówień uwzględnić w przyspieszonej procedurze udzielania zamówień ustanowionej na mocy niniejszego rozporządzenia, na warunkach w nim określonych. Typ zamawianych medycznych środków zapobiegawczych oraz ich podział między państwa członkowskie powinien być spójny z wszelkimi uzgodnieniami wypracowanymi w ramach tych bieżących procedur.
(20) Uzasadnieniem dla natychmiastowego udzielania i wykonywania umów, które wynikają z procedur udzielania zamówień przeprowadzonych do celów niniejszego rozporządzenia, jest nadzwyczajnie pilny charakter obecnego kryzysu w dziedzinie zdrowia. W tym konkretnym celu konieczne jest zezwolenie na odstępstwa od szczególnych przepisów rozporządzenia (UE, Euratom) 2018/1046 oraz decyzji nr 1082/2013/UE, przy czym odstępstwa te powinny być należycie udokumentowane przez instytucję zamawiającą. Podziału medycznych środków zapobiegawczych w ramach tych procedur udzielania zamówień należy dokonać zgodnie z jakimkolwiek kluczem podziału uzgodnionym przez państwa członkowskie. Państwa EOG, które są sygnatariuszami umowy w sprawie wspólnych zamówień dotyczących zamawiania medycznych środków zapobiegawczych, mogą zgodzić się, aby ich udział w zarządzanych przez UE zamówieniach dotyczących medycznych środków zapobiegawczych w stosownych przypadkach podlegał przepisom i warunkom określonym w niniejszym rozporządzeniu. Zważywszy na fakt, że odstępstwa te wprowadzane są w konsekwencji obecnego kryzysu związanego z COVID-19, powinny mieć one charakter tymczasowy i być stosowane przez taki sam okres jak okres udzielania wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na mocy niniejszego rozporządzenia.
(21) Pełny potencjał tych środków zostanie wykorzystany wyłącznie wtedy, gdy medyczne środki zapobiegawcze zamówione w ramach przyspieszonych i wspólnych procedur dotrą bez jakiejkolwiek zwłoki do służb opieki zdrowotnej w państwach członkowskich. Państwa członkowskie powinny zatem, podczas epidemii COVID-19, zapewnić funkcjonowanie podstawowych przepływów transportowych, w szczególności poprzez stosowanie specjalnych priorytetowych pasów ruchu - tzw. zielonych pasów - na przejściach granicznych w ramach transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T), oraz powinny ułatwiać operacje lotniczego transportu towarowego. W razie konieczności należy skorzystać z zasobów transportowych Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. W tym konkretnym celu należy zapewnić odstępstwo od art. 1 ust. 6 decyzji nr 1313/2013/UE.
(22) Zważywszy na kryzys związany z pandemią COVID-19, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym.
(23) W celu zapewnienia równego traktowania i równych warunków działania dla państw członkowskich oraz zapewnienia objęcia przepisami niezależnie od tego, kiedy w danym państwie członkowskim wystąpił wybuch epidemii, niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 lutego 2020 r.,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
