a także mając na uwadze, co następuje:(1) W celu zapewnienia zharmonizowanego podejścia do stosowania limitów pozycji dla towarowych instrumentów pochodnych w Unii należy określić metodę obliczania wspomnianych limitów. Metoda ta powinna zapobiegać arbitrażowi regulacyjnemu i wspierać spójność, dając właściwym organom wystarczającą elastyczność, aby uwzględnić różnice pomiędzy poszczególnymi rynkami towarowych instrumentów pochodnych a rynkami towarów bazowych. Metoda obliczania limitów powinna umożliwić właściwym organom znaleźć równowagę między celem, jakim jest określenie limitów na poziomie wystarczająco niskim, by uniemożliwić osobom posiadającym pozycje w towarowych instrumentach pochodnych dokonywania nadużyć lub zakłóceń rynku, a celami, jakimi są wspieranie prawidłowej wyceny i rozliczenia, rozwijanie nowych towarowych instrumentów pochodnych i umożliwianie im dalszego wspierania funkcjonowania działalności handlowej na rynku towaru bazowego.
(2) W celu doprecyzowania pewnej liczby pojęć wynikających z dyrektywy 2014/65/UE oraz określenia terminów technicznych koniecznych do celów niniejszego rozporządzenia, należy zdefiniować szereg terminów, by zapewnić jednolite stosowanie przepisów.
(3) Długie i krótkie pozycje uczestników rynku w towarowym instrumencie pochodnym powinny być wzajemnie kompensowane w celu ustalenia rzeczywistej wielkości pozycji danej osoby w dowolnym momencie. Wielkość pozycji posiadanej dzięki umowie opcji powinna zostać obliczona na podstawie ekwiwalentu delta. Ponieważ niniejsze rozporządzenie stosuje różną metodę do obliczania limitów pozycji dla kontraktów dla miesięcy wygaśnięcia i dla pozostałych miesięcy, kompensację taką należy stosować oddzielnie do pozycji dla miesięcy wygaśnięcia i dla pozostałych miesięcy.
(4) Dyrektywa 2014/65/UE wymaga, by wszelkie pozycje zajmowane przez inne osoby w imieniu danej osoby były uwzględniane przy obliczaniu limitu pozycji tej osoby i limitów pozycji, które mają być stosowane zarówno na poziomie podmiotu, jak i na poziomie grupy, konieczne jest zatem agregowanie pozycji na poziomie grupy. Agregację na poziomie grupy należy przewidzieć jedynie, jeżeli jednostka dominująca może kontrolować korzystanie z pozycji. W związku z tym jednostki dominujące powinny agregować pozycje zajmowane przez swoje spółki zależne z wszelkimi pozycjami, które jednostka dominująca posiada bezpośrednio, w uzupełnieniu agregowania własnych pozycji przez same spółki zależne. W wyniku takiego zagregowania można otrzymać pozycje obliczone na poziomie jednostki dominującej, które są większe lub - ze względu na kompensowanie pozycji długich i krótkich posiadanych przez różne spółki zależne - mniejsze niż na indywidualnym poziomie spółek zależnych. Pozycje nie powinny być agregowane na poziomie jednostki dominującej - jeżeli pozycje znajdują się w posiadaniu przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które posiadają te pozycje w imieniu swoich inwestorów, a nie w imieniu swoich jednostek dominujących - w przypadku gdy jednostka dominująca nie może nadzorować wykorzystania tych pozycji dla własnych korzyści.
(5) Pojęcie "tego samego towarowego instrumentu pochodnego" powinno ustanowić trudną do przejścia barierę uniemożliwiającą osobom niewłaściwe kompensowanie pozycji w towarowych instrumentach pochodnych różniących się między sobą, w celu obejścia i osłabienia limitu pozycji w głównym towarowym instrumencie pochodnym. Nie powinno to uniemożliwiać właściwym organom ustalania podobnych limitów pozycji dla podobnych towarowych instrumentów pochodnych, w koordynacji z Europejskim Urzędem Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA). Towarowe instrumenty pochodne należy traktować jako będące przedmiotem obrotu o znacznym wolumenie w systemie obrotu, jeżeli przekroczą one próg płynności określony w niniejszym rozporządzeniu przez wystarczająco długi okres.
(6) W przypadku gdy dany kontrakt pochodny będący przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym jest wyceniany na podstawie tego samego towaru bazowego, który jest dostarczany w tym samym miejscu i na takich samych warunkach umownych, i jeżeli jego wynik gospodarczy jest wysoce skorelowany z kontraktem będącym przedmiotem obrotu w systemie obrotu, powinien on być uznany za ekonomicznie równoważny niezależnie od niuansów różniących umowne specyfikacje dotyczących wielkości lotów i daty dostawy. Ponadto różnice w rozwiązaniach w zakresie zarządzania ryzykiem potransakcyjnym takich jak uzgodnienia rozliczeniowe nie powinny być przeszkodą do uznania tych kontraktów za ekonomicznie równoważne. W celu zapobieżenia niewłaściwej kompensacji potencjalnie dominujących pozycji będących przedmiotem obrotu w systemie obrotu za pomocą stosowania umów dwustronnych w kontraktach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym oraz w celu zapewnienia skutecznego funkcjonowania w praktyce systemu limitów pozycji, towarowe instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym mogą wyłącznie w szczególnych okolicznościach zostać uznane za ekonomicznie równoważne kontraktom będącym przedmiotem obrotu w systemach obrotu. Aby zapobiec obchodzeniu limitów pozycji oraz wzmocnić integralność systemu limitów pozycji, definicja ekonomicznie równoważnego kontraktu pochodnego będącego przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym musi być na tyle wąska, by nie pozwolić danej osobie skompensować pozycji w instrumentach pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym względem wielu innych pozycji, ani dysponować swobodą uznania przy wyborze pozycji, z którymi jest kompensowana.
(7) W celu ustalenia, które pozycje w towarowych instrumentach pochodnych są obiektywnie mierzalne jako zmniejszające ryzyko bezpośrednio związane z działalnością gospodarczą, należy określić pewne kryteria, w tym stosowanie księgowej definicji umowy zabezpieczenia zgodnie z międzynarodowymi standardami sprawozdawczości finansowej (MSSF). Ta księgowa definicja powinna również być stosowana przez podmioty niefinansowe, nawet jeżeli nie stosują one przepisów MSSF na szczeblu podmiotu.
(8) Ponadto podmioty niefinansowe powinny mieć możliwość stosowania technik zarządzania ryzykiem w celu zmniejszenia ogólnego ryzyka związanego z działalnością handlową swoją lub swojej grupy, w tym ryzyka wynikającego z różnych rynków geograficznych, rożnych produktów, horyzontów czasowych lub podmiotów ("zabezpieczenia w skali makro lub zabezpieczenia portfela"). Jeżeli podmiot niefinansowy stosuje zabezpieczenia w skali makro lub zabezpieczenia portfela może on nie być w stanie ustalić bezpośredniego związku między konkretną pozycją w towarowym instrumencie pochodnym a szczególnym ryzykiem związanym z działalnością handlową, którą towarowy instrument pochodny ma zabezpieczać. Podmiot niefinansowy może również stosować nierównoważne towarowe instrumenty pochodne do zabezpieczenia ryzyka wynikającego z działalności handlowej, jeżeli taki sam towarowy instrument pochodny nie jest dostępny lub gdy bardziej ściśle skorelowane instrumenty pochodne nie mają wystarczającej płynności ("zabezpieczenie zastępcze"). W takich przypadkach zasady i systemy zarządzania ryzykiem powinny być w stanie zapobiec kwalifikowaniu transakcji niezabezpieczonych jako instrumentów zabezpieczenia oraz dać możliwość przewidzenia obrazu zdezagregowanego portfela zabezpieczającego, tak aby elementy spekulacyjne zostały zidentyfikowane i uwzględnione w limitach pozycji. Nie należy kwalifikować pozycji jako zmniejszających ryzyko związane z działalnością handlową wyłącznie dlatego, że zostały one w ogóle włączone do portfela zmniejszającego ryzyko.
(9) Ryzyko może zmieniać się z czasem i w celu dostosowania do zmian ryzyka towarowe instrumenty pochodne, które zostały pierwotnie zawarte w celu ograniczenia ryzyka związanego z działalnością handlową, mogą wymagać kompensowania za pomocą dodatkowych kontraktów na towarowe instrumenty pochodne zamykające pozycje w towarowych kontraktach pochodnych, które straciły związek z ryzykiem handlowym. Ponadto zmiana ryzyka, która została uwzględniona przez zajęcie pozycji w towarowym instrumencie pochodnym w celu zmniejszenia ryzyka, nie powinna następnie prowadzić do ponownej oceny tej pozycji jako transakcji niebędącej uprzywilejowaną ab initio.
(10) Podmioty niefinansowe powinny mieć możliwość wnioskować o zwolnienie w odniesieniu do zabezpieczenia działalności handlowej przed zajęciem pozycji. Wniosek powinien dać właściwemu organowi jasny i zwięzły obraz działalności handlowej danego podmiotu niefinansowego w odniesieniu do towaru bazowego, powiązanego ryzyka oraz sposobu, w jaki towarowe instrumenty pochodne są wykorzystywane w celu ograniczenia tego ryzyka. Limity pozycji obowiązują przez cały czas i nawet jeśli właściwy organ ostatecznie nie przyzna zwolnienia, podmiot niefinansowy powinien odpowiednio ograniczyć wszelkie pozycje przekraczające limit oraz liczyć się z tym, że może być przedmiotem środków podejmowanych przez organ nadzoru w związku z przekraczaniem limitu. Podmioty niefinansowe muszą poddawać swoją działalność okresowym ocenom, tak aby upewnić się, czy dalsze stosowanie zwolnienia jest zasadne.
(11) Czas przed wygaśnięciem, który jest okresem bezpośrednio poprzedzającym dostawę w okresie wygaśnięcia, jest specyficzny dla poszczególnych towarowych instrumentów pochodnych i może nie odpowiadać dokładnie jednemu miesiącowi. Kontrakty dla miesiąca wygaśnięcia powinny się zatem odnosić do kontraktu towarowego z najbliższą zapadalnością. Ograniczenie pozycji, które dana osoba może posiadać w okresie, w którym ma nastąpić dostawa towaru fizycznego, limituje ilość dostawy bazowego towaru, która podlega dostarczeniu, jakiej każda osoba może dokonać lub jaką może przyjąć, zapobiegając tym samym akumulacji pozycji dominujących przez poszczególne osoby, co mogłoby im umożliwić zawężenie rynku poprzez ograniczenie dostępu do odnośnego towaru. Standardową wartość odniesienia dla limitu pozycji dla miesiąca wygaśnięcia, dotyczącego towarowych instrumentów pochodnych rozliczanych zarówno fizycznie, jak i w środkach pieniężnych, należy zatem obliczyć jako procent szacowanej ilości, która podlega dostarczeniu. Właściwe organy powinny móc wprowadzić w życie schemat zmniejszających się limitów pozycji, od momentu, w którym kontrakt staje się kontraktem dla miesiąca wygaśnięcia, do terminu zapadalności, aby lepiej zagwarantować, że limity pozycji są odpowiednio określone przez cały miesiąc wygaśnięcia, oraz aby zapewnić prawidłowe rozliczenie.
(12) Limit pozycji dla pozostałych miesięcy stosuje się do wszystkich zapadalności innych niż miesiąc wygaśnięcia. Standardową wartość odniesienia dla limitów pozycji dla kontraktów miesiąca bieżącego i kontraktów na inne miesiące, dotyczących towarowych instrumentów pochodnych zarówno rozliczanych fizycznie, jak i w środkach pieniężnych, należy zatem obliczyć jako procent całkowitej liczby otwartych pozycji. Rozłożenie pozycji w innych miesiącach danego kontraktu towarowego często koncentruje się w miesiącach najbliższych terminowi zapadalności. W związku z tym pozycje otwarte ogółem stanowią właściwszą podstawę do określania limitów pozycji niż uśredniona wartość liczbowa dla wszystkich okresów zapadalności.
(13) Standardową wartość odniesienia w wysokości 25 % ilości, która podlega dostarczeniu, i otwartych pozycji ustalono w odniesieniu do doświadczeń na innych rynkach i w innych jurysdykcjach. Właściwe organy powinny skorygować standardową wartość odniesienia, tak aby można było ją zmniejszyć o maksymalnie 20 % (lub 22,5 % w przypadku niektórych instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych) i zwiększyć o maksymalnie 10 % (lub 15 % w przypadku mniej płynnych towarowych instrumentów pochodnych), jeśli wymagają tego cechy rynku, takie jak brak uczestników rynku, w celu wsparcia prawidłowego rozliczenia i funkcjonowania kontraktu i jego rynku bazowego. Ponieważ wszelkie korekty wartości odniesienia stosuje się tylko, jeżeli i tak długo, jak wymagają tego obiektywne cechy rynku, powinny zatem być możliwe tymczasowe korekty wartości odniesienia. Właściwe organy powinny zapewnić, by korekta w dół wartości odniesienia miała miejsce wówczas, gdy jest to konieczne dla zapobieżenia powstaniu pozycji dominujących oraz w celu wspierania prawidłowej wyceny w zakresie towarowych instrumentów pochodnych oraz towaru bazowego. Zakres ten odzwierciedla fakt, że dyrektywa 2014/65/UE obejmuje szerszy wachlarz instrumentów pochodnych oraz rynków niż inne rynki i jurysdykcje. Definicja towarowego instrumentu pochodnego zawarta w art. 2 ust. 1 pkt 30 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 2 jest szeroka i obejmuje również sekurytyzowane instrumenty pochodne oraz rozliczane w środkach pieniężnych instrumenty pochodne, które nie posiadają konkretnego instrumentu bazowego, takie jak zmienne klimatyczne. W przypadku sekurytyzowanych instrumentów pochodnych pojęcia miesięcy wygaśnięcia i pozostałych miesięcy nie mają zastosowania. W przypadku instrumentów pochodnych bez konkretnego instrumentu bazowego ilości, która podlega dostarczeniu, nie można wykorzystać do ustalenia limitu pozycji. W związku z tym właściwe organy powinny móc rozwinąć lub dostosować metody określania limitów pozycji dla tych towarowych instrumentów pochodnych w oparciu o różne parametry, takie jak liczba wyemitowanych papierów wartościowych lub wykorzystanie otwartych pozycji również dla miesiąca wygaśnięcia.
(14) Niektóre towarowe instrumenty pochodne, w szczególności w zakresie energii elektrycznej i gazu, przewidują, że towar bazowy będzie dostarczany w sposób ciągły w określonym czasie, takim jak dzień, miesiąc lub rok. Ponadto niektóre kontrakty z dłuższymi okresami dostawy, takimi jak rok lub kwartał, mogą być automatycznie zastępowane przez powiązane kontrakty o krótszych okresach dostawy, takich jak kwartał lub miesiąc (kontrakty kaskadowe). W takich przypadkach limit pozycji dla miesiąca wygaśnięcia dla kontraktu, który ma zostać zastąpiony przed dostawą, byłby niewłaściwy, gdyż taki limit nie objąłby zapadalności i dostawy fizycznej, czy też rozliczenia gotówkowego kontraktu. W zakresie, w jakim okresy dostawy w kontraktach na ten sam towar bazowy nakładają się na siebie, jeden limit pozycji powinien mieć zastosowanie do wszystkich powiązanych kontraktów w celu należytego uwzględnienia pozycji we wszystkich tych kontraktach, w których może potencjalnie mieć miejsce dostawa. Aby to ułatwić, powiązane kontrakty powinny być mierzone w jednostkach instrumentu bazowego i być odpowiednio poddawane agregacji i kompensacji.
(15) Dla niektórych instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych, które mają istotny wpływ na ceny żywności dla konsumentów, metoda pozwala właściwemu organowi na określenie wartości odniesienia i limitu pozycji poniżej dolnej wartości ogólnego zakresu, jeżeli znajduje on dowody na działalność spekulacyjną wpływającą znacząco na ceny.
(16) Właściwy organ powinien ocenić, czy czynniki wymienione w art. 57 ust. 3 dyrektywy 2014/65/UE uzasadniają korektę wartości odniesienia w celu określenia ostatecznego poziomu limitów pozycji. Ocena powinna uwzględniać te czynniki jako istotne dla danego konkretnego towarowego instrumentu pochodnego. Metody powinny umożliwić określenie limitu bez uszczerbku dla ostatecznej decyzji właściwego organu dotyczącej odpowiedniego limitu pozycji dla towarowego instrumentu pochodnego, mającej na celu zapobieżenie nadużyciom na rynku. Czynniki powinny stanowić ważną wskazówkę dla właściwych organów oraz dla ESMA, ułatwiającą im kształtowanie opinii i zapewnienie odpowiedniej harmonizacji limitów pozycji w całej Unii, w tym poprzez ocenę wpływu zmienności na zasadzie indywidualnej i tak często, jak to konieczne w celu zapewnienia, by limity pozycji były nadal odpowiednie.
(17) Limity pozycji nie powinny stwarzać barier w rozwijaniu nowych towarowych instrumentów pochodnych i nie powinny uniemożliwiać właściwego funkcjonowania segmentów o ograniczonej płynności na rynkach towarowych instrumentów pochodnych. Przy stosowaniu metody właściwe organy powinny wziąć pod uwagę czas potrzebny na rozwinięcie i przyciągnięcie płynności, zarówno jeśli chodzi o nowe, jak i istniejące towarowe instrumenty pochodne, w szczególności towarowe instrumenty pochodne, które mogą wspierać zarządzanie ryzykiem na rynkach dedykowanych określonym instrumentom lub rynkach niepłynnych, lub które starają się opracować nowe uzgodnienia dotyczące zabezpieczenia w nowych towarach. Zważywszy na szeroki zakres rynków i towarów, do których ma zastosowanie system limitów pozycji, nie ma jednego, z góry ustalonego okresu czasu, który odpowiednio odzwierciedla zmianę statusu towarowego kontraktu pochodnego z nowego na znany. Podobnie wiele towarowych kontraktów pochodnych może nigdy nie przyciągnąć wystarczającej liczby uczestników lub wystarczającej płynności, aby skuteczne stosowanie limitów pozycji stało się możliwe bez ryzyka, że uczestnicy regularnie i nieumyślnie przekraczają limit, a co za tym idzie zakłócają ustalanie cen i rozliczanie tych towarowych instrumentów pochodnych. Aby przeciwdziałać temu zagrożeniu dla skutecznego funkcjonowania rynków, metoda przewiduje podejście wielopoziomowe, zgodnie z którym limit pozycji dla miesiąca wygaśnięcia i dla pozostałych miesięcy ustala się na stałym poziomie 2 500 lotów dla towarowych instrumentów pochodnych i 2,5 mln wyemitowanych papierów wartościowych dla sekurytyzowanych instrumentów pochodnych, z towarem bazowym, dla którego próg wynoszący, odpowiednio, 10 000 lotów lub 10 mln wyemitowanych papierów wartościowych, zostanie przekroczony. Kontrakty, których wartość przekracza te progi, a które są jednocześnie nadal stosunkowo niepłynne, powinny, w stosownych przypadkach, korzystać z wyższego limitu, aby zagwarantować, że obrót tymi kontraktami nie jest nadmiernie ograniczony.
(18) Liczba, skład i rola uczestników rynku w zakresie danego towarowego instrumentu pochodnego mogą mieć wpływ na charakter i wielkość pozycji posiadanych na rynku przez niektórych uczestników rynku. W przypadku niektórych towarowych instrumentów pochodnych niektórzy uczestnicy rynku mogą posiadać znaczne koncentracje pozycji, co odzwierciedla ich rolę w kupnie i sprzedaży oraz dostawy towaru, gdy są oni po przeciwnej stronie rynku niż większość innych uczestników rynku dostarczających płynności lub świadczących usługi zarządzania ryzykiem w odniesieniu do rynku towaru bazowego.
(19) Dostawa, wykorzystanie, dostęp oraz dostępność towaru bazowego stanowią cechy charakterystyczne rynku towaru bazowego. Poprzez ocenę bardziej szczegółowych elementów tych cech, takich jak okres ważności danego towaru oraz sposób transportu, właściwy organ może określić elastyczność rynku i dostosować odpowiednio limity pozycji.
(20) W przypadku niektórych towarowych instrumentów pochodnych istnieje duża rozbieżność między ilością, która podlega dostarczeniu, a pozycjami otwartymi. Może to mieć miejsce tam, gdzie istnieje stosunkowo niski obrót instrumentami pochodnymi w stosunku do ilości, która podlega dostarczeniu, w którym to przypadku pozycje otwarte będą mniejsze niż ilość, która podlega dostarczeniu, lub na przykład w przypadku gdy dany towarowy instrument pochodny jest powszechnie stosowany do zabezpieczenia kilku różnych ekspozycji na ryzyko, a ilość, która podlega dostarczeniu, jest zatem mniejsza w porównaniu z otwartymi pozycjami. Takie znaczące rozbieżności pomiędzy ilością, która podlega dostarczeniu, a otwartymi pozycjami uzasadniają korektę w górę lub w dół wartości odniesienia mającej zastosowanie do limitów dla pozostałych miesięcy, w celu uniknięcia zakłóceń na rynku, gdy zbliża się miesiąc wygaśnięcia.
(21) Również aby ograniczyć zakłócenia na rynkach, gdy zbliża się miesiąc wygaśnięcia, spowodowane dużymi rozbieżnościami między obliczeniem ilości, która podlega dostarczeniu, a otwartymi pozycjami, ilość, która podlega dostarczeniu, zdefiniowano tak, by uwzględnić wszelkie zastępcze klasy lub rodzaje towarów, które mogą być dostarczane w ramach rozliczenia kontraktu na towarowy instrument pochodny zgodnie z warunkami tego kontraktu.
(22) Nowe przepisy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych określone w dyrektywie 2014/65/UE i rozporządzeniu (UE) nr 600/2014 stosuje się od dnia 3 stycznia 2017 r. W celu zapewnienia spójności oraz pewności prawa niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie od tej samej daty.
(23) Niniejsze rozporządzenie jest oparte na projekcie regulacyjnych standardów technicznych przedłożonym Komisji przez ESMA.
(24) ESMA przeprowadził otwarte konsultacje publiczne na temat projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, dokonał analizy potencjalnych powiązanych kosztów i korzyści oraz zwrócił się o opinię do Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej zgodnie z art. 37 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 3 ,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
