a także mając na uwadze, co następuje:(1) Gaz ziemny (zwany dalej "gazem") pozostaje ważnym elementem dostaw energii w Unii. Znaczna część tego gazu jest importowana do Unii z państw trzecich.
(2) Poważne zakłócenie dostaw gazu może mieć negatywne skutki dla wszystkich państw członkowskich, Unii oraz umawiających się stron Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Energetyczną, podpisanego w Atenach dnia 25 października 2005 r. Może również poważnie zaszkodzić gospodarce Unii oraz mieć poważne skutki społeczne, zwłaszcza dla grup odbiorców szczególnie narażonych na zagrożenia.
(3) Celem niniejszego rozporządzenia jest zapewnienie wprowadzenia wszystkich niezbędnych środków gwarantujących nieprzerwane dostawy gazu w całej Unii, w szczególności odbiorcom chronionym w przypadku wystąpienia trudnych warunków klimatycznych lub zakłóceń dostaw gazu. Cele te należy osiągnąć poprzez zastosowanie najbardziej opłacalnych środków i w taki sposób, aby uniknąć zakłóceń na rynkach gazu.
(4) Prawo Unii, w szczególności dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE 3 i 2009/73/WE 4 oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 5 , (WE) nr 714/2009 6 , (WE) nr 715/2009 7 oraz (UE) nr 994/2010 8 , wywarło już znaczący pozytywny wpływ na bezpieczeństwo dostaw gazu w Unii, zarówno w zakresie przygotowania, jak i łagodzenia skutków. Państwa członkowskie są lepiej przygotowane na kryzys dostaw dzięki obowiązkowi opracowania planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej oraz są lepiej chronione w związku z tym, że muszą spełnić szereg obowiązków odnoszących się do zdolności infrastruktury i do dostaw gazu. Jednakże w sprawozdaniu Komisji z października 2014 r., poświęconym wdrażaniu rozporządzenia (UE) nr 994/2010, wskazano obszary, w których udoskonalenie przepisów tego rozporządzenia może dodatkowo przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii.
(5) W komunikacie Komisji z dnia 16 października 2014 r. w sprawie odporności europejskiego systemu gazowego w krótkim okresie zostały przeanalizowane skutki częściowego lub całkowitego zakłócenia dostaw gazu z Rosji i stwierdzono w nim, że wyłącznie krajowe podejścia nie są zbyt skuteczne w przypadku poważnego zakłócenia, zważywszy na ich zakres, który jest z założenia ograniczony. W teście warunków skrajnych wykazano, w jaki sposób podejście oparte na ściślejszej współpracy państw członkowskich może znacznie zmniejszyć konsekwencje scenariuszy bardzo poważnego zakłócenia w najbardziej narażonych państwach członkowskich.
(6) Bezpieczeństwo energetyczne jest jednym z celów Strategii na rzecz unii energetycznej określonych w komunikacie Komisji z dnia 25 lutego 2015 r. dotyczącym Strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu, w którym podkreślono również zasadę "efektywność energetyczna przede wszystkim" oraz konieczność pełnego wdrożenia obowiązujących aktów prawnych Unii w dziedzinie energii. W komunikacie podkreślono, że unia energetyczna opiera się na solidarności zapisanej w art. 194 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz na zaufaniu, które są koniecznymi elementami bezpieczeństwa energetycznego. Niniejsze rozporządzenie ma służyć zwiększeniu solidarności i zaufania między państwami członkowskimi, a także wprowadzeniu środków niezbędnych do osiągnięcia tych celów. Podczas oceny planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej opracowanych przez państwa członkowskie Komisja powinna mieć również możliwość zwrócenia uwagi państw członkowskich na cele unii energetycznej.
(7) Sprawnie działający wewnętrzny rynek gazu jest najlepszą gwarancją bezpieczeństwa dostaw gazu w całej Unii oraz ograniczenia narażenia poszczególnych państw członkowskich na szkodliwe skutki zakłóceń dostaw gazu. W przypadku wystąpienia zagrożeń dla bezpieczeństwa dostaw gazu w jednym z państw członkowskich istnieje ryzyko, że wprowadzone jednostronnie przez to państwo członkowskie środki mogą zagrażać prawidłowemu funkcjonowaniu wewnętrznego rynku gazu oraz zaszkodzić dostawom gazu dla odbiorców w innych państwach członkowskich. Aby umożliwić funkcjonowanie wewnętrznego rynku gazu nawet w przypadku niedoborów w dostawach, należy wprowadzić rozwiązania dotyczące solidarności i koordynacji w reagowaniu na kryzysy w dostawach zarówno w zakresie działań zapobiegawczych, jak i reakcji na faktyczne zakłócenia dostaw gazu.
(8) Prawdziwie połączony międzysystemowo wewnętrzny rynek energii, posiadający wiele punktów wejścia oraz możliwość przesyłu w obie strony, można stworzyć wyłącznie poprzez pełne połączenie międzysystemowe sieci gazowych, budowę nowych hubów skroplonego gazu ziemnego (LNG) w południowych i wschodnich regionach Unii, zakończenie budowy korytarza gazowego północ-południe i południowego korytarza gazowego, a także dalszy rozwój lokalnej produkcji. Dlatego też konieczne jest przyspieszenie rozwoju połączeń międzysystemowych i projektów, których celem jest dywersyfikacja źródeł dostaw, wymienionych już wśród najważniejszych elementów europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego.
(9) Jak dotąd nie został w pełni wykorzystany potencjał wydajniejszych i mniej kosztownych środków w ramach współpracy regionalnej. Ma to związek nie tylko z lepszą koordynacją krajowych działań łagodzących w sytuacjach nadzwyczajnych, lecz również z krajowymi środkami zapobiegawczymi, takimi jak krajowe magazynowanie lub strategie odnoszące się do LNG, które mogą mieć strategiczne znaczenie w niektórych regionach Unii.
(10) Wiodącą zasadą niniejszego rozporządzenia powinna być współpraca regionalna, w duchu solidarności i z udziałem zarówno organów publicznych, jak i przedsiębiorstw gazowych, w celu łagodzenia zidentyfikowanych ryzyk, optymalizacji korzyści wynikających ze skoordynowanych środków i wdrażania środków najbardziej opłacalnych dla unijnych odbiorców. Współpraca regionalna powinna być stopniowo uzupełniana silniejszym ukierunkowaniem na poziom unijny, co umożliwi wykorzystanie wszystkich możliwych zasobów i narzędzi na całym wewnętrznym rynku gazu. Do współpracy regionalnej powinna być włączona przeprowadzona na szczeblu Unii ocena korytarzy dostaw awaryjnych.
(11) Oparte na analizie ryzyka podejście do oceny bezpieczeństwa dostaw oraz ustanawiania środków zapobiegawczych i łagodzących umożliwia koordynację działań i przynosi istotne korzyści w zakresie skuteczności środków i optymalizacji zasobów. Dotyczy to w szczególności środków mających zagwarantować ciągłość dostaw - w szczególnie trudnych warunkach - odbiorcom chronionym, a także środków mających na celu łagodzenie skutków sytuacji nadzwyczajnych. Ocena powiązanych ryzyk łącznie w grupach ryzyka, która jest bardziej kompleksowa i precyzyjniejsza, zapewni lepsze przygotowanie państw członkowskich na ewentualne kryzysy. Ponadto w sytuacji nadzwyczajnej skoordynowane i z góry uzgodnione podejście do bezpieczeństwa dostaw zapewnia spójną reakcję i zmniejsza ryzyko negatywnych skutków ubocznych, jakie wyłącznie krajowe środki mogłyby mieć dla sąsiadujących państw członkowskich.
(12) Do celów podejścia opartego na analizie ryzyka należy zdefiniować grupy ryzyka w oparciu o główne międzynarodowe ryzyka dla bezpieczeństwa dostaw gazu do Unii. Takie ryzyka były identyfikowane w komunikacie Komisji z dnia 16 października 2014 r. w sprawie odporności europejskiego systemu gazowego w krótkim okresie i na podstawie oceny zawartej w ostatnim dziesięcioletnim planie rozwoju sieci opracowanym przez europejską sieć operatorów systemów przesyłowych gazu (ENTSOG). Aby umożliwić precyzyjniejszą i lepiej ukierunkowaną ocenę do celów niniejszego rozporządzenia, skład grup ryzyka powinien być określany na podstawie głównych źródeł dostaw gazu i dróg dostaw.
(13) W ramach wkładu do wspólnych i krajowych ocen ryzyka ENTSOG, w porozumieniu z Grupą Koordynacyjną ds. Gazu (GKG) oraz z europejską siecią operatorów systemów przesyłowych energii elektrycznej (ENTSO-E), powinien przeprowadzić ogólnounijną symulację scenariuszy zakłócenia dostaw gazu i funkcjonowania infrastruktury gazowej. Taka symulacja powinna być powtarzana nie rzadziej niż co dwa lata. Aby wzmocnić współpracę regionalną poprzez przekazywanie informacji o przepływach gazu oraz zapewnianie fachowej wiedzy technicznej i operacyjnej, w przeprowadzanie symulacji powinien być zaangażowany System Koordynacji Regionalnej ds. Gazu, ustanowiony przez ENTSOG i składający się ze stałych grup ekspertów. ENTSOG powinien zapewniać odpowiedni poziom przejrzystości i dostępu do założeń modelowania użytych w swoich scenariuszach.
(14) Komisja powinna być uprawniona do aktualizowania składu grup ryzyka w drodze aktu delegowanego, opierając się na rozwoju głównych międzynarodowych ryzyk dla bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii i jego wpływu na państwa członkowskie, przy uwzględnieniu wyniku ogólnounijnej symulacji oraz dyskusji w ramach GKG.
(15) Aby współpraca regionalna była praktycznie możliwa, państwa członkowskie powinny uzgodnić mechanizm współpracy w ramach każdej grupy ryzyka. Taki mechanizm należy opracować na tyle wcześnie, by umożliwić przeprowadzenie wspólnej oceny ryzyka oraz omówienie i uzgodnienie odpowiednich i skutecznych środków transgranicznych, które będą wymagały zgody każdego z zainteresowanych państw członkowskich, a po konsultacji z Komisją mają być ujęte w regionalnych rozdziałach planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. Państwa członkowskie mają swobodę w uzgodnieniu mechanizmu współpracy najlepiej dopasowanego do danej grupy ryzyka. Komisja powinna móc pełnić rolę koordynującą w całym tym procesie i propagować najlepsze praktyki w zakresie organizacji współpracy regionalnej, takie jak rotacyjna rola koordynatora w ramach grup ryzyka w przygotowywaniu różnych dokumentów lub tworzeniu wyspecjalizowanych organów. W przypadku braku porozumienia co do mechanizmu współpracy Komisja powinna zaproponować odpowiedni mechanizm współpracy dla danej grupy ryzyka.
(16) Przy przeprowadzaniu wspólnej oceny ryzyka właściwe organy powinny ocenić wszystkie istotne czynniki ryzyka, które mogłyby prowadzić do wystąpienia głównego międzynarodowego ryzyka, w związku z którym utworzono grupę ryzyka, w tym zakłócenie dostaw gazu od jednego największego dostawcy. Tymi czynnikami ryzyka należy się zająć za pomocą odpowiednich środków transgranicznych uzgodnionych przez właściwe organy zainteresowanych państw członkowskich. Środki transgraniczne powinny zostać włączone do regionalnych rozdziałów planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. Ponadto właściwe organy powinny przeprowadzić kompleksową krajową ocenę ryzyka i ocenić ryzyka naturalne, technologiczne, handlowe, finansowe, społeczne, polityczne i rynkowe oraz wszelkie inne odpowiednie ryzyka. Wszystkim tym ryzykom należy zapobiegać poprzez skuteczne, proporcjonalne i niedyskryminacyjne środki, które mają zostać opracowane w ramach planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. Wyniki wspólnych i krajowych ocen ryzyka powinny również stanowić wkład we wszystkie oceny ryzyka, o których mowa w art. 6 decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/UE 9 i powinny być w pełni uwzględniane w krajowych ocenach ryzyka.
(17) W celu zapewnienia maksymalnej gotowości, tak aby unikać zakłócenia dostaw gazu i łagodzić skutki w przypadku jego ewentualnego wystąpienia, właściwe organy danej grupy ryzyka powinny po przeprowadzeniu konsultacji z zainteresowanymi stronami opracować plany działań zapobiegawczych i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej, które będą zawierały rozdziały regionalne. Powinny one być tak opracowane, aby odpowiadać na krajowe ryzyka z wykorzystaniem wszystkich możliwości, jakie daje współpraca regionalna. Plany powinny mieć charakter techniczny i operacyjny, a ich celem ma być pomoc w zapobieganiu wystąpieniu lub eskalacji sytuacji nadzwyczajnej lub łagodzenie jej skutków. W planach należy uwzględnić bezpieczeństwo systemów elektroenergetycznych, zachowując spójność z narzędziami planowania strategicznego i narzędziami sprawozdawczymi unii energetycznej.
(18) Przy opracowywaniu i wdrażaniu planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej właściwe organy powinny zawsze uwzględniać bezpieczeństwo funkcjonowania systemu gazowego na szczeblu regionalnym i krajowym. W planach tych powinny one uwzględniać i określać ograniczenia techniczne mające wpływ na funkcjonowanie sieci, w tym wszelkie techniczne i dotyczące bezpieczeństwa względy uzasadniające ograniczanie przepływów w przypadku sytuacji nadzwyczajnej.
(19) Komisja powinna ocenić plany działań zapobiegawczych i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej z należytym uwzględnieniem opinii wyrażonych przez GKG i zalecić ich przegląd, w szczególności jeżeli plany te nie zajmują się skutecznie ryzykami zidentyfikowanymi w ocenie ryzyka, jeżeli zakłócają konkurencję lub utrudniają funkcjonowanie wewnętrznego rynku energii, jeżeli zagrażają bezpieczeństwu dostaw gazu innych państw członkowskich lub jeżeli nie są zgodne z przepisami niniejszego rozporządzenia lub innymi przepisami unijnymi. Właściwy organ państwa członkowskiego powinien uwzględnić zalecenia Komisji. W przypadku gdy zgodnie z ostatecznym stanowiskiem właściwego organu Komisja stwierdzi, że dany środek stanowiłby zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu w innym państwie członkowskim lub w Unii, Komisja powinna kontynuować dialog z zainteresowanym państwem członkowskim, aby zgodziło się ono na zmianę lub wycofanie środka.
(20) Plany działań zapobiegawczych i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej powinny być regularnie aktualizowane i publikowane. W celu zapewnienia, aby plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej były zawsze aktualne i skuteczne, państwa członkowskie powinny pomiędzy aktualizacjami tych planów przeprowadzać co najmniej jeden test obejmujący symulację scenariuszy sytuacji o znacznych skutkach i sytuacji o skutkach umiarkowanych oraz reakcji w czasie rzeczywistym. Właściwe organy powinny przedstawiać wyniki testów na forum GKG.
(21) Aby usprawnić ocenę ryzyka i przygotowanie planów oraz ich ocenę przez Komisję, potrzebne są obowiązkowe kompletne wzory obejmujące wszystkie ryzyka ujmowane w ocenie ryzyka oraz wszystkie elementy planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej.
(22) W celu usprawnienia komunikacji między państwami członkowskimi a Komisją oceny ryzyka, plany działań zapobiegawczych, plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej oraz wszelkie inne dokumenty i wymieniane informacje przewidziane w niniejszym rozporządzeniu powinny być przekazywane za pośrednictwem bezpiecznego i ustandaryzowanego elektronicznego systemu powiadomień.
(23) Niektórzy odbiorcy - w tym gospodarstwa domowe i odbiorcy świadczący podstawowe usługi społeczne - są szczególnie narażeni i mogą wymagać ochrony przed negatywnymi skutkami zakłócenia dostaw gazu. Definicja takich odbiorców chronionych nie powinna kolidować z unijnymi mechanizmami solidarności.
(24) Należy zawęzić definicję odbiorców chronionych w ramach mechanizmu solidarności. Jest to konieczne w związku z obowiązkiem państw członkowskich w zakresie udzielenia solidarnego wsparcia w przypadku ekstremalnych okoliczności i do celów zaspokojenia podstawowych potrzeb. Definicja odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia powinna być zatem ograniczona do gospodarstw domowych, ale powinna móc nadal uwzględniać, pod pewnymi warunkami, podmioty świadczące podstawowe usługi społeczne i instalacje systemów ciepłowniczych. Państwa członkowskie mogą zatem zgodnie z tymi ramami traktować podmioty świadczące usługi opieki zdrowotnej, podstawowej opieki społecznej oraz służby ratunkowe i bezpieczeństwa jako odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia, w tym gdy usługi te są świadczone przez administrację publiczną.
(25) Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dostaw gazu powinna być podzielona pomiędzy przedsiębiorstwa gazowe, państwa członkowskie - działające za pośrednictwem swoich właściwych organów - i Komisję, w zakresie ich odpowiednich kompetencji. Taka dzielona odpowiedzialność wymaga bardzo ścisłej współpracy pomiędzy tymi stronami. Jednakże odbiorcy wykorzystujący gaz do wytwarzania energii elektrycznej lub w celach przemysłowych również mogą odegrać istotną rolę w bezpieczeństwie dostaw gazu, ponieważ mogą oni reagować na sytuacje kryzysowe, podejmując środki po stronie popytu, np. umowy na usługi przerywane oraz możliwość przestawiania się na paliwa alternatywne, co ma natychmiastowy wpływ na równowagę pomiędzy popytem a podażą. Ponadto w niektórych przypadkach za kluczowe można uznać również bezpieczeństwo dostaw gazu do niektórych odbiorców używających gazu do produkcji energii elektrycznej. W sytuacji nadzwyczajnej państwo członkowskie powinno mieć możliwość nadania pod pewnymi warunkami pierwszeństwa dostawom gazu dla takich odbiorców nawet względem dostaw gazu dla odbiorców chronionych. W wyjątkowych okolicznościach dostawy gazu dla niektórych z takich odbiorców mających, w sytuacji nadzwyczajnej, pierwszeństwo względem odbiorców chronionych mogą być także kontynuowane w państwie członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia, aby uniknąć poważnych szkód dla funkcjonowania systemu elektroenergetycznego lub gazowego w tym państwie członkowskim. Taki konkretny środek nie powinien naruszać dyrektywy 2005/89/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 10 .
(26) Właściwe organy, wykonując zadania określone w niniejszym rozporządzeniu, powinny ściśle współpracować z innymi odpowiednimi organami krajowymi, w szczególności z krajowymi organami regulacyjnymi.
(27) Standard w zakresie infrastruktury powinien zobowiązywać państwa członkowskie do utrzymania minimalnego poziomu infrastruktury, tak by zapewnić pewien stopień nadmiarowości w systemie w przypadku zakłócenia funkcjonowania największej pojedynczej infrastruktury gazowniczej. Jako że analiza sporządzona w oparciu o wskaźnik N - 1 odzwierciedla podejście oparte wyłącznie na zdolności, wyniki zastosowania wzoru na wskaźnik N - 1 powinny być uzupełnione szczegółową analizą uwzględniającą także przepływy gazu.
(28) W rozporządzeniu (UE) nr 994/2010 wymaga się, aby operatorzy systemu przesyłowego zapewnili stałą fizyczną zdolność przepływu w obu kierunkach na wszystkich transgranicznych połączeniach międzysystemowych, chyba że przyznano odstępstwo od tego obowiązku. Ma to zapewnić, by przy planowaniu wszelkich nowych połączeń międzysystemowych zawsze uwzględniano potencjalne korzyści związane ze stałą zdolnością przepływu w obu kierunkach. Jednakże zdolność przepływu w obu kierunkach może być wykorzystywana do dostaw gazu zarówno do sąsiadującego państwa członkowskiego, jak i do innych wzdłuż korytarza dostaw gazu. Korzyści w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu wynikające z zapewnienia stałej fizycznej zdolności przepływu w obu kierunkach muszą zatem być postrzegane w szerszej perspektywie, w duchu solidarności i wzmocnionej współpracy. Przy podejmowaniu decyzji o wprowadzeniu zdolności przepływu w obu kierunkach należy przeprowadzić kompleksową analizę kosztów i korzyści uwzględniającą cały korytarz przesyłowy. Zainteresowane właściwe organy powinny być zobowiązane do ponownego zbadania odstępstw przyznanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 994/2010 w oparciu o wyniki wspólnych ocen ryzyka. Ogólnym celem powinno być zapewnienie, by w ramach przyszłych projektów transgranicznych istniały coraz większe zdolności przepływu w obu kierunkach i ograniczone zostały do minimum zdolności przepływu w jednym kierunku.
(29) Zdolność w punkcie połączenia międzysystemowego z danym państwem członkowskim może konkurować ze zdolnością w punktach wyjścia z sieci gazowej do instalacji magazynowych gazu. W wyniku tego może dojść do sytuacji, gdy stała rezerwacja zdolności na wyjściu do instalacji magazynowej zmniejszy technicznie dostępną zdolność, która ma być przydzielona w punkcie połączenia międzysystemowego. Aby zapewnić wyższy poziom bezpieczeństwa energetycznego w sytuacji nadzwyczajnej, niniejsze rozporządzenie powinno przewidzieć jasną zasadę pierwszeństwa. Każdej zarezerwowanej zdolności w punktach połączeń międzysystemowych należy nadać pierwszeństwo względem konkurencyjnej zdolności w punkcie wyjścia do instalacji magazynowej, umożliwiając tym samym operatorowi systemu przesyłowego przydzielenie maksymalnej zdolności technicznej w punkcie połączenia międzysystemowego w celu umożliwienia wyższych przepływów gazu do sąsiadującego państwa członkowskiego, które ogłosiło stan nadzwyczajny. Może to skutkować tym, że zatłaczanie gazu do instalacji magazynowych nie może nastąpić lub może nastąpić jedynie przy zmniejszonych wielkościach mimo wcześniej zarezerwowanej zdolności ciągłej. Aby zrekompensować wynikające z tego straty finansowe, niniejsze rozporządzenie powinno stanowić o bezpośrednim i niezwłocznym stosowaniu uczciwej rekompensaty między dotkniętymi użytkownikami systemu. Zainteresowani operatorzy systemów przesyłowych powinni współpracować zgodnie z odpowiednimi aktami prawnymi, aby stosować tę zasadę pierwszeństwa.
(30) Dyrektywa Rady 2008/114/WE 11 określa procedurę prowadzącą do poprawy bezpieczeństwa wyznaczonej europejskiej infrastruktury krytycznej, w tym określonej infrastruktury gazowej, w Unii. Wraz z niniejszym rozporządzeniem dyrektywa 2008/114/WE przyczynia się do wypracowania kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa energetycznego Unii.
(31) Niniejsze rozporządzenie ustanawia standardy w zakresie bezpieczeństwa dostaw, które są wystarczająco zharmonizowane i uwzględniają co najmniej sytuację, jaka miała miejsce w styczniu 2009 r., kiedy to dostawy gazu z Rosji zostały zakłócone. W standardach tych uwzględnia się różnice między państwami członkowskimi, obowiązki użyteczności publicznej oraz środki ochrony odbiorcy, o których mowa w art. 3 dyrektywy 2009/73/WE. Standardy w zakresie bezpieczeństwa dostaw powinny być stabilne, tak aby zapewnić konieczną pewność prawa, powinny być jasno zdefiniowane i nie powinny nakładać nieuzasadnionych i nadmiernych obciążeń na przedsiębiorstwa gazowe. Standardy takie powinny także gwarantować unijnym przedsiębiorstwom gazowym równy dostęp do odbiorców krajowych. Państwa członkowskie powinny ustanowić środki, które w skuteczny i proporcjonalny sposób będą zapewniały przestrzeganie przez przedsiębiorstwa gazowe takiego standardu, z uwzględnieniem - w przypadku gdy uznają to za stosowne - możliwości wprowadzenia kar pieniężnych dla dostawców.
(32) Należy precyzyjnie określić rolę i zakres odpowiedzialności wszystkich przedsiębiorstw gazowych i właściwych organów, tak aby utrzymać prawidłowe funkcjonowanie wewnętrznego rynku gazu, zwłaszcza w przypadku zakłóceń dostaw i kryzysów ich dotyczących. Takie role i zakres odpowiedzialności należy określić w taki sposób, aby zapewnić przestrzeganie podejścia trójpoziomowego, co wiązałoby się z zaangażowaniem najpierw odpowiednich przedsiębiorstw gazowych i sektora gazowego, w drugiej kolejności państw członkowskich na szczeblu krajowym lub regionalnym, a w trzeciej kolejności Unii. Niniejsze rozporządzenie powinno umożliwiać przedsiębiorstwom gazowym i odbiorcom gazu jak najdłuższe korzystanie z mechanizmów rynkowych w przypadku wystąpienia zakłóceń. Powinno jednak także przewidywać mechanizmy, które można zastosować, w przypadku gdy rynki nie są już w stanie same odpowiednio poradzić sobie z zakłóceniem dostaw gazu.
(33) W przypadku zakłócenia dostaw gazu podmioty rynkowe powinny mieć zapewnione wystarczające możliwości reakcji na sytuację za pośrednictwem środków rynkowych. W przypadku gdy środki rynkowe zostały wyczerpane, a okazują się wciąż niewystarczające, państwa członkowskie i ich właściwe organy powinny podjąć środki zmierzające do usunięcia lub złagodzenia skutków zakłócenia dostaw gazu.
(34) Zawsze gdy państwa członkowskie planują wprowadzenie środków nierynkowych, wprowadzeniu takich środków powinien towarzyszyć opis ich skutków gospodarczych. Dzięki temu odbiorcy uzyskają niezbędne informacje o kosztach takich środków, a środki będą przejrzyste, zwłaszcza w odniesieniu do ich wpływu na cenę gazu.
(35) Komisja powinna być uprawniona do zapewnienia, aby nowe zapobiegawcze środki nierynkowe nie zagrażały bezpieczeństwu dostaw gazu innych państw członkowskich lub w Unii. Ponieważ takie środki mogą być szczególnie szkodliwe dla bezpieczeństwa dostaw gazu, powinny one wchodzić w życie dopiero, gdy zostaną zatwierdzone przez Komisję lub zostaną zmienione zgodnie z decyzją Komisji.
(36) Ważną rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa dostaw gazu mogą odgrywać środki po stronie popytu, takie jak przestawienie się na inne rodzaje paliwa lub ograniczenie dostaw gazu do dużych odbiorców przemysłowych w sposób ekonomicznie efektywny, jeżeli będą mogły zostać zastosowane szybko i znacząco zmniejszyć zapotrzebowanie w odpowiedzi na zakłócenie dostaw gazu. Konieczne są dodatkowe działania na rzecz propagowania efektywności energetycznej, zwłaszcza gdy potrzebne są środki po stronie popytu. Należy uwzględnić oddziaływanie na środowisko każdego z proponowanych środków po stronie popytu i podaży i w miarę możliwości pierwszeństwo nadawać środkom o najmniejszym wpływie na środowisko. Jednocześnie powinno się uwzględnić aspekty bezpieczeństwa dostaw gazu i konkurencyjności.
(37) Należy zapewnić przewidywalność działań podejmowanych w przypadku sytuacji nadzwyczajnej, dając wszystkim uczestnikom rynku wystarczające możliwości reagowania i przygotowania się na takie okoliczności. Co do zasady właściwe organy powinny zatem działać zgodnie ze swoimi planami na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. W należycie uzasadnionych wyjątkowych okolicznościach powinny mieć możliwość podjęcia działań odbiegających od tych planów. Ważne jest również określenie bardziej przejrzystego i przewidywalnego sposobu ogłaszania stanów nadzwyczajnych. Ważną rolę w tym zakresie mogą odegrać informacje na temat stanu zbilansowania systemu (ogólnego stanu sieci przesyłowej), którego ramy zostały określone w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 312/2014 12 . Informacje te powinny być udostępniane w czasie rzeczywistym właściwym organom, a także - jeżeli nie są one właściwymi organami - krajowym organom regulacyjnym.
(38) Z testu warunków skrajnych w październiku 2014 r. wynika, że aby zapewnić bezpieczeństwo dostaw gazu w Unii, niezbędna jest solidarność. Dzięki niej skutki rozkładają się bardziej równomiernie, a ogólne skutki poważnego zakłócenia są mniejsze. Mechanizm solidarności ma na celu zaradzenie skrajnym sytuacjom, w których w danym państwie członkowskim zagrożone są dostawy dla odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia zaspokajające podstawową potrzebę i będące niezbędnym priorytetem. Solidarność zapewnia współpracę z bardziej narażonymi państwami członkowskimi. Jednocześnie jest ona środkiem stosowanym w ostateczności, wyłącznie w sytuacji nadzwyczajnej i tylko zgodnie ze ściśle określonymi warunkami. W przypadku ogłoszenia stanu nadzwyczajnego w danym państwie członkowskim należy zatem w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu zastosować podejście stopniowe i proporcjonalne. Państwo członkowskie, które ogłosiło stan nadzwyczajny, powinno w szczególności wdrożyć w pierwszej kolejności wszystkie środki nadzwyczajne przewidziane w jego planie na wypadek sytuacji nadzwyczajnej, tak aby zapewnić dostawy gazu dla jego odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia. Jednocześnie wszystkie państwa członkowskie, które wprowadziły podwyższony standard w zakresie dostaw, powinny tymczasowo ograniczyć go do normalnego standardu w zakresie dostaw, aby zwiększyć płynność rynku gazu, w przypadku gdy państwo członkowskie ogłaszające stan nadzwyczajny stwierdzi, że potrzebne jest działanie transgraniczne. W przypadku gdy te dwa rodzaje środków nie zapewnią niezbędnych dostaw, należy na wniosek państwa członkowskiego dotkniętego sytuacją nadzwyczajną podjąć środki solidarnościowe w bezpośrednio połączonych państwach członkowskich, tak aby zapewnić dostawy gazu dla odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia w państwie członkowskim dotkniętym sytuacją nadzwyczajną. Takie środki solidarnościowe powinny polegać na zapewnieniu, aby dostawy gazu dla odbiorców innych niż odbiorcy chronieni w ramach solidarnego wsparcia na terytorium państwa członkowskiego udzielającego solidarnego wsparcia były ograniczone lub nie były kontynuowane w celu uwolnienia ilości gazu w takim zakresie i przez taki czas, jakie są konieczne do zapewnienia dostaw gazu dla odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia w państwie członkowskim zwracającym się o solidarne wsparcie. Postanowień niniejszego rozporządzenia nie należy rozumieć jako zobowiązujących państwo członkowskie do sprawowania władzy publicznej w innym państwie członkowskim ani jako mu to umożliwiających.
(39) Środki solidarnościowe stosowane w ostateczności powinny być również podejmowane, w przypadku gdy dane państwo członkowskie jest połączone z innym państwem członkowskim poprzez państwo trzecie, chyba że przepływy są ograniczone przez państwo trzecie i gdy istnieje porozumienie odpowiednich państw członkowskich co do tego, kto powinien zaangażować, w stosownych przypadkach, państwo trzecie, poprzez które są one połączone.
(40) W przypadku gdy podejmowane są środki solidarnościowe stosowane w ostateczności, w państwie członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia zmniejszenie lub przerwanie dostaw gazu powinno - w przypadku gdy jest to konieczne dla tego państwa członkowskiego do spełnienia swoich obowiązków w zakresie solidarności oraz w celu uniknięcia dyskryminacyjnego traktowania - mieć zastosowanie do wszystkich odbiorców, którzy nie są odbiorcami chronionymi w ramach solidarnego wsparcia niezależnie od tego, czy otrzymują oni gaz bezpośrednio czy w formie energii cieplnej za pomocą instalacji systemów ciepłowniczych chronionych w ramach solidarnego wsparcia. To samo należy zapewnić względem odbiorców, którzy nie są odbiorcami chronionymi w ramach solidarnego wsparcia w państwie członkowskim otrzymującym gaz w ramach mechanizmu solidarności.
(41) W przypadku gdy podejmowane są środki solidarnościowe stosowane w ostateczności, pożądane jest, aby zużycie gazu w państwie członkowskim udzielającym solidarnego wsparcia zostało w pierwszym rzędzie zmniejszone na zasadzie dobrowolności, w drodze środków rynkowych, takich jak dobrowolne środki po stronie popytu lub aukcje odwrotne, w których pewni odbiorcy, tacy jak odbiorcy przemysłowi, wskazywaliby operatorowi systemu przesyłowego lub innemu odpowiedzialnemu organowi cenę, po jakiej zmniejszyliby lub wstrzymali swoje zużycie gazu. Jeżeli środki rynkowe zostaną uznane za niewystarczające, aby zaradzić deficytowi wymaganych dostaw gazu, i w związku ze znaczeniem środków solidarnościowych stosowanych w ostateczności państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia powinno móc w drugim rzędzie korzystać ze środków nierynkowych, w tym ograniczenia dostaw do niektórych grup odbiorców, tak aby wypełnić zobowiązania w zakresie solidarności.
(42) Środki solidarnościowe stosowane w ostateczności powinny być realizowane w oparciu o rekompensatę. Państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia powinno od państwa członkowskiego otrzymującego solidarne wsparcie niezwłocznie otrzymać uczciwą rekompensatę, w tym za gaz dostarczony na jego terytorium oraz za wszystkie inne odpowiednie i uzasadnione koszty poniesione przy udzielaniu solidarnego wsparcia. Środki solidarnościowe stosowane w ostateczności powinny być zatem uzależnione od warunku polegającego na tym, że państwo członkowskie zwracające się o solidarne wsparcie zobowiązuje się niezwłocznie zapłacić taką uczciwą rekompensatę. Niniejsze rozporządzenie nie harmonizuje wszystkich aspektów uczciwej rekompensaty. Zainteresowane państwa członkowskie powinny przyjąć niezbędne środki, w szczególności uzgodnienia techniczne, prawne i finansowe, w celu wdrożenia przepisów dotyczących niezwłocznej i uczciwej rekompensaty między nimi.
(43) Przy przyjmowaniu środków solidarnościowych na podstawie przepisów niniejszego rozporządzenia, państwa członkowskie wdrażają prawo Unii i są w związku z tym zobowiązane do przestrzegania praw podstawowych gwarantowanych prawem Unii. Takie środki mogą zatem prowadzić do powstania po stronie państwa członkowskiego obowiązku wypłacenia rekompensaty podmiotom dotkniętym przez te środki. Państwa członkowskie powinny zatem zapewnić, aby określone zostały krajowe zasady dotyczące rekompensaty zgodne z prawem Unii, w szczególności z prawami podstawowymi. Ponadto należy zapewnić, aby państwo członkowskie otrzymujące solidarne wsparcie ostatecznie ponosiło wszystkie uzasadnione koszty poniesione w związku ze wspomnianym obowiązkiem przez państwo członkowskie udzielające solidarnego wsparcia oraz wypłaciło rekompensatę i poniosło dalsze uzasadnione koszty poniesione w związku z wypłatą rekompensaty na podstawie wspomnianych krajowych zasad dotyczących rekompensaty.
(44) Ponieważ państw członkowskich udzielających solidarnego wsparcia zwracającemu się o nie państwu członkowskiemu może być więcej niż jedno, powinien istnieć mechanizm podziału obciążeń. W ramach tego mechanizmu zwracające się o solidarne wsparcie państwo członkowskie powinno po konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi państwami członkowskimi zwrócić się o najkorzystniejszą ofertę na podstawie kosztów, szybkości dostarczenia, niezawodności i dywersyfikacji dostaw gazu z różnych państw członkowskich. Państwa członkowskie powinny tworzyć takie oferty na podstawie dobrowolnych środków po stronie popytu w takim zakresie i tak długo jak to możliwe, zanim sięgną po środki nierynkowe.
(45) Niniejsze rozporządzenie wprowadza po raz pierwszy taki mechanizm solidarności między państwami członkowskimi jako instrument służący łagodzeniu skutków poważnych sytuacji nadzwyczajnych wewnątrz Unii, w tym mechanizm podziału obciążeń. Komisja powinna zatem dokonać przeglądu mechanizmu podziału obciążeń i - ogólnie -mechanizmu solidarności w świetle przyszłych doświadczeń w zakresie ich funkcjonowania i w stosownych przypadkach zaproponować ich zmiany.
(46) Państwa członkowskie powinny przyjąć niezbędne środki dla wdrożenia przepisów dotyczących mechanizmu solidarności, w tym poprzez dokonanie przez zainteresowane państwa członkowskie uzgodnień technicznych, prawnych i finansowych. Państwa członkowskie powinny opisać szczegóły tych uzgodnień w swoich planach na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. Komisja powinna opracować prawnie niewiążące wskazówki dotyczące głównych elementów, które należy zawrzeć w takich uzgodnieniach.
(47) W zakresie, w jakim państwo członkowskie może z własnej produkcji pokryć zużycie gazu przez swoich odbiorców chronionych w ramach solidarnego wsparcia, i w związku z tym nie musi zwracać się o solidarne wsparcie, powinno być ono wyłączone z obowiązku dokonywania uzgodnień technicznych, prawnych i finansowych z innymi państwami członkowskimi do celów otrzymania solidarnego wsparcia. Nie powinno to wpływać na obowiązek udzielania przez to państwo członkowskie solidarnego wsparcia innym państwom członkowskim.
(48) Należy wprowadzić zabezpieczenie na wypadek, gdyby Unia poniosła koszty z tytułu odpowiedzialności, z tytułu innego niż w związku z działaniem bezprawnym lub bezprawnym zachowaniem na podstawie art. 340 akapit drugi TFUE, w odniesieniu do środków, do których podjęcia państwa członkowskie są zobowiązane zgodnie z przepisami niniejszego rozporządzenia dotyczącymi mechanizmu solidarności. W takich przypadkach państwo członkowskie otrzymujące solidarne wsparcie powinno wypłacić rekompensatę za koszty Unii.
(49) Solidarność powinna również - w razie potrzeby - polegać na udzielaniu przez Unię i jej państwa członkowskie pomocy w zakresie ochrony ludności. Pomoc taką powinno się ułatwiać i koordynować poprzez Unijny Mechanizm Ochrony Ludności ustanowiony decyzją nr 1313/2013/UE, którego celem jest wzmocnienie współpracy między Unią a państwami członkowskimi i ułatwienie koordynacji w obszarze ochrony ludności w dążeniu do zwiększenia skuteczności systemów zapobiegania klęskom żywiołowym i katastrofom spowodowanym przez człowieka, zapewniania gotowości do nich i reagowania na nie.
(50) Aby ocenić bezpieczeństwo dostaw gazu w państwie członkowskim, w części Unii lub w całej Unii, niezbędny jest dostęp do odpowiednich informacji. W szczególności państwa członkowskie i Komisja muszą mieć stały dostęp do informacji przedsiębiorstw gazowych na temat głównych parametrów dostaw gazu, w tym dokładnych pomiarów dostępnych przechowywanych rezerw, które to informacje stanowią zasadniczy wkład w opracowywanie polityk bezpieczeństwa dostaw gazu. Z uzasadnionych powodów, niezależnie od ogłoszenia stanu nadzwyczajnego, powinien być również możliwy dostęp do dodatkowych informacji potrzebnych do oceny ogólnej sytuacji w zakresie dostaw gazu. Te dodatkowe informacje to przykładowo informacje o dostawach gazu niezwiązane z cenami, takie jak minimalne i maksymalne ilości gazu, punkty dostawy lub warunki zawieszenia dostaw gazu.
(51) Wydajny i ukierunkowany mechanizm dostępu państw członkowskich i Komisji do kluczowych umów na dostawy gazu powinien zapewnić kompleksową ocenę odnośnych ryzyk, które mogą prowadzić do zakłócenia dostaw gazu lub kolidować z niezbędnymi środkami łagodzącymi w przypadku faktycznego wystąpienia kryzysu. W ramach tego mechanizmu niektóre kluczowe umowy na dostawy gazu powinny być automatycznie zgłaszane - niezależnie od pochodzenia gazu, z Unii czy spoza Unii - właściwym organom najbardziej dotkniętych państw członkowskich. Informacje o nowych umowach lub zmianach należy przekazywać niezwłocznie po ich zawarciu. Aby zapewnić przejrzystość i niezawodność, należy również przekazać informacje o obowiązujących umowach. Obowiązek przekazywania informacji powinien obejmować także wszystkie umowy handlowe mające znaczenie dla wykonywania umów na dostawy gazu, w tym odpowiednie umowy, które mogą być związane z infrastrukturą, magazynowaniem lub wszelkim innym aspektem istotnym dla bezpieczeństwa dostaw gazu.
(52) Obowiązek automatycznego przekazywania właściwemu organowi informacji o umowie musi być proporcjonalny. Zastosowanie tego obowiązku do umów między dostawcą a nabywcą obejmujących ekwiwalent co najmniej 28 % rocznego zużycia gazu na rynku krajowym jest odpowiednim kompromisem pomiędzy efektywnością administracyjną a przejrzystością oraz określa jasne zobowiązania dla uczestników rynku. Właściwy organ powinien ocenić umowę pod kątem bezpieczeństwa dostaw gazu i przekazać Komisji wyniki oceny. Jeżeli właściwy organ ma wątpliwości, czy dana umowa stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu do państwa członkowskiego lub regionu, powinien przekazać tę umowę Komisji do oceny. Nie oznacza to, że inne umowy na dostawy gazu nie są istotne dla bezpieczeństwa dostaw gazu. Dlatego też, w przypadku gdy właściwy organ najbardziej dotkniętego państwa członkowskiego lub Komisja uznają, że umowa na dostawy gazu, o której nie trzeba automatycznie przekazywać informacji na mocy niniejszego rozporządzenia, może - ze względu na swoją specyfikę, objętą nią grupę odbiorców lub jej znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu - stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu w państwie członkowskim, regionie lub Unii, właściwy organ lub Komisja powinni mieć możliwość żądania wglądu do tej umowy w celu dokonania oceny jej wpływu na bezpieczeństwo dostaw gazu. Można by było żądać takich informacji na przykład w przypadku zmian w strukturze dostaw gazu do danego nabywcy lub nabywców w danym państwie członkowskim, które nie powinny wystąpić, gdyby rynki funkcjonowały normalnie, i które mogłyby mieć wpływ na dostawy gazu do Unii lub jej części. Taki mechanizm zapewni dostęp do innych kluczowych umów na dostawy gazu istotnych dla bezpieczeństwa dostaw. Takie żądanie powinno być uzasadnione przy uwzględnieniu potrzeby ograniczenia w jak największym stopniu obciążeń administracyjnych związanych z tym środkiem.
(53) Komisja może proponować, aby państwa członkowskie wprowadziły zmiany do ocen ryzyka oraz planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej w celu uwzględnienia informacji uzyskanych z umów. Przepisy niniejszego rozporządzenia powinny pozostawać bez uszczerbku dla prawa Komisji do wszczęcia postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zgodnie z art. 258 TFUE oraz do egzekwowania reguł konkurencji, w tym reguł dotyczących pomocy państwa.
(54) Wszystkie umowy lub informacje umowne otrzymane w tych ramach, w tym oceny przeprowadzone przez właściwy organ lub Komisję, powinny pozostać poufne, w szczególności w celu ochrony szczególnie chronionych informacji handlowych oraz integralności i właściwego funkcjonowania systemu wymiany informacji. Taka poufność może być także istotna dla bezpieczeństwa publicznego w związku ze znaczeniem, jakie gaz ziemny jako podstawowy surowiec może mieć dla państw członkowskich. Ponadto wnikliwe i kompleksowe oceny prowadzone przez właściwe organy lub Komisję będą zawierać, w szczególności, informacje dotyczące bezpieczeństwa publicznego, informacje handlowe lub odniesienia do nich. Niezbędne jest zatem zapewnienie poufności ocen. Podobnie ważne jest, aby ci, którzy zgodnie z niniejszym rozporządzeniem otrzymują poufne informacje, byli związani obowiązkiem zachowania tajemnicy służbowej. Komisja, właściwe organy i krajowe organy regulacyjne, podmioty lub osoby, które otrzymują informacje poufne na podstawie niniejszego rozporządzenia, powinny zapewniać poufność informacji, które otrzymują.
(55) Należy wprowadzić proporcjonalny system zarządzania kryzysowego i wymiany informacji oparty na trzech stanach kryzysowych: wczesnego ostrzeżenia, alarmowym i nadzwyczajnym. W przypadku ogłoszenia przez właściwy organ państwa członkowskiego jednego ze stanów kryzysowych, powinien on niezwłocznie powiadomić Komisję, a także właściwe organy państw członkowskich, z którymi państwo członkowskie tego właściwego organu jest bezpośrednio połączone. W przypadku ogłoszenia stanu nadzwyczajnego należy poinformować również państwa członkowskie w grupie ryzyka. Na wniosek co najmniej dwóch właściwych organów, które ogłosiły stan nadzwyczajny, Komisja powinna ogłosić stan nadzwyczajny w regionie lub w Unii. Aby zapewnić odpowiedni poziom wymiany informacji i współpracy, w przypadku stanu nadzwyczajnego w regionie lub w Unii Komisja powinna koordynować działania właściwych organów, w pełni uwzględniając odpowiednie informacje uzyskane w ramach i w wyniku konsultacji z GKG. Komisja powinna ogłosić koniec stanu nadzwyczajnego w regionie lub w Unii, jeżeli po przeprowadzeniu oceny sytuacji stwierdzi, że ogłoszenie stanu nadzwyczajnego nie jest już uzasadnione.
(56) GKG powinna pełnić rolę doradczą wobec Komisji, pomagając w koordynacji środków na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu w przypadku stanu nadzwyczajnego w Unii. Grupa ta powinna także monitorować adekwatność i odpowiedniość środków, które mają być wprowadzane zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w tym zgodność planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej opracowywanych przez różne grupy ryzyka.
(57) Kryzys gazowy może wykroczyć poza granice Unii, obejmując również umawiające się strony Wspólnoty Energetycznej. Jako strona Traktatu o Wspólnocie Energetycznej Unia powinna propagować zmiany tego traktatu w celu stworzenia zintegrowanego rynku i jednolitej przestrzeni regulacyjnej przez stworzenie odpowiednich i stabilnych ram regulacyjnych. W celu zapewnienia w międzyczasie efektywnego zarządzania kryzysowego na granicach między państwami członkowskimi a umawiającymi się stronami zachęca się je do ścisłej współpracy przy zapobieganiu wystąpieniu kryzysu gazowego, przygotowywaniu się do niego i postępowaniu w przypadku jego wystąpienia.
(58) Ponieważ dostawy gazu z państw trzecich mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii, Komisja powinna koordynować działania dotyczące państw trzecich, pracować wspólnie z państwami będącymi dostawcami oraz państwami tranzytu nad uzgodnieniami na wypadek sytuacji kryzysowych oraz zapewniać stabilny przepływ gazu do Unii. Komisja powinna być upoważniona do zwołania grupy zadaniowej ds. monitorowania przepływu gazu do Unii w sytuacjach kryzysowych, po konsultacji z państwami członkowskimi i państwami trzecimi, których to dotyczy, oraz, jeżeli kryzys wynika z problemów w państwie trzecim, do podjęcia działań w roli pośrednika i mediatora. Komisja powinna regularnie informować GKG.
(59) Jeżeli istnieją wiarygodne dane na temat sytuacji poza Unią zagrażającej bezpieczeństwu dostaw gazu do jednego lub kilku państw członkowskich i mogącej uruchomić mechanizm wczesnego ostrzegania pomiędzy Unią a państwem trzecim, Komisja powinna niezwłocznie powiadomić o tym GKG, a Unia powinna podjąć odpowiednie działanie, aby spróbować załagodzić sytuację.
(60) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, jakim jest zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie samodzielnie, natomiast ze względu na skalę i skutki działania możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym samym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(61) W celu umożliwienia Unii szybkiego reagowania na zmianę okoliczności w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do składu grup ryzyka, a także wzorów oceny ryzyka oraz planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 13 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(62) Niniejsze rozporządzenie nie narusza prawa państw członkowskich do określania warunków wykorzystywania ich zasobów energetycznych, zgodnie z art. 194 ust. 2 TFUE.
(63) Należy uchylić rozporządzenie (UE) nr 994/2010. Jednak aby zapobiec brakowi pewności prawa plany działań zapobiegawczych i plany na wypadek sytuacji nadzwyczajnej opracowane zgodnie z tym rozporządzeniem powinny pozostać w mocy do czasu pierwszego przyjęcia nowych planów działań zapobiegawczych i planów na wypadek sytuacji nadzwyczajnej sporządzonych na podstawie niniejszego rozporządzenia,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
