a także mając na uwadze, co następuje:(1) W dniu 26 marca 2010 r. Rada Europejska zatwierdziła wniosek Komisji dotyczący wprowadzenia nowej strategii "Europa 2020". Jednym z priorytetów strategii "Europa 2020" jest osiągnięcie zrównoważonego wzrostu przez wspieranie gospodarki bardziej zasobooszczędnej, bardziej zrównoważonej i bardziej konkurencyjnej. W strategii tej infrastrukturę energetyczną umieszczono na pierwszym planie jako element inicjatywy przewodniej "Europa efektywnie korzystająca z zasobów", podkreślając potrzebę pilnej modernizacji europejskich sieci poprzez połączenia międzysystemowe w skali kontynentu, w szczególności w celu integracji odnawialnych źródeł energii.
(2) Nie osiągnięto jeszcze celu zakładającego uzyskanie poziomu elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych odpowiadającego co najmniej 10 % ich zainstalowanej mocy produkcyjnej, uzgodnionego w konkluzjach z posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się w marcu 2002 r. w Barcelonie.
(3) W komunikacie Komisji zatytułowanym "Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie - plan działania na rzecz zintegrowanej europejskiej sieci energetycznej", a następnie w konkluzjach Rady z dnia 28 lutego 2011 r. oraz rezolucji Parlamentu Europejskiego 4 wezwano do uzgodnienia nowej polityki na rzecz infrastruktury energetycznej w celu optymalizacji rozwoju sieci na poziomie europejskim w okresie do 2020 r. i w dalszej perspektywie, aby umożliwić Unii osiągnięcie podstawowych celów polityki energetycznej - konkurencyjności, zrównoważoności i bezpieczeństwa dostaw.
(4) Na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 r. podkreślono potrzebę modernizacji i rozbudowy europejskiej infrastruktury energetycznej oraz połączeń międzysystemowych sieci transgranicznych w celu urzeczywistnienia solidarności między państwami członkowskimi, zapewnienia alternatywnych tras dostaw lub tranzytu oraz źródeł energii, a także rozwoju odnawialnych źródeł energii, jako konkurencji dla źródeł tradycyjnych. Podkreślono, że żadne z państw członkowskich nie powinno pozostać odizolowane od europejskich sieci gazowych i elektroenergetycznych po roku 2015 ani stanąć w obliczu zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego ze względu na brak odpowiednich połączeń.
(5) Decyzją nr 1364/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 5 ustanowiono wytyczne dla transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E). Wytyczne te mają za cel wspieranie ukończenia tworzenia unijnego rynku wewnętrznego energii, przy jednoczesnym zachęcaniu do racjonalnego wytwarzania, transportu, dystrybucji i wykorzystywania zasobów energetycznych, ograniczanie odizolowania regionów mniej uprzywilejowanych i wyspiarskich, zabezpieczanie i dywersyfikację unijnych dostaw, źródeł i tras przesyłu energii, w tym poprzez współpracę z państwami trzecimi, oraz przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska.
(6) Z oceny obecnych ram TEN-E wynika jednoznacznie, że ramy te wnoszą co prawda pozytywny wkład w realizację pewnych projektów, podnosząc ich rangę polityczną, jednakże cechuje je brak wizji, ukierunkowania i elastyczności koniecznych do uzupełnienia stwierdzonych niedostatków w infrastrukturze. W związku z tym Unia powinna zwiększyć wysiłki, aby sprostać przyszłym wyzwaniom w tej dziedzinie, a także zwrócić należytą uwagę na wskazanie potencjalnych przyszłych rozbieżności między popytem na energię a jej podażą.
(7) Przyspieszenie renowacji istniejącej infrastruktury energetycznej oraz budowy nowej infrastruktury energetycznej ma zasadnicze znaczenie dla osiągania celów unijnej polityki energetycznej i klimatycznej, polegających na ukończeniu tworzenia rynku wewnętrznego energii, zagwarantowaniu bezpieczeństwa dostaw, w szczególności gazu i ropy naftowej, zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych o 20 % (30 % w sprzyjających warunkach), zwiększeniu udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii końcowej do 20 % 6 oraz osiągnięciu wzrostu efektywności energetycznej o 20 % do 2020 r., przy czym zwiększenie efektywności energetycznej może przyczynić się do zmniejszenia zapotrzebowania na budowę nowej infrastruktury. Unia musi jednocześnie przygotować swoją infrastrukturę do dalszego zmniejszenia emisyjności systemu energetycznego w perspektywie długoterminowej do roku 2050. W związku z tym niniejsze rozporządzenie powinno również umożliwiać uwzględnienie ewentualnych przyszłych celów unijnej polityki energetycznej i klimatycznej.
(8) Mimo iż dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej 7 oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego 8 przewidują rynek wewnętrzny energii, rynek ten jest nadal rozdrobniony z powodu niewystarczających połączeń międzysystemowych między krajowymi sieciami energetycznymi oraz niewykorzystywania w sposób optymalny istniejącej infrastruktury energetycznej. Ogólnounijne zintegrowane sieci oraz budowa inteligentnych sieci mają jednak istotne znaczenie dla zapewnienia konkurencyjnego i właściwie działającego zintegrowanego rynku, uzyskania optymalnego wykorzystania infrastruktury energetycznej, poprawy efektywności energetycznej i zintegrowania rozproszonych odnawialnych źródeł energii oraz wspierania wzrostu, zatrudnienia i zrównoważonego rozwoju.
(9) Należy przeprowadzić modernizację unijnej infrastruktury energetycznej, aby zapobiec awariom technicznym i zwiększyć odporność infrastruktury na takie awarie oraz klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka, niekorzystne skutki zmiany klimatu i zagrożenia dla bezpieczeństwa infrastruktury, szczególnie w odniesieniu do europejskiej infrastruktury krytycznej określonej w dyrektywie Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony 9 .
(10) Transport ropy naftowej przy użyciu ropociągów lądowych zamiast transportowania jej drogą wodną może znacznie przyczynić się do obniżenia zagrożeń dla środowiska związanych z transportem ropy naftowej.
(11) Znaczenie inteligentnych sieci dla osiągania celów unijnej polityki energetycznej potwierdzono w komunikacie Komisji z dnia 12 kwietnia 2011 r. zatytułowanym "Inteligentne sieci energetyczne: od innowacji do wdrożenia".
(12) Obiekty służące do magazynowania energii oraz do odbioru, magazynowania i regazyfikacji lub rozprężania skroplonego gazu ziemnego (LNG) i sprężonego gazu ziemnego (CNG) stają się coraz ważniejsze dla europejskiej infrastruktury energetycznej. Rozbudowa takich obiektów infrastruktury energetycznej stanowi ważny element dobrze działającej infrastruktury sieciowej.
(13) W komunikacie Komisji z dnia 7 września 2011 r. zatytułowanym "Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE" podkreślono, że stosunki zewnętrzne Unii powinny obejmować promowanie rozwoju infrastruktury energetycznej z myślą o wspieraniu rozwoju społeczno-gospodarczego poza granicami Unii. Unia powinna ułatwiać realizację projektów infrastrukturalnych łączących unijne sieci energetyczne z sieciami państw trzecich, szczególnie w państwach sąsiadujących, a także w państwach, z którymi Unia nawiązała szczególną współpracę w dziedzinie energetyki.
(14) Aby zapewnić stabilny poziom napięcia i częstotliwości, należy zwrócić szczególną uwagę na stabilność europejskiej sieci elektroenergetycznej w zmiennych warunkach spowodowanych rosnącym dopływem energii ze źródeł odnawialnych, których wydajność jest z natury zmienna.
(15) Potrzeby inwestycyjne do 2020 r. w zakresie infrastruktury przesyłu energii elektrycznej i gazu o znaczeniu europejskim oceniane są na około 200 mld EUR. Znaczący wzrost wolumenu inwestycji w porównaniu do tendencji odnotowywanych w przeszłości oraz pilna potrzeba realizacji priorytetów w odniesieniu do infrastruktury energetycznej wymagają nowego podejścia do regulacji i finansowania infrastruktury energetycznej, w szczególności infrastruktury o charakterze transgranicznym.
(16) W dokumencie roboczym służb Komisji dla Rady z dnia 10 czerwca 2011 r. zatytułowanym "Potrzeby inwestycyjne i wymogi finansowe w odniesieniu do infrastruktury energetycznej" podkreślono, że około połowa łącznych inwestycji niezbędnych w dziesięcioleciu kończącym się w 2020 r. może nie zostać przeprowadzona w ogóle bądź nie zostać wykonana w terminie ze względu na przeszkody związane z wydawaniem pozwoleń, kwestiami regulacyjnymi oraz finansowaniem.
(17) Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy dotyczące terminowego rozwoju i interoperacyjności transeuropejskich sieci energetycznych z myślą o osiągnięciu zapisanych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) celów polityki energetycznej zmierzających do zapewniania funkcjonowania rynku wewnętrznego energii oraz bezpieczeństwa dostaw w Unii, wspierania efektywności energetycznej i oszczędności energii oraz rozwoju nowych i odnawialnych źródeł energii, a także wspierania połączeń międzysystemowych między sieciami energetycznymi. Dążąc do realizacji tych celów, niniejsze rozporządzenie przyczynia się do inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz jest źródłem korzyści dla całej Unii pod względem konkurencyjności oraz spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.
(18) Dla rozwoju sieci transeuropejskich i ich efektywnej interoperacyjności zasadnicze znaczenie ma zapewnienie koordynacji operacyjnej między operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania stosownych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej 10 należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję 11 . W przypadku przyjmowania wytycznych dotyczących wprowadzania w życie koordynacji operacyjnej między operatorami systemów przesyłowych energii elektrycznej na poziomie Unii należy stosować procedurę sprawdzającą, biorąc pod uwagę, że wytyczne te będą miały zastosowanie ogólnie do wszystkich operatorów systemów przesyłowych.
(19) W niniejszym rozporządzeniu powierzono istotne dodatkowe zadania Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki ("Agencja") utworzonej na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 12 , w związku z czym Agencja powinna być uprawniona do pobierania opłat z tytułu wykonywania niektórych spośród tych dodatkowych zadań.
(20) Na podstawie szczegółowych konsultacji ze wszystkimi państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami Komisja określiła 12 strategicznych priorytetów trans-europejskiej infrastruktury energetycznej, których wdrożenie do 2020 r. ma zasadnicze znaczenie dla realizacji celów unijnej polityki energetycznej i klimatycznej. Priorytety te obejmują różne regiony geograficzne lub obszary tematyczne w zakresie infrastruktury przesyłu i magazynowania energii elektrycznej, infrastruktury przesyłu i magazynowania gazu oraz infrastruktury skroplonego lub sprężonego gazu ziemnego, inteligentnych sieci, autostrad elektroenergetycznych, infrastruktury przesyłu dwutlenku węgla oraz ropy naftowej.
(21) Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania powinny być zgodne ze wspólnymi, przejrzystymi i obiektywnymi kryteriami dotyczącymi ich wkładu w cele polityki energetycznej. Aby projekty dotyczące energii elektrycznej i gazu kwalifikowały się do wpisania na drugą i kolejne listy unijne, powinny być wymienione w najbardziej aktualnym dostępnym dziesięcioletnim planie rozwoju sieci. Plan ten powinien uwzględniać w szczególności konkluzje ze szczytu Rady Europejskiej z dnia 4 lutego 2011 r. w odniesieniu do konieczności zintegrowania peryferyjnych rynków energii.
(22) Należy utworzyć grupy regionalne, których zadaniem będzie proponowanie i dokonywanie przeglądu projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w celu sporządzania regionalnych list projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. W celu zapewnienia szerokiego konsensusu grupy regionalne powinny zapewniać ścisłą współpracę między państwami członkowskimi, krajowymi organami regulacyjnymi, projektodawcami i odpowiednimi zainteresowanymi stronami. Współpraca ta powinna opierać się w jak największym zakresie na istniejących regionalnych strukturach współpracy krajowych organów regulacyjnych i operatorów systemów przesyłowych oraz na innych strukturach ustanowionych przez państwa członkowskie oraz Komisję. W kontekście tej współpracy krajowe organy regulacyjne powinny w razie konieczności doradzać grupom regionalnym, między innymi w sprawie wykonalności aspektów regulacyjnych proponowanych projektów oraz wykonalności proponowanego harmonogramu zatwierdzania przez organy regulacyjne.
(23) W celu zapewnienia, aby unijna lista projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania ("lista unijna") ograniczała się do projektów, które w największym stopniu przyczyniają się do realizacji strategicznych priorytetowych korytarzy i obszarów infrastruktury energetycznej, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia i dokonywania przeglądów listy unijnej zgodnie z art. 290 TFUE, przy jednoczesnym poszanowaniu prawa państw członkowskich do zatwierdzania projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, które dotyczą ich terytorium. Zgodnie z wynikami analizy przeprowadzonej w ocenie wpływu towarzyszącej wnioskowi w sprawie przyjęcia niniejszego rozporządzenia szacunkowa liczba tego rodzaju projektów dotyczących energii elektrycznej wynosi około 100, a dotyczących gazu - około 50. Biorąc pod uwagę te szacunki oraz potrzebę zapewnienia realizacji celów niniejszego rozporządzenia, łączną liczbę projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania należy utrzymać na poziomie umożliwiającym zarządzanie nimi, a zatem liczba ta nie powinna znacząco przekraczać 220. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(24) Kolejne listy unijne powinny być sporządzane co dwa lata. Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, które zostały ukończone lub przestały spełniać stosowne kryteria i wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu, nie powinny figurować na kolejnej liście unijnej. Z tego powodu dotychczasowe projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, które mają być umieszczone na kolejnej liście unijnej, powinny przy sporządzaniu list regionalnych oraz listy unijnej podlegać takiemu samemu procesowi selekcji jak proponowane projekty; należy jednak zadbać o jak najdalej idące zminimalizowanie wynikających stąd obciążeń administracyjnych, na przykład wykorzystując w miarę możliwości poprzednio złożone informacje oraz uwzględniając sprawozdania roczne projektodawców.
(25) Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania powinny być realizowane jak najszybciej oraz szczegółowo monitorowane i oceniane, przy jednoczesnym zachowaniu minimalnego poziomu obciążeń administracyjnych dla projektodawców. Dla projektów napotykających szczególne trudności Komisja powinna mianować koordynatorów europejskich.
(26) Procesy wydawania pozwoleń nie powinny powodować obciążeń administracyjnych niewspółmiernych do wielkości lub złożoności projektu ani stwarzać przeszkód dla rozwoju sieci transeuropejskich i dla dostępu do rynku. W konkluzjach Rady z dnia 19 lutego 2009 r. podkreślono potrzebę wskazywania i usuwania barier dla inwestycji, w tym poprzez usprawnienie procedur planowania i konsultacji. Konkluzje te poparto w konkluzjach Rady Europejskiej z dnia 4 lutego 2011 r., w których ponownie podkreślono znaczenie usprawnienia i udoskonalenia procesów wydawania pozwoleń przy jednoczesnym poszanowaniu kompetencji krajowych.
(27) Należy koordynować planowanie i realizację będących przedmiotem wspólnego zainteresowania unijnych projektów w dziedzinie infrastruktury energetycznej, transportowej i telekomunikacyjnej, aby osiągnąć synergię tam, gdzie jest to pożądane z gospodarczego, technicznego i środowiskowego punktu widzenia oraz pod względem planowania przestrzennego, przy należytym uwzględnieniu stosownych aspektów bezpieczeństwa. W związku z tym przy planowaniu różnych sieci europejskich możliwe byłoby nadawanie charakteru priorytetowego integracji sieci transportowych, komunikacyjnych i energetycznych, aby zapewnić wykorzystanie jak najmniejszej powierzchni gruntów, przy jednoczesnym zapewnieniu, w miarę możliwości, ponownego wykorzystania istniejących lub nieeksploatowanych tras przesyłu w celu ograniczenia wszelkich negatywnych skutków społecznych, gospodarczych, środowiskowych i finansowych.
(28) Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania powinny otrzymać "status priorytetowy" na poziomie krajowym, aby zapewnić ich szybkie rozpatrzenie administracyjne. Właściwe organy powinny uznawać projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania za leżące w interesie publicznym. Projektom mającym negatywny wpływ na środowisko należy wydawać pozwolenia ze względu na nadrzędny interes publiczny, gdy zostaną spełnione wszystkie warunki przewidziane w dyrektywie Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory 13 oraz w dyrektywie 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy dla wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej 14 .
(29) Ustanowienie właściwego organu lub właściwych organów skupiających lub koordynujących wszystkie procesy wydawania pozwoleń ("punkt kompleksowej obsługi") powinno ograniczyć poziom złożoności, zwiększyć skuteczność i przejrzystość oraz przyczynić się do zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi. Właściwe organy powinny móc rozpocząć działanie najszybciej jak to możliwe po ich wyznaczeniu.
(30) Pomimo istnienia utrwalonych standardów udziału społeczeństwa w procedurach podejmowania decyzji w dziedzinie środowiska potrzebne są dodatkowe środki w celu zapewnienia jak najwyższych standardów przejrzystości oraz udziału społeczeństwa we wszystkich istotnych sprawach w ramach procesów wydawania pozwoleń dla projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania.
(31) Prawidłowe i skoordynowane wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko 15 , dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko 16 , Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisanej w dniu 25 czerwca 1998 r. 17 ("konwencja z Aarhus") oraz Konwencji z Espoo o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym ("konwencja z Espoo") powinno zapewnić harmonizację głównych zasad oceny wpływu na środowisko, w tym w kontekście transgranicznym. Państwa członkowskie powinny koordynować swoje oceny dotyczące projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i w miarę możliwości opracowywać wspólne oceny. Należy zachęcać państwa członkowskie do wymiany najlepszych praktyk i tworzenia potencjału administracyjnego w zakresie procesów wydawania pozwoleń.
(32) Należy usprawniać i doskonalić procesy wydawania pozwoleń, przy jednoczesnym poszanowaniu - w miarę możliwości z należytym uwzględnieniem zasady pomocniczości - kompetencji i procedur krajowych dotyczących budowy nowej infrastruktury. Ze względu na pilną potrzebę rozwoju infrastruktury energetycznej uproszczeniu procesów wydawania pozwoleń powinien towarzyszyć jednoznaczny termin na wydanie przez odpowiednie organy decyzji w sprawie realizacji projektu. Termin ten powinien skłaniać do sprawniejszego określenia i prowadzenia procedur oraz w żadnym wypadku nie powinien powodować uszczerbku dla wysokich standardów ochrony środowiska i udziału społeczeństwa. Państwa członkowskie mogą jednak dążyć do dalszego skrócenia maksymalnych terminów określonych w niniejszym rozporządzeniu, jeżeli jest to wykonalne. Właściwe organy powinny zapewniać przestrzeganie terminów, a państwa członkowskie podejmować starania o zapewnienie jak najskuteczniejszego trybu rozpatrywania odwołań dotyczących materialnej i formalnej zgodności z prawem decyzji kompleksowej.
(33) W przypadku gdy państwa członkowskie uznają to za właściwe, mogą ująć w decyzji kompleksowej decyzje podjęte w kontekście: negocjacji z poszczególnymi właścicielami gruntów dotyczących uzyskania dostępu do nieruchomości, jej własności lub prawa do jej posiadania; planowania przestrzennego określającego ogólne zagospodarowanie nieruchomości na danym obszarze obejmującego inne przedsięwzięcia, takie jak budowę autostrad, linii kolejowych, wznoszenie budowli oraz tworzenie obszarów ochrony przyrody, i które nie jest dokonywane konkretnie na potrzeby planowanego projektu; wydawania pozwoleń na eksploatację. W kontekście procesów wydawania pozwoleń projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania mogłyby obejmować odpowiednią infrastrukturę w stopniu, w jakim ma ona istotne znaczenie dla realizacji lub funkcjonowania projektu.
(34) Niniejsze rozporządzenie, w szczególności przepisy dotyczące wydawania pozwoleń, udziału społeczeństwa oraz realizacji projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, powinno mieć zastosowanie bez uszczerbku dla prawa międzynarodowego i unijnego, w tym przepisów dotyczących ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego oraz przepisów przyjętych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa i morskiej.
(35) Koszty rozwoju, budowy, eksploatacji i utrzymania projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania powinny być na ogół ponoszone w pełni przez użytkowników infrastruktury. Projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania powinny kwalifikować się do transgranicznej alokacji kosztów, gdy ocena popytu na rynku lub ocena spodziewanego wpływu na opłaty taryfowe wskazała, że nie można oczekiwać, że koszty zostaną pokryte z opłat taryfowych uiszczanych przez użytkowników infrastruktury.
(36) Podstawą dyskusji na temat odpowiedniej alokacji kosztów powinna być analiza kosztów i korzyści projektu infrastrukturalnego, dokonywana na podstawie zharmonizowanej metodologii analizy obejmującej cały system energetyczny, w ramach dziesięcioletnich planów rozwoju sieci przygotowanych przez europejskie sieci operatorów systemów przesyłowych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 714/2009 oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego 18 , poddanych przeglądowi przez Agencję. W analizie tej mogłyby zostać uwzględnione wskaźniki i odpowiednie wartości odniesienia do porównania jednostkowych kosztów inwestycji.
(37) Na coraz bardziej zintegrowanym rynku wewnętrznym energii niezbędne są jednoznaczne i przejrzyste zasady transgranicznej alokacji kosztów w celu przyspieszenia inwestycji w infrastrukturę transgraniczną. Na swoim posiedzeniu w dniu 4 lutego 2011 r. Rada Europejska przypomniała o znaczeniu promowania ram regulacyjnych atrakcyjnych dla inwestycji w sieci, obejmujących poziom opłat taryfowych zgodny z potrzebami w zakresie finansowania oraz odpowiednią alokację kosztów na potrzeby inwestycji transgranicznych, a jednocześnie stymulujących konkurencję i konkurencyjność oraz uwzględniających skutki dla konsumentów. Podejmując decyzje o transgranicznej alokacji kosztów, krajowe organy regulacyjne powinny zapewniać, aby jej wpływ na krajowe opłaty taryfowe nie stanowił niewspółmiernego obciążenia dla konsumentów. Krajowe organy regulacyjne powinny również unikać ryzyka dwukrotnego wspierania projektów, uwzględniając rzeczywiste lub szacunkowe opłaty i przychody. Te opłaty i przychody powinny zostać uwzględnione tylko w takim zakresie, w jakim mają one pokrywać stosowne koszty i gdy w jak największym zakresie związane są z projektami. Gdy wniosek dotyczący inwestycji uwzględnia korzyści wykraczające poza granice zainteresowanych państw członkowskich, krajowe organy regulacyjne powinny skonsultować się z zainteresowanymi operatorami systemów przesyłowych w sprawie analizy kosztów i korzyści danego projektu.
(38) W obowiązującym prawie dotyczącym rynku wewnętrznego energii określono wymóg, aby opłaty taryfowe za dostęp do sieci gazowych i elektroenergetycznych stanowiły odpowiednią zachętę do inwestycji. Stosując prawo dotyczące rynku wewnętrznego energii, krajowe organy regulacyjne powinny zapewnić stabilne i przewidywalne ramy regulacyjne przewidujące zachęty do realizowania projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, w tym również zachęty długoterminowe współmierne do poziomu szczególnego ryzyka danego projektu. Ma to zastosowanie w szczególności do innowacyjnych technologii przesyłu energii elektrycznej umożliwiających daleko idącą integrację odnawialnych źródeł energii, rozproszonych zasobów energetycznych lub reakcji na popyt w sieciach wzajemnie połączonych, a także w przypadku infrastruktury przesyłu gazu dającej rynkowi zwiększone zdolności lub większą elastyczność umożliwiającą transakcje krótkoterminowe lub dostawy w trybie awaryjnym w przypadku zakłóceń w dostawach.
(39) Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie jedynie do wydawania pozwoleń na projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania w znaczeniu określonym w niniejszym rozporządzeniu, udziału społeczeństwa w takich projektach i ich rozpatrywania przez organy regulacyjne. Na mocy swojego prawa krajowego państwa członkowskie mogą jednak stosować takie same lub podobne zasady do innych projektów, niemających statusu projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia. W kwestii zachęt regulacyjnych państwa członkowskie mogą na mocy swojego prawa krajowego stosować takie same lub podobne zasady do projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania należących do kategorii magazynowania energii elektrycznej.
(40) Państwa członkowskie, które nie przewidują obecnie możliwości nadawania w ramach procesów wydawania pozwoleń statusu prawnego projektów o najwyższym możliwym krajowym znaczeniu projektom dotyczącym infrastruktury energetycznej, powinny rozważyć wprowadzenie takiego statusu, dokonując w szczególności oceny, czy wprowadzenie takiego statusu doprowadziłoby do przyspieszenia procesów wydawania pozwoleń.
(41) Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarki (EEPR) ustanowiony na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 663/2009 19 wykazał wartość dodaną wsparcia środków prywatnych znaczącą unijną pomocą finansową pozwalającą na realizację projektów o znaczeniu europejskim. Na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 r. uznano, że niektóre projekty dotyczące infrastruktury energetycznej mogą wymagać ograniczonego finansowania ze środków publicznych w celu wsparcia środków prywatnych. Uwzględniając kryzys gospodarczy i finansowy oraz ograniczenia budżetowe, należy opracować ukierunkowane wsparcie przy wykorzystaniu dotacji i instrumentów finansowych, zgodnie z kolejnymi wieloletnimi ramami finansowymi, co przyciągnie nowych inwestorów do priorytetowych korytarzy i obszarów infrastruktury energetycznej, jednocześnie utrzymując wkład budżetowy Unii na minimalnym poziomie. Odpowiednie środki powinny opierać się na doświadczeniu uzyskanym na etapie pilotażowym po wprowadzeniu obligacji projektowych do finansowania projektów infrastrukturalnych.
(42) Będące przedmiotem wspólnego zainteresowania projekty w dziedzinie energii elektrycznej, gazu i dwutlenku węgla powinny kwalifikować się do otrzymywania pomocy finansowej Unii na prace studyjne, a w określonych warunkach również na roboty niezwłocznie po udostępnieniu środków finansowych zgodnie z odpowiednim rozporządzeniem dotyczącym instrumentu "Łącząc Europę", w formie dotacji lub innowacyjnych instrumentów finansowych. Dzięki temu projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, które nie są opłacalne w świetle obecnych ram regulacyjnych i warunków rynkowych, będą mogły otrzymać indywidualnie dostosowane wsparcie. Ważne jest, aby unikać wszelkich zakłóceń konkurencji, w szczególności między projektami przyczyniającymi się do utworzenia tego samego priorytetowego korytarza w Unii. Taka pomoc finansowa powinna zapewnić niezbędną synergię w połączeniu z funduszami strukturalnymi, które będą finansować inteligentne sieci dystrybucji energii o znaczeniu lokalnym i regionalnym. Do projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania zastosowanie ma trzyetapowa logika. Po pierwsze, inwestycje powinny być realizowane poprzez mechanizmy rynkowe. Po drugie, jeżeli rynek nie zapewnia realizacji inwestycji, należy rozważyć rozwiązania regulacyjne, a w razie konieczności dostosować odpowiednie ramy regulacyjne oraz zapewnić ich właściwe stosowanie. Po trzecie, w przypadku gdy obydwa wcześniejsze kroki nie wystarczą do zapewnienia niezbędnych inwestycji w projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, możliwe byłoby przyznanie unijnej pomocy finansowej, jeżeli projekt będący przedmiotem wspólnego zainteresowania spełnia mające zastosowanie kryteria kwalifikowalności.
(43) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie rozwój i interoperacyjność transeuropejskich sieci energetycznych oraz przyłączeń do tych sieci, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(44) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009.
(45) Należy zatem uchylić decyzję nr 1364/2006/WE,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
1 Dz.U. C 143 z 22.5.2012, s. 125.
2 Dz.U. C 277 z 13.9.2012, s. 137.
3 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 12 marca 2013 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 21 marca 2013 r.
4 Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie priorytetów w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie (Dz.U. C 33 E z 5.2.2013, s. 46).
5 Dz.U. L 262 z 22.9.2006, s. 1.
6 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 16).
7 Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 55
8 Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 94.
9 Dz.U. L 345 z 23.12.2008, s. 75.
10 Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 15.
11 Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13.
12 Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 1.
13 Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7.
14 Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1.
15 Dz.U. L 26 z 28.1.2012, s. 1.
16 Dz.U. L 197 z 21.7.2001, s. 30.
17 Dz.U. L 124 z 17.5.2005, s. 4.
18 Dz.U. L 211 z 14.8.2009, s. 36.
19 Dz.U. L 200 z 31.7.2009, s. 31.
20 Dyrektywa 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego (Dz.U. L 176 z 15.7.2003, s. 57).
21 Rozporządzenie (WE) nr 1228/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii (Dz.U. L 176 z 15.7.2003, s. 1).
22 Dz.U. L 162 z 22.6.2007, s. 1.
23 Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 25.
24 Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 114.
25 Z zastrzeżeniem przystąpienia Chorwacji do Unii i począwszy od daty tego przystąpienia.
26 Załącznik VII:- dodany przez art. 1 rozporządzenia nr 1391/2013 z dnia 14 października 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.349.28) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2016/89 z dnia 18 listopada 2015 r. (Dz.U.UE.L.2016.19.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 lutego 2016 r.
- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2018/540 z dnia 23 listopada 2017 r. (Dz.U.UE.L.2018.90.38) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 kwietnia 2018 r.
- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 389/2020 z dnia 31 października 2019 r. (Dz.U.UE.L.2020.74.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 31 marca 2020 r.
- zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 2022/564 z dnia 19 listopada 2021 r. (Dz.U.UE.L.2022.109.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 28 kwietnia 2022 r.
27 Zob. s. 39 niniejszego Dziennika Urzędowego.