a także mając na uwadze, co następuje:(1) Mając na uwadze stopniowe tworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, Traktat przewiduje zarówno przyjęcie środków zmierzających do zapewnienia swobodnego przepływu osób w powiązaniu ze środkami towarzyszącymi w dziedzinie kontroli granic zewnętrznych, azylu i imigracji, jak i przyjęcie środków związanych z azylem, imigracją i ochroną praw obywateli państw trzecich.
(2) Podczas posiedzenia w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. Rada Europejska potwierdziła swoje postanowienie o stworzeniu przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. W tym celu wspólna polityka europejska w dziedzinie azylu i migracji powinna dążyć zarówno do uczciwego traktowania obywateli państw trzecich, jak i do lepszego zarządzania przepływami migracyjnymi. Wspólna polityka azylowa, w tym wspólny europejski system azylowy, powinna stanowić integralną część celu Unii Europejskiej, jakim jest stopniowe tworzenie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości otwartej dla osób, które zmuszone okolicznościami słusznie ubiegają się o ochronę w Unii Europejskiej.
(3) Niniejsza decyzja nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami ustanowionymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej i w Konwencji genewskiej z dnia 28 lipca 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców, uzupełnionej Protokołem Nowojorskim z dnia 31 stycznia 1967 r. (zwanej dalej "konwencją genewską").
(4) W odniesieniu do traktowania osób objętych zakresem stosowania niniejszej decyzji państwa członkowskie są związane swoimi zobowiązaniami wynikającymi z instrumentów prawa międzynarodowego, których są stronami i które zakazują dyskryminacji.
(5) Przy wykonywaniu niniejszej decyzji sprawą nadrzędną dla państw członkowskich powinien być najlepszy interes dziecka, w stosownych przypadkach zgodnie z Konwencją ONZ o prawach dziecka.
(6) Wprowadzenie w życie tej polityki powinno opierać się na solidarności między państwami członkowskimi i wymaga istnienia mechanizmów promujących równowagę w staraniach podejmowanych przez państwa członkowskie w zakresie przyjmowania uchodźców i wysiedleńców i ponoszenia wynikających z tego konsekwencji. W tym celu decyzją Rady 2000/596/WE ustanowiono Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na okres 2000-2004(4).
Decyzja ta została zastąpiona decyzją Rady 2004/904/WE z dnia 2 grudnia 2004 r. ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców na okres 2005-2010(1). Zapewniło to utrzymanie solidarności pomiędzy państwami członkowskimi w świetle niedawno przyjętego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie azylu, przy uwzględnieniu doświadczeń zdobytych w trakcie wdrażania Europejskiego Funduszu na rzecz Uchodźców na okres 2000-2004.
(7) W Programie Haskim z 4 i 5 listopada 2004 r. Rada Europejska określiła szereg celów i priorytetów z myślą o kontynuowaniu rozwoju wspólnego europejskiego systemu azylowego w jego drugiej fazie.
(8) Rada Europejska w szczególności podkreśliła potrzebę wniesienia przez Unię Europejską w duchu wspólnej odpowiedzialności wkładu w bardziej dostępny, sprawiedliwy i skuteczny międzynarodowy system ochrony oraz zapewnienia dostępu do ochrony i trwałych rozwiązań na jak najwcześniejszym etapie, oraz wezwała do opracowywania regionalnych programów ochrony w UE, w tym wspólnego programu dotyczącego kwestii przesiedlenia dla państw członkowskich chcących uczestniczyć w takim programie.
(9) Rada Europejska wezwała również do utworzenia odpowiednich struktur z udziałem krajowych służb azylowych państw członkowskich z myślą o ułatwieniu praktycznej i prowadzonej razem współpracy na rzecz wypracowania jednolitej procedury w całej UE, wspólnego sporządzania, oceny i stosowania informacji na temat kraju pochodzenia oraz rozwiązywania problemów związanych ze szczególną presją wywieraną na systemy azylowe lub zdolności przyjmowania osób, wynikające z takich czynników jak położenie geograficzne.
(10) W świetle ustanowienia europejskiego funduszu na rzecz integracji legalnie przebywających obywateli państw trzecich, europejskiego funduszu na rzecz powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich oraz Funduszu Granic Zewnętrznych na lata 2007-2013, jako części programu ogólnego "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi", w szczególności mając na celu dokonanie ustaleń w zakresie wspólnego zarządzania, kontroli i oceny, należy ustanowić nowy Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców (zwany dalej "Funduszem").
(11) W świetle swojego zakresu zastosowania i celu, Fundusz nie powinien w żadnym przypadku wspierać działań odnoszących się do miejsc i ośrodków pobytowych w państwach trzecich.
(12) Niezbędne jest dostosowanie okresu obowiązywania Funduszu do okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych zgodnie z postanowieniami Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami(6).
(13) Niniejsza decyzja ma stanowić część spójnych ram, obejmujących również decyzję nr 574/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Fundusz Granic Zewnętrznych na lata 2007- 2013 jako część programu ogólnego "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi"(7), decyzję nr 575/2007/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 maja 2007 r. ustanawiającą Europejski Fundusz Powrotów Imigrantów na lata 2008-2013 jako część programu ogólnego "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi"(8) oraz decyzję Rady 2007/.../WE z dnia ... ustanawiającą Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich na lata 2007-2013 jako część programu ogólnego "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi"(9), których celem jest zapewnienie sprawiedliwego podziału odpowiedzialności między państwa członkowskie w odniesieniu do obciążenia finansowego wynikającego z wprowadzania zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi Unii oraz wdrażania wspólnej polityki azylowej i imigracyjnej, prowadzonych zgodnie z tytułem IV części trzeciej Traktatu.
(14) Należy wspierać i wzmacniać wysiłki państw członkowskich na rzecz zapewnienia uchodźcom, wysiedleńcom i beneficjentom dodatkowej formy ochrony odpowiednich warunków przyjmowania, zgodnie z dyrektywą Rady 2004/83/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie minimalnych norm dla kwalifikacji i statusu obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako uchodźców lub jako osoby, które z innych względów potrzebują międzynarodowej ochrony oraz zawartości przyznawanej ochrony(10), na rzecz stosowania sprawiedliwych i skutecznych procedur azylowych oraz promowania dobrych praktyk w dziedzinie azylu, tak aby chronić prawa osób wymagających międzynarodowej ochrony i umożliwić sprawne funkcjonowanie systemów azylowych państw członkowskich.
(15) Integracja uchodźców ze społeczeństwem kraju, w którym się osiedlili, jest jednym z celów konwencji genewskiej. Należy umożliwić takim osobom wyznawanie wartości określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej. W tym celu należy wspierać działania podejmowane przez państwa członkowskie polegające na promowaniu integracji społecznej, gospodarczej i kulturowej tych osób w zakresie, w jakim działania te przyczyniają się do spójności gospodarczej i społecznej, której utrzymanie i wzmacnianie jest jednym z podstawowych zadań Wspólnoty przewidzianych w art. 2 i art. 3 ust. 1 lit. k) Traktatu.
(16) W świetle Programu Haskiego niezbędne jest zapewnienie możliwie najbardziej efektywnego wykorzystania zasobów Funduszu w celu osiągnięcia celów polityki azylowej Unii Europejskiej, z uwzględnieniem potrzeby wspierania kwestii przesiedlania i praktycznej współpracy między państwami członkowskimi, między innymi jako środka rozwiązywania problemów związanych ze szczególną presją wywieraną na zdolności przyjmowania i na systemy azylowe.
(17) Fundusz powinien również wspierać starania państw członkowskich związane z poprawą ich zdolności do opracowywania, monitorowania i oceniania ich polityk azylowych w świetle ich zobowiązań wynikających z prawodawstwa wspólnotowego, w szczególności z myślą o nawiązaniu praktycznej współpracy między państwami członkowskimi.
(18) Fundusz powinien również wspierać dobrowolne starania państw członkowskich na rzecz zapewnienia na ich terytoriach międzynarodowej ochrony i trwałego rozwiązania dla uchodźców i wysiedleńców uznanych za kwalifikujących się do przesiedlenia przez Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), takie jak działania, które państwa członkowskie realizują, aby ocenić potrzeby w zakresie przesiedlenia i aby przemieścić dane osoby na swe terytoria, mając na celu przyznanie bezpiecznego statusu prawnego i promowanie ich skutecznej integracji.
(19) Ze swej natury Fundusz powinien mieć możliwość wspierania dobrowolnych działań w zakresie podziału obciążeń uzgodnionych między państwami członkowskimi, a polegających na przemieszczaniu beneficjentów międzynarodowej ochrony oraz osób ubiegających się o międzynarodową ochronę z jednego państwa członkowskiego do innego, które przyznaje im równoważną ochronę.
(20) Fundusz powinien również mieć możliwość oferowania odpowiedniego wsparcia wspólnym staraniom podejmowanym przez państwa członkowskie na rzecz określania, wymiany i promowania najlepszych praktyk oraz ustanowienia skutecznych struktur współpracy w celu poprawy jakości procesu decyzyjnego w ramach wspólnego europejskiego systemu azylowego.
(21) Należy utworzyć rezerwę finansową w celu wdrażania nadzwyczajnych środków zmierzających do zapewnienia tymczasowej ochrony w przypadku masowego napływu wysiedleńców zgodnie z dyrektywą Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r. w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami(11).
(22) Powinna również istnieć możliwość wykorzystania tej rezerwy finansowej do wspierania starań podejmowanych przez państwa członkowskie na rzecz rozwiązania szczególnie palących sytuacji, wynikłych z nagłego napływu dużej liczby osób, które mogą potrzebować międzynarodowej ochrony, i które wiążą się ze znacznym i nagłym obciążeniem ośrodków przyjmowania uchodźców lub systemów azylowych państw członkowskich. Należy określić warunki i procedurę przyznawania pomocy finansowej w takich sytuacjach.
(23) Wsparcie udzielane z Funduszu byłoby skuteczniejsze i lepiej ukierunkowane, jeżeli współfinansowanie kwalifikowalnych działań będzie oparte na programie wieloletnim, z zastrzeżeniem przeglądu śródokresowego, oraz na programie rocznym przygotowanym przez każde państwo członkowskie z uwzględnieniem sytuacji i potrzeb danego kraju.
(24) O ile należy dysponować ustaloną kwotą przyznawaną każdemu państwu członkowskiemu, to dużą część dostępnych zasobów rocznych należy przydzielać proporcjonalnie do obciążenia ponoszonego przez każde państwo członkowskie w wyniku przyjmowania uchodźców i wysiedleńców, w tym uchodźców pozostających pod międzynarodową ochroną w ramach programów krajowych.
(25) Osoby, którym przyznano międzynarodową ochronę i którym zapewniono trwałe rozwiązanie w postaci przesiedlenia, powinny być wliczane do liczby beneficjentów międzynarodowej ochrony branej pod uwagę przy przydziale dostępnych rocznych zasobów między państwa członkowskie.
(26) Biorąc pod uwagę znaczenie strategicznego korzystania z przesiedlenia z krajów lub regionów wyznaczonych do celów realizacji regionalnych programów ochrony, niezbędne jest zapewnienie dodatkowego wsparcia finansowego dla przesiedlania osób z zachodnich nowych niepodległych państw i z Afryki Subsaharyjskiej, które zostały wyznaczone do tych celów w komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie regionalnych programów ochrony z dnia 1 września 2005 r. oraz w konkluzjach Rady z dnia 12 października 2005 r., oraz ze wszystkich innych krajów lub regionów, które zostaną wyznaczone do takich celów w przyszłości.
(27) Równie konieczne jest zapewnienie dodatkowego wsparcia finansowego dla działań związanych z przesiedlaniem ukierunkowanym na pewne szczególnie narażone kategorie osób, w przypadku których przesiedlenie określa się jako najbardziej właściwą odpowiedź na ich szczególne potrzeby.
(28) W kontekście podziału zarządzania, o którym mowa w art. 53 ust. 1 lit. b) rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich(12) (zwanego dalej "rozporządzeniem finansowym"), należy określić warunki umożliwiające Komisji wypełnianie obowiązków związanych z wykonaniem budżetu ogólnego Unii Europejskiej oraz wyjaśnić charakter obowiązków państw członkowskich w zakresie współpracy. Zastosowanie tych warunków umożliwiłoby Komisji upewnienie się, że państwa członkowskie korzystają z Funduszu w sposób prawidłowy i zgodny z prawem oraz zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami w rozumieniu art. 27 i art. 48 ust. 2 rozporządzenia finansowego.
(29) Państwa członkowskie powinny przyjąć właściwe środki w celu zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli oraz jakości realizacji. W tym celu niezbędne jest ustalenie zasad ogólnych i niezbędnych funkcji, jakie powinny spełniać wszystkie programy.
(30) Zgodnie z zasadami pomocniczości i proporcjonalności państwa członkowskie powinny w pierwszym rzędzie odpowiadać za wykorzystanie środków finansowych Funduszu i jego kontrolę.
(31) Należy określić obowiązki państw członkowskich w zakresie systemów zarządzania i kontroli, poświadczania wydatków oraz zapobiegania nieprawidłowościom i naruszeniom prawa wspólnotowego oraz ich wykrywania i korygowania, tak aby zagwarantować skuteczną i prawidłową realizację programów wieloletnich i rocznych. W szczególności, w odniesieniu do kwestii zarządzania i kontroli, konieczne jest ustalenie warunków, na jakich państwa członkowskie zapewnią wprowadzenie i właściwe funkcjonowanie odpowiednich systemów.
(32) Bez uszczerbku dla uprawnień Komisji w zakresie kontroli finansowej, należy zachęcać do współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją w tej dziedzinie.
(33) Skuteczność i wpływ działań wspieranych przez Fundusz zależą również od ich oceny oraz upowszechniania ich wyników. Należy formalnie określić obowiązki państw członkowskich i Komisji w tym względzie oraz ustalenia zapewniające rzetelność oceny i jakość odnośnych informacji.
(34) Mając na uwadze znaczenie uwidocznienia finansowania wspólnotowego, Komisja powinna przedstawić wytyczne mające ułatwić każdej instytucji, organizacji pozarządowej, organizacji międzynarodowej lub innemu podmiotowi otrzymującemu dotację w ramach niniejszego Funduszu, właściwe ukazanie otrzymanego wsparcia, z uwzględnieniem praktyki stosowanej w zakresie innych instrumentów w ramach podziału zarządzania, takich jak fundusze strukturalne.
(35) Należy przeprowadzać ocenę działań w celu dokonania przeglądu śródokresowego oraz oceny oddziaływania, a proces oceny powinien zostać włączony do ustaleń dotyczących monitorowania projektu.
(36) Niniejsza decyzja ustanawia kopertę finansową na cały okres trwania programu, która stanowi zasadniczy punkt odniesienia dla władzy budżetowej podczas corocznej procedury budżetowej w rozumieniu pkt 37 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami.
(37) W związku z tym, że cel niniejszej decyzji, mianowicie zapewnienie równowagi między wysiłkami uzgodnionymi przez państwa członkowskie dla przyjmowania uchodźców i wysiedleńców, nie może być osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary i skutki działań możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Wspólnoty, Wspólnota może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(38) Środki niezbędne do wykonania niniejszej decyzji należy przyjąć zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(13).
(39) Ponieważ środek określony w niniejszej decyzji, dotyczący przyjęcia wytycznych strategicznych, ma zasięg ogólny i ma na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej decyzji, poprzez usunięcie niektórych elementów innych niż istotne lub uzupełnienie niniejszej decyzji poprzez dodanie nowych elementów innych niż istotne, środek ten powinien zostać przyjęty zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE. Ze względu na potrzebę skutecznego działania terminy mające zwykle zastosowanie w ramach procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą powinny zostać skrócone dla przyjęcia wytycznych strategicznych.
(40) Należy uchylić decyzję 2004/904/WE.
(41) Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Irlandia notyfikowała pismem z dnia 6 września 2005 r. swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji.
(42) Zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Zjednoczone Królestwo notyfikowało pismem z dnia 27 października 2005 r. swoją chęć uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszej decyzji.
(43) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii, dołączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej decyzji, nie jest nią związana, ani nie podlega jej stosowaniu.
(44) Zgodnie z art. 67 ust. 2 tiret drugie Traktatu, na mocy decyzji Rady 2004/927/WE z dnia 22 grudnia 2004 r. przewidującej stosowanie procedury określonej w art. 251 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską w odniesieniu do niektórych obszarów objętych tytułem IV części trzeciej Traktatu(14), procedura, o której mowa w art. 251 Traktatu, ma zastosowanie do obszarów objętych art. 62 ust. 1, art. 62 ust. 2 lit. a) i ust. 3 oraz art. 63 ust. 2 lit. b) i ust. 3 lit. b) tego Traktatu,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ: