RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 31 lit. a) i b) oraz art. 34 ust. 2 lit. b),
uwzględniając wniosek Komisji 1 ,
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego 2 ,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Zgodnie z konluzjami Rady Europejskiej w Tampere z dnia 15 i 16 października 1999 r. w szczególności z ich pkt 35, należy znieść formalną procedurę ekstradycyjną między Państwami Członkowskimi w odniesieniu do prawomocnie skazanych osób uciekających przed sprawiedliwością oraz należy przyspieszyć procedury ekstradycyjne w odniesieniu do osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa.
(2) Program podejmowania środków w celu wprowadzenia zasady wzajemnego uznawania decyzji w sprawach karnych, określony w pkt 37 konkluzji Rady Europejskiej w Tampere oraz przyjęty przez Radę dnia 30 listopada 2000 r. 3 , odnosi się do wzajemnego wykonywania nakazów aresztowania.
(3) Wszystkie lub niektóre z Państw Członkowskich są stronami konwencji dotyczących ekstradycji, w tym Europejskiej Konwencji o ekstradycji z dnia 13 grudnia 1957 r. oraz Europejskiej Konwencji o zwalczaniu terroryzmu z dnia 27 stycznia 1977 r. W ustawodawstwie ekstradycyjnym krajów nordyckich przyjęto identyczne brzmienie przepisów.
(4) Ponadto Państwa Członkowskie zawarły między sobą trzy następujące, stanowiące część dorobku Unii Konwencje w całości lub w części poświęcone ekstradycji: Konwencja wykonawcza z dnia 19 czerwca 1990 r. do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach 4 (dotycząca stosunków między Państwami Członkowskimi będącymi stronami tej Konwencji), Konwencja z dnia 10 marca 1995 r. o uproszczonych procedurach ekstradycyjnych między Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej 5 oraz Konwencja z dnia 27 września 1996 r. o ekstradycji między Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej 6 .
(5) Cel Unii, jakim jest ustanowienie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, prowadzi do zniesienia ekstradycji między Państwami Członkowskimi i zastąpienia jej systemem przekazywania osób między organami sądowymi. W dalszej perspektywie wprowadzenie nowego, uproszczonego systemu przekazywania osób skazanych bądź podejrzanych, w celach wykonania wyroku lub wszczęcia postępowania prowadzącego do wydania wyroku w sprawach karnych, stwarza możliwość usunięcia złożoności obecnych procedur ekstradycyjnych i związanej z nimi możliwości przewlekania postępowania. Dominująca do dziś między Państwami Członkowskimi tradycyjna współpraca w zakresie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości powinna zostać zastąpiona przez system swobodnego przepływu orzecznictwa sądowego w sprawach karnych, obejmujący zarówno decyzje prawomocne, jak i nieprawomocne.
(6) Europejski nakaz aresztowania, przewidziany w niniejszej decyzji ramowej stanowi pierwszy konkretny środek w dziedzinie prawa karnego wprowadzający zasadę wzajemnego uznawania, którą Rada Europejska określa jako "kamień węgielny" współpracy sądowej.
(7) Jako że cel, jakim jest zastąpienie systemu wielostronnej ekstradycji zbudowany na fundamencie Europejskiej Konwencji o ekstradycji z dnia 13 grudnia 1957 r., nie może zostać w sposób wystarczający osiągnięty przez działające jednostronnie Państwa Członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Rada może przyjąć odpowiednie środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 5 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, wymienioną w tym ostatnim artykule, niniejsza decyzja ramowa nie wykracza poza środki niezbędne dla osiągnięcia tego celu.
(8) Decyzje w sprawie wykonywania europejskiego nakazu aresztowania należy poddawać należytym kontrolom, co oznacza, że organ sądowy Państwa Członkowskiego, na terytorium którego osoba, której wniosek dotyczy została aresztowana, zobowiązany jest do podjęcia decyzji w sprawie przekazania tej osoby.
(9) Rolę władz centralnych w wykonywaniu europejskiego nakazu aresztowania należy ograniczyć do pomocy praktycznej i administracyjnej.
(10) Mechanizm europejskiego nakazu aresztowania opiera się na wysokim stopniu zaufania w stosunkach między Państwami Członkowskimi. Jego wykonanie można zawiesić jedynie w przypadku poważnego i trwałego naruszenia przez jedno z Państw Członkowskich zasad określonych w art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, ustalonych przez Radę na podstawie art. 7 ust. 1 wymienionego Traktatu ze skutkami określonymi w jego art. 7 ust. 2.
(11) W stosunkach między Państwami Członkowskimi europejski nakaz aresztowania powinien zastąpić wszystkie wcześniejsze instrumenty dotyczące ekstradycji, łącznie z przepisami tytułu III Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen, dotyczącymi ekstradycji.
(12) Niniejsza decyzja ramowa respektuje prawa podstawowe i przestrzega zasad uznanych w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej oraz tych, które znajdują odbicie w Karcie Podstawowych Praw Unii Europejskiej 7 , w szczególności w jej rozdziale VI. Żadnego z przepisów niniejszej decyzji ramowej nie należy interpretować jako zakazującego odmowy przekazania osoby, w odniesieniu do której europejski nakaz aresztowania został wydany, kiedy istnieją, oparte o obiektywne przesłanki, podstawy do przypuszczania, że wymieniony nakaz aresztowania został wydany w celu ścigania lub ukarania osoby ze względu na jej płeć, rasę, religię, pochodzenie etniczne, obywatelstwo, język, poglądy polityczne lub orientację seksualną, lub że jej sytuacja może ulec pogorszeniu z jednej z tych przyczyn.
Niniejsza decyzja ramowa nie uniemożliwia Państwu Członkowskiemu stosowania własnych norm konstytucyjnych odnoszących się do sprawiedliwego procesu, wolności zrzeszania się, wolności prasy i wolności słowa w innych mediach.
(13) Żadna osoba nie może zostać usunięta, wydalona, lub ekstradowana do państwa, w którym istnieje poważne ryzyko, że zostanie ona skazana na karę śmierci, poddana torturom lub innemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karze.
(14) Jako że wszystkie Państwa Członkowskie ratyfikowały Konwencję Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 r. o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, dane osobowe przetwarzane w kontekście wykonania niniejszej decyzji ramowej powinny być chronione zgodnie z zasadami wymienionej Konwencji,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ RAMOWĄ:
1 Dz.U. C 332 E z 27.11.2001, str. 305.
2 Opinia wydana dnia 9 stycznia 2002 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
3 Dz.U. C 12 E z 15.1.2001, str. 10.
4 Dz.U. L 239 z 22.9.2000, str. 19.
5 Dz.U. C 78 z 30.3.1995, str. 2.
6 Dz.U. C 313 z 13.10.1996, str. 12.
7 Dz.U. C 364 z 18.12.2000, str. 1.
8 Art. 4a dodany przez art. 2 pkt 1 decyzji ramowej nr 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.81.24) zmieniającej nin. decyzję ramową z dniem 28 marca 2009 r.
9 Art. 5 pkt 1 skreślony przez art. 2 pkt 2 decyzji ramowej nr 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.81.24) zmieniającej nin. decyzję ramową z dniem 28 marca 2009 r.
10 Art. 8a dodany przez art. 2 pkt 1 dyrektywa nr 2023/2843 z dnia 13 grudnia 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.2843) zmieniającego nin. decyzję ramowa rady z dniem 16 stycznia 2024 r.
* Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2844 z dnia z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie cyfryzacji współpracy sądowej i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych i handlowych o charakterze transgranicznym oraz współpracy wymiarów sprawiedliwości i dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych o charakterze transgranicznym oraz zmieniające niektóre akty w tych dziedzinach (Dz.U. L, 2023/2844, 27.12.2023, ELI: http://data.europa.eu/reg/2023/2844/oj).
**) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 r. w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności (Dz.U. L 294 z 6.11.2013, s. 1).
***) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania (Dz.U. L 297 z 4.11.2016, s. 1).";
11 Wspólne działania Rady 98/428/WSiSW z dnia 29 czerwca 1998 r. przyjęte przez Radę na podstawie art. K.3 Traktatu o Unii Europejskiej, w sprawie utworzenia Europejskiej Sieci Sądowej (Dz.U. L 191 z 7.7.1998, str. 4).
12 Art. 10 ust. 4 uchylony przez art. 2 pkt 2 dyrektywa nr 2023/2843 z dnia 13 grudnia 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.2843) zmieniającego nin. decyzję ramowa rady z dniem 16 stycznia 2024 r.
13 Decyzja Rady 2002/187/WSiSW z dnia 28 lutego 2002 r. ustanawiająca Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością (Dz.U. L 63 z 6.3.2002, str. 1).
14 Art. 18 ust. 1 lit. a zmieniona przez art. 2 pkt 3 dyrektywa nr 2023/2843 z dnia 13 grudnia 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.2843) zmieniającego nin. decyzję ramowa rady z dniem 16 stycznia 2024 r.
15 Art. 25 ust. 3 zmieniony przez art. 2 pkt 4 dyrektywa nr 2023/2843 z dnia 13 grudnia 2023 r. (Dz.U.UE.L.2023.2843) zmieniającego nin. decyzję ramowa rady z dniem 16 stycznia 2024 r.
16 Załącznik zmieniony przez art. 2 pkt 3 decyzji ramowej nr 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.81.24) zmieniającej nin. decyzję ramową z dniem 28 marca 2009 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.
17 Nakaz ten należy sporządzić lub przetłumaczyć na piśmie w jednym z języków urzędowych wykonującego nakaz Państwa Członkowskiego, jeśli Państwo to jest znane, albo na dowolny język zatwierdzony przez to Państwo.