PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 47 ust. 2 i art. 55,
uwzględniając wniosek Komisji (1),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (2),
działając zgodnie z procedurą ustanowioną w art. 251 Traktatu (3),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Pierwsza dyrektywa Rady 73/239/EWG z dnia 24 lipca 1973 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich, innych niż ubezpieczenia na życie (4), uzupełniona przez dyrektywę 92/49/EWG (5), i pierwsza dyrektywa Rady 79/267/EWG z dnia 5 marca 1979 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie bezpośrednich ubezpieczeń na życie (6), uzupełniona przez dyrektywę 92/96/EWG (7), przewidują pojedyncze zezwolenia dla zakładów ubezpieczeń, przyznawane przez organ nadzorujący Państwa Członkowskiego pochodzenia. Takie pojedyncze zezwolenie pozwala zakładowi ubezpieczeniowemu na prowadzenie działalności we Wspólnocie przez prowadzenie lub swobodne świadczenie usług bez kolejnych zezwoleń przyjmującego Państwa Członkowskiego, na podstawie zasady wyłącznego ostrożnościowego nadzoru Państwa Członkowskiego pochodzenia.
(2) Dyrektywy dotyczące ubezpieczenia, przewidujące pojedyncze zezwolenie dla zakładów ubezpieczeń na działalność w obrębie Wspólnoty, nie zawierają zasad koordynujących w przypadku postępowania likwidacyjnego. Zakłady ubezpieczeniowe, podobnie jak inne finansowe instytucje, są bezpośrednio wyłączone z zakresu rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego (8). W interesie właściwie funkcjonującego rynku wewnętrznego i w celu ochrony wierzycieli leży, aby tego rodzaju zasady koordynujące dla postępowań likwidacyjnych w odniesieniu do zakładów ubezpieczeń ustalone zostały na szczeblu wspólnotowym.
(3) Przepisy koordynujące należy ustanowić również w celu zapewnienia, że środki odnoszące się do reorganizacji, przyjęte przez właściwe władze Państw Członkowskich w celu zachowania lub przywrócenia dobrej kondycji finansowej zakładu ubezpieczeń oraz maksymalnej ochrony przed likwidacją, powodują skutki w całej Wspólnocie. Środki odnoszące się do reorganizacji, wchodzące w zakres niniejszej dyrektywy, bardziej godzą w prawa nabyte innych stron, niż samych zakładów ubezpieczeń. Środki, przewidziane w art. 20 dyrektywy 73/239/EWG i w art. 24 dyrektywy 79/267/EWG należy włączyć w zakres niniejszej dyrektywy, z zastrzeżeniem, by były zgodne z warunkami zawartymi w definicji środków odnoszących się do reorganizacji.
(4) Niniejsza dyrektywa ma zakres wspólnotowy i dotyczy zakładów ubezpieczeń określonych w dyrektywach 73/239/EWG i 79/267/EWG mających siedzibę główną we Wspólnocie, oddziałów zakładów ubezpieczeń na obszarze Wspólnoty, posiadających siedzibę główną w państwach trzecich oraz wierzycieli będących rezydentami we Wspólnocie. Niniejsza dyrektywa nie reguluje skutków związanych ze środkami odnoszącymi się do reorganizacji i postępowaniem likwidacyjnym w stosunku do państw trzecich.
(5) Niniejsza dyrektywa powinna obejmować postępowania likwidacyjne bez względu na to, czy zostały wszczęte z powodu niewypłacalności czy z innych powodów, dobrowolnie czy przymusowo. Powinna być stosowana do postępowania wspólnego, określonego przez przepisy krajowe Państwa Członkowskiego pochodzenia, zgodnie z art. 9, zawierającego upłynnienie aktywów zakładu ubezpieczeń i podział uzyskanych z nich wpływów. W zakres niniejszej dyrektywy należy włączyć również procedurę likwidacyjną, o ile jej podstawą nie jest niewypłacalność, powodująca pierwszeństwo wypłat roszczeń ubezpieczeniowych, zgodnie z art. 10. Roszczenia pracowników zakładu ubezpieczeniowego wynikające z umów i stosunku zatrudnienia przenoszone są na krajowy program gwarancji płac; przeniesione w ten sposób roszczenia zaspokajane są na podstawie regulacji określonych przez prawo krajowe Państwa Członkowskiego pochodzenia (lex concursus) zgodnie z zasadami niniejszej dyrektywy. Przepisy niniejszej dyrektywy stosowane są odpowiednio do różnych przypadków postępowań likwidacyjnych.
(6) Przyjęcie środków odnoszących się do reorganizacji nie wyklucza otwarcia procedury likwidacyjnej. Procedury likwidacyjne mogą być otwarte w przypadku braku lub w następstwie przyjęcia środków odnoszących się do reorganizacji i mogą zakończyć się postępowaniem układowym lub przy pomocy podobnych środków, w tym środków odnoszących się do reorganizacji.
(7) W definicji oddziału, zgodnie z istniejącymi zasadami niewypłacalności, należy brać pod uwagę pojedynczą osobę prawną w zakładzie ubezpieczeń. W ustawodawstwie Państwa Członkowskiego pochodzenia określa się sposób, w jaki w postępowaniu likwidacyjnym zakładu ubezpieczeń potraktowane zostaną aktywa i pasywa będące w posiadaniu niezależnych osób, posiadających stałe upoważnienie do działania jako agent w imieniu zakładu ubezpieczeń.
(8) Należy dokonać rozróżnienia pomiędzy kompetentnymi władzami do spraw środków odnoszących się do reorganizacji i postępowania likwidacyjnego oraz organów nadzoru w zakładach ubezpieczeń. Zależnie od ustawodawstwa Państwa Członkowskiego, właściwe władze mogą mieć charakter administracyjny lub sądowy. W niniejszej dyrektywie nie dąży się do harmonizacji prawa krajowego dotyczącego przenoszenia kompetencji pomiędzy tymi władzami.
(9) W niniejszej dyrektywie nie czyni się starań w celu harmonizacji ustawodawstwa krajowego dotyczącego środków odnoszących się do reorganizacji i postępowań likwidacyjnych, ale celem jej jest zapewnienie wzajemnego uznawania przez Państwa Członkowskie ustawodawstwa dotyczącego środków odnoszących się do reorganizacji i likwidacji zakładów ubezpieczeń, a także niezbędnej współpracy. Niniejsze wzajemne uznanie urzeczywistniane jest w niniejszej dyrektywie poprzez zasadę jedności, uniwersalności, koordynacji, jawności, równego traktowania i ochrony wierzycieli ubezpieczeniowych.
(10) Tylko właściwe władze Państwa Członkowskiego pochodzenia powinny zostać umocowane do podejmowania decyzji w sprawie postępowania likwidacyjnego, dotyczącego zakładów ubezpieczeń (zasada jedności). Takie postępowania powinny skutkować na obszarze całej Wspólnoty i być uznawane przez wszystkie Państwa Członkowskie. Wszystkie aktywa i pasywa zakładu ubezpieczeń jako generalna zasada powinny być uwzględniane w postępowaniu likwidacyjnym (zasada uniwersalności).
(11) W Państwie Członkowskim pochodzenia decyzja dotycząca likwidacji zakładu ubezpieczeń, samo postępowanie likwidacyjne i jego skutki, zarówno merytoryczne, jak i proceduralne w stosunku do osób i stosunków prawnych, z wyjątkiem sytuacji przewidzianych w niniejszej dyrektywie, powinny podlegać prawu tego państwa. Zatem wszystkie warunki związane z otwarciem, prowadzeniem i zamknięciem postępowania likwidacyjnego generalnie podlegają zasadom prawa krajowego Państwa Członkowskiego pochodzenia (lex concursus). Niniejsza dyrektywa, w celu ułatwienia jej stosowania, zawiera nie kompletny wykaz aspektów, które w szczególności podlegają generalnym zasadom prawa Państwa Członkowskiego pochodzenia.
(12) Organy nadzoru Państwa Członkowskiego pochodzenia i podobne organy we wszystkich innych Państwach Członkowskich informowane są w trybie pilnym o otwarciu postępowania likwidacyjnego (zasada koordynacji).
(13) Niezmiernie ważne jest, aby osoby ubezpieczone, właściciele polis, beneficjenci i wszystkie poszkodowane strony miały prawo podjęcia działań wobec zakładu ubezpieczeń z tytułu roszczenia powstałego na skutek działalności ubezpieczeniowej i były chronione w postępowaniu likwidacyjnym. Niniejszej ochronie nie podlegają roszczenia, które nie powstały w wyniku zobowiązań wynikających z umów ubezpieczeniowych lub działalności ubezpieczeniowej, ale w czasie ich negocjacji, w rezultacie odpowiedzialności cywilnej, spowodowanej przez agenta, za którą, zgodnie z prawem mającym zastosowanie do umów lub operacji ubezpieczeniowych, nie jest on osobiście odpowiedzialny w ramach takiej umowy lub operacji ubezpieczeniowej. Dla osiągnięcia tego celu, Państwa Członkowskie powinny zapewnić specjalne traktowanie wierzycieli ubezpieczeniowych, zgodnie z jedną z dwu możliwych metod, o których mowa w niniejszej dyrektywie. Państwa Członkowskie mogą wybierać pomiędzy przyznaniem roszczeniom ubezpieczeniowym absolutnego pierwszeństwa przed innymi roszczeniami w odniesieniu do aktywów stanowiących techniczną rezerwę lub nadaniem roszczeniom ubezpieczeniowym szczególnej rangi, gdzie pierwszeństwo przed nimi mają tylko roszczenia dotyczące wynagrodzenia, opieki społecznej, podatków i praw rzeczowych w stosunku do całości aktywów zakładu ubezpieczeń. Żadna z tych dwu metod, przewidzianych w niniejszej dyrektywie, nie stanowi przeszkody dla Państwa Członkowskiego przy ustaleniu kolejności pomiędzy różnymi kategoriami roszczeń z tytułu ubezpieczenia.
(14) Niniejsza dyrektywa powinna zapewnić właściwą równowagę pomiędzy ochroną wierzycieli ubezpieczeniowych a innymi uprzywilejowanymi wierzycielami, chronionymi przez prawo krajowe Państwa Członkowskiego, ale nie harmonizuje różnych, istniejących w Państwie Członkowskim, systemów uprzywilejowanych wierzycieli w Państwach Członkowskich.
(15) Dwie fakultatywne metody zaspokajania roszczeń ubezpieczeniowych uważane są w znacznym stopniu za równoważne. Pierwsza metoda zapewnia przejęcie aktywów stanowiących techniczną rezerwę na roszczenia ubezpieczeniowe, zaś druga zapewnia im pozycję w kolejce wierzycieli, których roszczenia zaspokajane są nie tylko z technicznej rezerwy, ale z całości aktywów zakładu ubezpieczeń.
(16) Państwa Członkowskie, które w celu ochrony wierzycieli ubezpieczeniowych wybierają metodę przyznawania roszczeniom ubezpieczeniowym absolutnego pierwszeństwa w odniesieniu do aktywów stanowiących techniczną rezerwę, powinny zobowiązać swoje zakłady ubezpieczeniowe do ustanowienia i prowadzenia na bieżąco specjalnego rejestru tego rodzaju aktywów. Niniejszy rejestr jest użytecznym narzędziem do identyfikacji aktywów przeznaczonych na roszczenia.
(17) W celu wzmocnienia równowagi pomiędzy oboma metodami zaspokajania roszczeń, niniejsza dyrektywa zobowiązuje Państwa Członkowskie, które zastosują metodę ustaloną w art. 10 ust. 1 lit. b), aby żądały od każdego zakładu ubezpieczeń przedstawienia - w każdej chwili i niezależnie od możliwej likwidacji - roszczeń, które zgodnie z tą metodą mogą mieć pierwszeństwo w stosunku do roszczeń ubezpieczeniowych i które zarejestrowane są na kontach zakładu ubezpieczeń w aktywach, w stosunku do których obowiązujące dyrektywy ubezpieczeniowe zezwalają na tworzenie technicznej rezerwy.
(18) Państwo Członkowskie pochodzenia powinno być w stanie zapewnić, że jeżeli prawa wierzycieli ubezpieczeniowych przeniesione zostały na program gwarancji płac ustanowiony w tym Państwie Członkowskim pochodzenia, roszczenia z tego programu nie podlegają zaspokojeniu na podstawie niniejszej dyrektywy.
(19) Otwarcie postępowania likwidacyjnego powinno pociągać za sobą wycofanie zezwolenia na prowadzenie działalności przyznanego zakładowi ubezpieczeń, o ile nie zostało ono wcześniej wycofane.
(20) Decyzja o otwarciu postępowania likwidacyjnego, skutkująca zgodnie z zasadą uniwersalności w całej Wspólnocie, powinna być tam odpowiednio rozpowszechniona. W celu ochrony zainteresowanych stron decyzja winna być opublikowana zgodnie z procedurami Państwa Członkowskiego pochodzenia oraz w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich, a następnie przy pomocy jakichkolwiek innych środków, o których na swoim terytorium decydują organy nadzoru, upowszechniania w innych Państwach Członkowskich. Oprócz publikacji decyzji należy o niej zawiadomić indywidualnych znanych wierzycieli będących rezydentami we Wspólnocie, a informacja taka powinna zawierać co najmniej te elementy, które wyszczególniono w niniejszej dyrektywie. Likwidatorzy winni również na bieżąco informować wierzycieli o postępach w postępowaniu likwidacyjnym.
(21) Wierzyciele w postępowaniu likwidacyjnym mają prawo wnoszenia skarg i przedkładania pisemnych uwag. Roszczenia wierzycieli będących rezydentami w Państwie Członkowskim innym niż Państwo Członkowskie pochodzenia traktowane są tak samo jak roszczenia w Państwie Członkowskim pochodzenia bez dyskryminacji z powodów narodowościowych lub miejsca zamieszkania (zasada równego traktowania).
(22) Niniejszą dyrektywę powinno stosować się do środków odnoszących się do reorganizacji przyjętych przez właściwe władze Państwa Członkowskiego, których zasady są podobne mutatis mutandis do ustalonych w postępowaniu likwidacyjnym. Publikowanie niniejszych środków odnoszących się do reorganizacji ograniczone jest do przypadku, gdy w Państwie Członkowskim pochodzenia odwołać mogą się strony inne niż zakład ubezpieczeń. Jeżeli środki odnoszące się do reorganizacji odnoszą się wyłącznie do praw udziałowców, w tym członków lub pracowników zakładu ubezpieczeniowego, właściwe władze mogą określić sposób, w jaki zaangażowane strony będą poinformowane zgodnie ze stosownym ustawodawstwem.
(23) Niniejsza dyrektywa przewiduje zasady koordynacji w celu określenia prawa stosowanego do środków odnoszących się do reorganizacji i postępowania likwidacyjnego zakładów ubezpieczeniowych. Celem niniejszej dyrektywy nie jest stanowienie przepisów prawa prywatnego międzynarodowego wskazującego właściwe prawo stosowane do umów i innych stosunków prawnych. W szczególności, niniejsza dyrektywa nie reguluje przepisów stosowanych do istniejących umów, praw i obowiązków stron czy oceny zadłużenia.
(24) Generalna zasada tej dyrektywy, zgodnie z którą środki odnoszące się do reorganizacji i postępowania likwidacyjnego podlegają prawu krajowemu Państwa Członkowskiego pochodzenia, ma szereg wyjątków w celu ochrony uprawnionych oczekiwań i pewności określonych transakcji w Państwach Członkowskich innych niż Państwo Członkowskie pochodzenia. Wyjątki te dotyczą skutków postępowania likwidacyjnego lub środków odnoszących się do reorganizacji w określonych umowach i prawach rzeczowych stron trzecich, zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej, roszczeń wzajemnych, rynków regulowanych, szkodliwych działań nabywców ze strony trzeciej i spraw sądowych w toku.
(25) Wyjątki dotyczące skutków stosowania środków likwidacyjnych i środków odnoszących się do reorganizacji w określonych umowach i prawach, określonych w art. 19, powinny zostać ograniczone do wymienionych tam skutków i nie powinny zawierać żadnych innych spraw związanych ze środkami odnoszącymi się do reorganizacji i postępowania likwidacyjnego, takich jak zgłoszenie, weryfikacja, dopuszczalność i zaszeregowanie roszczeń odnoszących się do umów i praw regulowanych przez prawo krajowe Państwa Członkowskiego pochodzenia.
(26) Wobec skutków środków reorganizacyjnych lub postępowania likwidacyjnego dotyczącego aktywów lub prawa zakładu ubezpieczeń, które są przedmiotem sprawy sądowej w toku, wyjątkowo znajduje zastosowanie prawo krajowe Państwa Członkowskiego, w którym odbywa się sprawa, a nie prawo krajowe Państwa Członkowskiego pochodzenia. Skutki tego rodzaju środków lub postępowania likwidacyjnego w stosunku do indywidualnych działań egzekucyjnych wynikających z takiego postępowania podlegają prawu krajowemu Państwa Członkowskiego pochodzenia, zgodnie z ogólną zasadą niniejszej dyrektywy.
(27) Wszystkie osoby, które mają uzyskać lub przekazać informacje w związku z procedurami dotyczącymi komunikacji ustalonymi w niniejszej dyrektywie, obowiązuje tajemnica zawodowa w ten sam sposób, jaki ustalono w art. 16 dyrektywy 92/49/EWG i art. 15 dyrektywy 92/96/EWG, z wyjątkiem organów sądowych, które obowiązuje szczególne ustawodawstwo krajowe.
(28) Wyłącznie w celu stosowania przepisów niniejszej dyrektywy do środków odnoszących się do reorganizacji i postępowania likwidacyjnego dotyczącego oddziałów zakładu ubezpieczeń znajdującego się we Wspólnocie, którego główna siedziba znajduje się w państwie trzecim, Państwo Członkowskie pochodzenia jest określone jako Państwo Członkowskie, w którym ulokowany jest oddział, organy nadzoru i właściwe władze jako władze tego Państwa Członkowskiego.
(29) Jeżeli oddziały zakładu ubezpieczeń, którego siedziba główna znajduje się poza Wspólnotą, znajdują się w więcej niż jednym Państwie Członkowskim, każdy oddział traktowany jest niezależnie dla stosowania niniejszej dyrektywy. W takim przypadku właściwe władze, organy nadzoru, administracja i likwidatorzy starają się skoordynować swoje działania,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Sporządzono w Brukseli, dnia 19 marca 2001 r.
W imieniu Parlamentu |
W imieniu Rady |
Europejskiego |
|
N. FONTAINE |
A. LINDH |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. C 71 z 19.3.1987, str. 5. i Dz.U. C 253 z 6.10.1989, str. 3.
(2) Dz.U. C 319 z 30.11.1987, str. 10.
(3) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 15 marca 1989 r. (Dz.U. C 96 z 17.4.1989, str. 99), potwierdzona dnia 27 października 1999 r., wspólne stanowisko Rady z dnia 9 października 2000 r. (Dz.U. C 344 z 1.12.2000, str. 23) i decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 lutego 2001 r.
(4) Dz.U. L 228 z 16.8.1973, str. 3. Dyrektywa zmieniona ostatnio przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 95/26/WE (Dz.U. L 168 z 18.7.1995, str. 7).
(5)Dyrektywa Rady 92/49/EWG z dnia 18 czerwca 1992 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie, zmieniająca dyrektywy 73/239/EWG i 88/357/EWG (trzecia dyrektywa o ubezpieczeniach innych niż ubezpieczenia na życie) (Dz.U. nr L 228 z 11.8.1992, str. 1).
(6) Dz.U. L 63 z 13.3.1979, str. 1. Dyrektywa zmieniona ostatnio dyrektywą 95/26/WE.
(7)Dyrektywa Rady 92/96/EWG z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do bezpośrednich ubezpieczeń na życie, zmieniająca dyrektywy 79/267/EWG i 90/619/EWG (trzecia dyrektywa dotycząca ubezpieczeń na życie) (Dz.U. L 360 z 9.12.1992, str. 1).
(8) Dz.U. nr L 160 z 30.6.2000, str. 1.