Egzaminy na licencję i świadectwo maszynisty

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY ¹

z dnia 29 listopada 2022 r.

w sprawie egzaminów na licencję i świadectwo maszynisty ²

Na podstawie art. 22bc ust. 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1984 oraz z 2022 r. poz. 727 i 1846) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. [Przedmiot regulacji] Rozporządzenie określa:

1) szczegółowy zakres podstawowej wiedzy zawodowej objętej egzaminem dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie licencji maszynisty, zwanym dalej "egzaminem na licencję maszynisty";

2) sposób, formę i tryb przygotowania oraz przeprowadzania egzaminu na licencję maszynisty oraz ponownego egzaminu na licencję maszynisty;

3) szczegółowy zakres wiedzy i umiejętności, objętych egzaminem dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie świadectwa maszynisty, zwanym dalej "egzaminem na świadectwo maszynisty";

4) sposób, formę i tryb przygotowania oraz przeprowadzania egzaminu na świadectwo maszynisty oraz ponownego egzaminu na świadectwo maszynisty.

Rozdział  2

Szczegółowy zakres podstawowej wiedzy zawodowej objętej egzaminem na licencję maszynisty

§  2.  [Zakres wiedzy objętej egzaminem na licencję maszynisty]

1. Szczegółowy zakres podstawowej wiedzy zawodowej objętej egzaminem na licencję maszynisty obejmuje zagadnienia dotyczące:

1) specyfiki i środowiska pracy maszynisty, w tym jego roli i odpowiedzialności w ruchu kolejowym oraz wymagań zawodowych i predyspozycji niezbędnych do wykonywania pracy na tym stanowisku;

2) technologii transportu kolejowego, w tym przepisów bezpieczeństwa i eksploatacji kolei;

3) infrastruktury kolejowej;

4) radiołączności pociągowej;

5) wiedzy o pociągach, ich składach oraz wymagań technicznych dotyczących lokomotyw, zespołów trakcyjnych, wagonów osobowych i towarowych oraz innego rodzaju taboru kolejowego;

6) zagrożeń występujących w ruchu kolejowym;

7) podstawowych zasad fizyki;

8) sygnalizacji kolejowej.

2. W zakresie zagadnień, o których mowa w ust. 1:

1) pkt 1, sprawdza się:

a) znajomość aktów prawnych i regulacji dotyczących bezpieczeństwa kolei w zakresie związanym z wykonywaniem pracy na stanowisku maszynisty, określających:

– zasady przyznawania uprawnień maszynistom,

– warunki wykonywania przewozu towarów niebezpiecznych,

– zasady ochrony środowiska i ochrony przeciwpożarowej w miejscu pracy,

b) wiedzę o wymaganiach stawianych maszynistom, w tym wymaganiach niezbędnych do wykonywania obowiązków maszynisty, dotyczących:

– prowadzenia pociągu,

– zmiennego rytmu dobowego pracy,

– konieczności stosowania środków ochrony indywidualnej i innego wyposażenia ochronnego,

– posługiwania się dokumentacją związaną z pracą maszynisty, w tym bieżącego jej aktualizowania,

c) wiedzę, które zachowania są zgodne z zakresem odpowiedzialności maszynisty dotyczącym kluczowych kwestii bezpieczeństwa ruchu kolejowego, i znajomość czynników wpływających negatywnie na jego pracę, wynikających z:

– przyjmowania określonych leków,

– spożywania alkoholu,

– zażywania narkotyków lub substancji psychoaktywnych,

– chorób,

– stresu,

– zmęczenia,

d) umiejętność wskazania dokumentów niezbędnych do wykonywania pracy na stanowisku maszynisty:

– aktów prawnych,

– służbowych rozkładów jazdy,

e) umiejętność określenia zasad odpowiedzialności oraz zadań pracowników wykonujących czynności związane z bezpieczeństwem i prowadzeniem ruchu kolejowego,

f) wiedzę o znaczeniu dokładności wykonywania zadań i metod wykonywania pracy,

g) wiedzę o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie:

– zachowania na obszarze kolejowym,

– postępowania przy wsiadaniu do pojazdu kolejowego i wysiadaniu z pojazdu kolejowego,

– ergonomii, bezpieczeństwa personelu kolejowego i używanych środków ochrony indywidualnej,

h) znajomość sposobów radzenia sobie ze stresem i w sytuacjach ekstremalnych,

i) umiejętność stosowania zasad ochrony środowiska w pracy maszynisty, w tym techniki jazdy minimalizującej negatywny wpływ na środowisko;

2) pkt 2, sprawdza się:

a) znajomość aktów prawnych, procedur i regulacji z zakresu bezpieczeństwa i eksploatacji kolei,

b) umiejętność określenia zasad odpowiedzialności oraz zadań pracowników wykonujących czynności związane z bezpieczeństwem i eksploatacją kolei;

3) pkt 3, sprawdza się znajomość:

a) budowy toru kolejowego i stacji kolejowych, w tym stacji rozrządowych,

b) budowli kolejowych,

c) techniki prowadzenia ruchu kolejowego,

d) stosowanych systemów zabezpieczenia ruchu i łączności,

e) urządzeń związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego,

f) budowy sieci trakcyjnej;

4) pkt 4, sprawdza się:

a) znajomość zasad działania i znaczenia radiołączności pociągowej,

b) umiejętność wskazania pracowników, z którymi maszynista kontaktuje się w trakcie jazdy za pomocą urządzeń radiołączności pociągowej, w tym dyżurnego ruchu i członków drużyny pociągowej,

c) umiejętność identyfikowania sytuacji, które wymagają nawiązania łączności za pomocą urządzeń radiołączności pociągowej,

d) znajomość metod nawiązywania łączności oraz połączeń alarmowych w systemie radiołączności analogowej i cyfrowej;

5) pkt 5, sprawdza się:

a) znajomość rodzajów trakcji,

b) umiejętność opisania głównych elementów, systemów, układów i podzespołów pojazdu kolejowego,

c) znajomość sposobów oznakowania pojazdów kolejowych,

d) znajomość dokumentów, które powinny znajdować się w pojeździe kolejowym,

e) znajomość zasad działania poszczególnych rodzajów urządzeń hamulcowych i znajomość sposobów obliczania masy hamującej,

f) umiejętność określenia maksymalnej prędkości pociągu,

g) umiejętność wskazania maksymalnych obciążeń i sił działających na sprzęg,

h) znajomość działania i funkcji systemów sterowania pociągiem;

6) pkt 6, sprawdza się:

a) znajomość zasad bezpieczeństwa ruchu kolejowego,

b) znajomość zagrożeń związanych z ruchem kolejowym oraz różnych środków stosowanych do ich ograniczania,

c) umiejętność rozpoznawania zdarzeń mających znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego i znajomość sposobów reakcji w przypadku ich wystąpienia,

d) znajomość procedur mających zastosowanie do zdarzeń z udziałem osób;

7) pkt 7, sprawdza się:

a) umiejętność określenia rozkładu sił działających na koła pojazdu kolejowego oraz czynników wpływających na skuteczność przyspieszenia i hamowania,

b) znajomość pojęć i zasad z zakresu elektrotechniki oraz znajomość metod pracy i warunków zachowania bezpieczeństwa przy urządzeniach elektroenergetycznych zainstalowanych w pojazdach kolejowych;

8) pkt 8, sprawdza się znajomość:

a) sygnałów nadawanych przez semafory, sygnalizatory powtarzające, tarcze ostrzegawcze semaforowe, tarcze ostrzegawcze przejazdowe, tarcze manewrowe i tarcze rozrządowe,

b) zasad umieszczenia sygnalizatorów,

c) sygnałów zamknięcia toru,

d) sygnałów zatrzymania i zmniejszenia prędkości podawanych przenośnymi tarczami,

e) sygnałów ogólnego stosowania podawanych przez uprawnione osoby,

f) sygnałów podawanych dźwiękowym urządzeniem ostrzegającym pojazdu kolejowego,

g) sygnałów podawanych przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów,

h) sygnałów na pociągach i pojazdach kolejowych,

i) sygnałów alarmowych,

j) wskaźników, w tym wskaźników stosowanych do prowadzenia ruchu pociągów z wykorzystaniem systemu ERTMS/ETCS,

k) sygnałów i wskaźników stosowanych wyłącznie na wyznaczonych liniach kolejowych i stacjach,

l) sygnałów na semaforach świetlnych, tarczach ostrzegawczych i sygnalizatorach powtarzających, stosowanych do odwołania.

Rozdział  3

Szczegółowy zakres wiedzy i umiejętności objętych egzaminem na świadectwo maszynisty

§  3.  [Zakres wiedzy i umiejętności objętych egzaminem na świadectwo maszynisty]

1. Szczegółowy zakres wiedzy i umiejętności objętych egzaminem na świadectwo maszynisty obejmuje zagadnienia dotyczące:

1) pojazdu kolejowego:

a) prób i kontroli przed jazdą,

b) znajomości pojazdu kolejowego,

c) prób hamulców,

d) sposobu funkcjonowania i prędkości maksymalnej pociągu w odniesieniu do charakterystyk linii kolejowych,

e) prowadzenia pociągu w sposób, który nie powoduje uszkodzeń infrastruktury kolejowej lub pojazdów kolejowych,

f) nieprawidłowości,

g) postępowania w przypadku poważnych wypadków, wypadków i incydentów,

h) warunków, które muszą być spełnione, aby kontynuować jazdę po poważnym wypadku, wypadku i incydencie z udziałem pojazdu kolejowego,

i) unieruchomienia pociągu;

2) infrastruktury kolejowej:

a) rodzaju eksploatacji i prędkości maksymalnej pociągu w odniesieniu do charakterystyk linii kolejowych,

b) znajomości linii kolejowych,

c) przepisów bezpieczeństwa i prowadzenia pociągu,

d) nieprawidłowości,

e) postępowania w przypadku poważnych wypadków, wypadków i incydentów, w tym z udziałem osób,

f) znajomości sygnalizacji kolejowej.

2. W zakresie zagadnień, o których mowa w ust. 1 pkt 1:

1) lit. a, sprawdza się umiejętność:

a) gromadzenia dokumentacji i niezbędnego wyposażenia,

b) weryfikacji, czy wyznaczony pojazd kolejowy z napędem własnym może być użyty do obsługi wyznaczonego pociągu,

c) wprowadzania do dokumentacji informacji dotyczących pojazdu kolejowego z napędem własnym i pociągu oraz sprawdzania zgodności zapisanych w dokumentacji informacji ze stanem faktycznym,

d) weryfikacji, przez dokonanie określonych prób i kontroli, czy urządzenia związane z bezpieczeństwem są sprawne;

2) lit. b, sprawdza się:

a) znajomość regulatorów i wskaźników znajdujących się w pojeździe kolejowym z napędem własnym, w tym dotyczących funkcjonowania napędu, hamulców oraz urządzeń kontroli czujności,

b) umiejętność weryfikacji wizualnej stanu technicznego pociągu oraz rozpoznawania oznak nieprawidłowości, zapobiegania ich powstawaniu i odpowiedniego reagowania na nieprawidłowości;

3) lit. c, sprawdza się umiejętność:

a) weryfikacji i obliczenia przed jazdą, czy rzeczywista masa hamująca pociągu odpowiada masie hamującej wymaganej dla danej linii kolejowej, zgodnie z wartościami podanymi w dokumentacji pociągu,

b) sprawdzenia działania poszczególnych elementów układu hamulcowego pojazdu trakcyjnego i pociągu przed jazdą, przy ich uruchamianiu oraz w czasie jazdy;

4) lit. d, sprawdza się stosowanie odpowiedniej techniki prowadzenia pociągu w celu zachowania maksymalnych dopuszczalnych prędkości pociągów, w zależności od następujących parametrów stałych i parametrów zmiennych linii lub odcinków linii kolejowych:

a) pochyleń miarodajnych,

b) łuków,

c) dopuszczalnych prędkości na odcinkach linii kolejowych,

d) doraźnych ograniczeń prędkości przekazanych maszyniście,

e) wskazań urządzeń sygnalizacyjnych,

f) panujących warunków atmosferycznych;

5) lit. e, sprawdza się umiejętność:

a) korzystania, zgodnie z obowiązującymi zasadami, z dostępnych układów sterowania,

b) uruchamiania pociągu, z uwzględnieniem przyczepności i ograniczenia mocy pojazdu trakcyjnego,

c) używania urządzeń hamulcowych;

6) lit. f, sprawdza się:

a) czy zdarzenia zaistniałe podczas prowadzenia pociągu są zauważane,

b) umiejętność dokonywania weryfikacji wizualnej stanu technicznego pociągu oraz rozpoznawania oznak nieprawidłowości, zapobiegania ich powstawaniu i odpowiedniego reagowania na nieprawidłowości,

c) znajomość stosowania dostępnych urządzeń zabezpieczenia ruchu kolejowego i środków łączności;

7) lit. g, sprawdza się:

a) znajomość obowiązujących procedur zabezpieczenia pociągu i wezwania pomocy w przypadku poważnego wypadku, wypadku i incydentu,

b) umiejętność ustalenia, czy w składzie pociągu znajdują się towary niebezpieczne, określenia ich rodzaju oraz umiejscowienia na podstawie dokumentacji pociągu,

c) znajomość procedur ewakuacji podróżnych z pociągu pasażerskiego w sytuacji awaryjnej;

8) lit. h, sprawdza się:

a) umiejętność dokonania oceny, czy po zaistnieniu poważnego wypadku, wypadku i incydentu pojazd kolejowy może kontynuować jazdę i określenia, jakie warunki muszą być spełnione, aby było to możliwe,

b) umiejętność określenia, czy przed kontynuacją jazdy pociągu jest potrzebna ocena rewidenta taboru,

c) znajomość określonych przez zarządcę infrastruktury procedur informowania o możliwości kontynuowania jazdy po zaistnieniu poważnego wypadku, wypadku i incydentu;

9) lit. i, sprawdza się wiedzę na temat możliwości zatrzymania pociągu lub jego części oraz zabezpieczenia pociągu lub jego części przed niespodziewanym uruchomieniem lub zbiegnięciem.

3. W zakresie zagadnień, o których mowa w ust. 1 pkt 2:

1) lit. a, sprawdza się stosowanie:

a) odpowiedniej techniki prowadzenia pociągu uwzględniającej charakterystykę linii kolejowej,

b) maksymalnej prędkości pociągu odpowiadającej warunkom atmosferycznym obowiązującym dla linii kolejowej lub ograniczeniom prędkości,

c) przyjętych od zarządcy infrastruktury lub użytkownika bocznicy kolejowej informacji;

2) lit. b, sprawdza się:

a) umiejętność przewidywania zagrożeń, które mogą powstać w czasie jazdy, oraz odpowiedniego im zapobiegania, uwzględniając bezpieczeństwo ruchu kolejowego, punktualność prowadzenia pociągu oraz ekonomikę jazdy,

b) wiedzę na temat linii kolejowych, urządzeń na trasie jazdy oraz postępowania w przypadku wyznaczenia tras zastępczych,

c) znajomość:

– warunków eksploatacji linii kolejowej, w tym zmiany toru i zasad prowadzenia ruchu jednokierunkowego,

– dokumentów zarządcy infrastruktury dotyczących linii kolejowej w zakresie obowiązującym na stanowisku maszynisty,

– torów, które mogą być wykorzystane do danego rodzaju przewozów,

– obowiązujących zasad prowadzenia ruchu pociągów oraz systemu sygnalizacyjnego,

– systemu blokady liniowej i związanych z nim przepisów,

– nazw stacji kolejowych, ich położenia na linii kolejowej oraz warunków widoczności stacji i nastawni,

– sygnalizacji przejściowej między różnymi systemami sterowania ruchem kolejowym lub systemami zasilania trakcyjnego,

– ograniczeń prędkości dla różnych kategorii prowadzonych pociągów,

– profili topograficznych,

– szczególnych warunków hamowania na liniach o stromym nachyleniu,

– szczególnych właściwości eksploatacyjnych, w tym specjalnych sygnałów, znaków i warunków odjazdu;

3) lit. c, sprawdza się:

a) wiedzę w zakresie warunków uruchamiania pociągu, w tym warunków wynikających z przepisów wydanych na podstawie art. 17 ust. 7 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, zwanej dalej "ustawą", oraz przepisów wewnętrznych przewoźnika kolejowego lub zarządcy infrastruktury,

b) umiejętność obserwowania sygnałów urządzeń przytorowych i urządzeń znajdujących się w pojeździe trakcyjnym, odpowiedniego ich interpretowania i postępowania zgodnie z odpowiednimi procedurami ustalonymi przez przewoźnika kolejowego lub zarządcę infrastruktury,

c) umiejętność prowadzenia pociągu w sposób bezpieczny i zgodnie z ustalonymi procedurami dotyczącymi jazdy,

d) umiejętność stosowania się do otrzymanych poleceń dotyczących warunków prowadzenia pociągu określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 17 ust. 7 ustawy,

e) przestrzeganie czasów postojów wynikających z dokumentacji pociągu,

f) umiejętność ustalenia miejsca położenia pociągu na linii kolejowej,

g) umiejętność używania hamulców pociągu z uwzględnieniem warunków linii kolejowej,

h) umiejętność regulowania prędkości jazdy pociągu zgodnie z rozkładem jazdy oraz otrzymanymi poleceniami dotyczącymi warunków prowadzenia pociągu określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 17 ust. 7 ustawy;

4) lit. d, sprawdza się umiejętność:

a) zauważania nieprawidłowości dotyczących infrastruktury kolejowej i otoczenia, w tym urządzeń sygnalizacyjnych, torów kolejowych i ich otoczenia, zasilania w energię trakcyjną, przejazdów kolejowo-drogowych, ruchu kolejowego,

b) określania odległości dzielącej prowadzony pojazd kolejowy od przeszkód zagrażających bezpieczeństwu ruchu kolejowego,

c) informowania zarządcy infrastruktury o miejscu i charakterze zaobserwowanych nieprawidłowości wraz z upewnieniem się, że informacja ta została należycie zrozumiana,

d) podejmowania działań uwzględniających infrastrukturę kolejową, które mają na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa ruchu kolejowego i osób;

5) lit. e, sprawdza się umiejętność:

a) podejmowania działań w celu ochrony pociągu i wezwania pomocy w przypadku poważnego wypadku, wypadku i incydentu, w tym z udziałem osób,

b) dokonania oceny dotyczącej warunków zatrzymania pociągu w przypadku pożaru w pociągu - w celu umożliwienia ewakuacji pasażerów,

c) przekazania informacji dotyczącej pożaru odpowiednim służbom,

d) informowania zarządcy infrastruktury o gotowości i braku przeszkód do kontynuowania jazdy po wystąpieniu poważnego wypadku, wypadku i incydentu - zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 17 ust. 7 ustawy,

e) dokonania oceny, czy jest możliwe dalsze prowadzenie pociągu po infrastrukturze kolejowej i określenia, jakie warunki muszą być spełnione, aby było to możliwe;

6) lit. f, sprawdza się znajomość:

a) sygnałów nadawanych przez semafory, sygnalizatory powtarzające, tarcze ostrzegawcze semaforowe, tarcze ostrzegawcze przejazdowe, tarcze manewrowe i tarcze rozrządowe,

b) zasad umieszczenia sygnalizatorów,

c) sygnałów zamknięcia toru,

d) sygnałów zatrzymania i zmniejszenia prędkości podawanych przenośnymi tarczami,

e) sygnałów ogólnego stosowania podawanych przez uprawnione osoby,

f) sygnałów podawanych dźwiękowym urządzeniem ostrzegającym pojazdu kolejowego,

g) sygnałów podawanych przy wyprawianiu i przepuszczaniu pociągów,

h) sygnałów na pociągach i pojazdach kolejowych,

i) sygnałów alarmowych,

j) wskaźników, w tym wskaźników stosowanych do prowadzenia ruchu pociągów z wykorzystaniem systemu ERTMS/ETCS,

k) sygnałów i wskaźników stosowanych wyłącznie na wyznaczonych liniach kolejowych i stacjach,

l) sygnałów na semaforach świetlnych, tarczach ostrzegawczych i sygnalizatorach powtarzających, stosowanych do odwołania.

Rozdział  4

Egzamin na licencję maszynisty

§  4.  [Rezerwacja terminu egzaminu na licencję maszynisty]

1. Kandydat na maszynistę za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego krajowy rejestr maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe, o którym mowa w art. 25x ust. 1 ustawy, zwany dalej "rejestrem", wybiera termin egzaminu na licencję maszynisty z wykazu terminów sesji egzaminacyjnych opublikowanych na podstawie art. 22ba ust. 5 ustawy.

2. Rezerwacja terminu egzaminu na licencję maszynisty jest dokonywana za pomocą systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr i następuje po złożeniu i podpisaniu przez kandydata na maszynistę wniosku w sposób określony w art. 22ba ust. 2 ustawy.

§ 5. [Termin i miejsce przeprowadzenia egzaminu na licencję maszynisty] Egzamin na licencję maszynisty przeprowadza się w terminie i miejscu określonych w powiadomieniu Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, zwanego dalej "Prezesem UTK", przekazanym kandydatowi na maszynistę za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr.

§  6.  [Czas trwania i warunki przeprowadzania egzaminu na licencję maszynisty]

1. Przed rozpoczęciem egzaminu na licencję maszynisty egzaminator przeprowadzający ten egzamin:

1) dokonuje przydzielenia stanowisk egzaminacyjnych kandydatom na maszynistów dopuszczonym do egzaminu na licencję maszynisty;

2) przeprowadza szkolenie z działania systemu teleinformatycznego, za pomocą którego jest przeprowadzany egzamin.

2. Egzamin na licencję maszynisty przeprowadza się w sposób zapewniający samodzielne rozwiązanie testu, o którym mowa w art. 22ba ust. 9 ustawy, zwanego dalej "testem na licencję", przez kandydata na maszynistę.

3. Egzamin na licencję maszynisty trwa 200 minut.

4. W czasie trwania egzaminu na licencję maszynisty:

1) w sali egzaminacyjnej nie znajdują się przedmioty mogące stanowić pomoc dla kandydatów na maszynistów;

2) kandydatom na maszynistów zabrania się:

a) porozumiewania się między sobą,

b) posiadania materiałów i urządzeń służących do przekazu lub odbioru informacji i korzystania z nich,

c) zmieniania przydzielonych stanowisk egzaminacyjnych,

d) opuszczania sali egzaminacyjnej, z zastrzeżeniem opuszczenia sali egzaminacyjnej w wyjątkowej sytuacji, po uzyskaniu zgody egzaminatora przeprowadzającego egzamin na licencję maszynisty oraz pod nadzorem osoby przez niego wskazanej;

3) w sali egzaminacyjnej mogą przebywać wyłącznie:

a) kandydaci na maszynistów dopuszczeni do egzaminu na licencję maszynisty,

b) egzaminator przeprowadzający egzamin na licencję maszynisty,

c) Prezes UTK lub upoważnione przez niego osoby - jeżeli ich obecność nie zakłóca i nie utrudnia przebiegu egzaminu na licencję maszynisty;

4) kandydatom na maszynistów nie udziela się żadnych wyjaśnień dotyczących pytań.

§  7.  [Pytania testowe]

1. Test na licencję składa się ze 100 pytań obejmujących:

1) 6 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 1;

2) 5 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 2;

3) 35 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 3;

4) 8 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 4;

5) 25 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 5;

6) 3 pytania - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 6;

7) 3 pytania - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 7;

8) 15 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 8.

2. Do każdego pytania są przyporządkowane cztery odpowiedzi.

3. Za każdą prawidłową odpowiedź uzyskuje się 1 punkt.

§  8.  [Warunki uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu na licencję maszynisty]

1. Uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu na licencję maszynisty następuje po łącznym spełnieniu warunków:

1) uzyskaniu co najmniej 75 punktów z testu na licencję;

2) uzyskaniu co najmniej połowy punktów z pytań dotyczących poszczególnych zakresów zagadnień, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 1-7;

3) uzyskaniu maksymalnej liczby punktów z pytań dotyczących zakresu zagadnienia, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 8.

2. Naruszenie przez kandydata na maszynistę zasad, o których mowa w § 6 ust. 4 pkt 2, powoduje jego wykluczenie z egzaminu na licencję maszynisty. Wykluczenie z egzaminu na licencję maszynisty jest równoznaczne z uzyskaniem negatywnego wyniku z egzaminu.

3. Ostateczny wynik egzaminu na licencję maszynisty zatwierdza egzaminator przeprowadzający ten egzamin w protokole, o którym mowa w § 9.

§ 9. [Protokół z egzaminu na licencję maszynisty] W terminie 3 dni roboczych od dnia przeprowadzenia egzaminu na licencję maszynisty egzaminator przeprowadzający ten egzamin sporządza protokół zawierający:

1) datę przeprowadzenia egzaminu na licencję maszynisty;

2) imię (imiona) i nazwisko kandydata na maszynistę oraz jego numer PESEL, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument;

3) imię (imiona) i nazwisko oraz numer ewidencyjny egzaminatora przeprowadzającego egzamin na licencję maszynisty;

4) uzyskany wynik z testu na licencję oraz wynik zatwierdzony przez egzaminatora przeprowadzającego egzamin na licencję maszynisty;

5) ewentualne uwagi egzaminatora przeprowadzającego egzamin na licencję maszynisty;

6) uzasadnienie negatywnego wyniku egzaminu na licencję maszynisty - jeżeli dotyczy;

7) podpis egzaminatora przeprowadzającego egzamin na licencję maszynisty.

§  10.  [Ponowny egzamin na licencję maszynisty]

1. Do ponownego egzaminu na licencję maszynisty stosuje się przepisy § 4 ust. 1 oraz § 5-9.

2. Rezerwacja terminu ponownego egzaminu na licencję maszynisty jest dokonywana za pomocą systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr i następuje po wybraniu przez kandydata na maszynistę terminu zgodnie z § 4 ust. 1.

Rozdział  5

Egzamin na świadectwo maszynisty

§ 11. [Termin i miejsce przeprowadzenia egzaminu na świadectwo maszynisty] Część teoretyczną egzaminu na świadectwo maszynisty, o której mowa w art. 22bb ust. 6 ustawy, przeprowadza się w terminach i miejscach określonych w powiadomieniach Prezesa UTK, przekazywanych kandydatowi oraz przewoźnikowi kolejowemu lub zarządcy infrastruktury zatrudniającemu kandydata na maszynistę za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego rejestr.

§  12.  [Forma części teoretycznej egzaminu na świadectwo maszynisty]

1. Część teoretyczna egzaminu na świadectwo maszynisty przeprowadzana w formie testu, o którym mowa w art. 22bb ust. 6 pkt 1 ustawy, zwana dalej "testem na świadectwo", obejmuje sprawdzenie wiedzy z zakresu zagadnień, o których mowa w § 3 ust. 1.

2. Do testu na świadectwo stosuje się odpowiednio przepisy § 6 ust. 1-4.

§  13.  [Pytania testowe]

1. Test na świadectwo składa się ze 100 pytań obejmujących:

1) 25 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1;

2) 60 pytań - z zakresu zagadnień, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 lit. a-e;

3) 15 pytań - z zakresu zagadnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 lit. f.

2. Do każdego pytania przyporządkowane są cztery odpowiedzi.

3. Za każdą prawidłową odpowiedź uzyskuje się 1 punkt.

§  14.  [Warunki uzyskania pozytywnego wyniku z części teoretycznej egzaminu na świadectwo maszynisty]

1. Uzyskanie pozytywnego wyniku z testu na świadectwo następuje po łącznym spełnieniu warunków:

1) uzyskaniu co najmniej 75 punktów z testu na świadectwo;

2) uzyskaniu co najmniej połowy punktów z pytań dotyczących poszczególnych zakresów zagadnień, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2 lit. a-e;

3) uzyskaniu maksymalnej liczby punktów z pytań dotyczących zakresu zagadnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 2 lit. f.

2. Naruszenie przez kandydata na maszynistę zasad, o których mowa w § 6 ust. 4 pkt 2, powoduje jego wykluczenie z egzaminu na świadectwo maszynisty. Wykluczenie z egzaminu na świadectwo maszynisty jest równoznaczne z uzyskaniem negatywnego wyniku z egzaminu.

3. Do zatwierdzenia ostatecznego wyniku testu na świadectwo przepisy § 8 ust. 3 i § 9 stosuje się odpowiednio, z tym że egzaminator przeprowadzający test na świadectwo sporządza protokół niezwłocznie po zakończeniu tego testu.

§  15.  [Warunek dopuszczenia do egzaminu na symulatorze]

1. Warunkiem dopuszczenia kandydata na maszynistę do części teoretycznej egzaminu na świadectwo maszynisty przeprowadzanej w formie zadań, o których mowa w art. 22bb ust. 6 pkt 2 ustawy, zwanej dalej "egzaminem na symulatorze", jest uzyskanie pozytywnego wyniku z testu na świadectwo, zatwierdzonego zgodnie z § 14 ust. 3.

2. Egzamin na symulatorze poprzedza trzydziestominutowy instruktaż z obsługi pulpitu.

§  16.  [Czas trwania egzaminu na symulatorze]

1. Egzamin na symulatorze trwa 90 minut.

2. Jeżeli zadania egzaminacyjne określone w scenariuszu egzaminacyjnym, o którym mowa w § 18, zostały zrealizowane, a kandydat na maszynistę uzyskał pozytywny wynik, o którym mowa w § 19, egzaminator przeprowadzający egzamin na symulatorze może zakończyć ten egzamin przed upływem czasu, o którym mowa w ust. 1, nie wcześniej jednak niż po upływie 60 minut od rozpoczęcia tego egzaminu.

§ 17. [Osoy przebywające w kabinie symulatora w czasie trwania egzaminu na symulatorze] W czasie trwania egzaminu na symulatorze w kabinie symulatora pojazdu kolejowego może przebywać wyłącznie kandydat na maszynistę.

§  18.  [Zadania egzaminacyjne wykonywane podczas egzaminu na symulatorze]

1. Egzamin na symulatorze polega na wykonaniu zadań egzaminacyjnych określonych w scenariuszu egzaminacyjnym, który opracowuje egzaminator przeprowadzający egzamin na symulatorze.

2. Scenariusz egzaminacyjny obejmuje:

1) symulację standardowych warunków prowadzenia pociągu albo jazdy manewrowej - w zależności od kategorii świadectwa, o którą ubiega się kandydat na maszynistę;

2) 5 zadań polegających na symulowaniu sytuacji niestandardowych, z czego:

a) 2 zadania obejmują sytuacje zamierzone, dla których sposób prowadzenia ruchu kolejowego został uregulowany w przepisach wydanych na podstawie art. 17 ust. 7 ustawy,

b) 3 zadania obejmują sytuacje losowe związane z występowaniem nagłych, nieprzewidzianych sytuacji lub czynników, mających źródło w systemie kolejowym i poza tym systemem, lub sytuacji niebezpiecznych.

3. Zadania, o których mowa w ust. 2 pkt 2, mają na celu sprawdzenie:

1) umiejętności zachowania się kandydata na maszynistę w normalnych sytuacjach związanych z ruchem pociągów;

2) postępowania kandydata na maszynistę podczas prowadzenia pociągu w różnych warunkach i konfiguracjach ruchowych na liniach jednotorowych i dwutorowych z różnego rodzaju blokadami liniowymi;

3) sprawdzenie reakcji kandydata na maszynistę na sygnały nadawane przez sygnalizatory kolejowe, pracowników kolejowych oraz wskaźniki, a także urządzenia zabezpieczenia ruchu pociągów;

4) sprawdzenie umiejętności kandydata na maszynistę porozumiewania się z użyciem radiołączności pociągowej.

§ 19. [Warunki uzyskania pozytywnego wyniku z egzaminu na symulatorze] Kandydat na maszynistę uzyskuje pozytywny wynik z egzaminu na symulatorze, jeżeli wykona wszystkie zadania, o których mowa w § 18 ust. 2, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami obowiązującymi na infrastrukturze kolejowej, na której odbywa się egzamin.

§ 20. [Protokół z egzaminu na symulatorze] W terminie 3 dni roboczych od dnia przeprowadzenia egzaminu na symulatorze egzaminator przeprowadzający ten egzamin sporządza protokół zawierający:

1) datę przeprowadzenia egzaminu na symulatorze;

2) imię (imiona) i nazwisko kandydata na maszynistę oraz jego numer PESEL, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument;

3) dokumentację z przebiegu egzaminu na symulatorze;

4) wynik egzaminu na symulatorze;

5) ewentualne uwagi egzaminatora przeprowadzającego egzamin na symulatorze;

6) uzasadnienie negatywnego wyniku egzaminu na symulatorze maszynisty - jeżeli dotyczy;

7) podpis egzaminatora przeprowadzającego egzamin na symulatorze.

§ 21. [Część praktyczna egzaminu na świadectwo maszynisty] W czasie trwania części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty, o której mowa w art. 22bb ust. 9 ustawy, zwanej dalej "częścią praktyczną":

1) egzaminatorzy przeprowadzający część praktyczną:

a) sprawują osobisty i bezpośredni nadzór nad kandydatem na maszynistę podczas prowadzenia pojazdu kolejowego,

b) weryfikują poprawność wykonywania czynności i zadań,

c) przestrzegają przepisów dotyczących bezpieczeństwa ruchu kolejowego, sygnalizacji kolejowej i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

d) przerywają część praktyczną oraz zatrzymują pociąg lub ograniczają jego prędkość w przypadku nieprawidłowej obsługi pociągu przez kandydata na maszynistę,

e) przeciwdziałają wszystkim sytuacjom powodującym zagrożenie bezpieczeństwa ruchu pociągów lub możliwości uszkodzenia taboru;

2) kandydat na maszynistę:

a) prowadzi pociąg zgodnie z jego parametrami, z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej oraz rozkładem jazdy,

b) prawidłowo i nie powodując usterek obsługuje pojazd kolejowy z napędem zgodnie z jego dokumentacją techniczno-ruchową,

c) niezwłocznie wykonuje polecenia egzaminatorów przeprowadzających cześć praktyczną,

d) zapowiada sygnały wyświetlane na sygnalizatorach oraz informuje o wszystkich zauważonych nieprawidłowościach.

§ 22. [Omówienie z kandydatem na maszynistę przebiegu części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty i przedstawienie jej wyniku] Po przeprowadzonej części praktycznej egzaminatorzy przeprowadzający część praktyczną omawiają z kandydatem na maszynistę uwagi i nieprawidłowości stwierdzone w trakcie prowadzenia pojazdu kolejowego oraz przedstawiają wynik części praktycznej.

§ 23. [Warunki uzyskania pozytywnego wyniku z części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty] Warunkiem uzyskania pozytywnego wyniku z części praktycznej jest wykonanie przejazdu zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami obowiązującymi na infrastrukturze kolejowej, na której odbywa się część praktyczna.

§ 24. [Protokół z części praktycznej egzaminu na świadectwo maszynisty] W terminie 3 dni roboczych od dnia przeprowadzenia części praktycznej egzaminatorzy przeprowadzający część praktyczną sporządzają z niej protokół zawierający:

1) datę przeprowadzenia części praktycznej;

2) imię (imiona) i nazwisko kandydata na maszynistę oraz jego numer PESEL, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument;

3) dokumentację z przebiegu części praktycznej;

4) wynik egzaminu na świadectwo maszynisty;

5) ewentualne uwagi egzaminatorów przeprowadzających część praktyczną;

6) uzasadnienie negatywnego wyniku egzaminu na świadectwo maszynisty - jeżeli dotyczy;

7) podpisy egzaminatorów przeprowadzających część praktyczną.

§ 25. [Ponowny egzamin na świadectwo maszynisty] Do ponownego egzaminu na świadectwo maszynisty stosuje się przepisy § 11-24.

Rozdział  6

Przepis końcowy

§ 26. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. ³

1 Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2021 r. poz. 937).

2 Niniejsze rozporządzenie w zakresie swojej regulacji wdraża dyrektywę 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 51, Dz. Urz. UE L 184 z 25.06.2014, str. 11, Dz. Urz. UE L 146 z 03.06.2016, str. 22 oraz Dz. Urz. UE L 97 z 08.04.2019, str. 1).

3 Niniejsze rozporządzenie było w zakresie sposobu, formy oraz trybu przygotowania oraz przeprowadzenia egzaminów dla kandydatów na maszynistów ubiegających się o uzyskanie licencji i świadectwa maszynisty, a także zakresu wiedzy i umiejętności objętych egzaminem niezbędnym dla uzyskania licencji i świadectwa maszynisty poprzedzone rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie świadectwa maszynisty (Dz. U. poz. 212, z 2015 r. poz. 1410, z 2016 r. poz. 1848, z 2017 r. poz. 2430 oraz z 2019 r. poz. 556) oraz rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 10 lutego 2014 r. w sprawie licencji maszynisty (Dz. U. z 2019 r. poz. 2373), które w zakresie uregulowanym w niniejszym rozporządzeniu tracą moc z dniem 1 stycznia 2023 r. w związku z wejściem życie ustawy z dnia 23 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (Dz. U. poz. 1556).

• Identyfikator: Dz.U.2022.2557
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Egzaminy na licencję i świadectwo maszynisty
• Data aktu: 29/11/2022
• Data ogłoszenia: 09/12/2022
• Data wejścia w życie: 01/01/2023