Akty Prawne
Dziennik Ustaw
Dz.U.2011.100.582

Podstawy programowe kształcenia w zawodach: blacharz izolacji przemysłowych, monter izolacji przemysłowych, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, opiekun osoby starszej, technik energetyk, technik gazownictwa, technik przeróbki kopalin stałych, technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego, technik tyfloinformatyk i technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ¹⁾

z dnia 19 kwietnia 2011 r.

w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: blacharz izolacji przemysłowych, monter izolacji przemysłowych, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, opiekun osoby starszej, technik energetyk, technik gazownictwa, technik przeróbki kopalin stałych, technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego, technik tyfloinformatyk i technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Określa się podstawy programowe kształcenia w następujących zawodach objętych klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860, z 2008 r. Nr 144, poz. 903 oraz z 2010 r. Nr 60, poz. 374):

______

¹⁾ Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).

²⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705 oraz z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991.

ZAŁĄCZNIK Nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

SYMBOL CYFROWY 721[05]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać rodzaje podstawowych instalacji i urządzeń przemysłowych wymagających izolacji;

2) rozróżniać rodzaje izolacji przemysłowych;

3) określać zasady montażu izolacji przemysłowych;

4) określać rolę i zadania płaszczy ochronnych stosowanych do izolacji instalacji i urządzeń przemysłowych;

5) rozróżniać rodzaje materiałów blacharskich stosowanych do wykonywania płaszczy ochronnych;

6) rozróżniać rodzaje materiałów konstrukcyjnych oraz określać ich właściwości;

7) określać warunki magazynowania i składowania materiałów stosowanych do wykonywania i montażu płaszczy ochronnych;

8) rozpoznawać rodzaje korozji oraz określać sposoby zapobiegania;

9) wykonywać szkice robocze i izometryczne instalacji przemysłowych;

10) wykonywać podstawowe obliczenia warsztatowe;

11) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

12) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji;

13) dobierać metody i techniki połączeń blach oraz elementów konstrukcyjnych;

14) posługiwać się przyrządami oraz urządzeniami kontrolno-pomiarowymi;

15) oceniać jakość materiałów przeznaczonych do różnych rodzajów obróbki;

16) wykonywać trasowanie na podstawie pomiarów i rysunków;

17) wykonywać czynności związane z obróbką ręczną i obróbką skrawaniem;

18) wykonywać operacje blacharskie z zastosowaniem narzędzi ręcznych, elektronarzędzi i maszyn, zgodnie z zasadami ich użytkowania;

19) wykonywać elementy płaszczy ochronnych z zastosowaniem różnych rozwiązań konstrukcyjnych;

20) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne elementów konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji;

21) planować kolejność operacji i czynności związanych z wykonywaniem i montażem płaszczy ochronnych;

22) wykonywać montaż płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

23) użytkować rusztowania i pomosty robocze;

24) zabezpieczać wykonane elementy konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przed uszkodzeniem oraz szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych;

25) transportować i składować wyroby blacharskie, elementy konstrukcyjne oraz elementy przeznaczone do montażu płaszczy ochronnych izolacji;

26) wykonywać prace związane z rekonstrukcją i naprawą elementów konstrukcyjnych i płaszczy ochronnych izolacji;

27) oceniać jakość wykonywanych prac;

28) dokonywać rozliczenia robocizny, materiałów oraz sprzętu;

29) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

30) korzystać z norm, katalogów, instrukcji oraz innych źródeł informacji i doradztwa specjalistycznego;

31) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

32) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

33) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

34) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

35) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

36) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

37) korzystać z różnych źródeł informacji;

38) prowadzić działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie blacharz izolacji przemysłowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie operacji blacharskich i ślusarskich związanych z przygotowaniem elementów konstrukcyjnych oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

2) wykonywanie konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

3) wykonywanie płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

4) wykonywanie prac związanych z rekonstrukcją i naprawą elementów konstrukcyjnych i płaszczy ochronnych izolacji.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) technologia blacharstwa izolacji przemysłowych;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia i prawa z zakresu mechaniki, elektrotechniki oraz przewodnictwa cieplnego;

2) rozpoznawać podstawowe źródła i odbiorniki energii elektrycznej;

3) przewidywać zagrożenia związane z pracą urządzeń elektrycznych oraz określać ich skutki;

4) wykonywać podstawowe pomiary wielkości geometrycznych oraz interpretować wyniki pomiarów;

5) rozróżniać rodzaje rysunków technicznych i określać ich zastosowanie;

6) sporządzać rysunki podstawowych konstrukcji geometrycznych;

7) wykonywać rzuty prostokątne i aksonometryczne;

8) wykonywać rysunki widoków, przekrojów i kładów;

9) stosować symbole graficzne i uproszczenia rysunkowe;

10) sporządzać szkice i rysunki schematyczne;

11) wymiarować i opisywać rysunki;

12) odczytywać i sporządzać rysunki rozwinięć blacharskich;

13) stosować zasady wymiarowania płaszczy ochronnych wykonanych z blachy;

14) sporządzać rysunki elementów płaszczy ochronnych o różnych rozwiązaniach konstrukcyjnych;

15) wyjaśniać znaczenie izolacji przemysłowych;

16) rozróżniać rodzaje instalacji oraz izolacji przemysłowych;

17) rozróżniać rodzaje płaszczy ochronnych stosowanych w izolacjach przemysłowych;

18) rozróżniać rodzaje materiałów blacharskich stosowanych w izolacjach przemysłowych oraz określać ich właściwości;

19) określać rodzaje konstrukcji stosowanych w instalacjach przemysłowych;

20) rozpoznawać rodzaje korozji i określać sposoby zapobiegania;

21) określać warunki magazynowania, przechowywania i składowania materiałów blacharskich, konstrukcyjnych oraz wyrobów gotowych;

22) rozróżniać przyrządy pomiarowe i określać ich zastosowanie;

23) charakteryzować podstawowe operacje ślusarskie i blacharskie;

24) wyjaśniać zasady wykonywania operacji obróbki ręcznej oraz obróbki skrawaniem;

25) określać zasady wykonywania operacji kształtowania płaszcza ochronnego;

26) rozróżniać rodzaje połączeń elementów blacharskich i konstrukcyjnych;

27) rozróżniać narzędzia, sprzęt i maszyny do obróbki ręcznej oraz obróbki skrawaniem materiałów blacharskich;

28) wyjaśniać budowę, zasady działania i obsługi maszyn stosowanych do wykonywania konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

29) określać zasady montażu konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji;

30) charakteryzować rodzaje, budowę i zasady eksploatacji rusztowań.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) przepływ ciepła, pole magnetyczne, prąd elektryczny, elektromagnetyzm;

2) instalacje i urządzenia elektryczne;

3) ochrona przeciwporażeniowa oraz bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych;

4) podstawy miernictwa warsztatowego;

5) podstawy rysunku technicznego;

6) zasady sporządzania szkiców i rysunków schematycznych;

7) rzutowanie prostokątne i aksonometryczne;

8) zasady wykonywania widoków, przekrojów i kładów;

9) symbole graficzne i uproszczenia rysunkowe;

10) zasady sporządzania rysunków izometrycznych;

11) zasady wymiarowania płaszczy ochronnych z blachy;

12) rysunki różnych rozwiązań konstrukcyjnych płaszczy ochronnych;

13) rola i zadania izolacji przemysłowych;

14) rodzaje instalacji przemysłowych;

15) rodzaje izolacji przemysłowych;

16) rodzaje konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

17) materiały konstrukcyjne, blacharskie, łączniki oraz materiały pomocnicze stosowane do montażu izolacji przemysłowych;

18) rodzaje korozji i sposoby zapobiegania;

19) przechowywanie i składowanie materiałów blacharskich, konstrukcyjnych i wyrobów gotowych;

20) przyrządy pomiarowe;

21) podstawowe operacje ślusarskie i blacharskie;

22) podstawowe operacje obróbki skrawaniem;

23) zasady kształtowania elementów płaszczy ochronnych;

24) połączenia rozłączne i nierozłączne;

25) narzędzia ślusarskie i blacharskie;

26) maszyny i urządzenia stosowane w blacharstwie izolacji przemysłowych;

27) budowa i eksploatacja rusztowań;

28) zasady pracy na wysokości.

BLOK: TECHNOLOGIA BLACHARSTWA IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną instalacji oraz izolacji przemysłowych;

2) odczytywać rysunki izometryczne instalacji przemysłowych;

3) dobierać sposoby wykonania konstrukcji i płaszczy ochronnych na podstawie dokumentacji;

4) planować czynności związane z wykonywaniem konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

5) dobierać materiały i wyroby do wykonywania konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

6) dobierać wyroby i materiały pomocnicze do wykonywania konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

7) oceniać jakość i przydatność materiałów oraz wyrobów przeznaczonych do wykonywania konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

8) wykonywać przedmiary konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

9) wykonywać podstawowe obliczenia warsztatowe;

10) wykonywać pomiary warsztatowe;

11) obliczać ilość materiałów potrzebnych do wykonania planowanych robót;

12) dobierać narzędzia do planowanych operacji blacharskich;

13) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

14) przygotowywać blachy i inne materiały do obróbki;

15) wykonywać trasowanie blach i innych materiałów;

16) wykonywać płaszcze ochronne o różnych rozwiązaniach konstrukcyjnych;

17) dobierać maszyny i urządzenia do określonych procesów technologicznych;

18) obsługiwać maszyny oraz posługiwać się narzędziami zgodnie z zasadami eksploatacji;

19) wykonywać operacje obróbki ręcznej oraz obróbki skrawaniem elementów konstrukcyjnych;

20) wykonywać czynności związane z ręcznym i mechanicznym kształtowaniem blach;

21) dobierać metody połączeń elementów konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji w zależności od ich kształtu i rodzaju materiału;

22) wykonywać połączenia elementów blach oraz innych materiałów różnymi technikami;

23) wykonywać podstawowe operacje związane z przygotowaniem i montażem płaszczy ochronnych izolacji;

24) wykonywać operacje związane z przygotowaniem i montażem konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

25) oceniać jakość wykonanych robót ślusarskich i blacharskich;

26) dokonywać konserwacji, naprawy i wymiany uszkodzonych elementów płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych oraz konstrukcji wsporczych i nośnych;

27) rozliczać robociznę, materiały i sprzęt oraz obliczać należność za wykonaną pracę;

28) korzystać z norm, katalogów i instrukcji oraz specjalistycznych programów komputerowych;

29) stosować środki ochrony indywidualnej podczas robót blacharskich.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna i technologiczna;

2) sposoby wykonania konstrukcji i płaszczy ochronnych;

3) technologia wykonywania konstrukcji i płaszczy ochronnych;

4) materiały konstrukcyjne metalowe i niemetalowe oraz materiały pomocnicze;

5) rodzaje blach stosowanych do wykonywania płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

6) ocena jakości materiałów stosowanych w blacharstwie izolacji przemysłowych;

7) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

8) pomiary i obliczenia warsztatowe;

9) zapotrzebowanie na materiały i wyroby stosowane do wykonywania robót blacharskich;

10) narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane podczas wykonywania konstrukcji wsporczych i nośnych oraz obróbki blach;

11) organizacja stanowiska pracy;

12) trasowanie na płaszczyźnie, trasowanie przestrzenne;

13) konstrukcje płaszczy ochronnych izolacji;

14) obróbka ręczna i obróbka skrawaniem elementów konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

15) metody kształtowania blach;

16) technologia wykonywania połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

17) zasady wykonywania płaszczy ochronnych oraz konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

18) kontrola jakości wykonywanych robót ślusarskich i blacharskich;

19) naprawa konstrukcji wsporczych i nośnych oraz elementów wykonanych z blachy;

20) konserwacja narzędzi i maszyn;

21) metody kalkulacji kosztów wykonania wyrobu;

22) normy, katalogi i instrukcje dotyczące izolacji przemysłowych;

23) specjalistyczne programy komputerowe;

24) środki ochrony indywidualnej.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) stosować środki ochrony indywidualnej;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) elementy ergonomii;

9) środki ochrony indywidualnej;

10) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) zasady i metody komunikowania się;

12) elementy socjologii i psychologii pracy;

13) formy doskonalenia zawodowego;

14) źródła informacji zawodowej;

15) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Techniczne podstawy zawodu	25
Technologia blacharstwa izolacji przemysłowych	50
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku i dokumentacji technicznej;

2) pracownia technologii;

3) pracownia komputerowa;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku i dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) plansze i modele figur płaskich brył geometrycznych;

3) przekroje, widoki i rozwinięcia brył geometrycznych;

4) model rzutni prostokątnej;

5) plansze i katalogi do nauki rysowania siatek rozwinięć blacharskich;

6) przybory kreślarskie i przyrządy pomiarowe;

7) materiały dydaktyczne przedstawiające zasady sporządzania rysunków i szkiców, zasady rzutowania, wymiarowania, wykonywania widoków oraz przekrojów i kładów;

8) plansze do rysowania uproszczeń rysunkowych instalacji przemysłowych i izolacji oraz połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

9) rysunki szczegółów różnego typu izolacji przemysłowych;

10) przykładową dokumentację izolacji przemysłowych;

11) modele płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

12) poradniki warsztatowe i normy PN, PN-ISO;

13) zestaw do prezentacji multimedialnych.

Pracownia technologii powinna być wyposażona w:

1) katalogi i prospekty materiałów stosowanych w izolacjach przemysłowych;

2) modele instalacji przemysłowych;

3) próbki materiałów konstrukcyjnych;

4) elementy konstrukcji wsporczych i nośnych;

5) modele konstrukcji wsporczych i nośnych;

6) modele płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

7) wzorniki blach stosowanych w izolacjach przemysłowych;

8) materiały pomocnicze, uszczelniające i łączniki;

9) katalogi materiałów i wyrobów stosowanych do wykonywania konstrukcji oraz płaszczy ochronnych;

10) narzędzia do obróbki ręcznej blach;

11) katalogi maszyn do cięcia i kształtowania blach;

12) przykładowe dokumentacje techniczne i technologiczne;

13) przyrządy pomiarowe i narzędzia traserskie;

14) zdjęcia, rysunki, plansze, zestawy foliogramów i fazogramów oraz materiały rysunkowe i filmowe dotyczące wykonywania płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

15) sprzęt do prezentacji multimedialnych;

16) Katalogi Nakładów Rzeczowych oraz cenniki do kosztorysowania robót izolacyjnych w przemyśle;

17) przykładowe kosztorysy wykonania konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne programy komputerowe;

4) zestaw multimedialny;

5) drukarkę i skaner.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do trasowania (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

2) stanowiska do prac blacharskich (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

3) stanowiska ślusarskie do wykonywania konstrukcji izolacji przemysłowych (jedno stanowisko dla czterech uczniów);

4) skrzynki z zestawem narzędzi do wykonywania płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

5) narzędzia i przyrządy do trasowania;

6) zestaw do lutowania miękkiego i twardego;

7) narzędzia do ręcznej obróbki blach;

8) przyrządy i urządzenia kontrolno-pomiarowe;

9) wkrętarki akumulatorowe;

10) wiertarki ręczne z napędem elektrycznym;

11) wiertarkę elektryczną - stołową;

12) szlifierki kątowe;

13) spawarkę elektryczną;

14) nożyce ręczne i elektryczne;

15) rozdzierak elektryczny do cięcia blach powlekanych i kształtowych;

16) gilotynę ręczną i elektryczną;

17) żłobiarkę ręczną i elektryczną z zestawem rolek kształtowych;

18) zaginarkę ręczną;

19) zwijarkę ręczną i elektryczną;

20) materiały do wykonywania elementów konstrukcyjnych oraz płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

21) rysunki wykonawcze konstrukcji oraz płaszczy ochronnych izolacji;

22) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

23) środki ochrony indywidualnej;

24) regulamin warsztatów szkolnych.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

SYMBOL CYFROWY 713[09]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje instalacji przemysłowych;

2) rozróżniać rodzaje oraz określać właściwości mediów w instalacjach przemysłowych;

3) charakteryzować rodzaje izolacji przemysłowych;

4) rozróżniać rodzaje i określać właściwości materiałów izolacyjnych, konstrukcyjnych i osłonowych stosowanych w izolacjach przemysłowych;

5) magazynować, składować i transportować materiały stosowane do wykonywania izolacji przemysłowych;

6) sporządzać szkice robocze instalacji oraz izolacji przemysłowych;

7) posługiwać się dokumentacją techniczną, instrukcjami, normami i katalogami;

8) wykonywać przedmiary, obmiary i pomiary inwentaryzacyjne;

9) opracowywać plany realizacji określonych robót izolacyjnych;

10) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania robót izolacyjnych;

11) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

12) posługiwać się narzędziami oraz sprzętem do montażu izolacji przemysłowych;

13) użytkować rusztowania i pomosty robocze zgodnie z zasadami eksploatacji;

14) oceniać stan i przygotowywać podłoże do montażu izolacji;

15) przygotowywać i montować konstrukcje wsporcze i nośne;

16) wykonywać montaż izolacji ciepłochronnych, zimnochronnych, akustycznych, przeciwdrganiowych, ogniochronnych;

17) montować elementy płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

18) wykonywać prace związane z konserwacją, remontem, naprawą i demontażem izolacji przemysłowych;

19) oceniać jakość wykonywanych robót;

20) dokonywać rozliczenia materiałów, sprzętu i robocizny;

21) stosować techniki komputerowe podczas realizacji zadań zawodowych;

22) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

24) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

25) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji;

29) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie monter izolacji przemysłowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) montaż izolacji ciepłochronnych;

2) montaż izolacji zimnochronnych;

3) montaż izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych;

4) montaż izolacji ogniochronnych;

5) montaż konstrukcji wsporczych i nośnych izolacji przemysłowych;

6) montaż płaszczy ochronnych izolacji;

7) konserwacja, remont, naprawa i demontaż izolacji przemysłowych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) technologia izolacji przemysłowych;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać zjawiska fizyczne związane z przepływem cieczy i gazów;

2) określać sposoby rozchodzenia się ciepła;

3) wyjaśniać zjawiska powstawania oraz przenoszenia drgań i fal dźwiękowych;

4) wyjaśniać proces rozprzestrzeniania się ognia i zapobiegania jego skutkom;

5) rozróżniać rodzaje obiektów i instalacji przemysłowych;

6) charakteryzować rodzaje mediów w instalacjach przemysłowych;

7) rozróżniać rodzaje izolacji przemysłowych;

8) rozróżniać rodzaje obciążeń i określać ich wpływ na izolacje przemysłowe;

9) rozróżniać rodzaje i określać właściwości materiałów izolacyjnych, konstrukcyjnych, osłonowych oraz pomocniczych stosowanych w izolacjach przemysłowych;

10) określać zasady wykonywania różnych rodzajów izolacji przemysłowych;

11) charakteryzować rodzaje płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

12) określać zasady montażu płaszczy ochronnych izolacji przemysłowych;

13) określać warunki magazynowania, przechowywania, składowania i transportu materiałów stosowanych do wykonywania izolacji przemysłowych;

14) rozróżniać rodzaje rusztowań oraz określać zasady ich użytkowania;

15) rozróżniać rodzaje rysunków technicznych;

16) stosować zasady wykonywania rzutów i przekrojów;

17) wymiarować i opisywać rysunki;

18) odczytywać oznaczenia graficzne na rysunkach;

19) sporządzać szkice oraz rysunki schematyczne instalacji i izolacji przemysłowych;

20) korzystać z dokumentacji technicznej, norm i katalogów;

21) posługiwać się podstawowymi przyrządami pomiarowymi;

22) wykonywać przedmiary i obmiary robót izolacyjnych;

23) wykonywać pomiary i szkice inwentaryzacyjne.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy mechaniki cieczy i gazów;

2) sposoby rozchodzenia się ciepła;

3) powstawanie i przenoszenie drgań i fal dźwiękowych;

4) rozprzestrzenianie się ognia i sposoby zapobiegania;

5) rodzaje obiektów przemysłowych;

6) rodzaje instalacji przemysłowych;

7) rodzaje mediów w instalacjach przemysłowych;

8) rodzaje izolacji przemysłowych;

9) rodzaje obciążeń izolacji przemysłowych;

10) materiały izolacyjne, konstrukcyjne, osłonowe i pomocnicze;

11) zasady wykonywania izolacji przemysłowych;

12) rodzaje płaszczy ochronnych izolacji;

13) magazynowanie, przechowywanie, składowanie i transport materiałów do izolacji przemysłowych;

14) rodzaje, konstrukcje i zastosowanie rusztowań;

15) rodzaje rysunków technicznych;

16) podstawowe konstrukcje geometryczne;

17) zasady rzutowania prostokątnego i aksonometrycznego;

18) wymiarowanie i opisywanie rysunków;

19) rysunek odręczny i schematyczny;

20) oznaczenia graficzne na rysunkach technicznych;

21) elementy dokumentacji technicznej;

22) przyrządy pomiarowe;

23) rysunek inwentaryzacyjny.

BLOK: TECHNOLOGIA IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) korzystać z dokumentacji technicznej obiektów i instalacji przemysłowych;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną oraz instrukcjami wykonywania izolacji przemysłowych;

3) wykonywać pomiary inwentaryzacyjne instalacji przemysłowych;

4) dobierać materiały i wyroby do wykonywania określonych izolacji przemysłowych;

5) obliczać ilość materiałów potrzebnych do wykonania izolacji;

6) oceniać jakość materiałów przeznaczonych do wykonania izolacji przemysłowych;

7) planować prace związane z montażem izolacji przemysłowych;

8) oceniać stan podłoża i przygotowywać do wykonania izolacji;

9) dobierać techniki montażu izolacji przemysłowych;

10) przygotowywać materiały izolacyjne do montażu izolacji;

11) dobierać materiały pomocnicze do montażu elementów izolacji przemysłowych;

12) przygotowywać podstawowe formy płaszczy ochronnych izolacji;

13) magazynować, składować i transportować materiały i wyroby izolacyjne, osłonowe oraz materiały pomocnicze;

14) organizować prace związane z montażem izolacji przemysłowych;

15) dobierać narzędzia i sprzęt do rodzaju wykonywanych robót izolacyjnych;

16) organizować stanowisko pracy do montażu izolacji przemysłowych;

17) posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas wykonywania robót izolacyjnych;

18) użytkować rusztowania i pomosty robocze;

19) dobierać i przygotowywać materiały do wykonywania konstrukcji i płaszczy ochronnych izolacji;

20) przygotowywać i montować konstrukcje nośne i wsporcze izolacji przemysłowych;

21) wykonywać izolacje przemysłowe: ciepłochronne, zimnochronne, akustyczne, przeciwdrganiowe, ogniochronne;

22) przygotowywać płaszcze ochronne do montażu określonymi technikami;

23) wykonywać montaż płaszczy ochronnych z różnych materiałów;

24) wykonywać czynności związane z konserwacją, remontami i naprawą izolacji przemysłowych;

25) oceniać jakość robót izolacyjnych;

26) wykonywać obmiary robót izolacyjnych;

27) rozliczać koszty materiałów, sprzętu i robocizny oraz obliczać należności za wykonaną pracę;

28) korzystać z norm, katalogów, instrukcji obsługi, dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) maszyn i urządzeń oraz specjalistycznych programów komputerowych;

29) segregować odpady i planować ich zagospodarowanie.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna instalacji przemysłowych;

2) dokumentacja technologiczna izolacji przemysłowych;

3) pomiary inwentaryzacyjne instalacji przemysłowych;

4) materiały i wyroby stosowane do wykonywania izolacji przemysłowych;

5) techniki wykonywania izolacji przemysłowych;

6) narzędzia i sprzęt do montażu izolacji przemysłowych;

7) eksploatacja rusztowań i pomostów roboczych;

8) magazynowanie, składowanie i transport materiałów przeznaczonych do wykonywania izolacji;

9) organizacja stanowiska pracy do montażu izolacji przemysłowych;

10) montaż izolacji ciepłochronnych;

11) montaż izolacji zimnochronnych;

12) montaż izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych;

13) montaż izolacji ogniochronnych;

14) konserwacja, remont i naprawa izolacji przemysłowych;

15) ocena jakości robót izolacyjnych;

16) kalkulacja kosztów materiałów, sprzętu i robocizny;

17) normy, katalogi, instrukcje obsługi i dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR) maszyn i urządzeń;

18) gospodarka odpadami.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) stosować przepisy prawa budowlanego;

8) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

9) stosować środki ochrony indywidualnej;

10) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) komunikować się i współpracować w zespole;

12) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

13) podejmować decyzje;

14) doskonalić umiejętności zawodowe;

15) korzystać z różnych źródeł informacji;

16) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) wybrane przepisy prawa budowlanego;

9) elementy ergonomii;

10) środki ochrony indywidualnej;

11) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) zasady i metody komunikowania się;

13) elementy socjologii i psychologii pracy;

14) formy doskonalenia zawodowego;

15) źródła informacji zawodowej;

16) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Techniczne podstawy zawodu	20
Technologia izolacji przemysłowych	55
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	85^**

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia materiałoznawstwa;

2) pracownia dokumentacji technicznej;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia technologii izolacji przemysłowych;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów konstrukcyjnych, izolacyjnych i płaszczy ochronnych;

2) elementy konstrukcyjne;

3) modele i plansze przedstawiające elementy izolacji przemysłowych;

4) modele, plansze i filmy dydaktyczne dotyczące produkcji i zastosowania materiałów izolacyjnych;

5) przyrządy do badania podstawowych właściwości materiałów izolacyjnych;

6) przyrządy pomiarowe;

7) katalogi i prospekty materiałów i wyrobów izolacyjnych.

Pracownia dokumentacji technicznej powinna być wyposażona w:

1) plansze i modele figur płaskich i brył geometrycznych;

2) przekroje i widoki brył geometrycznych;

3) model rzutni prostokątnej;

4) rysunki i modele izolacji przemysłowych różnego typu;

5) przykładową dokumentację techniczną i technologiczną izolacji przemysłowych;

6) przykładową dokumentację techniczną i technologiczną instalacji przemysłowych;

7) normy dotyczące zasad sporządzania rysunków technicznych;

8) instrukcje dotyczące wykonywania robót izolacyjnych;

9) normy, aprobaty techniczne, certyfikaty jakości materiałów i wyrobów;

10) zestaw do prezentacji multimedialnych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) specjalistyczne programy komputerowe;

4) projektor multimedialny, ekran;

5) drukarkę i skaner.

Pracownia technologii izolacji przemysłowych powinna być wyposażona w:

1) katalogi i prospekty materiałów i wyrobów izolacyjnych;

2) narzędzia oraz przyrządy pomiarowe;

3) narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji, elementów konstrukcji wsporczych i nośnych oraz płaszczy ochronnych izolacji;

4) rysunki i modele rusztowań;

5) materiały do wykonywania izolacji: ciepłochronnych, zimnochronnych, akustycznych, przeciwdrganiowych, ogniochronnych;

6) modele instalacji przemysłowych;

7) modele i rysunki izolacji przemysłowych;

8) modele systemów mocowań;

9) przykładową dokumentację techniczną i technologiczną izolacji przemysłowych;

10) dokumentację prowadzenia robót;

11) instrukcje dotyczące wykonywania izolacji przemysłowych;

12) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

13) normy, aprobaty techniczne, certyfikaty jakości materiałów i wyrobów;

14) katalogi nakładów rzeczowych oraz cenniki do kosztorysowania robót izolacyjnych;

15) filmy instruktażowe dotyczące zasad wykonywania izolacji przemysłowych;

16) zestaw do prezentacji multimedialnych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) skrzynkę z zestawem narzędzi do montażu izolacji przemysłowych;

2) wkrętarkę akumulatorową;

3) gilotynę ręczną;

4) żłobiarkę ręczną z zestawem kamieni;

5) żłobiarkę elektryczną z zestawem kamieni;

6) zaginarkę ręczną;

7) walcarkę ręczną;

8) walcarkę elektryczną;

9) ściankę do symulacji montażu instalacji i izolacji przemysłowej;

10) nitownicę, nożyce ręczne i elektryczne;

11) stanowisko spawalnicze;

12) narzędzia i przyrządy do trasowania;

13) narzędzia do ręcznej obróbki blachy;

14) spawarkę elektryczną;

15) zgrzewarkę elektryczną do montażu szpilek;

16) rysunki wykonawcze izolacji;

17) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

18) narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;

19) materiały do wykonywania izolacji: ciepłochronnych, zimnochronnych, akustycznych, przeciwdrganiowych i ogniochronnych;

20) środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania prac monterskich;

21) podest do symulacji prac na wysokości.

ZAŁĄCZNIK Nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH

SYMBOL CYFROWY 823[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać podstawowe rodzaje oraz właściwości i zastosowanie tworzyw sztucznych;

2) charakteryzować sposoby wytwarzania tworzyw sztucznych;

3) rozpoznawać podstawowe i pomocnicze surowce stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

4) sporządzać szkice części maszyn;

5) odczytywać proste rysunki techniczne i schematy technologiczne;

6) odczytywać schematy układów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych, elektrycznych i automatyki przemysłowej;

7) wyjaśniać budowę oraz zasady działania maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

8) charakteryzować podstawowe procesy technologiczne wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

9) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

10) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia wykorzystywane w przetwórstwie tworzyw sztucznych oraz kontrolować ich pracę;

12) posługiwać się narzędziami oraz przyrządami kontrolno-pomiarowymi stosowanymi w procesie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

13) korzystać z urządzeń komputerowych stosowanych w procesach wytwarzania, sterowania i kontroli;

14) kontrolować i dokumentować przebieg procesów technologicznych wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

15) oceniać jakość półwyrobów i wyrobów wytwarzanych z tworzyw sztucznych;

16) oceniać stan techniczny maszyn, narzędzi oraz urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

17) dokonywać prostych napraw, regulacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

18) segregować odpady z tworzyw sztucznych, przygotowywać do ponownego wykorzystania lub recyklingu;

19) wykonywać czynności związane z obróbką wykańczającą, pakowaniem oraz znakowaniem wyrobów z tworzyw sztucznych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) obsługa maszyn, urządzeń oraz narzędzi stosowanych w procesie przetwórstwa tworzyw sztucznych;

2) wytwarzanie półwyrobów i wyrobów z tworzyw sztucznych;

3) kontrola procesów produkcyjnych oraz dokonywanie oceny jakości wytwarzanych wyrobów;

4) dokonywanie przeglądów, regulacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczny;

2) technologiczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać rodzaje rysunków technicznych;

2) odczytywać rysunki techniczne;

3) sporządzać szkice części maszyn;

4) charakteryzować czynniki energetyczne wykorzystywane w procesach technologicznych;

5) charakteryzować podstawowe parametry prądu elektrycznego;

6) wyjaśniać budowę oraz zasady działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

7) wyjaśniać zasady działania układów sterowania: mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

8) rozróżniać typowe części maszyn;

9) wyjaśniać budowę i działanie podstawowych maszyn i urządzeń oraz narzędzi stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

10) określać zasady eksploatacji maszyn i urządzeń oraz narzędzi stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

11) rozpoznawać przyrządy kontrolno-pomiarowe;

12) użytkować narzędzia warsztatowe;

13) określać zasady obsługi urządzeń komputerowych wykorzystywanych w procesach wytwarzania, sterowania i kontroli;

14) określać przyczyny nieprawidłowego działania oraz zasady zapobiegania uszkodzeniom narzędzi, maszyn i urządzeń;

15) korzystać z instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, dokumentacji technicznej, norm i katalogów;

16) rozpoznawać i oceniać zagrożenia wynikające ze stosowania sprężonych gazów, substancji palnych, toksycznych, szkodliwych dla zdrowia oraz środowiska;

17) zapobiegać zagrożeniom związanym ze stosowaniem substancji szkodliwych i niebezpiecznych;

18) dobierać techniki gaszenia pożarów i sprzęt gaśniczy w zależności od rodzaju zagrożenia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) szkice części maszyn;

3) czynniki energetyczne wykorzystywane w procesach technologicznych;

4) podstawowe parametry prądu elektrycznego;

5) maszyny i urządzenia elektryczne;

6) układy sterowania: mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne, elektryczne;

7) typowe części maszyn;

8) podstawowe narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

9) zasady eksploatacji maszyn, narzędzi i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

10) przyrządy kontrolno-pomiarowe;

11) narzędzia warsztatowe;

12) urządzenia komputerowe wykorzystywane w procesach wytwarzania, sterowania i kontroli;

13) przyczyny nieprawidłowego działania narzędzi, maszyn i urządzeń oraz metody zapobiegania uszkodzeniom;

14) instrukcje obsługi maszyn, dokumentacja techniczna, normy i katalogi;

15) zagrożenia wynikające ze stosowania sprężonych gazów, substancji palnych, toksycznych, szkodliwych dla zdrowia oraz niebezpiecznych dla środowiska;

16) metody zapobiegania zagrożeniom związanym ze stosowaniem szkodliwych i niebezpiecznych substancji;

17) techniki gaszenia pożaru, sprzęt gaśniczy.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować tworzywa sztuczne według określonych kryteriów;

2) charakteryzować budowę i stany fizyczne polimerów;

3) charakteryzować metody wytwarzania polimerów;

4) charakteryzować składniki dodatkowe tworzyw sztucznych;

5) rozpoznawać podstawowe rodzaje tworzyw sztucznych;

6) określać fizyczne, mechaniczne i chemiczne właściwości tworzyw sztucznych;

7) określać właściwości technologiczne tworzyw sztucznych;

8) charakteryzować technologie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

9) przygotowywać surowce do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych;

10) posługiwać się dokumentacją procesu technologicznego;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia oraz narzędzia stosowane w procesach przetwarzania tworzyw sztucznych;

12) posługiwać się narzędziami warsztatowymi;

13) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami wtryskiwania;

14) wytłaczać rury, profile i kable z tworzyw sztucznych;

15) wytłaczać folie metodą rozdmuchiwania;

16) wytwarzać wyroby wewnątrz puste metodą wytłaczania lub wtryskiwania z rozdmuchiwaniem;

17) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami termoformowania;

18) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami prasowania;

19) wytwarzać wyroby z tworzyw sztucznych metodami spieniania;

20) wytwarzać folie i płyty z tworzyw sztucznych metodami kalandrowania;

21) wytwarzać wyroby z tworzyw chemoutwardzalnych;

22) wykonywać czynności związane z łączeniem wyrobów z tworzyw sztucznych;

23) wykonywać czynności związane z wykonywaniem nadruków i zdobieniem wyrobów z tworzyw sztucznych;

24) laminować, natryskiwać, powlekać tworzywami sztucznymi powierzchnie wykonane z różnych materiałów;

25) oceniać jakość wyrobów gotowych;

26) wykonywać czynności związane z obróbką wykańczającą, pakowaniem, znakowaniem oraz składowaniem wyrobów gotowych;

27) kontrolować pracę maszyn i urządzeń sterowanych automatycznie;

28) określać przyczyny zakłóceń pracy maszyn i urządzeń, stosować sposoby usuwania oraz zapobiegania zakłóceniom;

29) segregować odpady produkcyjne i technologiczne oraz przygotowywać do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja tworzyw sztucznych według określonych kryteriów;

2) budowa i stany fizyczne polimerów;

3) metody wytwarzania polimerów;

4) składniki dodatkowe tworzyw sztucznych;

5) rodzaje tworzyw sztucznych;

6) właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne tworzyw sztucznych;

7) właściwości technologiczne tworzyw sztucznych;

8) technologie wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

9) przygotowanie surowców do produkcji;

10) dokumentacja procesu technologicznego;

11) obsługa maszyn, urządzeń i narzędzi kształtujących, stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

12) posługiwanie się narzędziami warsztatowymi;

13) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami wtryskiwania;

14) technologia wytwarzania rur, profili i kabli z tworzyw sztucznych metodą wytłaczania;

15) technologia wytwarzania folii metodą rozdmuchiwania;

16) technologia wytwarzania wyrobów wewnątrz pustych z tworzyw sztucznych metodą wytłaczania lub wtryskiwania z rozdmuchiwaniem;

17) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami termoformowania;

18) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami prasowania;

19) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych metodami spieniania;

20) technologia wytwarzania folii i płyt z tworzyw sztucznych metodami kalandrowania;

21) technologia wytwarzania wyrobów z tworzyw chemoutwardzalnych;

22) metody łączenia wyrobów z tworzyw sztucznych;

23) metody nanoszenia druku i zdobienia wyrobów z tworzyw sztucznych;

24) procesy laminowania, natryskiwania, powlekania różnych materiałów tworzywami sztucznymi;

25) metody oceny jakości wyrobów gotowych;

26) obróbka wykańczająca, pakowanie, znakowanie oraz składowanie wyrobów gotowych;

27) metody automatycznego sterowania procesem technologicznym;

28) zakłócenia pracy maszyn i urządzeń - przyczyny, rodzaje, sposoby usuwania oraz zapobiegania;

29) metody segregowania oraz przygotowywania odpadów produkcyjnych i technologicznych do ponownego wykorzystania lub recyklingu.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) stosować środki ochrony indywidualnej;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) metody poszukiwania pracy;

3) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

5) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

6) bezpieczeństwo i higiena pracy;

7) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

8) elementy ergonomii;

9) środki ochrony indywidualnej;

10) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

11) zasady i metody komunikowania się;

12) elementy socjologii i psychologii pracy;

13) formy doskonalenia zawodowego;

14) źródła informacji zawodowej;

15) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Techniczny	30
Technologiczny	50
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	90**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia techniczna;

2) pracownia technologiczna;

3) warsztaty szkolne.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) części maszyn, urządzeń oraz narzędzia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

2) modele i przekroje części maszyn;

3) rysunki przedstawiające części maszyn;

4) schematy kinematyczne maszyn i urządzeń;

5) elementy układów hydraulicznych i pneumatycznych;

6) przykładową dokumentację konstrukcyjną;

7) plansze i foliogramy przedstawiające budowę i zasady działania maszyn i urządzeń;

8) filmy dydaktyczne przedstawiające narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

9) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

10) katalogi części maszyn;

11) katalogi form, narzędzi kształtujących oraz znormalizowanych elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych;

12) komputerowe stanowisko sterowania pracą maszyn i urządzeń;

13) zestaw do ćwiczeń udzielania pierwszej pomocy.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) model sterowania silnikiem prądu stałego i przemiennego;

2) model sterowania układów grzejnych;

3) modele form do wtryskiwania, prasowania, termoformowania oraz laminowania;

4) formy do wtryskiwania, prasowania oraz termoformowania;

5) modele różnych typów głowic wytłaczarskich;

6) przykładowe głowice wytłaczarskie;

7) kalibratory;

8) próbki tworzyw sztucznych i materiałów pomocniczych;

9) wyroby i półwyroby z tworzyw sztucznych;

10) przykłady wyrobów wadliwych;

11) stanowisko do badania barwy i połysku wyrobów z tworzyw sztucznych: wzorniki i płytki wzorcowe barw;

12) karty bezpieczeństwa oraz karty techniczne tworzyw i materiałów pomocniczych;

13) przykładową dokumentację technologiczną;

14) filmy dydaktyczne przedstawiające procesy produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych;

15) plansze przedstawiające klasyfikację oraz metody wytwarzania polimerów i wyrobów z tworzyw sztucznych;

16) katalogi tworzyw sztucznych;

17) tabele właściwości tworzyw sztucznych;

18) tabele do identyfikacji tworzyw sztucznych;

19) normy dotyczące wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) wciągnik elektryczny lub ręczny;

2) stanowisko do wtryskiwania: wtryskarkę, formę, termostat (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

3) linię do wytłaczania wyrobów z tworzyw sztucznych: wytłaczarkę, głowice wytłaczarskie, wannę chłodzącą z kalibratorem, odciąg, urządzenie do cięcia, granulator;

4) stanowisko do przygotowywania surowców stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych: młyn do mielenia odpadów tworzyw sztucznych, suszarkę do tworzyw, wagę elektroniczną (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

5) stanowisko kontroli jakości wyrobów: wagę elektroniczną o dokładności ± 0,01 g, suwmiarkę, mikromierz, termometr, czujnik zegarowy (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

6) stanowisko do łączenia tworzyw: zgrzewarkę oporową, aparat do spawania tworzyw sztucznych, urządzenie do klejenia z miejscowym wyciągiem (jedno stanowisko dla czterech uczniów);

7) stanowisko do rozpoznawania rodzajów tworzyw: palnik, pojemnik z wodą, wyciąg miejscowy, tabele identyfikacyjne (jedno stanowisko dla czterech uczniów);

8) stanowisko do termoformowania: termoformierkę, formy, statyw z czujnikiem zegarowym (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

9) stoły warsztatowe z imadłami (jeden stół dla trzech uczniów);

10) szafki narzędziowe z wyposażeniem;

11) surowce, półprodukty oraz materiały pomocnicze do wytwarzania wyrobów z tworzyw sztucznych;

12) środki do czyszczenia i konserwacji narzędzi, maszyn i urządzeń;

13) środki ochrony indywidualnej;

14) instrukcję alarmową;

15) sprzęt przeciwpożarowy;

16) apteczkę;

17) regulamin warsztatów szkolnych.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPIEKUN OSOBY STARSZEJ

SYMBOL CYFROWY 346[05]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozpoznawać sytuację społeczną, warunki życia oraz potrzeby i problemy psychofizyczne osoby starszej;

2) rozpoznawać zaburzenia psychosomatyczne mające wpływ na funkcjonowanie osoby starszej w środowisku społecznym;

3) interpretować przyczyny i skutki zaburzeń w funkcjonowaniu osoby starszej;

4) oceniać zdolność funkcjonowania osoby starszej w środowisku społecznym;

5) identyfikować system wartości, postawy oraz możliwości i ograniczenia osoby starszej w sferze somatycznej i psychospołecznej;

6) rozpoznawać i wykorzystywać zasoby środowiska rodzinnego, instytucjonalnego i lokalnego w pracy z osobą starszą;

7) korzystać z systemu dostępnych świadczeń i usług w zależności od potrzeb osoby starszej;

8) współpracować z różnymi podmiotami w celu rozwiązywania problemów zdrowotnych, materialnych, mieszkaniowych, rodzinnych i prawnych osoby starszej;

9) nawiązywać i utrzymywać kontakty międzyludzkie oraz stosować zasady komunikacji w procesie wspierania i pomagania osobie starszej;

10) organizować grupy wspólnotowego wsparcia;

11) aktywizować osobę starszą w zakresie utrzymania jej samodzielności życiowej i sprawności fizycznej;

12) współuczestniczyć w doborze ćwiczeń odpowiednich do wieku i sprawności fizycznej podopiecznego oraz przeciwdziałać przeciążeniom układu narządów ruchu;

13) pomagać osobie starszej w utrzymaniu higieny osobistej i otoczenia;

14) stosować zasady zdrowego stylu życia oraz prowadzić działalność prozdrowotną i profilaktyczną;

15) pomagać osobie starszej w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz wspierać w gospodarowaniu budżetem domowym;

16) dostosowywać metody pracy do wieku i sytuacji życiowej podopiecznego;

17) zapewniać osobie starszej bezpieczeństwo podczas sprawowania opieki;

18) rozwiązywać sytuacje trudne i konfliktowe oraz występować w roli rzecznika praw i interesów osoby starszej;

19) stosować metody i techniki radzenia sobie ze stresem;

20) pomagać osobie starszej w organizowaniu aktywnego spędzania czasu wolnego oraz wspierać w rozwijaniu zdolności twórczych;

21) motywować osobę starszą do korzystania ze sprzętu i urządzeń zaawansowanych technicznie;

22) współpracować ze specjalistami w procesie opieki nad osobą starszą;

23) redagować pisma, wypełniać wnioski i inne dokumenty oraz kierować je do właściwych instytucji;

24) prowadzić dokumentację pracy z osobą starszą z wykorzystaniem technik informatycznych;

25) monitorować i oceniać efekty własnej pracy;

26) stosować zasady etyki w pracy zawodowej;

27) posługiwać się alternatywnymi metodami komunikacji w stopniu podstawowym, w tym językiem migowym, systemem Braille'a, systemem Blissa;

28) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

29) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

30) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

31) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

32) kierować zespołem pracowników;

33) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

34) udzielać pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia osoby starszej;

35) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

36) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun osoby starszej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie kompleksowej pomocy i opieki, z uwzględnieniem potrzeb osoby starszej, rozwiązań prawnych oraz dostępnych świadczeń i usług;

2) udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów społecznych i osobistych osoby starszej w celu podniesienia jakości jej życia;

3) udzielanie pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego i w zarządzaniu materialnymi i niematerialnymi zasobami osoby starszej oraz występowanie w roli rzecznika jej praw i interesów;

4) stosowanie różnych metod pracy podczas sprawowania opieki nad osobą starszą;

5) współdziałanie z rodziną, środowiskiem lokalnym oraz specjalistami uczestniczącymi w procesie opieki nad osobą starszą;

6) wykonywanie podstawowych zabiegów higienicznych oraz czynności opiekuńczych;

7) pobudzanie aktywności oraz sprawności fizycznej i psychicznej osoby starszej;

8) udzielanie pomocy osobie starszej w korzystaniu z usług medycznych i socjalnych;

9) udzielanie pomocy osobie starszej w nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów społecznych;

10) wspieranie osoby starszej w rozwijaniu jej zdolności twórczych oraz organizowaniu różnych form spędzania czasu wolnego.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) psychologiczno-społeczny;

2) organizacyjno-prawny;

3) opiekuńczy;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PSYCHOLOGICZNO-SPOŁECZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu psychologii, socjologii, polityki społecznej i geriatrii;

2) określać cechy, elementy i zasady funkcjonowania mikro- i makrosystemu społecznego;

3) charakteryzować relacje między jednostką, grupą i społecznością lokalną;

4) rozpoznawać problemy i kwestie społeczne oraz patologie społeczne;

5) określać cele i zadania polityki społecznej Unii Europejskiej na rzecz osób starszych;

6) określać cele i zadania polityki społecznej w Polsce, w tym na rzecz osób starszych;

7) analizować różne aspekty funkcjonowania rodziny i relacje wewnątrzrodzinne;

8) charakteryzować proces starzenia się w aspekcie biologicznym, psychologicznym i społecznym;

9) określać możliwości i ograniczenia funkcjonalne mające wpływ na jakość życia osoby starszej;

10) rozpoznawać przyczyny oraz skutki natychmiastowe i odroczone nieprawidłowego funkcjonowania osoby starszej w środowisku społecznym;

11) motywować osobę starszą do aktywności i samodzielności życiowej;

12) diagnozować pozycję osoby starszej w systemie rodzinnym;

13) określać problemy, sytuacje trudne oraz kryzysy występujące w życiu osoby starszej;

14) stosować różne sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych i kryzysowych, z uwzględnieniem możliwości osoby starszej;

15) stosować zasady komunikowania się z osobą starszą i osobami ważnymi w jej życiu;

16) zachowywać się asertywnie i wzmacniać asertywne zachowania osoby starszej;

17) rozpoznawać przyczyny, dynamikę i symptomy stresu;

18) stosować metody i techniki ograniczania negatywnych skutków stresu;

19) rozpoznawać postawy, system wartości i dylematy etyczne występujące w życiu osoby starszej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu psychologii, socjologii, polityki społecznej i geriatrii;

2) zasady funkcjonowania mikro- i makrosystemu społecznego;

3) relacje między jednostką, grupą i społecznością lokalną;

4) problemy i kwestie społeczne oraz patologie społeczne;

5) cele i zadania polityki społecznej w Unii Europejskiej i Polsce;

6) psychologia i socjologia rodziny;

7) aspekty procesu starzenia się;

8) wymiary jakości życia osoby starszej;

9) funkcjonowanie osoby starszej w środowisku społecznym;

10) sposoby rozwiązywania sytuacji trudnych i kryzysowych osoby starszej;

11) umiejętności interpersonalne;

12) metody i techniki radzenia sobie ze stresem;

13) postawy, wartości, normy i dylematy etyczne osoby starszej.

BLOK: ORGANIZACYJNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu prawa;

2) stosować zasady organizacji i zarządzania;

3) stosować przepisy prawa dotyczące pomocy społecznej, ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia społecznego;

4) stosować przepisy prawa rodzinnego, administracyjnego i karnego;

5) określać strukturę organizacyjną pomocy społecznej w Polsce;

6) charakteryzować działalność instytucji i organizacji funkcjonujących w środowisku lokalnym zobowiązanych do udzielania pomocy osobom starszym;

7) sporządzać harmonogram pracy z osobą starszą;

8) prowadzić korespondencję, wypełniać wnioski, sporządzać pisma urzędowe;

9) pomagać osobie starszej w załatwianiu spraw urzędowych;

10) udzielać informacji dotyczących różnych form pomocy dla osób starszych;

11) pomagać osobie starszej w korzystaniu z usług medycznych, socjalnych i innych świadczeń dla osób starszych;

12) współpracować z osobami udzielającymi wsparcia osobie starszej;

13) prowadzić dokumentację kompleksowej opieki nad osobą starszą;

14) stosować technologie informacyjne w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia prawne;

2) zasady organizacji i zarządzania;

3) przepisy prawa z zakresu pomocy społecznej, ubezpieczeń społecznych i zaopatrzenia społecznego;

4) wybrane przepisy prawa rodzinnego, administracyjnego i karnego;

5) struktura organizacyjna pomocy społecznej;

6) instytucje i organizacje udzielające pomocy osobie starszej;

7) zasady planowania własnej pracy;

8) techniki sporządzania pism urzędowych i prowadzenia korespondencji;

9) metody i zasady organizacji pracy opiekuna osoby starszej;

10) zasady współpracy ze specjalistami udzielającymi pomocy osobie starszej;

11) kompleksowa dokumentacja opieki nad osobą starszą;

12) technologie informacyjne wspomagające wykonywanie zadań zawodowych.

BLOK: OPIEKUŃCZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać problemy i potrzeby osoby starszej;

2) rozpoznawać podstawowe symptomy chorób somatycznych wieku starszego;

3) identyfikować zaburzenia występujące: w świadomości, w sferze poznawczej, emocjonalnej i zachowaniu osoby starszej;

4) charakteryzować rodzaje niepełnosprawności sensorycznej, motorycznej, umysłowej i sprzężonej;

5) rozpoznawać ograniczenia i możliwości funkcjonalne osób starszych z różnymi rodzajami niepełnosprawności;

6) opracowywać indywidualny plan opieki nad osobą starszą na podstawie przeprowadzonej diagnozy;

7) realizować i monitorować indywidualny plan opieki nad osobą starszą;

8) zapewniać osobie starszej poczucie bezpieczeństwa podczas sprawowania opieki;

9) wykorzystywać metody i techniki pracy socjalnej dostosowane do możliwości i sytuacji życiowej osoby starszej;

10) promować zdrowy styl życia;

11) prowadzić profilaktykę chorób wieku starszego;

12) pomagać osobie starszej w utrzymaniu higieny osobistej;

13) pomagać osobie starszej w utrzymaniu mieszkania w czystości;

14) pomagać osobie starszej w planowaniu budżetu domowego oraz racjonalnym gospodarowaniu środkami materialnymi;

15) wspierać osobę starszą w samodzielnym wykonywaniu czynności życia codziennego;

16) wykonywać zabiegi higieniczne u osoby starszej z ograniczoną sprawnością;

17) współpracować z fizjoterapeutą w procesie usprawniania osoby niepełnosprawnej;

18) aktywizować i wspomagać osobę starszą w podnoszeniu sprawności fizycznej;

19) stymulować procesy poznawcze i animować aktywność intelektualną osoby starszej;

20) uwzględniać potrzeby i oczekiwania osoby starszej przy wyborze dostępnych świadczeń i usług;

21) pomagać osobie starszej w organizacji czasu wolnego we współpracy z osobami ważnymi w jej życiu;

22) wykorzystywać dostępne zasoby środowiska lokalnego do organizacji czasu wolnego osoby starszej;

23) korzystać z ofert rekreacyjnych i edukacyjnych w celu aktywizacji osoby starszej;

24) uwzględniać zainteresowania i zdolności osoby starszej podczas korzystania z oferty kulturalnej;

25) stosować metody i techniki arteterapeutyczne w pracy z osobą starszą;

26) rozwijać umiejętności posługiwania się sprzętem i urządzeniami zaawansowanymi technicznie do wykonywania czynności życia codziennego;

27) uczestniczyć w opiece hospicyjnej nad osobą starszą pozostającą w środowisku domowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) problemy i potrzeby osoby starszej;

2) choroby somatyczne, zaburzenia psychiczne i niepełnosprawności występujące u osób starszych;

3) metody i techniki pracy socjalnej z osobą starszą;

4) promocja zdrowia i zdrowego stylu życia;

5) profilaktyka chorób wieku starszego;

6) higiena osobista i czystość otoczenia osoby starszej;

7) zasady gospodarowania budżetem domowym;

8) metody usprawniania i aktywizowania osoby starszej;

9) wyznaczniki doboru świadczeń i usług dla osób starszych;

10) organizacja czasu wolnego osoby starszej;

11) metody i techniki arteterapii;

12) opieka nad osobą starszą w hospicjum domowym.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia osoby starszej;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) posługiwać się językiem migowym w podstawowym zakresie;

16) komunikować się z osobami starszymi z zastosowaniem w podstawowym zakresie systemu Braille'a i systemu Blissa;

17) prowadzić negocjacje;

18) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

19) podejmować decyzje;

20) doskonalić umiejętności zawodowe;

21) formułować pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym związane z realizacją zadań zawodowych;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia osoby starszej;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy języka migowego;

19) podstawy systemów Braille'a i Blissa;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) język obcy w zakresie czterech kompetencji językowych (pisania, czytania, mówienia i słuchania ze zrozumieniem) w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Psychologiczno-społeczny	25
Organizacyjno-prawny	10
Opiekuńczy	50
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	95**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 5% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia higieny osobistej i pierwszej pomocy;

2) pracownia gospodarstwa domowego;

3) pracownia umiejętności społecznych;

4) pracownia komputerowa;

5) pracownia zawodowa;

6) pracowania arteterapii;

7) sala gimnastyczna.

Pracownia higieny osobistej i pierwszej pomocy powinna być wyposażona w:

1) przybory i środki pielęgnacyjne i toaletowe, basen, kaczkę;

2) środki i przybory zapewniające wygodę i bezpieczeństwo osobie leżącej, materace przeciwodleżynowe;

3) urządzenia do pielęgnacji osoby starszej całkowicie unieruchomionej;

4) aparaty do pomiaru ciśnienia tętniczego, termometry lekarskie;

5) łóżka, pościel, koce, podkłady gumowe, poduszki różnej wielkości;

6) środki opatrunkowe;

7) fantomy do zabiegów reanimacyjnych i elementarnych zabiegów medycznych oraz pielęgnacyjnych;

8) miski i dzbanki różnej wielkości, basenik do mycia głowy;

9) udogodnienia dla chorych: wałki, drabinki, lejce, kółka;

10) taboret, krzesło, szafkę przyłóżkową lub mały stolik.

Pracownia gospodarstwa domowego powinna być wyposażona w:

1) kuchenkę gazową lub elektryczną;

2) mikrofalówkę;

3) lodówkę;

4) szafki kuchenne (wiszące i stojące);

5) zlewozmywak;

6) zmywarkę;

7) stół kuchenny i krzesła;

8) talerze, sztućce, garnki, patelnie różnej wielkości;

9) miski i półmiski;

10) kubki i szklanki;

11) sita i cedzaki;

12) pojemniki do przechowywania produktów i żywności;

13) mikser;

14) formy do pieczenia;

15) deski do krojenia;

16) zestaw noży kuchennych;

17) środki czystości;

18) ręczniki i ścierki;

19) pojemnik na odpady;

20) pralkę automatyczną i wirnikową.

Pracownia umiejętności społecznych powinna być wyposażona w:

1) zestaw kaset i płyt, dyktafony, kamerę;

2) materace i krzesła;

3) tablice flipchart;

4) listwy przyścienne do zawieszania plansz;

5) cyfrowy aparat fotograficzny;

6) telewizor z odtwarzaczem DVD;

7) radiomagnetofon z odtwarzaczem CD;

8) pufy różnej wielkości, siedziska wypełnione granulatem styropianowym.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny i ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) oprogramowanie specjalistyczne;

6) drukarkę;

7) skaner;

8) zestaw podstawowej literatury zawodowej.

Pracowania zawodowa powinna być wyposażona w:

1) tablicę białą;

2) listwy przyścienne do zawieszania plansz edukacyjnych;

3) tablice flipchart;

4) przenośny projektor multimedialny i ekran;

5) biblioteczkę.

Pracowania arteterapii powinna być wyposażona w:

1) aparat fotograficzny;

2) magnetofon, płyty i kasety DVD;

3) maszynę do szycia;

4) materiały tekstylne;

5) przybory do szycia: igły różnej wielkości, nici różnej grubości i w różnych kolorach, guziki;

6) przybory do malowania: pędzle do malowania, różne rodzaje papieru, płytki szklane, farby akwarelowe i plakatowe, farby do malowania na szkle oraz do malowania palcami;

7) przybory do rzeźbienia: modelinę, materiał do wyrobu masy solnej, glinę, gips, duże kostki mydła szarego, przyrządy do rzeźbienia;

8) przybory do wycinania i klejenia: nożyczki z ostrzami o różnej wielkości i fakturze, papier w różnych kolorach i o różnej grubości, materiały tekstylne, kleje, cekiny, koraliki, kleje brokatowe, bibułę karbowaną i prasowaną.

Sala gimnastyczna powinna być wyposażona w:

1) materace i maty;

2) piłki;

3) drabinki;

4) ławeczki;

5) ciężarki;

6) drążki;

7) obręcze;

8) szarfy;

9) woreczki;

10) lejce;

11) rowerek stacjonarny.

ZAŁĄCZNIK Nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ENERGETYK

SYMBOL CYFROWY 311[54]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki technicznej, termodynamiki technicznej, materiałoznawstwa, technologii mechanicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

2) dobierać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne zgodnie z dokumentacją techniczną;

3) stosować podstawowe metody obróbki i łączenia materiałów;

4) instalować i obsługiwać maszyny, urządzenia elektryczne oraz aparaturę sterującą i kontrolno-pomiarową;

5) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną, technologiczną i eksploatacyjną;

6) projektować prostą instalację energetyczną;

7) wykonywać pomiary podstawowych wielkości fizycznych oraz opracowywać i interpretować wyniki pomiarów;

8) nadzorować procesy wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej;

9) ustalać parametry technologiczne prowadzonych procesów;

10) analizować zmiany parametrów w trakcie przemian termodynamicznych;

11) kontrolować przepływ energii cieplnej i elektrycznej;

12) stosować zasady obowiązujące w gospodarce paliwowej, wodnej oraz w gospodarce odpadami;

13) prowadzić dokumentację produkcyjną;

14) posługiwać się narzędziami i oprzyrządowaniem technologicznym;

15) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń energetycznych;

16) stosować zasady eksploatacji podstawowych maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach przetwarzania energii;

17) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

18) stosować normy dotyczące zapewnienia jakości produkcji;

19) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów prawa energetycznego;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) stosować przepisy prawa ochrony środowiska w energetyce;

24) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

25) kierować zespołem pracowników;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

29) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik energetyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) nadzorowanie przebiegu procesów wytwarzania energii;

2) prowadzenie gospodarki paliwowej, wodnej oraz gospodarki odpadami;

3) nadzorowanie i obsługiwanie maszyn oraz urządzeń w elektrowniach, elektrociepłowniach i ciepłowniach;

4) eksploatacja maszyn i urządzeń związanych z przepływem i dystrybucją energii elektrycznej i cieplnej;

5) przeprowadzanie napraw i konserwacji maszyn i urządzeń energetycznych;

6) użytkowanie systemów informatycznych, automatyki przemysłowej i urządzeń pomiarowych.

3. Zawód technik energetyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) eksploatacji kotłów i turbin energetycznych;

2) chłodnictwa, klimatyzacji i wentylacji;

3) przesyłu energii cieplnej;

4) energetyki rozproszonej.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) konstrukcje i technologie mechaniczne;

2) elektrotechnika, elektronika i automatyka;

3) maszyny i urządzenia energetyczne;

4) technologie wytwarzania energii;

5) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: KONSTRUKCJE I TECHNOLOGIE MECHANICZNE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów niemetalowych;

2) rozróżniać gatunki, określać właściwości i zastosowanie stopów Fe - C oraz stopów metali nieżelaznych;

3) rozróżniać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz określać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;

4) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz dobierać powłoki antykorozyjne w zależności od przeznaczenia i rodzaju wyrobu;

5) wykonywać szkice i rysunki techniczne części maszyn, zgodnie z normami dotyczącymi rysunku technicznego maszynowego;

6) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;

7) wyznaczać siłę i moment tarcia;

8) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;

9) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkość obwodową, kątową i obrotową;

10) obliczać pracę, moc, energię oraz sprawność urządzenia;

11) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe: zginanie, skręcanie, rozciąganie, ściskanie, wyboczenie, zginanie ze skręcaniem;

12) rozróżniać konstrukcje połączeń, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców, mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w maszynach;

13) rozpoznawać elementy składowe maszyn i urządzeń oraz określać ich działanie;

14) wykonywać projekty części maszyn oraz uzasadniać poprawność zastosowanych rozwiązań;

15) rozróżniać podstawowe techniki wytwarzania części maszyn;

16) wykonywać pomiary warsztatowe;

17) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

18) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne;

19) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem;

20) wykonywać montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

21) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania;

22) dobierać materiały, narzędzia, przyrządy w zależności od wykonywanej pracy;

23) wydawać, przyjmować i ewidencjonować materiały, narzędzia, przyrządy i dokumentować wykonane prace;

24) korzystać z dokumentacji technicznej, Polskich Norm, literatury technicznej i czasopism zawodowych;

25) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń energetycznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) materiałoznawstwo;

2) obróbka cieplna i cieplno-chemiczna;

3) korozja metali;

4) rysunek techniczny;

5) mechanika techniczna;

6) wytrzymałość materiałów;

7) części maszyn;

8) pomiary warsztatowe;

9) obróbka ręczna;

10) obróbka mechaniczna skrawaniem;

11) spajanie metali;

12) montaż i demontaż maszyn;

13) dokumentacja techniczna i instrukcje obsługi maszyn i urządzeń.

BLOK: ELEKTROTECHNIKA, ELEKTRONIKA I AUTOMATYKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym;

2) określać wpływ pola elektromagnetycznego na organizm ludzki;

3) rozróżniać elementy obwodów elektrycznych i elektronicznych;

4) klasyfikować i charakteryzować urządzenia oraz elementy automatyki i układów regulacji;

5) wykonywać obliczania obwodów elektrycznych prądu stałego i przemiennego oraz układów elektronicznych z wykorzystaniem podstawowych praw elektrotechniki;

6) określać podstawowe parametry elementów i układów elektronicznych;

7) rozróżniać podstawowe układy analogowe, cyfrowe przetworniki A/C i C/A;

8) rozróżniać podstawowe układy automatycznego sterowania i regulacji;

9) charakteryzować podstawowe właściwości materiałów konstrukcyjnych, przewodzących, rezystywnych, dielektrycznych, pokryć powierzchniowych oraz tworzyw sztucznych i półprzewodników;

10) wyjaśniać zasadę działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

11) wyjaśniać zasadę działania transformatorów energetycznych;

12) wyjaśniać zasadę działania napędu elektrycznego;

13) wyjaśniać zasadę działania serwonapędów;

14) charakteryzować elementy aparatury zabezpieczeniowej;

15) charakteryzować podstawowe elementy instalacji elektrycznej;

16) wykonywać pomiary podstawowych wielkości elektrycznych oraz parametrów elementów elektrycznych i elektronicznych;

17) interpretować wyniki pomiarów przedstawione w formie tabel lub wykresów;

18) szacować błędy pomiarów na podstawie zastosowanych metod oraz parametrów przyrządów pomiarowych;

19) analizować działanie typowych układów elektronicznych;

20) rozróżniać maszyny i urządzenia elektryczne oraz urządzenia energoelektroniczne;

21) analizować działanie układów elektrycznych na podstawie schematów ideowych;

22) montować układy elektryczne na podstawie dokumentacji technicznej;

23) dokonywać montażu i demontażu aparatów, maszyn oraz urządzeń elektrycznych;

24) stosować połączenia elektryczne i mechaniczne w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

25) korzystać z programów komputerowych do opracowywania wyników pomiarów;

26) korzystać z katalogów, norm i dokumentacji technicznej, dotyczących instalacji i urządzeń elektrycznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) pole elektryczne;

2) obwody elektryczne prądu stałego i zmiennego;

3) pole magnetyczne i elektromagnetyczne;

4) układy trójfazowe;

5) układy automatyki i regulacji;

6) obwody elektroniczne;

7) układy analogowe i cyfrowe;

8) materiałoznawstwo elektryczne;

9) maszyny elektryczne;

10) metrologia elektryczna;

11) pomiary elektroniczne;

12) transformatory energetyczne;

13) napęd elektryczny;

14) serwonapędy;

15) aparatura zabezpieczeniowa;

16) instalacje elektryczne;

17) montaż i demontaż układów elektrycznych i elektronicznych;

18) połączenia elektryczne i elektroniczne;

19) programy komputerowe do opracowywania wyników pomiarów;

20) katalogi, normy i dokumentacja techniczna dotycząca instalacji i urządzeń elektrycznych.

BLOK: MASZYNY I URZĄDZENIA ENERGETYCZNE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) klasyfikować maszyny i urządzenia energetyczne;

2) stosować prawa mechaniki i termodynamiki;

3) wyjaśniać budowę i zasadę działania układów hydraulicznych i pneumatycznych;

4) czytać schematy napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

5) określać podstawowe parametry pracy maszyn i urządzeń energetycznych;

6) charakteryzować urządzenia transportu wewnętrznego;

7) dobierać środki transportu do wykonywanych zadań;

8) charakteryzować maszyny i urządzenia wykorzystywane w procesach energetycznych;

9) wyjaśniać budowę i zasadę działania silników gazowych, pomp, sprężarek, wentylatorów i dmuchaw;

10) wyjaśniać budowę i zasadę działania kotłów oraz turbin i urządzeń pomocniczych;

11) charakteryzować urządzenia do uzdatniania wody;

12) klasyfikować i charakteryzować urządzenia chłodnicze;

13) charakteryzować urządzenia odpylające, urządzenia do odsiarczania i eliminowania tlenków i podtlenków azotu;

14) charakteryzować urządzenia do magazynowania energii cieplnej;

15) rozróżniać elementy rurociągów;

16) określać wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń energetycznych;

17) interpretować zjawiska fizykochemiczne towarzyszące procesom destrukcyjnym w eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych;

18) określać przyczyny i skutki zużycia maszyn i urządzeń energetycznych oraz metody zapobiegające nadmiernemu zużyciu;

19) rozpoznawać stan techniczny maszyn i urządzeń energetycznych;

20) oceniać prawidłowość użytkowania maszyn i urządzeń energetycznych;

21) wykonywać montaż i demontaż maszyn i urządzeń energetycznych;

22) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i naprawy maszyn i urządzeń energetycznych;

23) wykonywać czynności konserwacyjne, naprawy, wymianę części, regulację poszczególnych zespołów, całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;

24) dobierać materiały, narzędzia, przyrządy w zależności od rodzaju wykonywanej pracy;

25) wydawać, przyjmować i ewidencjonować materiały, narzędzia, przyrządy oraz dokumentować wykonane prace;

26) przygotowywać stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

27) korzystać z dokumentacji technicznej, instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, Polskich Norm, literatury technicznej i czasopism zawodowych;

28) stosować zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego podczas eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja maszyn i urządzeń energetycznych;

2) układy hydrauliczne i pneumatyczne;

3) schematy napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

4) urządzenia transportowe;

5) silniki gazowe;

6) pompy, sprężarki, wentylatory;

7) kotły i turbiny;

8) urządzenia pomocnicze turbin;

9) urządzenia do uzdatniania wody;

10) chłodnice i rurociągi;

11) urządzenia odpylające, urządzenia do odsiarczania i eliminowania tlenków i podtlenków azotu;

12) akumulatory ciepła;

13) podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń energetycznych;

14) zużycie maszyn i urządzeń energetycznych;

15) diagnostyka techniczna;

16) użytkowanie maszyn i urządzeń energetycznych;

17) przeglądy techniczne maszyn i urządzeń energetycznych;

18) konserwacja i naprawa urządzeń energetycznych;

19) gospodarka materiałowa i narzędziowa;

20) organizacja stanowiska pracy;

21) dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń energetycznych;

22) zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego.

BLOK: TECHNOLOGIE WYTWARZANIA ENERGII

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje energii, ich przemiany i źródła;

2) określać właściwości paliw energetycznych oraz paliw alternatywnych;

3) stosować podstawowe prawa termodynamiki;

4) wyjaśniać przemiany gazów i pary wodnej;

5) wykonywać obliczenia podstawowych parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów;

6) określać zmiany parametrów w przemianach termodynamicznych;

7) obliczać ilości ciepła i pracy w przemianach gazowych;

8) wykonywać pomiary podstawowych wielkości termodynamicznych;

9) określać sprawność obiegów termodynamicznych;

10) rozróżniać sposoby wymiany ciepła i wyznaczać strumień wymienianego ciepła;

11) wyjaśniać proces wytwarzania energii w elektrowni, elektrociepłowni i ciepłowni;

12) charakteryzować elektrownie jądrowe;

13) charakteryzować technologie wytwarzania energii odnawialnych;

14) charakteryzować sposoby przygotowywania i magazynowania paliw;

15) określać miejsce lokalizacji elektrowni i elektrociepłowni;

16) sporządzać schematy siłowni cieplnych;

17) stosować metody optymalizacji procesów wytwarzania energii;

18) wyjaśniać sposoby przesyłu i odbioru energii elektrycznej;

19) charakteryzować instalację oczyszczania spalin;

20) analizować wpływ obiektu energetycznego na środowisko;

21) charakteryzować podstawowe rodzaje zanieczyszczeń powstających w procesie wytwarzania energii;

22) identyfikować rodzaje odpadów pochodzących z energetyki;

23) postępować zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi procesów odzysku i recyklingu odpadów;

24) dobierać technologie energetyczne umożliwiające redukcję odpadów;

25) planować sposoby ograniczania emisji zanieczyszczeń gazowych powstających w procesie wytwarzania energii;

26) wyjaśniać zasady funkcjonowania Krajowego Systemu Energetycznego oraz przyczyny jego zakłóceń (blackout);

27) określać sposoby zagospodarowania odpadów energetycznych;

28) planować ochronę wód powierzchniowych przed nadmiernym podgrzaniem;

29) planować ochronę środowiska przed hałasem pochodzącym z urządzeń energetycznych;

30) korzystać z przepisów prawa oraz norm dotyczących ochrony środowiska;

31) stosować przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące energetyki;

32) wyjaśniać zasady funkcjonowania rynku energii;

33) określać sposoby gospodarowania ubocznymi produktami spalania (UPS);

34) charakteryzować komputerowe systemy sterowania procesami technologicznymi.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje i źródła energii;

2) termodynamika techniczna;

3) mechanika płynów;

4) paliwa energetyczne;

5) magazynowanie paliw;

6) elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie;

7) technologie wytwarzania energii odnawialnej;

8) elektrownie jądrowe;

9) przesył i odbiór energii elektrycznej;

10) instalacje oczyszczania spalin;

11) dyrektywy Unii Europejskiej dotyczące procesów odzysku i recyklingu odpadów;

12) Krajowy System Energetyczny oraz jego zakłócenia;

13) zanieczyszczenia powstające w procesie wytwarzania energii;

14) ochrona środowiska w energetyce;

15) przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące energetyki;

16) rynek energii;

17) gospodarka ubocznymi produktami spalania;

18) komputerowe systemy do sterowania procesami technologicznymi.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i przeciwporażeniowa oraz ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające	podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa, zawód: elektryk
Konstrukcje i technologie mechaniczne	15	20
Elektrotechnika, elektronika i automatyka	25	15
Maszyny i urządzenia energetyczne	18	20
Technologie wytwarzania energii	22	25
Podstawy działalności zawodowej	10	10
Razem	90**	90**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia konstrukcji i technologii mechanicznych;

2) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

3) pracownia procesów energetycznych;

4) pracownia komputerowa;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia konstrukcji i technologii mechanicznych powinna być wyposażona w:

1) zestawy tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, szkła, gumy, materiałów ceramicznych;

2) próbki metali i ich stopów;

3) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

4) przybory rysunkowe;

5) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;

7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;

8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

9) przyrządy pomiarowe;

10) elementy pasowane, wzorce chropowatości;

11) prezentacje multimedialne dotyczące obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, mechanicznych technik wytwarzania, korozji;

12) filmy dydaktyczne dotyczące obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, mechanicznych technik wytwarzania, korozji;

13) normy dotyczące rysunku technicznego, materiałoznawstwa i części maszyn;

14) dokumentacje techniczne maszyn i urządzeń;

15) katalog łożysk tocznych;

16) literaturę techniczną.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) próbki różnych materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych i konstrukcyjnych;

3) próbki przewodów elektrycznych;

4) elementy urządzeń grzejnych;

5) elementy układów automatyki przemysłowej;

6) zestawy łączników instalacyjnych;

7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;

8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, styczniki, przekaźniki;

9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);

10) układy elektryczne, stabilizator napięcia, prostownik;

11) modele prostych układów automatycznej regulacji;

12) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, NOT, EXOR;

13) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki;

14) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki przemysłowej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);

15) plansze zautomatyzowanych procesów technologicznych;

16) katalogi elementów automatyki przemysłowej;

17) normy dotyczące instalacji i urządzeń elektrycznych.

Pracownia procesów energetycznych powinna być wyposażona w:

1) foliogramy, przeźrocza dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii oraz maszyn i urządzeń energetycznych;

2) modele maszyn i urządzeń energetycznych;

3) elementy maszyn i urządzeń energetycznych;

4) przyrządy do pomiarów termodynamicznych;

5) programy komputerowe do symulacji pracy maszyn i urządzeń energetycznych;

6) programy komputerowe do symulacji procesów technologicznych wytwarzania energii;

7) prezentacje multimedialne dotyczące budowy i zasady działania maszyn i urządzeń energetycznych;

8) prezentacje multimedialne dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii;

9) filmy dydaktyczne dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii;

10) Polskie Normy dotyczące procesów technologicznych wytwarzania energii;

11) dokumentacje techniczne, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń energetycznych;

12) literaturę techniczną.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) tablicę białą bezpyłową;

5) pakiet programów biurowych;

6) programy komputerowe do wspomagania projektowania;

7) programy specjalistyczne do automatycznej regulacji procesów technologicznych, kontroli jakości i sterowania procesami technologicznymi;

8) drukarkę i ploter;

9) skaner;

10) literaturę zawodową.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, spawania, montażu;

3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania elektrycznego, spawania gazowego;

4) urządzenia, zespoły i elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;

5) tokarkę, wiertarkę, frezarkę;

6) nożyce i piły mechaniczne;

7) lutownice;

8) elektronarzędzia;

9) środki chłodzące;

10) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;

11) odzież ochronną;

12) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;

13) dokumentację warsztatową;

14) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

15) książki narzędziowe;

16) katalogi narzędzi do obróbki skrawaniem;

17) Polskie Normy dotyczące obróbki skrawaniem.

ZAŁĄCZNIK Nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GAZOWNICTWA

SYMBOL CYFROWY 311[55]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) klasyfikować paliwa gazowe i określać ich właściwości;

2) wyjaśniać zjawiska i procesy energetyczne związane z przepływem i przemianami termodynamicznymi gazów;

3) wyjaśniać zasady działania układów elektrycznych, elektronicznych oraz automatyki przemysłowej stosowanych w sieciach i instalacjach gazowych;

4) rozróżniać rodzaje oraz elementy sieci i instalacji gazowych;

5) określać właściwości materiałów stosowanych do wykonywania sieci i instalacji gazowych;

6) określać przyczyny powstawania korozji oraz sposoby jej zapobiegania;

7) posługiwać się dokumentacją techniczną, technologiczną i eksploatacyjną sieci i instalacji gazowych;

8) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania sieci i instalacji gazowych w określonej technologii;

9) dobierać oraz instalować aparaturę kontrolno-pomiarową;

10) użytkować narzędzia, urządzenia i przyrządy kontrolno-pomiarowe zgodnie z zasadami eksploatacji;

11) organizować i koordynować roboty ziemne związane z budową sieci gazowych;

12) organizować i koordynować roboty związane z budową sieci oraz montażem instalacji gazowych;

13) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń gazowych;

14) instalować urządzenia gazowe oraz wykonywać prace związane z ich regulacją, naprawą i konserwacją;

15) dokumentować przebieg procesów budowy sieci i instalacji gazowych;

16) kontrolować jakość wykonywanych robót sieciowych i instalacyjnych;

17) wykonywać próby szczelności sieci i instalacji gazowych;

18) przygotowywać sieci i instalacje gazowe do odbioru technicznego;

19) wykonywać przedmiary oraz obmiary robót sieciowych i instalacyjnych;

20) wykonywać pomiary oraz szkice inwentaryzacyjne sieci i instalacji gazowych;

21) stosować zasady projektowania sieci i instalacji gazowych;

22) przestrzegać norm, warunków technicznych wykonania i odbioru robót oraz przepisów prawa budowlanego i energetycznego dotyczących sieci i instalacji gazowych;

23) przestrzegać zasad eksploatacji sieci, urządzeń i instalacji gazowych;

24) przeprowadzać kontrolę stanu technicznego sieci i instalacji gazowych;

25) lokalizować i usuwać awarie w sieciach i instalacjach gazowych;

26) planować prace związane z modernizacją sieci i instalacji gazowych;

27) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

28) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

29) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

30) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

31) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

32) kierować zespołem pracowników;

33) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

34) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

35) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

36) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik gazownictwa powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie oraz wykonywanie robót związanych z budową sieci i montażem instalacji gazowych;

2) przygotowywanie sieci i instalacji gazowych do odbioru technicznego;

3) instalowanie, uruchamianie i kontrola stanu technicznego urządzeń gazowych;

4) obsługa sieci, urządzeń i instalacji gazowych;

5) wykonywanie konserwacji, napraw oraz modernizacji sieci, urządzeń i instalacji gazowych;

6) lokalizowanie oraz usuwanie awarii sieci i instalacji gazowych.

3. Zawód technik gazownictwa jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) transportu gazu;

2) magazynowania gazu;

3) instalacji skroplonego gazu ziemnego.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy gazownictwa;

2) sieci gazowe;

3) instalacje gazowe;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY GAZOWNICTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje paliw gazowych i określać ich skład chemiczny;

2) określać fizykochemiczne właściwości paliw gazowych;

3) określać możliwości wykorzystywania paliw gazowych;

4) charakteryzować sposoby pozyskiwania paliw gazowych;

5) określać sposoby oraz warunki wydobywania i magazynowania paliw gazowych;

6) charakteryzować procesy przeróbki, uzdatniania i rozdzielania paliw gazowych;

7) charakteryzować sposoby nawaniania gazu ziemnego i płynnego;

8) charakteryzować metody wykonywania pomiarów podstawowych parametrów paliw gazowych;

9) charakteryzować procesy zachodzące podczas spalania paliw gazowych;

10) charakteryzować urządzenia energetyczne stosowane podczas montażu oraz eksploatacji sieci i instalacji gazowych;

11) wyjaśniać podstawowe prawa termodynamiki;

12) charakteryzować przemiany fazowe gazów;

13) wykonywać obliczenia podstawowych parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów;

14) użytkować urządzenia i instalacje elektryczne;

15) wyjaśniać zasady działania i zastosowanie podstawowych układów elektrycznych oraz automatyki i sterowania;

16) wyjaśniać budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

17) określać właściwości materiałów stosowanych do wykonywania sieci i instalacji gazowych;

18) rozpoznawać elementy maszyn i urządzeń stosowanych w gazownictwie;

19) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe;

20) rozpoznawać zjawiska korozyjne oraz określać ich skutki;

21) sporządzać rysunki techniczne;

22) wykonywać rysunki robocze elementów budowlanych, mechanicznych i instalacyjnych;

23) sporządzać szkice i rysunki inwentaryzacyjne;

24) posługiwać się normami dotyczącymi sieci i instalacji gazowych;

25) przestrzegać przepisów prawa budowlanego i energetycznego dotyczących sieci i instalacji gazowych;

26) posługiwać się dokumentacją techniczną obiektów budowlanych, sieci i instalacji gazowych;

27) stosować zasady projektowania przyłączy gazowych i sieci rozdzielczych niskiego ciśnienia;

28) stosować zasady projektowania instalacji gazowych;

29) sporządzać przedmiary robót sieciowych i instalacyjnych;

30) sporządzać dokumentację sieci oraz instalacji gazowych z wykorzystaniem specjalistycznych programów komputerowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje paliw gazowych;

2) skład i fizykochemiczne właściwości paliw gazowych;

3) metody pozyskiwania paliw gazowych;

4) eksploatacja odwiertów gazowych;

5) metody magazynowania paliw gazowych;

6) przeróbka, uzdatnianie i rozdzielanie paliw gazowych;

7) nawanianie gazu ziemnego i płynnego;

8) metody wykonywania pomiarów podstawowych parametrów paliw gazowych;

9) procesy spalania;

10) urządzenia energetyczne stosowane podczas eksploatacji sieci i instalacji gazowych: turbiny, sprężarki, dmuchawy, wentylatory, pompy;

11) równania stanu gazu doskonałego i gazów rzeczywistych;

12) przemiany fazowe gazów;

13) podstawy mechaniki płynów;

14) instalacje i urządzenia elektryczne;

15) układy automatyki i sterowania;

16) podstawy materiałoznawstwa;

17) wytrzymałość materiałów;

18) korozja i zabezpieczenia antykorozyjne materiałów;

19) zasady sporządzania, wymiarowania i opisywania rysunków technicznych;

20) rysunki odręczne;

21) szkice inwentaryzacyjne;

22) normy i normatywy techniczne dotyczące instalacji i sieci gazowych;

23) przepisy prawa budowlanego i energetycznego dotyczące sieci i instalacji gazowych;

24) dokumentacja techniczna i technologiczna sieci i instalacji gazowych;

25) dokumentacja budowy;

26) zapotrzebowanie na gaz;

27) zasady lokalizacji gazociągów;

28) podstawy projektowania sieci rozdzielczych niskiego ciśnienia oraz przyłączy gazowych;

29) podstawy projektowania instalacji gazowych;

30) przedmiar robót sieciowych i instalacyjnych;

31) specjalistyczne programy komputerowe do sporządzania dokumentacji sieci oraz instalacji gazowych.

BLOK: SIECI GAZOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować rodzaje sieci komunalnych;

2) korzystać z map geodezyjnych oraz z planów sytuacyjno-wysokościowych;

3) rozróżniać rodzaje gruntów budowlanych oraz określać ich właściwości;

4) rozróżniać rodzaje, układy i elementy sieci gazowych;

5) posługiwać się dokumentacją techniczną sieci gazowych;

6) określać warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe;

7) dobierać materiały, uzbrojenie, narzędzia i sprzęt do budowy sieci gazowej w określonej technologii;

8) organizować prace związane z wykonywaniem robót ziemnych i zabezpieczaniem wykopów;

9) organizować i wykonywać prace związane z budową sieci gazowych;

10) oceniać jakość wykonanych robót montażowych;

11) wykonywać antykorozyjne zabezpieczenia gazociągów;

12) wykonywać przyłącza gazowe;

13) montować uzbrojenie sieci, reduktory i gazomierze;

14) znakować gazociągi;

15) wykonywać próby szczelności i wytrzymałości gazociągów;

16) przygotowywać sieci gazowe do odbioru technicznego;

17) wykonywać prace niebezpieczne i gazoniebezpieczne zgodnie z przepisami;

18) wykonywać prace związane z przygotowaniem i przekazaniem gazociągu do eksploatacji;

19) określać warunki lokalizacji stacji gazowych;

20) rozróżniać rodzaje stacji gazowych oraz określać ich wyposażenie;

21) wyjaśniać zasady działania urządzeń stacji gazowych;

22) dobierać i instalować aparaturę kontrolno-pomiarową w stacjach gazowych;

23) kontrolować parametry pracy urządzeń gazowych oraz podejmować działania w sytuacjach awaryjnych;

24) wykonywać prace związane z obsługą urządzeń stacji gazowych;

25) określać zasady lokalizacji i wyposażenia tłoczni gazu;

26) wyjaśniać zasady doboru i działania urządzeń energetycznych stanowiących wyposażenie tłoczni gazu;

27) stosować zasady eksploatacji sieci i urządzeń gazowych;

28) kontrolować stan techniczny sieci gazowej;

29) lokalizować i usuwać awarie w sieciach gazowych;

30) planować oraz koordynować prace związane z konserwacją i remontem sieci gazowych;

31) obliczać koszty wykonania sieci gazowych;

32) przestrzegać warunków technicznych wykonania i odbioru sieci gazowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje sieci komunalnych, zasady i warunki ich wykonywania;

2) dokumentacja geodezyjna;

3) pomiary geodezyjne, tyczenie obiektów w terenie;

4) klasyfikacja gazociągów;

5) dokumentacja techniczna sieci gazowych;

6) normy, instrukcje, aprobaty techniczne stosowane w gazownictwie;

7) warunki lokalizacji i wykonywania gazociągów;

8) materiały do budowy sieci gazowych;

9) uzbrojenie gazociągów;

10) organizacja robót związanych z budową sieci gazowych;

11) narzędzia i sprzęt do budowy sieci gazowych;

12) roboty ziemne;

13) metody zabezpieczania i odwadniania wykopów;

14) technologie wykonywania gazociągów;

15) kontrola jakości wykonania gazociągów;

16) rodzaje korozji, metody zapobiegania;

17) technologia wykonywania zabezpieczeń antykorozyjnych;

18) przyłącza gazowe;

19) zasady montażu uzbrojenia reduktorów, gazomierzy;

20) zasady znakowania gazociągów;

21) próby szczelności i wytrzymałości gazociągów;

22) prace niebezpieczne i gazoniebezpieczne;

23) stacje gazowe, wyposażenie, miejsca lokalizacji;

24) aparatura kontrolno-pomiarowa w stacjach gazowych;

25) zasady eksploatacji urządzeń stacji gazowych;

26) tłocznie gazu i ich wyposażenie;

27) eksploatacja sieci i urządzeń gazowych;

28) kontrola stanu technicznego sieci gazowych;

29) awarie sieci gazowych;

30) konserwacja i remonty sieci gazowych;

31) koszty wykonania sieci gazowych;

32) warunki odbioru sieci gazowych.

BLOK: INSTALACJE GAZOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać rodzaje obiektów budowlanych;

2) określać konstrukcje oraz technologie wykonania obiektów budowlanych;

3) rozpoznawać rodzaje materiałów budowlanych i określać ich właściwości;

4) rozróżniać instalacje budowlane;

5) rozróżniać rodzaje i elementy instalacji gazowych;

6) określać właściwości materiałów stosowanych do wykonywania instalacji gazowych;

7) określać warunki prowadzenia przewodów instalacji gazowych;

8) określać warunki, jakie powinny spełniać pomieszczenia, w których można instalować urządzenia gazowe;

9) przestrzegać warunków technicznych wykonania i odbioru instalacji gazowych;

10) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do montażu instalacji gazowych;

11) dobierać techniki połączeń w zależności od rodzaju stosowanych materiałów;

12) wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej związane z montażem instalacji gazowych;

13) organizować prace związane z montażem instalacji gazowych, instalacji zbiornikowych i przemysłowych;

14) klasyfikować urządzenia gazowe;

15) klasyfikować palniki gazowe oraz wyjaśniać zasadę ich działania;

16) charakteryzować budowę, warunki montażu i eksploatacji urządzeń gazowych;

17) montować i uruchamiać urządzenia gazowe;

18) rozróżniać rodzaje gazomierzy;

19) określać warunki lokalizacji gazomierzy;

20) wykonywać montaż i demontaż gazomierzy;

21) przestrzegać zasad magazynowania i transportu gazu płynnego;

22) oceniać zgodność wykonania instalacji gazowych z dokumentacją techniczną oraz warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót;

23) przeprowadzać próby szczelności instalacji gazowych;

24) przygotowywać instalacje gazowe do odbioru technicznego;

25) uruchamiać instalacje gazowe;

26) określać warunki i sposoby wentylacji pomieszczeń oraz odprowadzania spalin z urządzeń gazowych;

27) określać wymagania, jakie powinny spełniać kotłownie gazowe;

28) dokonywać przeglądów technicznych instalacji gazowych;

29) wykonywać czynności związane z konserwacją oraz naprawą instalacji i urządzeń gazowych;

30) obliczać koszty wykonania instalacji gazowych;

31) montować instalacje do monitorowania obecności gazu w pomieszczeniach.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) obiekty budowlane i ich elementy;

2) materiały budowlane;

3) rodzaje instalacji budowlanych;

4) rodzaje i elementy instalacji gazowej;

5) materiały stosowane do montażu instalacji gazowych;

6) warunki techniczno-prawne wykonywania instalacji gazowych oraz lokalizacji urządzeń gazowych w pomieszczeniach;

7) dokumentacja techniczna, normy, instrukcje oraz wytyczne wykonania i odbioru instalacji gazowych;

8) organizacja robót montażowych;

9) sprzęt i narzędzia stosowane w pracach instalacyjnych;

10) technologie wykonywania instalacji gazowych;

11) urządzenia gazowe;

12) palniki gazowe;

13) kotły gazowe, instalacje kotłowe;

14) kotłownie na paliwo gazowe;

15) montaż, uruchamianie oraz ocena stanu technicznego urządzeń gazowych;

16) gazomierze: klasyfikacja, zasada działania;

17) montaż i demontaż gazomierzy;

18) zasady magazynowania i transportu gazów płynnych;

19) instalacje na gaz płynny i instalacje zbiornikowe;

20) przemysłowe instalacje gazowe;

21) próby szczelności instalacji gazowych;

22) odbiór techniczny instalacji gazowych;

23) warunki techniczne eksploatacji instalacji gazowych;

24) wentylacja pomieszczeń;

25) zasady odprowadzania spalin z urządzeń gazowych;

26) przeglądy techniczne instalacji gazowych;

27) konserwacja oraz naprawa instalacji i urządzeń gazowych;

28) koszty wykonania instalacji gazowych;

29) urządzenia gazometryczne, instalacje do monitorowania obecności gazu w pomieszczeniach.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, uzupełniające liceum ogólnokształcące, technikum uzupełniające	podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa, zawody: monter instalacji gazowych, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, monter sieci komunalnych
Podstawy gazownictwa	30	30
Sieci gazowe	25	25
Instalacje gazowe	20	20
Podstawy działalności zawodowej	10	10
Razem	85**	85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia gazownictwa;

3) pracownia technologiczna.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

3) projektor multimedialny, ekran;

4) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

5) modele wspomagające kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

6) normy dotyczące rysunku technicznego oraz sieci i instalacji gazowych;

7) katalogi maszyn i urządzeń do robót ziemnych;

8) katalogi nakładów rzeczowych, cenniki;

9) dokumentacje budowlane, instalacyjne, sieciowe i konstrukcyjne;

10) eksponaty i modele części maszyn;

11) wytyczne techniczne dotyczące wykonania oraz odbioru robót sieciowych i instalacyjnych;

12) drukarkę, ploter, skaner;

13) programy do wspomagania projektowania;

14) wewnętrzną sieć komputerową.

Pracownia gazownictwa powinna być wyposażona w:

1) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

2) projektor multimedialny, ekran;

3) filmy dydaktyczne dotyczące poszukiwania, wydobywania oraz magazynowania paliw gazowych;

4) plansze i modele przedstawiające technologie wykonywania oraz zasady obsługi instalacji, sieci i stacji gazowych oraz tłoczni i magazynów gazu;

5) plansze i modele urządzeń gazowych;

6) przyrządy pomiarowe;

7) elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne;

8) schematy instalacji elektrycznych;

9) elementy oraz układy automatyki i sterowania;

10) napędy pneumatyczne i hydrauliczne;

11) literaturę i czasopisma zawodowe.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) stanowisko do wykonywania połączeń zgrzewanych;

2) stanowisko do wykonywania połączeń spawanych;

3) stanowisko do wykonywania połączeń lutowanych;

4) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

5) sprzęt i narzędzia do wykonywania połączeń gwintowych i kołnierzowych;

6) narzędzia i przyrządy do trasowania;

7) przyrządy pomiarowe;

8) rury i kształtki do montażu sieci i instalacji gazowych;

9) materiały uszczelniające;

10) materiały i wyroby budowlane;

11) modele zabezpieczenia wykopów;

12) materiały izolacyjne i antykorozyjne;

13) gazomierze różnych typów;

14) palniki gazowe, kuchenki gazowe, podgrzewacze wody;

15) armaturę stosowaną w sieciach i instalacjach gazowych;

16) instrukcje obsługi urządzeń gazowych;

17) filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania oraz eksploatacji sieci, instalacji i urządzeń gazowych;

18) normy, katalogi, aprobaty techniczne oraz certyfikaty materiałów i wyrobów instalacyjnych;

19) dokumentacje techniczne sieci i instalacji gazowych.

ZAŁĄCZNIK Nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PRZERÓBKI KOPALIN STAŁYCH

SYMBOL CYFROWY 311[53]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje kopalin stałych;

2) określać właściwości surowców, półproduktów i produktów gotowych;

3) posługiwać się dokumentacją techniczną;

4) sporządzać schematy technologiczne;

5) dobierać i dozować odczynniki chemiczne;

6) pobierać próby do badań właściwości fizycznych, chemicznych, wytrzymałościowych i technologicznych surowców, półproduktów i produktów;

7) wykonywać analizy techniczne surowców, półproduktów i produktów;

8) przygotowywać nadawę do procesów przeróbki kopalin stałych;

9) prowadzić i nadzorować procesy przeróbki węgla kamiennego, węgla brunatnego, rud metali, surowców chemicznych i skalnych;

10) ustalać parametry technologiczne prowadzonych procesów na podstawie dokumentacji technicznej;

11) oceniać jakość produktów gotowych;

12) przygotowywać i prowadzić dokumentację produkcyjną;

13) sporządzać bilans materiałowy procesów przeróbki kopalin stałych;

14) projektować proste procesy technologiczne;

15) posługiwać się przyrządami oraz urządzeniami pomiarowymi;

16) oceniać stan techniczny narzędzi i przyrządów stosowanych w procesach technologicznych;

17) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

18) wykonywać czynności związane z przeglądem technicznym, konserwacją, naprawą i regulacją maszyn i urządzeń stosowanych w procesach przeróbki kopalin stałych;

19) stosować techniki komputerowe w realizacji zadań zawodowych;

20) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

21) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

22) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

23) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

24) kierować zespołem pracowników;

25) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

26) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

27) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

28) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik przeróbki kopalin stałych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywanie pomiarów i badań laboratoryjnych surowców, półproduktów i produktów;

2) organizowanie procesów technologicznych przeróbki kopalin stałych zgodnie z zasadami racjonalnej gospodarki surowcami;

3) prowadzenie dokumentacji technologicznej procesów przeróbki kopalin stałych;

4) organizowanie pracy zespołów obsługujących maszyny i urządzenia do przeróbki kopalin stałych w poszczególnych węzłach technologicznych;

5) kontrolowanie przebiegu procesu przeróbki kopalin stałych na podstawie dokumentacji technologicznej;

6) kontrolowanie stanu technicznego maszyn i urządzeń oraz nadzorowanie czynności związanych z prowadzeniem bieżących przeglądów, remontów i konserwacji;

7) kalkulowanie kosztów przeróbki kopalin stałych;

8) kontrolowanie jakości produktów procesu przeróbki kopalin stałych;

9) prowadzenie gospodarki wodno-mułowej i odpadowej.

3. Zawód technik przeróbki kopalin stałych jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) przeróbki węgla kamiennego;

2) przeróbki węgla brunatnego;

3) przeróbki rud metali;

4) przeróbki surowców chemicznych;

5) przeróbki surowców skalnych i innych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczny;

2) technologiczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów niemetalowych;

2) rozróżniać gatunki, określać właściwości i zastosowanie stopów żelaza oraz metali nieżelaznych i ich stopów;

3) rozróżniać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz określać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;

4) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz dobierać powłoki antykorozyjne w zależności od przeznaczenia i rodzaju wyrobu;

5) wykonywać szkice części maszyn;

6) wykonywać rysunki techniczne części maszyn, zgodnie z obowiązującymi normami;

7) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;

8) wyznaczać siłę i moment tarcia;

9) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;

10) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkość: obwodową, kątową i obrotową;

11) obliczać pracę, moc, energię oraz sprawność urządzenia;

12) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe: zginanie, skręcanie, rozciąganie, ściskanie, wyboczenie, zginanie ze skręcaniem;

13) rozróżniać konstrukcje: połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;

14) określać elementy składowe maszyn i urządzeń oraz wyjaśniać ich działanie;

15) wykonywać projekty elementów maszyn;

16) rozróżniać podstawowe techniki wytwarzania części maszyn;

17) wykonywać pomiary warsztatowe;

18) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki ręcznej;

19) wykonywać połączenia rozłączne i nierozłączne;

20) wykonywać podstawowe operacje obróbki mechanicznej;

21) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

22) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego;

23) obliczać proste obwody elektryczne;

24) klasyfikować i charakteryzować elementy półprzewodnikowe (diody, tranzystory, tyrystory, układy scalone);

25) analizować schematy podstawowych układów elektronicznych;

26) dobierać przyrządy pomiarowe i dokonywać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego i przemiennego;

27) wyjaśniać budowę i zasady działania oraz eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych prądu stałego i przemiennego;

28) identyfikować elementy zabezpieczające obwody elektryczne;

29) rozróżniać podstawowe elementy instalacji elektrycznej;

30) klasyfikować i charakteryzować układy i elementy automatycznej regulacji oraz interpretować schematy blokowe układów sterowania procesami technologicznymi;

31) rozróżniać urządzenia pomiarowe i regulacyjne w obwodach automatyki;

32) dobierać do zadanych warunków proste układy: sterowania, sygnalizacji i zabezpieczeń;

33) wyjaśniać budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

34) klasyfikować oraz określać zastosowanie pomp, sprężarek i wentylatorów w procesach technologicznych;

35) określać podstawowe parametry pracy pomp, sprężarek i wentylatorów;

36) charakteryzować urządzenia transportu wewnętrznego;

37) dobierać środki transportu w zależności od rodzaju nadawy i produktów uzyskanych w procesie przeróbki kopalin stałych;

38) klasyfikować i charakteryzować maszyny i urządzenia podstawowe i pomocnicze stosowane w procesach technologicznych;

39) określać podstawowe zasady eksploatacji maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

40) określać wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

41) interpretować zjawiska fizyko-chemiczne zachodzące w procesie eksploatacji maszyn i urządzeń stosowanych do przeróbki kopalin stałych;

42) określać przyczyny i skutki zużycia maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych oraz metody zapobiegania nadmiernemu ich zużyciu;

43) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

44) posługiwać się dokumentacją oraz normami i instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

45) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od rodzaju wykonywanej pracy;

46) nadzorować proces eksploatacji maszyn i urządzeń podczas przeróbki kopalin stałych;

47) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i naprawy;

48) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymianę części, regulację poszczególnych zespołów i całego urządzenia oraz przeprowadzać próby po naprawie;

49) planować zapotrzebowanie na media w przedsiębiorstwie przeróbki kopalin stałych;

50) przeprowadzać kontrolę jakości;

51) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania, eksploatacji maszyn i urządzeń oraz automatycznej regulacji procesów technologicznych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) materiałoznawstwo;

2) rysunek techniczny;

3) mechanika techniczna;

4) wytrzymałość materiałów;

5) elementy maszyn;

6) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;

7) pomiary warsztatowe;

8) techniki wytwarzania części maszyn;

9) montaż i demontaż części maszyn;

10) podstawy elektrotechniki;

11) podstawy elektroniki;

12) podstawy miernictwa elektrycznego;

13) maszyny elektryczne;

14) instalacje elektryczne i odbiorniki energii elektrycznej;

15) układy i elementy automatycznej regulacji;

16) układy zasilania, sterowania, zabezpieczenia i sygnalizacji;

17) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

18) pompy, sprężarki i wentylatory;

19) urządzenia transportu wewnętrznego;

20) podstawowe i pomocnicze maszyny i urządzenia technologiczne;

21) niezawodność i trwałość maszyn i urządzeń;

22) diagnostyka techniczna maszyn i urządzeń;

23) zasady eksploatacji maszyn i urządzeń;

24) gospodarka materiałowa i elektroenergetyczna;

25) organizacja, zarządzanie i ekonomika eksploatacji maszyn i urządzeń;

26) kontrola jakości;

27) specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować budowę Ziemi;

2) określać formy zalegania złóż i skał towarzyszących;

3) rozróżniać minerały i skały;

4) badać i określać właściwości chemiczne minerałów;

5) rozróżniać systemy eksploatacji kopalin stałych;

6) charakteryzować procesy zachodzące podczas przeróbki kopalin stałych: węgla kamiennego, węgla brunatnego, rud metali, surowców chemicznych i skalnych;

7) posługiwać się dokumentacją technologiczną, normami oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń przeróbczych;

8) planować procesy produkcyjne;

9) projektować węzły technologiczne;

10) wykonywać szkice i schematy technologiczne;

11) dobierać maszyny i urządzenia, przyrządy i materiały do przeróbki kopalin stałych;

12) dobierać materiały eksploatacyjne stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

13) wykonywać analizy techniczne i technologiczne surowców, procesów i produktów;

14) przyjmować, magazynować i dozować nadawę do procesów przeróbczych;

15) dobierać metody wzbogacania kopalin stałych;

16) nadzorować procesy klasyfikacji wstępnej i końcowej oraz rozdrabiania, wzbogacania i odwadniania produktów;

17) nadzorować procesy pomocnicze: odmulania, odpylania, suszenia, brykietowania, granulowania, zagęszczania, klarowania, rekuperacji magnetycznej oraz magazynowania i transportu;

18) obsługiwać maszyny i urządzenia w węzłach technologicznych;

19) kontrolować przebieg procesów technologicznych;

20) rozpoznawać przyczyny występowania zagrożeń w procesach technologicznych;

21) opracowywać i interpretować wyniki kontroli jakości;

22) rozpoznawać zagrożenia wybuchem pyłów i gazów oraz stosować środki zapobiegawcze;

23) sporządzać bilans produkcji w przedsiębiorstwie przeróbki kopalin stałych;

24) planować sposoby ograniczenia powstawania odpadów w procesie technologicznym;

25) określać sposoby zagospodarowania i utylizacji odpadów;

26) stosować komputerowe programy do planowania procesów produkcyjnych, kontroli jakości oraz sterowania procesami technologicznymi.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa Ziemi;

2) formy zalegania złóż i skał towarzyszących;

3) podstawy mineralogii;

4) eksploatacja złóż kopalin stałych;

5) procesy zachodzące podczas przeróbki kopalin stałych;

6) dokumentacja technologiczna, normy oraz instrukcje obsługi maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin;

7) zasady projektowania węzłów technologicznych;

8) szkice i schematy technologiczne;

9) maszyny, urządzenia, narzędzia i przyrządy stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

10) materiały eksploatacyjne stosowane w procesie przeróbki kopalin stałych;

11) analiza techniczna i technologiczna w procesach przeróbki kopalin stałych;

12) zasady przygotowywania surowców do przeróbki kopalin;

13) procesy wzbogacania i odwadniania produktów;

14) klasyfikacja wstępna i końcowa, procesy rozdrabiania;

15) procesy odmulania, odpylania, suszenia, brykietowania, granulowania, zagęszczania, klarowania, rekuperacji magnetycznej;

16) magazynowanie i transport produktów;

17) parametry procesów technologicznych;

18) eksploatacja maszyn i urządzeń;

19) kontrola jakości;

20) gospodarka materiałowa;

21) przyczyny występowania i metody zapobiegania wybuchom pyłów i gazów;

22) sposoby zagospodarowania i utylizacji odpadów;

23) programy komputerowe wspomagające planowanie i sterowanie procesami technologicznymi.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) stosować przepisy prawa górniczego i geologicznego oraz prawa budowlanego;

12) określać główne źródła zanieczyszczeń emitowanych przez przedsiębiorstwa przeróbki kopalin stałych oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;

13) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

14) stosować środki ochrony indywidualnej;

15) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

17) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

18) prowadzić negocjacje;

19) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

20) podejmować decyzje;

21) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

22) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

23) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) wybrane przepisy prawa geologicznego i górniczego;

12) wybrane przepisy prawa budowlanego;

13) bezpieczeństwo i higiena pracy;

14) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

15) elementy ergonomii;

16) środki ochrony indywidualnej;

17) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

18) elementy fizjologii i higieny pracy;

19) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

20) zasady i metody komunikowania się;

21) elementy socjologii i psychologii pracy;

22) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

23) formy doskonalenia zawodowego;

24) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Techniczny	35
Technologiczny	45
Podstawy działalności zawodowej	5
Razem	85^**

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programu nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

2) pracownia elektrotechniki i automatyki przemysłowej;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia techniczna;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych powinna być wyposażona w:

1) zestawy gatunków drewna, tworzyw sztucznych, materiałów ogniotrwałych, szkła, gumy;

2) próbki metali i ich stopów;

3) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

4) przybory kreślarskie;

5) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;

7) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;

8) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

9) przyrządy pomiarowe;

10) elementy pasowane, wzorce chropowatości;

11) modele maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

12) programy komputerowe do symulacji pracy maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

13) prezentacje multimedialne dotyczące budowy i zasady działania maszyn i urządzeń;

14) prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące mechanicznych technik wytwarzania;

15) normy dotyczące eksploatacji maszyn i urządzeń do przeróbki kopalin stałych;

16) dokumentacje techniczne, dokumentacje techniczno-ruchowe (DTR);

17) katalog łożysk tocznych.

Pracownia elektrotechniki i automatyki przemysłowej powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) próbki różnych materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych, konstrukcyjnych;

3) próbki przewodów elektrycznych;

4) elementy urządzeń grzejnych;

5) elementy układów automatyki przemysłowej;

6) zestawy łączników instalacyjnych;

7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;

8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, styczniki, przekaźniki;

9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);

10) układy elektryczne, stabilizator napięcia, prostownik;

11) modele prostych układów automatycznej regulacji;

12) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, NOT, EFOR;

13) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki;

14) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki przemysłowej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);

15) plansze zautomatyzowanych procesów technologicznych;

16) katalogi elementów automatyki przemysłowej;

17) normy dotyczące wykonywania pomiarów elektrycznych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki i ploter;

3) pakiet programów biurowych;

4) programy do wspomagania projektowania;

5) programy specjalistyczne z zakresu automatycznej regulacji procesów technologicznych, planowania procesów produkcyjnych, kontroli jakości oraz sterowania procesami technologicznymi.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) próbki skał, minerałów i węgli;

2) przyrządy do przygotowania próbek laboratoryjnych i analitycznych;

3) przyrządy do wykonania analizy sitowej;

4) stanowiska do oznaczania parametrów jakościowych kopalin:

a) wilgoci: całkowitej, analitycznej i w stanie powietrzno-suchym,

b) zawartości popiołu,

c) kaloryczności i wartości opałowej,

d) zawartości części lotnych,

e) zawartości części stałych;

5) stanowiska do oznaczania własności koksotwórczych (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

6) stanowiska do oznaczania podatności przemiałowej (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

7) stanowiska do oznaczania twardości w skali Mohsa (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

8) stanowisko do wykonywania analiz densymetrycznych;

9) stanowisko do oznaczania zawartości metali w rudach metali i parametrów jakościowych surowców chemicznych;

10) stanowiska do badania jakości wód (jedno stanowisko dla trzech do pięciu uczniów);

11) analizatory do oznaczania parametrów jakościowych metodami radiometrycznymi ciągłymi i stacjonarnymi - dwie sztuki;

12) plansze przedstawiające krzywe wzbogacalności (Henry, Mayer, Dell) oraz krzywe wzbogacania dla różnych wartości rozproszeń prawdopodobnych i imperfekcji;

13) schematy układów krystalograficznych;

14) schematy zakładów przeróbczych, technologiczne, jakościowo-ilościowe, maszynowe, opróbowania;

15) schematy obiegów wodno-mułowych;

16) programy komputerowe do symulacji przebiegu procesów technologicznych;

17) filmy dydaktyczne, foliogramy, przeźrocza dotyczące procesów technologicznych;

18) literatura techniczna.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) narzędzia i przyrządy do: obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem, kucia ręcznego, spawania, montażu;

3) urządzenia do: nagrzewania, chłodzenia, spawania elektrycznego, spawania gazowego;

4) zespoły i elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;

5) obrabiarki: tokarki, wiertarki, frezarki;

6) nożyce i piły mechaniczne;

7) lutownice;

8) elektronarzędzia;

9) środki chłodzące;

10) luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;

11) środki ochrony indywidualnej;

12) eksponaty: elementy łączone za pomocą lutowania i klejenia, złącza spawane z wadami;

13) dokumentację warsztatową;

14) dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

15) książki narzędziowe;

16) katalog narzędzi;

17) normy dotyczące obróbki skrawaniem i eksploatacji maszyn i urządzeń.

ZAŁĄCZNIK Nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SZTUKATORSTWA I KAMIENIARSTWA ARTYSTYCZNEGO

SYMBOL CYFROWY 347[10]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) wykorzystywać wiedzę z zakresu historii architektury i sztuki;

2) sporządzać szkice i rysunki techniczne;

3) wykonywać modele i repliki wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

4) posługiwać się normami i instrukcjami;

5) określać warunki transportu, składowania oraz magazynowania surowców i materiałów;

6) posługiwać się dokumentacją techniczną i technologiczną;

7) organizować stanowiska prac sztukatorskich i kamieniarskich;

8) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do realizacji określonych zadań;

9) wykonywać przedmiary oraz obmiary robót;

10) ustalać proporcje obiektów sztukatorskich i kamieniarskich;

11) sporządzać kosztorysy wykonania prac oraz świadczenia usług;

12) stosować różne techniki pracy z zakresu sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego;

13) wykonywać czynności związane z ręczną i mechaniczną obróbką materiałów;

14) posługiwać się narzędziami stosowanymi w sztukatorstwie i kamieniarstwie;

15) obsługiwać maszyny i urządzenia;

16) wykonywać prace sztukatorskie i kamieniarskie zgodnie z wymaganiami technicznymi i technologicznymi;

17) rozpoznawać rodzaje uszkodzeń elementów sztukatorskich i kamieniarskich;

18) wykonywać kopie historycznych i współczesnych wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

19) dokonywać oceny jakości pracy;

20) przestrzegać zasad magazynowania, przechowywania i transportu materiałów oraz wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

21) korzystać z katalogów oraz specjalistycznych programów komputerowych;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) kierować zespołem pracowników;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) planowanie oraz organizowanie prac sztukatorskich i kamieniarskich;

2) nadzorowanie oraz wykonywanie prac sztukatorskich i kamieniarskich;

3) rekonstrukcja oraz odtwarzanie elementów, detali sztukatorskich i kamieniarskich.

3. Zawód technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) wykonywania oraz odtwarzania stiuków;

2) wykonywania replik elementów sztukatorskich i kamieniarskich o wartości artystycznej;

3) projektowania oraz wykonywania obiektów małej architektury z materiałów kamieniarskich i sztukatorskich;

4) wykonywania polichromii oraz stosowania technik pozłotniczych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) podstawy zawodu;

2) technologia prac sztukatorskich;

3) technologia prac kamieniarskich;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) sporządzać szkice i rysunki robocze;

2) wykonywać modele elementów sztukatorskich i kamieniarskich w określonej skali;

3) rozpoznawać style architektoniczne;

4) charakteryzować elementy i detale architektoniczne;

5) odczytywać oraz wykonywać szkice i rysunki techniczne elementów i detali architektonicznych;

6) odczytywać oraz sporządzać uproszczoną dokumentację techniczną;

7) rozpoznawać rodzaje oraz określać właściwości materiałów sztukatorskich;

8) rozpoznawać rodzaje oraz określać właściwości skał i minerałów;

9) dokonywać charakterystyki poszczególnych rodzajów kamienia;

10) charakteryzować elementy konstrukcji budowlanych;

11) wykonywać pomiary i dokumentację inwentaryzacyjną;

12) korzystać z dokumentacji fotograficznej;

13) charakteryzować rodzaje prac sztukatorskich i kamieniarskich;

14) charakteryzować techniki artystycznej obróbki wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

15) posługiwać się instrukcjami dotyczącymi obróbki materiałów;

16) charakteryzować narzędzia, maszyny i urządzenia stosowane w sztukatorstwie i kamieniarstwie artystycznym;

17) posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

18) przestrzegać norm dotyczących rysunku technicznego oraz materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

19) posługiwać się specjalistycznymi programami komputerowymi.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek odręczny;

2) elementy rysunku technicznego;

3) podstawy liternictwa;

4) zasady kompozycji;

5) środki wyrazu artystycznego;

6) ornamentyka;

7) techniki zdobnicze;

8) style i detale architektoniczne;

9) materiały sztukatorskie i kamieniarskie;

10) elementy konstrukcji budowlanych;

11) dokumentacja inwentaryzacyjna i fotograficzna;

12) dokumentacja techniczna;

13) normy dotyczące rysunku technicznego oraz materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

14) zasady obróbki wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

15) narzędzia, maszyny i urządzenia;

16) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

17) rodzaje prac podstawowych i pomocniczych.

BLOK: TECHNOLOGIA PRAC SZTUKATORSKICH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać zakres prac sztukatorskich;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną;

3) korzystać z dokumentacji inwentaryzacyjnej i fotograficznej;

4) odczytywać oraz sporządzać dokumentację technologiczną;

5) ustalać proporcje elementów sztukatorskich;

6) sporządzać kosztorysy prac sztukatorskich;

7) organizować stanowiska pracy;

8) dobierać narzędzia oraz materiały podstawowe i pomocnicze do wykonania prac sztukatorskich;

9) posługiwać się narzędziami do prac sztukatorskich;

10) wykonywać przedmiary i obmiary robót sztukatorskich;

11) dobierać oraz stosować techniki i technologie prac sztukatorskich;

12) stosować różne techniki wykonania sztukaterii;

13) stosować zasady kompozycji;

14) projektować nieskomplikowane wyroby sztukatorskie;

15) rozpoznawać rodzaje uszkodzeń sztukaterii;

16) dokonywać napraw sztukaterii;

17) sporządzać kopie detali i elementów sztukatorskich;

18) odtwarzać historyczny wystrój sztukatorski;

19) dokonywać oceny jakości, poprawności i estetyki wykonania pracy;

20) transportować oraz magazynować materiały, formy i wyroby sztukatorskie.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna;

2) dokumentacja inwentaryzacyjna i fotograficzna;

3) dokumentacja technologiczna;

4) organizacja stanowisk pracy;

5) podstawy kosztorysowania;

6) zasady doboru materiałów sztukatorskich;

7) zasady transportu i magazynowania;

8) zasady posługiwania się narzędziami i sprzętem sztukatorskim;

9) przedmiary i obmiary robót sztukatorskich;

10) techniki i technologie prac sztukatorskich;

11) podstawy projektowania wyrobów;

12) uszkodzenia sztukaterii, przyczyny powstawania;

13) sposoby naprawy uszkodzeń;

14) ocena jakości pracy.

BLOK: TECHNOLOGIA PRAC KAMIENIARSKICH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać rodzaje kamienia i innych materiałów stosowanych w kamieniarstwie;

2) posługiwać się dokumentacją techniczną;

3) korzystać z dokumentacji inwentaryzacyjnej i fotograficznej;

4) odczytywać oraz opracowywać dokumentację technologiczną;

5) dobierać rodzaje kamienia do wykonania określonych wyrobów;

6) dobierać narzędzia i sprzęt do wykonania prac kamieniarskich;

7) sporządzać kalkulację kosztów prac kamieniarskich;

8) organizować stanowiska prac kamieniarskich;

9) wykonywać przedmiary i obmiary robót kamieniarskich;

10) posługiwać się narzędziami do obróbki kamienia;

11) obsługiwać maszyny i urządzenia stosowane w procesie technologicznym;

12) stosować różne techniki wykonania prac kamieniarskich;

13) rozwarstwiać bloki skalne na określone formaki;

14) wykonywać szablony i kontrszablony;

15) wykonywać napisy i faktury;

16) stosować zasady kompozycji;

17) projektować nieskomplikowane wyroby;

18) ustalać proporcje elementów kamieniarskich;

19) dokonywać ręcznej i mechanicznej obróbki różnych rodzajów kamienia;

20) wykonywać kopie artystycznych wyrobów kamieniarskich;

21) rozpoznawać uszkodzenia kamienia i wyrobów kamieniarskich;

22) określać przyczyny uszkodzeń;

23) dokonywać podstawowych napraw wyrobów kamieniarskich;

24) odtwarzać dawne i współczesne wyroby kamieniarskie o wartości artystycznej;

25) wykonywać prace kamieniarskie zgodnie z wymaganiami technicznymi i procesem technologicznym;

26) dokonywać oceny jakości pracy;

27) transportować oraz magazynować surowce i wyroby z kamienia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje kamienia i innych materiałów kamieniarskich;

2) dokumentacja techniczna;

3) dokumentacja inwentaryzacyjna i fotograficzna;

4) dokumentacja technologiczna;

5) zasady doboru materiałów, narzędzi i sprzętu;

6) organizacja stanowisk pracy;

7) zasady wykonywania szablonów i kontrszablonów;

8) zasady wykonywania napisów i faktur;

9) przedmiary i obmiary robót kamieniarskich;

10) narzędzia do obróbki kamienia;

11) zasady obsługi maszyn i urządzeń;

12) obróbka kamienia;

13) techniki prac kamieniarskich;

14) rodzaje oraz przyczyny uszkodzeń kamienia i wyrobów kamieniarskich;

15) podstawowe naprawy wyrobów kamieniarskich;

16) zasady projektowania wyrobów;

17) techniki wykonywania kopii oraz odtwarzania wyrobów kamieniarskich;

18) techniczne i technologiczne warunki realizacji prac kamieniarskich;

19) ocena jakości pracy;

20) zasady transportu i magazynowania.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) sporządzać oferty dotyczące sprzedaży wyrobów oraz usług sztukatorskich i kamieniarskich;

20) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania użytkowego;

21) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

22) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) podstawy reklamy;

21) zasady sporządzania ofert;

22) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

23) formy doskonalenia zawodowego;

24) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Podstawy zawodu	20
Technologia prac sztukatorskich	25
Technologia prac kamieniarskich	30
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	85^**

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku;

2) pracownia technologiczna;

3) pracownia sztukatorstwa artystycznego;

4) pracownia kamieniarstwa artystycznego.

Pracownia rysunku powinna być wyposażona w:

1) sztalugi;

2) stoliki kreślarskie (jeden stolik dla jednego ucznia);

3) materiały papiernicze;

4) przybory rysunkowe i kreślarskie;

5) sprzęt pomiarowy;

6) specjalistyczne oprogramowanie komputerowe;

7) teczki do przechowywania rysunków;

8) modele brył i elementów przestrzennych;

9) plansze z zakresu liternictwa, ornamentyki i zdobnictwa;

10) foliogramy i fazogramy przedstawiające elementy i detale architektoniczne;

11) model rzutni;

12) rzutniki.

Pracownia technologiczna powinna być wyposażona w:

1) zestawy norm dotyczących materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

2) próbki materiałów sztukatorskich i kamieniarskich;

3) wagi, dozowniki, pojemniki, mieszalniki;

4) katalogi materiałów, narzędzi i sprzętu;

5) katalogi cen wyrobów i usług;

6) schematy i plansze przedstawiające przebieg prac sztukatorskich i kamieniarskich;

7) przykładowe dokumentacje techniczne;

8) przykładowe dokumentacje technologiczne;

9) przykłady dokumentacji fotograficznej;

10) foliogramy i fazogramy przedstawiające artystyczną obróbkę wyrobów sztukatorskich i kamieniarskich;

11) rzutniki.

Pracownia sztukatorstwa artystycznego powinna być wyposażona w:

1) surowce, materiały i narzędzia;

2) przykłady artystycznych wyrobów sztukatorskich;

3) filmy dydaktyczne;

4) programy multimedialne;

5) stanowiska wykonywania modeli (jedno stanowisko dla trzech do czterech uczniów);

6) stanowiska formowania i odlewania (jedno stanowisko dla trzech do czterech uczniów);

7) stanowiska robót ciągnionych (jedno stanowisko dla dwóch do trzech uczniów);

8) stanowisko ślusarsko-stolarskie;

9) stanowisko robót stiukowych;

10) stanowisko patyn i polichromii;

11) instalację elektryczną, wentylacyjną i odpylającą;

12) instalację wodno-kanalizacyjną.

Pracownia kamieniarstwa artystycznego powinna być wyposażona w:

1) surowce, materiały i narzędzia;

2) katalogi surowców, materiałów i wyrobów kamieniarskich;

3) przykłady artystycznych wyrobów z kamienia;

4) filmy dydaktyczne;

5) stanowisko regeneracji narzędzi do obróbki ręcznej;

6) stanowiska ręcznej obróbki kamienia (jedno stanowisko dla dwóch do trzech uczniów);

7) stanowiska mechanicznej obróbki kamienia (jedno stanowisko dla dwóch do trzech uczniów);

8) stanowisko montażu wyrobów kamieniarskich;

9) instalację elektryczną, wentylacyjną i odpylającą;

10) instalację wodno-kanalizacyjną.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej, zaplecza magazynowo-socjalnego oraz magazynów surowców, materiałów i narzędzi. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

ZAŁĄCZNIK Nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TYFLOINFORMATYK

SYMBOL CYFROWY 312[03]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu tyfloinfomatyki;

2) posługiwać się sprzętem komputerowym;

3) instalować oraz konfigurować oprogramowanie i sprzęt komputerowy;

4) posługiwać się systemami operacyjnymi;

5) stosować systemy zabezpieczeń;

6) posługiwać się sprzętem i oprogramowaniem wspomagającym;

7) obsługiwać elektroniczne urządzenia wspomagające;

8) konfigurować sprzęt i oprogramowanie do pracy w sieci komputerowej;

9) gromadzić, selekcjonować i przetwarzać dane;

10) tworzyć bazy danych;

11) przetwarzać informacje do postaci dostępnej osobom niewidomym i słabowidzącym;

12) prowadzić szkolenia dla osób z niepełnosprawnością wzrokową;

13) komunikować się w sieci internetowej;

14) tworzyć strony WWW;

15) posługiwać się dokumentacją techniczną;

16) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) współpracować z zespołem pracowników;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik tyfloinformatyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) posługiwanie się programami użytkowymi i narzędziowymi;

2) konfiguracja sprzętu i oprogramowania komputerowego;

3) gromadzenie i przetwarzanie danych.

3. Zawód technik tyfloinformatyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) obsługi oraz konfiguracji sprzętu powiększającego, programów powiększających i powiększająco-udźwiękowiających;

2) obsługi oraz konfiguracji urządzeń brajlowskich i programów udźwiękowiających.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) systemy komputerowe;

2) programy użytkowe;

3) technologie wspomagające;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SYSTEMY KOMPUTEROWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować budowę oraz wyjaśniać zasady działania urządzeń zestawu komputerowego;

2) określać funkcje oraz zastosowanie elementów jednostki centralnej;

3) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

4) korzystać ze sprzętu komputerowego zgodnie z przepisami;

5) odczytywać dokumentację techniczną;

6) posługiwać się systemami operacyjnymi oraz dokonywać ich konfiguracji;

7) instalować i konfigurować urządzenia zestawu komputerowego;

8) tworzyć programy komputerowe z wykorzystaniem prostych algorytmów;

9) odczytywać parametry urządzeń komputerowych;

10) rozbudowywać i modernizować systemy komputerowe;

11) odczytywać i zapisywać informacje na różnych nośnikach;

12) dokonywać charakterystyki podstawowych standardów lokalnych sieci komputerowych;

13) instalować oraz konfigurować urządzenia sieciowe;

14) stosować zabezpieczenia sprzętu komputerowego i systemu operacyjnego;

15) tworzyć strony WWW zgodnie z wytycznymi dostępności treści internetowych (Web Content Accessibility Guidelines - WCAG);

16) wykorzystywać oraz aktualizować wiedzę dotyczącą systemów komputerowych;

17) korzystać ze współczesnych rozwiązań stosowanych w technologii informacyjnej;

18) korzystać z materiałów informacyjnych oraz instrukcji obsługi sprzętu i oprogramowania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa systemu komputerowego;

2) elementy jednostki centralnej;

3) organizacja stanowiska pracy;

4) zasady korzystania ze sprzętu komputerowego;

5) dokumentacja techniczna;

6) systemy operacyjne;

7) urządzenia zestawu komputerowego;

8) nośniki informacji;

9) standardy sieci komputerowych;

10) urządzenia sieciowe;

11) systemy zabezpieczeń;

12) podstawy programowania;

13) źródła informacji technicznej.

BLOK: PROGRAMY UŻYTKOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) instalować i konfigurować programy użytkowe;

2) tworzyć, edytować i formatować dokumenty tekstowe;

3) skanować i rozpoznawać tekst drukowany za pomocą programów do optycznego rozpoznawania znaków (Optical Character Recognition - OCR);

4) tworzyć i edytować arkusz kalkulacyjny;

5) przedstawiać dane liczbowe w postaci wykresów;

6) tworzyć bazę danych w postaci tabeli przestawnej;

7) tworzyć formularze i zapytania służące do przetwarzania danych;

8) dokonywać komputerowego rejestrowania i przetwarzania dźwięku;

9) opracowywać prezentacje multimedialne;

10) korzystać z programów do zarządzania plikami;

11) stosować zabezpieczenia gromadzonych i przetwarzanych danych;

12) drukować dokumenty;

13) posługiwać się dokumentacją oprogramowania oraz materiałami informacyjnymi;

14) pozyskiwać i przekazywać informacje z wykorzystaniem sieci internetowej;

15) korzystać z programów do obsługi poczty elektronicznej;

16) korzystać z publikacji elektronicznych;

17) instalować oraz konfigurować programy użytkowe w wersji sieciowej;

18) korzystać z aktualnych programów użytkowych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rodzaje oprogramowania użytkowego;

2) edytory tekstu;

3) zasady formatowania dokumentów tekstowych;

4) programy do optycznego rozpoznawania tekstu;

5) arkusze kalkulacyjne;

6) programy do tworzenia bazy danych;

7) edytory dźwięku;

8) programy do opracowywania prezentacji multimedialnych;

9) menadżery plików;

10) bezpieczeństwo danych;

11) dokumentacja oprogramowania;

12) przeglądarki internetowe;

13) komunikatory internetowe;

14) poczta elektroniczna;

15) publikacje elektroniczne;

16) programy użytkowe w wersji sieciowej.

BLOK: TECHNOLOGIE WSPOMAGAJĄCE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją techniczną sprzętu i oprogramowania komputerowego;

2) posługiwać się klawiaturą komputera z zastosowaniem metody bezwzrokowej;

3) instalować oraz konfigurować sprzęt i programy wspomagające użytkowanie komputera przez osoby z niepełnosprawnością wzrokową;

4) korzystać z programów do czytania ekranu;

5) korzystać z syntezatorów mowy;

6) posługiwać się notatnikami brajlowskimi;

7) posługiwać się monitorami brajlowskimi;

8) charakteryzować zasady tworzenia i adaptacji grafiki dotykowej;

9) obsługiwać programy komputerowe do przygotowania wydruku brajlowskiego;

10) obsługiwać graficzne i tekstowe drukarki brajlowskie oraz wygrzewarki do uwypuklania grafiki;

11) korzystać z programów powiększających i powiększająco-udźwiękowiających ekran;

12) obsługiwać powiększalniki komputerowe, telewizyjne i przenośne;

13) obsługiwać urządzenia lektorskie;

14) obsługiwać urządzenia do odtwarzania książek mówionych;

15) obsługiwać urządzenia i programy do tworzenia książek mówionych;

16) obsługiwać programy do przetwarzania plików tekstowych na pliki dźwiękowe;

17) konfigurować i obsługiwać oprogramowanie udźwiękowiające telefony komórkowe i inne urządzenia przenośne;

18) obsługiwać udźwiękowione urządzenia elektroniczne;

19) konfigurować sprzęt i oprogramowanie wspomagające w wersjach sieciowych;

20) korzystać z programów i urządzeń wspomagających;

21) posługiwać się terminologią dotyczącą technologii wspomagających.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) klasyfikacja sprzętu i oprogramowania wspomagającego;

2) dokumentacja techniczna;

3) metoda bezwzrokowego pisania na klawiaturze komputera;

4) programy do czytania ekranu;

5) syntezatory mowy;

6) notatniki i monitory brajlowskie;

7) oprogramowanie do wydruku tekstu brajlowskiego i grafiki wypukłej;

8) drukarki brajlowskie;

9) wygrzewarki do uwypuklania grafiki;

10) programy powiększające i powiększająco-udźwiękowiające ekran;

11) powiększalniki;

12) urządzenia lektorskie;

13) programy do udźwiękowienia telefonów komórkowych i innych urządzeń przenośnych;

14) elektroniczne urządzenia udźwiękowione;

15) sprzęt i oprogramowanie wspomagające w wersjach sieciowych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) stosować przepisy prawa dotyczące ochrony własności intelektualnej;

12) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) formułować wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;

20) posługiwać się terminologią anglojęzyczną dotyczącą oprogramowania i sprzętu komputerowego;

21) korzystać z różnych źródeł informacji zawodowej oraz z doradztwa specjalistycznego;

22) doskonalić umiejętności zawodowe;

23) opracowywać programy szkoleń dla osób z dysfunkcją wzroku;

24) prowadzić zajęcia szkoleniowe;

25) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) strategie marketingowe;

6) metody poszukiwania pracy;

7) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

8) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

9) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

10) bezpieczeństwo i higiena pracy;

11) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

12) wybrane przepisy z zakresu ochrony własności intelektualnej;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) elementy fizjologii i higieny pracy;

16) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

17) zasady i metody komunikowania się;

18) elementy socjologii i psychologii pracy;

19) język angielski w zakresie czterech kompetencji językowych (pisania, czytania, mówienia i słuchania ze zrozumieniem) w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

20) źródła informacji zawodowej;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) programy szkoleń;

23) metody prowadzenia zajęć;

24) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Systemy komputerowe	15
Programy użytkowe	30
Technologie wspomagające	30
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	85**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 15% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia tyfloinformatyczna;

2) laboratorium komputerowe.

Pracownia tyfloinformatyczna powinna być wyposażona w:

1) serwer z oprogramowaniem i monitorem;

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażone w:

a) komputer z procesorem wielordzeniowym,

b) monitor LCD z głośnikami i wyjściem słuchawkowym,

c) skaner,

d) słuchawki,

e) mikrofon,

f) system operacyjny,

g) pakiet biurowy,

h) program do zamiany tekstu drukowanego na tekst edytowalny (Optical Character Recognition - OCR),

i) programy udźwiękowiające,

j) programy powiększająco-udźwiękowiające,

k) syntezatory mowy,

l) notatnik brajlowski z monitorem brajlowskim 40-znakowym,

m) oprogramowanie do przygotowania wydruku brajlowskiego,

n) program do przetwarzania plików tekstowych na pliki dźwiękowe,

o) edytor dźwięku,

p) program do tworzenia książek mówionych;

3) sieciową monochromatyczną drukarkę laserową;

4) zasilacz awaryjny UPS;

5) router;

6) switch;

7) projektor multimedialny z ekranem;

8) drukarkę brajlowską tekstową;

9) drukarkę brajlowską graficzną;

10) wygrzewarkę do uwypuklania grafiki;

11) stacjonarne powiększalniki komputerowe;

12) powiększalniki przenośne;

13) urządzenie lektorskie;

14) urządzenia do odtwarzania książek mówionych;

15) urządzenie do tworzenia i odtwarzania książek mówionych;

16) telefony komórkowe z systemem operacyjnym i oprogramowaniem udźwiękowiającym (jeden telefon dla jednego ucznia);

17) udźwiękowione urządzenia elektroniczne: czytniki kolorów, taśma miernicza, waga kuchenna, waga łazienkowa, dyktafony cyfrowe.

Laboratorium komputerowe powinno być wyposażone w:

1) serwer z oprogramowaniem i monitorem;

2) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażone w:

a) komputer z procesorem wielordzeniowym,

b) monitor LCD z głośnikami i wyjściem słuchawkowym,

c) słuchawki,

d) mikrofon,

e) system operacyjny,

f) pakiet biurowy,

g) program udźwiękowiający,

h) program powiększająco-udźwiękowiający,

i) syntezator mowy,

j) oprogramowanie do partycjonowania dysków,

k) oprogramowanie do tworzenia obrazów dysków,

l) urządzenie pamięci typu pendrive;

3) sieciową drukarkę laserową;

4) wielofunkcyjne urządzenie laserowe;

5) zasilacz awaryjny UPS;

6) dysk twardy przenośny;

7) dysk sieciowy;

8) router;

9) switch.

Pracownia tyfloinformatyczna i laboratorium komputerowe powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów. Pracownia tyfloinformatyczna i laboratorium komputerowe powinny być wyposażone w komputery z dostępem do Internetu, multimedialne źródła informacji oraz tekstowe materiały informacyjne w czarnodruku i brajlu.

Wskazane jest wyposażenie pracowni tyfloinformatycznej i laboratorium komputerowego w oprogramowanie w wersji sieciowej wielostanowiskowej.

ZAŁĄCZNIK Nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

SYMBOL CYFROWY 311[56]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) rozróżniać rodzaje energii oraz określać jej parametry;

2) charakteryzować źródła energii słonecznej, geotermalnej, wiatru, wody, biopaliw oraz energii wodoru;

3) określać zasoby odnawialnych źródeł energii w Polsce oraz możliwości ich wykorzystania;

4) wyjaśniać procesy zachodzące podczas wytwarzania energii odnawialnej;

5) charakteryzować systemy energetyki odnawialnej;

6) określać warunki lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

7) planować prace związane z montażem instalacji wyposażonych w urządzenia do wykorzystywania energii odnawialnej;

8) dobierać urządzenia do pozyskiwania energii odnawialnej;

9) organizować i nadzorować prace związane z montażem urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

10) posługiwać się dokumentacją techniczną oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

11) dobierać elementy instalacji oraz urządzenia do przetwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

12) wykonywać montaż urządzeń stosowanych do pozyskiwania energii odnawialnej;

13) dokonywać oceny jakości montażu urządzeń i instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

14) stosować procedury rozpatrywania reklamacji oraz roszczeń dotyczących wykonywanych usług;

15) kontrolować działanie urządzeń i instalacji oraz funkcjonowanie systemów energetyki odnawialnej;

16) dokonywać przeglądów technicznych, konserwacji i napraw urządzeń i instalacji stosowanych systemów energetyki odnawialnej;

17) posługiwać się narzędziami podczas montażu i demontażu instalacji;

18) przestrzegać zasad racjonalnej gospodarki energią;

19) obliczać koszty materiałów i robót instalacyjnych;

20) stosować techniki komputerowe do realizacji zadań zawodowych;

21) współpracować z krajowymi i zagranicznymi organizacjami, przedsiębiorstwami oraz instytucjami w zakresie energetyki odnawialnej;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) kierować zespołem pracowników;

27) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

28) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

29) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa specjalistycznego;

30) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowanie i wykonywanie prac związanych z montażem instalacji systemów energetyki odnawialnej;

2) montaż i demontaż urządzeń do pozyskiwania energii odnawialnej;

3) kontrolowanie pracy urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej;

4) wykonywanie konserwacji oraz naprawy urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej.

3. Zawód technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) energetyki wodnej;

2) energetyki wiatrowej;

3) energetyki geotermalnej;

4) energetyki wodorowej.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia wynikający z opisu zawodu zawierają następujące bloki programowe:

1) energetyczny;

2) techniczny;

3) technologiczny;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ENERGETYCZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować procesy wytwarzania energii elektrycznej, mechanicznej i cieplnej;

2) klasyfikować źródła energii według określonych kryteriów;

3) charakteryzować konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła energii;

4) określać zasoby energii odnawialnej w Polsce oraz możliwości jej wykorzystania;

5) określać warunki lokalizacji urządzeń stosowanych do pozyskiwania i wykorzystywania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

6) określać cechy i parametry jakościowe określonych rodzajów energii odnawialnej;

7) charakteryzować sposoby pozyskiwania oraz magazynowania energii słonecznej, geotermalnej, wiatru, wody oraz biopaliw;

8) charakteryzować sposoby wykorzystywania energii słonecznej, geotermalnej, wiatru, wody oraz biomasy;

9) określać sposoby pozyskiwania i wykorzystywania energii z odpadów;

10) określać sposoby pozyskiwania, wykorzystywania oraz magazynowania wodoru;

11) charakteryzować budownictwo energooszczędne;

12) określać wpływ obiektów energetycznych na środowisko;

13) określać sposoby efektywnego wykorzystania energii elektrycznej, cieplnej i mechanicznej;

14) uzasadniać korzyści wynikające ze stosowania energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł;

15) charakteryzować strukturę zużycia energii w Polsce i na świecie;

16) wyjaśniać zjawiska fizyczne związane z przepływem cieczy i gazów;

17) wykonywać obliczenia podstawowych parametrów charakteryzujących przepływ cieczy i gazów;

18) charakteryzować procesy konwersji energii cieplnej;

19) charakteryzować procesy spalania paliw;

20) wyjaśniać zjawiska fizyczne związane z przepływem prądu elektrycznego;

21) wyjaśniać podstawowe prawa z zakresu mechaniki, elektrotechniki oraz ciepłownictwa;

22) stosować podstawowe prawa elektrotechniki do obliczania obwodów elektrycznych;

23) posługiwać się przyrządami do pomiaru natężenia przepływu, temperatury, ciśnienia cieczy i gazów oraz wielkości elektrycznych;

24) wykonywać pomiary podstawowych wielkości elektrycznych prądu stałego i przemiennego;

25) wykonywać pomiary wielkości fizycznych;

26) przestrzegać przepisów prawa polskiego i międzynarodowego dotyczących energetyki odnawialnej;

27) korzystać z przepisów prawa i norm dotyczących ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy energetyki;

2) źródła energii konwencjonalnej i niekonwencjonalnej;

3) warunki lokalizacji urządzeń stosowanych do wytwarzania energii cieplnej, mechanicznej i elektrycznej;

4) akumulacja i przetwarzanie energii;

5) energia promieniowania słonecznego;

6) energia termiczna i mechaniczna wód;

7) energia wiatru;

8) energia geotermalna;

9) biopaliwa stałe, ciekłe i gazowe;

10) technologie wodorowe;

11) odpady jako źródło energii;

12) budownictwo energooszczędne;

13) przewodnictwo cieplne;

14) wpływ obiektów energetycznych na środowisko;

15) racjonalna gospodarka energią elektryczną, cieplną, mechaniczną;

16) ekonomiczne i społeczne aspekty wykorzystania energii odnawialnej;

17) struktura zużycia energii w Polsce i na świece;

18) podstawy mechaniki cieczy i gazów;

19) podstawy elektrotechniki;

20) sposoby pozyskiwania oraz magazynowania energii cieplnej;

21) procesy spalania paliw;

22) pomiary natężenia przepływu, temperatury oraz ciśnienia cieczy i gazów;

23) pomiary podstawowych wielkości elektrycznych prądu stałego i przemiennego;

24) pomiary wielkości fizycznych;

25) przepisy prawa polskiego i międzynarodowego dotyczące energetyki odnawialnej;

26) przepisy prawa i normy dotyczące ochrony środowiska.

BLOK: TECHNICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać rysunki techniczne instalacji, zgodnie z obowiązującymi normami;

2) odczytywać oznaczenia graficzne na rysunkach;

3) posługiwać się instrukcjami obsługi urządzeń oraz dokumentacją techniczną;

4) wykonywać pomiary i szkice inwentaryzacyjne;

5) klasyfikować grunty budowlane oraz określać ich właściwości;

6) rozpoznawać obiekty budowlane oraz technologie wykonania budynków;

7) rozróżniać elementy budynków i określać ich funkcje;

8) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów i wyrobów budowlanych;

9) określać właściwości oraz zastosowanie materiałów stosowanych w instalacjach energetyki odnawialnej;

10) rozróżniać rodzaje i elementy instalacji budowlanych;

11) charakteryzować osprzęt i armaturę stosowaną w instalacjach: wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych;

12) charakteryzować osprzęt stosowany w instalacjach elektrycznych i fotowoltaicznych;

13) określać podstawowe parametry pracy pomp, wentylatorów i sprężarek;

14) wyjaśniać budowę i zasady działania turbin wodnych, turbin wiatrowych, instalacji geotermalnych oraz wodorowych;

15) wyjaśniać budowę i zasady działania kolektorów słonecznych, modułów fotowoltaicznych, pomp ciepła oraz kotłów opalanych biomasą;

16) charakteryzować rodzaje, budowę i funkcjonowanie instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

17) rozróżniać elementy oraz określać zasady działania układów automatycznego sterowania i regulacji urządzeń stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

18) stosować programy komputerowe do wspomagania projektowania instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej;

19) korzystać z norm, katalogów, czasopism i literatury zawodowej oraz innych źródeł informacji.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) dokumentacja techniczna i technologiczna;

3) pomiary i szkice inwentaryzacyjne instalacji;

4) materiały i wyroby budowlane;

5) materiały i wyroby stosowane w instalacjach energetyki odnawialnej;

6) grunty budowlane;

7) obiekty budowlane, systemy technologiczno-konstrukcyjne;

8) rodzaje i elementy instalacji budowlanych;

9) instalacje energetyki odnawialnej;

10) urządzenia oraz elementy instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, grzewczej, wentylacyjnej, klimatyzacyjnej, elektrycznej i fotowoltaicznej;

11) pompy, wentylatory i sprężarki;

12) kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła, kotły opalane biomasą;

13) turbiny wodne, turbiny wiatrowe, instalacje geotermalne, instalacje wodorowe;

14) układy automatycznego sterowania i regulacji urządzeń oraz systemów energetyki odnawialnej;

15) programy komputerowe do wspomagania projektowania instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej;

16) normy, katalogi, czasopisma, literatura zawodowa oraz inne źródła informacji.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się dokumentacją techniczną systemów energetyki odnawialnej;

2) dobierać materiały, narzędzia i sprzęt do montażu instalacji systemów energetyki odnawialnej;

3) posługiwać się narzędziami i sprzętem podczas robót instalacyjnych;

4) planować prace związane z montażem instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

5) wykonywać operacje: cięcia, gięcia, gwintowania i wiercenia;

6) wykonywać połączenia gwintowe, lutowane, zgrzewane, spawane, klejone i zaciskane;

7) wykonywać montaż instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

8) oceniać jakość robót instalacyjnych;

9) przygotowywać instalacje do odbioru technicznego;

10) wykonywać przeglądy stanu technicznego instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

11) wykonywać pomiary inwentaryzacyjne instalacji;

12) rozliczać koszty materiałów, sprzętu i robocizny oraz obliczać należność za wykonaną pracę;

13) prowadzić racjonalną gospodarkę materiałową;

14) ustalać parametry i dokonywać regulacji automatycznego sterowania instalacji wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

15) wykonywać czynności związane z konserwacją, remontami i naprawą instalacji, w których wykorzystuje się energię odnawialną;

16) stosować techniki komputerowe do sterowania procesami technologicznymi;

17) stosować przepisy prawa budowlanego i energetycznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) dokumentacja techniczna systemów energetyki odnawialnej;

2) materiały stosowane do wykonywania instalacji;

3) narzędzia i sprzęt do montażu instalacji;

4) organizacja prac związanych z montażem urządzeń i instalacji;

5) zasady wykonywania cięcia, gięcia, gwintowania i wiercenia;

6) zasady wykonywania połączeń gwintowych, lutowanych, zgrzewanych, spawanych, klejonych i zaciskanych;

7) montaż: kolektorów słonecznych, modułów fotowoltaicznych, pomp ciepła i kotłów opalanych biomasą;

8) montaż instalacji wody zimnej i ciepłej wody użytkowej;

9) montaż instalacji kanalizacyjnej;

10) montaż instalacji gazowej;

11) montaż instalacji grzewczej;

12) montaż instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej;

13) montaż instalacji elektrycznej;

14) montaż instalacji fotowoltaicznej;

15) kontrola stanu technicznego urządzeń energetyki odnawialnej;

16) odbiór techniczny instalacji energetyki odnawialnej;

17) obsługa, konserwacja i naprawa urządzeń i instalacji energetyki odnawialnej;

18) pomiary inwentaryzacyjne instalacji;

19) kosztorysy robót instalacyjnych;

20) gospodarka materiałowa;

21) automatyczne sterowanie systemów wyposażonych w kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą;

22) programy komputerowe do sterowania procesami technologicznymi;

23) prawo budowlane i energetyczne.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) stosować środki ochrony indywidualnej;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz specjalistycznego oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higieny pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Energetyczny	20
Techniczny	25
Technologiczny	35
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	90**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia techniczna;

3) pracownia urządzeń energetyki odnawialnej;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) przybory rysunkowe i kreślarskie;

2) modele brył geometrycznych;

3) rysunki wykonawcze, zestawieniowe, złożeniowe, montażowe i schematyczne;

4) stanowiska komputerowe wyposażone w plotery, drukarki, skanery (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

5) stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu dla nauczyciela;

6) programy komputerowe do wspomagania projektowania;

7) projektor multimedialny, ekran;

8) normy dotyczące rysunku technicznego i projektowania;

9) dokumentacje techniczne;

10) literaturę techniczną i czasopisma zawodowe.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) plansze ilustrujące elementy obiektów budowlanych;

2) modele obiektów budowlanych;

3) plansze i modele urządzeń i instalacji systemów energetyki odnawialnej;

4) prezentacje multimedialne dotyczące rozwiązań technologicznych i konstrukcyjnych instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, grzewczych, elektrycznych, wentylacji i klimatyzacji;

5) przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych, temperatury, ciśnienia, przepływu, gęstości cieczy i gazów;

6) próbki materiałów budowlanych;

7) dokumentacje techniczne urządzeń i instalacji wchodzących w skład systemów energetyki odnawialnej.

Pracownia urządzeń energetyki odnawialnej powinna być wyposażona w:

1) modele i eksponaty urządzeń energetyki odnawialnej;

2) próbki materiałów stosowanych w instalacjach energetycznych;

3) foliogramy i plansze przedstawiające urządzenia i instalacje wchodzące w skład systemów energetyki odnawialnej;

4) schematy instalacji stosowanych w systemach energetyki odnawialnej;

5) przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych, temperatury, ciśnienia, przepływu, gęstości cieczy i gazów;

6) narzędzia do montażu instalacji;

7) stanowisko dydaktyczne do akwizycji danych meteorologicznych;

8) prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące odnawialnych źródeł energii;

9) instruktażowe filmy dydaktyczne dotyczące montażu instalacji wyposażonych w urządzenia energetyki odnawialnej;

10) programy komputerowe do wspomagania projektowania i kosztorysowania;

11) instrukcje obsługi urządzeń energetyki odnawialnej;

12) katalogi narzędzi do montażu instalacji;

13) normy dotyczące systemów energetyki odnawialnej;

14) literaturę techniczną i czasopisma zawodowe.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) materiały instalacyjne;

2) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do trasowania, cięcia, gięcia, gwintowania i wiercenia (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

3) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do wykonywania połączeń gwintowanych, lutowanych, zgrzewanych, spawanych, klejonych i zaciskanych (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

4) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do wykonywania instalacji elektrycznych oraz fotowoltaicznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

5) stanowisko wyposażone w sprzęt i narzędzia do wykonywania instalacji zawierających kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne, pompy ciepła i kotły opalane biomasą (jedno stanowisko dla trzech uczniów);

6) urządzenia do automatycznego sterowania systemami energetyki odnawialnej wyposażone w sterowniki, regulatory oraz aparaturę pomiarową;

7) apteczkę.

Zmiany w prawie

Stosunek prezydenta Dudy do wolnej Wigilii "uległ zawieszeniu"

Prezydent Andrzej Duda powiedział w czwartek, że ubolewa, że w sprawie ustawy o Wigilii wolnej od pracy nie przeprowadzono wcześniej konsultacji z prawdziwego zdarzenia. Jak dodał, jego stosunek do ustawy "uległ niejakiemu zawieszeniu". Wyraził ubolewanie nad tym, że pomimo wprowadzenia wolnej Wigilii, trzy niedziele poprzedzające święto mają być dniami pracującymi. Ustawa czeka na podpis prezydenta.

kk/pap 12.12.2024

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024

Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024

Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024

Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024

Identyfikator:	Dz.U.2011.100.582
Rodzaj:	Rozporządzenie
Tytuł:	Podstawy programowe kształcenia w zawodach: blacharz izolacji przemysłowych, monter izolacji przemysłowych, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, opiekun osoby starszej, technik energetyk, technik gazownictwa, technik przeróbki kopalin stałych, technik sztukatorstwa i kamieniarstwa artystycznego, technik tyfloinformatyk i technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej.
Data aktu:	19/04/2011
Data ogłoszenia:	17/05/2011
Data wejścia w życie:	01/06/2011

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH SYMBOL CYFROWY 721[05]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 2 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH SYMBOL CYFROWY 713[09]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 3 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH SYMBOL CYFROWY 823[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 4 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPIEKUN OSOBY STARSZEJ SYMBOL CYFROWY 346[05]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 5 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ENERGETYK SYMBOL CYFROWY 311[54]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 6 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GAZOWNICTWA SYMBOL CYFROWY 311[55]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 7 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PRZERÓBKI KOPALIN STAŁYCH SYMBOL CYFROWY 311[53]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 8 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SZTUKATORSTWA I KAMIENIARSTWA ARTYSTYCZNEGO SYMBOL CYFROWY 347[10]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 9 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TYFLOINFORMATYK SYMBOL CYFROWY 312[03]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 10 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ SYMBOL CYFROWY 311[56]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Zmiany w prawie

Dz.U.2011.100.582

ZAŁĄCZNIK Nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE BLACHARZ IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

SYMBOL CYFROWY 721[05]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MONTER IZOLACJI PRZEMYSŁOWYCH

SYMBOL CYFROWY 713[09]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO PRZETWÓRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH

SYMBOL CYFROWY 823[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE OPIEKUN OSOBY STARSZEJ

SYMBOL CYFROWY 346[05]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK ENERGETYK

SYMBOL CYFROWY 311[54]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GAZOWNICTWA

SYMBOL CYFROWY 311[55]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK PRZERÓBKI KOPALIN STAŁYCH

SYMBOL CYFROWY 311[53]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK SZTUKATORSTWA I KAMIENIARSTWA ARTYSTYCZNEGO

SYMBOL CYFROWY 347[10]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK TYFLOINFORMATYK

SYMBOL CYFROWY 312[03]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ

SYMBOL CYFROWY 311[56]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE