Akty Prawne
Dziennik Ustaw
Dz.U.2010.154.1033

Podstawy programowe kształcenia w zawodach: elektromechanik, górnik eksploatacji otworowej, korektor i stroiciel instrumentów muzycznych, krawiec, mechanik precyzyjny, pszczelarz, technik górnictwa otworowego, technik informatyk, technik rachunkowości i zegarmistrz.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1

z dnia 29 lipca 2010 r.

w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: elektromechanik, górnik eksploatacji otworowej, korektor i stroiciel instrumentów muzycznych, krawiec, mechanik precyzyjny, pszczelarz, technik górnictwa otworowego, technik informatyk, technik rachunkowości i zegarmistrz

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm. 2 ) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Określa się podstawy programowe kształcenia w następujących zawodach objętych klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 124, poz. 860, z 2008 r. Nr 144, poz. 903 oraz z 2010 r. Nr 60, poz. 374):

ZAŁĄCZNIK Nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK

SYMBOL CYFROWY 724[05]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu elektrotechniki, elektroniki i mechaniki;

2) rozpoznawać elementy i podzespoły elektryczne, elektroniczne i mechaniczne oraz maszyny i urządzenia elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz oznaczeń;

3) dobierać materiały stosowane w budowie maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) wykonywać prace z zakresu ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;

5) posługiwać się schematami ideowymi, montażowymi, rysunkami warsztatowymi oraz instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn i urządzeń elektrycznych;

6) dobierać narzędzia i przyrządy do wykonywanych prac;

7) mierzyć podstawowe wielkości fizyczne, geometryczne i elektryczne;

8) wykonywać montaż mechaniczny i elektryczny maszyn i urządzeń elektrycznych;

9) sprawdzać poprawność działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

10) dokonywać przeglądów technicznych maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych;

11) konserwować i naprawiać maszyny i urządzenia elektryczne;

12) wykonywać naprawy główne maszyn i urządzeń elektrycznych;

13) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

14) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

15) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

19) korzystać z różnych źródeł informacji;

20) planować działalność gospodarczą.

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zajęć edukacyjnych "Podstawy przedsiębiorczości".

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie elektromechanik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) wykonywania przeglądów technicznych maszyn i urządzeń elektrycznych;

2) wykonywania montażu i demontażu podzespołów elektrycznych i mechanicznych w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

3) przeprowadzania konserwacji i napraw maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) wykonywania napraw głównych maszyn i urządzeń elektrycznych;

5) instalowania i użytkowania maszyn i urządzeń elektrycznych.

3. Zawód elektromechanik jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) napraw elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego;

2) konserwacji i napraw urządzeń chłodniczych;

3) konserwacji i napraw dźwigów osobowych i towarowych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) elektrotechnika i mechanika;

2) techniki wytwarzania i naprawy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: ELEKTROTECHNIKA I MECHANIKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozpoznawać na schematach i rysunkach elementy mechaniczne, pneumatyczne i hydrauliczne oraz podzespoły elektryczne i elektroniczne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

2) sporządzać szkice prostych części maszyn;

3) rozróżniać podstawowe materiały stosowane w konstrukcji maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) interpretować podstawowe prawa z zakresu elektrotechniki i mechaniki;

5) wyjaśniać zjawiska zachodzące w polu magnetycznym i elektromagnetycznym;

6) dobierać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości geometrycznych i elektrycznych;

7) mierzyć podstawowe wielkości geometryczne i elektryczne;

8) obliczać i szacować wartości wielkości elektrycznych w prostych obwodach prądu stałego i przemiennego;

9) analizować na podstawie schematów ideowych pracę prostych układów elektrycznych i elektronicznych;

10) łączyć na podstawie schematów układy elektryczne oraz elektroniczne;

11) mierzyć parametry podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych;

12) analizować na podstawie wyników pomiarów pracę prostych układów elektrycznych i elektronicznych;

13) rozpoznawać podzespoły, maszyny i urządzenia elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń;

14) określać funkcje podzespołów, maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie schematów ideowych;

15) rozróżniać parametry techniczne podzespołów, maszyn i urządzeń elektrycznych;

16) wykorzystywać dane zawarte na tabliczkach znamionowych maszyn i urządzeń elektrycznych;

17) dobierać długość oraz przekrój przewodów zasilających maszyny i urządzenia elektryczne, z uwzględnieniem warunków ich pracy;

18) dobierać zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych;

19) dokonywać pomiaru parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową (DTR);

20) opracowywać wyniki pomiarów z wykorzystaniem techniki komputerowej;

21) interpretować wyniki pomiarów parametrów maszyn, urządzeń oraz instalacji elektrycznych;

22) rozpoznawać rodzaje ochrony przeciwporażeniowej na schematach maszyn i urządzeń elektrycznych;

23) rozpoznawać elementy i układy sterowania stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) materiały stosowane w elektrotechnice;

3) elementy mechaniczne w urządzeniach elektrycznych;

4) elementy pneumatyczne i hydrauliczne stosowane w urządzeniach elektrycznych;

5) pomiar wielkości geometrycznych i elektrycznych;

6) obwody elektryczne prądu stałego;

7) pole elektryczne;

8) pole magnetyczne i elektromagnetyzm;

9) obwody elektryczne prądu przemiennego;

10) elementy i układy elektroniczne;

11) łączniki niskiego napięcia;

12) instalacje elektryczne zasilające i sygnalizacyjne;

13) oświetlenie elektryczne;

14) transformatory;

15) maszyny elektryczne;

16) grzejnictwo elektryczne;

17) urządzenia chłodnicze;

18) urządzenia klimatyzacyjne;

19) urządzenia dźwigowe;

20) elektryczny sprzęt gospodarstwa domowego;

21) ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektrycznych;

22) układy sterowania stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

23) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: TECHNIKI WYTWARZANIA I NAPRAWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać prace z zakresu ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;

2) rozpoznawać podzespoły, maszyny i urządzenia elektryczne na podstawie wyglądu zewnętrznego i oznaczeń na nich stosowanych;

3) wykonywać proste prace regeneracyjne zużytych części maszyn;

4) dobierać podzespoły elektryczne i mechaniczne w zależności od przewidywanych warunków pracy;

5) wykonywać montaż podzespołów mechanicznych (przekładni, łożysk, wałków, sprzęgieł, hamulców, sprężyn, dźwigni) w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

6) wykonywać montaż elementów pneumatycznych i hydraulicznych, stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

7) wykonywać montaż mechaniczny oraz elektryczny maszyn i urządzeń elektrycznych;

8) wykonywać połączenia elektryczne na podstawie schematów ideowych oraz montażowych maszyn i urządzeń elektrycznych;

9) sprawdzać poprawność działania maszyn i urządzeń elektrycznych;

10) lokalizować uszkodzenia w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

11) dokonywać wymiany podzespołów mechanicznych (przekładni, łożysk, wałków, sprzęgieł, hamulców, sprężyn, dźwigni) i elektrycznych (styczników, przekaźników, wyłączników, układów automatyki i układów zabezpieczających) w maszynach i urządzeniach elektrycznych;

12) montować i naprawiać elektryczny sprzęt gospodarstwa domowego;

13) użytkować, konserwować i naprawiać maszyny oraz urządzenia elektryczne, stosowane w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie oraz handlu (silniki i prądnice elektryczne, transformatory, spawarki elektryczne, urządzenia dźwigowe, urządzenia grzejne, urządzenia chłodnicze, urządzenia klimatyzacyjne);

14) montować instalacje elektryczne zasilające i pomocnicze;

15) wykonywać okresowe przeglądy techniczne, konserwacje oraz lokalizować i usuwać drobne uszkodzenia w instalacjach elektrycznych;

16) dokonywać przeglądów technicznych maszyn i urządzeń elektrycznych;

17) interpretować normy dotyczące kontroli jakości;

18) posługiwać się schematami ideowymi, montażowymi, rysunkami warsztatowymi, instrukcjami i dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn i urządzeń elektrycznych;

19) sporządzać kalkulację kosztów wykonanych usług;

20) stosować środki ochrony przeciwpożarowej;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) ręczna i mechaniczna obróbka materiałów stosowanych w elektrotechnice;

2) montaż i demontaż podzespołów mechanicznych maszyn i urządzeń elektrycznych;

3) montaż i demontaż podzespołów elektrycznych oraz elektronicznych;

4) wykonywanie połączeń mechanicznych i elektrycznych;

5) kontrola podzespołów elektrycznych, elektronicznych i mechanicznych;

6) montaż, demontaż i naprawa elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego;

7) montaż, demontaż i naprawa maszyn elektrycznych;

8) montaż, demontaż i naprawa urządzeń elektrycznych, stosowanych w zakładach przemysłowych, budownictwie, transporcie oraz handlu;

9) montaż instalacji elektrycznych;

10) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

5) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

6) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

7) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

8) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) komunikować się i współpracować w zespole;

10) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

11) podejmować decyzje;

12) doskonalić umiejętności zawodowe;

13) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

4) bezpieczeństwo i higiena pracy;

5) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

6) elementy ergonomii;

7) środki ochrony indywidualnej;

8) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

9) zasady i metody komunikowania się;

10) elementy socjologii i psychologii pracy;

11) formy doskonalenia zawodowego;

12) źródła informacji zawodowej;

13) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum
Elektrotechnika i mechanika	30
Techniki wytwarzania i naprawy	45
Podstawy działalności zawodowej	5
Razem	80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń;

2) laboratorium podstaw elektrotechniki i elektroniki;

3) laboratorium maszyn i urządzeń elektrycznych;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia podstaw konstrukcji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) eksponaty i modele części maszyn;

3) próbki materiałów elektrotechnicznych;

4) elementy elektryczne i elektroniczne;

5) podzespoły elektryczne i mechaniczne;

6) zestawy do demonstracji budowy i działania podzespołów mechanicznych i elektrycznych;

7) normy PN-IEC, PN-ISO, ISO, katalogi, dokumentacje techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych;

8) programy komputerowe do symulacji działania maszyn i urządzeń.

Laboratorium podstaw elektrotechniki i elektroniki powinno być wyposażone w:

1) minimum pięć stanowisk pomiarowych (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilanych napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczonych ochroną przeciwporażeniową zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wyposażonych w wyłączniki awaryjne i wyłącznik awaryjny centralny;

2) zasilacze stabilizowane napięcia stałego 0-24 V, autotransformatory, generatory funkcyjne;

3) przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe amperomierze, woltomierze, watomierze, omomierze, mostki RLC, liczniki energii elektrycznej jednofazowe i trójfazowe, oscyloskopy o paśmie 20 MHz z sondami pomiarowymi;

4) zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych;

5) makiety (trenażery) z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowanymi do badań;

6) programy komputerowe do symulacji pracy układów elektrycznych i elektronicznych oraz do obróbki wyników pomiarów.

Laboratorium maszyn i urządzeń elektrycznych powinno być wyposażone w:

2) autotransformatory jednofazowe i trójfazowe, indukcyjny regulator napięcia;

3) przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe amperomierze, woltomierze, watomierze, omomierze, mostek RLC, miernik cosφ, częstościomierz, miernik rezystancji izolacji, mierniki impedancji pętli zwarcia, miernik uziemień, czasomierz, mierniki prędkości obrotowej, oscyloskopy o paśmie 20 MHz z sondami pomiarowymi;

4) maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do badań: silniki prądu stałego (obcowzbudne, bocznikowe, szeregowe i szeregowo-bocznikowe), silniki prądu przemiennego (indukcyjne, synchroniczne i komutatorowe), prądnice prądu stałego i przemiennego, transformatory jednofazowe i trójfazowe, przekładniki prądowe i napięciowe oraz wyłączniki instalacyjne i przemysłowe, wyłączniki różnicowoprądowe, styczniki i przekaźniki, elektryczne źródła światła;

5) gotowe zestawy ćwiczeniowe elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi;

6) programy komputerowe do symulacji pracy maszyn i urządzeń elektrycznych oraz do obróbki wyników pomiarów.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do pomiaru wielkości mechanicznych i elektrycznych;

2) stanowiska do trasowania;

3) stanowiska do obróbki ręcznej;

4) stanowiska do mechanicznej obróbki skrawaniem;

5) stanowiska do montażu podzespołów elektrycznych i elektronicznych;

6) stanowiska do montażu, demontażu oraz naprawy maszyn i urządzeń elektrycznych;

7) normy PN-IEC, PN-ISO, ISO;

8) dokumentację techniczną, dokumentację techniczno-ruchową (DTR).

Każde stanowisko powinno być wyposażone w komplet narzędzi i przyrządów pomiarowych.

Laboratoria i pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w przedsiębiorstwach.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI OTWOROWEJ

SYMBOL CYFROWY 811[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) czytać i szkicować proste rysunki konstrukcyjne i schematy technologiczne;

2) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w eksploatacji ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i wody podziemnej;

3) włączać i wyłączać odwierty eksploatacyjne oraz kontrolować proces wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, soli lub siarki;

4) prowadzić procesy wstępnego oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

5) użytkować maszyny i urządzenia do obróbki, rekonstrukcji i likwidacji odwiertów;

6) prowadzić prace montażowe i demontażowe maszyn i urządzeń wydobywczych i przeróbczych;

7) wykonywać pomiary parametrów złożowych w odwiertach eksploatacyjnych;

8) przygotowywać odwierty do zabiegów intensyfikacji wydobycia;

9) pobierać do badań próbki ropy naftowej, gazu ziemnego, wody i siarki;

10) posługiwać się urządzeniami i przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

11) użytkować urządzenia do transportu ropy naftowej, gazu ziemnego, wody i siarki;

12) dobierać urządzenia, narzędzia i materiały do prowadzenia prac na stanowisku pracy;

13) konserwować, wykonywać proste naprawy i regulacje maszyn i urządzeń;

14) rozliczać i dokumentować dzienne wydobycie ropy naftowej, gazu ziemnego, wody i siarki;

15) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

16) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych;

17) likwidować zagrożenia na stanowisku pracy, usuwać awarie górnicze i ich skutki;

18) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

19) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

20) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) korzystać z różnych źródeł informacji;

23) planować działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie górnik eksploatacji otworowej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) obsługiwania maszyn i urządzeń przy eksploatacji kopalin otworami wiertniczymi;

2) prowadzenia procesów technologicznych na podstawie instrukcji stanowiskowych;

3) obsługiwania maszyn i urządzeń stosowanych przy obróbce, rekonstrukcji i likwidacji odwiertów, urządzeń do wstępnego oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

4) obsługiwania odwiertów eksploatacyjnych;

5) wykonywania podstawowych pomiarów parametrów technicznych i technologicznych oraz gromadzenia danych z pomiarów;

6) kontrolowania prawidłowości wskazań przyrządów kontrolno-pomiarowych;

7) wykonywania montażu i demontażu, konserwacji i naprawy maszyn i urządzeń wydobywczych;

8) sporządzania raportów z wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, siarki i soli oraz wykorzystania materiałów i paliw.

3. Zawód górnik eksploatacji otworowej jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) eksploatacji i oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

2) eksploatacji wód podziemnych;

3) eksploatacji siarki i soli otworami wiertniczymi.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) mechaniczny;

2) górniczy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: MECHANICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać szkice części maszyn;

2) czytać dokumentację techniczną i warsztatową oraz posługiwać się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń;

3) rozróżniać materiały niemetalowe wykorzystywane w eksploatacji maszyn i urządzeń;

4) rozróżniać rodzaje i właściwości metali i ich stopów oraz określać ich zastosowanie;

5) wykonywać podstawowe operacje w zakresie ręcznej, mechanicznej i plastycznej obróbki skrawaniem;

6) wykonywać łączenie elementów metalowych przez lutowanie oraz proste zabiegi spawania elektrycznego i gazowego;

7) wykonywać podstawowe pomiary warsztatowe;

8) rozpoznawać zjawisko korozji, określać skutki korozji oraz wykonywać typowe powłoki antykorozyjne;

9) rozróżniać podstawowe prawa statyki, kinematyki i dynamiki punktu materialnego;

10) rozróżniać typowe rodzaje obciążeń i naprężeń w elementach konstrukcyjnych maszyn i urządzeń;

11) rozróżniać rodzaje połączeń, osie, wały, łożyska, sprzęgła, hamulce, przekładnie mechaniczne oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;

12) charakteryzować elementy składowe rurociągu, metody łączenia rur, wykonywać połączenia gwintowe rur;

13) wyjaśniać pojęcia: praca, energia, moc, sprawność oraz obliczać pracę mechaniczną, moc i sprawność;

14) określać rodzaje tarcia, metody smarowania oraz wpływ tarcia na sprawność i zużycie maszyn;

15) rozróżniać układy smarowania maszyn i urządzeń;

16) klasyfikować i charakteryzować pompy oraz określać ich podstawowe parametry;

17) rozróżniać elementy napędów hydraulicznych i pneumatycznych oraz określać ich przeznaczenie;

18) wyjaśniać zasadę działania i zastosowanie napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

19) klasyfikować sprężarki oraz określać ich podstawowe parametry i zastosowanie;

20) określać na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyn i urządzeń oraz ustalać przebieg ich montażu i demontażu;

21) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymianę części, montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

22) określać źródła pozyskiwania energii elektrycznej oraz definiować podstawowe wielkości elektryczne;

23) określać parametry maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie tabliczki znamionowej;

24) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego, w tym elementy zabezpieczające obwody elektryczne;

25) dokonywać pomiaru napięcia, natężenia i mocy prądu elektrycznego w obwodach prądu stałego i przemiennego;

26) charakteryzować maszyny i urządzenia prądu stałego i przemiennego, włączać i wyłączać napędy elektryczne;

27) rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne oraz podstawowe elementy układów sterowania;

28) rozróżniać podstawowe elementy automatyki przemysłowej oraz wskazywać ich zastosowanie w górnictwie otworowym;

29) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały, w zależności od wykonywanej pracy;

30) rozpoznawać stan techniczny maszyn i urządzeń;

31) przygotowywać stanowiska pracy, wydawać, przyjmować narzędzia i przyrządy, materiały i wykonane prace;

32) rozróżniać podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń;

33) użytkować urządzenia komputerowe wspomagające procesy technologiczne na stanowisku pracy;

34) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), normami PN-ISO, ISO i korzystać z literatury technicznej;

35) stosować zalecenia Urzędu Dozoru Technicznego dotyczące bezpiecznego funkcjonowania maszyn i urządzeń;

36) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) elementy rysunku technicznego;

2) technologia i korozja metali;

3) podstawowe operacje obróbki metali;

4) metody łączenia metali;

5) podstawy mechaniki i wytrzymałości materiałów;

6) elementy maszyn i urządzeń;

7) pompy i sprężarki;

8) transport rurociągowy;

9) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

10) elementy automatyki przemysłowej;

11) podstawy elektrotechniki i elektroniki;

12) obsługa operatorska maszyn i urządzeń;

13) montaż i demontaż maszyn i urządzeń;

14) konserwacja i naprawa maszyn i urządzeń;

15) gospodarka materiałowa;

16) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze.

BLOK: GÓRNICZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) opisywać budowę geologiczną skorupy ziemskiej;

2) rozróżniać podstawowe grupy i rodzaje skał oraz określać ich podstawowe właściwości (twardość, porowatość, przepuszczalność);

3) obliczać ciśnienie górotworu i temperaturę złożową;

4) charakteryzować rodzaje i produkty wietrzenia skał;

5) wyjaśniać wpływ erozji na ukształtowanie powierzchni ziemi;

6) opisywać warunki powstawania ropy naftowej i gazu ziemnego;

7) rozpoznawać i szkicować pułapki ropno-gazowe;

8) rozróżniać elementy tektoniki (fałdy, uskoki, wysady solne);

9) określać rodzaje złóż ropno-gazowych;

10) wyjaśniać pojęcia: przekrój, profil i mapa geologiczna;

11) wyjaśniać mechanizmy krążenia wody w przyrodzie;

12) określać skład chemiczny i właściwości wód podziemnych;

13) opisywać warunki powstawania i występowania złóż siarki i soli kamiennej;

14) dokonywać podziału Polski na jednostki geologiczne i wskazywać rejony występowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i soli;

15) charakteryzować metody wiercenia otworów eksploatacyjnych;

16) określać rodzaje urządzeń i narzędzi stosowanych do wiercenia otworów;

17) opisywać rolę płuczki wiertniczej i wpływ jej właściwości na proces wiercenia;

18) objaśniać konstrukcję odwiertu ropno-gazowego, sposób zafiltrowania studni wierconej, konstrukcję odwiertu do eksploatacji soli i siarki metodą podziemnego wytopu siarki;

19) charakteryzować uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów eksploatacyjnych;

20) określać warunki eksploatacji złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

21) określać właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody, pobierać próbki płynów złożowych do badań;

22) wykonywać podstawowe pomiary w odwiertach eksploatacyjnych (studniach);

23) obliczać wykładnik gazowy i wykładnik wodny;

24) obsługiwać odwierty samoczynne ropne, odwierty gazowe, dokonywać wymiany zwężki dławiącej oraz zwężki pomiarowej;

25) obsługiwać indywidualny żuraw pompowy, kierat pompowy, podłączać odwierty do koła kieratowego;

26) rozróżniać rodzaje pomp wgłębnych do eksploatacji ropy naftowej i wody;

27) wymieniać zużyte elementy pompy wgłębnej;

28) wyciągać i zapuszczać do odwiertu rury wydobywcze i żerdzie pompowe;

29) obsługiwać odwierty do eksploatacji soli i siarki;

30) obsługiwać pompy i sprężarki;

31) charakteryzować zabiegi intensyfikacji wydobycia ropy naftowej (szczelinowanie hydrauliczne, kwasowanie);

32) charakteryzować metody nawadniania i nagazowania złóż;

33) charakteryzować podziemne magazynowanie gazu ziemnego oraz obsługiwać odwierty i urządzenia stosowane w tym celu;

34) określać zasady magazynowania ropy naftowej, gazu ziemnego i wody, wykonywać pomiar ilości płynu w zbiornikach;

35) charakteryzować proces stabilizacji ropy naftowej;

36) charakteryzować metody odgazolinowania, osuszania, odsiarczania i odazotowania gazu ziemnego;

37) dobierać narzędzia do wykonywania obróbki odwiertów;

38) wykonywać zabiegi obróbki odwiertów eksploatacyjnych, pompowanie oczyszczające i pomiarowe studni wierconej;

39) likwidować wycieki ropne;

40) obsługiwać urządzenia do rekonstrukcji i likwidacji odwiertów eksploatacyjnych;

41) obsługiwać detektory i przyrządy pomiarowe do wykrywania obecności w powietrzu mieszaniny węglowodorów oraz gazów kwaśnych - siarkowodoru i dwutlenku węgla;

42) charakteryzować rodzaje zagrożeń występujących w czasie eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego;

43) charakteryzować klasy zagrożenia erupcyjnego i kategorie zagrożenia siarkowodorowego oraz zabezpieczenia przeciwerupcyjne wylotu otworu;

44) określać wpływ czynników szkodliwych występujących podczas eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego na uzbrojenie wgłębne i powierzchniowe odwiertów;

45) określać rodzaje awarii związanych z eksploatacją kopalin;

46) stosować branżowe normy;

47) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie dokumentowania wielkości wydobycia i aktualizacji robót górniczych;

48) postępować zgodnie z obowiązującymi procedurami w sytuacjach trudnych i sytuacjach zagrożenia;

49) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa geologiczna skorupy ziemskiej;

2) procesy wietrzenia, erozja;

3) tektonika;

4) geologia naftowa i elementy hydrogeologii;

5) regiony geologiczne Polski;

6) metody wiercenia otworów;

7) urządzenia, narzędzia i płuczki wiertnicze;

8) konstrukcja odwiertów i studzien wierconych;

9) właściwości fizyczne kopalin;

10) energia złożowa;

11) eksploatacja samoczynna ropy naftowej i gazu ziemnego;

12) pompowanie ropy naftowej;

13) zabiegi intensyfikacji wydobycia;

14) wtórne metody eksploatacji;

15) eksploatacja wód podziemnych;

16) eksploatacja siarki i soli kamiennej;

17) obróbka, rekonstrukcja i likwidacja odwiertów;

18) czynniki szkodliwie działające na uzbrojenia wgłębne i powierzchniowe odwiertów;

19) magazynowanie, oczyszczanie i transport kopalin;

20) awarie górnicze, zapobieganie i likwidacja;

21) procedury postępowania w przypadkach awarii i sytuacjach stwarzających zagrożenia;

22) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

5) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze;

6) określać podstawowe źródła zanieczyszczeń środowiska związane z wydobywaniem kopalin otworami wiertniczymi oraz wskazywać ich wpływ na człowieka i środowisko;

7) planować sposoby wykorzystania odpadów i ścieków produkcyjnych;

8) wskazywać przepisy prawa określające warunki wydobywania kopalin;

9) organizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii;

10) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) komunikować się i współpracować w zespole;

13) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

14) podejmować decyzje, w szczególności w sytuacjach zagrożeń;

15) postępować zgodnie z procedurami w przypadku wystąpienia zagrożeń górniczych;

16) charakteryzować organizację i zadania służb ratownictwa górniczego;

17) doskonalić umiejętności zawodowe;

18) korzystać z różnych źródeł informacji;

19) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

4) bezpieczeństwo i higiena pracy;

5) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

6) wybrane przepisy prawa geologicznego i górniczego;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) zagrożenia występujące w środowisku pracy;

13) organizacja i zadania ratownictwa górniczego;

14) zanieczyszczenia środowiska związane z eksploatacją otworową;

15) formy doskonalenia zawodowego;

16) źródła informacji zawodowej;

17) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające
Mechaniczny	40
Górniczy	44
Podstawy działalności zawodowej	6
Razem	90**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 10 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia podstaw budowy maszyn i elektrotechniki;

2) pracownia wiertnictwa i górnictwa;

3) pracownia komputerowa;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia podstaw budowy maszyn i elektrotechniki powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

4) normy PN-ISO, ISO;

5) dokumentacje techniczne, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

6) instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

7) modele maszyn i urządzeń;

8) modele części maszyn;

9) przyrządy pomiarowe i aparaturę kontrolno-pomiarową;

10) elementy obwodów elektrycznych;

11) elementy elektroniczne;

12) modele maszyn i urządzeń elektrycznych stosowanych w górnictwie otworowym;

13) elementy automatyki przemysłowej i górniczej;

14) schematy instalacji elektrycznych;

15) schematy elektryczne maszyn i urządzeń.

Pracownia wiertnictwa i górnictwa powinna być wyposażona w:

1) zestaw modeli krystalograficznych minerałów;

2) zbiór podstawowych minerałów i skał;

3) przekroje złóż i surowców mineralnych;

4) przykłady okazów skamieniałości przewodnich;

5) rdzenie wiertnicze;

6) busole i kompasy geologiczne;

7) zestaw narzędzi wiertniczych;

8) przykładowy projekt geologiczno-techniczny odwiertu;

9) modele maszyn i urządzeń do eksploatacji ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i wód podziemnych;

10) makiety instalacji;

11) zestawy narzędzi do obsługi odwiertów i studzien wierconych;

12) schematy instalacji oraz maszyn i urządzeń;

13) próbki ropy naftowej, wody, siarki i soli kamiennej oraz produktów ropopochodnych;

14) przyrządy do pomiaru właściwości fizykochemicznych kopalin ciekłych i gazowych;

15) próbki skał ropnogazowych, wodonośnych i skał nierozpuszczalnych;

16) zbiory dokumentacji kopalnianej.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarkę, ploter;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy specjalistyczne z zakresu dokumentowania wielkości wydobycia i prognozowania zagrożeń.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do obróbki ręcznej;

2) stanowiska do obróbki mechanicznej, plastycznej, cieplnej i do spawania;

3) stanowiska kontroli jakości;

4) przyrządy pomiarowe.

Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, w przedsiębiorstwach górnictwa nafty i gazu, przedsiębiorstwach hydrologicznych oraz uzdrowiskowych.

ZAŁĄCZNIK Nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KOREKTOR I STROICIEL INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH

SYMBOL CYFROWY 311[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) wykonywać rysunki techniczne różnych elementów, podzespołów oraz zespołów instrumentów muzycznych;

2) posługiwać się narzędziami korektorskimi do regulacji mechanizmów instrumentów muzycznych;

3) przestrzegać podstawowych parametrów technicznych podczas korekty mechanizmów instrumentów muzycznych;

4) montować i regulować podzespoły i zespoły instrumentów muzycznych;

5) posługiwać się przyrządami pomiarowymi podczas korekty i strojenia instrumentów muzycznych;

6) wykonywać strojenie wstępne i końcowe;

7) stosować różne systemy strojenia;

8) oceniać czystość stroju instrumentu muzycznego;

9) dostosowywać dźwięczność i brzmienie instrumentu do warunków otoczenia;

10) korygować czystość i równość stroju instrumentu;

11) rozróżniać i klasyfikować instrumenty muzyczne;

12) rozróżniać części składowe instrumentów muzycznych;

13) wymieniać elementy instrumentu muzycznego;

14) naprawiać instrumenty muzyczne;

15) grać na instrumentach muzycznych;

16) czytać utwory instrumentalne;

17) rozróżniać barwę instrumentów muzycznych;

18) odróżniać metody intonacji;

19) oceniać czystość tonów;

20) stosować zasady teorii muzyki w praktyce;

21) użytkować maszyny i urządzenia stosowane w produkcji instrumentów muzycznych;

22) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

23) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

25) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

26) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

27) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

28) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

29) planować działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie korektor i stroiciel instrumentów muzycznych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) korekty instrumentów muzycznych;

2) strojenia instrumentów muzycznych;

3) utrzymania instrumentów w dobrym stanie technicznym i sprawności muzycznej;

4) oceny wykonania korekty i strojenia instrumentów muzycznych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) technologiczny;

2) muzyczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) sporządzać rysunki techniczne zgodnie z obowiązującymi normami;

2) czytać rysunki przekrojów podzespołów, zespołów i schematów instrumentów muzycznych;

3) projektować elementy i podzespoły instrumentów muzycznych;

4) sporządzać dokumentację techniczną;

5) klasyfikować materiały i surowce stosowane do produkcji instrumentów muzycznych;

6) określać wymagania techniczne dla materiałów stosowanych w produkcji;

7) posługiwać się obowiązującymi normami do oceny jakości materiałów;

8) rozpoznawać wady drewna i innych materiałów;

9) określać wilgotność drewna i materiałów drzewnych;

10) stosować mierniki do pomiarów wielkości fizycznych dotyczących korekty i strojenia instrumentów muzycznych;

11) stosować techniki wzmacniania drgań mechanicznych;

12) dobierać urządzenia i obrabiarki do procesu produkcji instrumentów muzycznych;

13) dobierać narzędzia do poszczególnych operacji technologicznych;

14) posługiwać się przyrządami pomiarowymi i narzędziami do trasowania;

15) rozróżniać podstawowe elementy, podzespoły oraz zespoły instrumentów muzycznych;

16) stosować sprawdziany i szablony podczas montażu elementów obudowy instrumentów muzycznych;

17) dobierać złącza do konstrukcji wyrobu;

18) określać rodzaj pasowania i łączenia elementów podzespołów i zespołów instrumentów muzycznych;

19) wykonywać podstawowe operacje technologiczne;

20) montować elementy instrumentu muzycznego;

21) montować mechanizmy;

22) dobierać i przygotowywać kleje i lakiery;

23) przygotować elementy instrumentów muzycznych do wykończenia powierzchni;

24) posługiwać się specjalistycznymi narzędziami korektorskimi;

25) przeprowadzać korektę wstępną instrumentu muzycznego;

26) regulować mechanizmy zgodnie z wymaganiami technicznymi;

27) synchronizować działanie mechanizmów;

28) określać wyposażenie kabin stroicielskich;

29) organizować stanowisko do korekty i strojenia instrumentów muzycznych;

30) dobierać metodę strojenia;

31) posługiwać się urządzeniami i narzędziami do strojenia;

32) dobierać urządzenia elektroniczne do strojenia wstępnego;

33) przeprowadzać strojenie wstępne instrumentów muzycznych różnymi metodami;

34) przeprowadzać operację biglowania;

35) określać pojęcie i cel intonacji;

36) oceniać czystość tonu instrumentu muzycznego;

37) sprawdzać i korygować czystość stroju poszczególnych tonów oraz równość stroju instrumentu muzycznego;

38) obliczać dudnienie w stroju równomiernie temperowanym;

39) dostosowywać dźwięczność i brzmienie instrumentu muzycznego do warunków otoczenia;

40) przeprowadzać kontrolę techniczną i artystyczną wyrobu gotowego;

41) przeprowadzać renowację, naprawę oraz konserwację starego instrumentu muzycznego;

42) sporządzać opis techniczny instrumentów wzorcowych i poddawanych renowacji;

43) wykonywać niezbędne obliczenia parametrów obejmujących współdziałanie mechanizmu instrumentu muzycznego;

44) sporządzać arkusz weryfikacyjny zatwierdzenia wzorca do produkcji próbnej;

45) oceniać jakość wyrobu pod względem estetycznym i artystycznym;

46) wymieniać uszkodzone elementy instrumentu muzycznego;

47) wykonywać konserwację instrumentu muzycznego;

48) oceniać jakość i zgodność wykonania elementów z dokumentacją;

49) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) dokumentacja techniczna;

3) materiały stosowane do produkcji instrumentów muzycznych, rodzaje, charakterystyka, wymagania techniczne;

4) zasady określania jakości materiałów stosowanych w produkcji;

5) rodzaje, wady i właściwości drewna;

6) elementy elektroakustyki;

7) obrabiarki i urządzenia do produkcji instrumentów muzycznych;

8) urządzenia specjalistyczne;

9) przyrządy pomiarowe;

10) układ tolerancji i pasowań;

11) trasowanie;

12) technologia wytwarzania instrumentów muzycznych;

13) obliczanie podstawowych parametrów technicznych instrumentu muzycznego;

14) montaż mechanizmów instrumentu muzycznego;

15) przygotowanie powierzchni elementów instrumentów muzycznych do politurowania i lakierowania;

16) wykończanie powierzchni elementów instrumentów muzycznych;

17) przyrządy i przybory do strojenia i korekty instrumentów muzycznych;

18) korekta elementów instrumentów muzycznych;

19) budowa i wyposażenie kabin stroicielskich;

20) metody strojenia instrumentów muzycznych;

21) strojenie wstępne i zasadnicze;

22) urządzenia elektroniczne do strojenia wstępnego;

23) operacja biglowania;

24) intonacja instrumentów muzycznych;

25) kontrola techniczna i artystyczna wyrobu gotowego;

26) konserwacja, renowacja i naprawa instrumentów muzycznych;

27) regulacja mechanizmów;

28) ocena jakości wyrobu;

29) warunki odbioru technicznego;

30) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: MUZYCZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać tony, dźwięki i szumy;

2) charakteryzować materiały dźwiękochłonne;

3) określać czynniki wpływające na akustykę pomieszczeń;

4) określać działanie i zastosowanie mikrofonów, głośników, wzmacniaczy i kolumn;

5) stosować elementy notacji muzycznej;

6) określać sposoby wydobywania dźwięków;

7) posługiwać się różnymi przebiegami rytmicznymi o zróżnicowaniu rytmiczno-metrycznym;

8) taktować na 2, 3, 4, 5, 6;

9) rozróżniać i zapisywać wielkości interwałowe do dwóch oktaw;

10) grać na instrumentach muzycznych z nut;

11) grać oraz zapisywać dysonanse wraz z ich rozwiązaniem;

12) śpiewać gamy majorowe i minorowe;

13) śpiewać różne wartości interwałowe;

14) rozróżniać rodzaje oraz postacie trójdźwięków i czterodźwięków;

15) stosować zasady chromatyki i enharmonii;

16) stosować technikę palcową odpowiednią dla danego instrumentu muzycznego;

17) określać tempo i rytmikę utworu muzycznego;

18) czytać a vista utwory instrumentalne;

19) określać zasady działania i zastosowania wibratora, generatora, amplifikatora;

20) klasyfikować i rozróżniać instrumenty muzyczne;

21) charakteryzować budowę poszczególnych instrumentów muzycznych;

22) określać strój muzyczny instrumentów;

23) określać skale i rejestry brzmieniowe instrumentów muzycznych;

24) określać możliwości wyrazowe instrumentów muzycznych;

25) rozróżniać słuchem barwę instrumentów muzycznych;

26) oceniać intonację instrumentu muzycznego;

27) rozpoznawać system dźwiękowy w instrumentach samobrzmiących;

28) odczytywać metryczki instrumentów muzycznych;

29) oceniać stan techniczny określonego instrumentu muzycznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) tony, dźwięki, szumy;

2) materiały dźwiękochłonne;

3) akustyka pomieszczeń;

4) działanie i zastosowanie mikrofonów, głośników, wzmacniaczy i kolumn;

5) notacja muzyczna;

6) rytm muzyczny;

7) metrum muzyczne;

8) skale, gamy, tonacja;

9) interwały;

10) diatonika, chromatyka, enharmonia;

11) agogika i dynamika;

12) artykulacja i frazowanie;

13) akordyka, kadencja;

14) elementy dzieła muzycznego;

15) interpretacja i style muzyczne;

16) homofonia i polifonia;

17) zasady działania i zastosowania wibratora, generatora, amplifikatora;

18) klasyfikacja instrumentów muzycznych;

19) instrumenty muzyczne strunowe smyczkowe, szarpane, klawiszowe;

20) instrumenty muzyczne dęte drewniane i blaszane;

21) organy;

22) instrumenty muzyczne języczkowe;

23) instrumenty muzyczne membranowe;

24) instrumenty muzyczne samobrzmiące;

25) instrumenty muzyczne elektroniczne;

26) skale, rejestry i barwa brzmieniowa instrumentów muzycznych;

27) ocena stanu technicznego instrumentów muzycznych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw przemysłu muzycznego;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

13) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

14) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

15) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

16) prowadzić negocjacje;

17) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

18) podejmować decyzje;

19) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw przemysłu muzycznego;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) środki ochrony indywidualnej;

15) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

16) elementy fizjologii i higiena pracy;

17) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

18) zasady i metody komunikowania się;

19) elementy socjologii i psychologii pracy;

20) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie w języku obcym;

21) formy doskonalenia zawodowego;

22) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające
Technologiczny	40
Muzyczny	30
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia elektroniki;

3) pracownia technologii;

4) pracownia akustyki;

5) pracownia instrumentoznawstwa;

6) pracownia gry na instrumencie;

7) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) modele rzutni prostokątnej i brył geometrycznych;

4) modele elementów instrumentów muzycznych;

5) zbiór norm rysunkowych;

6) elementy pasowane;

7) dokumentację konstrukcyjną.

Pracownia elektroniki powinna być wyposażona w:

1) komputer z kartą dźwięku i dostępem do Internetu;

2) generatory dźwięku;

3) przetworniki elektroakustyczne: dynamiczne, piezoelektryczne;

4) wzmacniacze Hi-Fi;

5) kolumny głośnikowe;

6) dynamiczne adaptery muzyczne do instrumentów strunowych;

7) adaptery mikrofonowe do instrumentów dętych;

8) magnetofon wielościeżkowy z możliwością miksowania dźwięku;

9) odtwarzacze elektroniczne dźwięku: CD, iPod;

10) oscyloskop z pamięcią cyfrową do podglądu elektrycznych sygnałów akustycznych;

11) miernik natężenia dźwięku: sonometr.

Pracownia technologii powinna być wyposażona w:

1) narzędzia;

2) maszyny i urządzenia do produkcji i naprawy instrumentów muzycznych;

3) materiały, galanterię, podzespoły i połączenia konstrukcyjne instrumentów muzycznych;

4) narzędzia do strojenia i korekcji instrumentów muzycznych;

5) normy PN-ISO, ISO;

6) dokumentację techniczną.

Pracownia akustyki powinna być wyposażona w:

1) zasilacze;

2) wzmacniacze;

3) tłumiki;

4) filtry;

5) korektory;

6) ograniczniki;

7) systemy nagłaśniania;

8) mikrofony;

9) głośniki;

10) kamertony;

11) oscyloskop.

Pracownia instrumentoznawstwa powinna być wyposażona w:

1) instrumenty muzyczne;

2) nagrania brzmienia instrumentów muzycznych;

3) sprzęt do nagrywania i odtwarzania dźwięku.

Pracownia gry na instrumencie powinna być wyposażona w:

1) instrumenty muzyczne;

2) kolekcję utworów w zapisie nutowym;

3) nagrania utworów;

4) metronom;

5) aparaturę do odtwarzania dźwięku.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) zestawy narzędzi do obróbki ręcznej i mechanicznej;

2) przyrządy i przybory do strojenia i korekcji instrumentów muzycznych;

3) narzędzia do naprawy i renowacji instrumentów;

4) maszyny i urządzenia.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, przedsiębiorstwach produkujących instrumenty muzyczne oraz warsztatach rzemieślniczych.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KRAWIEC

SYMBOL CYFROWY 743[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) odczytywać rysunek modelowy;

2) posługiwać się dokumentacją techniczno-technologiczną w procesie wytwarzania wyrobów odzieżowych;

3) wykonywać rysunek modelowy wyrobu odzieżowego na sylwetce podstawowej;

4) wykonywać formy i szablony elementów odzieży i rysunki ich układu na materiale odzieżowym;

5) wykonywać modelowanie konstrukcyjne i wtórne podstawowych wyrobów odzieżowych zgodnie z projektem plastycznym i aktualną linią mody;

6) dobierać materiały odzieżowe i dodatki krawieckie do podstawowych wyrobów odzieżowych, z uwzględnieniem ich funkcji użytkowych oraz zasad konserwacji;

7) obliczać zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich dla jednostkowych sztuk wyrobów odzieżowych;

8) wykonywać kolejne etapy procesu wytwarzania podstawowych wyrobów odzieżowych;

9) stosować zasady kontroli zapewniające wysoką jakość wyrobów odzieżowych;

10) wyjaśniać zasady organizowania procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie odzieżowym i w zakładzie usługowym;

11) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

12) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

13) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

16) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) korzystać z różnych źródeł informacji;

18) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie krawiec powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) konstruowania i modelowania podstawowych wyrobów odzieżowych;

2) wykonywania rysunków układów form i szablonów na powierzchni materiałów podstawowych i pomocniczych;

3) układania w warstwy materiałów metrażowych;

4) wykrawania elementów wyrobów odzieżowych;

5) szycia indywidualnie i w zespole produkcyjnym wyrobów odzieżowych;

6) dokonywania obróbki termicznej elementów odzieży oraz odzieży gotowej z różnych materiałów.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) surowcowo-projektowy;

2) techniczno-technologiczny;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SUROWCOWO-PROJEKTOWY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować metody identyfikacji włókien;

2) rozpoznawać włókna naturalne, włókna chemiczne, mieszanki włókiennicze oraz rozpoznawać ich właściwości;

3) wyjaśniać wpływ właściwości nitek na właściwości materiałów odzieżowych;

4) stosować metody identyfikacji materiałów odzieżowych;

5) identyfikować tkaninę na podstawie budowy;

6) wykazywać wpływ budowy tkaniny i sposobu wykończenia na jej właściwości użytkowe;

7) identyfikować dzianinę na podstawie budowy;

8) wykazywać wpływ budowy dzianiny i sposobu wykończenia na jej właściwości użytkowe;

9) identyfikować wyroby plecione;

10) identyfikować materiały odzieżowe wytwarzane różnymi technikami;

11) określać właściwości higieniczne, estetyczne, wytrzymałościowe i konfekcyjne materiałów odzieżowych;

12) dobierać materiał do wybranego asortymentu wyrobów odzieżowych;

13) określać zasady konfekcjonowania materiałów odzieżowych;

14) dobierać nici szwalnicze do materiałów odzieżowych;

15) dobierać zapięcia i podszewkę do wyrobu odzieżowego;

16) dobierać materiały usztywniające, konstrukcyjno-nośne, termoizolacyjne do materiałów i elementów odzieżowych;

17) określać zastosowanie dodatków zdobniczych;

18) określać zasady konserwacji materiałów i wyrobów odzieżowych;

19) odczytywać rysunek techniczny wyrobu odzieżowego;

20) interpretować rysunek żurnalowy;

21) wykonywać rysunek modelowy wyrobu odzieżowego na sylwetkę podstawową;

22) zestawiać kolorystycznie odzież;

23) stosować elementy strojów historycznych lub regionalnych w projektach ubiorów współczesnych.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) metody badań włókien i materiałów odzieżowych;

2) rodzaje i właściwości włókien;

3) nitki odzieżowe;

4) budowa tkaniny;

5) sposoby wykończania tkanin;

6) budowa dzianiny;

7) sposoby wykończania dzianin;

8) wyroby plecione;

9) materiały odzieżowe wytwarzane różnymi technikami;

10) właściwości użytkowe materiałów odzieżowych;

11) dodatki krawieckie;

12) dobór materiałów i dodatków krawieckich do asortymentu odzieży;

13) zasady konfekcjonowania i konserwacji materiałów i wyrobów odzieżowych;

14) rysunek techniczny w projektowaniu wyrobów odzieżowych;

15) rysunek żurnalowy i modelowy wyrobów odzieżowych;

16) podstawy kolorystyki;

17) inspiracja strojami historycznymi i regionalnymi w projektowaniu ubiorów współczesnych.

BLOK: TECHNICZNO-TECHNOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się pojęciami z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży;

2) wykonywać pomiary antropometryczne;

3) stosować zasady obliczania odcinków konstrukcyjnych;

4) stosować zasady ustalania dodatku konstrukcyjnego;

5) stosować zasady wyprowadzania linii modelowych;

6) rysować siatki konstrukcyjne podstawowych elementów wyrobów odzieżowych;

7) ustalać wielkość dodatku na szwy i podwinięcia;

8) rysować kształty elementów wyrobów odzieżowych;

9) stosować zasady modelowania wtórnego;

10) wykonywać modelowanie form wybranych wyrobów odzieżowych;

11) opracowywać dokumentację techniczno-technologiczną;

12) wykonywać szablony podstawowych elementów wyrobów odzieżowych;

13) wykonywać układ szablonów na materiale odzieżowym;

14) wykrawać elementy wyrobu odzieżowego;

15) dobierać odpowiednie maszyny i urządzenia do wytwarzania wyrobów odzieżowych;

16) obsługiwać maszyny szwalnicze;

17) stosować odpowiednie parametry obróbki termicznej;

18) stosować właściwe łączenia elementów wyrobu odzieżowego;

19) wykonywać wyroby odzieżowe zgodnie z procesem technologicznym;

20) obliczać zużycie materiałów odzieżowych i dodatków krawieckich w produkcji usługowej;

21) przeprowadzać kontrolę jakości w kolejnych fazach procesu technologicznego;

22) przeprowadzać kontrolę jakości gotowego wyrobu odzieżowego;

23) stosować zasady składowania i przechowywania materiałów i wyrobów gotowych;

24) wykonywać operacje technologiczne zgodnie z normami czasu pracy;

25) posługiwać się dokumentacją techniczno-technologiczną, normami PN-ISO, ISO, czasopismami i literaturą techniczną;

26) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) zasady konstrukcji i modelowania form odzieży;

2) pomiary antropometryczne i krawieckie;

3) budowa płaskiej siatki konstrukcyjnej;

4) dodatki konstrukcyjne;

5) dodatki na szwy i podwinięcia;

6) modelowanie form wyrobów odzieżowych;

7) dokumentacja techniczno-technologiczna;

8) rysunek techniczny odzieży;

9) zasady wykonywania szablonów podstawowych wyrobów odzieżowych;

10) układy form i szablonów na materiale odzieżowym;

11) wykrawanie elementów odzieży;

12) maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów odzieżowych;

13) obróbka termiczna;

14) łączenie elementów odzieży;

15) proces technologiczny wytwarzania odzieży;

16) normowanie surowca w produkcji usługowej;

17) kontrola jakości;

18) przechowywanie materiałów i wyrobów odzieżowych;

19) normy czasu pracy;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) formy doskonalenia zawodowego;

13) źródła informacji zawodowej;

14) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające
Surowcowo-projektowy	16
Techniczno-technologiczny	58
Podstawy działalności zawodowej	6
Razem	80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia projektowania i modelowania odzieży;

2) pracownia materiałoznawstwa;

3) pracownia ćwiczeń praktycznych.

Pracownia projektowania i modelowania odzieży powinna być wyposażona w:

1) stanowiska do pracy indywidualnej wyposażone w odpowiednie oświetlenie;

2) eksponaty odzieży we fragmentach i w całości;

3) kolekcję materiałów włókienniczych;

4) zestaw dodatków konfekcyjnych i zdobniczych;

5) stelaże do eksponowania prac uczniowskich;

6) manekiny;

7) formy i szablony podstawowych wyrobów odzieżowych;

8) tabele pomiarów antropometrycznych;

9) siatki konstrukcyjne podstawowych asortymentów odzieży;

10) konstrukcje podstawowych asortymentów odzieży;

11) rysunki modelowe wyrobów;

12) żurnale i albumy.

Pracownia materiałoznawstwa odzieżowego powinna być wyposażona w:

1) mikroskopy z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien (jeden mikroskop dla czterech uczniów);

2) zestawy odczynników chemicznych do identyfikacji włókien;

3) lupy (jedna lupa dla dwóch uczniów);

4) normy PN-ISO, ISO dotyczące rozpoznawania włókien i wyrobów włókienniczych;

5) kolekcję wyrobów włókienniczych (tkanin, dzianin, plecionek, włóknin, przędzin, materiałów powlekanych, folii, laminatów, skór, koronek, haftów);

6) kolekcję włókien naturalnych i chemicznych;

7) kolekcję tkanin i dzianin z różnych surowców, o różnych splotach i wykończeniu;

8) kolekcję dodatków krawieckich (nici, zapięć, materiałów konstrukcyjno-nośnych, materiałów termoizolacyjnych, pasmanterii, dodatków zdobniczych);

9) katalogi nici i nitek szwalniczych.

Pracownia ćwiczeń praktycznych powinna być wyposażona w:

1) maszyny szwalnicze: stębnówki płaskie i owerloki (jedna maszyna dla dwóch uczniów);

2) przybory do szycia;

3) urządzenia do prasowania:

a) żelazko z wytwornicą pary,

b) żelazka elektryczne,

c) rękawnik,

d) poduszkę,

e) deskę igłową;

4) urządzenia do krojenia:

a) noże krojcze pionowe,

b) noże tarczowe,

c) nożyczki;

5) manekiny;

6) eksponaty odzieży we fragmentach i w całości;

7) komplet dokumentacji techniczno-technologicznej;

8) normy PN-ISO, ISO dotyczące konfekcjonowania wyrobów;

9) wzory ściegów ręcznych i maszynowych.

W pracowni ćwiczeń praktycznych powinno być wydzielone stanowisko do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego, przedsiębiorstwach przemysłu odzieżowego oraz przedsiębiorstwach miarowo-usługowych.

ZAŁĄCZNIK Nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK PRECYZYJNY

SYMBOL CYFROWY 731[03]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii mechanicznej, elektrotechniki i elektroniki;

2) czytać rysunki techniczne maszynowe oraz proste schematy układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki przemysłowej;

3) sporządzać szkice prostych części maszyn;

4) czytać i interpretować dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;

5) posługiwać się układem tolerancji i pasowań;

6) dobierać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne wykorzystywane w budowie i naprawie mechanizmów precyzyjnych;

7) wykonywać operacje z zakresu obróbki ręcznej oraz maszynowej obróbki wiórowej;

8) stosować różne sposoby łączenia elementów;

9) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia do wykonywanych prac;

10) ustalać przyczyny wadliwego funkcjonowania mechanizmów precyzyjnych;

11) dokonywać konserwacji i przeglądów technicznych maszyn i urządzeń precyzyjnych;

12) posługiwać się przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

13) oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń, z wykorzystaniem metod diagnostyki technicznej;

14) opracowywać plan naprawy maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

15) wykonywać operacje montażowo-demontażowe maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych oraz napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

16) regulować i naprawiać mechanizmy precyzyjne; przyrządy pomiarowe oraz napędy hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

17) montować w urządzeniach technicznych zespoły składające się z mechanizmów precyzyjnych oraz napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

18) wykonywać rozliczenia kosztów wytwarzania i naprawy mechanizmów i urządzeń precyzyjnych;

19) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

20) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

23) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

24) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

25) korzystać z różnych źródeł informacji;

26) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik precyzyjny powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) dokonywania kontroli stanu technicznego, poprawności działania, naprawy, konserwacji oraz regulacji zespołów i mechanizmów precyzyjnych;

2) dokonywania kontroli stanu technicznego, poprawności działania, naprawy oraz regulacji i konserwacji przyrządów pomiarowych;

3) dokonywania kontroli stanu technicznego, poprawności działania, naprawy oraz regulacji i konserwacji napędów pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych;

4) wytwarzania mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych.

3. Zawód mechanik precyzyjny jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) mechanizmów precyzyjnych;

2) sprzętu medycznego;

3) maszyn szyjących;

4) maszyn i sprzętu biurowego;

5) napędów hydraulicznych i pneumatycznych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) techniczne podstawy zawodu;

2) budowa i montaż urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

3) eksploatacja urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia oraz stosować prawa i zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki i elektroniki;

2) rozróżniać elementy składowe obwodu elektrycznego (źródła i odbiorniki) na podstawie symboli graficznych oraz wyglądu zewnętrznego;

3) obliczać wartości wielkości elektrycznych w prostych obwodach prądu stałego i przemiennego;

4) wyznaczać parametry odbiorników energii elektrycznej z wykorzystaniem danych znamionowych;

5) dobierać przyrządy pomiarowe i mierzyć podstawowe wielkości elektryczne;

6) odczytywać na schematach symbole graficzne podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych;

7) rozróżniać elementy instalacji elektrycznej: przewody, łączniki, osprzęt instalacyjny oraz zabezpieczenia;

8) szkicować części maszyn w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

9) wykonywać rysunki techniczne prostych elementów mechanizmów precyzyjnych;

10) czytać dokumentację techniczno-ruchową (DTR), dokumentację konstrukcyjną i technologiczną;

11) rozróżniać części maszyn i urządzeń precyzyjnych;

12) charakteryzować właściwości materiałów konstrukcyjnych stosowanych w budowie maszyn i urządzeń precyzyjnych;

13) rozróżniać gatunki stopów Fe-C i metali nieżelaznych;

14) określać zmiany właściwości metali i ich stopów w zależności od zastosowanego rodzaju obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

15) wyjaśniać procesy technologiczne obróbki cieplnej, cieplno-chemicznej plastycznej, odlewnictwa, maszynowej obróbki wiórowej, spajania;

16) określać z norm i rysunku oraz obliczać tolerancje i pasowania;

17) wykonywać podstawowe pomiary wielkości geometrycznych;

18) charakteryzować podstawowe prace z zakresu ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem;

19) wyjaśniać techniki łączenia elementów metalowych i niemetalowych;

20) wykonywać operacje z zakresu obróbki ręcznej, maszynowej obróbki wiórowej i obróbki cieplnej;

21) wykonywać złącza spajane: spawane, zgrzewane, lutowane i klejone;

22) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie edycji tekstu, arkusza kalkulacyjnego oraz wspomagania projektowania;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) prąd elektryczny, pole magnetyczne i elektromagnetyzm;

2) obwody elektryczne prądu stałego i przemiennego;

3) podstawy miernictwa elektrycznego;

4) maszyny elektryczne;

5) instalacje elektryczne;

6) podstawy elektroniki i automatyki;

7) zasady tworzenia rysunku technicznego;

8) szkicowanie elementów w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

9) zasady wykonywania widoków i przekrojów wraz z wymiarowaniem;

10) uproszczenia rysunkowe;

11) sposoby oznaczania chropowatości, tolerancji wymiarów, pasowań, tolerancji kształtu i położenia, rodzaju obróbki powierzchni;

12) rysunki wykonawcze i złożeniowe;

13) materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w budowie maszyn i urządzeń precyzyjnych;

14) podstawowe pojęcia mechaniki: siła, tarcie, moment siły, siły bezwładności, drgania mechaniczne, energia, praca, moc, sprawność;

15) podstawowe pomiary warsztatowe;

16) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;

17) podstawowe prace i narzędzia do obróbki ręcznej;

18) podstawy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

19) obróbka plastyczna;

20) odlewnictwo;

21) techniki łączenia metali i niemetali: lutowanie, spawanie, zgrzewanie, klejenie;

22) sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem: toczenie, frezowanie, wiercenie, gwintowanie, szlifowanie;

23) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: BUDOWA I MONTAŻ URZĄDZEŃ I MECHANIZMÓW PRECYZYJNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu maszynoznawstwa i technologii mechanicznej;

2) klasyfikować mechanizmy precyzyjne;

3) charakteryzować połączenia nitowe, zgrzewane, lutowane i spawane;

4) charakteryzować połączenia gwintowe, wpustowe, kształtowe;

5) wyjaśniać budowę, zasadę działania i przeznaczenie maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

6) określać na podstawie dokumentacji technicznej (rysunki złożeniowe i zespołowe) elementy składowe maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych oraz ustalać ich działanie;

7) charakteryzować podstawowe metody montażu oraz operacje i czynności montażowe i demontażowe;

8) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

9) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia użytkowane w procesie montażu;

10) przeprowadzać montaż łożysk, wałów i osi;

11) przeprowadzać montaż i demontaż maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

12) przeprowadzać montaż i demontaż przyrządów pomiarowych;

13) przeprowadzać montaż i demontaż napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

14) sprawdzać jakość maszyn i urządzeń precyzyjnych po montażu;

15) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), dokumentacją techniczną i montażową maszyn i urządzeń precyzyjnych, normami PN-ISO, ISO, literaturą techniczną;

16) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) charakterystyka produkcji urządzeń technicznych;

2) podział mechanizmów precyzyjnych;

3) mechanizmy i elementy maszyn precyzyjnych;

4) połączenia rozłączne i nierozłączne;

5) budowa i zasada działania typowych maszyn i urządzeń precyzyjnych;

6) przyrządy pomiarowe;

7) napędy hydrauliczne, pneumatyczne i elektryczne;

8) ogólne zasady projektowania procesów technologicznych montażu;

9) technologia montażu połączeń rozłącznych i nierozłącznych;

10) technologia montażu i demontażu mechanizmów precyzyjnych;

11) technologia montażu i demontażu układów hydraulicznych i pneumatycznych;

12) kontrola jakości maszyn i urządzeń precyzyjnych po montażu;

13) mechanizacja i automatyzacja montażu;

14) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ I MECHANIZMÓW PRECYZYJNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji obiektów technicznych;

2) rozróżniać procesy eksploatacyjne maszyn i urządzeń precyzyjnych: użytkowanie, obsługiwanie, zasilanie;

3) charakteryzować warunki techniczne użytkowania maszyn i urządzeń precyzyjnych;

4) przygotowywać do pracy maszyny i urządzenia precyzyjne;

5) wyjaśniać zależność między tarciem a smarowaniem;

6) rozróżniać i charakteryzować podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych: oleje, smary, ciecze chłodząco-smarujące, paliwa;

7) wyjaśniać zjawisko korozji oraz rozpoznawać rodzaje korozji;

8) rozróżniać podstawowe metody zabezpieczania metali przed korozją;

9) nakładać powłoki ochronne;

10) charakteryzować procesy zużyciowo-starzeniowe;

11) charakteryzować czynniki mające wpływ na uszkodzenia urządzeń mechanicznych;

12) rozróżniać metody diagnostyczne;

13) diagnozować uszkodzenia maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

14) rozróżniać i charakteryzować rodzaje obsługi technicznej;

15) dobierać narzędzia, przyrządy i urządzenia użytkowane w procesie naprawy i regulacji;

16) posługiwać się dokumentacją obsługowo-naprawczą;

17) wykonywać naprawę, konserwację i regulację maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

18) sprawdzać jakość prac obsługowo-naprawczych;

19) przygotowywać maszyny i urządzenia precyzyjne do przechowywania i transportu;

20) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie diagnostyki maszyn i urządzeń precyzyjnych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia eksploatacji urządzeń technicznych;

2) fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń precyzyjnych;

3) korozja metali i zabezpieczenie przed korozją;

4) materiały eksploatacyjne;

5) tarcie i smarowanie w mechanizmach precyzyjnych;

6) zużycie części maszyn i ocena stanu technicznego;

7) diagnostyka techniczna maszyn i urządzeń precyzyjnych;

8) organizacja prac naprawczych;

9) zasady naprawy obiektów technicznych;

10) proces technologiczny naprawy maszyn;

11) mycie i czyszczenie maszyn oraz elementów maszynowych;

12) technologia zabezpieczania powierzchni maszyn i urządzeń precyzyjnych;

13) konserwacja mechanizmów precyzyjnych;

14) demontaż maszyn i urządzeń przeznaczonych do naprawy;

15) weryfikacja części;

16) metody regeneracji elementów mechanizmów precyzyjnych;

17) naprawa, konserwacja i regulacja maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych;

18) przygotowanie części maszyn naprawianych do montażu;

19) kontrola maszyn i urządzeń precyzyjnych, przyrządów pomiarowych, napędów hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych po naprawie;

20) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

6) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

7) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

8) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

9) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) komunikować się i współpracować w zespole;

11) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

12) podejmować decyzje;

13) doskonalić umiejętności zawodowe;

14) korzystać z różnych źródeł informacji;

15) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

3) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

4) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

5) bezpieczeństwo i higiena pracy;

6) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

7) elementy ergonomii;

8) środki ochrony indywidualnej;

9) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

10) zasady i metody komunikowania się;

11) elementy socjologii i psychologii pracy;

12) formy doskonalenia zawodowego;

13) źródła informacji zawodowej;

14) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum
Techniczne podstawy zawodu	20
Budowa i montaż urządzeń i mechanizmów precyzyjnych	30
Eksploatacja urządzeń i mechanizmów precyzyjnych	25
Podstawy działalności zawodowej	5
Razem	80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia rysunku technicznego;

2) pracownia elektrotechniki i elektroniki;

3) pracownia komputerowa;

4) pracownia budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń precyzyjnych;

5) warsztaty szkolne.

Pracownia rysunku technicznego powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) eksponaty i modele części maszyn precyzyjnych;

5) modele maszyn i urządzeń precyzyjnych;

6) przykładowe dokumentacje konstrukcyjne;

7) normy PN-ISO, ISO;

8) katalogi typowych części maszyn, podzespołów i zespołów maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) elementy obwodów elektrycznych;

3) silniki, prądnicę, transformator;

4) próbki przewodów i kabli elektrycznych;

5) wyłączniki instalacyjne, bezpieczniki, styczniki, przekaźniki;

6) elementy elektroniczne;

7) elementy mechaniczne przyrządów elektrycznych i elektronicznych;

8) modele instalacji;

9) normy PN-ISO, ISO;

10) katalogi maszyn i urządzeń elektrycznych.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) drukarki;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy do wspomagania projektowania typu CAD.

Pracownia budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń precyzyjnych powinna być wyposażona w:

1) próbki materiałów niemetalowych, metali i stopów, metali i stopów z objawami różnych zniszczeń korozyjnych, metali i stopów z powłokami ochronnymi;

2) elementy mechanizmów precyzyjnych;

3) modele mechanizmów precyzyjnych;

4) modele łożyskowania i łożysk urządzeń precyzyjnych;

5) modele maszyn i urządzeń precyzyjnych oraz napędów pneumatycznych i hydraulicznych;

6) narzędzia, przyrządy i urządzenia stosowane w pracach montażowych;

7) urządzenia i przyrządy do naprawy mechanizmów precyzyjnych;

8) elektronarzędzia;

9) przyrządy pomiarowe;

10) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

11) elementy mechanizmów precyzyjnych z typowymi uszkodzeniami;

12) dokumentację procesów technologicznych montażu oraz naprawy maszyn, urządzeń i mechanizmów precyzyjnych;

13) dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

14) normy PN-ISO, ISO;

15) katalogi mechanizmów precyzyjnych;

16) katalogi elementów mechanizmów precyzyjnych.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) narzędzia do trasowania;

3) wiertarki ręczne, lutownice;

4) środki chłodzące, luty, topniki, kleje, spoiwa, elektrody;

5) narzędzia i przyrządy o małych gabarytach do obróbki ręcznej;

6) narzędzia i przyrządy do mechanicznej obróbki skrawaniem, montażu i spawania;

7) urządzenia do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej;

8) narzędzia, zespoły, podzespoły, elementy maszyn przeznaczone do konserwacji i naprawy;

9) obrabiarki o małych gabarytach;

10) dokumentację warsztatową, dokumentację techniczną, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

11) katalog narzędzi.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w przedsiębiorstwach.

ZAŁĄCZNIK Nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PSZCZELARZ

SYMBOL CYFROWY 612[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) określać przyrodnicze i gospodarcze znaczenie chowu i hodowli pszczół;

2) oceniać warunki przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne produkcji rolniczej, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji pszczelarskiej;

3) organizować i prowadzić pasiekę, stosując odpowiednie technologie w zależności od bazy pożytkowej, prowadzonej gospodarki pasiecznej, wielkości produkcji i potrzeb konsumentów;

4) wyposażać pasiekę oraz obsługiwać podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pszczelarskiej;

5) pozyskiwać, konserwować i przechowywać produkty pszczele;

6) przygotowywać produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami i prowadzić ich sprzedaż;

7) planować, organizować i wykonywać zabiegi składające się na wychów matek pszczelich i tworzenie odkładów;

8) rozpoznawać, zapobiegać i zwalczać stany anormalne w rodzinie pszczelej, choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich;

9) planować, organizować i wykonywać zabiegi składające się na technologie produkcji roślinnej;

10) planować, organizować i wykonywać zabiegi składające się na technologie produkcji zwierzęcej;

11) stosować rachunek ekonomiczny w działalności gospodarczej;

12) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;

13) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

14) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów bezpieczeństwa żywności i żywienia;

15) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

16) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

19) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa rolniczego;

20) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie pszczelarz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) chowu i hodowli pszczół;

2) produkcji miodu i innych produktów pszczelich;

3) marketingu i sprzedaży produktów i usług.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) produkcja pszczelarska;

2) techniczno-rolniczy;

3) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: PRODUKCJA PSZCZELARSKA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) określać znaczenie pszczół w zapylaniu roślin owadopylnych;

2) rozróżniać i charakteryzować rasy pszczół;

3) określać budowę morfologiczną i anatomiczną oraz procesy fizjologiczne pszczół;

4) oceniać wartość użytkową i hodowlaną pszczół oraz prowadzić ich dobór i selekcję;

5) oceniać zachowanie pszczół i rozwój rodziny pszczelej;

6) charakteryzować surowce zbierane przez pszczoły;

7) rozpoznawać podstawowe rośliny miododajne;

8) szacować zasoby bazy pożytkowej danej okolicy;

9) określać i zaspokajać potrzeby pokarmowe rodzin pszczelich;

10) planować i urządzać pasieczysko i pracownię pszczelarską;

11) kierować rozwojem rodzin pszczelich w sezonie pasiecznym;

12) przeprowadzać miodobranie;

13) kontrolować i zapobiegać nastrojowi rojowemu;

14) przeprowadzać rozmnażanie rodzin pszczelich;

15) prowadzić gospodarkę wędrowną pszczół;

16) organizować i prowadzić wychów matek pszczelich;

17) przeprowadzać wymianę matek pszczelich;

18) organizować i prowadzić pozyskiwanie miodu, pyłku, wosku, mleczka, propolisu i pierzgi oraz jadu pszczelego;

19) rozpoznawać, zapobiegać i zwalczać choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich;

20) rozróżniać i charakteryzować produkty pszczele;

21) oceniać produkty pszczele i określać ich zafałszowania;

22) przechowywać i przygotowywać produkty pszczele do sprzedaży zgodnie z obowiązującymi normami oraz prowadzić ich sprzedaż;

23) przestrzegać przepisów Inspekcji Weterynaryjnej dotyczących ochrony zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt;

24) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów bezpieczeństwa żywności i żywienia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarcze znaczenie chowu i hodowli pszczół;

2) systematyka pszczół;

3) anatomia, morfologia i fizjologia pszczół;

4) ocena wartości użytkowej i hodowlanej pszczół;

5) biologia rodziny pszczelej;

6) surowce zbierane przez pszczoły;

7) rośliny miododajne;

8) pożytki pszczele;

9) żywienie pszczół;

10) zakładanie pasieki;

11) prace pasieczne w sezonie;

12) miodobranie;

13) nastrój rojowy w gospodarce pasiecznej;

14) rozmnażanie rodzin pszczelich;

15) gospodarka wędrowna pszczół;

16) wychów matek pszczelich;

17) wymiana matek pszczelich;

18) intensyfikacja produkcji pasiecznej;

19) choroby pszczół i szkodniki produktów pszczelich;

20) produkty pszczele;

21) ocena jakości produktów pszczelich;

22) konfekcja i sprzedaż produktów pszczelich;

23) przepisy prawa dotyczące produkcji pszczelarskiej;

24) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy bezpieczeństwa żywności i żywienia.

BLOK: TECHNICZNO-ROLNICZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować surowce i materiały stosowane do budowy narzędzi, sprzętu i urządzeń rolniczych, w tym pasiecznych;

2) przygotowywać do pracy, obsługiwać i konserwować podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w produkcji rolniczej;

3) czytać rysunki techniczne;

4) wyjaśniać zasady działania silników spalinowych, urządzeń elektrycznych i niekonwencjonalnych źródeł energii stosowanych w rolnictwie;

5) identyfikować części maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji pasiecznej;

6) przygotowywać do pracy i obsługiwać maszyny i urządzenia do produkcji pasiecznej;

7) posługiwać się narzędziami i sprzętem do produkcji pasiecznej;

8) konserwować i naprawiać maszyny, urządzenia, narzędzia i sprzęt do produkcji pasiecznej;

9) wykonywać, konserwować i naprawiać ule;

10) organizować i wykonywać zabiegi w wybranych technologiach produkcji roślinnej;

11) organizować i wykonywać zabiegi w wybranych technologiach produkcji zwierzęcej;

12) planować, organizować i stosować ekologiczne metody produkcji rolniczej;

13) wykonywać podstawowe prace z wykorzystaniem maszyn rolniczych;

14) charakteryzować czynniki siedliska i określać ich wpływ na wegetację roślin;

15) opracowywać zmianowanie roślin dla różnych warunków siedliskowych;

16) zbierać, przechowywać i przygotowywać do sprzedaży produkty rolnicze zgodnie z obowiązującymi normami;

17) prowadzić sprzedaż produktów rolniczych;

18) zapobiegać zagrożeniom wynikającym z niewłaściwej gospodarki wodno-ściekowej;

19) określać znaczenie higieny w produkcji rolniczej;

20) przestrzegać obowiązujących przepisów dotyczących produkcji roślinnej i zwierzęcej;

21) prowadzić i obsługiwać ciągnik rolniczy w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T;

22) przestrzegać obowiązujących przepisów ruchu drogowego;

23) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów bezpieczeństwa żywności i żywienia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) surowce i materiały do budowy sprzętu, maszyn i urządzeń rolniczych, w tym pasiecznych;

2) podstawy rysunku technicznego;

3) obsługa i konserwacja podstawowych maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji rolniczej;

4) urządzenia energetyczne;

5) maszyny i urządzenia stosowane w produkcji pasiecznej;

6) konserwacja i naprawa sprzętu pasiecznego;

7) ule, sprzęt i budowle pasieczne;

8) wybrane technologie produkcji roślinnej;

9) wybrane technologie produkcji zwierzęcej;

10) rolnictwo ekologiczne;

11) czynniki siedliska;

12) podstawy zmianowania;

13) zbiór i przechowywanie produktów rolnych;

14) gospodarka wodno-ściekowa w produkcji pasiecznej;

15) higiena w produkcji rolniczej;

16) technika kierowania ciągnikiem rolniczym;

17) przepisy ruchu drogowego;

18) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy bezpieczeństwa żywności i żywienia.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

4) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

5) określać procesy integracyjne w agrobiznesie;

6) charakteryzować podstawowe czynniki produkcji w rolnictwie, ze szczególnym uwzględnieniem pszczelarstwa;

7) rozróżniać i charakteryzować przedsiębiorstwa związane z produkcją pszczelarską;

8) prowadzić własną działalność gospodarczą związaną z produkcją pszczelarską i rolniczą;

9) kalkulować koszty i opłacalność działalności produkcyjnej;

10) prowadzić uproszczone formy ewidencji przychodów i rozchodów;

11) rozróżniać i obliczać podatki w rolnictwie;

12) obliczać dochód rolniczy;

13) korzystać z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa;

14) korzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa rolniczego;

15) korzystać z dotacji dla rolnictwa Unii Europejskiej;

16) stosować strategie marketingowe;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy bezpieczeństwa żywności i żywienia;

19) stosować przepisy prawa dotyczące produkcji pszczelarskiej;

20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

21) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) komunikować się i współpracować w zespole;

24) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

25) podejmować decyzje;

26) doskonalić umiejętności zawodowe;

27) korzystać z różnych źródeł informacji;

28) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) procesy integracyjne w agrobiznesie;

3) instytucje agrobiznesu;

4) doradztwo rolnicze;

5) czynniki produkcji w rolnictwie;

6) przedsiębiorstwa związane z produkcją pszczelarską;

7) organizacja produkcji i pracy;

8) dokumentacja działalności gospodarczej;

9) rachunek ekonomiczny;

10) uproszczone formy rachunkowości;

11) podatek w rolnictwie;

12) dochód rolniczy;

13) fundusze strukturalne;

14) marketing w pszczelarstwie;

15) przepisy prawa dotyczące produkcji pszczelarskiej;

16) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej związanej z produkcją pszczelarską i rolniczą;

17) prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy;

18) bezpieczeństwo i higiena pracy;

19) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

20) elementy ergonomii;

21) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) zasady i metody komunikowania się;

23) elementy socjologii i psychologii pracy;

24) formy doskonalenia zawodowego;

25) źródła informacji zawodowej;

26) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające
Produkcja pszczelarska	50
Techniczno-rolniczy	20
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	80**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia gospodarki pasiecznej;

2) pracownia produkcji rolniczej;

3) pracownia techniczna;

4) pracownia ekonomiczna.

Pracownia gospodarki pasiecznej powinna składać się z:

1) pasieczyska z minimum 30 pniami (rodzinami pszczelimi) i kompletnym wyposażeniem pasieczyska;

2) pomieszczenia z ujęciem wody do prac ogólnopasiecznych;

3) pomieszczeń do przechowywania produktów pasiecznych, wirowania i konfekcji miodu, wytopu i klarowania wosku.

Pracownia gospodarki pasiecznej powinna być wyposażona w:

1) sprzęt do obsługi rodzin pszczelich:

a) odzież ochronną,

b) dłuta pasieczne, podkurzacze, szczotki,

c) transportówki, podkarmiaczki, klateczki na matki, przegonki,

d) węzę, drut do ramek;

2) sprzęt do wychowu matek pszczelich;

3) sprzęt do wirowania i konfekcji miodu, wytopu i klarowania wosku:

a) miodarkę, odsklepiacz i wanienkę do odsklepiania plastrów,

b) cedzidła do miodu, odstojniki i naczynia na miód,

c) wtapiacz do węzy, topiarkę do wosku, klarowniki do wosku;

4) sprzęt do pozyskiwania pyłku, propolisu, mleczka i jadu pszczelego;

5) cukier, miód, wosk;

6) sprzęt i środki do utrzymania czystości;

7) środki ochrony indywidualnej;

8) apteczkę.

Pracownia produkcji rolniczej powinna być wyposażona w:

1) okazy roślin;

2) atlasy roślin, zwierząt, chorób roślin i zwierząt, chwastów i szkodników;

3) przekroje, modele i atrapy zwierząt gospodarskich;

4) przykładowe karty technologiczne;

5) próbki nasion, pasz, nawozów i środków ochrony roślin.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) maszyny i pojazdy stosowane w produkcji rolniczej;

2) przekroje i modele maszyn, pojazdów oraz ich części;

3) maszyny, urządzenia, narzędzia i sprzęt do produkcji pasiecznej;

4) instrukcje obsługi maszyn i pojazdów;

5) budowle i sprzęt pasieczny;

6) modele uli i pasieczyska;

7) próbki materiałów do wyrobu i konserwacji uli.

Pracownia ekonomiczna powinna być wyposażona w:

1) Kodeks pracy oraz wybrane przepisy prawa gospodarczego i finansowego;

2) komputerowe programy użytkowe w wersji szkoleniowej;

3) dokumenty księgowe;

4) telefon, faks, kalkulatory;

5) materiały biurowe.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w pracowniach szkolnych, pasiece, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego, u pracodawców oraz w indywidualnych gospodarstwach rolnych z działem pszczelarskim lub w gospodarstwach pszczelarskich.

ZAŁĄCZNIK Nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GÓRNICTWA OTWOROWEGO

SYMBOL CYFROWY 311[14]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) czytać i wykonywać rysunki konstrukcyjne, technologiczne oraz schematy technologiczne i układy kinematyczne;

2) czytać schematy podstawowych układów elektrycznych, elektronicznych i automatyki przemysłowej;

3) czytać mapy górniczo-geologiczne, wykonywać przekroje i profile geologiczne otworów wiertniczych;

4) oceniać wpływ warunków geologicznych na powstawanie i występowanie złóż ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, siarki i soli, a także na migracje ropy naftowej, gazu ziemnego i wody w skorupie ziemskiej;

5) obsługiwać odwierty eksploatacyjne ropy naftowej, gazu ziemnego, wód podziemnych i siarki;

6) dobierać narzędzia i urządzenia do rodzaju wykonywanych prac;

7) obsługiwać maszyny i urządzenia: wydobywcze do eksploatacji kopalin otworami wiertniczymi, do obróbki i rekonstrukcji odwiertów oraz do wstępnego oczyszczania ropy naftowej i gazu ziemnego;

8) obsługiwać urządzenia do tłoczenia cieczy i gazu ziemnego;

9) określać metody wiercenia otworów eksploatacyjnych ropy naftowej i gazu ziemnego oraz metody wiercenia studzien;

10) charakteryzować konstrukcję odwiertów ropno-gazowych, studzien wierconych oraz odwiertów do eksploatacji soli i siarki;

11) przygotowywać odwierty i wykonywać pomiary parametrów złożowych;

12) pobierać próbki ropy naftowej, gazu ziemnego i wód do badań laboratoryjnych;

13) wykonywać badania laboratoryjne i interpretować ich wyniki;

14) określać wpływ parametrów złożowych na właściwości płynów złożowych;

15) posługiwać się aparaturą i przyrządami pomiarowymi zgodnie z instrukcją;

16) opracowywać wyniki badań i pomiarów oraz określać optymalne parametry wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

17) określać wpływ sposobu i technologii wiercenia otworów na uszkodzenie strefy przyodwiertowej;

18) podejmować decyzje o przeprowadzaniu zabiegów intensyfikacji wydobycia, oczyszczania rur wydobywczych, wykonywania rekonstrukcji odwiertu;

19) obliczać parametry techniczne pracy maszyn i urządzeń wydobywczych;

20) oceniać zużycie maszyn i urządzeń, przeprowadzać konserwacje i drobne naprawy sprzętu;

21) rozliczać oraz dokumentować dzienne, miesięczne i roczne wydobycie kopalin;

22) prowadzić dokumentację produkcyjną;

23) przewidywać i likwidować zagrożenia i awarie górnicze;

24) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

25) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

26) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych;

27) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

28) kierować zespołem pracowników;

29) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

30) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

31) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

32) planować działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik górnictwa otworowego powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) organizowania pracy zespołu pracowników wykonujących zadania na określonym odcinku pracy lub w cyklu technologicznym;

2) kierowania przebiegiem procesu technologicznego;

3) prowadzenia procesów technologicznych;

4) sprawdzania i oceniania stanu technicznego maszyn i urządzeń;

5) prowadzenia eksploatacji złóż surowców, gospodarki paliwami i energią;

6) nadzorowania lub wykonywania czynności związanych z konserwacją i naprawą sprzętu;

7) ustalania optymalnych warunków i parametrów wydobycia kopalin otworami wiertniczymi;

8) oceniania charakteru i stopnia zagrożenia środowiska naturalnego i życia pracowników wynikających z prowadzenia prac górniczych;

9) prowadzenia bieżącej dokumentacji rozliczeniowej zużytych surowców, materiałów i godzin pracy maszyn i urządzeń górniczych;

10) prowadzenia bieżącej dokumentacji dotyczącej podległego personelu: organizacji pracy, zakresów czynności, obliczania wydajności i wykorzystania czasu pracy.

3. Zawód technik górnictwa otworowego jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby rynku pracy i zainteresowania ucznia. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) eksploatacji i oczyszczania gazu ziemnego;

2) stosowania wtórnych metod i zabiegów intensyfikacji wydobycia ropy naftowej;

3) podziemnego magazynowania gazu ziemnego;

4) eksploatacji wód mineralnych i leczniczych;

5) eksploatacji siarki metodą otworową;

6) wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego spod dna morskiego.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) mechaniczny;

2) wydobywczy;

3) geologiczny;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: MECHANICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wykonywać szkice części maszyn;

2) wykonywać rysunki techniczne części maszyn zgodnie z obowiązującymi normami;

3) czytać dokumentację techniczno-ruchową (DTR), dokumentację techniczną, warsztatową, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń;

4) rozróżniać materiały niemetalowe wykorzystywane w eksploatacji maszyn i urządzeń górniczych;

5) rozróżniać gatunki, właściwości i zastosowanie stopów Fe-C oraz metali nieżelaznych i ich stopów;

6) rozróżniać podstawowe operacje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej oraz wskazywać ich wpływ na strukturę i właściwości stopów;

7) rozpoznawać zjawiska korozyjne i ich skutki oraz wskazywać sposoby ochrony powierzchni metali przed korozją w procesach eksploatacji;

8) wyznaczać warunki równowagi punktu materialnego i ciała sztywnego;

9) wyznaczać siłę i moment tarcia;

10) wyznaczać środek ciężkości figury płaskiej;

11) rozróżniać rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów oraz obliczać prędkość obwodową, kątową i obrotową;

12) wykonywać podstawowe obliczenia wytrzymałościowe (rozciąganie, ściskanie, zginanie ze skręcaniem);

13) rozróżniać konstrukcje i zasady działania: połączeń, osi, wałów, łożysk, sprzęgieł, hamulców i mechanizmów oraz określać ich zastosowanie w budowie maszyn;

14) charakteryzować elementy składowe rurociągu i metody łączenia rur oraz obliczać połączenia kołnierzowe rurociągów;

15) klasyfikować i charakteryzować pompy oraz obliczać ich podstawowe parametry;

16) wyjaśniać budowę i zasadę działania napędów hydraulicznych i pneumatycznych;

17) klasyfikować sprężarki i wentylatory, określać ich podstawowe parametry i zastosowanie;

18) określać na podstawie dokumentacji technicznej (rysunki złożeniowe) elementy składowe maszyny i urządzenia oraz ustalać ich działanie;

19) wykonywać projekty elementów maszyn oraz uzasadniać poprawność przedstawionych rozwiązań;

20) planować przebieg procesu montażu i demontażu maszyn i urządzeń;

21) klasyfikować i charakteryzować elementy obwodów prądu stałego i przemiennego;

22) obliczać proste obwody elektryczne oraz analizować schematy elektryczne;

23) klasyfikować i charakteryzować elementy półprzewodnikowe (diody, tranzystory, tyrystory, układy scalone);

24) analizować schematy podstawowych układów elektronicznych;

25) charakteryzować maszyny i urządzenia prądu stałego i przemiennego;

26) dobierać przyrządy pomiarowe i dokonywać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych w obwodach prądu stałego i przemiennego;

27) identyfikować elementy zabezpieczające obwody elektryczne;

28) charakteryzować systemy automatycznego sterowania w procesie wiercenia otworów, eksploatacji samoczynnej, oczyszczania gazu ziemnego;

29) rozróżniać urządzenia pomiarowe i regulacyjne w obwodach automatyki;

30) rozróżniać systemy olinowania oraz określać zasady doboru lin i wielokrążków w maszynach górniczych;

31) klasyfikować oraz charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane w procesach wiercenia otworów i eksploatacji kopalin, obróbki, rekonstrukcji i likwidacji odwiertów eksploatacyjnych;

32) wykonywać pomiary: temperatury, gęstości, ciśnienia, lepkości, masy i objętości;

33) wykonywać podstawowe pomiary warsztatowe;

34) wykonywać podstawowe operacje ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem oraz dobierać parametry obróbki, narzędzia i oprzyrządowanie;

35) lutować oraz wykonywać podstawowe operacje spawania elektrycznego i gazowego (pod nadzorem);

36) wykonywać czynności konserwacyjne, drobne naprawy, wymiany części, montaż, demontaż, regulację poszczególnych zespołów i całego urządzenia;

37) dobierać narzędzia, przyrządy i materiały w zależności od wykonywanej pracy;

38) wydawać, przyjmować i ewidencjonować narzędzia, przyrządy, materiały i wykonane prace;

39) rozróżniać podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń;

40) określać podstawowe pojęcia i wskaźniki niezawodności i trwałości maszyn i urządzeń;

41) charakteryzować zużycie maszyn i urządzeń oraz metody zapobiegające nadmiernemu zużyciu;

42) rozpoznawać i oceniać stan techniczny maszyn i urządzeń wiertniczych i eksploatacyjnych;

43) określać zakres prac wykonywanych podczas przeglądu technicznego i napraw;

44) charakteryzować gospodarkę materiałową w zakładach górnictwa naftowego i gazownictwa;

45) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie wspomagania projektowania, eksploatacji środków trwałych, regulacji procesów technologicznych;

46) posługiwać się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR), normami PN-ISO, ISO, normami branżowymi i literaturą techniczną;

47) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz dozoru technicznego.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) materiałoznawstwo;

3) tolerancje, pasowania i chropowatość powierzchni;

4) mechanika techniczna;

5) wytrzymałość materiałów;

6) części maszyn;

7) montaż i demontaż;

8) napędy hydrauliczne i pneumatyczne;

9) pompy, sprężarki, wentylatory;

10) ręczna i mechaniczna obróbka skrawaniem;

11) spajanie metali;

12) podstawy elektrotechniki;

13) podstawy elektroniki;

14) podstawy miernictwa elektrycznego;

15) maszyny elektryczne;

16) układy i elementy automatycznej regulacji;

17) układy zasilania, sterowania, zabezpieczenia i sygnalizacji;

18) maszyny i urządzenia wiertnicze;

19) uzbrojenie odwiertów eksploatacyjnych;

20) maszyny i urządzenia do eksploatacji otworowej;

21) maszyny i urządzenia do obróbki, rekonstrukcji odwiertów oraz do zabiegów intensyfikacji wydobycia;

22) automatyzacja w procesach wiertniczych i eksploatacyjnych;

23) niezawodność i trwałość maszyn i urządzeń;

24) stan techniczny maszyn i urządzeń;

25) użytkowanie i obsługa techniczna maszyn i urządzeń;

26) gospodarka materiałowa i energetyczna;

27) organizacja, zarządzanie i ekonomika eksploatacji maszyn i urządzeń;

28) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy;

29) przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

30) przepisy dozoru technicznego.

BLOK: WYDOBYWCZY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) charakteryzować metody wiercenia otworów eksploatacyjnych;

2) dobierać płuczki wiertnicze oraz wykonywać pomiary i regulację ich parametrów;

3) objaśniać konstrukcję odwiertu i dna odwiertu eksploatacyjnego ropy naftowej i gazu ziemnego;

4) objaśniać konstrukcję i sposób zafiltrowania studni wierconej;

5) objaśniać konstrukcję otworu do eksploatacji siarki metodą PWS;

6) określać wpływ technologii wiercenia i parametrów płuczki wiertniczej na przepuszczalność strefy przyodwiertowej;

7) obliczać ciśnienie złożowe i określać wielkość przeciwciśnienia płuczki wiertniczej na złoże w czasie dowiercania;

8) charakteryzować uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów eksploatacyjnych;

9) określać wpływ czynników szkodliwych występujących podczas eksploatacji ropy naftowej i gazu ziemnego na uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów;

10) określać warunki produkowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

11) pobierać próbki i wykonywać pomiary podstawowych właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

12) obliczać: współczynnik sczerpania złoża, gęstość względną gazu ziemnego, opory przepływu ropy naftowej, gazu ziemnego i wody w złożu oraz współczynnik filtracji;

13) obliczać wydajność odwiertu ropno-gazowego i studni wierconej, wielkość depresji oraz promień zasięgu odwiertu (studni);

14) określać wpływ sposobu udostępniania złoża na wydajność odwiertu;

15) określać wpływ warunków złożowych na właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody oraz obliczać ciśnienie i temperaturę złożową;

16) określać właściwości złoża na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych ropy naftowej;

17) wykonywać podstawowe pomiary w odwiertach eksploatacyjnych (studniach) oraz interpretować ich wyniki;

18) określać potencjalne i optymalne wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego z odwiertu;

19) przeliczać ilość wydobywanego gazu ziemnego na warunki normalne oraz obliczać wykładnik gazowy i wodny;

20) dobierać średnicę i długość rur wydobywczych do eksploatacji samoczynnej;

21) dobierać średnicę zwężki produkcyjnej do eksploatacji samoczynnej ropy naftowej i gazu ziemnego;

22) charakteryzować rodzaje oraz obliczać wydajność żerdziowych pomp wgłębnych;

23) wykonywać projekty pompowania ropy naftowej z użyciem tłokowych pomp wgłębnych;

24) ustalać harmonogram pracy układu kieratowego;

25) projektować wydobycie ropy naftowej i wody z użyciem gazodźwigu;

26) wykonywać prosty projekt szczelinowania hydraulicznego i kwasowania odwiertu;

27) określać sposób nawodnienia i nagazowania złóż ropy naftowej oraz obliczać chłonność odwiertów zasilających przy nawadnianiu i nagazowaniu złóż;

28) charakteryzować proces technologiczny podziemnego wytopu siarki oraz uzasadniać jego parametry;

29) określać sposób ługowania pokładów soli kamiennej z wykorzystaniem otworów wiertniczych;

30) wykonywać prosty projekt likwidacji odwiertu eksploatacyjnego;

31) charakteryzować sposoby i określać zasady magazynowania ropy naftowej, gazu ziemnego, wody, gazoliny oraz wykonywać pomiary i obliczenia ilości cieczy w zbiornikach;

32) charakteryzować metody wstępnego oczyszczania ropy naftowej, odgazolinowania, osuszania, odsiarczania i odazotowania gazu ziemnego;

33) charakteryzować proces destylacji ropy naftowej i produkty tego procesu;

34) dobierać narzędzia wiertnicze i określać podstawowe parametry wiercenia;

35) przeprowadzać pomiary wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego oraz wykonywać pompowanie oczyszczające i pomiarowe studni wierconej;

36) wykonywać podstawowe prace z zakresu obróbki odwiertów eksploatacyjnych ropy naftowej;

37) sporządzać dzienne i miesięczne raporty produkcyjne wydobycia oraz raporty z nawadniania i nagazowania;

38) przewidywać zagrożenia występujące podczas wiercenia otworów i eksploatacji otworami;

39) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisów geologicznych i górniczych;

40) użytkować urządzenia komputerowe w zakresie projektowania procesów wydobywczych, dokumentowania wielkości wydobycia, sporządzania statystyk;

41) przygotowywać stanowisko pracy, oceniać prawidłowość prowadzonych prac, podejmować decyzje w sytuacjach trudnych i w sytuacjach zagrożenia.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) metody wiercenia otworów;

2) narzędzia wiertnicze;

3) płuczki wiertnicze;

4) technologia wiercenia otworów;

5) konstrukcje otworów - rurowanie i cementowanie;

6) metody odwiercania, udostępnianie złoża, próbna eksploatacja;

7) właściwości fizyczne kopalin;

8) energia złożowa a wydajność odwiertów;

9) pomiary wgłębne i pomiary wydobycia;

10) eksploatacja samoczynna ropy naftowej i gazu ziemnego;

11) pompowanie ropy naftowej;

12) gazodźwig i inne metody eksploatacji;

13) zabiegi intensyfikacji wydobycia ropy naftowej;

14) wtórne metody eksploatacji ropy naftowej;

15) eksploatacja wód podziemnych;

16) eksploatacja siarki i soli;

17) uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe odwiertów;

18) obróbka odwiertów eksploatacyjnych;

19) rekonstrukcja i likwidacja odwiertów;

20) magazynowanie i transport kopalin;

21) stabilizacja i destylacja ropy naftowej;

22) oczyszczanie gazu ziemnego;

23) dokumentacja wydobywcza;

24) zagrożenia występujące podczas wiercenia otworów i eksploatacji otworami;

25) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy;

26) przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;

27) przepisy geologiczne i górnicze.

BLOK: GEOLOGICZNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać budowę geologiczną ziemi oraz określać skład pierwiastkowy skorupy ziemskiej;

2) rozróżniać najważniejsze minerały skałotwórcze oraz badać ich podstawowe właściwości;

3) rozróżniać poszczególne grupy i rodzaje skał oraz określać ich skład mineralogiczny;

4) określać strukturę i teksturę skał;

5) badać właściwości skał osadowych (twardość, porowatość, uziarnienie, przepuszczalność, wodochłonność) oraz analizować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski;

6) określać wpływ zalegania skał na ich właściwości fizyczne oraz obliczać ciśnienie górotworu i temperaturę złożową w zależności od głębokości zalegania;

7) charakteryzować produkty wietrzenia oraz uzasadniać wpływ procesu wietrzenia skał na krążenie pierwiastków w przyrodzie;

8) wyjaśniać wpływ erozji na ukształtowanie powierzchni ziemi oraz warunki transportu i akumulacji materiału skalnego;

9) określać warunki sedymentacji osadów w środowisku wodnym (morskim), z uwzględnieniem powstawania węglowodorów;

10) określać warunki powstawania ropy naftowej i gazu ziemnego oraz warunki i kierunki ich migracji;

11) rozpoznawać i szkicować pułapki ropno-gazowe;

12) rozróżniać elementy tektoniki (fałdy, uskoki, wysady solne);

13) rozpoznawać na mapach i przekrojach geologicznych typy i rodzaje złóż ropno-gazowych;

14) wyznaczać bieg i upad warstw;

15) sporządzać przekroje geologiczne złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wody na podstawie danych uzyskanych z wierceń;

16) wykonywać profile geologiczne otworów wiertniczych z wykorzystaniem umownych oznaczeń skał;

17) czytać mapy geologiczne;

18) oceniać w przybliżeniu wiek utworów (skał) na podstawie skamieniałości przewodnich;

19) określać warunki powstawania i występowania złóż siarki i soli kamiennej;

20) określać skład chemiczny i właściwości fizyczne wód podziemnych oraz wyznaczać ich kierunek i prędkość przepływu na podstawie danych z otworów piezometrycznych;

21) wyjaśniać mechanizm krążenia wody w skorupie ziemskiej oraz interpretować podstawowe prawa ruchu wód podziemnych;

22) oceniać zasoby wód podziemnych Polski, zasoby wód mineralnych i leczniczych;

23) dokonywać podziału Polski na jednostki geologiczne i wskazywać rejony występowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki i soli oraz główne regiony hydrogeologiczne;

24) wskazywać rejony występowania surowców mineralnych na obszarze Polski;

25) sporządzać opis rdzenia wiertniczego;

26) wskazywać możliwości wykorzystania geofizyki wiertniczej do ustalania litologii przewiercanych warstw oraz wykrywania warstw ropno-gazowych i wyznaczania mineralizacji wody złożowej;

27) posługiwać się dokumentacją geologiczną.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) budowa ziemi;

2) mineralogia;

3) petrografia;

4) procesy wietrzenia skał;

5) erozja, działalność wód płynących;

6) sedymentacja;

7) tektonika;

8) geologia naftowa;

9) geologia historyczna;

10) hydrogeologia;

11) regiony geologiczne Polski;

12) złoża surowców mineralnych Polski;

13) elementy geofizyki wiertniczej;

14) dokumentacja geologiczna.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżnić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

4) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) określać podstawowe awarie występujące w czasie prac wiertniczych przy eksploatacji surowców otworami wiertniczymi;

6) określać podstawowe zagrożenia dla środowiska naturalnego związane z wierceniem otworów ropno-gazowych, a także z eksploatacją, magazynowaniem i transportem ropy naftowej i produktów ropopochodnych;

7) używać sprzętu ochrony indywidualnej zależnie od warunków wykonywanej pracy i występującego zagrożenia;

8) określać przepisy prawa warunkujące prowadzenie prac geologicznych i wydobywczych surowców mineralnych;

9) charakteryzować pojęcie obszaru, terenu i zakładu górniczego oraz warunki ich wyznaczania i tworzenia;

10) określać warunki prowadzenia ruchu zakładu górniczego oraz zasady jego likwidacji;

11) określać zasady ustalania opłat za wydobywanie kopalin, a także ustalania kar za nieprzestrzeganie przepisów prawa w tym zakresie;

12) określać uprawnienia organów nadzoru górniczego;

13) określać wymagane kwalifikacje osób ruchu zakładu górniczego oraz osób kierujących pracami górniczymi;

14) określać sposoby likwidacji szkód związanych z wierceniem i eksploatacją kopalin otworami wiertniczymi zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

15) wyjaśniać zasady zarządzania jakością;

16) wskazywać przepisy prawa określające warunki wydobywania kopalin;

17) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

18) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz przepisy geologiczne i górnicze;

19) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

20) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

21) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

22) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

23) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

24) prowadzić negocjacje;

25) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

26) podejmować decyzje;

27) korzystać z obcojęzycznych źródeł informacji, dokumentacji technicznej, norm, katalogów oraz oprogramowania użytkowego;

28) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

29) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) metody poszukiwania pracy;

4) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

5) organizacja ochrony pracy w górnictwie;

6) ochrona indywidualna stosowana w górnictwie;

7) przepisy dotyczące zagrożeń naturalnych w kopalniach ropy naftowej i gazu ziemnego;

8) ratownictwo górnicze;

9) zasady zarządzania jakością;

10) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

11) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

12) bezpieczeństwo i higiena pracy;

13) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

14) wybrane zagadnienia prawa geologicznego i górniczego;

15) elementy ergonomii;

16) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

17) elementy fizjologii i higiena pracy;

18) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

19) zasady i metody komunikowania się;

20) elementy socjologii i psychologii pracy;

21) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku obcym;

22) formy doskonalenia zawodowego;

23) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające	Podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa; zawód: górnik eksploatacji otworowej
Mechaniczny	37	33
Wydobywczy	36	39
Geologiczny	10	13
Podstawy działalności zawodowej	6	4
Razem	89^**	89^**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 11 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń;

2) pracownia geologiczna;

3) pracownia wiertnictwa i eksploatacji otworowej;

4) pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki;

5) pracownia komputerowa;

6) pracownia techniczna;

7) warsztaty szkolne.

Pracownia podstaw budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) rysunki wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe i schematyczne;

4) normy PN-ISO, ISO;

5) dokumentacje techniczne, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

6) modele: rzutni, brył geometrycznych, części maszyn z przekrojami, sprzęgieł, hamulców, przekładni mechanicznych, mechanizmów;

7) modele układów hydraulicznych maszyn i urządzeń;

8) modele części maszyn z połączeniami kształtowymi;

9) elementy maszyn: połączenia, wały, osie, łożyska, sprężyny;

10) części maszyn z różnymi postaciami zużycia;

11) przyrządy pomiarowe;

12) elementy pasowane, wzorce chropowatości;

13) narzędzia do mechanicznej obróbki skrawaniem;

14) narzędzia i przyrządy montażowe i demontażowe;

15) katalog łożysk tocznych.

Pracownia geologiczna powinna być wyposażona w:

1) zestaw modeli krystalograficznych;

2) zbiór minerałów i skał;

3) rdzenie wiertnicze;

4) zestaw profili glebowych i geologicznych;

5) okazy skamieniałości przewodnich;

6) mikroskop polaryzacyjny;

7) busole i kompasy geologiczne;

8) mapy fizyczne i geologiczne;

9) tabele stratygraficzne;

10) przekroje geologiczne jednostek geologicznych Polski;

11) przekroje i mapy geologiczne złóż surowców mineralnych;

12) schematy aparatury geofizycznej i krzywe profilowań geofizycznych;

13) katalogi, atlasy, kopie dokumentacji geologicznej.

Pracownia wiertnictwa i eksploatacji otworowej powinna być wyposażona w:

1) zestaw narzędzi wiertniczych;

2) okazy skał, rdzeni wiertniczych;

3) materiały do sporządzania płuczek i zaczynów cementowych;

4) materiały do regulacji właściwości płuczek i zaczynów cementowych;

5) przyrządy do pomiaru właściwości płuczek i zaczynu cementowego;

6) projekt geologiczno-techniczny odwiertu;

7) modele maszyn i urządzeń eksploatacyjnych;

8) makiety instalacji;

9) próbki ropy naftowej, wody, siarki i soli oraz produktów ropopochodnych;

10) próbki skał ropnogazowych i skał nieprzepuszczalnych;

11) przyrządy do badania właściwości ropy naftowej, gazu ziemnego i wody;

12) dokumentacje techniczne i instrukcje obsługi maszyn i urządzeń górniczych;

13) katalogi, normy techniczne.

Pracownia elektrotechniki, elektroniki i automatyki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe;

2) próbki materiałów: przewodzących, elektroizolacyjnych, magnetycznych, konstrukcyjnych;

3) próbki przewodów elektrycznych;

4) elementy urządzeń grzejnych;

5) elementy układów automatyki górniczej;

6) zestawy łączników instalacyjnych;

7) typowe zabezpieczenia przed skutkami zwarć i przeciążeń;

8) modele: elektrochemiczne źródła prądu, silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego, prądnice, proste instalacje elektryczne, stabilizatory napięcia;

9) proste układy elektroniczne (prostowniki, wzmacniacze);

10) modele prostych układów automatycznej regulacji;

11) elementy logiczne typu: OR, NOR, AND, NAND, EXOR;

12) schematy blokowe i ideowe typowych układów automatyki górniczej;

13) plansze z symbolami graficznymi elementów automatyki górniczej (elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych);

14) katalogi elementów automatyki górniczej;

15) normy PN-ISO, ISO.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki i ploter;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy do wspomagania projektowania;

5) programy specjalistyczne z zakresu projektowania procesów wydobywczych, eksploatacji środków trwałych, regulacji procesów technologicznych, dokumentowania wielkości wydobycia, prognozowania zagrożeń, sporządzania statystyki.

Pracownia techniczna powinna być wyposażona w:

1) przyrządy do pomiaru temperatury, ciśnienia, czasu (stoper), wagi laboratoryjne;

2) szkło laboratoryjne: menzurki, zlewki, kolby destylacyjne, chłodnice Liebiga;

3) przyrządy do pomiaru gęstości ropy naftowej (areometry, termoareometry, piknometry);

4) lepkościomierz Englera;

5) przyrządy do pomiaru napięcia powierzchniowego cieczy;

6) kalorymetr do oznaczania wartości opałowej gazu ziemnego;

7) wirówkę do oznaczania zanieczyszczeń w ropie naftowej;

8) suszarkę;

9) wstrząsarkę sitową;

10) zestaw laboratoryjny do badania przepuszczalności skał;

11) zestaw do badania filtracji cieczy przez ośrodek porowaty;

12) materiały do sporządzania płuczek wiertniczych i zaczynów cementowych;

13) mieszadło elektryczne;

14) przyrządy do badania właściwości płuczki wiertniczej: waga Baroid, prasa filtracyjna, lepkościomierze, szirometr;

15) materiały do zmiany i regulacji właściwości płuczek wiertniczych;

16) aparat Vicata;

17) przyrząd do badania rozlewności zaczynu cementowego;

18) formy do sporządzania belek cementowych;

19) aparat Michaelisa;

20) prasę hydrauliczną;

21) destylarkę.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska: ślusarskie, stolarsko-ciesielskie, do obróbki mechanicznej, do kucia ręcznego;

2) stanowiska do lutowania;

3) stanowiska do montażu układów elektrycznych i elektronicznych;

4) stanowiska do montażu instalacji elektrycznych;

5) dokumentację warsztatową;

6) dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

7) normy PN-ISO, ISO.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, przedsiębiorstwach górnictwa nafty i gazu ziemnego oraz przedsiębiorstwach hydrologicznych i uzdrowiskowych.

ZAŁĄCZNIK Nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK INFORMATYK

SYMBOL CYFROWY 312[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się systemami operacyjnymi;

2) pracować w różnych rodzajach sieci komputerowych;

3) obsługiwać urządzenia wykorzystywane w sieciach komputerowych;

4) projektować i wykonywać sieć komputerową;

5) wykorzystywać wiedzę z zakresu budowy i działania systemów operacyjnych do pracy z różnymi komputerami, rodzajami systemów operacyjnych oraz sieci;

6) posługiwać się typowym oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym;

7) dobierać konfiguracje sprzętu i oprogramowania dla podstawowych zastosowań zawodowych;

8) posługiwać się językami obsługi wybranych rodzajów baz danych, w tym językiem SQL;

9) zakładać i utrzymywać bazy danych;

10) administrować bazami danych i nadzorować ich pracę;

11) projektować bazy danych;

12) dobierać oprogramowanie do obsługi baz danych;

13) programować w wybranych językach (Pascal, C++, Java), w środowisku graficznym i tekstowym;

14) stosować inny powszechnie używany język programowania;

15) stosować metody programowania i doboru algorytmów;

16) wykorzystywać komputery do wykonywanych zadań zawodowych;

17) wykonywać rozliczenia kosztów wyrobów i usług;

18) posługiwać się dokumentacją techniczną;

19) posługiwać się językiem angielskim w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

20) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

21) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

22) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

23) kierować zespołem pracowników;

24) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

25) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

26) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

27) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik informatyk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) programowania komputerów;

2) posługiwania się oprogramowaniem użytkowym i narzędziowym;

3) projektowania, zakładania, administrowania oraz nadzorowania baz danych;

4) dobierania konfiguracji sprzętu i oprogramowania do określonych zastosowań;

5) administrowania i nadzorowania pracy systemów operacyjnych oraz urządzeń i sieci komputerowych.

3. Zawód technik informatyk jest zawodem szerokoprofilowym, umożliwiającym specjalizację pod koniec okresu kształcenia. Szkoła określa umiejętności specjalistyczne, biorąc pod uwagę potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji może dotyczyć:

1) systemów zarządzania bazami danych;

2) komputerowego wspomagania projektowania;

3) grafiki komputerowej;

4) technik multimedialnych;

5) eksploatacji sprzętu komputerowego;

6) administrowania sieciowymi systemami operacyjnymi;

7) aplikacji internetowych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) systemy komputerowe;

2) programy użytkowe;

3) techniki programowania;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: SYSTEMY KOMPUTEROWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać działanie poszczególnych bloków systemu komputerowego;

2) charakteryzować funkcję i zastosowanie poszczególnych elementów jednostki centralnej;

3) zapisywać informację na różnych nośnikach;

4) charakteryzować standardy wyświetlania informacji;

5) wyjaśniać budowę, działanie oraz konfigurowanie urządzeń peryferyjnych;

6) rozbudowywać i doskonalić obsługiwany system komputerowy;

7) eksploatować powierzony sprzęt zgodnie z obowiązującymi zasadami;

8) interpretować parametry katalogowe urządzeń techniki komputerowej;

9) posługiwać się różnymi systemami operacyjnymi;

10) instalować systemy operacyjne;

11) uruchamiać aplikacje dla właściwych systemów operacyjnych;

12) charakteryzować podstawowe standardy lokalnych sieci komputerowych;

13) administrować siecią lokalną;

14) projektować i wykonywać sieć komputerową;

15) stosować system zabezpieczeń;

16) korzystać z zasobów ogólnoświatowej sieci komputerowej Internet i poczty elektronicznej;

17) stosować zasady bezpiecznego posługiwania się sprzętem komputerowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) architektura systemu komputerowego;

2) płyty główne, konfigurowanie płyty;

3) architektura mikroprocesorów;

4) pamięci dyskowe, montaż i konfigurowanie;

5) karty graficzne, montaż i konfigurowanie;

6) urządzenia zewnętrzne, instalacja i konfigurowanie;

7) urządzenia multimedialne, montaż i uruchamianie;

8) budowa systemu operacyjnego na przykładzie WINDOWS/DOS/LINUX;

9) polecenia systemu operacyjnego;

10) programy narzędziowe, eksploatacja systemu komputerowego;

11) system operacyjny wielodostępny, wielozadaniowy;

12) sieci komputerowe, montaż i konfigurowanie;

13) protokół TCP/IP;

14) rozległe sieci komputerowe;

15) administrowanie siecią komputerową;

16) programy wspomagające pracę z komputerem;

17) bezpieczeństwo danych w sieciach komputerowych, ochrona antywirusowa;

18) Internet;

19) bezpieczeństwo i higiena pracy z zestawami komputerowymi.

BLOK: PROGRAMY UŻYTKOWE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) tworzyć i formatować dokumenty tekstowe;

2) wykorzystywać elementy graficzne w dokumencie tekstowym;

3) weryfikować pisownię;

4) tworzyć grafikę rastrową;

5) tworzyć grafikę wektorową;

6) zmieniać atrybuty i modyfikować obiekty graficzne;

7) importować i eksportować grafikę;

8) skanować obrazy;

9) tworzyć arkusz obliczeniowy z wykorzystaniem funkcji matematycznych, statystycznych i finansowych;

10) przedstawiać wyniki obliczeń w postaci graficznej;

11) wykorzystywać dane arkusza do tworzenia bazy danych;

12) przenosić i formatować arkusz kalkulacyjny;

13) zakładać bazy danych;

14) tworzyć formularze i zapytania do przetwarzania danych;

15) tworzyć raporty z wykorzystaniem grafiki;

16) korzystać z języka SQL;

17) stosować ochronę baz danych;

18) drukować utworzone dokumenty i obrazy;

19) przetwarzać komputerowo obraz wideo;

20) przetwarzać komputerowo dźwięk;

21) użytkować publikacje elektroniczne;

22) wykorzystywać programy multimedialne;

23) posługiwać się dokumentacją oprogramowania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) komputerowa edycja tekstu;

2) konwersja dokumentów tekstowych;

3) rodzaje grafiki;

4) modele barw;

5) sposoby drukowania obrazów;

6) cyfrowy zapis obrazu;

7) arkusz kalkulacyjny;

8) formuły i funkcje w arkuszach kalkulacyjnych;

9) makroinstrukcje w arkuszach kalkulacyjnych;

10) bazy danych;

11) formuły i funkcje w bazach danych;

12) makroinstrukcje w bazach danych;

13) import i eksport danych;

14) język programowania SQL;

15) mechanizmy ochrony danych;

16) cyfrowy zapis dźwięku;

17) cyfrowy zapis sekwencji wideo;

18) programy multimedialne, publikacje elektroniczne;

19) dokumentacja oprogramowania.

BLOK: TECHNIKI PROGRAMOWANIA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) stosować zasady programowania strukturalnego i obiektowego;

2) wykorzystywać środowisko programowe języka, w szczególności edytor, kompilator i debugger;

3) wykorzystywać wbudowane typy danych oraz konstruować własne struktury danych;

4) stosować instrukcje, funkcje i procedury danego języka;

5) tworzyć własne funkcje, procedury, obiekty, moduły i pakiety;

6) stosować język algebraiczny macierzy i wektorów do opisu przekształceń geometrycznych;

7) stosować ciągi i szeregi liczbowe, funkcje, pochodną funkcji;

8) stosować wybrane metody przybliżonego rozwiązywania równań;

9) oceniać wpływ błędu danych na wynik działań arytmetycznych;

10) projektować programy umożliwiające gromadzenie, przetwarzanie oraz prezentowanie danych statystycznych;

11) stosować narzędzia informatyczne do zbierania, porządkowania, przetwarzania i prezentowania danych statystycznych;

12) stosować metodologię programowania w danym języku;

13) odczytywać i opisywać działanie programów napisanych w danym języku programowania;

14) pisać kody źródłowe do przetwarzania informacji w środowisku WINDOWS, LINUX;

15) kompilować i uruchamiać kody źródłowe;

16) testować i modyfikować działający program;

17) optymalizować działanie projektowanego programu;

18) dokumentować napisany program;

19) współpracować w zespole realizującym złożone programy przetwarzania danych;

20) korzystać z podręczników i dokumentacji języków programowania;

21) posługiwać się samodzielnie opanowanym, nowym językiem programowania.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia dotyczące technik programowania;

2) podstawy algorytmizacji problemów i zapisu algorytmów;

3) programowanie strukturalne;

4) programowanie obiektowe;

5) typy danych i zmiennych;

6) operatory i wyrażenia;

7) instrukcje proste i strukturalne;

8) funkcje, procedury, moduły, pakiety;

9) algebra liniowa;

10) ciągi i szeregi liczbowe;

11) funkcje, ich właściwości i wykresy, pochodna funkcji;

12) metody rachunku przybliżonego;

13) elementy statystyki i ocena danych statystycznych;

14) struktury dynamiczne;

15) obiekty i metody;

16) hermetyzacja danych;

17) dziedziczenie i polimorfizm;

18) zarządzanie pamięcią;

19) przeznaczenie i własności apletów;

20) zasady tworzenia apletów;

21) biblioteki oprogramowania;

22) operacje wejścia-wyjścia;

23) programowanie grafiki komputerowej;

24) struktura programu w Pascalu;

25) struktura programu w C++, JAVA;

26) analiza programu w danym języku;

27) zasady projektowania programu w danym języku;

28) edytor środowiska programistycznego;

29) kompilator wewnętrzny i zewnętrzny, zasady kompilacji programu;

30) debugger, zasady uruchamiania i testowania programów;

31) osadzanie programu na danej platformie DOS, WINDOWS, LINUX;

32) niezawodność programu;

33) optymalizacja programu;

34) zasady programowania współbieżnego;

35) zasady projektowania złożonych programów przetwarzania danych.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej;

2) rozróżniać formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) sporządzać budżet i planować rozwój przedsiębiorstwa;

4) opracowywać plan marketingowy;

5) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

6) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

7) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

8) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

9) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

10) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

11) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

12) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

14) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

15) prowadzić negocjacje;

16) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

17) podejmować decyzje;

18) formułować i rozumieć pisemne oraz ustne wypowiedzi w języku angielskim związane z realizacją zadań zawodowych;

19) rozróżniać angielskie nazwy części komputera i korzystać z dokumentacji technicznej napisanej w języku angielskim;

20) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

21) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) gospodarka rynkowa;

2) formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw;

3) analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie;

4) struktura budżetu przedsiębiorstwa;

5) plan rozwoju przedsiębiorstwa;

6) strategie marketingowe;

7) metody poszukiwania pracy;

8) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

9) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

10) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

11) bezpieczeństwo i higiena pracy;

12) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

13) elementy ergonomii;

14) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

15) zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy;

16) zasady i metody komunikowania się;

17) elementy socjologii i psychologii pracy;

18) język angielski w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

19) źródła informacji zawodowej i oprogramowanie użytkowe w języku angielskim;

20) formy doskonalenia zawodowego;

21) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające
Systemy komputerowe	30
Programy użytkowe	20
Techniki programowania	20
Podstawy działalności zawodowej	10
Razem	80^**

^* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

^** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizację.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych odpowiednim pomieszczeniem dydaktycznym jest pracownia komputerowa.

Liczba pracowni zależy od liczby uczniów kształconych w zawodzie.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) jeden komputer sieciowy serwer:

a) IBM PC Pentium IV min. 2,4 GHz, min. 512 MB RAM, min. HDD 120 GB,

b) FDD 3,5", DVD-R/RW, kartę graficzną 256 MB, monitor kolorowy 17",

c) mysz i klawiaturę, multimedia, kartę sieciową;

2) komputery (jeden komputer dla jednego ucznia) - 16 sztuk + jeden komputer dla nauczyciela:

a) IBM PC Pentium Celeron 2,4 GHz, min. 256 MB RAM, HDD 40 GB,

b) FDD 3,5", CD/DVD-R, kartę graficzną 128 MB, monitor kolorowy 17",

c) mysz i klawiaturę, multimedia, kartę sieciową;

3) drukarkę laserową;

4) drukarkę atramentową;

5) skaner A4 stacjonarny;

6) urządzenie do archiwizowania danych streamer;

7) projektor multimedialny podłączony do komputera nauczycielskiego;

8) urządzenia sieciowe typu router;

9) serwery innych systemów operacyjnych;

10) oprogramowanie licencjonowane na każde stanowisko:

a) systemy operacyjne pojedynczego komputera: WINDOWS, LINUX, DOS,

b) sieciowy system operacyjny na serwery WINDOWS, LINUX, NOVELL,

c) Pascal,

d) C++,

e) system zarządzania bazami danych,

f) pakiet oprogramowania: edytor tekstu, edytor graficzny, arkusz kalkulacyjny,

g) pakiet oprogramowania narzędziowego,

h) stale aktualizowane oprogramowanie antywirusowe,

i) oprogramowanie wspomagające naukę innych przedmiotów.

Wskazane jest, aby w wyposażeniu szkoły znajdowały się odpowiednie serwery, które powinny być umieszczone w pracowniach komputerowych, ponieważ uczniowie powinni poznać różne systemy operacyjne oraz oprogramowanie działające pod ich kontrolą. Komputery znajdujące się w pracowniach powinny być połączone w sieć, z możliwością dostępu do Internetu oraz innych serwerów znajdujących się w szkole. Zaleca się, aby stanowiska komputerowe były wielosystemowe.

Powyższe wyposażenie podane jest jako przykład; szybki rozwój technologii komputerowych powoduje konieczność częstej modyfikacji wyposażenia pracowni.

Pracownia komputerowa powinna składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej należy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę stanowisk pracy dla uczniów.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w instytucjach i przedsiębiorstwach zajmujących się instalowaniem, eksploatacją, modernizacją, konserwacją sprzętu i oprogramowania komputerowego oraz obsługą baz danych.

ZAŁĄCZNIK Nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK RACHUNKOWOŚCI

SYMBOL CYFROWY 412[01]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii, rachunkowości, prawa, statystyki i sprawozdawczości;

2) korzystać z różnych źródeł informacji ekonomiczno-prawnej;

3) organizować pracę własną i pracę niewielkich zespołów ludzkich, zgodnie z zasadami organizacji pracy;

4) sporządzać protokoły, sprawozdania, notatki służbowe oraz redagować pisma;

5) prowadzić korespondencję w sprawach osobowych, finansowych i handlowych;

6) użytkować typowe maszyny i urządzenia biurowe;

7) wykorzystywać wybrane programy komputerowe: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe, statystyczne, finansowo-ekonomiczne;

8) gromadzić i przygotowywać informacje niezbędne w zarządzaniu;

9) korzystać z opracowań statystycznych i innych źródeł danych;

10) opracowywać i prezentować materiał statystyczny;

11) szacować i weryfikować wyniki obliczeń;

12) prowadzić sprawy dotyczące współpracy przedsiębiorstwa z instytucjami finansowymi, organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz z podmiotami krajowymi i zagranicznymi;

13) obliczać i odprowadzać podatki;

14) prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz ewidencję przychodów;

15) prowadzić negocjacje biznesowe;

16) sporządzać plan działania małego przedsiębiorstwa (biznesplan), w tym plan finansowy;

17) przeprowadzać analizę ekonomiczną przedsiębiorstwa, w tym analizę finansową, z wykorzystaniem podstawowych wskaźników;

18) posługiwać się rachunkiem procentowym, odsetkowym i dyskontowym;

19) wykorzystywać w praktyce znajomość podstawowych zagadnień ekonomicznych dotyczących systemu finansowego państwa i jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorstw i instytucji finansowych, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, funduszów celowych oraz teorii pieniądza i funkcjonowania międzynarodowych instytucji finansowych;

20) organizować i prowadzić rachunkowość w jednostkach gospodarczych, instytucjach finansowych, zakładach ubezpieczeń społecznych i jednostkach samorządu terytorialnego;

21) sporządzać, dekretować, kontrolować i przechowywać dokumenty księgowe;

22) poprawiać błędy księgowe w dokumentach oraz na kontach księgowych;

23) interpretować zapisy księgowe w różnych formach;

24) sporządzać podstawowe sprawozdanie finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w kapitale własnym), zestawienia obrotów i sald oraz dokonywać ich analizy;

25) posługiwać się podstawowymi narzędziami rachunkowości zarządczej;

26) wykorzystywać nowoczesne metody techniki rachunkowości, w tym rachunkowość informatyczną;

27) posługiwać się językiem obcym w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań zawodowych;

28) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

29) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

30) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

31) kierować zespołem pracowników;

32) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

33) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

34) korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;

35) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik rachunkowości powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) prowadzenia rachunkowości;

2) dokonywania rozliczeń finansowych;

3) dokonywania kontroli dokumentów księgowych oraz poprawiania błędów księgowych w dokumentach i na kontach księgowych;

4) sporządzania oraz przygotowywania do weryfikacji sprawozdania finansowego;

5) przechowywania dokumentacji księgowej;

6) nadzorowania terminowej spłaty zobowiązań i ściągania należności i roszczeń;

7) wykonywania czynności planistycznych i analitycznych.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) przedsiębiorstwo;

2) finanse;

3) rachunkowość;

4) ekonomiczno-prawny;

5) informacja w przedsiębiorstwie.

BLOK: PRZEDSIĘBIORSTWO

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się pojęciami z zakresu funkcjonowania przedsiębiorstw;

2) rozróżniać prawne formy funkcjonowania przedsiębiorstw;

3) określać zasady funkcjonowania przedsiębiorstw;

4) organizować i oceniać własną pracę;

5) stosować zasady organizacji pracy;

6) rozróżniać metody i zasady zarządzania;

7) prowadzić negocjacje biznesowe;

8) stosować różne formy marketingu;

9) liczyć i szacować wyniki, ze szczególnym uwzględnieniem odsetek i dyskonta;

10) korzystać z przepisów ustawy o rachunkowości i innych aktów prawnych dotyczących działalności gospodarczej;

11) wykonywać czynności niezbędne do uruchomienia działalności gospodarczej na własny rachunek.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) prawne formy jednostek gospodarczych;

2) cele i obszary działalności przedsiębiorstw;

3) czynniki wytwórcze przedsiębiorstwa;

4) współpraca przedsiębiorstwa z otoczeniem społeczno-ekonomicznym;

5) marketing;

6) organizacja i zarządzanie przedsiębiorstw;

7) działalność gospodarcza na własny rachunek.

BLOK: FINANSE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu finansów;

2) wykazywać różnice między finansami prywatnymi i publicznymi;

3) rozróżniać funkcje i rodzaje pieniądza;

4) wyjaśniać zasady kreacji pieniądza bankowego;

5) rozpoznawać rodzaje strumieni pieniężnych;

6) rozróżniać pojęcia: gospodarka finansowa, polityka finansowa, system finansowy;

7) charakteryzować zadania aparatu finansowego;

8) charakteryzować poszczególne elementy majątku przedsiębiorstwa;

9) obliczać opłacalność korzystania z różnych źródeł finansowania;

10) określać czynniki wpływające na wielkość przychodów ze sprzedaży;

11) dokonywać klasyfikacji kosztów;

12) obliczać wynik finansowy przedsiębiorstwa;

13) analizować sytuację finansową przedsiębiorstwa na podstawie wybranych wskaźników;

14) wyjaśniać rolę i funkcje budżetu państwa;

15) przedstawiać zasady wykonywania i kontroli budżetu;

16) klasyfikować i rozróżniać dochody budżetowe;

17) klasyfikować wydatki budżetowe;

18) obliczać i analizować aktualną strukturę wydatków budżetowych;

19) klasyfikować podatki;

20) obliczać należności podatkowe;

21) rozliczać się z urzędem skarbowym (prowadzić księgi i ewidencje podatkowe, wypełniać formularze: PIT, CIT, VAT);

22) rozpoznawać aktualny system podatkowy;

23) klasyfikować dochody jednostek samorządu terytorialnego;

24) rozróżniać filary systemu emerytalnego;

25) dokonywać racjonalnego wyboru funduszu emerytalnego;

26) obliczać wysokość składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne;

27) rozróżniać rodzaje operacji bankowych;

28) rozróżniać instrumenty oddziaływania Narodowego Banku Polskiego na działalność innych banków;

29) klasyfikować i rozróżniać papiery wartościowe;

30) określać funkcje i zasady funkcjonowania giełdy papierów wartościowych;

31) składać zlecenia kupna-sprzedaży papierów wartościowych w biurze maklerskim;

32) charakteryzować zadania instytucji związanych z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie;

33) korzystać z ceduły giełdowej;

34) stosować formy rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych;

35) korzystać z kart płatniczych;

36) sporządzać wnioski kredytowe;

37) korzystać z informacji o produktach bankowych, niezbędnych do wyboru najkorzystniejszych usług bankowych;

38) porównywać polski system finansowy z systemami innych państw.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) ogólne zagadnienia finansów:

a) pojęcie i funkcje finansów,

b) finanse prywatne i publiczne,

c) pieniądz,

d) zasady gospodarki finansowej państwa;

2) finanse przedsiębiorstw:

a) rodzaje przedsiębiorstw,

b) majątek przedsiębiorstw,

c) źródła finansowania działalności gospodarczej,

d) tworzenie i podział wyniku finansowego w przedsiębiorstwach;

3) gospodarka budżetowa państwa:

a) pojęcie i funkcje budżetu,

b) tryb opracowywania i uchwalania budżetu,

c) dochody budżetowe,

d) wydatki budżetowe,

e) budżety jednostek samorządu terytorialnego;

4) system finansowy ubezpieczeń:

a) ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,

b) ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe),

c) instytucje ubezpieczeniowe;

5) system pieniężno-kredytowy:

a) banki,

b) rynek papierów wartościowych,

c) rozliczenia pieniężne,

d) kredyty,

e) oszczędności.

BLOK: RACHUNKOWOŚĆ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się terminologią z zakresu rachunkowości;

2) rozróżniać elementy rachunkowości i ich wzajemne powiązania;

3) korzystać z przepisów o rachunkowości, przepisów podatkowych, celnych i innych przepisów wykorzystywanych w rachunkowości;

4) liczyć i szacować wyniki finansowe;

5) posługiwać się zakładowym planem kont;

6) określać zasady sporządzania dowodów księgowych;

7) identyfikować składniki majątku i kapitałów;

8) sporządzać, kontrolować i dekretować dowody księgowe związane z prowadzoną działalnością;

9) stosować zasady przechowywania dokumentów księgowych;

10) ewidencjonować i interpretować operacje gospodarcze na podstawie dowodów księgowych oraz zakładowego planu kont (na kontach bilansowych i wynikowych oraz pozabilansowych);

11) stosować zasady prowadzenia ewidencji analitycznej właściwej dla poszczególnych składników aktywów i pasywów;

12) analizować i interpretować zapisy księgowe na kontach księgi głównej i kontach ksiąg pomocniczych;

13) obliczać amortyzację;

14) klasyfikować i grupować w księgach rachunkowych środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych oraz środki pieniężne w drodze;

15) stosować podstawowe zasady ewidencji rozrachunków (należności i zobowiązań - z kontrahentami, z pracownikami oraz rozrachunków publiczno-prawnych);

16) rozróżniać i ujmować w księgach rachunkowych papiery wartościowe (długoterminowe i krótkoterminowe);

17) ustalać i rozliczać odchylenia od cen ewidencyjnych rzeczowych składników majątku obrotowego;

18) wyceniać składniki majątku;

19) identyfikować kategorie kosztów;

20) rozróżniać warianty rachunku kosztów;

21) rozliczać koszty w ustalonym czasie;

22) ustalać i grupować w księgach rachunkowych przychody działalności operacyjnej (ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów);

23) ustalać i grupować w księgach rachunkowych pozostałe przychody i koszty operacyjne, przychody i koszty finansowe, straty i zyski nadzwyczajne;

24) stosować podstawowe metody kalkulacji jednostkowej kosztów produkcji;

25) rozróżniać poszczególne odmiany kapitału własnego;

26) rozróżniać fundusze podstawowe w spółdzielniach prowadzących działalność gospodarczą i spółdzielniach mieszkaniowych;

27) stosować zasady tworzenia rezerw oraz wyróżniać przychody przyszłych okresów;

28) przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację;

29) ustalać wynik finansowy przedsiębiorstwa oraz stosować zasady jego rozliczenia;

30) sporządzać sprawozdanie finansowe (bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienia zmian w kapitale własnym);

31) posługiwać się podstawami technicznymi prowadzenia ksiąg rachunkowych;

32) stosować zasady ewidencji z wykorzystaniem komputera;

33) rozróżniać specyfikę rachunkowości w jednostkach gospodarczych o różnych rodzajach działalności (produkcja, usługi, handel);

34) posługiwać się podstawowymi narzędziami rachunkowości zarządczej;

35) stosować specyficzne zasady rachunkowości: banków, ubezpieczycieli, rachunkowości jednostek budżetowych oraz szczególne zasady rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) istota, funkcje i znaczenie rachunkowości;

2) majątek i kapitały (fundusze) przedsiębiorstw;

3) bilans, operacje gospodarcze;

4) dokumentacja księgowa;

5) konta bilansowe i wynikowe;

6) kierunki uszczegółowienia ewidencji;

7) techniczne formy księgowości;

8) organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie;

9) środki pieniężne i krótkoterminowe papiery wartościowe;

10) rozrachunki i roszczenia;

11) rozliczenia międzyokresowe kosztów;

12) obrót materiałowy;

13) majątek trwały;

14) inwentaryzacja;

15) ewidencja i rozliczanie kosztów działalności;

16) kalkulacja kosztów działalności;

17) sprzedaż produktów (wyrobów, robót i usług);

18) obrót towarowy magazynowy i tranzytowy:

a) zakup,

b) zapasy,

c) sprzedaż;

19) prognozowanie rezerw i przychodów;

20) pozostałe przychody i koszty operacyjne;

21) przychody i koszty finansowe;

22) straty i zyski nadzwyczajne;

23) ustalenie i podział wyniku finansowego w przedsiębiorstwach o różnych rodzajach działalności;

24) kapitały (fundusze);

25) bilans, rachunek zysków i strat, informacja dodatkowa, rachunek przepływów pieniężnych, zestawienie zmian w kapitale własnym;

26) specyficzne zasady rachunkowości banków;

27) specyficzne zasady rachunkowości ubezpieczycieli;

28) specyficzne zasady rachunkowości jednostek budżetowych;

29) szczególne zasady rachunkowości jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.

BLOK: EKONOMICZNO-PRAWNY

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi;

2) charakteryzować cele gospodarowania;

3) wyjaśniać znaczenie potrzeb człowieka i określać ich hierarchię;

4) określać zasady racjonalnego gospodarowania;

5) charakteryzować działanie mechanizmu rynkowego;

6) określać podstawy podejmowania decyzji przez konsumentów i producentów;

7) charakteryzować rolę i funkcje budżetu państwa;

8) określać rolę banków w gospodarce;

9) odróżniać rodzaje bezrobocia i określać jego przyczyny;

10) charakteryzować cele polityki gospodarczej państwa;

11) charakteryzować powiązania polskiej gospodarki z zagranicą;

12) rozróżniać rodzaje wykładni prawa;

13) korzystać z różnych źródeł prawa;

14) wyjaśniać zasady zarządzania jakością;

15) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

16) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

17) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

18) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

19) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

20) stosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej;

21) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) określać wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy;

24) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

25) prowadzić negocjacje;

26) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

27) podejmować decyzje;

28) formułować i rozumieć pisemne i ustne wypowiedzi w języku obcym, związane z realizacją zadań zawodowych;

29) organizować doskonalenie zawodowe pracowników;

30) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe kategorie ekonomiczne:

a) potrzeby człowieka,

b) rynek,

c) przedsiębiorstwo,

d) wynagrodzenia,

e) rynek kapitałowy,

f) państwo-gospodarka;

2) elementy prawa:

a) podstawowe pojęcia prawne,

b) rodzaje i przykłady zdarzeń prawnych,

c) wybrane działy prawa: cywilnego, handlowego, finansowego, pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego i opiekuńczego;

3) zasady zarządzania jakością;

4) metody poszukiwania pracy;

5) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

6) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

7) prawo działalności gospodarczej;

8) bezpieczeństwo i higiena pracy;

9) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

10) elementy ergonomii;

11) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) elementy fizjologii i higieny pracy;

13) zasady i metody komunikowania się;

14) elementy socjologii i psychologii pracy;

15) język obcy zawodowy w zakresie czterech kompetencji językowych (rozumienie ze słuchu, mówienie, czytanie i pisanie);

16) formy doskonalenia zawodowego;

17) etyka.

BLOK: INFORMACJA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu: informatyki, technik biurowych i statystyki;

2) korzystać z literatury i innych źródeł informacji;

3) wykorzystywać w pracy biurowej środki techniczne i materiały biurowe;

4) wykonywać typowe czynności kancelaryjne, w szczególności: przyjmowanie, wydawanie i rejestrowanie korespondencji;

5) redagować pisma i wypełniać formularze w sprawach: osobowych, związanych z transakcjami sprzedaży oraz rachunkowością i finansami;

6) redagować w języku obcym treści pism dotyczących wykonywanych zadań zawodowych;

7) organizować zebrania i przyjmować interesantów;

8) przygotowywać i przeprowadzać proste badania statystyczne;

9) opracowywać i prezentować zebrany materiał statystyczny;

10) posługiwać się typowymi miarami statystycznymi stosowanymi w analizie ekonomicznej (wskaźniki struktury, średnia arytmetyczna; indeksy proste i współczynniki natężenia);

11) obliczać i interpretować dominantę, medianę, miary rozproszenia, indeksy agregatowe, współczynniki korelacji, a także wybierać miarę statystyczną najlepszą w danej sytuacji;

12) szacować wyniki obliczeń statystycznych;

13) obsługiwać klawiaturę urządzeń piszących;

14) korzystać z edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, bazy danych;

15) obsługiwać wybrany program: kadrowo-płacowy, komputerową księgę przychodów i rozchodów, obsługiwać wybrany system finansowo-księgowy lub inne systemy ekonomiczno-finansowe;

16) kształtować pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa;

17) komunikować się ze współpracownikami i klientami;

18) dbać o wygląd zewnętrzny i stosować zasady dobrego wychowania w kontaktach służbowych;

19) panować nad negatywnymi emocjami, rozwiązywać konflikty i dokonywać samooceny.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia z zakresu informatyki i statystyki;

2) środki techniczne i materiały pomocnicze w pracy biurowej;

3) przepływ informacji w przedsiębiorstwie;

4) zasady redagowania treści pism;

5) korespondencja w sprawach osobowych;

6) korespondencja między dostawcą a odbiorcą;

7) organizacja zebrań, spotkań z klientami;

8) badania statystyczne;

9) analiza statystyczna;

10) czynności operatorskie związane z obsługą klawiatury urządzeń piszących;

11) obsługa komputera;

12) specjalistyczne programy komputerowe wspomagające pracę w rachunkowości;

13) zasady kształtowania stosunków międzyludzkich w środowisku pracy;

14) wygląd zewnętrzny pracownika.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: liceum profilowane, liceum ogólnokształcące, technikum, liceum uzupełniające, technikum uzupełniające
Przedsiębiorstwo	8
Finanse	10
Rachunkowość	28
Ekonomiczno-prawny	14
Informacja w przedsiębiorstwie	20
Razem	80^**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia komputerowa;

2) pracownia techniki biurowej;

3) pracownia finansów;

4) pracownia rachunkowości.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) oprogramowanie użytkowe;

4) programy specjalistyczne: finansowo-księgowe, kadrowo-płacowe, statystyczne, finansowo-ekonomiczne.

Pracownia techniki biurowej powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) telefon z automatyczną sekretarką;

3) dwa faksy;

4) dyktafon;

5) kserokopiarkę;

6) materiały pomocnicze: segregatory, skoroszyty, teczki, obwoluty i przybory biurowe;

7) dziennik podawczy;

8) typowe formularze stosowane w księgowości;

9) instrukcje kancelaryjne;

10) wykazy akt i akta spraw.

Pracownia finansów powinna być wyposażona w:

1) słowniki i encyklopedie ekonomiczne;

2) roczniki statystyczne i rocznik GPW;

3) ustawy i inne akty prawne;

4) wzory papierów wartościowych;

5) tabele kursów walut;

6) publikacje GPW.

Pracownia rachunkowości powinna być wyposażona w:

1) słowniki ekonomiczne;

2) przepisy o rachunkowości;

3) plan kont;

4) formularze podstawowych urządzeń ewidencyjnych;

5) formularze sprawozdań finansowych;

6) zestaw dowodów księgowych;

7) zestaw rejestrów zakupu i sprzedaży w systemie podatku od towarów i usług;

8) zestaw dokumentów związanych z inwentaryzacją;

9) zestaw sprawozdań finansowych z kilku lat.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w firmach symulacyjnych, biurach rachunkowych przedsiębiorstw, w bankach, w przedsiębiorstwach i towarzystwach ubezpieczeniowych oraz w jednostkach samorządu terytorialnego.

ZAŁĄCZNIK Nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ZEGARMISTRZ

SYMBOL CYFROWY 731[05]

I.

OPIS ZAWODU

1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:

1) interpretować podstawowe zjawiska i prawa z zakresu mechaniki, technologii mechanicznej, elektrotechniki i elektroniki;

2) wykonywać rysunki i szkice prostych elementów mechanizmów zegarowych;

3) czytać rysunki wykonawcze elementów mechanizmów zegarowych;

4) dobierać narzędzia, maszyny i urządzenia do prac zegarmistrzowskich i pomocniczych;

5) użytkować narzędzia zegarmistrzowskie oraz maszyny i urządzenia pomocnicze;

6) wykorzystywać materiały stosowane w zegarmistrzostwie;

7) posługiwać się testerami i urządzeniami diagnostycznymi;

8) wykrywać i usuwać wady, błędy, uszkodzenia w mechanizmach zegarowych;

9) rozbierać, czyścić, konserwować, składać i regulować mechanizm chodzika, budzika, zegara, zegarka mechanicznego, elektrycznego i elektronicznego oraz mechanizmów zegarowych w urządzeniach przemysłowych i sygnalizacyjnych;

10) wykonywać proste elementy mechanizmu zegarowego;

11) wykonywać podstawowe operacje obróbki ręcznej;

12) użytkować obrabiarki do metalu stosowane w zegarmistrzostwie;

13) rozpoznawać historyczne konstrukcje czasomierzy;

14) rozpoznawać firmy zegarmistrzowskie i ich produkty oraz falsyfikaty i podróbki;

15) aktualizować wiedzę w zakresie nowych rozwiązań konstrukcyjnych i funkcyjnych w zegarkach;

16) obsługiwać klientów i prezentować wysoką kulturę pracy;

17) stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań zawodowych;

18) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

19) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

20) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;

21) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

22) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

23) korzystać z różnych źródeł informacji;

24) prowadzić działalność gospodarczą.

2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie zegarmistrz powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

1) diagnozowania uszkodzeń mechanizmów zegarowych;

2) wykonywania montażu mechanizmu zegarowego;

3) dokonywania konserwacji mechanizmu zegarowego;

4) dokonywania naprawy i regulacji mechanizmu zegarowego;

5) dorabiania części.

II.

BLOKI PROGRAMOWE

Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu kwalifikacji absolwenta, zawierają następujące bloki programowe:

1) historia i teoria zegarmistrzostwa;

2) technologia naprawy czasomierzy mechanicznych;

3) technologia naprawy czasomierzy elektrycznych i elektronicznych;

4) podstawy działalności zawodowej.

BLOK: HISTORIA I TEORIA ZEGARMISTRZOSTWA

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) opisywać historię rozwoju metod wyznaczania i pomiaru czasu;

2) określać rodzaje czasu;

3) wyjaśniać działanie mechanizmu zegarowego;

4) rozróżniać części mechanizmów zegarowych;

5) rozróżniać typy regulatorów;

6) rozróżniać typy wychwytów;

7) rozróżniać przekładnie zębate chodu, wskazań;

8) rozróżniać rodzaje napędów;

9) rozróżniać naciągi i urządzenia nastawcze;

10) rozróżniać mechanizmy chodzika, budzika, zegara bijącego;

11) rozróżniać mechanizmy bicia: zapadowy, grzebieniowy, bicia kwadransów, kukułki, kurantów;

12) charakteryzować budowę zegarów i zegarków kamertonowych;

13) rozróżniać mechanizmy zegarów wieżowych;

14) rozróżniać mechanizmy zegarków z repetierem, stoperem i innymi funkcjami;

15) wyjaśniać budowę i zasadę działania zegara atomowego;

16) rozróżniać mechanizmy chronometru;

17) rozróżniać mechanizmy zegara i zegarka elektronicznego, kontrolowanego sygnałem radiowym.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawy pomiaru i wyznaczania czasu;

2) rodzaje czasu;

3) klasyfikacja czasomierzy;

4) elementy i mechanizmy zegarowe;

5) podzespoły zegarowe;

6) napędy zegarowe;

7) naciągi i urządzenia naprawcze;

8) zegary i zegarki kamertonowe;

9) zegary wieżowe;

10) dodatkowe funkcje zegara;

11) zegar atomowy;

12) mechanizmy chronometru;

13) zegary i zegarki elektroniczne;

14) zegary kontrolowane sygnałem radiowym.

BLOK: TECHNOLOGIA NAPRAWY CZASOMIERZY MECHANICZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) wyjaśniać podstawowe pojęcia z zakresu materiałoznawstwa i technologii mechanicznej;

2) szkicować części maszyn w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych;

3) wykonywać rysunki techniczne elementów mechanizmu zegarowego;

4) czytać dokumentację techniczną;

5) rozróżniać materiały konstrukcyjne stosowane w zegarmistrzostwie;

6) dorabiać części do naprawianych czasomierzy, stosując obróbkę ręczną i mechaniczną metali i tworzyw sztucznych;

7) obrabiać cieplnie dorabiane części metalowe czasomierzy;

8) posługiwać się przyrządami pomiarowymi;

9) posługiwać się narzędziami i przyrządami zegarmistrzowskimi;

10) użytkować maszyny do obróbki skrawaniem stosowane w zegarmistrzostwie;

11) posługiwać się instrukcją serwisową - rozbierać, czyścić, montować, konserwować i regulować mechanizm zegarowy;

12) naprawiać mechanizmy: zegarkowe i zegarowe, z różnymi funkcjami;

13) dokonywać koniecznych obliczeń przekładni zegarowych;

14) posługiwać się katalogami części zamiennych;

15) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas ręcznej i mechanicznej obróbki skrawaniem oraz obróbki cieplnej.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) rysunek techniczny;

2) podstawy materiałoznawstwa;

3) pomiary warsztatowe;

4) narzędzia i przyrządy zegarmistrzowskie;

5) obróbka ręczna i trasowanie;

6) mechaniczna obróbka skrawaniem;

7) obróbka cieplna;

8) techniki łączenia metali;

9) konserwacja i naprawa mechanizmów zegarowych;

10) typowe obliczenia przekładni zegara;

11) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: TECHNOLOGIA NAPRAWY CZASOMIERZY ELEKTRYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) rozróżniać pojęcia i wielkości charakteryzujące prąd elektryczny;

2) stosować podstawowe prawa elektrotechniki;

3) obliczać wielkości elektryczne w prostych obwodach;

4) rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne;

5) łączyć proste układy elektryczne i elektroniczne na podstawie schematu montażowego;

6) mierzyć podstawowe wielkości elektryczne;

7) dobierać i posługiwać się przyrządami i urządzeniami kontrolno-pomiarowymi;

8) klasyfikować zegary i zegarki elektryczne i elektroniczne;

9) wyjaśniać zasadę i budowę zegarów i zegarków kwarcowych;

10) opisywać budowę zegarków typu chronograf, autoquartz, solar;

11) rozróżniać części elektryczne i elektroniczne zegarów i zegarków;

12) wykonywać badania diagnostyczne elementów elektrycznych i elektronicznych czasomierzy;

13) usuwać uszkodzenia części elektrycznych i elektronicznych czasomierzy;

14) rozbierać, czyścić, montować, konserwować, regulować zegary i zegarki elektryczne i elektroniczne;

15) oceniać jakość wykonywanych prac;

16) posługiwać się instrukcją serwisową oraz katalogami części zamiennych;

17) przestrzegać przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) elementy elektrotechniki i elektroniki;

2) budowa i działanie zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych różnych typów;

3) mikroogniwa, mikrobaterie, mikroakumulatory;

4) badania diagnostyczne zegarów i zegarków elektrycznych i elektronicznych;

5) konserwacja czasomierzy elektrycznych i elektronicznych;

6) naprawa czasomierzy elektrycznych i elektronicznych;

7) procedury określania jakości wykonanych prac;

8) przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ

1. Cele kształcenia

Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:

1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) użytkować komputer w zakresie edycji tekstu, arkusza kalkulacyjnego, bazy danych oraz pozyskiwania informacji z Internetu;

3) sporządzać kalkulacje usług zegarmistrzowskich;

4) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;

5) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;

6) sporządzać dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej;

7) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika i pracodawcy;

8) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska;

9) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;

10) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;

11) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

12) komunikować się i współpracować w zespole;

13) komunikować się z klientem;

14) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;

15) podejmować decyzje;

16) doskonalić umiejętności zawodowe;

17) korzystać z różnych źródeł informacji;

18) przestrzegać zasad etyki.

2. Treści kształcenia (działy programowe)

Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:

1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;

2) wycena prac usługowych;

3) obsługa komputera;

4) metody poszukiwania pracy;

5) dokumenty dotyczące zatrudnienia;

6) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;

7) prawo pracy i prawo działalności gospodarczej;

8) bezpieczeństwo i higiena pracy;

9) ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska;

10) elementy ergonomii;

11) środki ochrony indywidualnej;

12) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;

13) zasady i metody komunikowania się;

14) elementy socjologii i psychologii pracy;

15) źródła informacji zawodowej;

16) formy doskonalenia zawodowego;

17) etyka.

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

Nazwa bloku programowego	Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia w %^*
Nazwa bloku programowego	Podbudowa programowa: gimnazjum
Historia i teoria zegarmistrzostwa	13
Technologia naprawy czasomierzy mechanicznych	25
Technologia naprawy czasomierzy elektrycznych i elektronicznych	30
Podstawy działalności zawodowej	12
Razem	80^**

* Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodzieży i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).

** Pozostałe 20 % godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Do realizacji treści kształcenia ujętych w blokach programowych są odpowiednie następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownia ogólnozawodowa;

2) pracownia elektrotechniki i elektroniki;

3) pracownia komputerowa;

4) warsztaty szkolne.

Pracownia ogólnozawodowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia);

2) przybory rysunkowe;

3) zestaw modeli wspomagających kształtowanie wyobraźni przestrzennej;

4) próbki materiałów konstrukcyjnych;

5) modele czasomierzy i mechanizmów zegarowych;

6) modele maszyn i urządzeń wykorzystywanych w pracach zegarmistrzowskich;

7) dokumentacje techniczne czasomierzy różnych typów i konstrukcji;

8) katalogi części do zegarków;

9) normy PN-ISO, ISO.

Pracownia elektrotechniki i elektroniki powinna być wyposażona w:

1) przyrządy pomiarowe i testery;

2) elementy obwodów elektrycznych;

3) elementy elektroniczne;

4) zestawy do demonstracji pracy układów elektrycznych i elektronicznych;

5) normy PN-ISO, ISO;

6) katalogi elementów elektronicznych stosowanych w zegarkach.

Pracownia komputerowa powinna być wyposażona w:

1) stanowiska komputerowe z podłączeniem do Internetu (jeden komputer dla dwóch uczniów);

2) drukarki;

3) komputerowe oprogramowanie użytkowe.

Warsztaty szkolne powinny być wyposażone w:

1) stanowiska do diagnostyki, naprawy i konserwacji zegarków mechanicznych;

2) stanowiska do diagnostyki, naprawy i konserwacji zegarków elektrycznych;

3) stanowiska do diagnostyki, naprawy i konserwacji zegarków elektronicznych;

4) stanowiska do obróbki mechanicznej części zegarów;

5) dokumentację techniczną, dokumentację techniczno-ruchową (DTR);

6) katalogi części do zegarków;

7) normy PN-ISO, ISO.

W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktażu.

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w przedsiębiorstwach zegarmistrzowskich.

1 Minister Edukacji Narodowej kieruje działem administracji rządowej - oświata i wychowanie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Edukacji Narodowej (Dz. U. Nr 216, poz. 1591).

2 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292, z 2008 r. Nr 70, poz. 416, Nr 145, poz. 917, Nr 216, poz. 1370 i Nr 235, poz. 1618, z 2009 r. Nr 6, poz. 33, Nr 31, poz. 206, Nr 56, poz. 458, Nr 157, poz. 1241 i Nr 219, poz. 1705 oraz z 2010 r. Nr 44, poz. 250, Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991.

Zmiany w prawie

Stosunek prezydenta Dudy do wolnej Wigilii "uległ zawieszeniu"

Prezydent Andrzej Duda powiedział w czwartek, że ubolewa, że w sprawie ustawy o Wigilii wolnej od pracy nie przeprowadzono wcześniej konsultacji z prawdziwego zdarzenia. Jak dodał, jego stosunek do ustawy "uległ niejakiemu zawieszeniu". Wyraził ubolewanie nad tym, że pomimo wprowadzenia wolnej Wigilii, trzy niedziele poprzedzające święto mają być dniami pracującymi. Ustawa czeka na podpis prezydenta.

kk/pap 12.12.2024

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024

Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024

Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024

Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024

Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024

Identyfikator:	Dz.U.2010.154.1033
Rodzaj:	Rozporządzenie
Tytuł:	Podstawy programowe kształcenia w zawodach: elektromechanik, górnik eksploatacji otworowej, korektor i stroiciel instrumentów muzycznych, krawiec, mechanik precyzyjny, pszczelarz, technik górnictwa otworowego, technik informatyk, technik rachunkowości i zegarmistrz.
Data aktu:	29/07/2010
Data ogłoszenia:	24/08/2010
Data wejścia w życie:	08/09/2010

Podstawy programowe kształcenia w zawodach: elektromechanik, górnik eksploatacji otworowej, korektor i stroiciel instrumentów muzycznych, krawiec, mechanik precyzyjny, pszczelarz, technik górnictwa otworowego, technik informatyk, technik rachunkowości i zegarmistrz.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr 1 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK SYMBOL CYFROWY 724[05]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 2 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI OTWOROWEJ SYMBOL CYFROWY 811[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 3 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KOREKTOR I STROICIEL INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH SYMBOL CYFROWY 311[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 4 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KRAWIEC SYMBOL CYFROWY 743[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 5 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK PRECYZYJNY SYMBOL CYFROWY 731[03]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 6 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PSZCZELARZ SYMBOL CYFROWY 612[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 7 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GÓRNICTWA OTWOROWEGO SYMBOL CYFROWY 311[14]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 8 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK INFORMATYK SYMBOL CYFROWY 312[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 9 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK RACHUNKOWOŚCI SYMBOL CYFROWY 412[01]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 10 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ZEGARMISTRZ SYMBOL CYFROWY 731[05]

I. OPIS ZAWODU

II. BLOKI PROGRAMOWE

III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Zmiany w prawie

Dz.U.2010.154.1033

ZAŁĄCZNIK Nr 1

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK

SYMBOL CYFROWY 724[05]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 2

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE GÓRNIK EKSPLOATACJI OTWOROWEJ

SYMBOL CYFROWY 811[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 3

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KOREKTOR I STROICIEL INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH

SYMBOL CYFROWY 311[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 4

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE KRAWIEC

SYMBOL CYFROWY 743[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 5

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MECHANIK PRECYZYJNY

SYMBOL CYFROWY 731[03]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 6

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE PSZCZELARZ

SYMBOL CYFROWY 612[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 7

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK GÓRNICTWA OTWOROWEGO

SYMBOL CYFROWY 311[14]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 8

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK INFORMATYK

SYMBOL CYFROWY 312[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 9

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK RACHUNKOWOŚCI

SYMBOL CYFROWY 412[01]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

ZAŁĄCZNIK Nr 10

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ZEGARMISTRZ

SYMBOL CYFROWY 731[05]

I.

OPIS ZAWODU

II.

BLOKI PROGRAMOWE

III.

PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE

IV.

ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE