Wymagania, którym powinny odpowiadać pływakowe mierniki objętości mleka, oraz szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA GOSPODARKI¹⁾

z dnia 19 kwietnia 2007 r.

w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać pływakowe mierniki objętości mleka, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych²⁾

Na podstawie art. 9a pkt 1 i 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2004 r. Nr 243, poz. 2441, z późn. zm.³⁾) zarządza się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) wymagania w zakresie konstrukcji, wykonania, materiałów, charakterystyk metrologicznych oraz miejsc umieszczania cech legalizacji i zabezpieczających na pływakowych miernikach objętości mleka, zwanych dalej "miernikami";

2) szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej mierników;

3) sposoby i metody przeprowadzania badań i sprawdzeń, o których mowa w pkt 2.

§ 2. Wymagań określonych w rozporządzeniu nie stosuje się do pływakowych mierników objętości mleka:

1) wyprodukowanych i/lub wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo Republice Turcji,

2) wyprodukowanych w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym

- zgodnie z przepisami obowiązującymi w tych państwach, pod warunkiem że przyrządy te spełniają wymagania w stopniu odpowiadającym przepisom rozporządzenia.

§ 3. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o objętości mleka odmierzanej za pomocą miernika, należy przez to rozumieć objętość odczytaną na podzielni względem górnej płaszczyzny poziomej pałąka.

§  4.

1. Górna granica zakresu pomiarowego miernika powinna wynosić 20 dm³.

2. Temperatura odniesienia dla miernika wynosi 20 °C.

Rozdział  2

Wymagania w zakresie konstrukcji, wykonania, materiałów, charakterystyk metrologicznych oraz miejsc umieszczania cech legalizacji i zabezpieczających na miernikach

§ 5. Elementy konstrukcyjne miernika określa załącznik do rozporządzenia.

§ 6. Mierniki powinny być wykonane z metalu odpornego na korozję, dopuszczonego, na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225), do kontaktu z artykułami żywnościowymi.

§ 7. Średnica zbiornika miernika określona w milimetrach powinna być nie większa niż iloczyn 62 x ÖV, gdzie V oznacza objętość odpowiadającą górnej granicy zakresu pomiarowego miernika wyrażoną w decymetrach sześciennych.

§  8.

1. Wartość działki elementarnej na podzielni, z zastrzeżeniem ust. 2, powinna wynosić w całym zakresie pomiarowym 0,2 dm³.

2. Wartość pierwszej działki na podzielni powinna odpowiadać minimalnej dawce odmierzanego mleka wynoszącej 5 dm³ - dla miernika o górnej granicy zakresu pomiarowego, o której mowa w § 4 ust. 1.

§  9.

1. Odstępy pomiędzy kreskami podziałki znajdującej się na podzielni powinny być równe.

2. Kreski podziałki powinny być wgłębione i leżeć w płaszczyznach prostopadłych do osi podzielni.

3. Szerokości kresek podziałki powinny być jednakowe i nie powinny być większe od 0,8 mm.

4. Długości kresek podziałki oznaczonych cyframi powinny być jednakowe i nie dłuższe niż 15 mm.

5. Długości kresek podziałki nieoznaczonych cyframi powinny być równe 2/3 długości kresek oznaczonych cyframi.

6. Cyframi powinny być oznaczone:

1) zerowa kreska podziałki;

2) kreska wyznaczająca objętość odpowiadającą minimalnej dawce odmierzanego mleka;

3) kreski wyznaczające objętości będące całkowitymi wielokrotnościami 1 dm³.

7. Na podzielni, z prawej strony cyfry "zero", należy podać jednostkę miary objętości o oznaczeniu "dm³", "I" lub "L" (litr).

§  10.

1. Powierzchnie czołowe pływaka powinny być wypukłe.

2. W przypadku gdy miernik jest opróżniony z cieczy, a pływak miernika oparty jest na dnie zbiornika, kreska oznaczona cyfrą "zero" powinna znajdować się w płaszczyźnie wyznaczonej przez górną poziomą część pałąka.

3. Wyporność pływaka z podzielnią powinna zapewniać stałą równowagę pływaka spoczywającego na powierzchni cieczy.

4. Luz między pływakiem a ścianką zbiornika nie powinien przekraczać 20 mm.

5. Podzielnia powinna przesuwać się swobodnie w prowadnicy pałąka.

§  11.

1. Błędy graniczne dopuszczalne miernika przy zatwierdzeniu typu i legalizacji pierwotnej wynoszą ±0,5 % wartości górnej granicy zakresu pomiarowego miernika.

2. Błędy graniczne dopuszczalne przy legalizacji ponownej wynoszą ± 1 % wartości górnej granicy zakresu pomiarowego miernika.

§  12.

1. Na górnej płaszczyźnie pałąka albo na tabliczce znamionowej przytwierdzonej w sposób trwały do pałąka powinny być umieszczone co najmniej następujące oznaczenia:

1) napis "Tylko do mleka";

2) górna granica zakresu pomiarowego w decymetrach sześciennych lub w litrach;

3) nazwa lub znak producenta;

4) numer fabryczny;

5) rok produkcji;

6) znak zatwierdzenia typu, jeżeli został nadany.

2. Oznaczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 1-5, powinny być również umieszczone na podzielni nad podziałką.

§  13.

1. Cechę legalizacji na mierniku umieszcza się na:

1) kropli cynowej umieszczonej na pałąku obok oznaczenia objętości albo

2) tabliczce znamionowej przytwierdzonej w sposób trwały do pałąka.

2. Cechę zabezpieczającą na mierniku umieszcza się na:

1) połączeniu:

a) podzielni z pływakiem oraz

b) pałąka ze zbiornikiem

- z wyłączeniem połączeń spawanych;

2) podzielni, obok kreski oznaczonej cyfrą "zero".

Rozdział  3

Szczegółowy zakres badań i sprawdzeń oraz sposoby i metody przeprowadzania badań i sprawdzeń mierników podczas prawnej kontroli metrologicznej mierników

§  14.

1. Sprawdzenie miernika przy zatwierdzeniu typu, legalizacji pierwotnej albo legalizacji ponownej obejmuje:

1) oględziny zewnętrzne w zakresie stwierdzenia czystości, stanu powłoki zabezpieczającej przed korozją, regularności kształtów oraz wyposażenia miernika w elementy konstrukcyjne, o których mowa w załączniku do rozporządzenia;

2) sprawdzenie:

a) spełnienia wymagań dotyczących materiału, z którego wykonano miernik,

b) wymiarów zbiornika miernika,

c) wartości działek elementarnych,

d) prawidłowości wykonania podzielni,

e) prawidłowości wykonania pływaka i jego działania,

f) wartości dawki minimalnej,

g) prawidłowości umieszczenia oznaczeń, o których mowa w § 12,

h) szczelności pływaka,

i) szczelności zbiornika miernika,

j) górnej granicy zakresu pomiarowego miernika.

2. Podczas badań przy legalizacji ponownej miernika nie wykonuje się sprawdzeń, o których mowa w ust. 1 lit. a-d i f.

§ 15. Badanie i sprawdzenie miernika przeprowadza się w szczególności za pomocą następujących przyrządów pomiarowych i urządzeń pomocniczych:

1) kolby metalowej II rzędu bez zaworu o pojemności nominalnej 5 dm³ lub 10 dm³;

2) cylindrów pomiarowych klasy A o pojemnościach nominalnych 250 ml, 500 ml i 1.000 ml;

3) termometru z działką elementarną o wartości nie większej niż 1 °C;

4) pipet laboratoryjnych jednomiarowych klasy A o pojemnościach nominalnych 50 ml, 100 ml i 200 ml;

5) suwmiarki dwustronnej z głębokościomierzem z działką elementarną o wartości nie większej niż 0,1 mm;

6) przymiaru sztywnego lub stalowego zwijanego z działką elementarną o wartości nie większej niż 1 mm;

7) zbiornika metalowego o pojemności nominalnej 10 dm³ i średnicy co najmniej 350 mm;

8) urządzenia do podgrzewania wody w zbiorniku, o którym mowa w pkt 7.

§  16.

1. Miernik należy sprawdzać w pomieszczeniu, w którym temperatura otoczenia wynosi 20 (±5) °C, przy czym nie powinna ona zmieniać się w ciągu jednej godziny o więcej niż 1,5 °C.

2. Do sprawdzania miernika należy stosować wodę, której temperatura może się różnić od temperatury otoczenia nie więcej niż o 3 °C.

§  17.

1. Średnicę i wysokość zbiornika miernika należy zmierzyć za pomocą przymiaru, o którym mowa w § 15 pkt 6.

2. Długość działek elementarnych, szerokość kresek podziałki oraz długość kresek podziałek należy zmierzyć za pomocą suwmiarki, o której mowa w § 15 pkt 5.

§ 18. Podczas sprawdzania pływaka należy:

1) wlać 7 dm³ wody do zbiornika metalowego, o którym mowa w § 15 pkt 7, i podgrzać ją do temperatury 40 (±50) °C;

2) umieścić pływak w zbiorniku metalowym podzielnią do góry i sprawdzić, czy przy swobodnie pływającym pływaku podzielnia znajduje się w pozycji pionowej oraz czy powierzchnia wody przecina pływak w jego części cylindrycznej;

3) całkowicie zanurzyć pływak w gorącej wodzie i obserwować, czy nie wydobywają się z niego pęcherzyki powietrza świadczące o nieszczelności pływaka.

§  19.

1. Podczas sprawdzenia górnej granicy zakresu pomiarowego miernika należy:

1) ustawić miernik na poziomej podstawie;

2) sprawdzić, czy kreska oznaczona cyfrą "zero" na podzielni leży w płaszczyźnie wyznaczonej przez górną powierzchnię pałąka;

3) kolbę metalową II rzędu bez zaworu napełnić wodą do kreski oznaczającej jej pojemność nominalną tak, aby menisk w najniższym punkcie był styczny do płaszczyzny wyznaczającej główne górne ograniczenie pojemności nominalnej kolby;

4) napełnić wodą cylinder pomiarowy, o pojemności nominalnej odpowiadającej dwukrotnej lub ponaddwukrotnej wartości granicznego błędu dopuszczalnego sprawdzanego miernika, do kreski ograniczającej tę pojemność;

5) przelać wodę z kolby, o której mowa w pkt 3, do sprawdzanego miernika; zakończenie przelewania wody z kolby powinno nastąpić po 30 s od momentu przerwania ciągłej strugi wody;

6) sprawdzić, czy wskazanie na podzielni miernika jest równe objętości wody przelanej z kolby metalowej II rzędu.

2. Jeżeli wskazanie uzyskane w wyniku czynności, o których mowa w ust. 1, jest:

1) mniejsze niż objętość wody przelanej z kolby metalowej II rzędu do miernika, to należy do miernika dolać wody z cylindra pomiarowego aż do uzyskania właściwego wskazania;

2) większe, to należy za pomocą pipety pobrać wodę z miernika aż do uzyskania właściwego wskazania oraz przelać ją do cylindra pomiarowego.

3. Jeżeli do uzyskania właściwego wskazania miernika zabraknie wody w cylindrze pomiarowym lub jej objętość przekroczy dwukrotną wartość granicznego błędu dopuszczalnego sprawdzanego miernika, to należy odstąpić od dalszego sprawdzenia, uznając, że miernik nie spełnia wymagań zawartych w rozporządzeniu.

4. Jeżeli po wykonaniu czynności, o których mowa w ust. 2, okaże się, że objętość wody w cylindrze pomiarowym wynosi więcej niż 0 cm³ i mniej niż dwukrotna wartość błędu granicznego dopuszczalnego miernika, to nie zmieniając objętości wody w cylindrze pomiarowym, należy sprawdzić pozostałe wskazania miernika, wykonując czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 3, 5 i 6.

§  20.

1. Sprawdzenie szczelności zbiornika miernika wykonuje się podczas sprawdzania górnej granicy zakresu pomiarowego miernika.

2. Sprawdzenie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje stwierdzenie, na podstawie obserwacji, czy na zewnętrznej powierzchni zbiornika nie pojawiły się krople wody.

Rozdział  4

Przepisy końcowe

§ 21. Traci moc rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 czerwca 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać pływakowe mierniki objętości mleka (Dz. U. Nr 138, poz. 1314).

§ 22. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

______

¹⁾ Minister Gospodarki kieruje działem administracji rządowej - gospodarka, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki (Dz. U. Nr 131, poz. 909).

²⁾ Niniejsze rozporządzenie zostało notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu 26 września 2006 r., pod numerem 2006/0522/PL, zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdraża dyrektywę 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającą procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, z późn. zm.).

³⁾ Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 163, poz. 1362 i Nr 180, poz. 1494 oraz z 2006 r. Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1834.

ZAŁĄCZNIK 

ELEMENTY KONSTRUKCYJNE MIERNIKA

wzór

• Identyfikator: Dz.U.2007.92.617
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Wymagania, którym powinny odpowiadać pływakowe mierniki objętości mleka, oraz szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych.
• Data aktu: 19/04/2007
• Data ogłoszenia: 25/05/2007
• Data wejścia w życie: 09/06/2007