Szczegółowe warunki, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze straży ochrony kolei, zasady oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby oraz tryb i jednostki uprawnione do orzekania o tej zdolności.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA INFRASTRUKTURY ¹

z dnia 6 października 2004 r.

w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze straży ochrony kolei, zasad oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby oraz trybu i jednostek uprawnionych do orzekania o tej zdolności

Na podstawie art. 59 ust. 6 pkt 3 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 602, 967 i 1003) zarządza się, co następuje:

§  1. 

1. Kandydat do służby w straży ochrony kolei powinien przedłożyć dokumenty potwierdzające spełnianie warunków określonych w art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.

2. Kandydat do służby w straży ochrony kolei może przedłożyć inne dokumenty potwierdzające posiadanie przez niego dodatkowych kwalifikacji lub umiejętności, w szczególności:

1) kserokopię prawa jazdy;

2) kserokopię dokumentu potwierdzającego ukończenie kursu strzeleckiego;

3) kserokopię dokumentu lub oświadczenie potwierdzające jego wysoką sprawność fizyczną albo uprawianie dyscyplin sportowych lub sztuk walki.

§  2. 

1. Jednostkami uprawnionymi do orzekania o zdolności fizycznej i psychicznej do służby w straży ochrony kolei są jednostki organizacyjne Kolejowego Zakładu Medycyny Pracy i Centrum Naukowe Medycyny Kolejowej.

2. Do dokonywania oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby w straży ochrony kolei oraz przeprowadzania badań lekarskich upoważnieni są:

1) lekarze Kolejowego Zakładu Medycyny Pracy, posiadający kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 27 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 437), zwani dalej "lekarzami orzekającymi";

2) (uchylony);

3) komisja lekarska w Centrum Naukowym Medycyny Kolejowej.

3. Lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie okulistyki, zwani dalej "lekarzami okulistami", lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie otorynolaryngologii lub laryngologii, zwani dalej "lekarzami laryngologami" - prowadzący specjalistyczne badania profilaktyczne funkcjonariuszy straży ochrony kolei i kandydatów na tych funkcjonariuszy powinni posiadać kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy.

4. Psycholodzy dokonujący oceny zdolności psychologicznej do służby powinni posiadać kwalifikacje określone w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy.

§ 3. Oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby w straży ochrony kolei dokonuje się po przeprowadzeniu profilaktycznych badań lekarskich wstępnych, okresowych lub kontrolnych, obejmujących:

1) badanie ogólne stanu zdrowia ze szczególnym uwzględnieniem oceny: stanu układu krążenia i układu oddechowego oraz sprawności narządu ruchu;

2) badanie narządu wzroku wykonane przez lekarza okulistę;

3) badanie narządu słuchu i równowagi wykonane przez lekarza laryngologa;

4) badanie neurologiczne wykonane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie neurologii;

5) badanie psychiatryczne wykonane przez lekarza posiadającego specjalizację w dziedzinie psychiatrii;

6) badanie w kierunku objawów wskazujących na nadużywanie alkoholu lub substancji psychoaktywnych - dotyczy badań wstępnych, a w przypadku badań okresowych - jeżeli istnieją wskazania;

7) badanie krwi, w tym morfologia z rozmazem, glikemia na czczo, aminotransferazy i gamma-glutmylo-transpeptydaza oraz badnie ogólne moczu;

8) badanie elektrokardiograficzne w spoczynku;

9) dodatkowe badania specjalistyczne oraz badania pomocnicze zlecone przez lekarza orzekającego lub komisję lekarską, jeżeli są potrzebne do oceny zdolności fizycznej i psychicznej badanego;

10) badanie psychologiczne.

§ 4. Zasady badania narządu wzroku oraz wymagania dotyczące narządu wzroku określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 5. Zasady badania narządu słuchu i równowagi oraz wymagania dotyczące narządu słuchu i równowagi określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 6. Badanie psychiatryczne przeprowadza się w celu ustalenia, czy u badanego nie występują zaburzenia psychiczne bądź uzależnienie od alkoholu lub substancji psychoaktywnych.

§ 7. Badanie psychologiczne obejmuje w szczególności ocenę poziomu umysłowego osoby badanej, ocenę osobowości z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych oraz ocenę poziomu dojrzałości społecznej.

§ 8. Badanie wstępne wykonuje się u kandydatów na funkcjonariuszy straży ochrony kolei oraz u funkcjonariuszy straży ochrony kolei przenoszonych na stanowisko pracy, na którym może on być narażony na inne czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe niż na dotychczasowym stanowisku pracy.

§  9. 

1. Badania okresowe funkcjonariuszy straży ochrony kolei przeprowadza się co 3 lata do ukończenia 50. roku życia, a po ukończeniu 50. roku życia co 2 lata.

2. Badania psychologiczne przeprowadza się w ramach badań wstępnych i okresowych w odstępach czasowych dwukrotnie dłuższych niż określone w ust. 1 oraz w innych przypadkach ustalonych przez lekarza orzekającego.

3. Lekarz orzekający lub komisja lekarska orzekająca w trybie odwoławczym może wyznaczyć wcześniejszy termin badań okresowych, jeżeli uzna to za niezbędne dla prawidłowej oceny zdolności fizycznej i psychicznej badanego.

§  10. 

1. Badania kontrolne funkcjonariuszy straży ochrony kolei przeprowadza się, poza terminami wynikającymi z częstotliwości badań okresowych, w przypadku:

1) czasowej niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni;

2) nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem użycia broni;

3) powrotu do pracy po okresie przerwy trwającej dłużej niż 6 miesięcy;

4) przed rozwiązaniem stosunku pracy z funkcjonariuszem, który pracował w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub w warunkach uciążliwych;

5) po stwierdzeniu, że funkcjonariusz w czasie pracy był w stanie nietrzeźwości lub pod działaniem substancji psychoaktywnych;

6) w innych przypadkach, jeżeli wynika to z odrębnych przepisów.

2. Badanie kontrolne przeprowadza lekarz orzekający.

3. Badanie kontrolne obejmuje badanie ogólne stanu zdrowia oraz - w zakresie ustalonym przez lekarza orzekającego - badania specjalistyczne i pomocnicze. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 5, dodatkowo przeprowadza się badanie psychologiczne. W pozostałych przypadkach konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego ustala lekarz orzekający.

§  11. 

1. Badania, o których mowa w § 3, wykonywane są na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

2. Skierowanie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać:

1) imię i nazwisko, datę urodzenia oraz adres zamieszkania osoby skierowanej na badanie;

2) określenie rodzaju badania, jakie ma być wykonane;

3) określenie stanowiska pracy:

a) na którym ma być zatrudniony kandydat bądź funkcjonariusz przenoszony na inne stanowisko - w przypadku badania wstępnego,

b) na którym jest zatrudniony funkcjonariusz - w przypadku badania okresowego i kontrolnego;

4) informacje o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych z uwzględnieniem aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, dokonanych na tym stanowisku;

5) określenie powodu skierowania na badanie kontrolne.

§  12. 

1. Przed rozpoczęciem badania należy:

1) potwierdzić tożsamość osoby badanej;

2) upewnić się, czy pracownik nie zgłosił się na badanie po pracy, nie mając co najmniej 11-godzinnego wypoczynku; w takim przypadku lekarz orzekający odmawia przeprowadzenia badania i ustala nowy termin badania, powiadamiając o tym pisemnie właściwego pracodawcę.

2. Jeżeli lekarz orzekający stwierdzi u osoby badanej stan ostrego schorzenia, ustala nowy termin badania.

§ 13. (uchylony).

§ 14. Funkcjonariusza straży ochrony kolei lub kandydata na funkcjonariusza straży ochrony kolei uznaje się za zdolnego fizycznie i psychicznie do służby, jeżeli:

1) w wyniku badania ogólnego stanu zdrowia, z uwzględnieniem wyników badań specjalistycznych i pomocniczych, nie stwierdzono istotnych zmian chorobowych oraz nieprawidłowości albo stwierdzone zmiany chorobowe lub nieprawidłowości w nieznacznym stopniu ograniczają sprawność ustroju, nie powodując niezdolności do służby na danym stanowisku;

2) spełnia wymagania dotyczące narządu wzroku oraz narządu słuchu i równowagi, określone w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia;

3) w wyniku badania psychiatrycznego nie stwierdzono zaburzeń psychicznych, uzależnienia od alkoholu lub substancji psychoaktywnych, a w wyniku badania psychologicznego nie stwierdzono istotnych odchyleń.

§  15. 

1. Na podstawie przeprowadzonych profilaktycznych badań lekarskich wydaje się orzeczenie o zdolności fizycznej i psychicznej do służby w straży ochrony kolei albo o braku takiej zdolności, zwane dalej "orzeczeniem lekarskim".

2. Orzeczenie lekarskie może zawierać ograniczenia wykonywania określonych czynności.

3. W orzeczeniu lekarskim po badaniu wstępnym lub okresowym określa się termin następnego badania okresowego.

4. Orzeczenie lekarskie zawiera pouczenie o prawie do odwołania od orzeczenia lekarskiego.

5. Orzeczenie lekarskie sporządza się w trzech egzemplarzach, jeden przekazuje się niezwłocznie osobie badanej, drugi - pracodawcy, trzeci pozostaje w dokumentacji medycznej indywidualnej wewnętrznej osoby badanej.

§  16. 

1. Jeżeli osoba badana lub pracodawca nie zgadza się z treścią orzeczenia lekarskiego, może, za pośrednictwem lekarza orzekającego, który wydał orzeczenie, złożyć odwołanie od orzeczenia lekarskiego wraz z uzasadnieniem - w terminie 7 dni od dnia otrzymania orzeczenia.

2. Lekarz orzekający, który wydał orzeczenie lekarskie, przekazuje odwołanie w terminie 7 dni od dnia złożenia odwołania do komisji lekarskiej orzekającej w trybie odwoławczym wraz z dokumentacją medyczną badania stanowiącego podstawę wydania orzeczenia.

3. Komisją lekarską orzekającą w trybie odwoławczym jest komisja lekarska w Centrum Naukowym Medycyny Kolejowej.

4. Orzeczenie wydane w trybie odwoławczym jest ostateczne.

5. Komisja lekarska orzekająca w trybie odwoławczym wydaje orzeczenie lekarskie zgodnie z § 15 ust. 1-3 i 5.

§  17. 

1. Komisja lekarska orzekająca w trybie odwoławczym do udziału w pracach komisji może zaprosić psychologa.

2. Pracodawca osoby badanej ma obowiązek udostępnić komisji lekarskiej, o której mowa w ust. 1, opinię służbową dotyczącą funkcjonariusza straży ochrony kolei oraz inne dokumenty niezbędne do pracy komisji.

3. Orzeczenie wydane przez komisję lekarską podpisują wszyscy członkowie komisji lekarskiej.

4. Członek komisji lekarskiej mający w sprawie orzeczenia odrębne zdanie może je dołączyć wraz z uzasadnieniem do dokumentacji medycznej badania.

5. Komisja lekarska może zaprosić do udziału w pracach komisji przedstawiciela pracodawcy osoby badanej, który powinien scharakteryzować osobę badaną, warunki środowiska pracy, w którym jest ona zatrudniona, oraz sposób wykonywania przez nią pracy.

6. Przedstawiciel pracodawcy nie może być obecny przy badaniu lekarskim i psychologicznym.

§  18. 

1. Komisja lekarska orzekająca w trybie odwoławczym wydaje orzeczenie lekarskie na podstawie:

1) wyników badania ogólnego stanu zdrowia, o którym mowa w § 3 pkt 1;

2) wyników badań określonych w § 3 pkt 2-10, których wykonanie komisja uzna za niezbędne;

3) dokumentacji medycznej badania, o której mowa w § 16 ust. 2.

2. Badanie przez komisję lekarską w trybie odwoławczym wraz z orzeczeniem powinno być przeprowadzone w ciągu 14 dni od dnia złożenia odwołania od orzeczenia.

3. W skład komisji lekarskiej orzekającej w trybie odwoławczym nie może wchodzić lekarz, który wydał orzeczenie, od którego rozpatrywane jest odwołanie.

4. W sytuacji, o której mowa w § 10 ust. 1 pkt 2 i 5, uczestniczącym w pracach komisji nie może być psycholog, który wydał opinię psychologiczną o osobie badanej w ramach postępowania prowadzącego do wydania orzeczenia, od którego rozpatrywane jest odwołanie.

§ 19. Pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie rozporządzenia wykonują czynności na stanowiskach funkcjonariuszy straży ochrony kolei i posiadają zdolność fizyczną i psychiczną do służby stwierdzoną orzeczeniem lekarskim wydanym na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują tę zdolność do czasu następnego badania, którego termin wynika z przepisów rozporządzenia.

§ 20. Badania rozpoczęte przed dniem wejścia w życie rozporządzenia wykonywane są na podstawie dotychczasowych przepisów.

§ 21. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ²

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1 

ZASADY BADANIA NARZĄDU WZROKU ORAZ WYMAGANIA DOTYCZĄCE NARZĄDU WZROKU

1. Badanie narządu wzroku obejmuje badanie przedmiotowe przedniego i tylnego odcinka oka oraz badanie funkcji wzroku, w tym: ostrości wzroku do dali, orientacyjnego pola widzenia, ustawienia oczu, ruchomości gałek ocznych i zdolności rozpoznawania barw.

2. Badanie należy rozpocząć od określenia ostrości wzroku każdym okiem oddzielnie z odległości 5 m za pomocą tablic Snellena. Jest możliwe wykonanie badania ostrości wzroku z odległości 2,5 m przy użyciu lustra i tablic o znakach odwróconych. Ostrość wzroku określa się bez korekcji, a następnie w szkłach korekcyjnych.

3. Należy sprawdzić zakres ruchów gałek ocznych oraz ustawienie oczu przy pomocy testu zakrywania naprzemiennego.

4. Przy stwierdzeniu zaburzeń ustawienia gałek ocznych należy ocenić widzenie obuoczne za pomocą krzyża Maddoxa, testu Wortha do dali, próby filtrowej, próby polaryzacyjnej lub innych testów.

5. Ubytki pola widzenia stwierdzone badaniem orientacyjnym należy potwierdzić perymetrycznie.

6. Konieczne jest spełnienie następujących wymagań dotyczących narządu wzroku:

1) minimalna ostrość wzroku 0,8/0,5 bez korekcji lub z korekcją, przy czym:

a) w odniesieniu do osób, które dotychczas nie były zatrudnione na stanowisku funkcjonariusza straży ochrony kolei, minimalna ostrość wzroku bez korekcji 0,5/0,5 (dopuszczalna korekcja ± 2,0 Dsph i/lub ± 1,0 Dcyl),

b) w odniesieniu do osób, które były lub są zatrudnione na stanowisku funkcjonariusza straży ochrony kolei, minimalna ostrość wzroku bez korekcji 0,4/0,2 (dopuszczalna korekcja ± 5,0 Dsph i/lub ± 2,5 Dcyl);

2) prawidłowe rozpoznawanie barw podstawowych;

3) pole widzenia - prawidłowe, przy czym pole widzenia każdego oka nie mniej niż 90° od skroni i 30° od nosa;

4) widzenie obuoczne - prawidłowe;

5) brak upośledzenia widzenia pomimo stwierdzenia choroby narządu wzroku;

6) wszczepy soczewek oraz stan po zabiegach keratotomii i keratektomii są dozwolone pod warunkiem kontroli przez lekarza okulistę w ustalonych przez niego terminach;

7) barwione soczewki kontaktowe i soczewki fotochromatyczne nie są dozwolone, soczewki z filtrem UV są dozwolone.

7. W przypadku astygmatyzmu wymagana jest opinia okulisty.

8. Jeżeli w wyniku badania narządu wzroku została określona ostrość wzroku w szkłach okularowych lub soczewkach kontaktowych, lekarz okulista informuje osobę badaną o obowiązku używania szkieł korekcyjnych w czasie pracy oraz o obowiązku posiadania szkieł zapasowych.

ZAŁĄCZNIK Nr  2 

ZASADY BADANIA NARZĄDU SŁUCHU I RÓWNOWAGI ORAZ WYMAGANIA

DOTYCZĄCE NARZĄDU SŁUCHU I RÓWNOWAGI

1. Badanie narządu słuchu obejmuje badanie otoskopowe oraz badanie akumetryczne i audiometryczne słuchu.

2. Badanie układu równowagi obejmuje badanie oczopląsu samoistnego, próbę Romberga zwykłą i uczuloną oraz próbę Flecka.

3. Konieczne jest spełnienie następujących wymagań dotyczących narządu słuchu i równowagi:

1) słuch wystarczający do prowadzenia rozmowy telefonicznej i do usłyszenia sygnałów ostrzegawczych i komunikatorów radiowych;

2) brak upośledzenia słyszenia pomimo stwierdzonej choroby narządu słuchu;

3) w odniesieniu do osób, które dotychczas nie były zatrudnione na stanowisku funkcjonariusza straży ochrony kolei:

a) osoba badana powinna słyszeć szept każdym uchem oddzielnie z odległości 4 m,

b) niedosłuch dla ucha gorzej słyszącego na poziomie nie wyższym niż 60 dB przy częstotliwości 3000 Hz;

4) w odniesieniu do osób, które były lub są zatrudnione na stanowisku funkcjonariusza straży ochrony kolei:

a) osoba badana powinna słyszeć szept każdym uchem oddzielnie z odległości 2 m,

b) badanie audiometryczne wykonuje się, jeżeli istnieją wskazania lekarskie;

5) brak zaburzeń równowagi i oczopląsu samoistnego.

ZAŁĄCZNIK Nr  3 

(uchylony).

1 Minister Infrastruktury kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2021 r. poz. 937).

2 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 18 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze straży ochrony kolei (Dz. U. Nr 74, poz. 837), które utraciło moc na podstawie art. 76 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 86, poz. 789, Nr 170, poz. 1652 i Nr 203, poz. 1966 oraz z 2004 r. Nr 92, poz. 883, Nr 96, poz. 959, Nr 97, poz. 962 i Nr 173, poz. 1808) z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

• Identyfikator: Dz.U.2023.1444 t.j.
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Szczegółowe warunki, jakim powinni odpowiadać funkcjonariusze straży ochrony kolei, zasady oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby oraz tryb i jednostki uprawnione do orzekania o tej zdolności.
• Data aktu: 06/10/2004
• Data ogłoszenia: 28/07/2023
• Data wejścia w życie: 10/11/2004