Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych. Lugano.1988.09.16.

KONWENCJA

o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych,

sporządzona w Lugano dnia 16 września 1988 r.

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 16 września 1988 r. została sporządzona w Lugano Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych w następującym brzmieniu:

Przekład

KONWENCJA

o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych,

sporządzona w Lugano dnia 16 września 1988 r.

Preambuła

Wysokie Umawiające się Strony niniejszej konwencji,

pragnąc wzmocnienia na swych terytoriach ochrony prawnej osób tam zamieszkałych,

zważywszy, że w tym celu konieczne jest określenie międzynarodowej jurysdykcji ich sądów, ułatwienie uznawania orzeczeń i wprowadzenie sprawnego postępowania zapewniającego wykonywanie orzeczeń, dokumentów urzędowych i ugód sądowych,

świadome więzi istniejących między nimi, potwierdzonych w dziedzinie gospodarczej przez umowy o wolnym handlu zawarte między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a państwami członkowskimi Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu,

biorąc pod uwagę Konwencję brukselską z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, wraz ze zmianami wynikającymi z Konwencji o przystąpieniach, będących następstwem stopniowego rozszerzania Wspólnot Europejskich,

przekonane, że rozciągnięcie zasad powyższej konwencji na Państwa-Strony niniejszej konwencji umocni współpracę prawną i gospodarczą w Europie,

pragnąc zapewnić możliwie jednolitą wykładnię konwencji,

postanowiły w tym duchu zawrzeć niniejszą konwencję i

uzgodniły, co następuje:

Tytuł  I

Zakres zastosowania

Artykuł  1

Niniejsza konwencja ma zastosowanie w sprawach cywilnych i handlowych, niezależnie od rodzaju sądu. Nie obejmuje ona w szczególności spraw podatkowych, celnych i administracyjnych.

Konwencji nie stosuje się do:

1. stanu cywilnego, zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, jak również ustawowego przedstawicielstwa osób fizycznych, stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa, prawa spadkowego włącznie z testamentami;

2. upadłości, układów i innych podobnych postępowań;

3. ubezpieczeń społecznych;

4. sądów polubownych.

Tytuł  II

Jurysdykcja

Rozdział  1

Przepisy ogólne

Artykuł  2

Z zastrzeżeniem przepisów niniejszej konwencji, osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa mogą być, niezależnie od ich obywatelstwa, pozywane przed sądy tego państwa.

Do osób, które nie są obywatelami tego państwa, w którym mają miejsce zamieszkania, stosuje się przepisy jurysdykcyjne właściwe dla obywateli tego państwa.

Artykuł  3

Osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa mogą być pozywane przed sądy innego Umawiającego się Państwa tylko zgodnie z przepisami rozdziałów od 2 do 6.

W szczególności nie mają wobec tych osób zastosowania:

- w Belgii: artykuł 15 kodeksu cywilnego (Code civil - Burgerlijk Wetboek) oraz artykuł 638 kodeksu postępowania cywilnego (Code judiciaire - Gerechtelijk Wetboek);

- w Danii: artykuł 246 ustępy 2 i 3 kodeksu postępowania cywilnego (Lov om rettens pleje);

- w Republice Federalnej Niemiec: § 23 kodeksu postępowania cywilnego (Zivilprozessordnung);

- w Grecji: artykuł 40 kodeksu postępowania cywilnego;

- we Francji: artykuły 14 i 15 kodeksu cywilnego (Code civil);

- w Irlandii: przepisy ustalające jurysdykcję na podstawie doręczenia pisma wszczynającego postępowanie pozwanemu podczas jego czasowej obecności w Irlandii;

- w Islandii: artykuł 77 kodeksu postępowania cywilnego;

- we Włoszech: artykuł 2 i artykuł 4 punkt 1 i 2 kodeksu postępowania cywilnego (Codice di procedura civile);

- w Luksemburgu: artykuły 14 i 15 kodeksu cywilnego (Code civil);

- w Niderlandach: artykuł 126 ustęp 3 i artykuł 127 kodeksu postępowania cywilnego (Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering);

- w Norwegii: § 32 kodeksu postępowania cywilnego (tvistemalsloven);

- w Austrii: § 99 ustawy o jurysdykcji sądu (Jurisdiktionsnorm);

- w Portugalii: artykuł 65 ustęp 1 litera c, artykuł 65 ustęp 2 i artykuł 65a litera c kodeksu postępowania cywilnego (Código de Processo Civil) oraz artykuł 11 kodeksu postępowania w sprawach pracy (Código de Processo de Trabalho);

- w Szwajcarii: sąd właściwy dla miejsca zajęcia/der Gerichtsstand des Arrestortes/for du lieu du sequestre/foro del luogo del sequestro/w rozumieniu artykułu 4 ustawy federalnej o prawie prywatnym międzynarodowym/das Bundesgesetz über das internationale Privatrecht/loi fédérale sur le droit international privé/legge federale sul diritto internazionale privato;

- w Finlandii: rozdział 10 § 1 zdanie drugie, trzecie i czwarte kodeksu postępowania sądowego (oikeudenkäymiskaari/rättegangsbalken);

- w Szwecji: rozdział 10 artykuł 3 zdanie pierwsze kodeksu postępowania sądowego (Rättegangsbalken);

- w Zjednoczonym Królestwie: przepisy ustalające jurysdykcję na podstawie:

a) doręczenia pisma wszczynającego postępowanie pozwanemu podczas jego czasowej obecności w Zjednoczonym Królestwie;

b) istnienia wartości majątkowych pozwanego w Zjednoczonym Królestwie lub

c) zajęcia przez powoda majątku w Zjednoczonym Królestwie.

Artykuł  4

Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw, jurysdykcję sądów każdego Umawiającego się Państwa, z zastrzeżeniem artykułu 16, określa prawo tego państwa.

Przeciwko pozwanemu, który nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw, każda osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw, niezależnie od posiadanego obywatelstwa, może powoływać się w tym państwie na obowiązujące tam przepisy jurysdykcyjne, w szczególności te, które są wymienione w artykule 3 ustęp 2, jak obywatele tego państwa.

Rozdział  2

Jurysdykcja szczególna

Artykuł  5

Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw, może być pozwana w innym Umawiającym się Państwie:

1. jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy - przed sąd miejsca, gdzie zobowiązanie zostało wykonane albo miało być wykonane; jeżeli przedmiotem postępowania jest indywidualna umowa o pracę albo roszczenia wynikające z indywidualnej umowy o pracę - przed sąd miejsca, gdzie pracownik zazwyczaj świadczy pracę; jeżeli pracownik zazwyczaj nie świadczy pracy w jednym i tym samym państwie - przed sąd miejsca, gdzie znajduje się oddział jednostki, która go zatrudniła;

2. w sprawach alimentacyjnych - przed sąd miejsca, gdzie uprawniony do alimentów ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu, albo w wypadku, gdy sprawa alimentacyjna jest rozpoznawana łącznie ze sprawą dotyczącą statusu osoby - przed sąd, który ma jurysdykcję do rozpoznania tej sprawy, według własnego prawa, chyba że jurysdykcja ta opiera się jedynie na obywatelstwie jednej ze stron;

3. jeżeli przedmiotem postępowania jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczenia wynikające z takiego czynu - przed sąd miejsca, gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę;

4. w sprawach roszczeń o odszkodowanie lub przywrócenie stanu poprzedniego, które wynikają z czynu zagrożonego karą - przed sąd karny, do którego wniesiono akt oskarżenia, o ile sąd ten może według swojego prawa rozpoznawać roszczenia cywilnoprawne;

5. w sprawach dotyczących sporów wynikających z działalności filii, agencji lub innego oddziału - przed sąd miejsca, gdzie znajduje się filia, agencja lub inny oddział;

6. w sprawach, w których występuje w charakterze założyciela "trustee" lub uposażonego z tytułu "trustu" utworzonego na podstawie ustawy lub czynności prawnej dokonanej w formie pisemnej albo poświadczonej na piśmie - przed sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium "trust" ma swoją siedzibę;

7. w sprawach dotyczących sporu o zapłatę wynagrodzenia za ratownictwo lub udzielenie pomocy dla ładunku lub frachtu, które żądane jest z tytułu działań związanych z ratownictwem lub udzieleniem pomocy - przed sąd, na którego obszarze ten ładunek lub fracht:

a) został zajęty w celu zabezpieczenia zapłaty

lub

b) mógł zostać zajęty, lecz złożone zostało poręczenie lub inne zabezpieczenie;

przepis ten ma zastosowanie jedynie wówczas, gdy twierdzi się, że pozwany ma prawa do ładunku lub frachtu albo że takie prawa miał w czasie działań ratowniczych lub udzielenia pomocy.

Artykuł  6

Osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw może być również pozwana:

1. jeżeli pozywa się łącznie kilka osób - przed sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania jeden z pozwanych;

2. w sprawach dotyczących powództwa z tytułu rękojmi i gwarancji lub powództwa interwencyjnego - przed sąd, przed którym toczy się główne postępowanie, chyba że powództwo to zostało wytoczone jedynie w celu wyłączenia tej osoby spod jurysdykcji sądu dla niej właściwego;

3. w sprawach dotyczących powództwa wzajemnego, które opiera się na tej samej umowie lub na tym samym stanie faktycznym, na których zostało oparte powództwo główne - przed sąd, w którym zawisło powództwo główne;

4. jeżeli przedmiotem postępowania jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy i powództwo może zostać połączone z powództwem przeciwko temu samemu pozwanemu o prawa rzeczowe na nieruchomościach - przed sąd Umawiającego się Państwa, w którym położona jest nieruchomość.

Artykuł  6a

Jeżeli na podstawie niniejszej konwencji sąd Umawiającego się Państwa ma jurysdykcję w sprawach dotyczących odpowiedzialności z tytułu używania lub eksploatacji statku, to również w sprawach dotyczących ograniczenia tej odpowiedzialności rozstrzyga ten lub inny sąd właściwy według prawa tego państwa.

Rozdział  3

Jurysdykcja w sprawach dotyczących ubezpieczenia

Artykuł  7

Z zastrzeżeniem artykułu 4 i artykułu 5 punkt 5 w sprawach dotyczących ubezpieczenia, jurysdykcję określa niniejszy rozdział.

Artykuł  8

Ubezpieczyciel mający miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa może być pozwany:

1. przed sądy państwa, w którym ma miejsce zamieszkania, lub

2. w innym Umawiającym się Państwie - przed sąd, w którego okręgu ubezpieczający ma miejsce zamieszkania, lub

3. jeżeli jest on współubezpieczycielem - przed sąd Umawiającego się Państwa, przed który został pozwany główny ubezpieczyciel.

Jeżeli ubezpieczyciel nie ma miejsca zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w jednym z Umawiających się Państw, to w sporach wynikających z jego działalności jest traktowany tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa.

Artykuł  9

W odniesieniu do ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej lub ubezpieczenia nieruchomości ubezpieczyciel może być ponadto pozwany przed sąd miejsca, gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Tę samą zasadę stosuje się, jeżeli ruchomości i nieruchomości objęte są tą samą umową ubezpieczenia, a powstała na nich szkoda wynika z tego samego zdarzenia.

Artykuł  10

W odniesieniu do ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel może być również pozwany przed sąd, w którym zawisło powództwo poszkodowanego przeciwko ubezpieczonemu, o ile jest to dopuszczalne przez prawo tego sądu.

Postanowienia artykułów 7-9 mają zastosowanie do powództw wytoczonych przez poszkodowanego bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi, jeżeli takie bezpośrednie powództwo jest dopuszczalne.

Jeżeli prawo właściwe dla takiego powództwa bezpośredniego przewiduje przypozwanie ubezpieczającego lub ubezpieczonego, to ten sam sąd ma jurysdykcję także wobec tych osób.

Artykuł  11

Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 10 ustęp 3 ubezpieczyciel może pozywać tylko przed sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium pozwany ma miejsce zamieszkania, bez względu na to, czy jest on ubezpieczającym, ubezpieczonym, czy też uposażonym z tytułu ubezpieczenia.

Przepisy niniejszego rozdziału nie naruszają prawa do wytoczenia powództwa wzajemnego przed sąd, w którym zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału zawisło powództwo główne.

Artykuł  12

Od postanowień niniejszego rozdziału można odstąpić na podstawie umowy tylko wówczas:

1. jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu lub

2. jeżeli przyznaje ona ubezpieczającemu, ubezpieczonemu lub uposażonemu uprawnienie do występowania przed sądy inne niż wymienione w niniejszym rozdziale, lub

3. jeżeli została ona zawarta między ubezpieczającym a ubezpieczycielem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym Umawiającym się Państwie, dla uzasadnienia jurysdykcji sądów tego Państwa także wówczas, gdy zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło za granicą, chyba że taka umowa nie jest dopuszczalna według prawa tego państwa, lub

4. jeżeli została ona zawarta przez ubezpieczającego, który nie ma miejsca zamieszkania w Umawiającym się Państwie, z wyjątkiem ubezpieczenia obowiązkowego lub ubezpieczenia nieruchomości położonej w Umawiającym się Państwie, lub

5. jeżeli dotyczy ona umowy ubezpieczenia obejmującej jeden lub więcej rodzajów ryzyka, wymienionych w artykule 12a.

Artykuł  12a

Do zakresu regulacji artykułu 12 punkt 5 należą następujące rodzaje ryzyka:

1. wszelkie szkody:

a) w statkach morskich, urządzeniach umieszczonych na wodach przybrzeżnych lub na morzu otwartym albo w statkach powietrznych związane z ich używaniem w celach gospodarczych,

b) w przewożonych ładunkach innych niż bagaż pasażerów, jeżeli towary te przewożone są wyłącznie lub częściowo przez te statki morskie lub powietrzne;

2. odpowiedzialność wszelkiego rodzaju, z wyjątkiem odpowiedzialności za szkody na osobie pasażerów lub za szkody w ich bagażu:

a) wynikająca z używania lub eksploatacji statków morskich, urządzeń lub statków powietrznych, o których mowa w punkcie 1 litera a), chyba że przepisy prawne Umawiającego się Państwa, w którym statek powietrzny został wpisany do rejestru, zakazują zawierania umów dotyczących jurysdykcji w sprawach ubezpieczenia od takich rodzajów ryzyka,

b) za szkody spowodowane przez przewożony ładunek podczas przewozu w rozumieniu punktu 1 litera b);

3. straty finansowe związane z używaniem lub eksploatacją statków morskich, urządzeń lub statków powietrznych, o których mowa w punkcie 1 litera a), w szczególności utrata frachtu lub opłaty czarterowej;

4. wszelkiego rodzaju dodatkowe ryzyko pozostające w związku z jednym z rodzajów ryzyka wymienionych w punktach 1-3.

Rozdział  4

Jurysdykcja w sprawach dotyczących konsumentów

Artykuł  13

W odniesieniu do powództw wynikających z umowy zawartej przez osobę w celu, który nie może być uważany za działalność zawodową lub gospodarczą tej osoby (konsumenta), jurysdykcję określa się na podstawie niniejszego rozdziału, nie naruszając artykułu 4 oraz artykułu 5 punkt 5:

1. jeżeli chodzi o umowę sprzedaży na raty rzeczy ruchomych lub

2. jeżeli chodzi o umowę pożyczki spłacanej ratami lub inną umowę kredytową, która przeznaczona jest do finansowania kupna rzeczy określonego rodzaju, lub

3. dla innych umów, jeżeli ich przedmiotem jest świadczenie usługi lub dostawa rzeczy ruchomych, o ile:

a) zawarcie umowy w państwie miejsca zamieszkania konsumenta zostało poprzedzone wyraźną ofertą lub reklamą i

b) konsument podjął w tym państwie czynności prawne konieczne do zawarcia umowy.

Jeżeli kontrahent konsumenta nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw, ale posiada filię, agencję lub inny oddział w jednym z Umawiających się Państw, to będzie on traktowany w sporach dotyczących jego działalności tak, jak gdyby miał miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa.

Niniejszy rozdział nie ma zastosowania do umów przewozu.

Artykuł  14

Konsument może wytoczyć powództwo przeciwko swemu kontrahentowi albo przed sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium ten kontrahent ma miejsce zamieszkania, albo przed sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania.

Kontrahent może wytoczyć powództwo przeciwko konsumentowi tylko przed sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium konsument ma miejsce zamieszkania.

Niniejsze przepisy nie naruszają prawa do wytoczenia powództwa wzajemnego przed sąd, przed którym zgodnie z niniejszym rozdziałem zawisło powództwo główne.

Artykuł  15

Od postanowień niniejszego rozdziału można odstąpić tylko na podstawie umowy:

1. jeżeli umowa została zawarta po powstaniu sporu lub

2. jeżeli przyznaje ona konsumentowi uprawnienie do wytaczania powództwa przed sądy inne niż wymienione w niniejszym rozdziale, lub

3. jeżeli została ona zawarta między konsumentem a jego kontrahentem, którzy w chwili zawarcia umowy mają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w tym samym Umawiającym się Państwie, a umowa ta uzasadnia jurysdykcję sądów tego państwa, chyba że taka umowa nie jest dopuszczalna według prawa tego państwa.

Rozdział  5

Jurysdykcje wyłączne

Artykuł  16

Niezależnie od miejsca zamieszkania jurysdykcję wyłączną mają:

1.a) w sprawach, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach oraz najem lub dzierżawa nieruchomości - sądy Umawiającego się Państwa, w którym nieruchomość jest położona;

b) w sprawach dotyczących najmu lub dzierżawy nieruchomości zawartych na czasowy użytek prywatny, nie przekraczający sześciu kolejnych miesięcy - jurysdykcję mają również sądy Umawiającego się Państwa, w którym pozwany ma miejsce zamieszkania, jeżeli najemca lub dzierżawca jest osobą fizyczną, a żadna ze stron nie ma miejsca zamieszkania w Umawiającym się Państwie, w którym nieruchomość jest położona;

2. w sprawach, których przedmiotem jest ważność, nieważność lub rozwiązanie spółki lub osoby prawnej albo decyzji ich organów - sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium spółka lub osoba prawna ma swoją siedzibę;

3. w sprawach, których przedmiotem jest ważność wpisów do rejestrów publicznych - sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium rejestry są prowadzone;

4. w sprawach, których przedmiotem jest rejestracja lub ważność patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych i modeli, jak również podobnych praw wymagających zgłoszenia lub zarejestrowania - sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium wystąpiono ze zgłoszeniem lub o rejestrację albo nastąpiło zgłoszenie lub rejestracja, albo na podstawie umowy międzynarodowej uznaje się, że zgłoszenie lub rejestracja nastąpiły;

5. w postępowaniach, których przedmiotem jest zezwolenie na wykonanie orzeczeń - sądy Umawiającego się Państwa, na którego terytorium wykonanie powinno nastąpić lub nastąpiło.

Rozdział  6

Umowa dotycząca jurysdykcji

Artykuł  17

1. Jeżeli strony, z których przynajmniej jedna ma miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa, uzgodniły, że sąd lub sądy Umawiającego się Państwa powinny rozstrzygać spór już wynikły albo mogący wyniknąć z określonego stosunku prawnego, to sąd lub sądy tego państwa mają jurysdykcję wyłączną. Taka umowa dotycząca jurysdykcji musi być zawarta:

a) w formie pisemnej lub ustnej potwierdzonej na piśmie, lub

b) w formie, która odpowiada praktyce przyjętej między stronami, lub

c) w handlu międzynarodowym, w formie odpowiadającej zwyczajowi handlowemu, który strony znały lub musiały znać i który strony umów tego rodzaju w określonej dziedzinie handlu powszechnie znają i stale przestrzegają.

Jeżeli taka umowa została zawarta przez strony, z których obie nie mają miejsca zamieszkania na terytorium jednego Umawiającego się Państwa, to sądy innych Umawiających się Państw nie mogą orzekać, chyba że uzgodniony przez strony sąd lub sądy prawomocnie stwierdziły brak swej jurysdykcji.

2. Jeżeli w zawartych na piśmie warunkach powołania "trustu" zostało stwierdzone, że powództwa przeciwko założycielowi "trustee" lub uposażonemu z tytułu "trustu" rozpoznawać ma sąd lub sądy Umawiającego się Państwa, to ten sąd lub te sądy mają jurysdykcję wyłączną, jeżeli chodzi o stosunki między tymi osobami, ich prawa lub obowiązki w ramach "trustu".

3. Umowy dotyczące jurysdykcji i odpowiednie postanowienia zawarte w warunkach powołania "trustu" nie wywołują skutku prawnego, jeżeli są sprzeczne z przepisami artykułów 12 lub 15 albo jeżeli sądy, których jurysdykcja została wyłączona przez strony w umowie, mają wyłączną jurysdykcję na podstawie artykułu 16.

4. Jeżeli umowa dotycząca jurysdykcji została zawarta na korzyść tylko jednej ze stron, to strona ta zachowuje prawo do wystąpienia do każdego innego sądu mającego jurysdykcję na podstawie niniejszej konwencji.

5. W sprawach dotyczących indywidualnych umów o pracę umowy dotyczące jurysdykcji wywołują skutek prawny tylko wówczas, gdy zostały zawarte po powstaniu sporu.

Artykuł  18

Jeżeli sąd Umawiającego się Państwa nie ma jurysdykcji na podstawie innych przepisów niniejszej konwencji, uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed sądem tym wda się w spór. Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje się w spór tylko w tym celu, aby podnieść zarzut braku jurysdykcji lub jeżeli inny sąd ma na podstawie artykułu 16 jurysdykcję wyłączną.

Rozdział  7

Badanie jurysdykcji i dopuszczalności postępowania

Artykuł  19

Sąd Umawiającego się Państwa stwierdza z urzędu brak swej jurysdykcji, jeżeli wystąpiono do niego o rozpoznanie sprawy należącej na podstawie artykułu 16 do wyłącznej jurysdykcji sądu innego Umawiającego się Państwa.

Artykuł  20

Jeżeli pozwany, który ma miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, jest pozwany przed sąd innego Umawiającego się Państwa i nie wdaje się w spór, sąd z urzędu stwierdza brak swej jurysdykcji, jeżeli jego jurysdykcja nie wynika z postanowień niniejszej konwencji.

Sąd zawiesza postępowanie do czasu ustalenia, że pozwany miał możliwość uzyskania pisma wszczynającego postępowanie albo dokumentu równorzędnego w czasie umożliwiającym mu przygotowanie obrony albo że w tym celu podjęte zostały wszelkie niezbędne czynności.

Postanowienia ustępu poprzedzającego zastępuje się postanowieniami artykułu 15 Konwencji haskiej z dnia 15 listopada 1965 r. o doręczaniu za granicą dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych, jeżeli dokument wszczynający postępowanie był przekazany w trybie tej konwencji.

Rozdział  8

Zawisłość sporu i sprawy wiążące się ze sobą

Artykuł  21

Jeżeli przed sądami różnych Umawiających się Państw zawisły spory o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, sąd, przed który wytoczono powództwo później, z urzędu zawiesza postępowanie do czasu stwierdzenia jurysdykcji sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

Jeżeli stwierdzona zostanie jurysdykcja sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo, sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdza brak swej jurysdykcji na rzecz tego sądu.

Artykuł  22

Jeżeli przed sądy różnych Umawiających się Państw zostaną wytoczone powództwa, które pozostają ze sobą w związku, sąd, przed który wytoczono powództwo później, może zawiesić postępowanie, o ile obydwa powództwa są rozpoznawane w pierwszej instancji.

Sąd, przed który wytoczono powództwo później, może na wniosek strony stwierdzić brak swej jurysdykcji, jeżeli połączenie spraw pozostających ze sobą w związku jest dopuszczalne przez jego prawo, a sąd, przed który najpierw wytoczono powództwo, ma jurysdykcję w obu sprawach.

W rozumieniu niniejszego artykułu uważa się, że sprawy pozostają ze sobą w związku, jeżeli istnieje między nimi tak ścisła więź, że pożądane jest ich łączne rozpoznanie i rozstrzygnięcie w celu uniknięcia wydania w oddzielnych postępowaniach sprzecznych ze sobą orzeczeń.

Artykuł  23

Jeżeli rozpoznanie określonego powództwa należy do wyłącznej jurysdykcji kilku sądów, każdy sąd, przed który wytoczono powództwo później, stwierdzi brak swej jurysdykcji na rzecz sądu, przed który najpierw wytoczono powództwo.

Rozdział  9

Środki tymczasowe włącznie ze środkami zabezpieczającymi

Artykuł  24

Wniosek o zastosowanie środków tymczasowych, włącznie ze środkami zabezpieczającymi, przewidzianych w prawie Umawiającego się Państwa, może zostać wniesiony do sądu tego państwa także wówczas, gdy na podstawie niniejszej konwencji sprawa główna należy do jurysdykcji sądu innego Umawiającego się Państwa.

Tytuł  III

Uznawanie i wykonywanie

Artykuł  25

W rozumieniu niniejszej konwencji "orzeczenie" oznacza każde orzeczenie wydane przez sąd Umawiającego się Państwa, niezależnie od tego, czy zostanie określone jako wyrok, postanowienie lub nakaz egzekucyjny, włącznie z postanowieniem w przedmiocie kosztów postępowania wydanym przez urzędnika sądowego.

Rozdział  1

Uznawanie

Artykuł  26

Orzeczenia wydane w jednym Umawiającym się Państwie są uznawane w innych Umawiających się Państwach bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania.

Jeżeli sporna jest kwestia uznania orzeczenia, to każda ze stron, która powoływała się na uznanie orzeczenia, może w trybie postępowania, o którym mowa w rozdziałach 2 i 3 niniejszego tytułu, wystąpić z wnioskiem o uznanie orzeczenia.

Jeżeli uznanie jest powoływane w sporze przed sądem jednego z Umawiających się Państw, a rozstrzygnięcie tego sporu zależy od uznania, sąd ten może rozstrzygać o uznaniu.

Artykuł  27

Orzeczenia nie uznaje się:

1. jeżeli uznanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym państwa, w którym wystąpiono o uznanie;

2. jeżeli pozwanemu, który nie wdał się w spór, nie doręczono w należyty sposób pisma wszczynającego postępowanie lub dokumentu równorzędnego w czasie umożliwiającym mu przygotowanie obrony;

3. jeżeli orzeczenia nie da się pogodzić z orzeczeniem wydanym między tymi samymi stronami w państwie, w którym wystąpiono o uznanie;

4. jeżeli sąd państwa pochodzenia, wydając swoje orzeczenie, rozstrzygnął zagadnienie wstępne dotyczące stanu cywilnego, zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, jak również ustawowego przedstawicielstwa osób fizycznych, stosunków majątkowych wynikających z małżeństwa, prawa spadkowego, włącznie z testamentami, sprzecznie z przepisem prawa prywatnego międzynarodowego tego państwa, w którym wystąpiono o uznanie, chyba że orzeczenie takie nie prowadziłoby do innego wyniku, jeżeli stosowane byłyby przepisy prawa prywatnego międzynarodowego tego państwa;

5. jeżeli orzeczenia nie da się pogodzić z wcześniejszym orzeczeniem wydanym w państwie nie będącym stroną niniejszej konwencji, w sporze o to samo roszczenie między tymi samymi stronami, o ile to orzeczenie spełnia warunki konieczne do jego uznania w tym państwie, w którym wystąpiono o uznanie.

Artykuł  28

Orzeczenia nie uznaje się nadto, jeżeli jest ono sprzeczne z przepisami rozdziału 3, 4 i 5 tytułu II lub w wypadku przewidzianym w artykule 59.

Można też odmówić uznania orzeczenia w każdym z wypadków przewidzianych w artykule 54b ustęp 3 lub artykule 57 ustęp 4.

Przy badaniu podstaw jurysdykcji wymienionych w ustępach poprzedzających sąd lub organ państwa, w którym wystąpiono o uznanie, jest związany ustaleniami faktycznymi, na podstawie których sąd państwa pochodzenia oparł swą jurysdykcję.

Z zastrzeżeniem postanowień ustępów 1 i 2, jurysdykcja sądu państwa pochodzenia nie może być przedmiotem ponownego badania; przepisy dotyczące jurysdykcji nie należą do porządku publicznego w rozumieniu artykułu 27 punkt 1.

Artykuł  29

Orzeczenie zagraniczne nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej.

Artykuł  30

Sąd Umawiającego się Państwa, w którym wnosi się o uznanie orzeczenia wydanego w innym Umawiającym się Państwie, może zawiesić postępowanie, jeżeli od orzeczenia został wniesiony zwyczajny środek zaskarżenia.

Sąd Umawiającego się Państwa, w którym wnosi się o uznanie orzeczenia wydanego w Irlandii lub Zjednoczonym Królestwie, może zawiesić postępowanie, jeżeli wykonanie orzeczenia zostało tymczasowo wstrzymane w państwie pochodzenia z powodu wniesienia środka zaskarżenia.

Rozdział  2

Wykonywanie

Artykuł  31

Orzeczenia wydane w jednym Umawiającym się Państwie i w tym państwie wykonalne, będą wykonywane w innym Umawiającym się Państwie, jeżeli ich wykonalność w nim zostanie stwierdzona na wniosek uprawnionego.

Jednakże w Zjednoczonym Królestwie orzeczenie takie jest wykonywane w Anglii i Walii, w Szkocji lub w Irlandii Północnej, jeżeli na wniosek uprawnionego zostanie zarejestrowane do wykonania w odnośnej części Zjednoczonego Królestwa.

Artykuł  32

1. Wniosek składa się:

- w Belgii do "tribunal de premiere instance" lub do "rechtbank van eerste aanleg";

- w Danii do "byret";

- w Republice Federalnej Niemiec do przewodniczącego izby w "Landgericht";

- w Grecji do μovoμελεV πρωτoδικειo;

- w Hiszpanii do "Juzgado de Primera Instancja";

- we Francji do prezesa "tribunal de grande instance";

- w Irlandii do "High Court";

- w Islandii do "héraδsdómari";

- we Włoszech do "corte d'appello";

- w Luksemburgu do prezesa "tribunal d'arrondissement";

- w Niderlandach do prezesa "arrondissementsrechtbank";

- w Norwegii do "herredsrett" lub "byrett" jako "namsrett";

- w Austrii do "Landesgericht" lub "Kreisgericht";

- w Portugalii do "Tribunal Judicial de Circulo";

- w Szwajcarii:

a) w wypadku orzeczeń zasadzających kwotę pieniężną do Rechtsöffnungsrichter/juge de la mainlevee/giudice competente a pronuciare sul rigetto dell'opposizione, zgodnie z postępowaniem uregulowanym w artykułach 80 i 81 Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs/loi fédérale sur la poursuite pour dettes et la faillite/legge federale sulla esecuzione e sul fallimento,

b) w wypadku orzeczeń, które nie zasądzają kwoty pieniężnej, do zuständiger kantonaler Vollstreckungsrichter/juge cantonal d'exequatur compétent/giudice cantonale competente a pronunciare l'exequatur;

- w Finlandii do "ulosotonhaltija/överexekutor";

- w Szwecji do "Svea hovrätt";

- w Zjednoczonym Królestwie:

a) w Anglii i Walii do "High Court of Justice" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Magistrates' Court" za pośrednictwem "Secretary of State";

b) w Szkocji do "Court of Session" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Sheriff Court" za pośrednictwem "Secretary of State";

c) w Irlandii Północnej do "High Court of Justice" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Magistrates' Court" za pośrednictwem "Secretary of State".

2. Właściwość miejscową określa się na podstawie miejsca zamieszkania dłużnika. Jeżeli nie ma on miejsca zamieszkania na terytorium państwa wykonania, właściwy jest sąd, w którego okręgu egzekucja powinna zostać przeprowadzona.

Artykuł  33

Do postępowania w sprawie składania wniosku stosuje się prawo państwa wykonania.

Wnioskodawca wskazuje adres do doręczeń w okręgu sądu, do którego składa wniosek. Jeżeli prawo państwa wykonania nie przewiduje wskazywania takiego adresu, wnioskodawca wskazuje pełnomocnika do doręczeń.

Do wniosku dołącza się dokumenty wymienione w artykułach 46 i 47.

Artykuł  34

Sąd rozpoznający wniosek wydaje orzeczenie niezwłocznie; dłużnik w tym stadium postępowania nie ma możliwości złożenia jakiegokolwiek oświadczenia.

Wniosek może być oddalony tylko z przyczyn wymienionych w artykułach 27 i 28.

Orzeczenie zagraniczne nie może być w żadnym wypadku przedmiotem kontroli merytorycznej.

Artykuł  35

O orzeczeniu wydanym po rozpoznaniu wniosku właściwy urzędnik sądowy niezwłocznie zawiadamia wnioskodawcę, w formie przewidzianej przez prawo państwa wykonania.

Artykuł  36

Jeżeli zezwolono na wykonanie, dłużnik może wnieść środek zaskarżenia w ciągu miesiąca od doręczenia orzeczenia.

Jeżeli dłużnik ma miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie innym niż to, w którym wydano orzeczenie o zezwoleniu na wykonanie, termin do wniesienia środka zaskarżenia wynosi dwa miesiące i biegnie od dnia doręczenia tego orzeczenia dłużnikowi, osobiście lub pod jego adresem. Przedłużenie tego terminu z powodu dużej odległości jest wyłączone.

Artykuł  37

1. Środek zaskarżenia od orzeczenia zezwalającego na wykonanie wnosi się zgodnie z przepisami właściwymi dla postępowania procesowego:

- w Belgii do "tribunal de premiere instance" lub "rechtbank van eerste aanleg";

- w Danii do "landsret";

- w Republice Federalnej Niemiec do "Oberlandesgericht";

- w Grecji do εφετειo;

- w Hiszpanii do "Audiencia Provincial";

- we Francji do "cour d'appel";

- w Irlandii do "High Court";

- w Islandii do héraδsdómari;

- we Włoszech do "corte d'appello";

- w Luksemburgu do "Cour supérieure de Justice" jako instancji odwoławczej w sprawach cywilnych;

- w Niderlandach do "arrondissementsrechtbank";

- w Norwegii do "lagmannsrett";

- w Austrii do "Landesgericht" lub "Kreisgericht";

- w Portugalii do "Tribunal da Relaçao";

- w Szwajcarii do "Kantonsgericht/tribunal cantonal/tribunale cantonale";

- w Finlandii do "hovioikeus/hovrätt";

- w Szwecji do "Svea hovrätt";

- w Zjednoczonym Królestwie:

a) w Anglii i Walii do "High Court of Justice" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Magistrates' Court";

b) w Szkocji do "Court of Session" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Sheriff Court";

c) w Irlandii Północnej do "High Court of Justice" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Magistrates' Court".

2. Od orzeczenia wydanego w następstwie wniesienia środka zaskarżenia dopuszczalne są tylko:

- w Belgii, Grecji, Hiszpanii, we Francji, Włoszech, w Luksemburgu i Niderlandach: skarga kasacyjna;

- w Danii: postępowanie przed "hϕjesteret" za zgodą Ministra Sprawiedliwości;

- w Republice Federalnej Niemiec: "Rechtsbeschwerde";

- w Irlandii: środek zaskarżenia ograniczony do pytań prawnych do "Supreme Court";

- w Islandii: środek zaskarżenia do "Haestiéttur";

- w Norwegii: środek zaskarżenia (Kjaeremal lub anke) do "Hoyesteretts Kjaeremalsutvalg" lub "Hoyesterett";

- w Austrii: w wypadku "Rekursverfahren" - "Revisionsrekurs", a w wypadku "Widerspruchsverfahren" - "Berufung" z możliwością "Revision";

- w Portugalii: środek zaskarżenia ograniczony do pytań prawnych;

- w Szwajcarii: die staatsrechtliche Beschwerde beim Bundesgericht/recours de droit public devant le tribunal fédéral/ricorso di diritto pubblico al tribunale federale;

- w Finlandii: środek zaskarżenia do "korkein oikeus/högsta domstolen";

- w Szwecji: środek zaskarżenia do "högsta domstolen";

- w Zjednoczonym Królestwie: jedyny środek zaskarżenia ograniczony do pytań prawnych.

Artykuł  38

Sąd rozpoznający środek zaskarżenia może zawiesić postępowanie na wniosek strony, która wniosła ten środek, jeżeli w państwie pochodzenia został wniesiony od orzeczenia zwyczajny środek zaskarżenia lub jeżeli termin do wniesienia takiego środka zaskarżenia jeszcze nie upłynął; w tym ostatnim wypadku sąd może wyznaczyć termin, w którym środek zaskarżenia powinien być wniesiony.

Jeżeli orzeczenie sądowe zostało wydane w Irlandii lub Zjednoczonym Królestwie, to każdy środek zaskarżenia dopuszczalny w państwie pochodzenia uważa się za zwyczajny środek zaskarżenia w rozumieniu ustępu 1.

Sąd może również uzależnić wykonalność od złożenia, określonego przez siebie, zabezpieczenia.

Artykuł  39

W czasie biegu terminu do wniesienia środka zaskarżenia przewidzianego w artykule 36 i do chwili rozpoznania środka zaskarżenia nie może być prowadzona z majątku dłużnika egzekucja, z wyjątkiem środków zabezpieczających.

Orzeczenie zezwalające na wykonanie stanowi podstawę do zarządzenia takich środków.

Artykuł  40

1. Jeżeli wniosek został oddalony, wnioskodawca może wnieść środek zaskarżenia:

- w Belgii do "cour d'appel" lub "hof van beroep";

- w Danii do "landsret";

- w Republice Federalnej Niemiec do "Oberlandesgericht";

- w Grecji do εφετειo;

- w Hiszpanii do "Audiencia Provincial";

- we Francji do "cour d'appel';

- w Irlandii do "High Court";

- w Islandii do héraδsdómari;

- we Włoszech do "corte d'appello';

- w Luksemburgu do "Cour supérieure de Justice" jako instancji odwoławczej w sprawach cywilnych";

- w Niderlandach do "gerechtshof";

- w Norwegii do "lagmannsrett";

- w Austrii do "Landesgericht" lub "Kreisgericht";

- w Portugalii do "Tribunal de Relaçao";

- w Szwajcarii do "Kantonsgericht/tribunal cantonal/tribunale cantonale";

- w Finlandii do "hovioikeus/hovratt";

- w Szwecji do "Svea hovrätt";

- w Zjednoczonym Królestwie:

a) w Anglii i Wali do "High Court of Justice" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Magistrates' Court";

b) w Szkocji do "Court of Session" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Sheriff Court";

c) w Irlandii Północnej do "High Court of Justice" lub w wypadku orzeczenia w sprawie alimentacyjnej do "Magistrates' Court".

2. Sąd rozpoznający środek zaskarżenia wysłuchuje dłużnika. Jeżeli dłużnik nie wdaje się w spór, artykuł 20 ustępy 2 i 3 stosuje się także, jeżeli dłużnik nie ma miejsca zamieszkania na terytorium jednego z Umawiających się Państw.

Artykuł  41

Od orzeczenia wydanego w następstwie wniesienia środka zaskarżenia określonego w artykule 40 dopuszczalne są tylko:

- w Belgii, Grecji, Hiszpanii, we Francji, Włoszech, w Luksemburgu i Niderlandach: skarga kasacyjna;

- w Danii: postępowanie przed "hϕjesteret" za zgodą Ministra Sprawiedliwości;

- w Republice Federalnej Niemiec: "Rechtsbeschwerde";

- w Irlandii: środek zaskarżenia ograniczony do pytań prawnych do "Supreme court";

- w Islandii: środek zaskarżenia do "Haestiréttur";

- w Norwegii: środek zaskarżenia (kjaeremal lub anke) do "Hoyesteretts kjaeremalsutvalg" lub "Hoyesterett";

- w Austrii: "Revisionsrekurs";

- w Portugalii: środek zaskarżenia ograniczony do pytań prawnych;

- w Szwajcarii: staatsrechtliche Beschwerde beim Bundesgericht/recours de droit public devant le tribunal fédéral/ricorso di diritto pubblico davanti al tribunale federale;

- w Finlandii: środek zaskarżenia do "korkein oikeus/högsta domstolen";

- w Szwecji: środek zaskarżenia do "högsta domstolen";

- w Zjednoczonym Królestwie: jedyny środek zaskarżenia ograniczony do pytań prawnych.

Artykuł  42

Jeżeli orzeczenie zagraniczne rozstrzyga o kilku roszczeniach dochodzonych w pozwie i nie można zezwolić na wykonanie tego orzeczenia w całości, sąd zezwala na jego wykonanie w odniesieniu do jednego lub kilku roszczeń.

Wnioskodawca może wnosić o zezwolenie na wykonanie jedynie części orzeczenia.

Artykuł  43

Orzeczenia zagraniczne nakazujące płatność kary pieniężnej są wykonalne w państwie wykonania tylko wówczas, jeżeli wysokość kary pieniężnej została ostatecznie określona przez sądy państwa pochodzenia.

Artykuł  44

Wnioskodawca, któremu w państwie pochodzenia przyznano całkowitą lub częściową pomoc prawną lub zwolnienie od kosztów i opłat, korzysta w postępowaniu, o którym mowa w artykułach 32 do 35, z najbardziej dogodnego traktowania w zakresie pomocy prawnej lub zwolnienia od kosztów i opłat, jakie przewiduje prawo państwa wykonania.

Wnioskodawca, który wnosi o wykonanie orzeczenia organu administracyjnego, wydanego w Danii lub Islandii w sprawach alimentacyjnych, może w państwie wykonania wnosić o przyznanie mu korzyści z ustępu 1, jeżeli przedstawi zaświadczenie Ministerstwa Sprawiedliwości Danii lub Ministerstwa Sprawiedliwości Islandii stwierdzające, że spełnia warunki ekonomiczne do przyznania całkowitej lub częściowej pomocy prawnej lub zwolnienia od kosztów i opłat.

Artykuł  45

Na stronę, która w jednym z Umawiających się Państw wnosi o wykonanie orzeczenia wydanego w innym Umawiającym się Państwie, nie można z tego powodu, że jest cudzoziemcem lub że nie ma w państwie wykonania miejsca zamieszkania lub pobytu, nałożyć obowiązku złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu lub depozytu, niezależnie od ich nazwy.

Rozdział  3

Przepisy wspólne

Artykuł  46

Strona, która powołuje się na uznanie orzeczenia lub wnosi o wykonanie, zobowiązana jest do przedstawienia:

1. odpisu orzeczenia spełniającego warunki wymagane do uznania go za posiadający moc dowodową;

2. w wypadku orzeczenia zaocznego - oryginału lub uwierzytelnionego odpisu dokumentu stwierdzającego, że pismo wszczynające postępowanie lub dokument równorzędny został doręczony stronie, która się nie stawiła.

Artykuł  47

Strona wnosząca o wykonanie orzeczenia zobowiązana jest ponadto do przedstawienia:

1. dokumentów, z których wynika, że orzeczenie jest wykonalne zgodnie z prawem państwa pochodzenia i że zostało doręczone;

2. w miarę potrzeby dokumentu stwierdzającego, że wnioskodawcy przyznano w państwie pochodzenia pomoc prawną.

Artykuł  48

Jeżeli dokumenty wymienione w artykule 46 punkt 2 i artykule 47 punkt 2 nie zostały przedstawione, sąd może wyznaczyć termin do ich przedstawienia lub poprzestać na dokumentach równorzędnych albo zwolnić od obowiązku ich przedstawienia, jeżeli dalsze wyjaśnianie uzna za niekonieczne.

Na żądanie sądu przedstawia się tłumaczenie dokumentów; w takim wypadku tłumaczenie powinno być uwierzytelnione przez osobę do tego uprawnioną w jednym z Umawiających się Państw.

Artykuł  49

Dokumenty, o których mowa w artykułach 46 i 47 i w artykule 48 ustęp 2, oraz pełnomocnictwo procesowe, o ile zostało ono udzielone, nie wymagają ani legalizacji, ani innej podobnej formalności.

Tytuł  IV

Dokumenty urzędowe i ugody sądowe

Artykuł  50

Dokumenty urzędowe, które zostały sporządzone w jednym Umawiającym się Państwie i które są wykonalne, będą objęte zezwoleniem na wykonanie w innym Umawiającym się Państwie, na wniosek, w postępowaniu przewidzianym w artykule 31 i następnych. Wniosek może być oddalony tylko wtedy, jeżeli wykonanie tego dokumentu byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym państwa wykonania.

Przedstawiony dokument musi spełniać warunki wymagane do uznania go za posiadający moc dowodową w państwie, w którym został sporządzony.

Przepisy rozdziału 3 tytułu III stosuje się odpowiednio.

Artykuł  51

Ugody zawarte przed sędzią w toku postępowania i wykonalne w państwie, w którym zostały zawarte, będą objęte zezwoleniem na wykonanie w państwie wykonania na tych samych warunkach co dokumenty urzędowe.

Tytuł  V

Przepisy ogólne

Artykuł  52

Jeżeli wymaga ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd stosuje swoje prawo.

Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania w państwie, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd w celu ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania w innym Umawiającym się Państwie, stosuje prawo tego państwa.

Artykuł  53

Dla celów niniejszej konwencji siedziba spółek i osób prawnych jest traktowana na równi z miejscem zamieszkania osób fizycznych. Jednakże sąd stosuje przepisy swego prawa prywatnego międzynarodowego dla ustalenia, gdzie znajduje się taka siedziba.

W celu ustalenia, czy "trust" ma siedzibę w Umawiającym się Państwie, przed którego sądami zawisła sprawa, sąd stosuje swoje prawo prywatne międzynarodowe.

Tytuł  VI

Postanowienia przejściowe

Artykuł  54

Przepisy niniejszej konwencji mają zastosowanie tylko do takich powództw i dokumentów urzędowych, które zostały wytoczone lub sporządzone po jej wejściu w życie w państwie pochodzenia, a jeżeli wnosi się o uznanie lub wykonanie orzeczenia lub dokumentu urzędowego - to tylko wtedy, jeżeli powództwo zostało wytoczone lub dokument został sporządzony po wejściu w życie niniejszej konwencji w państwie wezwanym.

Orzeczenia wydane po wejściu w życie niniejszej konwencji między państwem pochodzenia i państwem wezwanym, na podstawie pozwu wniesionego przed wejściem w życie konwencji będą uznawane i zezwoli się na ich wykonanie zgodnie z tytułem III, jeżeli sąd miał jurysdykcję na podstawie przepisów, które są zgodne z przepisami jurysdykcyjnymi tytułu II lub innej umowy między państwem pochodzenia a państwem wezwanym, obowiązującej w chwili wniesienia pozwu.

Jeżeli między stronami sporu dotyczącego jakiejkolwiek umowy zostało zawarte przed wejściem w życie niniejszej konwencji pisemne porozumienie o tym, że do tej umowy stosuje się przepisy prawne Irlandii lub części Zjednoczonego Królestwa, sądy Irlandii lub tej części Zjednoczonego Królestwa są nadal uprawnione do rozpoznania tego sporu.

Artykuł  54a

Przez trzy lata od daty wejścia w życie niniejszej konwencji wobec Danii, Grecji, Irlandii, Islandii, Norwegii, Finlandii i Szwecji jurysdykcję w sprawach morskich w każdym z tych państw określa się nie tylko zgodnie z przepisami tytułu II, lecz także zgodnie z przepisami poniższych ustępów od 1 do 7. Przepisy te nie będą jednak stosowane w tych państwach od chwili wejścia życie wobec tych państw Międzynarodowej konwencji o zajęciu statków morskich, podpisanej w Brukseli dnia 10 maja 1952 r.

1. Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa, może być pozywana przed sądy jednego z wymienionych wyżej państw z tytułu wierzytelności morskiej, jeżeli statek, do którego wierzytelność się odnosi, lub inny statek, którego ta osoba jest właścicielem, został zajęty w postępowaniu sądowym na terytorium tego ostatniego państwa w celu zabezpieczenia wierzytelności lub mógłby być tam zajęty, gdyby nie została złożona kaucja lub inne zabezpieczenie:

a) jeżeli wierzyciel ma miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa; lub

b) jeżeli wierzytelność morska powstała w tym państwie; lub

c) jeżeli wierzytelność morska powstała w czasie trwania podróży, podczas której nastąpiło lub mogło nastąpić zajęcie; lub

d) jeżeli wierzytelność morska powstała na skutek zderzenia lub szkody spowodowanej przez statek innemu statkowi lub w ładunku albo osobom znajdującym się na pokładzie jednego ze statków, zarówno przez wykonanie, jak również niewykonanie manewru lub wskutek nieprzestrzegania przepisów; lub

e) jeżeli wierzytelność morska powstała na skutek ratownictwa lub udzielenia pomocy; lub

f) jeżeli wierzytelność morska zabezpieczona jest hipoteką morską lub morgedżem zajętego statku.

2. Wierzyciel może zająć zarówno statek, którego dotyczy wierzytelność morska, jak również każdy inny statek należący do tej osoby, która w chwili powstania wierzytelności morskiej była właścicielem tego statku. Jednakże tylko ten statek, którego dotyczy wierzytelność morska, może być zajęty z tytułu roszczeń i praw wymienionych w ustępie 5 litery o), p) lub q).

3. Uważa się, że statki należą do tego samego właściciela, jeżeli wszystkie udziały we własności należą do tej samej osoby lub do tych samych osób.

4. Jeżeli w wypadku czarteru statku bez załogi i wyposażenia jedynie czarterujący jest odpowiedzialny za wierzytelność morską dotyczącą tego statku, to wierzyciel może zająć ten statek lub każdy inny statek należący do czarterującego, natomiast żaden inny statek należący do właściciela nie może być zajęty z tytułu tej wierzytelności morskiej. To samo dotyczy tych wszystkich wypadków, w których osoba inna niż właściciel statku jest dłużnikiem z tytułu wierzytelności morskiej.

5. Wyrażenie "wierzytelność morska" oznacza prawo lub roszczenie wynikające z jednej lub kilku następujących przyczyn:

a) szkód spowodowanych przez statek wskutek kolizji lub w inny sposób;

b) utraty życia lub uszkodzenia ciała spowodowanego przez statek lub zaistniałego w związku z eksploatacją statku;

c) udzielenia pomocy i ratownictwa;

d) porozumienia dotyczącego używania lub najmu statku na podstawie umowy czarterowej lub na innej podstawie;

e) porozumienia dotyczącego przewozu towarów na statku na podstawie umowy czarterowej lub na innej podstawie;

f) utraty lub uszkodzenia towarów, włącznie z bagażem, przewożonych na statku;

g) awarii wspólnej;

h) pożyczki bodmeryjnej;

i) holowania;

j) pilotażu;

k) dostawy towarów lub wyposażenia na statek, dla jego eksploatacji lub utrzymania, niezależnie od miejsca dostawy;

l) budowy, naprawy lub wyposażenia statku, jak również opłat portowych;

m) wynagrodzenia kapitanów, oficerów lub członków załogi statków;

n) wydatków kapitana i załadowców, czarterujących lub agentów na rachunek statku lub jego właściciela;

o) sporów dotyczących własności statku;

p) sporów między współwłaścicielami statku dotyczących własności, posiadania, eksploatacji lub dochodów ze statku;

q) morgedżu lub hipoteki na statku.

6. W Danii wyrażenie "zajęcie" w odniesieniu do wierzytelności morskich wymienionych w ustępie 5 litery o) oraz p), obejmuje "forbud", jeżeli taka wierzytelność morska jest dopuszczalna tylko jako "forbud" na podstawie artykułów 646 do 653 kodeksu postępowania cywilnego (lov om rettens pleje).

7. W Islandii wyrażenie "zajęcie" w odniesieniu do wierzytelności morskich wymienionych w ustępie 5 litery o) oraz p) obejmuje "lögbann", jeżeli taka wierzytelność morska jest dopuszczalna tylko jako "lögbann" na podstawie rozdziału III ustawy o zajęciu i nakazach sądowych (lög um kyrrsetningu og lögbann).

Tytuł  VII

Stosunek do Konwencji brukselskiej i innych umów

Artykuł  54b

1. Niniejsza konwencja nie narusza stosowania przez państwa członkowskie Wspólnot Europejskich Konwencji o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisanej w Brukseli dnia 27 września 1968 r., i Protokołu w sprawie wykładni wymienionej konwencji przez Trybunał Sprawiedliwości, podpisanego w Luksemburgu dnia 3 czerwca 1971 r., w brzmieniu wynikającym z konwencji, na mocy których nowe państwa członkowskie Wspólnot Europejskich przystąpiły do tej konwencji i tego protokołu. Wymienione konwencje wraz z protokołem zwane będą dalej "Konwencją Brukselską".

2. Jednakże niniejszą konwencję stosuje się w każdym wypadku:

a) w sprawach jurysdykcji, jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa, które nie jest członkiem Wspólnot Europejskich, lub jeżeli sądy tego Umawiającego się Państwa mają jurysdykcję na podstawie artykułu 16 lub 17;

b) zawisłości sporu lub spraw wiążących się ze sobą w rozumieniu artykułów 21 i 22, jeżeli postępowanie zostało wszczęte w Umawiającym się Państwie, które nie jest członkiem Wspólnot Europejskich, i w Umawiającym się Państwie, które jest członkiem Wspólnot Europejskich;

c) w sprawach uznawania i wykonywania, jeżeli państwo pochodzenia lub państwo wezwane nie jest członkiem Wspólnot Europejskich.

3. Poza przyczynami przewidzianymi w tytule III, uznania lub wykonania można odmówić, jeżeli podstawa jurysdykcji, na której orzeczenie zostało oparte, różni się od podstawy wynikającej z niniejszej konwencji, a o uznanie lub wykonanie wnosi się przeciwko stronie, która ma miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie nie będącym członkiem Wspólnot Europejskich, chyba że orzeczenie może być uznane lub wykonane na podstawie prawa państwa wezwanego.

Artykuł  55

Nie naruszając przepisów artykułu 54 ustęp 2 oraz artykułu 56, niniejsza konwencja zastępuje następujące umowy zawarte między dwoma lub kilkoma Umawiającymi się Państwami:

- Umowę między Konfederacją Szwajcarską a Francją o jurysdykcji i wykonywaniu wyroków w sprawach cywilnych, podpisaną w Paryżu dnia 15 czerwca 1869 r.;

- Umowę między Konfederacją Szwajcarską a Hiszpanią o wzajemnym wykonywaniu wyroków i orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Madrycie dnia 19 listopada 1896 r.;

- Umowę między Konfederacją Szwajcarską a Rzeszą Niemiecką o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i arbitrażowych, podpisaną w Bernie dnia 2 listopada 1929 r.;

- Umowę między Danią, Finlandią, Islandią, Norwegią i Szwecją o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, podpisaną w Kopenhadze dnia 16 marca 1932 r.;

- Umowę między Konfederacją Szwajcarską a Włochami o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, podpisaną w Rzymie dnia 3 stycznia 1933 r.;

- Umowę między Szwecją a Konfederacją Szwajcarską o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i arbitrażowych, podpisaną w Sztokholmie dnia 15 stycznia 1936 r.;

- Umowę między Królestwem Belgii a Austrią o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych dotyczących zobowiązań alimentacyjnych, podpisaną w Wiedniu dnia 25 października 1957 r.;

- Umowę między Konfederacją Szwajcarską a Belgią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i arbitrażowych, podpisaną w Bernie dnia 29 kwietnia 1959 r.;

- Umowę między Republiką Federalną Niemiec a Austrią o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, ugód oraz dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniu dnia 6 czerwca 1959 r.;

- Umowę między Królestwem Belgii a Austrią o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, orzeczeń arbitrażowych oraz dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniu dnia 16 czerwca 1959 r.;

- Umowę między Austrią a Konfederacją Szwajcarską o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, podpisaną w Bernie dnia 16 grudnia 1960 r.;

- Umowę między Norwegią a Zjednoczonym Królestwem o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych, podpisaną w Londynie dnia 12 czerwca 1961 r.;

- Umowę między Zjednoczonym Królestwem a Austrią o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniu dnia 14 lipca 1961 r., wraz z Protokołem zmieniającym, podpisanym w Londynie dnia 6 marca 1970 r.;

- Umowę między Królestwem Niderlandów a Austrią o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych oraz dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Hadze dnia 6 lutego 1963 r.;

- Umowę między Francją a Austrią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniu dnia 15 lipca 1966 r.;

- Umowę między Luksemburgiem a Austrią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Luksemburgu dnia 29 lipca 1971 r.;

- Umowę między Włochami a Austrią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, ugód sądowych oraz aktów notarialnych, podpisaną w Rzymie dnia 16 listopada 1971 r.;

- Umowę między Norwegią a Republiką Federalną Niemiec o wzajemnym uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych i innych dokumentów podlegających wykonaniu w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Oslo dnia 17 czerwca 1977 r.;

- Umowę między Danią, Finlandią, Islandią, Norwegią i Szwecją o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych, podpisaną w Kopenhadze dnia 11 października 1977 r.;

- Umowę między Austrią a Szwecją o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych, podpisaną w Sztokholmie dnia 16 września 1982 r.;

- Umowę między Austrią a Hiszpanią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych, ugód i dokumentów urzędowych podlegających wykonaniu w sprawach cywilnych i handlowych, podpisaną w Wiedniu dnia 17 lutego 1984 r.;

- Umowę między Norwegią a Austrią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych, podpisaną w Wiedniu dnia 21 maja 1984 r. oraz

- Umowę między Finlandią a Austrią o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach cywilnych, podpisaną w Wiedniu dnia 17 listopada 1986 r.

Artykuł  56

Umowy i konwencje wymienione w artykule 55 pozostają w mocy w zakresie zagadnień prawnych, do których nie ma zastosowania niniejsza konwencja.

Pozostają one także w mocy w stosunku do orzeczeń i dokumentów urzędowych wydanych lub sporządzonych przed wejściem w życie niniejszej konwencji.

Artykuł  57

1. Niniejsza konwencja nie narusza konwencji, których Umawiające się Państwa są lub będą stronami i które w sprawach szczególnych regulują jurysdykcję, uznawanie lub wykonywanie orzeczeń.

2. Niniejsza konwencja nie wyłącza tego, aby sąd Umawiającego się Państwa, które jest stroną konwencji, o której mowa w ustępie 1, mógł oprzeć swoją jurysdykcję na takiej konwencji, także wówczas, gdy pozwany ma miejsce zamieszkania na terytorium Umawiającego się Państwa, które nie jest stroną takiej konwencji. W każdym wypadku sąd ten stosuje artykuł 20.

3. Orzeczenia wydane w Umawiającym się Państwie przez sąd, który oparł swoją jurysdykcję na jednej z konwencji, o których mowa w ustępie 1, są uznawane i wykonywane w innych Umawiających się Państwach zgodnie z tytułem III.

4. Poza podstawami przewidzianymi w tytule III, uznania lub wykonania można odmówić, jeżeli państwo wezwane nie jest stroną jednej z konwencji, o których mowa w ustępie 1, i jeżeli osoba, przeciwko której wnosi się o uznanie lub wykonanie, ma miejsce zamieszkania w tym państwie, chyba że orzeczenie może być uznane lub wykonane na mocy innego przepisu prawa państwa wezwanego.

5. Jeżeli państwo pochodzenia i państwo wezwane są stronami jednej z konwencji, o których mowa w ustępie 1, która reguluje warunki uznawania i wykonywania orzeczeń, to obowiązują te warunki. W każdym wypadku mogą być stosowane postanowienia niniejszej konwencji w zakresie postępowania w sprawach o uznanie i wykonanie orzeczeń.

Artykuł  58

(skreślony)

Artykuł  59

Niniejsza konwencja nie stanowi przeszkody, aby Umawiające się Państwo zobowiązało się wobec państwa trzeciego w ramach umowy o uznawaniu i wykonywaniu wyroków do nieuznawania orzeczeń sądów innego Umawiającego się Państwa przeciwko pozwanemu mającemu miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu na terytorium państwa trzeciego, jeżeli orzeczenia w wypadkach określonych w artykule 4 mogą być oparte tylko na podstawach jurysdykcji przewidzianych w artykule 3 ustęp 2.

Jednakże Umawiające się Państwo nie może zobowiązać się wobec państwa trzeciego do nieuznawania orzeczenia wydanego w innym Umawiającym się Państwie przez sąd opierający swą jurysdykcję na istnieniu w tym państwie majątku pozwanego lub na zajęciu przez powoda istniejącego tam majątku:

1. jeżeli powództwo zostało wniesione w celu stwierdzenia lub zgłoszenia prawa własności lub posiadania tego majątku albo w celu otrzymania uprawnienia do rozporządzania nim lub jeżeli powództwo wynika z innego sporu pozostającego w związku z tym majątkiem, lub

2. jeżeli majątek stanowi zabezpieczenie roszczenia, które jest przedmiotem postępowania.

Tytuł  VIII

Postanowienia końcowe

Artykuł  60

Stronami niniejszej konwencji mogą być:

a) państwa, które w chwili otwarcia konwencji do podpisu są członkami Wspólnot Europejskich lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu;

b) państwa, które po otwarciu konwencji do podpisu staną się członkami Wspólnot Europejskich lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu;

c) państwa zaproszone do przystąpienia zgodnie z artykułem 62 ustęp 1 litera b).

Artykuł  61

1. Niniejsza konwencja jest otwarta do podpisu przez państwa członkowskie Wspólnot Europejskich lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.

2. Konwencja wymaga ratyfikacji przez państwa, które ją podpisały. Dokumenty ratyfikacji składa się w Radzie Związkowej Szwajcarii.

3. Konwencja wchodzi w życie pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po dniu, w którym złożą swoje dokumenty ratyfikacji dwa państwa, z których jedno jest członkiem Wspólnot Europejskich, a drugie członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.

4. W stosunku do każdego innego państwa, które podpisało konwencję, wchodzi ona w życie pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po złożeniu przez nie dokumentu ratyfikacji.

Artykuł  62

1. Po wejściu w życie konwencji mogą do niej przystąpić:

a) państwa wymienione w artykule 60 litera b),

b) inne państwa, które na wniosek jednego z Umawiających się Państw skierowany do państwa-depozytariusza zostaną zaproszone do przystąpienia. Państwo-depozytariusz zaprosi zainteresowane państwo do przystąpienia tylko wówczas, jeżeli po przekazaniu treści informacji, które zainteresowane państwo zamierza złożyć zgodnie z artykułem 63, otrzyma zgodę wszystkich państw, które podpisały konwencję, jak również wszystkich Umawiających się Państw wymienionych w artykule 60 litery a) i b).

2. Jeżeli państwo przystępujące pragnie przedstawić oświadczenia dla celów protokołu nr 1, to podejmuje się w związku z tym negocjacje. Konferencję negocjacyjną zwołuje Rada Związkowa Szwajcarii.

3. W stosunku do przystępującego państwa konwencja wchodzi w życie pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po złożeniu przez nie dokumentu przystąpienia.

4. Jednakże w odniesieniu do państwa, o którym mowa w ustępie 1 litera a) lub b), konwencja wchodzi w życie tylko w stosunku do tych Umawiających się Państw, które nie złożyły żadnych zastrzeżeń do przystąpienia przed pierwszym dniem trzeciego miesiąca następującego po złożeniu dokumentu przystąpienia.

Artykuł  63

Każde przystępujące państwo podaje przy składaniu dokumentu przystąpienia informacje niezbędne do stosowania artykułów 3, 32, 37, 40, 41 i 55 niniejszej konwencji i przekaże, w miarę potrzeby, oświadczenia ustalone podczas negocjacji dotyczących protokołu nr 1.

Artykuł  64

1. Niniejsza konwencja jest zawarta na okres wstępny pięciu lat, licząc od dnia jej wejścia w życie zgodnie z artykułem 61 ustęp 3; to samo dotyczy także państw, które później konwencję ratyfikowały lub później do niej przystąpiły.

2. Po upływie wstępnego okresu pięcioletniego obowiązywanie konwencji ulega automatycznemu przedłużaniu na każdy kolejny rok.

3. Po upływie wstępnego okresu pięcioletniego każde Umawiające się Państwo może w każdym czasie wypowiedzieć konwencję, kierując notyfikację do Rady Związkowej Szwajcarii.

4. Wypowiedzenie staje się skuteczne z końcem roku kalendarzowego następującego po upływie sześciu miesięcy od przyjęcia notyfikacji przez Radę Związkową Szwajcarii.

Artykuł  65

Załącznikami do niniejszej konwencji są:

Protokół nr 1 o niektórych zagadnieniach jurysdykcji, postępowania i wykonania,

Protokół nr 2 o jednolitej wykładni konwencji,

Protokół nr 3 o stosowaniu artykułu 57.

Protokoły te stanowią integralną część konwencji.

Artykuł  66

Każde Umawiające się Państwo może wnosić o rewizję niniejszej konwencji. W tym celu Rada Związkowa Szwajcarii zwołuje konferencję w sprawie rewizji w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku o rewizję.

Artykuł  67

Rada Związkowa Szwajcarii zawiadamia państwa, które były reprezentowane na konferencji dyplomatycznej w Lugano, i państwa, które później przystąpiły do konwencji, o:

a) złożeniu każdego dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia;

b) dniu wejścia w życie niniejszej konwencji w stosunku do Umawiających się Państw;

c) każdym wypowiedzeniu otrzymanym zgodnie z artykułem 64;

d) każdym oświadczeniu otrzymanym zgodnie z artykułem Ia protokołu nr 1;

e) każdym oświadczeniu otrzymanym zgodnie z artykułem Ib protokołu nr 1;

f) każdym oświadczeniu otrzymanym zgodnie z artykułem IV protokołu nr 1;

g) każdej informacji otrzymanej zgodnie z artykułem VI protokołu nr 1.

Artykuł  68

Niniejszą konwencję sporządzono w jednym egzemplarzu w językach duńskim, niemieckim, angielskim, fińskim, francuskim, greckim, irlandzkim, islandzkim, włoskim, niderlandzkim, norweskim, portugalskim, szwedzkim i hiszpańskim, przy czym wszystkie czternaście tekstów jest jednakowo autentyczne; składa się go w archiwum Rady Związkowej Szwajcarii, która przekazuje uwierzytelniony odpis rządom państw, które były reprezentowane na konferencji dyplomatycznej w Lugano, oraz rządowi każdego przystępującego państwa.

Na dowód czego niżej podpisani pełnomocnicy złożyli swoje podpisy pod niniejszą konwencją.

Sporządzono w Lugano dnia szesnastego września tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego ósmego roku.

PROTOKÓŁ NR 1

o niektórych zagadnieniach jurysdykcji, postępowania i wykonania Wysokie Umawiające się Strony uzgodniły następujące postanowienia, które dołącza się do konwencji:

Artykuł  I

Każda osoba mająca miejsce zamieszkania w Luksemburgu pozwana przed sąd innego Umawiającego się Państwa na podstawie artykułu 5 punkt 1 może powołać się na brak jurysdykcji tego sądu. Jeżeli pozwany nie wda się w spór, sąd ten stwierdzi z urzędu brak swojej jurysdykcji.

Każda umowa dotycząca jurysdykcji w rozumieniu artykułu 17 jest skuteczna w stosunku do osoby mającej miejsce zamieszkania w Luksemburgu tylko wówczas, gdy osoba ta wyraźnie i jednoznacznie zgodzi się na taką umowę.

Artykuł  Ia

1. Konfederacja Szwajcarska zastrzega sobie prawo oświadczenia, przy składaniu dokumentu ratyfikacji, że orzeczenie wydane w innym Umawiającym się Państwie nie będzie uznane lub wykonane, jeżeli:

a) jurysdykcja sądu, który wydał orzeczenie, opiera się wyłącznie na artykule 5 punkt 1 konwencji;

b) pozwany miał miejsce zamieszkania w Szwajcarii w chwili wszczęcia postępowania; w rozumieniu niniejszego artykułu uważa się, że spółka lub osoba prawna ma swoją siedzibę w Szwajcarii, jeżeli w Szwajcarii ma ona swoją siedzibę statutową i faktyczne centrum działalności; i

c) pozwany sprzeciwia się uznaniu lub wykonaniu orzeczenia w Szwajcarii, o ile nie zrzekł się on ochrony wynikającej z oświadczenia przewidzianego w niniejszym ustępie.

2. Zastrzeżenia niniejszego nie stosuje się, o ile w chwili, w której wnosi się o uznanie lub wykonanie, nastąpiła zmiana artykułu 59 Konstytucji Konfederacji Szwajcarskiej. Rada Związkowa Szwajcarii informuje o takich zmianach państwa-sygnatariuszy i państwa, które przystąpiły do konwencji.

3. Zastrzeżenie niniejsze przestaje obowiązywać w dniu 31 grudnia 1999 r. Może być ono wycofane w każdym czasie.

Artykuł  Ib

Każde Umawiające się Państwo może przez oświadczenie złożone przy składaniu swego dokumentu ratyfikacji lub dokumentu przystąpienia zastrzec prawo, nie naruszając postanowień artykułu 28, do nieuznawania i niewykonywania orzeczeń wydanych w innych Umawiających się Państwach, jeżeli jurysdykcja sądu państwa pochodzenia, wynikająca z artykułu 16 punkt 1 litera b), opiera się wyłącznie na tym, że pozwany ma miejsce zamieszkania w państwie pochodzenia i nieruchomość położona jest na terytorium państwa, które złożyło zastrzeżenie.

Artykuł  II

Nie naruszając bardziej korzystnych przepisów prawa wewnętrznego, osoby mające miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie, które ścigane są z powodu popełnienia przestępstwa nieumyślnego przez sądy karne innego Umawiającego się Państwa, którego nie są obywatelami, mogą być bronione przez osoby tam do tego uprawnione, nawet gdy nie stawiają się osobiście.

Jednakże sąd może nakazać osobiste stawiennictwo; w wypadku niezastosowania się do tego nakazu, orzeczenie, które rozstrzyga o roszczeniu wynikającym ze stosunku z zakresu prawa cywilnego, nie będzie zarówno uznane, jak i wykonane w innych Umawiających się Państwach, jeżeli oskarżony nie mógł się bronić.

Artykuł  III

W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności w państwie wykonania nie można pobierać żadnych opłat skarbowych lub należności ustalanych od wartości przedmiotu sporu.

Artykuł  IV

Pisma sądowe i pozasądowe sporządzone w jednym z Umawiających się Państw, które powinny być doręczone osobie znajdującej się na terytorium innego Umawiającego się Państwa, przekazuje się zgodnie z przepisami konwencji lub porozumień obowiązujących między Umawiającymi się Państwami.

O ile państwo, na którego terytorium powinno nastąpić doręczenie, nie sprzeciwiło się w oświadczeniu skierowanym do Rady Związkowej Szwajcarii, to pisma te mogą być również przesyłane przez urzędników sądowych państwa, w którym zostały sporządzone, bezpośrednio urzędnikom sądowym państwa, na którego terytorium znajduje się osoba, dla której to pismo jest przeznaczone. W takim wypadku urzędnik sądowy państwa pochodzenia przesyła odpis pisma urzędnikowi sądowemu państwa wezwanego, który jest właściwy do przekazania pisma odbiorcy. Przekazanie pisma nastąpi w sposób przewidziany przez prawo państwa wezwanego. Przekazanie stwierdza się zaświadczeniem, które przesyła się bezpośrednio urzędnikowi sądowemu państwa pochodzenia.

Artykuł  V

Jurysdykcja przewidziana w artykule 6 punkt 2 i artykule 10 w sprawach dotyczących powództwa z tytułu rękojmi i gwarancji lub powództwa interwencyjnego nie może być realizowana w Republice Federalnej Niemiec, w Hiszpanii, w Austrii i w Szwajcarii. Każda osoba mająca miejsce zamieszkania w innym Umawiającym się Państwie może być pozwana przed sąd:

- w Republice Federalnej Niemiec na podstawie § 68, 72, 73 i 74 kodeksu postępowania cywilnego dotyczących przypozwania,

- w Hiszpanii na podstawie artykułu 1482 kodeksu cywilnego,

- w Austrii na podstawie § 21 kodeksu postępowania cywilnego dotyczącego przypozwania,

- w Szwajcarii na podstawie odpowiednich przepisów kantonalnych kodeksów postępowania cywilnego dotyczących przypozwania (litis denuntiatio).

Orzeczenia wydane w innych Umawiających się Państwach na podstawie artykułu 6 punkt 2 i artykułu 10 są uznawane i wykonywane w Republice Federalnej Niemiec, w Hiszpanii, w Austrii i w Szwajcarii zgodnie z tytułem III. Skutki, które orzeczenia wydane w tych państwach wywołują na podstawie ustępu 1 wobec osób trzecich, są uznawane również w innych Umawiających się Państwach.

Artykuł  Va

W sprawach alimentacyjnych pojęcie "sąd" obejmuje także duńskie, islandzkie i norweskie organy administracyjne.

W sprawach cywilnych i handlowych pojęcie "sąd" obejmuje także fińskie "ulosotonhaltija/óverexekutor".

Artykuł  Vb

W sporach pomiędzy kapitanem a członkiem załogi statku morskiego zarejestrowanego w Danii, Grecji, Irlandii, Islandii, Norwegii, Portugalii i Szwecji o wynagrodzenia lub inne warunki służby sąd Umawiającego się Państwa bada, czy przedstawiciel dyplomatyczny lub konsularny właściwy dla statku został powiadomiony o sporze. Sąd zawiesza postępowanie do czasu zawiadomienia takiego przedstawiciela. Sąd z urzędu stwierdza brak swej jurysdykcji, jeżeli ten przedstawiciel, po należytym powiadomieniu go, skorzysta z uprawnienia przyznanego mu przez konwencję konsularną lub w wypadku braku takiej konwencji - w dopuszczalnym terminie zgłosi zarzut dotyczący jurysdykcji.

Artykuł  Vc

(skreślony)

Artykuł  Vd

Nie naruszając jurysdykcji Europejskiego Urzędu Patentowego, przewidzianej w Konwencji o przyznawaniu europejskich patentów, podpisanej w Monachium dnia 5 października 1973 r., sądy każdego Umawiającego się Państwa mają, bez względu na miejsce zamieszkania stron, wyłączną jurysdykcję w postępowaniu dotyczącym przyznawania lub ważności europejskiego patentu przyznanego dla tego państwa i który nie jest patentem Wspólnoty na podstawie artykułu 86 Konwencji o patencie europejskim dla Wspólnego Rynku, podpisanej w Luksemburgu dnia 15 grudnia 1975 r.

Artykuł  VI

Umawiające się Państwa przekazują Radzie Związkowej Szwajcarii treść przepisów swego prawa zmieniających przepisy ich prawa wewnętrznego, które są wymienione w niniejszej konwencji, lub zmieniających sądy, które są wymienione w rozdziale 2 tytułu III.

PROTOKÓŁ NR 2

o jednolitej wykładni konwencji

Preambuła

Wysokie Umawiające się Strony,

mając na uwadze artykuł 65 niniejszej konwencji, zważywszy na istotny związek istniejący między niniejszą konwencją i Konwencją Brukselską,

zważywszy, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na podstawie Protokołu z dnia 3 czerwca 1971 r. jest właściwy do dokonywania wykładni Konwencji Brukselskiej,

w pełni świadome orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich dotyczących wykładni Konwencji Brukselskiej, wydanych do chwili podpisania niniejszej konwencji,

zważywszy, że podczas rokowań, które doprowadziły do zawarcia niniejszej konwencji, uwzględniono orzeczenia dotyczące Konwencji Brukselskiej,

pragnąc zapobiec, przy pełnym poszanowaniu niezawisłości sądów, rozbieżnej wykładni i osiągnąć możliwie jednolitą wykładnię postanowień niniejszej konwencji z jednej strony, jak również z drugiej strony postanowień niniejszej konwencji i tych postanowień Konwencji Brukselskiej, które co do swej istoty zostały przejęte przez niniejszą konwencję,

uzgodniły, co następuje:

Artykuł  1

Sądy każdego Umawiającego się Państwa, przy stosowaniu i wykładni postanowień niniejszej konwencji, uwzględniają w należyty sposób zasady wynikające z orzeczeń wydanych przez sądy innych Umawiających się Państw, dotyczących postanowień niniejszej konwencji.

Artykuł  2

1. Umawiające się Strony uzgadniają utworzenie systemu wymiany informacji dotyczących orzeczeń wydanych na podstawie niniejszej konwencji, jak również orzeczeń wydanych na podstawie Konwencji Brukselskiej. System ten obejmuje:

- przekazywanie organowi centralnemu przez właściwe organy orzeczeń sądów ostatniej instancji i Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, jak również innych szczególnie ważnych, prawomocnych orzeczeń wydanych na podstawie niniejszej konwencji lub Konwencji Brukselskiej;

- klasyfikację tych orzeczeń przez organ centralny, w miarę konieczności łącznie z opracowywaniem i publikowaniem tłumaczeń i streszczeń;

- przekazywanie przez organ centralny odpowiednich dokumentów właściwym organom krajowym wszystkich państw-sygnatariuszy i wszystkich państw, które przystąpiły do konwencji, jak również do Komisji Wspólnot Europejskich.

2. Organem centralnym jest Rejestrator Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.

Artykuł  3

1. W celu realizacji niniejszego protokołu powołuje się Stały Komitet.

2. Komitet składa się z przedstawicieli wyznaczonych przez każde państwo-sygnatariusza i każde państwo, które przystąpiło do konwencji.

3. Wspólnoty Europejskie (Komisja, Trybunał Sprawiedliwości i Sekretariat Generalny Rady) i Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu mogą brać udział w posiedzeniach w charakterze obserwatorów.

Artykuł  4

1. Na wniosek Umawiającej się Strony depozytariusz niniejszej konwencji zwołuje posiedzenia Komitetu w celu wymiany poglądów w sprawie funkcjonowania konwencji, w szczególności zaś w sprawach:

- rozwoju orzecznictwa przekazywanego na podstawie artykułu 2 ustęp 1 tiret pierwsze,

- stosowania artykułu 57 niniejszej konwencji.

2. Na podstawie wymiany poglądów Komitet może także zbadać, czy zachodzi potrzeba rewizji niniejszej konwencji w zakresie poszczególnych zagadnień, i może wydawać odpowiednie zalecenia.

PROTOKÓŁ NR 3

o stosowaniu artykułu 57

Wysokie Umawiające się Strony uzgodniły, co następuje:

1. Dla celów niniejszej konwencji, postanowienia, które w stosunku do poszczególnych zagadnień regulują jurysdykcję, uznawanie lub wykonywanie orzeczeń i które są lub będą w przyszłości zawarte w aktach prawnych instytucji Wspólnot Europejskich, traktuje się w taki sam sposób, jak konwencje wymienione w artykule 57 ustęp 1.

2. Jeżeli Umawiające się Państwo uważa, że postanowienie zawarte w akcie prawnym instytucji Wspólnot Europejskich nie jest zgodne z konwencją, to Umawiające się Państwa rozważą niezwłocznie zmianę konwencji zgodnie z artykułem 66, nie naruszając procedury przewidzianej w protokole nr 2.

Po zapoznaniu się z powyższą konwencją, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:

- została ona uznana za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych,

- jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, z zastrzeżeniem złożonym na podstawie artykułu Ib Protokołu nr 1 do powyższej konwencji,

- będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

Dano w Warszawie dnia 26 sierpnia 1999 r.

• Identyfikator: Dz.U.2000.10.132
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych. Lugano.1988.09.16.
• Data aktu: 16/09/1988
• Data ogłoszenia: 18/02/2000
• Data wejścia w życie: 01/02/2000