Prawo lokalowe.

USTAWA

z dnia 10 kwietnia 1974 r.

Prawo lokalowe. ^*

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Zmiany niniejszej ustawy, wprowadzone przez art. 36 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U.94.85.388), nie zostały naniesione na tekst, gdyż data wejścia tych zmian jest późniejsza niż data utraty mocy przez niniejszą ustawę.

..................................................

Rozdział  1

Przepisy ogólne.

Art.  1. 

Ustawa niniejsza, zwana dalej "ustawą", określa ogólne zasady zaspokajania potrzeb mieszkaniowych ludności i wraz z przepisami Kodeksu cywilnego w zakresie najmu - reguluje stosunki prawne związane z zajmowaniem i używaniem lokali oraz budynków.

Art.  2.  ¹

1. Przepisom ustawy nie podlegają:

1) pokoje dzienne wynajmowane w hotelach, pensjonatach i innych zakładach noclegowych,

2) lokale w nie podlegających podatkowi od nieruchomości lub zwolnionych od tego podatku budynkach gospodarstw rolnych indywidualnych, spółdzielni produkcji rolnej albo spółdzielni kółek rolniczych; lokale w tych budynkach mogą być jednak przydzielone na pomieszczenia zastępcze dla osób pozbawionych mieszkań wskutek klęski żywiołowej (huraganu, powodzi) lub pożaru,

3) lokale w budynkach znajdujących się w zarządzie organów kwaterunkowych wojska oraz lokale przekazane wojsku na zakwaterowanie stałe Sił Zbrojnych,

4) domy letniskowe.

2. Przepisom ustawy nie podlegają także, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 6-8, art. 36 ust. 6 oraz art. 54 ust. 3 i 4, garaże i lokale użytkowe.

Art.  3. 

1. Domem jednorodzinnym jest dom mieszkalny, jak również samodzielna część domu bliźniaczego lub szeregowego, przeznaczony do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych właściciela i jego bliskich, chociażby oprócz lokalu mieszkalnego obejmował również lokal użytkowy.

2. 2  Małym domem mieszkalnym jest budynek obejmujący samodzielne lokale mieszkalne, których własność została lub może zostać wyodrębniona na rzecz różnych osób.

3. Domem mieszkalno-pensjonatowym jest budynek, w którym nie więcej niż połowa powierzchni użytkowej służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych właściciela lub jego bliskich, a pozostała część jest przeznaczona na prowadzenie pensjonatu.

4. Domem letniskowym jest budynek położony na terenie wsi lub w rejonie przeznaczonym na cele rekreacyjne ludności, służący właścicielowi i jego bliskim do wypoczynku. Ta sama osoba oraz małżonkowie mogą posiadać tylko jeden dom letniskowy.

5. 3  Wielkość domów i lokali wymienionych w ust. 1-4 określi Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w drodze rozporządzenia. Wielkość ta może być ustalona niżej od określonej w przepisach obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy.

Art.  4. 

1. W domach stanowiących własność Państwa może nastąpić wyodrębnienie własności wszystkich lub niektórych samodzielnych lokali mieszkalnych, jeżeli własność poszczególnych lokali zostanie przeniesiona na rzecz osób fizycznych.

2. 4  Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa ustali w drodze rozporządzenia warunki wyodrębniania własności poszczególnych lokali w domach wielomieszkaniowych nie stanowiących własności Państwa oraz warunki i tryb przeniesienia na rzecz osób fizycznych własności lokali w tych domach, a także obowiązki właścicieli lokali i zarządców budynków w zakresie eksploatacji i remontów.

Art.  5. 

1. Za lokal mieszkalny uważa się samodzielny lokal mieszkalny, jak też jego część obejmującą co najmniej 1 pokój o powierzchni nie mniejszej niż 10 m², jeżeli jest ona odrębnym przedmiotem najmu.

2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym jest wydzielony trwałymi ścianami w obrębie budynku zespół izb łącznie z pomieszczeniami pomocniczymi, w którym zamieszkiwanie nie wymaga korzystania z pomieszczeń znajdujących się w innym lokalu.

3. 5  Za lokal użytkowy uważa się samodzielny lokal lub jego część, wykorzystywane na cele inne niż mieszkalne. Nie uważa się za lokal użytkowy pracowni wykorzystywanej przez twórcę do prowadzenia działalności twórczej w dziedzinie kultury i sztuki, jeżeli jest ona połączona z mieszkaniem twórcy albo jeżeli twórca nie ma w danej miejscowości samodzielnego mieszkania, umożliwiającego prowadzenie działalności twórczej. Do pracowni, o których mowa w zdaniu drugim, stosuje się przepisy dotyczące lokali mieszkalnych.

Art.  6. 

1. Zamienny lokal mieszkalny powinien:

1) nadawać się do zamieszkania ze względu na stan techniczny,

2) mieć nie gorsze wyposażenie techniczne niż lokal dotychczas zajmowany,

3) 6  odpowiadać pod względem powierzchni mieszkalnej dotychczasowemu lokalowi, nie może jednak przekraczać obowiązujących norm zaludnienia,

4) znajdować się w tej samej miejscowości, w której jest położony lokal dotychczas zajmowany,

5) być lokalem samodzielnym, jeżeli lokal dotychczas zajmowany jest samodzielny.

2. Od wymagań wymienionych w ust. 1 pkt 2-5 można odstąpić za zgodą osoby przekwaterowywanej.

3. W przypadku przekwaterowania osoby nie uprawnionej z mieszkania zakładowego w budynku położonym na terenie gminy lokal zamienny:

1) może być wyposażony w urządzenia ogrzewcze inne niż ogrzewanie centralne, chociażby lokal zajmowany dotychczas, położony w tej miejscowości, był wyposażony w ogrzewanie centralne,

2) może być przydzielony w miejscowości pobliskiej, w przypadku braku możliwości przydzielenia takiego lokalu w tej samej miejscowości - o ile nie pogorszy to nadmiernie sytuacji osób przekwaterowywanych.

4. 7  (skreślony).

Art.  7.  ⁸

1. Zastępcze pomieszczenie mieszkalne, zwane dalej "pomieszczeniem zastępczym", powinno:

1) nadawać się do zamieszkania ze względu na stan techniczny oraz mieć dostęp do źródła zaopatrzenia w wodę i do ustępu, chociażby urządzenia te znajdowały się poza budynkiem,

2) zapewniać co najmniej 5 m² powierzchni mieszkalnej na jedną osobę,

3) znajdować się w tej samej miejscowości lub pobliskiej, jeżeli zamieszkanie w tej miejscowości nie pogorszy nadmiernie warunków życia osób przekwaterowywanych.

2. Od wymagań określonych w ust. 1 pkt 3 można odstąpić za zgodą osoby przekwaterowywanej.

3. Nie może być przeznaczony na pomieszczenie zastępcze samodzielny lokal o powierzchni mieszkalnej przekraczającej 7 m² na jedną osobę uprawnioną, jeżeli jest wyposażony co najmniej w trzy elementy techniczne mające wpływ na wysokość czynszu.

4. Przy przydziale pomieszczeń zastępczych nie stosuje się w zakresie norm zaludnienia przepisów art. 37 ust. 1 i 2; do pomieszczeń tych nie stosuje się również przepisów art. 39 ust. 1 i art. 47 ust. 3.

Art.  8.  ⁹

1. Koszty przeprowadzki do lokalu zamiennego oraz do pomieszczenia zastępczego przewidzianego na czas naprawy zajmowanego lokalu i z takiego pomieszczenia ponosi jednostka organizacyjna lub osoba, na której wniosek następuje przekwaterowanie, a do pomieszczenia zastępczego przewidzianego z innych przyczyn - osoba podlegająca przekwaterowaniu.

2. Przez koszty przeprowadzki rozumie się koszt transportu ruchomości oraz w szczególnie uzasadnionych przypadkach koszty przeniesienia i zainstalowania telefonu oraz innych urządzeń zainstalowanych przez najemcę w dotychczas zajmowanym przez niego lokalu.

Art.  9.  ¹⁰

1. Do osób bliskich najemcy należą jego wstępni, zstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, powinowaci w tej samej linii lub stopniu, osoby przysposobione oraz ich małżonkowie i zstępni, osoby przysposabiające, osoby małoletnie przyjęte na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego na wychowanie oraz osoby pozostające faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim.

2. Na równi z osobami bliskimi traktuje się osoby wykonujące opiekę nad najemcą na podstawie umowy o jej sprawowanie, określającej wzajemne prawa i obowiązki stron i zawartej za zgodą terenowego organu administracji państwowej ¹¹ . Zgoda lub odmowa wyrażenia zgody następuje w formie decyzji administracyjnej po zasięgnięciu opinii zespołu opieki zdrowotnej właściwego dla miejsca zamieszkania najemcy oraz opinii wynajmującego. Odmowa wyrażenia zgody może nastąpić w szczególności w razie ustalenia, że nie zachodzi potrzeba zapewnienia najemcy opieki ze strony osoby nie należącej do kręgu osób bliskich lub że kandydat na opiekuna nie daje rękojmi należytego sprawowania opieki albo gdy zamieszkanie opiekuna z najemcą spowodowałoby zagęszczenie lokalu poniżej 5 m² powierzchni mieszkalnej na jedną osobę.

3. W razie rażącego i uporczywego niewykonywania opieki, o której mowa w ust. 2, terenowy organ administracji państwowej ¹²  wydaje decyzję o cofnięciu zgody; w takim przypadku osoba sprawująca opiekę nie może być traktowana na równi z osobą bliską najemcy.

Rozdział  2

Najem lokali i budynków

Art.  10. 

1. Najem lokalu lub budynku wynika z umowy najmu albo z ostatecznej decyzji administracyjnej o przydziale lokalu lub budynku.

2. Jeżeli najem wynika z decyzji o przydziale, strony powinny określić na piśmie przedmiot i warunki najmu.

3. Małżonkowie wspólnie zajmujący lokal mieszkalny są z mocy prawa najemcami tego lokalu, chociażby umowa najmu została zawarta tylko przez jednego z nich lub przydział lokalu pozostającego w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej nastąpił na rzecz jednego z małżonków.

Art.  11.  ¹³

 Przy nawiązaniu stosunku najmu strony sporządzają pisemny protokół, określający stopień zużycia elementów wyposażenia technicznego lokalu.

Art.  12.  ¹⁴

1. Wynajmujący jest obowiązany oddać najemcy do używania lokal lub budynek wraz z pomieszczeniami przynależnymi. Wynajmujący jest też obowiązany do zapewnienia sprawnego działania istniejących urządzeń technicznych w budynku, umożliwiających najemcy korzystanie z oświetlenia i ogrzewania lokalu, ciepłej i zimnej wody, dźwigów, zbiorczej anteny telewizyjnej i innych urządzeń.

2. W razie oddania w najem lokalu opróżnionego przez dotychczasowego najemcę, wynajmujący jest obowiązany wymienić elementy wyposażenia technicznego, jeżeli znajdujące się w lokalu nie nadają się do dalszej eksploatacji wskutek ich zużycia.

3. Wynajmującego, poza obowiązkami określonymi w ust. 1 i 2 oraz w przepisach Kodeksu cywilnego o najmie, obciążają w szczególności obowiązki:

1) 15  utrzymania w należytym stanie, porządku i czystości pomieszczeń oraz urządzeń budynku służących do wspólnego użytku mieszkańców, a także jego otoczenia,

2) dokonywania napraw budynku, jego pomieszczeń i urządzeń wymienionych w pkt 1 oraz przywrócenia poprzedniego stanu budynku uszkodzonego niezależnie od przyczyn, z tym że najemcę obciąża obowiązek pokrycia szkód powstałych z jego winy,

3) dokonywania napraw lokalu, napraw lub wymiany instalacji i elementów wyposażenia technicznego w tym lokalu, w zakresie nie obciążającym najemcy, a zwłaszcza:

a) napraw i wymiany wewnętrznej instalacji wodociągowej, gazowej i ciepłej wody - bez urządzeń odbiorczych, a także napraw i wymiany instalacji kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania wraz z grzejnikami, instalacji elektrycznej, telefonicznej oraz zbiorczej anteny satelitarnej - z wyjątkiem osprzętu,

b) wymiany pieców ogrzewczych, stolarki okiennej i drzwiowej oraz podłóg, posadzek i wykładzin podłogowych, a także tynków w lokalu,

4) stosowania środków przewidzianych w odrębnych przepisach, w szczególności wobec administratorów i dozorców zaniedbujących obowiązki utrzymania w należytym stanie, porządku i czynności pomieszczeń oraz urządzeń budynku służących do wspólnego użytku mieszkańców, a także jego otoczenia,

5) zasięgania opinii organów samorządu mieszkańców przed dokonywaniem zmian przeznaczenia pomieszczeń w budynku służącym do wspólnego użytku mieszkańców oraz jego otoczenia.

4. Przy sprawowaniu zarządu budynkiem wynajmujący jest obowiązany współdziałać z organami samorządu mieszkańców; zakres tego współdziałania ustalają właściwe rady narodowe stopnia podstawowego ¹⁶ .

5. Wynajmujący będący jednostką gospodarki uspołecznionej jest obowiązany na zlecenie najemcy oraz na jego koszt wykonać roboty i wymiany obciążające najemcę zgodnie z art. 13 ust. 2.

6. 17  Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa określi, w drodze rozporządzenia, zakres, tryb i zasady udzielania bezzwrotnej pomocy finansowej na bieżące utrzymanie budynków mieszkalnych stanowiących własność osób fizycznych, w części lub w całości zajmowanych przez najemców opłacających czynsz najmu według stawek określonych przez Radę Ministrów.

Art.  13.  ¹⁸

1. Najemca lokalu, opłacający czynsz najmu według stawek określonych przez Radę Ministrów, jest obowiązany utrzymywać zajmowany lokal i przynależne do niego pomieszczenia we właściwym stanie sanitarnym i technicznym.

2. Najemcę, poza obowiązkami określonymi w ust. 1 oraz w przepisach Kodeksu cywilnego o najmie, obciążają następujące obowiązki:

1) konserwacja i naprawa podłóg, posadzek, wykładzin podłogowych oraz naprawa ściennych okładzin ceramicznych, szklanych i innych w kuchni i pomieszczeniach sanitarnych,

2) dokonywanie wszelkich napraw okien i drzwi oraz mebli wbudowanych w lokalu, jak również wymiana tych mebli,

3) konserwacja, naprawa i wymiana trzonów kuchennych, kuchni i grzejników wody przepływowej (gazowych, elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wanien, brodzików, mis klozetowych, bidetów, urządzeń płuczących wraz z kompletnym wyposażeniem, zlewów, zlewozmywaków i umywalek wraz z syfonami, bateriami i zaworów czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które jest wyposażony lokal,

4) usuwanie uszkodzeń bądź wymiana zużytych elementów pieców węglowych i akumulacyjnych,

5) naprawa etażowego centralnego ogrzewania, a w przypadku gdy nie zostało ono zainstalowane na koszt wynajmującego - także jego wymiana, jeżeli w lokalu znajduje się inne sprawnie działające urządzenie ogrzewcze,

6) naprawa i wymiana osprzętu oraz zabezpieczeń instalacji elektrycznej w lokalu, bez wymiany przewodów,

7) naprawa i wymiana osprzętu zbiorczej anteny telewizyjnej w lokalu,

8) usuwanie niedrożności przewodów odpływowych od urządzeń sanitarnych lokalu do pionów zbiorczych,

9) odnawianie lokalu i przynależnych do niego pomieszczeń w okresach gwarantujących utrzymywanie lokalu i przynależnych pomieszczeń w należytej czystości i we właściwym stanie technicznym poprzez:

a) malowanie sufitów, malowanie (tapetowanie) ścian oraz naprawę uszkodzeń tynków,

b) malowanie olejne drzwi i okien od strony wewnętrznej, mebli wbudowanych, urządzeń kuchennych, sanitarnych oraz ogrzewczych w celu zabezpieczenia ich przed korozją.

3. Do napraw, o których mowa w ust. 2 pkt 1-8, nie zalicza się napraw polegających na usuwaniu usterek wynikłych z wykonawstwa budowlanego lub wad urządzeń i materiałów budowlanych.

4. Naprawy i odnawianie lokalu w budynku wpisanym do rejestru zabytków mogą być wykonywane po uzyskaniu zezwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.

5. Najemca lokalu poza naprawami wymienionymi w ust. 2 jest obowiązany także do naprawiania szkód powstałych z jego winy.

6. Po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu najemca jest obowiązany:

1) odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw,

2) zwrócić wynajmującemu równowartość zużytych elementów wyposażenia technicznego, wymienionych w ust. 2 pkt 3, które znajdowały się w lokalu w chwili wydania go najemcy; jeżeli najemca w okresie najmu dokonał wymiany niektórych elementów tego wyposażenia - przysługuje mu zwrot kwoty odpowiadającej różnicy ich wartości pomiędzy stanem istniejącym w dniu objęcia lokalu oraz w dniu jego opróżnienia.

7. Obowiązki w zakresie utrzymywania lokalu, budynku i pomieszczeń przynależnych, nie wymienione w ust. 1 i 2, obciążają wynajmującego.

8. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób wykonania przez najemcę obowiązków, o których mowa w ust. 6, oraz tryb i zakres wzajemnych rozliczeń między wynajmującym i najemcą.

Art.  14. 

1. Czynsz najmu lokalu strony ustalają według obowiązujących stawek miesięcznych przewidzianych za 1 m² powierzchni użytkowej lokalu.

2. Czynsz najmu:

1) w domach spółdzielni mieszkaniowych,

2) 19  w domach jednorodzinnych i lokalach mieszkalnych zamieszkiwanych co najmniej w części przez właścicieli lub ich osoby bliskie w rozumieniu art. 9 ust. 1, a także lokali oddanych w najem na podstawie art. 33 ust. 3,

3) w domach mieszkalno-pensjonatowych, jeżeli właściciel, jego pełnoletnie dzieci lub rodzice mieszkają w tym domu i prowadzą w nim pensjonat,

3a) 20  (skreślony),

4) 21  (skreślony),

oraz czynsz podnajmu strony ustalają na podstawie wzajemnego porozumienia.

3. 22  (skreślony).

Art.  15.  ²³

1. 24  Oprócz czynszu najemca jest obowiązany do uiszczania opłat za świadczenia uzyskiwane od wynajmującego, według stawek określonych w odrębnych przepisach lub w umowie najmu, a w szczególności za dostarczanie zimnej i ciepłej wody, korzystanie z centralnego ogrzewania oraz ze zbiorczej anteny telewizyjnej.

2. W razie zwłoki w uiszczaniu czynszu i opłat najemca jest obowiązany zapłacić odsetki.

3. Najemca zajmujący lokal w budynku pozostającym w zarządzie lub użytkowaniu jednostki gospodarki uspołecznionej albo w budynku, w którym najem lokali mieszkalnych następuje na podstawie decyzji o przydziale, jest obowiązany do wpłacenia kaucji zabezpieczającej pokrycie należności wynajmującego z tytułu najmu lokalu, istniejących w dniu jego opróżnienia. Kaucja ta nie może przekraczać 50-krotnej miesięcznej stawki czynszu i podlega oprocentowaniu, którego wysokość ustala Prezes Narodowego Banku Polskiego.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, stawki czynszu najmu, wysokości ich zniżek i podwyżek, wysokość odsetek za zwłokę i warunki ich pobierania, właściwość organów i tryb postępowania w tych sprawach, a także sposób gospodarowania wpływami z czynszu i środkami otrzymywanymi na remonty budynków oraz sprawowania kontroli ich zużycia. W tym samym trybie Rada Ministrów określi podwyższone stawki czynszu najmu za mieszkania zakładowe zajmowane przez najemców, z którymi stosunek pracy został rozwiązany, a którym nie przysługuje prawo do lokalu zamiennego.

5. 25  (skreślony).

6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wysokość kaucji, zasady zwalniania od obowiązku jej wpłacania w całości lub części oraz tryb jej pobierania i zwrotu.

Art.  16. 

1. Czynsz najmu jest płatny miesięcznie z góry do dnia 10 każdego miesiąca, natomiast inne opłaty są płatne miesięcznie z dołu.

2. Za zapłatę czynszu najmu i opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale mieszkający z nim jego pełnoletni bliscy.

Art.  17.  ²⁶

1. Osoby korzystające bez tytułu prawnego z lokalu, do którego miałyby zastosowanie stawki czynszu określone przez Radę Ministrów, opłacają wynagrodzenie miesięczne według tych stawek podwyższonych o 200%; nie dotyczy to osób uprawnionych do lokalu zamiennego, które opłacają wynagrodzenie w wysokości czynszu określonego dla tego lokalu.

2. Osoby, które utraciły tytuł prawny do zajmowanego lokalu na podstawie wypowiedzenia przez zakład pracy, decyzji administracyjnej albo orzeczenia sądowego lub arbitrażowego, opłacają wynagrodzenie miesięczne od dnia ustania stosunku najmu do dnia opróżnienia lokalu.

3. Osoby, które zajęły lokal bez tytułu prawnego, opłacają wynagrodzenie miesięczne za ten lokal od dnia jego zajęcia do dnia opróżnienia lokalu.

4. W razie zwłoki w uiszczaniu wynagrodzenia, osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane zapłacić odsetki.

5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania w sprawach ustalania i pobierania wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, a także może podwyższać wysokość stawek czynszu przyjmowanych do obliczenia tego wynagrodzenia, nie więcej jednak niż o 400%.

Art.  18.  ²⁷

 Spory w sprawach dotyczących wysokości czynszu ustalanego według stawek określonych przez Radę Ministrów, kaucji oraz wynagrodzeń za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego rozstrzygają w formie decyzji terenowe organy administracji państwowej o właściwości szczególnej ²⁸  do spraw gospodarki mieszkaniowej stopnia podstawowego.

Art.  19.  ²⁹

1. Należności państwowe z tytułu najmu lokali przypadające od osób fizycznych i prawnych nie będących jednostkami gospodarki uspołecznionej, nie uiszczone w terminie płatności, podlegają wraz z odsetkami za zwłokę i kosztami egzekucyjnymi przymusowemu ściągnięciu w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji.

2. Należnościami, o których mowa w ust. 1 są:

1) czynsz najmu,

2) opłaty za uzyskiwane od wynajmującego świadczenia wymienione w art. 15 ust. 1,

3) kaucja, o której mowa w art. 15 ust. 3.

3. Przymusowemu ściągnięciu w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji podlega także zaległe wynagrodzenie za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego wraz z odsetkami i kosztami egzekucyjnymi.

Art.  20.  ³⁰

1. W razie nieuiszczenia w terminie należności, o których mowa w art. 19, zarządca budynku doręcza zobowiązanemu wykaz zaległych należności wraz z upomnieniem o ich zapłatę.

2. Zobowiązany może w terminie miesięcznym od dnia doręczenia wykazu zaległych należności wnieść do sądu pozew o ustalenie, że należność w całości lub w części nie istnieje albo uległa przedawnieniu; obowiązek udowodnienia należności spoczywa na zarządcy budynku. Wniesienie pozwu wstrzymuje postępowanie egzekucyjne.

3. W razie wniesienia pozwu w terminie określonym w ust. 2, wykaz zaległych należności staje się tytułem egzekucyjnym.

Art.  21.  ³¹

1. Jeżeli najemca dokonał w lokalu ulepszenia przez założenia instalacji wymienionych w art. 12 ust. 3 pkt 3 lit. a), których istnienie ma wpływ na wysokość czynszu najmu, wynajmujący może zwrócić najemcy wartość ulepszenia i podwyższyć odpowiednio czynsz; w razie niezwrócenia wartości ulepszenia, najemca opłaca czynsz nie podwyższony.

2. Ulepszeniem w rozumieniu ust. 1 jest założenie w lokalu dodatkowej instalacji lub przedłużenie istniejącej do pomieszczenia dotychczas nie wyposażonego w taką instalację.

3. W razie rozwiązania stosunku najmu lokalu ulepszonego na koszt najemcy, wynajmujący może żądać usunięcia ulepszenia i przywrócenia stanu poprzedniego, jeżeli nie naruszy to substancji lokalu, albo zatrzymać ulepszenie za zwrotem jego wartości w dniu opróżnienia lokalu. Wynajmujący nie może jednak domagać się usunięcia ulepszenia, jeżeli najemca pozostawia je w lokalu bez żądania zwrotu jego wartości.

4. Nie dokonuje się rozliczeń z tytułu ulepszenia lokalu przez najemcę, jeżeli rozwiązanie stosunku najmu nastąpiło w związku z przeznaczeniem budynku do rozbiórki. W takim przypadku najemcy przysługuje prawo usunięcia ulepszeń dokonanych na jego koszt.

Art.  22. 

Założenie na budynku reklamy wymaga zgody właściciela (zarządcy), który ma prawo żądać odpowiedniej opłaty za założenie reklamy oraz opłat miesięcznych za korzystanie z niej, w wysokości ustalonej w drodze wzajemnego porozumienia stron.

Art.  23.  ³²

1. Najemca jest obowiązany w terminie z nim uzgodnionym udostępnić lokal wynajmującemu w celu dokonania:

1) okresowego, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, doraźnego przeglądu stanu wyposażenia technicznego oraz ustalenia zakresu prac wymagających wykonania w lokalu,

2) obciążających najemcę niezbędnych napraw lub wymiany elementów wyposażenia technicznego lokalu zgodnie z art. 13, jeżeli najemca, pomimo uprzedniego wezwania, nie dokona tego w terminie wyznaczonym przez wynajmującego.

2. Jeżeli lokal lub budynek wymaga napraw obciążających wynajmującego, wynajmujący zawiadamia najemcę z odpowiednim wyprzedzeniem o terminie ich wykonania, a najemca jest obowiązany udostępnić mu lokal lub budynek w celu wykonania napraw; po zakończeniu naprawy wynajmujący jest obowiązany doprowadzić lokal (budynek) lub jego część do stanu, w jakim znajdował się on w chwili udostępnienia. Najemcy przysługuje stosunkowa obniżka czynszu za czas, w którym nie mógł on w pełni korzystać z lokalu (budynku) lub jego części.

3. Właściciel lokalu w domu wielomieszkaniowym zarządzanym przez państwową jednostkę organizacyjną jest obowiązany udostępnić lokal w celu dokonania napraw obciążających zarządzającego.

4. Jeżeli rodzaj naprawy tego wymaga, najemca powinien opróżnić lokal (budynek) i przenieść się na koszt wynajmującego do dostarczonego mu lokalu zamiennego, a w razie niemożności dostarczenia takiego lokalu - do pomieszczenia zastępczego na czas naprawy ściśle oznaczony i podany do wiadomości najemcy.

5. W razie odmowy udostępnienia lub opróżnienia lokalu (budynku) sprawę rozstrzyga terenowy organ administracji państwowej ³³  .

6. W razie konieczności natychmiastowego usunięcia awarii grożącej bezpośrednio powstaniem znacznych szkód w budynku, najemca jest obowiązany na żądanie wynajmującego lub zarządcy budynku do niezwłocznego udostępnienia lokalu. Jeżeli najemca odmawia udostępnienia lokalu lub jest nieobecny, wynajmujący albo zarządca budynku ma prawo wejść do lokalu, w razie potrzeby w obecności funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej. W takim przypadku przepisy art. 43, 49, 51, 114 i 145 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 24, poz. 151, z 1975 r. Nr 16, poz. 91 oraz z 1982 r. Nr 30, poz. 210 i Nr 45, poz. 289) stosuje się odpowiednio.

7. W razie otwarcia lokalu pod nieobecność najemcy, wynajmujący lub zarządca budynku jest obowiązany do zabezpieczenia tego lokalu i znajdującego się w nim mienia - do czasu przybycia najemcy.

8. Przepisy ust. 6 i 7 stosuje się odpowiednio również do właścicieli lokali w domach wielomieszkaniowych zarządzanych przez państwowe jednostki organizacyjne oraz do osób zajmujących lokale w domach spółdzielni mieszkaniowych.

9. Lokal zamienny lub pomieszczenie zastępcze dostarcza wynajmujący; gdy lokal został przydzielony przez terenowy organ administracji państwowej, lokal zamienny względnie pomieszczenie zastępcze dostarcza ten organ.

10. W razie naprawy najemca opłaca czynsz i opłaty tylko za pomieszczenie zastępcze.

Art.  24.  ³⁴

1. Osoby zajmujące lokale w budynkach mieszkalnych są obowiązane stosować się do zasad (regulaminów) porządku domowego.

2. Właściwa rada narodowa stopnia podstawowego ³⁵  uchwala zasady porządku domowego.

3. Regulaminy porządku domowego w budynkach mieszkalnych stanowiących własność społeczną ustalają, po zasięgnięciu opinii organów samorządu mieszkańców, jednostki organizacyjne, w których władaniu znajdują się te budynki.

Art.  25.  ³⁶

1. Budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami, związanymi z wykonywaniem zarządu i eksploatacją budynków mieszkalnych, stanowiącymi w całości lub części własność Państwa i nie przejętymi w zarząd przez właścicieli lokali w danym budynku, wraz z przynależnymi gruntami, które nie zostały oddane w zarząd lub użytkowanie, zarządzają terenowe organy administracji państwowej o właściwości szczególnej ³⁷  do spraw gospodarki mieszkaniowej stopnia podstawowego lub utworzone w tym celu przedsiębiorstwa bądź inne państwowe jednostki organizacyjne.

2. Terenowy organ administracji państwowej ³⁸ , o którym mowa w ust. 1, może orzec o przejęciu w zarząd swój lub jednostek określonych w ust. 1 domów wielomieszkaniowych, zabudowań gospodarczych i urządzeń, wraz z gruntami niezbędnymi do prawidłowego gospodarowania tymi obiektami, a nie stanowiących własności jednostek gospodarki uspołecznionej:

1) na wniosek właściciela,

2) jeżeli zarząd budynkiem nie jest przez właściciela w ogóle sprawowany,

3) jeżeli właściciel nie sprawuje zarządu w sposób zapewniający utrzymanie budynku w należytym stanie.

3. Przejęcie, o którym mowa w ust. 2, może nastąpić w odniesieniu do domów jednorodzinnych i małych domów mieszkalnych:

1) na wniosek właściciela,

2) jeżeli właściciele lub ich osoby bliskie w rozumieniu w art. 9 ust. 1 w nich nie zamieszkują i jeżeli zarząd nie jest przez właściciela w ogóle sprawowany.

4. Naprawy i modernizacje budynków przejętych w zarząd poza naprawami bieżącymi, przeprowadza się na zasadach określonych w przepisach o remontach i odbudowie oraz o wykańczaniu budowy i nadbudowie budynków.

5. Właściciele i zarządcy domów nie stanowiących własności jednostek gospodarki uspołecznionej mogą tworzyć lokalne zrzeszenia posiadające osobowość prawną, których zadaniem jest prowadzenie w imieniu swych członków administracji nieruchomości oraz reprezentowanie ich w tym zakresie. Zrzeszenia mogą utworzyć Krajową Komisję Współpracy.

Art.  26.  ³⁹

 Minister Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej ustali w drodze rozporządzenia:

1) warunki przejmowania budynków nie stanowiących własności jednostek gospodarki uspołecznionej w zarząd organów, o których mowa w art. 25 ust. 1, właściwość organów do wydawania decyzji w tych sprawach oraz obowiązki i uprawnienia stron,

2) 40  (skreślony),

3) 41  (skreślony).

Rozdział  3

Szczególny tryb najmu lokali i budynków

Art.  27. 

1. W miejscowościach, w których występują trudności w zaspokajaniu potrzeb lokalowych w drodze umów najmu, może być wprowadzony najem lokali i budynków na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale. Stosowanie takiego trybu najmu powinno być zniesione, gdy ustaną przyczyny jego wprowadzenia.

2. Wprowadzenie lub zniesienie najmu lokali i budynków na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale następuje w drodze uchwały właściwej rady narodowej miasta lub gminy ⁴² . Uchwała wymaga zatwierdzenia przez radę narodową wyższego stopnia, chyba że podjęła ją rada narodowa miasta stopnia wojewódzkiego.

3. Uchwała o wprowadzeniu lub zniesieniu najmu lokali i budynków na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale podlega ogłoszeniu w dzienniku urzędowym właściwej wojewódzkiej rady narodowej (rady narodowej miasta stopnia wojewódzkiego) ⁴³ .

4. 44  Od dnia wejścia w życie na danym terenie uchwały wymienionej w ust. 2 obejmowanie lokali w najem na tych terenach następuje na podstawie decyzji o przydziale lokalu lub budynku.

Art.  28. 

1. 45  Ta sama osoba bądź małżonkowie nie mogą zajmować dwóch lub więcej lokali mieszkalnych, jeżeli przynajmniej jeden z lokali znajduje się w budynku położonym w miejscowości, w której obowiązuje najem na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, lub w budynku położonym w innej miejscowości i pozostającym w zarządzie lub użytkowaniu jednostki gospodarki uspołecznionej.

2. W razie naruszenia przepisu ust. 1 terenowy organ administracji państwowej ⁴⁶  wezwie osoby zainteresowane do wskazania w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 3 miesiące, lokalu, w którym chcą zamieszkiwać, lub zgłoszenia wniosku o zamianę lokali na jeden lokal o przysługującej im powierzchni mieszkalnej.

3. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego przez terenowy organ administracji państwowej organ ten cofnie przydział jednego z lokali, a jeżeli najem wynika z umowy, wynajmujący rozwiąże umowę najmu w drodze wypowiedzenia. W razie gdy wynajmujący nie rozwiąże umowy najmu, terenowy organ administracji państwowej orzeknie o rozwiązaniu umowy, określając termin jej rozwiązania, oraz nakaże opróżnienie lokalu.

4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się, jeżeli:

1) najemca uzyskał przydział lokalu mieszkalnego na czas oznaczony ze względu na okresowe zatrudnienie w danej miejscowości z ważnych przyczyn społecznych lub gospodarczych,

2) szczególne względy rodzinne uzasadniają pozostawienie małżonkom dwóch oddzielnych lokali mieszkalnych.

Art.  29. 

1. Przepisy o najmie lokali i budynków na podstawie decyzji administracyjnej nie dotyczą:

1) lokali w domach spółdzielni mieszkaniowych,

2) 47  domów jednorodzinnych i lokali w innych domach stanowiących własność osób fizycznych oraz domów i lokali sprzedanych przez Państwo osobom fizycznym, jeżeli co najmniej w części są zamieszkiwane przez właścicieli lub ich osoby bliskie w rozumieniu art. 9 ust. 1, a także oddanych w najem lub bezpłatne używanie na podstawie art. 33 ust. 3,

3) domów mieszkalno-pensjonatowych, jeżeli właściciel, jego pełnoletnie dzieci lub rodzice mieszkają w tym domu i prowadzą w nim pensjonat,

3a) 48  domów wielomieszkaniowych zbudowanych przez osoby fizyczne w celu sprzedaży znajdujących się w nich lokali,

4) 49  mieszkań zakładowych i mieszkań przeznaczonych dla osób, o których mowa w art. 30,

5) 50  lokali mieszkalnych przeznaczonych dla funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej oraz Służby Więziennej - na podstawie odrębnych przepisów,

6) lokali przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych państw obcych oraz instytucji i osób korzystających z przywilejów dyplomatycznych na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych,

7-9) 51  (skreślone),

10) 52  budynków i lokali, będących własnością kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich jednostek organizacyjnych, służących zgodnie z przeznaczeniem celom kultowym, zakonnym lub administracyjnym,

11) 53  (skreślony),

12) 54  (skreślony).

2. 55  Przepisy o najmie lokali i budynków na podstawie decyzji administracyjnej nie dotyczą zabudowań i pomieszczeń gospodarczych położonych na działkach zabudowanych domami wymienionymi w ust. 1 pkt 1-3a.

3. 56  Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa może określić w drodze rozporządzenia również inne nie wymienione w ust. 1 lokale i budynki, do których nie mają zastosowania przepisy o najmie na podstawie decyzji administracyjnej.

Art.  30. 

1. 57  Rada Ministrów określi warunki i tryb zajmowania oraz zwalniania mieszkań przez osoby wymienione w przepisach o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby mieszkaniowe tych osób wynikające z pełnionych przez nie funkcji.

2. 58  Rada Ministrów może w szczególnych przypadkach określić warunki i tryb zajmowania oraz zwalniania mieszkań również przez inne osoby niż wymienione w ust. 1, pełniące odpowiedzialne funkcje państwowe lub społeczne.

3. 59  (skreślony).

Art.  31.  ⁶⁰

 Jeżeli ta sama osoba bądź małżonkowie są właścicielami więcej niż jednego domu jednorodzinnego, lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość lub zajmują lokal mieszkalny we własnym domu wielomieszkaniowym albo gdy przysługuje im ponadto spółdzielcze prawo do lokalu, mają oni prawo do zajmowania tylko jednego z tych domów lub lokali, wskazanego przez właściciela (członka spółdzielni). Wskazanie przez osobę, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, innego lokalu niż spółdzielczy wymaga wystąpienia tej osoby ze spółdzielni mieszkaniowej. Przepisy art. 28 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Art.  32.  ⁶¹

 (skreślony).

Art.  33.  ⁶²

1. Właściciele domów jednorodzinnych, domów mieszkalno-pensjonatowych i lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości mają prawo do zamieszkania w swych domach i lokalach opróżnionych w całości lub w części.

2. Właścicielowi domu wielomieszkaniowego przysługuje prawo do zamieszkania w opróżnionym lokalu mieszkalnym w tym domu.

3. 63  W razie opróżnienia samodzielnego lokalu w domu, o którym mowa w ust. 1 i 2 oraz lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość właścicielowi przysługuje prawo oddania go w najem bądź bezpłatne używanie. To samo prawo przysługuje również właścicielowi takiego domu w razie opróżnienia części lokalu, do której nie stosuje się przepisu art. 39 ust. 3.

4. Jeżeli w terminie 3 miesięcy właściciel nie skorzysta bez uzasadnionych przyczyn z prawa, o którym mowa w ust. 3, terenowy organ administracji państwowej ⁶⁴  może dokonać przydziału opróżnionego lokalu.

Art.  34.  ⁶⁵

1. W celu umożliwienia właścicielom domów jednorodzinnych, domów mieszkalno-pensjonatowych i lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości oraz członkom spółdzielni mieszkaniowych zamieszkania w swych domach lub lokalach, terenowy organ administracji państwowej ⁶⁶  powinien, w miarę istniejących wolnych lokali, przekwaterować do lokali zamiennych najemców zajmujących te domy lub lokale na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale.

2. W przypadku dostarczenia lokalu zamiennego przez właściciela lub członka spółdzielni mieszkaniowej terenowy organ administracji państwowej ⁶⁷  ma obowiązek przekwaterowania najemcy do takiego lokalu.

3. Jeżeli właściciel lub członek spółdzielni mieszkaniowej nie ma możliwości dostarczenia lokalu zamiennego, lecz zobowiąże się wpłacić za najemcę wkład mieszkaniowy do spółdzielni, a najemca, którego sytuacja materialna nie uzasadnia uzyskania przydziału lokalu pozostającego w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej, nie wyrazi zgody na przystąpienie do spółdzielni bądź przeniesienie się do lokalu przydzielonego przez spółdzielnię - organ ten dokona przekwaterowania do pomieszczenia zastępczego.

Art.  35.  ⁶⁸

1. Gdy członek spółdzielni mieszkaniowej zamierza zbyć przysługujące mu własnościowe prawo do lokalu zajmowanego przez najemcę na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, a najemca ubiega się o przyjęcie na członka spółdzielni, przekwaterowanie nie może nastąpić, a najemcy przysługuje pierwszeństwo w przyjęciu na członka spółdzielni. Przekwaterowanie nie może nastąpić również, o ile spółdzielnia dysponuje lokalami wolnymi, a najemca zgłosi wniosek o przyjęcie go na członka spółdzielni.

2. Przyjmowanie na członków spółdzielni osób zamieszkałych w lokalach spółdzielni na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, wnoszenie wkładów na ulgowych warunkach przez te osoby oraz przyjmowanie na członków spółdzielni osób, za które wkład wniosą właściciele domów (lokali), o których mowa w art. 34, następuje na zasadach ustalonych przez Centralny Związek Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego w porozumiewaniu z Ministrem Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej.

Art.  36. 

1. 69  Decyzję o przydziale lokalu mieszkalnego może otrzymać osoba, dla której przydział lokalu jest uzasadniony ze względu na warunki zamieszkiwania i sytuację materialną lub na inne okoliczności określone w przepisach wykonawczych do ustawy albo w odrębnych przepisach.

2-4. 70  (skreślone).

5. 71  Decyzja o przydziale lokalu powinna określać zakres uprawnień najemcy do pomieszczeń przynależnych, znajdujących się wewnątrz lokalu lub położonych poza nim.

6. Terenowy organ administracji państwowej ⁷² , na wniosek wynajmującego lub najemcy, może w uzasadnionych przypadkach dokonywać zmian w uprawnieniach najemców do pomieszczeń przynależnych do lokalu mieszkalnego lub użytkowego.

Art.  37. 

1. Przy przydziale lokalu mieszkalnego oraz przy obliczaniu należnej najemcy powierzchni mieszkalnej uwzględnia się normy zaludnienia przysługujące najemcy i osobom bliskim, prowadzącym z nim wspólne gospodarstwo domowe.

2. Przepis ust. 1 stosuje się do pomocy domowej, jeżeli potrzeby rodziny najemcy, uzasadnione w szczególności dobrem małoletnich dzieci lub nieporadnych osób starszych, wymagają zatrudnienia takiej osoby.

3. W razie oddania osobie trzeciej w bezpłatne używanie lub podnajem części lokalu mieszkalnego nie uwzględnia się tej osoby przy obliczaniu należnej najemcy powierzchni mieszkalnej, chyba że właściwa rada narodowa w stosunku do określonych kategorii osób postanowi inaczej.

Art.  38. 

Terenowy organ administracji państwowej ⁷³  może orzec o utracie ważności decyzji o przydziale, jeżeli przydzielony lokal nie zostanie zajęty z winy najemcy w terminie 30 dni licząc od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.

Art.  39. 

1. Samodzielny lokal mieszkalny odpowiadający normatywom projektowania mieszkań nie może być przydzielony więcej niż jednemu najemcy, chyba że przydział taki nastąpi na zgodny wniosek osób zainteresowanych.

2. Pokój przechodni nie może być przedmiotem odrębnego przydziału.

3. 74  Jeżeli w lokalu zajmowanym przez więcej niż jednego najemcę zostanie opróżniona część lokalu, prawo do jej przydzielenia przysługuje najemcy, który zajmuje powierzchnię mniejszą od maksymalnej powierzchni przysługującej mu według norm zaludnienia.

4. 75  Przepisu ust. 3 nie stosuje się do najemcy części lokalu, przydzielonej jako pomieszczenie zastępcze, jeżeli zajmuje on co najmniej 5 m² powierzchni mieszkalnej na jedną osobę.

Art.  40.  ⁷⁶

1. Lokale przydziela się na czas nie oznaczony.

2. Lokal mieszkalny może być przydzielony na czas oznaczony, gdy zatrudnienie lub pobyt w danej miejscowości osoby ubiegającej się o przydział są okresowe.

3. Pomieszczenie zastępcze może być przydzielone na czas oczekiwania na mieszkanie osobom, które:

1) zgromadziły niezbędny wkład na lokal spółdzielczy lub uzyskały przyrzeczenie pomocy bezzwrotnej na ten cel z zakładu pracy bądź terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw gospodarki mieszkaniowej stopnia podstawowego lub

2) spełniają warunki do uzyskania lokalu pozostającego w dyspozycji zakładu pracy bądź terenowego organu administracji państwowej i uzyskały zapewnienie przyznania takiego lokalu albo

3) podjęły budowę domu (lokalu) mieszkalnego.

4. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 3, rezygnuje z lokalu mieszkalnego lub zamieszkania w wybudowanym domu bądź lokalu, terenowy organ administracji państwowej ⁷⁷  wyda decyzję o cofnięciu przydziału pomieszczenia zastępczego i przekwaterowaniu tej osoby do lokalu, w którym uprzednio zamieszkiwała, a w razie braku takiej możliwości - do innego pomieszczenia zastępczego przydzielonego na czas nie oznaczony.

5. Terenowy organ administracji państwowej, na wniosek jednostki organizacyjnej zarządzającej budynkiem państwowym w myśl art. 25 ust. 1, jak również na wniosek właściciela lub zarządcy budynku stanowiącego własność osoby fizycznej lub osoby prawnej nie będącej jednostką gospodarki uspołecznionej, może przydzielić dozorcy, palaczowi centralnego ogrzewania oraz konserwatorowi domowemu lokal mieszkalny na czas trwania umowy o wykonanie ich obowiązków w danym budynku.

6. Jeżeli umowa o pracę z pracownikiem, o którym mowa w ust. 5, została rozwiązana w wyniku wypowiedzenia albo porzucenia pracy przez pracownika bądź przez pracodawcę z winy pracownika, podlega on przekwaterowaniu do lokalu, w którym zamieszkiwał poprzednio jako osoba bliska najemcy, właściciela nieruchomości lub członka spółdzielni mieszkaniowej, a w razie braku takiej możliwości - do pomieszczenia zastępczego; w razie rozwiązania umowy z innych przyczyn, przekwaterowywanemu przysługuje prawo do lokalu zamiennego.

7. 78  (skreślony).

Art.  41. 

1. 79  Oddanie osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub w podnajem części lokalu mieszkalnego, zajmowanego na podstawie decyzji, wymaga zgody wynajmującego, a ponadto, w razie gdy najemca nie zajmuje lokalu samodzielnie - także zgody najemców pozostałych części lokalu.

2. Zgoda, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy osób bliskich najemcy.

3. Oddanie osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub w podnajem części lokalu mieszkalnego bez zgody, o której mowa w ust. 1, może stanowić podstawę do wytoczenia powództwa o rozwiązanie stosunku najmu i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu.

4. Oddanie do bezpłatnego używania lub w podnajem całego lokalu przydzielonego na podstawie decyzji wymaga zezwolenia terenowego organu administracji państwowej ⁸⁰ .

Art.  42. 

1. 81  Terenowy organ administracji państwowej ⁸²  może na wniosek najemcy, po zasięgnięciu opinii wynajmującego, zezwolić na dokonanie przeróbek albo przebudowy lokalu mieszkalnego, jeżeli udogodni to korzystanie z lokalu i nie spowoduje istotnego pogorszenia warunków korzystania z niego przez innych najemców. W razie projektowania robót, które wymagają pozwolenia w myśl przepisów o państwowym nadzorze budowlanym, decyzję w tym zakresie wydaje terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw nadzoru budowlanego stopnia podstawowego; dokonanie przeróbek lub przebudowy lokalu w budynku zabytkowym wymaga ponadto uzyskania zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do pomieszczeń przynależnych do lokalu.

3. Koszty robót określonych w ust. 1 i 2 ponosi najemca i nie przysługuje mu roszczenie o ich zwrot. W takich przypadkach wyjątkowych, uzasadnionych sytuacją materialną najemcy lokalu mieszkalnego, koszty robót mogą być pokryte ze środków państwowych.

Art.  43.  ⁸³

 Zmiana przeznaczenia lokalu mieszkalnego na użytkowy oraz lokalu użytkowego na mieszkalny wymaga zezwolenia terenowego organu administracji państwowej ⁸⁴ , wydanego po zasięgnięciu opinii wynajmującego. Jeżeli lokal znajduje się w budynku zabytkowym, wydanie zezwolenia na zmianę jego przeznaczenia może nastąpić po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Art.  44. 

1. W razie zajmowania przez najemcę lokalu mieszkalnego o powierzchni większej niż mu przysługuje i gdy nadwyżka obejmuje co najmniej 1 pokój, terenowy organ administracji państwowej ⁸⁵  powinien zaproponować najemcy lub na jego wniosek dostarczyć samodzielny lokal zamienny.

2. Jeżeli najemca nie złoży wniosku, o którym mowa w ust. 1, lub bezzasadnie odmówi przeniesienia się do dostarczonego mu lokalu zamiennego, ma on prawo dalszego zajmowania lokalu, z tym że za nadwyżkę powierzchni jest obowiązany opłacać podwyższony czynsz.

3. 86  Trybu postępowania określonego w ust. 1 oraz przepisu ust. 2 nie stosuje się, gdy lokal jest zajmowany przez więcej niż jednego najemcę, z których chociażby jeden zajmuje powierzchnię mniejszą od przysługującej na podstawie norm zaludnienia i ubiega się o przydzielenie występującej nadwyżki powierzchni. W takim przypadku powinna być wydana decyzja o opróżnianiu części lokalu stanowiącej nadwyżkę powierzchni i jej przydziale najemcy zajmującemu części lokalu nadmiernie zagęszczoną.

4. 87  Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do właścicieli (członków spółdzielni) domów i lokali określonych w art. 29 ust. 1 pkt 1-3, którzy zamieszkują w tych domach (lokalach) lub gdy zgłoszą wniosek o umożliwienie im zamieszkania w nich.

Art.  45. 

1. Jeżeli najem lokalu lub budynku wynika z decyzji administracyjnej o przydziale, wynajmujący może wytoczyć powództwo o rozwiązanie stosunku najmu i nakazanie przez sąd opróżnienia lokalu tylko w przypadku, gdy zachodzą przyczyny uzasadniające wypowiedzenie najmu bez zachowania obowiązujących terminów.

2. Obowiązek opróżnienia lokalu, którego najem zawiązał się na podstawie decyzji o przydziale, nie może być przedmiotem ugody sądowej ani aktu notarialnego, jak również orzeczony w wyroku opartym na uzasadnieniu powództwa; wyrok zaoczny w tych sprawach może być wydany wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.

3. Jeżeli najemca wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo przez swoje niewłaściwe zachowanie czyni uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku, powództwo, o którym mowa w ust. 1, może wytoczyć także najemca innego lokalu w tym budynku.

Art.  46. 

1. Jeżeli najemca utracił tytuł prawny do dalszego zajmowania lokalu mieszkalnego, terenowy organ administracji państwowej ⁸⁸  może przekwaterować do pomieszczenia zastępczego nie tylko najemcę, ale również osoby, które z nim zamieszkują.

2. Terenowy organ administracji państwowej ⁸⁹  może wydać decyzję o przekwaterowaniu osób pozostałych po śmierci najemcy, które nie wstąpiły w stosunek najmu, do lokalu, w którym zamieszkiwały uprzednio w charakterze osób bliskich najemcy lub właściciela nieruchomości albo członka spółdzielni, jeżeli okres ich zamieszkiwania do czasu śmierci najemcy był krótszy niż 2 lata. W razie niemożności takiego przekwaterowania albo nieprzydzielenia lokalu zajmowanego, terenowy organ administracji państwowej ⁹⁰  wydaje decyzję o przydziale pomieszczenia zastępczego i przekwaterowaniu pozostałych po śmierci najemcy osób do tego pomieszczenia.

3. Gdy po śmierci najemcy w lokalu pozostała tylko małoletnia osoba bliska będąca pod władzą rodzicielską, terenowy organ administracji państwowej ⁹¹  może przekwaterować ją do mieszkania rodziców, chociażby osoba ta wstąpiła w stosunek najmu, chyba że mieszka ona w lokalu w związku z orzeczeniem sądu opiekuńczego albo z innych względów przekwaterowanie byłoby sprzeczne z dobrem tej osoby.

4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio do osób pozostających w lokalu po śmierci właściciela domu lub lokalu podlegającego przepisom o najmie na podstawie decyzji o przydziale.

5. 92  (skreślony).

Art.  47.  ⁹³

1. W razie opuszczenia przez najemcę lokalu mieszkalnego i pozostania w nim osób zamieszkujących dotychczas wspólnie z najemcą, terenowy organ administracji państwowej ⁹⁴ , z zastrzeżeniem ust. 3, wydaje decyzję o przekwaterowaniu tych osób. Przekwaterowanie może nastąpić do lokalu uzyskanego przez dotychczasowego najemcę, chociażby do lokalu tego nie miały zastosowania przepisy o najmie na podstawie decyzji o przydziale; terenowy organ administracji państwowej ⁹⁵  może również wydać decyzję o przekwaterowaniu pozostawionych osób do lokalu, w którym zamieszkiwały one poprzednio jako osoby bliskie najemcy, właściciela nieruchomości albo członka spółdzielni mieszkaniowej, jeżeli od dnia opuszczenia przez nie tego lokalu nie upłynęło więcej niż dwa lata.

2. W razie braku możliwości przekwaterowania pozostawionych osób na podstawie ust. 1 lub gdyby w lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie tych osób, powstało zagęszczenie poniżej 5 m² powierzchni mieszkalnej na jedną osobę, terenowy organ administracji państwowej ⁹⁶  powinien wydać decyzję o przydziale tym osobom pomieszczenia zastępczego i przekwaterowaniu ich do tego pomieszczenia.

3. Jeżeli w lokalu opuszczonym przez najemcę pozostały jego dzieci, osoby przysposobione lub rodzice, terenowy organ administracji państwowej ⁹⁷  wydaje decyzję o przydziale im tego lokalu, chyba że najemca zamieszkał w znajdującym się w tej samej lub bliskiej miejscowości lokalu (domu) stanowiącym jego własność bądź uzyskanym na podstawie decyzji o przydziale, umowy najmu albo spółdzielczego prawa do lokalu, a powierzchnia lokalu zapewnia pozostawionym osobom normy przysługujące im zgodnie z obowiązującymi przepisami. Gdyby jednak w wyniku przydzielenia dzieciom, osobom przysposobionym lub rodzicom dotychczasowego najemcy zajmowanego przez nie lokalu powstała w nim nadwyżka powierzchni mieszkalnej stanowiąca co najmniej jeden pokój, jak również w razie tych osób w domu jednorodzinnym albo w lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość, o który ubiega się właściciel, terenowy organ administracji państwowej ⁹⁸  powinien wydać decyzję o ich przekwaterowaniu do lokalu odpowiadającego warunkom określonym w art. 6 ust. 1.

Art.  48. 

1. 99  W razie konieczności opróżnienia lokalu mieszkalnego w budynku podlegającym rozbiórce w związku z inwestycją spółdzielni mieszkaniowej, spółdzielnia zapewnia osobie uprawnionej do jego zajmowania przyznanie lokalu spółdzielczego. Jeżeli lokal mieszkalny położony jest w budynku o charakterze użytkowym lub budynku podlegającym rozbiórce w związku z inną inwestycją bądź z powodu zagrożenia budynku, terenowy organ administracji państwowej ¹⁰⁰  może skierować osobę uprawnioną do jego zajmowania do spółdzielni mieszkaniowej w celu przydzielenia jej lokalu wybudowanego w ramach nakładów przekazanych przez ten organ albo zakład pracy wnioskujący opróżnienie lokalu.

2. W razie odmowy przystąpienia do spółdzielni mieszkaniowej lub przyjęcia lokalu spółdzielczego, terenowy organ administracji państwowej ¹⁰¹  wydaje decyzję o przekwaterowaniu osoby zajmującej lokal do pomieszczenia zastępczego, jeżeli wysokość jej dochodów nie uzasadnia przydzielenia lokalu zamiennego.

3. 102  W razie stwierdzenia w trybie przepisów o państwowym nadzorze budowlanym stanu zagrożenia życia lub mienia osób zamieszkujących budynek, terenowy organ administracji państwowej ¹⁰³  wydaje decyzję o przekwaterowaniu tych osób do pomieszczeń zastępczych na czas naprawy ściśle oznaczony i podany do ich wiadomości, a po zakończeniu naprawy - może nakazać im przeprowadzenie się do lokalu poprzednio zajmowanego. Do osób, które po zakończeniu naprawy nie będą mogły powrócić do lokali zajmowanych poprzednio, ze względu na ich likwidację lub przebudowę, stosuje się przepisy ust. 1 i 2.

4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do osób podlegających przekwaterowaniu z budynków przeznaczonych do modernizacji, przebudowy lub naprawy wymagającej opróżnienia lokalu.

5. Jeżeli osoba podlegająca przekwaterowaniu z własnego domu wywłaszczonego za odszkodowaniem lub nabytego na podstawie przepisów o wywłaszczaniu nieruchomości otrzymuje odszkodowanie (cenę wykupu) za nieruchomość co najmniej w wysokości wkładu mieszkaniowego obowiązującego w spółdzielni, a nie podejmie budowy domu jednorodzinnego, stosuje się do niej przepis ust. 1. Wkład do spółdzielni wnosi osoba podlegająca przekwaterowaniu. W razie odmowy przystąpienia do spółdzielni lub przyjęcia lokalu spółdzielczego, przekwaterowanie następuje do pomieszczenia zastępczego. Osobom, które podjęły budowę domu jednorodzinnego, terenowy organ administracji państwowej przydziela na czas oznaczony lokal zamienny.

6. Przy przydziale lokali spółdzielczych osobom, o których mowa w ust. 1-5, stosuje się odpowiednio przepisy art. 6 ust. 1 i 2.

Art.  49.  ¹⁰⁴

 (skreślony).

Art.  50.  ¹⁰⁵

 (skreślony).

Art.  51.  ¹⁰⁶

 Terenowy organ administracji państwowej ¹⁰⁷  może wydać decyzję o cofnięciu przydziału lokalu, jeżeli najemca:

1) w sposób rażący lub uporczywy narusza zasady (regulamin) porządku domowego,

2) oddał lokal w całości w bezpłatne używanie lub w podnajem bez wymaganego zezwolenia,

3) nie zamieszkuje w lokalu przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, chyba że zachodzą okoliczności uzasadniające czasowy pobyt najemcy poza miejscem stałego zamieszkania,

4) nie zakończył budowy domu lub lokalu w terminie pięciu lat od dnia uzyskania pozwolenia na budowę lub w terminie przedłużonym na jego wniosek z powodu opóźnienia będącego następstwem niezależnych od jego okoliczności,

5) wybudował dom jednorodzinny lub lokal mieszkalny w innym domu, a po zakończeniu budowy przeniósł jego własność na osobę trzecią, nie należącą do kręgu zstępnych, wstępnych, osób przysposobionych lub rodzeństwa, albo oddał w najem, bezpłatne używanie lub dzierżawę dom (lokal) stanowiący jego własność.

Art.  52. 

1. Terenowy organ administracji państwowej ¹⁰⁸  może wydać decyzję o przydziale pomieszczenia zastępczego na rzecz osób usuwanych z domów zagrożonych oraz pozbawionych mieszkań wskutek klęski żywiołowej (huraganu, powodzi) lub pożaru także w miejscowości, w której najem lokali i budynków następuje na podstawie umów najmu, jeżeli wynajmujący mimo wezwania odmówił zawarcia takiej umowy.

2. Przydział pomieszczenia zastępczego następuje na czas niezbędny do uzyskania mieszkania w spółdzielni mieszkaniowej lub wybudowania własnego domu.

Art.  53. 

W miejscowościach, o których mowa w art. 52 ust. 1, terenowy organ administracji państwowej ¹⁰⁹  może w razie potrzeby wydać decyzje o przydziale lokali lub budynków nie zamieszkiwanych na stałe przez okres dłuższy niż 3 miesiące pomimo uprzedniego wezwania właściciela do zamieszkania lub wynajęcia lokalu (budynku).

Art.  54.  ¹¹⁰

1. 111  Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia wielkość norm zaludnienia lokali mieszkalnych i osoby, którym mogą być przyznane uprawnienia do dodatkowej powierzchni mieszkalnej, jak również warunki i tryb przyznawania tych uprawnień.

2. Rada Ministrów, uwzględniając zachodzące zmiany gospodarcze i społeczne oraz zmiany w dziedzinie dochodów ludności i warunków mieszkaniowych, ustala w drodze rozporządzenia zasady i tryb zaspokajania potrzeb mieszkaniowych; w tym samym trybie Rada Ministrów może określić kategorie lokali i budynków, do których nie mają zastosowania normy zaludnienia lokali mieszkalnych.

3. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami określi w drodze rozporządzenia zasady zajmowania i opróżniania lokali położonych w domach studenckich oraz hotelach dla nauczycieli i pracowników naukowych, a Minister Oświaty i Wychowania - w internatach, bursach i domach młodego nauczyciela.

4. Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami oraz po porozumieniu ze związkami zawodowymi określi w drodze rozporządzenia zasady zajmowania i opróżniania lokali położonych w hotelach pracowniczych, ustalania opłat za zakwaterowanie oraz ramowe zasady ustalania kategorii hoteli pracowniczych.

Rozdział  4

Mieszkania zakładowe ¹¹²

Art.  55.  ¹¹³

1. Mieszkaniami zakładowymi są lokale mieszkalne znajdujące się w dyspozycji zakładów pracy będących jednostkami gospodarki uspołecznionej, oddawane w najem na podstawie umowy najmu ich pracownikom lub innym osobom świadczącym pracę na rzecz tych zakładów.

2. W dyspozycji zakładów pracy, o których mowa w ust. 1, znajdują się lokale mieszkalne w budynkach stanowiących ich własność albo pozostających w ich zarządzie lub użytkowaniu oraz lokale mieszkalne wybudowane bądź uzyskane przez zakłady pracy z ich środków.

Art.  56.  ¹¹⁴

1. Do mieszkań zakładowych stosuje się przepisy o normach zaludnienia lokali mieszkalnych, przysługujących najemcy, małżonkowi oraz osobom bliskim pozostającym z nim we wspólnym gospodarstwie domowym.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pracowników, których charakter pracy wymaga zajmowania mieszkań w określonym budynku lub zespole budynków.

3. Do mieszkań zakładowych nie stosuje się przepisu art. 10 ust. 3.

4. Kierownicy zakładów pracy, w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową i po uzyskaniu opinii pracowniczej, określają warunki oddawania w najem i zwalniania mieszkań zakładowych, zmierzające w szczególności do zapewnienia stabilizacji załogi oraz ochrony emerytów i rencistów.

Art.  57.  ¹¹⁵

1. Umowa najmu mieszkania zakładowego może ulec rozwiązaniu przez wynajmującego:

a) w razie ustania stosunku pracy z pracownikiem będącym najemcą lokalu,

b) w czasie trwania stosunku pracy - jeżeli zachodzą przyczyny uzasadniające wypowiedzenie najmu bez zachowania obowiązujących terminów,

c) jeżeli w mieszkaniu opuszczonym przez pracownika pozostały inne osoby.

2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób świadczących pracę na rzecz zakładu pracy.

3. Osobie obowiązanej do opróżnienia lokalu w wyniku zakończenia najmu przysługuje prawo do lokalu zamiennego w razie:

1) rozwiązania stosunku pracy przez:

a) zakład pracy - z przyczyn nie zawinionych przez pracownika,

b) pracownika - w drodze wypowiedzenia z powodu niezachowania przez zakład pracy podstawowych warunków wynikających z umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego został nawiązany stosunek pracy,

c) pracownika - ze względu na szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na jego zdrowie w przypadkach uzasadniających rozwiązanie przez niego stosunku pracy bez wypowiedzenia,

2) 116  rozwiązania stosunku pracy na mocy porozumienia stron,

3) przejścia pracownika na emeryturę lub rentę.

4. Przepisy ust. 3 stosuje się odpowiednio do małżonka i osób bliskich, które pozostały w mieszkaniu zakładowym po śmierci pracownika, zmarłego w czasie trwania stosunku pracy lub przed uzyskaniem przez niego lokalu zamiennego.

5. Lokal zamienny lub pomieszczenie zastępcze osobie obowiązanej do opróżnienia mieszkania zakładowego dostarcza zakład pracy, w którego dyspozycji pozostaje to mieszkanie, a w razie braku takiej możliwości - terenowy organ administracji państwowej ¹¹⁷ .

Art.  57^a.  ¹¹⁸

1. W razie połączenia zakładów pracy, mieszkania zakładowe pozostające dotychczas w dyspozycji tych zakładów stają się mieszkaniami zakładowymi nowo powstałego zakładu.

2. W wypadku podziału zakładu pracy powinno być zawarte porozumienie w sprawie przejęcia poszczególnych mieszkań zakładowych do dyspozycji przez zakłady utworzone w wyniku podziału.

3. Do najemców, z którymi został rozwiązany stosunek pracy w związku z połączeniem lub podziałem zakładów pracy, którzy nie zostali zatrudnieni w zakładach nowo utworzonych, stosuje się odpowiednio przepisy art. 57 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 lit. a).

4. W razie likwidacji zakładu pracy lub ogłoszenia jego upadłości, mieszkania zakładowe pozostające w dyspozycji tego zakładu tracą dotychczasowy charakter; najemcy takich mieszkań zachowują na czas nie oznaczony uprawnienia nabyte w wyniku zawarcia umowy najmu.

5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do najemców lokali mieszkalnych w budynkach przekazanych przez zakłady pracy do zasobów komunalnych.

Rozdział  5

Zamiana lokali mieszkalnych

Art.  58.  ¹¹⁹

1. Najemcy lokali mieszkalnych, których stosunek najmu wynika z decyzji o przydziale, oraz najemcy mieszkań zakładowych mogą dokonywać zamiany zajmowanych przez siebie lokali, jak również zamiany tych lokali na lokale spółdzielcze, zajmowane przez członków spółdzielni mieszkaniowych, lokale w domach jednorodzinnych zajmowane przez właścicieli tych domów, a także na lokale stanowiące odrębne nieruchomości.

2. Zamiana może również polegać na dostarczeniu przez właściwego dysponenta lokalu wolnego w zamian za lokal zajmowany dotychczas przez najemcę.

3. Jeżeli najemca lub członek spółdzielni mieszkaniowej uzyskuje na podstawie ust. 1 lub 2 przydzielony przez terenowy organ administracji państwowej lokal o powierzchni mieszkalnej mniejszej od powierzchni lokalu dotychczas zajmowanego, organ ten może jednocześnie przydzielić w drodze zamiany odrębny lokal wstępnym lub pełnoletnim zstępnym, osobom przysposobionym albo rodzeństwu, do czasu zamiany zamieszkującym stale z najemcą bądź członkiem spółdzielni mieszkaniowej.

4. Jeżeli przedmiotem zamiany jest lokal pozostający w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej lub spółdzielni mieszkaniowej, zezwolenie na zamianę może być wydane także na rzecz jednej z osób należących do kręgu wstępnych lub pełnoletnich zstępnych, przysposobionych albo rodzeństwa, dotychczas zamieszkałej z osobą zainteresowaną i przez nią wskazanej.

5. Zamiana lokalu zajmowanego przez najemcę na lokal lub dom stanowiący przedmiot własności osobistej wymaga przeniesienia własności.

6. Najemca lokalu w domu jednorodzinnym lub lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość może dokonać jego zamiany tylko za zgodą właściciela domu albo lokalu.

7. W razie zamiany lokali między osobami zainteresowanymi nie stosuje się przepisów o normach zaludnienia, jeżeli najemca, właściciel domu jednorodzinnego lub lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość albo członek spółdzielni mieszkaniowej, mający większą liczbę osób uprawnionych, uzyskuje w wyniku zamiany lokal o powierzchni mieszkalnej nie mniejszej od dotychczas zajmowanej, pozostający w dyspozycji terenowego organu administracji państwowej lub zakładu pracy.

Art.  59. 

1. Zamiana lokali mieszkalnych wymaga zezwolenia dysponentów tych lokali na jej dokonanie.

2. 120  Zezwolenie na dokonanie zamiany pomiędzy osobami zainteresowanymi powinno być udzielone we wszystkich przypadkach, gdy jest uzasadnione ze względu na ich słuszne interesy, a w szczególności w razie:

1) nadmiernego zagęszczenia lokalu,

2) możliwości uzyskania w drodze zamiany mieszkania położonego w pobliżu miejsca pracy,

3) powstania warunków rodzinnych uzasadniających zamianę miejsca zamieszkania,

4) względów zdrowotnych uzasadniających konieczność zamieszkania w innym lokalu.

3. Odmowa udzielenia zezwolenia na zamianę lokalu może nastąpić jedynie w przypadku, gdyby zamiana spowodowała naruszenie obowiązujących przepisów lub istotne pogorszenie warunków mieszkaniowych osób zajmujących część lokalu nie objętą zamianą. Decyzja odmowna wymaga szczegółowego uzasadnienia wskazującego przesłanki takiego rozstrzygnięcia.

Art.  60.  ¹²¹

1. Zezwolenie terenowego organu administracji państwowej ¹²²  na zamianę lokalu, którego najem wynika z decyzji administracyjnej o przydziale, stanowi decyzję o przydziale lokalu uzyskanego w wyniku zamiany.

2. Najemca zwalniający lokal, w którym występuje nadwyżka powierzchni mieszkalnej wynosząca więcej niż 10 m², wyposażony w trzy lub więcej elementów wyposażenia technicznego mających wpływ na wysokość czynszu - w wyniku dostarczenia przez terenowy organ administracji państwowej lub zakład pracy lokalu odpowiadającego normom zaludnienia, jest uprawniony do otrzymania, ze środków Funduszu Gospodarki Gruntami i Gospodarki Mieszkaniowej albo zakładowego funduszu mieszkaniowego, odpowiedniego ekwiwalentu pieniężnego za różnicę powierzchni mieszkalnej obu lokali.

3. Najemca, który w wyniku zamiany otrzymuje lokal mieszkalny dostarczony przez terenowy organ administracji państwowej lub zakład pracy o powierzchni mieszkalnej większej od lokalu dotychczas zajmowanego, może być zobowiązany do uiszczenia określonej opłaty za powierzchnię mieszkalną uzyskaną dodatkowo w wyniku zamiany; obowiązek ten nie może jednak dotyczyć osób, o których mowa w art. 30.

4. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do członków spółdzielni, którzy za lokal zajmowany na warunkach lokatorskiego prawa do lokalu otrzymują inny lokal dostarczony przez spółdzielnię.

5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady zamiany lokali mieszkalnych, wysokość opłat pobieranych przy zamianie lokalu oraz zasady ich pobierania i zwrotu, wysokość ekwiwalentu, o którym mowa w ust. 2, oraz zasady tworzenia i zakres działania biur pośrednictwa zamiany mieszkań.

Rozdział  6

Właściwość organów i tryb postępowania

Art.  61.  ¹²³

 Ilekroć w ustawie jest mowa o terenowym organie administracji państwowej bez bliższego określenia, rozumie się przez to terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw lokalowych stopnia podstawowego.

Art.  62.  ¹²⁴

 Przydział lokali mieszkalnych na podstawie decyzji administracyjnej i wynajem mieszkań zakładowych następuje przy zachowaniu jawności postępowania. W odniesieniu do przydziału lokali mieszkalnych obowiązuje zasięgnięcie opinii społecznej komisji mieszkaniowej powołanej przez terenowy organ administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego, a w razie wynajmu mieszkań zakładowych - zasięgnięcie opinii społecznej komisji mieszkaniowej powołanej przez kierownika zakładu pracy w porozumieniu z zakładową organizacją związkową.

Art.  63. 

1. Decyzje w sprawach lokalowych są wydawane w formie pisemnej.

2. Odwołania w sprawach cofnięcia przydziału lokalu lub przekwaterowania najemcy organy odwoławcze rozpatrują na rozprawie.

Art.  64. 

1. Egzekucję w sprawach opróżniania lokali podlegających przepisom ustaw prowadzą terenowe organy administracji państwowej ¹²⁵  w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji.

2. Jeżeli zobowiązanemu do opróżnienia zajmowanego dotychczas lokalu przysługuje prawo do lokalu zamiennego lub pomieszczenia zastępczego, postępowanie egzekucyjne może być wszczęte po dostarczeniu takiego lokalu (pomieszczenia).

Art.  65.  ¹²⁶

1. W razie samowolnego zajęcia wolnego lokalu, do którego stosuje się przepisy o najmie na podstawie decyzji administracyjnej, terenowy organ administracji państwowej ¹²⁷  powinien dokonać bezzwłocznie usunięcia sprawcy z lokalu - w razie potrzeby przy pomocy funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej - składając wniosek o ukaranie do kolegium spraw wykroczeń.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również w razie samowolnego zajęcia wolnego lokalu w budynku znajdującym się w dyspozycji spółdzielni mieszkaniowej lub innej jednostki gospodarki uspołecznionej, z tym że usunięcie sprawcy następuje na wniosek dysponenta lokalu.

3. W przypadku samowolnego zajęcia lokalu w budynku nie oddanym do użytku obowiązek bezzwłocznego usunięcia sprawcy z lokalu obciąża kierownika budowy.

4. Jeżeli sprawca samowoli nie zostanie usunięty przed upływem 6 miesięcy od dnia samowolnego zajęcia lokalu, terenowy organ administracji państwowej ¹²⁸  wydaje decyzję o przekwaterowaniu sprawcy do lokalu, w którym poprzednio zamieszkiwał, a w razie braku takiej możliwości - do pomieszczenia zastępczego.

5. 129  Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do innych osób, które zajmują lokal bez tytułu prawnego, jeżeli nie zachodzą okoliczności określone w przepisach art. 46 lub 47. Pomieszczenie zastępcze nie przysługuje osobie, która utraciła własność, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej na skutek egzekucji wierzytelności zabezpieczonej hipoteką umowną.

Rozdział  7

Przepisy karne

Art.  66. 

1. Kto w stosunku do lokali podlegających przydziałowi w drodze decyzji administracyjnej bierze udział w zawarciu umowy o odstępne w jakiejkolwiek postaci na rzecz właściciela budynku, ustępującego najemcy lub innej osoby bądź umowy o wynagrodzenie za pośrednictwo w najmie lokalu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy przypadków pośrednictwa w zamianie mieszkań ze strony jednostek organizacyjnych powołanych w tym celu.

Art.  67.  ¹³⁰

1. Kto wbrew przepisom ustawy obejmuje samowolnie w użytkowanie wolny lokal bez uzyskania prawem przewidzianego przydziału albo oddaje lokal w używanie osobie nie posiadającej decyzji o przydziale, podlega karze aresztu do 3 miesięcy lub ograniczenia wolności do 3 miesięcy albo grzywny do 50.000 złotych.

2. Kto opróżnia zajmowany lokal bez uprzedzenia o tym właściciela lub administracji domu, podlega karze grzywny do 50.000 złotych.

3. Wynajmujący lub osoba działająca w jego imieniu albo najemca, który utrudnia w sposób złośliwy lub uporczywy osobom zamieszkałym w danym budynku korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego lub pomieszczeń przynależnych do tego lokalu, podlega karze grzywny do 50.000 złotych.

Rozdział  8

Przepisy przejściowe i końcowe

Art.  68. 

1. W miejscowościach, w których na podstawie dotychczasowych przepisów do dnia wejścia w życie ustawy obowiązywała publiczna gospodarka lokalami, do najmu lokali stosuje się przepisy rozdziału 3.

2. Sprawy wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy, lecz nie zakończone ostatecznymi decyzjami, podlegają rozpatrzeniu według tej ustawy.

3. Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie zachowują moc przepisy dotychczasowe, jeżeli nie są z nią sprzeczne.

Art.  69. 

1. 131  Najemcy zajmujący na podstawie decyzji o przydziale lokale, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 2 i 3, do czasu ich opróżnienia uiszczają czynsz według stawek określonych na podstawie art. 15 ust. 4 i korzystają z ochrony przewidzianej w art. 45 ust. 1.

2. 132  (skreślony).

3. 133  Przepis ust. 1 stosuje się do najemców zajmujących lokale w budynkach spółdzielni mieszkaniowych, z tym że wysokość płaconego przez nich czynszu najmu nie może być niższa od kosztów eksploatacji i remontów, ponoszonych przez członków spółdzielni.

4. 134  Przepisy ust. 1 stosuje się również do najemców, którzy zajęli lokal na podstawie tytułu prawnego przed wprowadzeniem w danej miejscowości publicznej gospodarki lokalami lub najmu na podstawie decyzji administracyjnej.

Art.  70. 

Tracą moc:

1) ustawa z dnia 28 maja 1957 r. o wyłączeniu spraw publicznej gospodarki lokalami domów jednorodzinnych oraz lokali w domach spółdzielni mieszkaniowych (Dz. U. z 1962 r. Nr 47, poz. 228 i z 1972 r. Nr 27, poz. 193), z tym że zachowują moc przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 2 ust. 2 tej ustawy, w tym przepisy określające ulgowe warunki wniesienia wkładów w stosunku do osób, które zostały przyjęte na członków spółdzielni mieszkaniowych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy,

2) ustawa z dnia 6 czerwca 1958 r. o ściąganiu czynszu najmu i innych należności Państwa związanych z korzystaniem z terenów i budynków państwowych (Dz. U. Nr 35, poz. 156 i z 1961 r. Nr 32, poz. 159),

3) ustawa z dnia 30 stycznia 1959 r. - Prawo lokalowe (Dz. U. z 1962 r. Nr 47, poz. 227).

* Wstęp skreślony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

1 Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

2 Art. 3 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r.

3 Art. 3 ust. 5 zmieniony przez art. 37 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz.U.89.35.192) z dniem 1 lipca 1989 r.

4 Art. 4 ust. 2 zmieniony przez art. 37 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz.U.89.35.192) z dniem 1 lipca 1989 r.

5 Art. 5 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

6 Art. 6 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r.

7 Art. 6 ust. 4 skreślony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

8 Art. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r.

9 Dodany przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 7a.

10 Zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 8.

11 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Aa) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

12 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ab) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

13 Dodany przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 9a.

14 Zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 10.

15 Art. 12 ust. 3 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

16 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ba) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

17 Art. 12 ust. 6 zmieniony przez art. 37 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz.U.89.35.192) z dniem 1 lipca 1989 r.

18 Zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 11.

19 Art. 14 ust. 2 pkt 2:

- zmieniony przez art. 1 pkt 10 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 12 ust. 2 pkt 2

- zmieniony przez art. 11 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

20 Art. 14 ust. 2 pkt 3a skreślony przez art. 1 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

21 Art. 14 ust. 2 pkt 4 skreślony przez art. 1 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

22 Art. 14 ust. 3 skreślony przez art. 1 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

23 Zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 13.

24 Art. 15 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 7 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

25 Art. 15 ust. 5 skreślony przez art. 1 pkt 7 lit. b) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

26 Dodany przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 14a.

27 Dodany przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 14b.

28 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Bc) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

29 Zmieniony przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 15.

30 Zmieniony przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 16.

31 Zmieniony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 17.

32 Zmieniony przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 19.

33 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Bd) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

34 Dodany przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 19a.

35 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Be) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

36 Zmieniony przez art. 1 pkt 18 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 20.

37 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Bf) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

38 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Bg) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

39 Zmieniony przez art. 1 pkt 19 i 56 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 21.

40 Art. 26 pkt 2 skreślony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

41 Art. 26 pkt 3 skreślony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

42 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ca) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

43 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ca) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

44 Zmieniony przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 22 ust. 4.

45 Zmieniony przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 23 ust. 1.

46 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cb) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

47 Art. 29 ust. 1 pkt 2:

- zmieniony przez art. 1 pkt 22 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 24 ust. 1 pkt 2

- zmieniony przez art. 11 pkt 2 lit. a) tiret pierwsze ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

48 Art. 29 ust. 1 pkt 3a dodany przez art. 11 pkt 2 lit. a) tiret drugie ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

49 Zmieniony przez art. 1 pkt 22 lit. c) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 24 ust. 1 pkt 5.

50 Dodany przez art. 1 pkt 22 lit. d) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 24 ust. 1 pkt 5a.

51 Art. 29 ust. 1 pkt 7-9 skreślone przez art. 1 pkt 9 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

52 Zmieniony przez art. 1 pkt 22 lit. g) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 24 ust. 1 pkt 10.

53 Art. 29 ust. 1 pkt 11 skreślony przez art. 1 pkt 9 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

54 Art. 29 ust. 1 pkt 12 skreślony przez art. 1 pkt 9 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

55 Art. 29 ust. 2:

- zmieniony przez art. 11 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 9 lit. b) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

56 Art. 29 ust. 3 zmieniony przez art. 37 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz.U.89.35.192) z dniem 1 lipca 1989 r.

57 Art. 30 ust. 1 zmieniony przez art. 6 lit. a) ustawy z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i innym organom państwowym (Dz.U.89.34.178) z dniem 19 lipca 1989 r.

58 Art. 30 ust. 2 zmieniony przez art. 6 lit. a) ustawy z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i innym organom państwowym (Dz.U.89.34.178) z dniem 19 lipca 1989 r.

59 Art. 30 ust. 3 skreślony przez art. 6 lit. b) ustawy z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i innym organom państwowym (Dz.U.89.34.178) z dniem 19 lipca 1989 r.

60 Zmieniony przez art. 1 pkt 24 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 26.

61 Art. 32 skreślony przez art. 11 pkt 3 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

62 Dodany przez art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 28.

63 Art. 33 ust. 3:

- zmieniony przez art. 11 pkt 4 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

64 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cc) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

65 Zmieniony oraz według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 26 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 29.

66 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cd) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

67 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cd) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

68 Zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 27 oraz zmieniony przez art. 1 pkt 56 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 30.

69 Zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 31 ust. 1.

70 Art. 36 ust. 2-4 skreślone przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

71 Zmieniony przez art. 1 pkt 29 lit. b) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 31 ust. 5.

72 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ce) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

73 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cf) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

74 Zmieniony przez art. 1 pkt 30 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 34 ust. 3.

75 Dodany przez art. 1 pkt 30 lit. b) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 34 ust. 4.

76 Zmieniony przez art. 1 pkt 31 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 35.

77 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ch) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

78 Art. 40 ust. 7 skreślony przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

79 Zmieniony przez art. 1 pkt 32 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 36 ust. 1.

80 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ci) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

81 Art. 42 ust. 1:

- zmieniony przez art. 1 pkt 33 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 37 ust. 1

- zmieniony przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

82 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cj) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

83 Zmieniony przez art. 1 pkt 34 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 38.

84 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Ck) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

85 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cl) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

86 Zmieniony przez art. 1 pkt 35 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 39 ust. 3.

87 Zmieniony przez art. 1 pkt 35 lit. b) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 39 ust. 4.

88 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cł) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

89 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cł) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

90  Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cł) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

91  Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cł) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

92 Art. 46 ust. 5 skreślony przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

93 Zmieniony przez art. 1 pkt 36 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 42.

94 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cm) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

95 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cm) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

96 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cm) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

97 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cm) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

98 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cm) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

99 Zmieniony przez art. 1 pkt 37 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 43 ust. 1.

100 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cn) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

101 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cn) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

102 Zmieniony przez art. 1 pkt 37 lit. b) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 43 ust. 3.

103 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cn) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

104 Art. 49 skreślony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

105 Art. 50 skreślony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

106 Zmieniony przez art. 1 pkt 39 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 46.

107 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cp) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

108 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cr) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

109 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Cr) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

110 Zmieniony przez art. 1 pkt 40 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 49.

111 Art. 54 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

112 Tytuł rozdziału zmieniony przez art. 1 pkt 41 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r.

113 Zmieniony przez art. 1 pkt 42 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 50.

114 Zmieniony przez art. 1 pkt 43 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 51.

115 Dodany przez art. 1 pkt 44 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 51a.

116 Art. 57 ust. 3 pkt 2 zmieniony przez art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.4.19) z dniem 27 stycznia 1990 r.

117 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. D) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

118 Art. 57^a dodany przez art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.4.19) z dniem 27 stycznia 1990 r.

119 Zmieniony przez art. 1 pkt 45 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 52.

120 Zmieniony przez art. 1 pkt 46 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 53 ust. 2.

121 Zmieniony przez art. 1 pkt 47 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 54.

122 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Eb) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

123 Zmieniony przez art. 1 pkt 48 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 55.

124 Zmieniony przez art. 1 pkt 50 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 57.

125 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Fa) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

126 Zmieniony przez art. 1 pkt 52 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 61.

127 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Fb) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

128 Z dniem 27 maja 1990 r. do właściwości organów gminy przechodzą jako zadania własne, określone w ustawach zadania i odpowiadające im kompetencje należące dotychczas do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego na podstawie art. 1 pkt 13 lit. Fb) ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.90.34.198).

129 Art. 65 ust. 5:

- zmieniony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

- zmieniony przez art. 5 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustaw - o księgach wieczystych i hipotece, Prawo spółdzielcze, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo lokalowe (Dz.U.91.115.496) z dniem 15 marca 1992 r.

130 Zmieniony przez art. 1 pkt 53 ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 63.

131 Art. 69 ust. 1:

- zmieniony przez art. 1 pkt 54 lit. a) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 65 ust. 1

- zmieniony przez art. 11 pkt 5 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o niektórych warunkach konsolidacji gospodarki narodowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.89.10.57) z dniem 28 lutego 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 18 lit. a) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

132 Art. 69 ust. 2 skreślony przez art. 1 pkt 18 lit. b) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

133 Zmieniony przez art. 1 pkt 54 lit. b) ustawy z dnia 16 lipca 1987 r. (Dz.U.87.21.124) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 1988 r., w ustawie zmieniającej oznaczony jako art. 65 ust. 3.

134 Art. 69 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 18 lit. c) ustawy z dnia 23 marca 1990 r. (Dz.U.90.32.190) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 czerwca 1990 r.

• Identyfikator: Dz.U.1987.30.165 t.j.
• Rodzaj: Ustawa
• Tytuł: Prawo lokalowe.
• Data aktu: 10/04/1974
• Data ogłoszenia: 12/10/1987
• Data wejścia w życie: 01/08/1974