Konsultacje społeczne i referendum.

USTAWA
z dnia 6 maja 1987 r.
o konsultacjach społecznych i referendum.

W celu pełniejszego urzeczywistnienia demokracji socjalistycznej oraz rozszerzania form uczestnictwa obywateli w sprawowaniu władzy, kierując się konstytucyjnym prawem obywateli do udziału w konsultacjach i referendum, a także mając na względzie obowiązek organów władzy i administracji państwowej opierania swojej działalności na świadomym i czynnym współdziałaniu obywateli, stanowi się, co następuje:

Rozdział  1

Przepisy ogólne.

Art.  1.

Konsultacji społecznej oraz referendum mogą być poddane sprawy mające węzłowe znaczenie dla rozwoju kraju, określonego terenu lub interesów i warunków życia obywateli.

Art.  2.
1.
Konsultacja społeczna w zależności od jej przedmiotu może mieć zasięg ogólnokrajowy, lokalny lub środowiskowy.
2.
Referendum może mieć zasięg ogólnokrajowy lub lokalny.
Art.  3.

Ustawa określa formy, zasady i tryb przeprowadzania konsultacji społecznych i referendum.

Art.  4.

Przepisów ustawy nie stosuje się do spraw dotyczących obronności Państwa i Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz bezpieczeństwa Państwa, jak też spraw stanowiących tajemnicę państwową.

Rozdział  2

Konsultacje społeczne.

Art.  5.

W konsultacji społecznej mają prawo brać udział obywatele oraz Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego, organizacje polityczne, samorządy, związki zawodowe, społeczno-zawodowe organizacje rolników, organizacje spółdzielcze, młodzieżowe, kobiece, sportowe i obronne, stowarzyszenia, jak również inne organizacje społeczne ludu pracującego.

Art.  6.

W konsultacji społecznej obywatele, Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego oraz organizacje, o których mowa w art. 5, wypowiadają swoje opinie i zgłaszają wnioski co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy poddanej konsultacji.

Art.  7.
1.
Ogólnokrajowej konsultacji społecznej mogą być poddane przez:
1)
Sejm - założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty ustaw oraz własnych uchwał określających podstawowe kierunki działalności państwa,
2)
Radę Państwa - założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty ustaw, jakie zamierza wnieść do Sejmu, a także wydawanych przez siebie aktów normatywnych,
3)
Radę Ministrów - założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty ustaw, jakie zamierza wnieść do Sejmu, a także wydawanych przez siebie aktów normatywnych,
4)
Prezesa Rady Ministrów lu ministrów - założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty wydawanych przez siebie aktów normatywnych, a także aktów normatywnych centralnych organów administracji państwowej przez siebie nadzorowanych.
2.
Lokalnej konsultacji społecznej mogą być poddane przez:
1)
rady narodowe - założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty własnych uchwał,
2)
terenowe organy administracji państwowej o własności ogólnej - założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty uchwał, jakie zamierzają wnieść pod obrady rady narodowej, a także podejmowanych przez siebie rozstrzygnięć.
3.
Środowiskowej konsultacji społecznej mogą być poddane przez organy wymienione w ust. 1 i 2 założenia lub rozwiązania projektów albo całe projekty aktów bądź rozstrzygnięć, o których mowa w tych przepisach, w szczególności dotyczące danego środowiska.
Art.  8.
1.
Uprawniony organ postanawia o przeprowadzeniu konsultacji społecznej z inicjatywy własnej lub na wniosek.
2.
Z wnioskami mogą występować:
1)
w odniesieniu do konsultacji ogólnokrajowej - Komitet Wykonawczy Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego oraz właściwe naczelne organy statutowe organizacji o charakterze ogólnokrajowym, o których mowa w art. 5,
2)
w odniesieniu do konsultacji lokalnej - prezydia rad Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego odpowiedniego stopnia oraz właściwe organy statutowe organizacji, o których mowa w art. 5, a także organizacji o charakterze lokalnym odpowiedniego stopnia oraz organy samorządu mieszkańców,
3)
w odniesieniu do konsultacji środowiskowej - odpowiednio właściwe organy, o których mowa w pkt 1 i 2.
3.
W razie gdy uprawniony organ nie uwzględni wniosku o przeprowadzenie konsultacji społecznej, informuje o tym wnioskodawcę wraz z uzasadnieniem.
Art.  9.

Uprawniony organ, postanawiając o przeprowadzeniu konsultacji społecznej, podaje do wiadomości publicznej w szczególności:

1)
przedmiot konsultacji oraz cele i przewidywane skutki projektowanego rozstrzygnięcia,
2)
terytorialny i podmiotowy zasięg konsultacji,
3)
sposób oraz tryb zgłaszania opinii i wniosków,
4)
datę rozpoczęcia i zakończenia konsultacji, przy czym okres trwania konsultacji nie może być krótszy niż 30 dni,
5)
sposób oraz tryb podsumowania opinii i wniosków zgłoszonych w toku konsultacji.
Art.  10.
1.
Konsultację społeczną przeprowadza i zapewnia niezbędne do tego warunki organ, który postanowił o przeprowadzeniu konsultacji; organ ten może upoważnić do przeprowadzenia konsultacji inny organ państwowy lub Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego albo określoną organizację, o której mowa w art. 5.
2.
Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego oraz organizacje, o których mowa w ust. 1, mogą także uczestniczyć w przeprowadzeniu konsultacji i zapewnieniu niezbędnych do tego warunków - w zakresie i na zasadach uzgodnionych między organem postanawiającym o przeprowadzeniu konsultacji a organizacją uczestniczącą w jej przeprowadzeniu.
3.
Nad przebiegiem konsultacji czuwa organ, który postanowił o jej przeprowadzeniu, współdziałając w zakresie przestrzegania obowiązków obowiązujących zasad jej przeprowadzania z Patriotycznym Ruchem Odrodzenia Narodowego.
4.
Środki masowego przekazywania obowiązane są informować opinię publiczną o przebiegu konsultacji, zajmowanych w niej stanowiskach oraz wynikających z niej opiniach i wnioskach.
Art.  11.
1.
Organ, który poddał określoną sprawę konsultacji społecznej, obowiązany jest:
1)
rozpatrzyć opinie i wnioski zgłoszone w toku konsultacji,
2)
podać do wiadomości publicznej opinie i wnioski wynikające z konsultacji oraz zakres ich wykorzystania.
2.
Opinie i wnioski wynikające z konsultacji, dotyczące projektów ustaw poddanych konsultacji społecznej przez Radę Państwa lub Radę Ministrów, przedstawia się Sejmowi łącznie z wnoszonym do Sejmu projektem konsultowanej ustawy, opinie zaś i wnioski wynikające z konsultacji, dotyczące projektów uchwał rad narodowych poddanych konsultacji społecznej przez terenowe organy administracji państwowej o właściwości ogólnej - radzie narodowej, łącznie z wnoszonym projektem konsultowanej uchwały.

Rozdział  3

Referendum

Art.  12.
1.
W referendum ogólnokrajowym mają prawo brać udział obywatele przebywający w kraju, posiadający czynne prawo wyborcze do Sejmu.
2.
W referendum lokalnym mają prawo brać udział obywatele zameldowani na pobyt stały na obszarze objętym referendum, posiadający czynne prawo wyborcze do rad narodowych.
Art.  13.
1.
W referendum obywatele, w drodze głosowania, wyrażają swoją wolę co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy poddanej referendum.
2.
Referendum polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania pozytywnych lub negatywnych odpowiedzi na postawione pytanie albo na dokonaniu wyboru pomiędzy zaproponowanymi wariantami.
Art.  14.
1.
Referendum ogólnokrajowemu mogą być poddane przez Sejm konkretnie określone problemy lub rozwiązania projektów ustaw lub uchwał Sejmu określających podstawowe kierunki działalności państwa.
2.
Referendum lokalnemu mogą być poddane przez właściwą radę narodową konkretnie określone problemy lokalne lub rozwiązania projektów uchwał, w sprawach należących do kompetencji rad narodowych.
3.
Uchwały o poddaniu określonej sprawy pod referendum podejmują organy, o których mowa w ust. 1 i 2, większością co najmniej dwu trzecich głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów lub radnych.
4.
Szczegółowy tryb podejmowania przez Sejm i rady narodowe o przeprowadzeniu referendum określają regulaminy tych organów.
5.
Uchwałę rady narodowej stopnia podstawowego przesyła się niezwłocznie po jej podjęciu wojewódzkiej radzie narodowej, a uchwałę wojewódzkiej rady narodowej - Radzie Państwa.
Art.  15.
1.
Uprawniony organ może postanowić o poddaniu określone sprawy pod referendum z inicjatywy własnej lub na wniosek.
2.
Z wnioskami mogą występować:
1)
w odniesieniu do referendum ogólnokrajowego - Rada Państwa, Rada Ministrów oraz Rada Krajowa Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego,
2)
w odniesieniu do referendum lokalnego - prezydia rad narodowych, terenowe organy administracji państwowej o właściwości ogólnej oraz rady Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego odpowiedniego stopnia.
3.
W razie gdy uprawniony organ nie uwzględni wniosku o przeprowadzenie referendum, informuje o tym wnioskodawcę wraz z uzasadnieniem.
Art.  16.

Uprawniony organ, postanawiając o przeprowadzeniu referendum, podaje do wiadomości publicznej w szczególności:

1)
przedmiot referendum,
2)
terytorialny zasięg referendum, jeżeli ma ono zasięg lokalny.
Art.  17.
1.
Termin przeprowadzenia referendum ustala organ, który postanowił o jego przeprowadzeniu, podając go do wiadomości publicznej.
2.
Kalendarz czynności związanych z przeprowadzeniem referendum ustalają:
1)
referendum ogólnokrajowego - Rada Państwa,
2)
referendum lokalnego - prezydium rady narodowej, która postanowiła o przeprowadzeniu referendum.
3.
Kalendarz czynności związanych z przeprowadzeniem referendum, ustalony przez:
1)
Radę Państwa - podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej "Monitor Polski" oraz podaniu do publicznej wiadomości w środkach masowego przekazywania,
2)
prezydium rady narodowej - podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaniu do publicznej wiadomości w sposób przyjęty na danym terenie.
Art.  18.
1.
Referendum ogólnokrajowe i lokalne przeprowadza się w obwodach głosowania ustalonych dla ostatnio przeprowadzonych wyborów do rad narodowych.
2.
Referendum przeprowadzają i ustalają jego wynik powołane w tym celu odpowiednie komisje.
3.
Rada Państwa, kierując się zasadami prawa wyborczego, określa szczegółowe zasady i tryb przeprowadzania referendum, a w szczególności: zasady głosowania i ustalania wyników referendum oraz zasady i tryb powoływania komisji, o których mowa w ust. 2; uchwała Rady Państwa podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Art.  19.
1.
Wynik referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań w sprawie poddanej pod głosowanie opowiedziała się więcej niż połowa uprawnionych do wzięcia udziału w referendum.
2.
Wynik referendum podaje się do wiadomości publicznej.
Art.  20.

Koszty związane z przeprowadzaniem referendum pokrywane są:

1)
w odniesieniu do referendum ogólnokrajowego - z budżetu centralnego,
2)
w odniesieniu do referendum lokalnego - z budżetu terenowego.

Rozdział  4

Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy końcowe

Art.  21.

Ustawa nie narusza przepisów szczególnych dotyczących zasięgania opinii obywateli i ich organizacji, a w szczególności:

1)
ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. Nr 24, poz. 122, z 1982 r. Nr 45, poz. 289, z 1983 r. Nr 36, poz. 165 i Nr 39, poz. 176 oraz z 1984 r. Nr 45, poz. 242 i Nr 54, poz. 275),
2)
ustawy z dnia 25 września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz. U. Nr 24, poz. 123 i z 1986 r. Nr 17, poz. 88),
3)
ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o planowaniu społeczno - gospodarczym (Dz. U. z 1987 r. Nr 4, poz. 26),
4)
ustawy z dnia 8 października 1982 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 1985 r. Nr 54, poz. 277),
5)
ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. Nr 32, poz. 217),
6)
ustawy z dnia 12 lipca 1984 r. o planowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 35, poz. 185 i z 1986 r. Nr 47, poz. 226),
7)
ustawy z dnia 22 maja 1986 r. o zasadach udziału młodzieży w życiu państwowym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju (Dz. U. Nr 21, poz. 108).
Art.  22.

W Kodeksie karnym wprowadza się następujące zmiany:

1)
tytuł rozdziału XXVI otrzymuje brzmienie:

"Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum.";

2)
art. 189 otrzymuje brzmienie:

"Art. 189. § 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub nadużywając stosunku zależności przeszkadza w swobodnym wykonywaniu praw wyborczych do Sejmu lub do rady narodowej lub w wykonywaniu innej czynności w postępowaniu wyborczym albo w swobodnym udziale w referendum lub w wykonywaniu innej czynności w postępowaniu dotyczącym referendum albo fałszuje wyniki głosowania,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5,

§ 2. Kto, naruszając przepisy o tajności głosowania w wyborach do Sejmu lub rady narodowej albo w referendum, zapoznaje się wbrew woli głosującego z treścią jego głosu,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 2, ograniczenia wolności albo grzywny."

Art.  23.

W ustawie z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 41, poz. 185 i Nr 62, poz. 286, z 1984 r. Nr 21, poz. 100 i Nr 31, poz. 173 oraz z 1986 r. Nr 47, poz. 227) art. 7 otrzymuje brzmienie:

"Art. 7. Rada narodowa może postanowić o przeprowadzeniu konsultacji społecznej lub referendum w sprawach oraz na zasadach i w trybie określonych w ustawie o konsultacjach społecznych i referendum. W zakresie i kwestiach nie uregulowanych w ustawie o konsultacjach społecznych i referendum stosuje się przepisy niniejszej ustawy."

Art.  24.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 października 1987 r.

Zmiany w prawie

Stosunek prezydenta Dudy do wolnej Wigilii "uległ zawieszeniu"

Prezydent Andrzej Duda powiedział w czwartek, że ubolewa, że w sprawie ustawy o Wigilii wolnej od pracy nie przeprowadzono wcześniej konsultacji z prawdziwego zdarzenia. Jak dodał, jego stosunek do ustawy "uległ niejakiemu zawieszeniu". Wyraził ubolewanie nad tym, że pomimo wprowadzenia wolnej Wigilii, trzy niedziele poprzedzające święto mają być dniami pracującymi. Ustawa czeka na podpis prezydenta.

kk/pap 12.12.2024
ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024
Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024
Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024
Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024
Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1987.14.83

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Konsultacje społeczne i referendum.
Data aktu: 06/05/1987
Data ogłoszenia: 12/05/1987
Data wejścia w życie: 01/10/1987