Rodziny zastępcze.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 26 stycznia 1979 r.

w sprawie rodzin zastępczych.

Na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32, poz. 160, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1972 r. Nr 16, poz. 114, z 1975 r. Nr 45, poz. 234 i z 1984 r. Nr 49, poz. 253) zarządza się, co następuje:

§ 1. W celu zapewnienia dzieciom pozbawionym należytej pieczy rodzicielskiej właściwych warunków wychowania Państwo organizuje i rozwija rodziny zastępcze, tworzy warunki do ich prawidłowego funkcjonowania oraz udziela pomocy pieniężnej i rzeczowej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dzieci przebywających w rodzinach zastępczych.

§  2.

1. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego.

2. Dziecko może być również umieszczone w rodzinie zastępczej bez orzeczenia sądu opiekuńczego na podstawie umowy powierzenia dziecka, zawartej na piśmie między rodziną zastępczą a terenowym organem administracji państwowej właściwym dla miejsca zamieszkania tej rodziny - na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, którym przysługuje władza rodzicielska. Organ ten obowiązany jest pouczyć rodzinę zastępczą o jej prawach i obowiązkach oraz o możliwości uzyskania pomocy Państwa.

3. Rodzina zastępcza podejmuje obowiązek pieczy i wychowania powierzonego dziecka z dniem jej ustanowienia przez sąd bądź z dniem zawarcia umowy powierzenia dziecka między tą rodziną a terenowym organem administracji państwowej właściwym dla jej stałego miejsca zamieszkania.

4. 1 Zasady i warunki zawierania umów z rodzinami zastępczymi ustali Minister Edukacji Narodowej.

§  3.

1. Pełnienie społecznej funkcji rodziny zastępczej może być powierzone małżeństwu lub osobie nie pozostającej w związku małżeńskim - w tym także osobom spokrewnionym z dzieckiem, zobowiązanym do świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka - jeżeli spełniają następujące warunki:

1) dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej,

2) mają obywatelstwo polskie, miejsce zamieszkania w kraju i korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

3) nie były pozbawione praw rodzicielskich i opiekuńczych,

4) każda z tych osób ma ukończony co najmniej 24 rok życia,

5) nie są chore na chorobę psychiczną, przewlekłą zakaźną lub inną chorobę uniemożliwiającą zapewnienie właściwej pieczy nad dzieckiem i jego wychowania, co zostało stwierdzone przez społeczny zakład służby zdrowia,

6) mają odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania.

2. Przy wykonywaniu obowiązku bieżącej pieczy nad dzieckiem i przy jego wychowaniu rodzina zastępcza powinna starać się o:

1) wytworzenie w domu atmosfery rodzinnej, wzajemnego zaufania, zrozumienia, pomocy i życzliwości,

2) zagwarantowanie dziecku bezpieczeństwa, zapewnienie mu opieki lekarskiej, racjonalnego żywienia, odpowiedniej odzieży i kulturalnych warunków bytu,

3) zapewnienie odpowiednich warunków do systematycznego uczęszczania dziecka do szkoły, aż do uzyskania co najmniej obowiązującego powszechnie wykształcenia i zdobycia zawodu umożliwiającego samodzielne życie,

4) zapewnienie dziecku warunków wszechstronnego rozwoju oraz kształtowania odpowiednich postaw ideowo-moralnych, budzenie i rozwijanie w nim uzdolnień, kształcenie umiejętności i nawyków pracy, organizowanie wolnego czasu i wypoczynku, rozwijanie wrażliwości estetycznej i wdrażanie do kultury życia codziennego,

5) przygotowanie dziecka do życia społecznego, rozwijanie w nim poszanowania mienia społecznego i osobistego oraz wdrażanie do wykonywania dostosowanych do jego możliwości prac porządkowych i samoobsługowych,

6) udzielenie pomocy w usamodzielnianiu się, a w szczególności w uzyskaniu pracy i mieszkania.

§  4.

1. Doboru dzieci w celu umieszczenia w rodzinie zastępczej na podstawie umowy powierzenia dziecka, o której mowa w § 2 ust. 2, dokonuje terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca zamieszkania rodziców dziecka.

2. Organ wymieniony w ust. 1 może zakwalifikować do umieszczenia w rodzinie zastępczej dzieci, które nie odbiegają od normy rozwojowej, co zostało stwierdzone na podstawie odpowiednich badań dokonanych w trybie i na zasadach określonych odrębnymi przepisami, i znajdują się w wyjątkowo trudnej sytuacji życiowej, uniemożliwiającej zapewnienie przez ich rodziców podstawowych warunków pieczy i wychowania.

3. Dzieci odbiegające od normy rozwojowej, kwalifikujące się na podstawie badań, o których mowa w ust. 2, do kształcenia w szkołach i zakładach specjalnych, mogą być umieszczane tylko w tych rodzinach zastępczych, które mają pełne rozeznanie ich poziomu rozwoju fizycznego i psychicznego oraz warunki i możliwości zapewnienia tym dzieciom odpowiedniej pieczy i wychowania.

§ 5. Terenowy organ administracji państwowej może upoważnić organizacje społeczne, których zadania statutowe przewidują opiekę nad dziećmi, do wykonywania pewnych czynności dotyczących doboru rodzin zastępczych i kwalifikacji dzieci do umieszczenia w rodzinie zastępczej, a zwłaszcza:

1) pozyskiwania kandydatów do pełnienia społecznej roli rodziny zastępczej,

2) przeprowadzania wywiadów środowiskowych dotyczących osób, które mają stanowić rodzinę zastępczą.

§  6.

1. Rozwiązanie z rodziną zastępczą umowy powierzenia dziecka, o której mowa w § 2 ust. 2. następuje po upływie 3 miesięcy od wypowiedzenia dokonanego na piśmie przez jedną ze stron umowy.

2. 2 Terenowy organ administracji państwowej rozwiązuje z rodziną zastępczą umowę powierzenia dziecka bez wypowiedzenia ze skutkiem natychmiastowym w razie:

1) rażącego niewywiązywania się rodziny zastępczej z przyjętych zadań,

2) ustania warunków wymaganych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, wymienionych w § 3 ust. 1.

3. W razie rozwiązania z rodziną zastępczą umowy powierzenia dziecka terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca jej zamieszkania w każdym wypadku ma obowiązek zapewnienia dziecku dalszej pieczy i wychowania.

§  7.

1. Sąd przed wydaniem orzeczenia o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej może zwrócić się do terenowego organu administracji państwowej, właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka, o wskazanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.

2. Sąd, powierzając dziecko rodzinie zastępczej, poucza ją jednocześnie o jej prawach i obowiązkach oraz o możliwości uzyskania pomocy Państwa.

§ 8. Jeżeli sąd, zarządzając umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, nie wskaże jednocześnie tej rodziny, jej doboru dokonuje terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca pobytu dziecka - w porozumieniu z sądem opiekuńczym. Organ ten zawiera z dobraną przez siebie rodziną zastępczą umowę powierzenia dziecka, która stanowi podstawę umieszczenia dziecka w tej rodzinie.

§  9.

1. Odpis prawomocnego orzeczenia o powierzeniu dziecka rodzinie zastępczej sąd opiekuńczy przesyła do terenowego organu administracji państwowej właściwego dla jej miejsca zamieszkania.

2. Odpis prawomocnego orzeczenia o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej bez jednoczesnego jej wskazania (§ 8) sąd opiekuńczy przesyła do terenowego organu administracji państwowej właściwego dla miejsca pobytu dziecka - w celu wykonania orzeczenia.

§  10.

1. Terenowy organ administracji państwowej wymieniony w § 9 ust. 1 jest obowiązany zawiadamiać sąd opiekuńczy, który powierzył dziecko rodzinie zastępczej, o okolicznościach uzasadniających potrzebę zmiany praw i obowiązków tej rodziny, zwłaszcza w razie niewywiązywania się jej z przyjętych zadań, oraz o ustaniu potrzeby dalszego pobytu dziecka w tej rodzinie.

2. W razie umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego bez jednoczesnego jej wskazania (§ 8) terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej jest obowiązany zawiadamiać właściwy sąd opiekuńczy o okolicznościach uzasadniających zmianę praw i obowiązków tej rodziny, a w szczególności o:

1) sposobie wykonania orzeczenia,

2) każdorazowej zmianie miejsca pobytu stałego rodziny zastępczej,

3) dokonanej zmianie rodziny zastępczej,

4) ustaniu potrzeby dalszego pobytu dziecka w rodzinie zastępczej.

§ 11. Terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej czuwa nad należytym wykonywaniem przyjętych przez nią zadań oraz udziela jej pomocy w rozwiązywaniu trudności związanych z wychowywaniem dziecka. Zadania te wykonują nauczyciele wyznaczeni przez ten organ.

§  12.

1. Dzieciom umieszczonym w rodzinach zastępczych udziela pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów ich utrzymania terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej.

2. Podstawą przyznania pomocy pieniężnej jest umowa o pomocy pieniężnej, zawarta między terenowym organem administracji państwowej wymienionym w ust. 1 a rodziną zastępczą, określająca zasady tej pomocy.

3. Pomocy pieniężnej udziela się od dnia zawarcia umowy, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem ust. 4, do czasu ukończenia przez dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej 18 lat, a po ukończeniu tego wieku - w razie kontynuowania nauki albo ustalenia inwalidztwa uniemożliwiającego podjęcie nauki lub zatrudnienia, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 lat, a w razie kontynuowania studiów wyższych na ostatnim roku - do ukończenia 26 lat, chyba że dziecko osiąga z tytułu pracy własnej dochody przekraczające najniższe zasadnicze wynagrodzenie miesięczne obowiązujące w uspołecznionych zakładach pracy. Oceny stanu inwalidztwa dokonuje właściwa komisja lekarska do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

4. W razie umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej:

1) przed dniem zawarcia umowy, o której mowa w ust. 2, wypłata kwot pomocy pieniężnej następuje od dnia faktycznego umieszczenia dziecka w rodzime zastępczej, jednakże za okres nie dłuższy niż 2 lata,

2) po dniu zawarcia umowy, o której mowa w ust. 2, wypłata kwot pomocy pieniężnej następuje od dnia faktycznego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej.

§ 13. 3 Pomoc pieniężna przysługująca dziecku umieszczonemu w rodzinie zastępczej obcej lub spokrewnionej z nim w stopniu nie zobowiązującym do świadczeń alimentacyjnych na jego rzecz wynosi miesięcznie 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kwartale poprzedzającym, ustalonego na podstawie przepisów określających wysokość przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej.

§ 14. 4 Pomoc pieniężna przysługująca dziecku umieszczonemu w rodzinie zastępczej, w której chociaż jedna z osób stanowiących tę rodzinę jest z nim spokrewniona w stopniu zobowiązującym do świadczeń alimentacyjnych na jego rzecz, wynosi miesięcznie 20% wynagrodzenia, o którym mowa w § 13.

§ 15. 5  

1. Pomoc pieniężna przysługująca dziecku umieszczonemu w rodzinie zastępczej, które ze względu na stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny wymaga stałej opieki innej osoby, polegającej na konieczności pielęgnacji lub na systematycznym współdziałaniu w postępowaniu leczniczym i rehabilitacyjnym, wynosi miesięcznie 100% wynagrodzenia, o którym mowa w § 13.

2. Oceny stanu dziecka, o którym mowa w ust. 1, dokonuje:

1) wojewódzka poradnia wychowawczo­zawodowa,

2) wojewódzka przychodnia (specjalistyczny zespół opieki zdrowotnej) matki i dziecka.

Oceny tej dokonuje się również na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia.

§ 16. 6 Jeżeli dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej otrzymuje rentę rodzinną, stawkę przysługującej mu pomocy pieniężnej zmniejsza się o połowę tej renty, bez dodatków: rodzinnego, pielęgnacyjnego i dla sierot zupełnych.

§ 17. 7  

1. Terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej wypłaca tej rodzinie, po zawarciu z nią umowy o pomocy pieniężnej, o której mowa w § 12 ust. 2, jednorazowy zasiłek pieniężny w wysokości 190% wynagrodzenia, o którym mowa w § 13.

2. Rodziny zastępcze, którym nie przysługuje zasiłek rodzinny na dziecko umieszczone w tej rodzinie, otrzymują dodatkową pomoc pieniężną w wysokości zasiłku rodzinnego wypłacanego osobom zatrudnionym w gospodarce uspołecznionej.

3. Rodziny zastępcze pobierające zasiłek rodzinny niższy od zasiłku rodzinnego wypłacanego osobom zatrudnionym w gospodarce uspołecznionej otrzymują dodatkową pomoc pieniężną w wysokości uzupełniającej do kwoty zasiłku rodzinnego wypłacanego osobom zatrudnionym w gospodarce uspołecznionej.

§ 18. Rodziny zastępcze korzystają w zakresie świadczeń przyznawanych z zakładowego funduszu socjalnego bądź z zakładowego funduszu mieszkaniowego z takich samych uprawnień, jakie przysługują pracownikom z tytułu posiadania dzieci własnych.

§  19.

1. Dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej mają prawo do bezpłatnego korzystania ze żłobków i przedszkoli, na zasadach pierwszeństwa, oraz do bezpłatnego korzystania z różnych form wypoczynku i ze świadczeń zakładów społecznych służby zdrowia.

2. Dzieciom umieszczonym w rodzinach zastępczych znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej, powstałej na skutek wypadków losowych, może być przyznana dodatkowa pomoc pieniężna.

§ 20. Usamodzielniającym się dzieciom umieszczonym w rodzinach zastępczych przysługuje pomoc pieniężna lub rzeczowa oraz prawo do otrzymania mieszkania na zasadach przewidzianych dla wychowanków państwowych domów dziecka.

§  21.

1. Rodzice, których dzieci są umieszczone w rodzinach zastępczych, zobowiązani są do odpłatności z tego tytułu na zasadach ustalonych w rozporządzeniu.

2. Przez rodziców należy rozumieć oboje rodziców lub jedno z nich.

3. 8 Miesięczna opłata ponoszona przez rodziców jest równa miesięcznej pomocy dla rodziny zastępczej, w której umieszczono dziecko, określonej w § 13 i 14.

4. Opłat ustalonych rozporządzeniem nie ponoszą rodzice, którzy są zobowiązani do alimentacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej na podstawie orzeczenia sądowego.

5. 9 Jeżeli obowiązek alimentacyjny obciąża jednego z rodziców, w stosunku do drugiego ustala się odpłatność w wysokości dwukrotnie niższej od określonej w ust. 3.

§ 22. 10 (skreślony).

§  23.

1. 11 Wysokość opłat rodziców ustala terenowy organ administracji państwowej właściwy dla ich miejsca zamieszkania.

2. Opłaty, o których mowa w ust. 1, stanowią należność podlegającą egzekucji administracyjnej.

3. Terenowy organ administracji państwowej właściwy dla miejsca zamieszkania rodziców dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej może w szczególnie uzasadnionych wypadkach zwolnić ich całkowicie lub częściowo od odpłatności na określony czas, nie dłużej jednak niż na 1 rok kalendarzowy.

§ 24. 12 Wpływy z opłat za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej podlegają przekazaniu na rachunek budżetu rady narodowej właściwej dla miejsca zamieszkania rodziny zastępczej, w której to dziecko zostało umieszczone.

§ 25. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o terenowym organie administracji państwowej, należy przez to rozumieć terenowy organ administracji państwowej o właściwości szczególnej do spraw oświaty i wychowania stopnia podstawowego.

1 § 2 ust. 4 zmieniony przez § 1 pkt 7 rozporządzenia z dnia 14 grudnia 1987 r. (Dz.U.87.39.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1988 r.

2 § 6 ust. 2 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 1990 r.

3 § 13:

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 14 grudnia 1987 r. (Dz.U.87.39.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1988 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 1 lutego 1988 r. (Dz.U.88.3.13) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 1988 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 29 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.27.142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 marca 1989 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.

4 § 14:

- zmieniony przez § 1 pkt 2 i 7 rozporządzenia z dnia 14 grudnia 1987 r. (Dz.U.87.39.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1988 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.

5 § 15:

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 14 grudnia 1987 r. (Dz.U.87.39.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1988 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 1 lutego 1988 r. (Dz.U.88.3.13) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 1988 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 29 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.27.142) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 marca 1989 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.

6 § 16:

- zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 14 grudnia 1987 r. (Dz.U.87.39.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1988 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.

7 § 17 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 stycznia 1990 r.

8 § 21 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 1990 r.

9 § 21 ust. 5 zmieniony przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 1990 r.

10 § 22 skreślony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 1990 r.

11 § 23 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 1990 r.

12 § 24 zmieniony przez § 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 5 marca 1990 r. (Dz.U.90.18.103) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 26 marca 1990 r.

• Identyfikator: Dz.U.1985.48.256 t.j.
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Rodziny zastępcze.
• Data aktu: 26/01/1979
• Data ogłoszenia: 30/10/1985
• Data wejścia w życie: 01/03/1979