Konwencja o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne. Moskwa, Londyn, Waszyngton.1972.03.29.

KONWENCJA

o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne,

sporządzona w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie dnia 29 marca 1972 r.

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 29 marca 1972 roku została sporządzona w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie Konwencja o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne.

Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 11 grudnia 1972 roku.

(Tekst konwencji zamieszczony jest w załączniku do niniejszego numeru.)

ZAŁĄCZNIK

KONWENCJA

o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne.

Państwa Strony niniejszej Konwencji,

uznając wspólny interes całej ludzkości w popieraniu badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej dla celów pokojowych,

powołując się na Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi,

biorąc pod uwagę, że niezależnie od środków zapobiegawczych stosowanych przez państwa i międzynarodowe organizacje międzyrządowe zajmujące się wypuszczaniem w przestrzeń obiektów kosmicznych, obiekty takie mogą czasem spowodować szkodę,

uznając potrzebę opracowania skutecznych międzynarodowych norm i zasad postępowania dotyczących odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne oraz w szczególności zapewnienia szybkiego wypłacenia, zgodnie z niniejsza Konwencją, pełnego i sprawiedliwego odszkodowania poszkodowanym,

przeświadczone, że ustalenie takich norm i zasad postępowania przyczyni się do umocnienia współpracy międzynarodowej w dziedzinie badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej dla celów pokojowych,

uzgodniły, co następuje:

Artykuł  I

Dla celów niniejszej Konwencji:

a) wyrażenie "szkoda" oznacza utratę życia, zranienie lub inne zagrożenie zdrowia albo utratę, uszkodzenie mienia lub majątku państw lub osób fizycznych lub prawnych albo majątku międzynarodowych organizacji międzyrządowych;

b) wyrażenie "wypuszczenie w przestrzeń" obejmuje również zamierzone wypuszczenie;

c) wyrażenie "państwo wypuszczjące w przestrzeń" oznacza:

(i) państwo, które wypuszcza lub powoduje wypuszczenie obiektu kosmicznego,

(ii) państwo, z którego terytorium lub urządzeń wypuszczono obiekt kosmiczny;

d) wyrażenie "obiekt kosmiczny" obejmuje również części składowe obiektu kosmicznego oraz pojazd wynoszący i jego części.

Artykuł  II

Państwo wypuszczające jest bezwzględnie zobowiązane do zapłacenia odszkodowania za szkodę, którą wypuszczony przez nie obiekt kosmiczny wyrządził na powierzchni ziemi lub statkowi powietrznemu podczas lotu.

Artykuł  III

W razie szkody wyrządzonej gdziekolwiek indziej aniżeli na powierzchni ziemi obiektowi kosmicznemu jednego państwa wypuszczającego lub osobom lub majątkowi na pokładzie takiego obiektu kosmicznego przez obiekt kosmiczny innego państwa wypuszczającego, to ostatnie odpowiada jedynie wówczas, gdy szkoda wynikła z jego winy lub z winy osób, za które jest ono odpowiedzialne.

Artykuł  IV

1. W razie szkody wyrządzonej gdziekolwiek indziej aniżeli na powierzchni ziemi obiektowi kosmicznemu jednego państwa wypuszczającego lub osobom lub majątkowi na pokładzie takiego obiektu kosmicznego przez obiekt kosmiczny innego państwa wypuszczającego oraz szkody wyrządzonej przy tym trzeciemu państwu lub jego osobom fizycznym lub prawnym, oba pierwsze państwa odpowiadają solidarnie wobec tego trzeciego państwa w następującym zakresie:

a) jeżeli szkodę wyrządzono trzeciemu państwu na powierzchni ziemi lub statkowi powietrznemu podczas lotu, ich odpowiedzialność wobec trzeciego państwa jest absolutna;

b) jeżeli szkodę wyrządzono obiektowi kosmicznemu trzeciego państwa lub osobom lub majątkowi na pokładzie takiego obiektu kosmicznego gdziekolwiek indziej aniżeli na powierzchni ziemi, ich odpowiedzialność wobec trzeciego państwa zależy od winy osób, za które każde z nich jest odpowiedzialne.

2. We wszystkich wypadkach solidarnej odpowiedzialności, o której jest mowa w ustępie 1 niniejszego artykułu, ciężar odszkodowania za szkodę jest rozłożony między dwa pierwsze państwa stosownie do zakresu ich winy; jeżeli zakresu winy każdego z tych państw nie można ustalić, obowiązek odszkodowania obciąża na równi oba te państwa. Taki podział nie narusza prawa trzeciego państwa do dochodzenia pełnego odszkodowania należnego na podstawie niniejszej Konwencji od któregokolwiek lub od wszystkich państw wypuszczających, które ponoszą solidarną odpowiedzialność.

Artykuł  V

1. Jeżeli dwa lub więcej państw wypuszczą wspólnie obiekt kosmiczny, odpowiadają one solidarnie za wszelkie powstałe szkody.

2. Państwo wypuszczające, które zapłaciło odszkodowanie za szkodę, ma prawo wystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie zwrotne wobec innych uczestników wspólnego wypuszczenia. Uczestnicy wspólnego wypuszczenia mogą zawierać porozumienia w sprawie rozłożenia między sobą zobowiązań finansowych, w których zakresie ponoszą odpowiedzialność solidarną. Porozumienia takie, nie naruszają prawa państwa, które poniosło szkodę, do dochodzenia pełnego odszkodowania należnego na podstawie niniejszej Konwencji od któregokolwiek lub od wszystkich państw wypuszczających, które ponoszą solidarną odpowiedzialność.

3. Państwo, z którego terytorium lub urządzeń wypuszczono obiekt kosmiczny, będzie uważane za uczestniczące we wspólnym wypuszczeniu.

Artykuł  VI

1. Z zastrzeżenim postanowień ustępu 2 zwolnienie od bezwzględnej odpowiedzialności przysługuje w zakresie, w jakim państwo wypuszczające udowodni, że szkoda wynikła w całości albo w części z rażącego niedbalstwa lub czynu bądź zaniechania, którego dopuszczono się z zamiarem wywołania szkody po stronie państwa wnoszącego roszczenie lub osób fizycznych albo prawnych, które ono reprezentuje.

2. Zwolnienie nie przysługuje w wypadkach, w których szkoda wynikła z działalności prowadzonej przez państwo wypuszczające, sprzecznej z prawem międzynarodowym, w szczególności z Kartą Narodów Zjednoczonych i z Układem o zasadach działalności państw w zakresie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi.

Artykuł  VII

Postanowień niniejszej Konwencji nie stosuje się do szkód wyrządzonych przez obiekt kosmiczny państwa wypuszczającego:

a) obywatelom państwa wypuszczającego;

b) obcym obywatelom w czasie, kiedy uczestniczą oni w operacjach związanych z tym obiektem kosmicznym od chwili jego wypuszczenia lub w jakimkolwiek stadium późniejszym, aż do jego opadnięcia albo w czasie przebywania, na zaproszenie państwa wypuszczającego obiekt, w bezpośrednim sąsiedztwie planowanego wypuszczenia lub strefy odzyskania obiektu.

Artykuł  VIII

1. Państwo, które poniesie szkodę lub którego osoby fizyczne lub prawne poniosą szkodę, może przedstawić państwu wypuszczającemu roszczenie o odszkodowanie za taką szkodę.

2. Jeżeli państwo ojczyste nie przedstawiło roszczenia, inne państwo może przedstawić roszczenie państwu wysyłającemu w odniesieniu do szkód wyrządzonych na jego terytorium jakiejkolwiek osobie fizycznej lub prawnej.

3. Jeżeli ani państwo ojczyste, ani państwo, na którego terytorium wyrządzono szkodę, nie przedstawi roszczenia ani nie notyfikuje zamiaru przedstawienia roszczenia, inne państwo może przedstawić państwu wypuszczającemu roszczenie w związku ze szkodą poniesioną przez jego stałych mieszkańców.

Artykuł  IX

Roszczenie o odszkodowanie za szkodę przedstawia się państwu wypuszczającemu w drodze dyplomatycznej. Jeżeli jakieś państwo nie utrzymuje stosunków dyplomatycznych z zainteresowanym państwem wypuszczającym, może ono zwrócić się do innego państwa, aby przedstawiło jego roszczenie państwu wypuszczającemu lub aby w inny sposób reprezentowało jego interesy zgodnie z niniejszą Konwencją. Może ono także przedstawić swe roszczenia przez Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, pod warunkiem, że zarówno państwo przedstawiające roszczenie, jak i państwo wypuszczające, są członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  X

1. Roszczenie o odszkodowanie za szkodę można przedstawić państwu wypuszczającemu nie później niż w ciągu jednego roku od dnia powstania szkody lub ustalenia państwa wypuszczającego, które ponosi odpowiedzialność.

2. Jeżeli jednak państwo nie wie o powstaniu szkody lub nie było w stanie ustalić państwa wypuszczającego, które ponosi odpowiedzialność, może ono przedstawić roszczenie w ciągu jednego roku od dnia, w którym dowiedziało się o wymienionych wyżej faktach; okres ten nie może jednak w żadnym wypadku przekraczać jednego roku od dnia, w którym można rozsądnie oczekiwać, że państwo to dowiedziało się o tych faktach, działając z należytą starannością.

3. Terminy wymienione w ustępach 1 i 2 będą miały zastosowanie nawet wówczas, gdy nie będą znane pełne rozmiary szkody. Jednak w tym wypadku państwo przedstawiające roszczenie będzie uprawnione do skorygowania roszczenia i do przedstawienia dodatkowej dokumentacji po upływie tych terminów w ciągu jednego roku od ustalenia pełnego rozmiaru szkody.

Artykuł  XI

1. Przedstawienie roszczeń państwu wypuszczającemu o odszkodowanie w myśl niniejszej Konwencji nie wymaga uprzedniego wyczerpania wszelkich lokalnych środków dostępnych państwu przedstawiającemu roszczenie albo osobom fizycznym lub prawnym, które ono reprezentuje.

2. Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie stoi na przeszkodzie państwu lub osobie fizycznej lub prawnej, którą ono może reprezentować, w dochodzeniu roszczenia w sądach lub trybunałach administracyjnych lub w urzędach państwa wypuszczająego. Państwo nie jest jednak uprawnione do przedstawiania roszczenia w myśl niniejszej Konwencji w odniesieniu do tej samej szkody, za którą odszkodowania dochodzi już przed sądami lub trybunałami administracyjnymi lub urzędami państwa wypuszczającego lub na podstawie innego porozumienia międzynarodowego wiążącego zainteresowane państwa.

Artykuł  XII

Odszkodowanie, które państwo wypuszczające jest zobowiązane zapłacić za wyrządzoną szkodę w myśl niniejszej Konwencji, określa się zgodnie z prawem międzynarodowym i z zasadami sprawiedliwości i słuszności w celu zapewnienia takiego wynagrodzenia szkody, które przywróci osobie fizycznej lub prawnej, państwu lub organizacji międzynarodowej, w której imieniu przedstawiono roszczenie, stan, jaki istniałby, gdyby szkoda nie nastąpiła.

Artykuł  XIII

Jeżeli państwo przedstwiające roszczenie i państwo, które zobowiązane jest do zapłacenia odszkodowania w myśl niniejszej Konwencji, nie uzgodnią innej formy odszkodowania, odszkodowanie wypłaca się w walucie państwa zgłaszającego roszczenie lub na żądanie tego państwa w walucie państwa, które zobowiązane jest odszkodowanie wypłacić

Artykuł  XIV

Jeżeli nie doprowadzono do zaspokojenia roszczenia w drodze rokowań dyplomatycznych, przewidzianych w artykule IX, w ciągu jednego roku od dnia, w którym państwo przedstawiające roszczenie notyfikowało notyfikowało państwu wypuszczającemu, że przedstawiło dokumentację dotyczącą roszczenia, zainteresowane strony powołają na żądanie jednej z nich Komisję do rozpatrywania roszczeń.

Artykuł  XV

1. Komisja do rozpatrywania roszczeń składa się z trzech członków: jednego wyznaczonego przez państwo przedstawiające roszczenie, drugiego wyznaczonego przez państwo wypuszczające oraz trzeciego członka wybranego wspólnie przez obie strony, który będzie przewodniczącym. Każda strona dokona wyboru w ciągu dwóch miesięcy od dnia, w którym zgłoszono żądanie powołania Komisji do rozpatrywania roszczeń.

2. Jeżeli nie dojdzie do uzgodnienia wyboru przewodniczącego w ciągu czterech miesięcy od dnia, w którym zgłoszono żądanie powołania Komisji, każda ze stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych o wyznaczenie przewodniczącego w ciągu następnych dwóch miesięcy.

Artykuł  XVI

1. Jeżeli jedna ze stron nie dokona wyznaczenia w określonym terminie, przewodniczący na żądanie drugiej strony stanowić będzie jednoosobową Komisję do rozpatrywania roszczeń.

2. Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn zwolni się się jakieś miejsce w Komisji, zostanie ono obsadzone zgodnie z takimi samymi zasadami postępowania, jakie obowiązywały przy pierwotnym wyznaczeniu.

3. Komisja sama ustala tryb postępowania.

4. Komisja określa miejsce lub miejsca, w których będzie się zbierać, oraz wszystkie inne zagadnienia o charakterze administracyjnym.

5. Z wyjątkiem decyzji i orzeczeń dokonanych przez jednoosobową Komisję wszystkie decyzje i orzeczenia Komisji zapadać będą większością głosów.

Artykuł  XVII

Fakt, że w jednym postępowaniu przed Komisją występują jednocześnie dwa lub więcej państw przedstawiających roszczenie lub państw wypuszczających, nie powoduje zwiększenia liczby członków Komisji do rozpatrywania roszczeń. W takiej sytuacji państwa przedstawiające roszczenie wyznaczą wspólne jednego członka Komisji w ten sam sposób i na takich samych warunkach, jak w sprawie, w której jest tylko jedno państwo przedstawiające roszczenie. Jeżeli występują jednocześnie dwa lub więcej państw wypuszczających, wyznaczą one wspólnie i w taki sam sposób jednego członka Komisji. Jeżeli państwa przedstawiające roszczenie lub państwa wypuszczające nie dokonają wyznaczenia w określonym terminie, przewodniczący stanowić będzie jednoosobową Komisję.

Artykuł  XVIII

Komisja do rozpatrywania roszczeń decyduje co do zasadności roszczenia o odszkodowanie i ustala wysokość odszkodowania, które należy wypłacić, jeżeli odszkodowanie w ogóle przysługuje.

Artykuł  XIX

1. Komisja do rozpatrywania roszczeń działa zgodnie z postanowieniami artykułu XII.

2. Decyzja Komisji jest ostateczna i wiążąca, jeżeli strony tak postanowiły; w przeciwnym razie Komisja wyda ostateczne orzeczenie o charakterze zalecenia, które strony rozważą w dobrej wierze. Komisja uzasadnia swoją decyzję lub orzeczenie.

3. Komisja wydaje swą decyzję lub orzeczenie możliwie jak najszybciej i nie później niż w ciągu jednego roku od dnia jej powołania, chyba że Komisja uzna za konieczne przedłużyć ten termin.

4. Komisja ogłasza publicznie swą decyzję lub orzeczenie. Przekazuje ona uwierzytelniony odpis swej decyzji lub orzeczenia każdej ze stron i Sekretarzowi Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  XX

Wydatki związane z Komisją do rozpatrywania roszczeń pokrywają strony w równych częściach, chyba że Komisja postanowi inaczej.

Artykuł  XXI

Jeżeli szkoda wyrządzona przez obiekt kosmiczny stwarza poważne niebezpieczeństwo dla życia ludzkiego lub poważnie narusza warunki życia ludności czy też funkcjonowanie żywotnych ośrodków, Państwa Strony, a zwłaszcza państwa wypuszczające, zbadają możliwość udzielenia odpowiedniej i szybkiej pomocy państwu, które poniosło szkodę, jeżeli ono tego zażąda. Żadne z postanowień tego artykułu nie narusza jednak praw lub obowiązków Państw Stron, wynikających z niniejszej Konwwencji.

Artykuł  XXII

1. Zawarte w niniejszej Konwencji postanowienia odnoszące się do państw, z wyjątkiem artykułów XXIV i XXVII, uważa się za mające zastosowanie do wszelkich międzynarodowych organizacji międzyrządowych prowadzących działalność kosmiczną, jeżeli organizacje te oświadczą, że przyjmują prawa i obowiązki zawarte w niniejszej Konwencji i jeżeli większość państw będących członkami tych organizacji stanowią Państwa Strony niniejszej Konwencji i Układu o zasadach działalności państw w zakresie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi.

2. Państwa będące członkami takiej organizacji i będące Stronami niniejszej Konwencji podejmą odpowiednie kroki w celu zapewnienia, że organizacja złoży oświadczenie zgodnie z postanowieniami poprzedniego ustępu.

3. Jeżeli międzynarodowa organizacja międzyrządowa opowiada za szkodę w myśl postanowień niniejszej Konwencji, organizacja ta i ci jej członkowie, którzy są Państwami Stronami niniejszej Konwencji, ponoszą opowiedzialność solidarną, z zastrzeżeniem jednak, że:

a) wszelkie roszczenia o odszkodowanie w związku z taką szkodą przedstawione będą najpierw organizacji;

b) państwo przedstawiające roszczenie będzie mogło powołać się na obowiązek zapłacenia odszkodowania spoczywający na tych jej członkach, którzy są Państwami Stronami niniejszej Konwencji, tylko wówczas, gdy organizacja nie zapłaci w ciągu sześciu miesięcy sumy uzgodnionej lub ustalonej jako odszkodowanie za taką szkodę.

4. Wszelkie roszczenia o odszkodowanie wynikające z postanowień niniejszej Konwencji w związku ze szkodą wyrządzoną organizacji, która złożyła oświadczenie zgodne z ustępem 1 niniejszego artykułu, przedstawia państwo będące członkiem tej organizacji, które jest Państwem Stroną niniejszej Konwencji.

Artykuł  XXIII

1. Postanowienia niniejszej Konwencji nie naruszają innych obowiązujących porozumień międzynarodowych, jeżeli chodzi o stosunki między państwami, które są stronami takich porozumień.

2. Żadne z postanowień niniejszej Konwencji nie stoi na przeszkodzie państwom w zawieraniu porozumień międzynarodowych potwierdzających, uzupełniających lub rozszerzających jej postanowienia

Artykuł  XXIV

1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisania dla wszystkich państw. Każde państwo, które nie podpisze niniejszej Konwencji przed jej wejściem w życie zgodnie z ustępem 3 niniejszego artykułu, może przystąpić do niej w dowolnym czasie.

2. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji przez państwa, które ją podpisały. Dokumenty ratyfikacyjne i dokumenty przystąpienia składane będą Rządom Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii oraz Stanów Zjednoczonych Ameryki, które zostają niniejszym wyznaczone jako rządy depozytariusze.

3. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie z chwilą złożenia piątego dokumentu ratyfikacyjnego.

4. Dla państw, które złożą dokumenty ratyfikacyjne lub dokumenty przystąpienia po wejściu w życie niniejszej Konwencji, wejdzie ona w życie w dniu złożenia ich dokumentów ratyfikowanych lub dokumentów przystąpienia.

5. Rządy depozytariusze poinformują niezwłocznie wszystkie państwa, które podpisały niniejszą Konwencję lub do niej przystąpiły, o dacie każdego podpisu, dacie złożenia każdego dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia, dacie wejścia w życie niniejszej Konwencji, jak również o innych oświadczeniach.

5. Niniejsza Konwencja będzie zarejestrowana przez rządy depozytariuszy zgodnie z artykułem 102 Karty Narodów Zjednoczonych.

Artykuł  XXV

Każde Państwo Strona niniejszej Konwencji może zgłaszać poprawki do niniejszej Konwencji. Poprawki wchodzą w życie dla każdego Państwa Strony Konwencji przyjmującego poprawki, po ich przyjęciu przez większość Państw Stron Konwencji, a następnie dla każdego Państwa Strony Konwencji z dniem przyjęcia przez nie tych poprawek.

Artykuł  XXVI

Po upływie dziesięciu lat od dnia wejścia w życie niniejszej Konwencji umieści się na tymczasowym porządku dziennym Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych sprawę analizy niniejszej Konwencji w celu rozważenia, w świetle stosowania w przeszłości Konwencji, czy wymaga ona zrewidowania. Jednak w każdej chwili po upływie pięciu lat od dnia wejścia w życie Konwencji i na żądanie jednej trzeciej Państw Stron Konwencji oraz za zgodą większości Państw Stron zwołana będzie konferencja Państw Stron do dokonania analizy niniejszej Konwencji.

Artykuł  XXVII

Każde Państwo Strona niniejszej Konwencji może wycofać się z Konwencji po upływie jednego roku od wejścia jej w życie drogą pisemnego zawiadomienia rządów depozytariuszy. Wycofanie się staje się skuteczne po upływie jednego roku od dnia otrzymania takiego zawiadomienia.

Artykuł  XXVIII

Niniejsza Konwencja, której teksty rosyjski, angielski, hiszpański, francuski i chiński są jednakowo autentyczne, zostanie złożona w archiwach rządów depozytariuszy. Rządy depozytariusze przekażą należycie uwierzytelnione kopie niniejszej Konwencji rządom państw, które podpisały Konwencję lub do niej przystąpiły.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.

Sporządzono w trzech egzemplarzach w Moskwie, Londynie i Waszyngtonie dnia dwudziestego dziewiątego marca tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego drugiego roku.

• Identyfikator: Dz.U.1973.27.154
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Konwencja o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne. Moskwa, Londyn, Waszyngton.1972.03.29.
• Data aktu: 29/03/1972
• Data ogłoszenia: 30/06/1973
• Data wejścia w życie: 25/01/1973