Bułgaria-Polska. Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. Warszawa.1961.12.04.

UMOWA

między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Ludową Republiką Bułgarii o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych,

podpisana w Warszawie dnia 4 grudnia 1961 r. ^*

W Imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 4 grudnia 1961 r. podpisana została w Warszawie Umowa między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Ludową Republiką Bułgarii o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych o następującym brzmieniu dosłownym:

UMOWA MIĘDZY POLSKĄ RZECZĄPOSPOLITĄ LUDOWĄ A LUDOWĄ REPUBLIKĄ BUŁGARII O POMOCY PRAWNEJ I STOSUNKACH PRAWNYCH W SPRAWACH CYWILNYCH, RODZINNYCH I KARNYCH

Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Prezydium Zgromadzenia Ludowego Ludowej Republiki Bułgarii kierując się pragnieniem umocnienia przyjaźni między obu Państwami i ich Narodami i przypisując doniosłe znaczenie współpracy w dziedzinie prawa postanowiły zawrzeć Umowę o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych i w tym celu wyznaczyły swych Pełnomocników: (pominięto),

którzy po wymianie pełnomocnictw uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie zgodzili się na następujące postanowienia:

CZĘŚĆ PIERWSZA

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  1. 

Ochrona prawna.

1. Obywatele jednej Umawiającej się Strony korzystają na obszarze drugiej Umawiającej się Strony z takiej samej ochrony prawnej w zakresie praw osobistych i majątkowych, jaka przysługuje obywatelom tej Umawiającej się Strony.

2. Obywatele jednej Umawiającej się Strony mają w szczególności prawo swobodnego i nieskrępowanego zwracania się do sądów, prokuratury, organów notarialnych, zwanych dalej organami wymiaru sprawiedliwości, i do innych organów drugiej Umawiającej się Strony, do których właściwości należą sprawy, objęte niniejszą Umową, mogą występować przed nimi, składać wnioski i wytaczać powództwa na tych samych warunkach, co obywatele tej Umawiającej się Strony.

3. Postanowienia niniejszej Umowy stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Artykuł  2. 

Tryb porozumiewania się.

1. W sprawach objętych niniejszą Umową organy wymiaru sprawiedliwości Umawiających się Stron porozumiewają się ze sobą za pośrednictwem swych organów centralnych, o ile Umowa niniejsza nie stanowi inaczej.

2. Za pośrednictwem organów centralnych wymienionych w ustępie 1 porozumiewają się z organami wymiaru sprawiedliwości drugiej Umawiającej się Strony również inne organy.

Artykuł  3. 

Język.

1. Organy Umawiających się Stron we wzajemnych stosunkach posługują się językiem polskim lub bułgarskim.

2. Jeżeli według postanowień niniejszej Umowy wymagane jest dołączenie do przesyłanych pism i dokumentów uwierzytelnionych tłumaczeń ich na język wezwanej Umawiającej się Strony, tłumaczenia te powinny być sporządzone przez upoważnionego tłumacza, organ wzywający albo przez przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny jednej z Umawiających się Stron.

Artykuł  4. 

Informacje o prawie.

1. Ministerstwo Sprawiedliwości i Generalna Prokuratura Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz Ministerstwo Sprawiedliwości i Główna Prokuratura Ludowej Republiki Bułgarii udzielają sobie na wniosek informacji dotyczących prawa ich Państw.

2. Ministerstwa Sprawiedliwości Umawiających się Stron przesyłają sobie akty ustawodawcze, ogłoszone po wejściu w życie niniejszej Umowy.

Artykuł  5. 

Przekazywanie przedmiotów i wartości dewizowych.

Jeżeli w wykonaniu niniejszej Umowy następuje przekazanie przedmiotów lub wartości dewizowych z obszaru jednej Umawiającej się Strony na obszar drugiej Umawiającej się Strony albo przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub urzędowi konsularnemu drugiej Umawiającej się Strony, wówczas odbywa się to z zachowaniem odpowiednich przepisów prawa Umawiającej się Strony, której organ dokonuje przekazania.

Artykuł  6. 

Odmowa przeprowadzenia czynności.

Przeprowadzenia czynności w zakresie objętym niniejszą Umową można odmówić, jeżeli jej wykonanie mogłoby zagrozić suwerenności lub bezpieczeństwu wezwanej Umawiającej się Strony.

CZĘŚĆ DRUGA

POMOC PRAWNA W SPRAWACH CYWILNYCH, RODZINNYCH I KARNYCH

Artykuł  7. 

Udzielanie pomocy prawnej i jej zakres.

1. Organy wymiaru sprawiedliwości Umawiających się Stron udzielają sobie wzajemnie pomocy prawnej w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych.

2. Pomoc prawna obejmuje wykonanie poszczególnych czynności, jak dokonywanie rewizji, zatrzymanie rzeczy, przesyłanie i wydawanie dowodów rzeczowych, dokonywanie ekspertyz, przesłuchiwanie oskarżonych, świadków, biegłych, przesłuchiwanie stron i innych osób, dokonywanie oględzin sądowych, a także sporządzanie, przesyłanie i doręczanie pism i dokumentów.

3. 1  Pomoc prawna obejmuje również ustalenie na terytorium jednej z Umawiających się Stron miejsca pobytu osób, przeciwko którym osoby mające swoje miejsce zamieszkania lub pobytu na terytorium drugiej Umawiającej się Strony zgłaszają roszczenia z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego, a ponadto ustalenie miejsca pracy i wysokości dochodów osób, przeciwko którym zostaną zgłoszone roszczenia alimentacyjne. W celu ułatwienia załatwienia tego rodzaju wniosków wzywająca Umawiająca się Strona przekazuje wszystkie posiadane informacje.

4.   ²  Organy wymiaru sprawiedliwości udzielają pomocy prawnej również innym organom w sprawach objętych niniejszą Umową.

Artykuł  8. 

Wniosek o udzielenie pomocy prawnej.

1. Wniosek o udzielenie pomocy prawnej powinien zawierać:

1) oznaczenie organu wzywającego;

2) oznaczenie organu wezwanego;

3) określenie sprawy, w której żąda się udzielenia pomocy prawnej;

4) imiona i nazwiska, miejsce zamieszkania lub pobytu, obywatelstwo i zawód uczestników sprawy, a w karnych sprawach nadto w miarę możności miejsce i datę urodzenia oskarżonych;

5) imiona i nazwiska oraz adresy przedstawicieli lub obrońców;

6) przedmiot wniosku i dane niezbędne do jego wykonania, a w sprawach karnych również wskazanie zarzucanego czynu.

2. Wniosek o doręczenie oprócz oznaczenia organu wzywającego i organu wezwanego powinien zawierać adres odbiorcy i oznaczenie pisma, które ma być doręczone.

3. Do wniosków o udzielenie pomocy prawnej Umawiające się Strony będą używać w miarę potrzeby dwujęzycznych formularzy, których teksty przekażą sobie wzajemnie.

4. Na wnioskach przesyłanych na podstawie niniejszej Umowy konieczne jest umieszczenie podpisu i pieczęci urzędowej.

Artykuł  9. 

Sposób wykonania.

1. Przy wykonaniu wniosku o udzielenie pomocy prawnej organ wezwany stosuje prawo swego Państwa. Jednakże na prośbę organu wzywającego organ wezwany może zastosować normy procesowe Umawiającej się Strony, od której wniosek pochodzi, o ile nie są one sprzeczne z prawem wezwanej Umawiającej się Strony.

2. Jeżeli organ wezwany nie jest właściwy do wykonania wniosku, przesyła go z urzędu organowi właściwemu i zawiadamia o tym organ wzywający.

3. Organ wezwany na żądanie organu wzywającego zwiadamia za jego pośrednictwem uczestników sprawy o czasie i miejscu wykonania wniosku.

4. Jeżeli dokładny adres osoby, której dotyczy wniosek o udzielenie pomocy prawnej, nie jest znany, albo jeżeli adres wskazany okazał się błędny, wówczas organ wezwany podejmie odpowiednie kroki w celu ustalenia adresu.

5. Organ wezwany zwraca akta organowi wzywającemu po wykonaniu wniosku. Akta zwraca się również w razie niemożności wykonania wniosku, z dołączeniem stosownych wyjaśnień.

Artykuł  10. 

Doręczanie pism.

Organ wezwany dokonywa doręczenia zgodnie z obowiązującym w jego Państwie trybem doręczania pism, jeżeli doręczane pismo sporządzono w jego języku albo dołączono do niego uwierzytelnione tłumaczenie. W przeciwnym razie doręcza się pismo odbiorcy, jeżeli zgodzi się je dobrowolnie przyjąć.

Artykuł  11. 

Potwierdzenie doręczenia pism.

Potwierdzenie doręczenia pism sporządza się zgodnie z przepisami o doręczeniu obowiązującymi na obszarze wezwanej Umawiającej się Strony. W każdym razie w potwierdzeniu powinny być wskazane sposób, data i miejsce doręczenia.

Artykuł  12. 

Doręczanie pism własnym obywatelom.

Umawiające się Strony mają prawo doręczać pisma własnym obywatelom przez swoje przedstawicielstwa dyplomatyczne lub urzędy konsularne.

Artykuł  13. 

Nietykalność świadków i biegłych wezwanych za granicę.

1. Jeżeli w toku postępowania przed organem jednej Umawiającej się Strony zajdzie potrzeba osobistego stawiennictwa świadka lub biegłego, przebywającego na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, można zwrócić się do właściwego organu tej Strony o doręczenie wezwania.

2. W przypadku określonym w ustępie 1 wezwanie nie może zawierać zagrożenia grzywną lub innymi środkami przymusu na wypadek niestawiennictwa.

3. Świadek lub biegły, który stawił się na wezwanie przed organem drugiej Umawiającej się Strony, nie może być na obszarze tej Strony bez względu na posiadane obywatelstwo ścigany ani pozbawiony wolności w związku z jakimkolwiek czynem karalnym popełnionym przed przekroczeniem granicy Państwa wzywającego, jak również nie może być ścigany ani pozbawiony wolności w związku ze złożeniem zeznania bądź też z powodu czynu przestępnego będącego przedmiotem postępowania karnego.

4. Z ochrony określonej w ustępie 3 nie korzysta świadek lub biegły, który w ciągu tygodnia od dnia zawiadomienia go przez przesłuchujący organ o tym, że obecność jego stała się zbędna, nie opuści obszaru Strony wzywającej, chociaż mógł to uczynić.

5. 3  Świadek lub biegły, który stawił się na wezwanie na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, otrzyma od organu wzywającego zwrot kosztów podróży i pobytu oraz równowartość utraconego zarobku, a biegły ponadto - wynagrodzenie. O powyższym, jak również o prawie ubiegania się o zaliczkę, świadek i biegły powinien być pouczony przy doręczaniu wezwania.

Artykuł  14. 

Koszty pomocy prawnej.

1. Umawiające się Strony ponoszą wszystkie koszty powstałe przy udzielaniu pomocy prawnej na ich obszarze. Wezwana Umawiająca się Strona nie może żądać zwrotu kosztów związanych z udzieleniem pomocy prawnej.

2. Organ wezwany zawiadamia organ wzywający o poniesionych kosztach. Jeżeli organ wzywający ściągnie te koszty od osoby obowiązanej do ich uiszczenia, to sumy te wpływają na rzecz Umawiającej się Strony, która je ściągnęła.

Artykuł  15. 

Przesłuchiwanie własnych obywateli.

Umawiające się Strony mogą, jeśli ich prawo to przewiduje, przesłuchiwać na obszarze drugiej Umawiającej się Strony obywateli własnych w charakterze stron, świadków i biegłych przez swoje przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urzędy konsularne. Przy wzywaniu w celu przesłuchania nie można stosować środków przymusu.

CZĘŚĆ TRZECIA

SPRAWY CYWILNE I RODZINNE

Rozdział I.

Sprawy z zakresu prawa osobowego i rodzinnego.

Artykuł  16. 

Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych.

1. Zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych osób fizycznych ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, której osoby te są obywatelami.

2. Zdolność osób prawnych ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, na której obszarze zostały one utworzone.

Ubezwłasnowolnienie.

Artykuł  17. 

Dla ubezwłasnowolnienia właściwy jest sąd i stosuje się prawo tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba, mająca być ubezwłasnowolnioną.

Artykuł  18. 

1. Jeżeli organ jednej Umawiającej się Strony stwierdzi, że zachodzą przesłanki do ubezwłasnowolnienia obywatela drugiej Umawiającej się Strony mającego miejsce zamieszkania lub pobytu w okręgu tego organu, wówczas zawiadomi o tym właściwy organ drugiej Umawiającej się Strony.

2. Jeżeli organ drugiej Umawiającej się Strony zawiadomiony zgodnie z postanowieniem ustępu 1 oznajmi, że pozostawia dalsze czynności organowi miejsca zamieszkania lub pobytu tej osoby albo nie wypowie się w terminie trzech miesięcy, wówczas organ miejsca zamieszkania lub pobytu może przeprowadzić postępowanie o ubezwłasnowolnienie według prawa swego Państwa, o ile przyczynę ubezwłasnowolnienia przewiduje również prawo tej Umawiającej się Strony, której dana osoba jest obywatelem. Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu przesyła się właściwemu organowi drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  19. 

W przypadkach nie cierpiących zwłoki organ miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która powinna być ubezwłasnowolniona, a jest obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, może wydać tymczasowe zarządzenia potrzebne dla ochrony tej osoby lub jej majątku. Odpisy tych zarządzeń przesyła się właściwemu organowi Umawiającej się Strony, której obywatelem jest ta osoba.

Artykuł  20. 

Postanowienia artykułów 17 i 18 stosuje się odpowiednio do uchylenia ubezwłasnowolnienia.

Artykuł  21. 

Uznanie osoby za nieobecną lub zmarłą i stwierdzenie zgonu.

1. W sprawach o uznanie osoby za nieobecną lub zmarłą albo o stwierdzenie zgonu właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, której obywatelem była ta osoba w czasie, kiedy według ostatnich wiadomości pozostawała przy życiu.

2. Sąd jednej Umawiającej się Strony może uznać obywatela drugiej Umawiającej się Strony za nieobecnego lub zmarłego, jak również stwierdzić jego zgon na wniosek zamieszkałych na jej obszarze osób uprawnionych do zgłoszenia takiego wniosku według prawa tej Strony. Orzeczenie to będzie miało skutki prawne tylko na obszarze tej Umawiającej się Strony, której sąd wydał orzeczenie.

3. Na wniosek osoby zainteresowanej sąd, który wydał orzeczenie wymienione w ustępie 2, uchyli lub zmieni to orzeczenie, jeżeli sąd właściwy w myśl ustępu 1 wyda inne orzeczenie w tym przedmiocie.

4. Przy rozpoznawaniu spraw o uznanie osoby za nieobecną lub zmarłą albo o stwierdzenie zgonu sądy Umawiających się Stron stosują prawo swego Państwa.

Artykuł  22.  ⁴

Zawarcie małżeństwa.

1. Materialne przesłanki ważności małżeństwa ocenia się dla każdej z osób zawierających małżeństwo według prawa Umawiającej się Strony, której osoba ta jest obywatelem.

2. Forma zawarcia małżeństwa podlega prawu Umawiającej się Strony, przed której organem małżeństwo zostaje zawarte.

3. Forma zawarcia małżeństwa przed uprawnionym do tego przedstawicielem dyplomatycznym lub urzędnikiem konsularnym podlega prawu Umawiającej się Strony wysyłającej przedstawiciela dyplomatycznego lub urzędnika konsularnego.

Artykuł  23. 

Osobiste i majątkowe stosunki małżonków.

1. Prawa i obowiązki małżonków oraz ich stosunki majątkowe podlegają prawu Umawiającej się Strony, której oboje małżonkowie są obywatelami. Do rozpoznawania spraw w tym zakresie właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze małżonkowie mają lub mieli ostatnio miejsce zamieszkania.

2. Jeżeli jeden z małżonków jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, właściwy jest sąd i stosuje się prawo tej Umawiającej się Strony, na której obszarze małżonkowie mają miejsce zamieszkania lub mieli ostatnio miejsce zamieszkania.

Artykuł  24. 

Rozwód.

1. Jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami jednej Umawiającej się Strony, dla rozwodu właściwy jest sąd tej Strony. Jeżeli mają oni miejsce zamieszkania na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, wówczas właściwy jest również sąd drugiej Strony. Rozwód podlega prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelami są małżonkowie w chwili wniesienia pozwu o rozwód.

2. Jeżeli w chwili wniesienia pozwu o rozwód jeden z małżonków jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, wówczas właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na obszarze której oboje małżonkowie mają lub mieli ostatnio miejsce zamieszkania. Sąd stosuje prawo swego Państwa.

Artykuł  25. 

Istnienie, nieistnienie i nieważność małżeństwa.

1. Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa oraz uznanie małżeństwa za nieważne z powodu naruszenia przesłanek zawarcia małżeństwa podlega prawu, które należało zastosować zgodnie z artykułem 22 ustęp 1.

2. Ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa oraz uznanie małżeństwa za nieważne z powodu niezachowania formy przy jego zawieraniu podlega prawu Państwa, którego formę zastosowano przy zawieraniu małżeństwa.

3. Do określenia właściwości sądów stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 24.

Stosunki prawne między rodzicami a dziećmi.

Artykuł  26. 

Stosunki prawne między rodzicami a dziećmi oraz ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa podlegają prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko.

Artykuł  27. 

1. Do orzekania o stosunkach prawnych określonych w artykule 26 właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, której obywatelem jest dziecko.

2. Jeżeli obie strony procesowe mają miejsce zamieszkania na obszarze jednej Umawiającej się Strony, wówczas właściwy jest również sąd tej Strony.

Artykuł  27A.  ⁵

Do roszczeń alimentacyjnych rodziców wobec dzieci stosuje się prawo oraz właściwy jest sąd tej Umawiającej się Strony, na której terytorium ma miejsce zamieszkania osoba uprawniona do alimentów.

Artykuł  28. 

Przysposobienie.

1. Do przysposobienia stosuje się prawo Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiający w chwili przysposobienia.

2. Jeżeli według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiany, wymagana jest jego zgoda, zgoda jego ustawowych przedstawicieli lub zezwolenie właściwego organu, konieczne jest otrzymanie takiej zgody lub zezwolenia.

3. Jeżeli dziecko przysposabiają małżonkowie, z których jeden jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugi zaś obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, powinny być dopełnione warunki przewidziane przez prawo obu Umawiających się Stron.

4. W sprawach o przysposobienie właściwy jest organ Umawiającej się Strony, której obywatelem jest przysposabiający w chwili przysposobienia. W przypadku przewidzianym w ustępie 3 właściwy jest organ Umawiającej się Strony, na której obszarze małżonkowie mają lub mieli wspólne miejsce zamieszkania.

5. Postanowienia poprzedzających ustępów stosuje się odpowiednio do rozwiązania przysposobienia.

Artykuł  29. 

Obowiązki alimentacyjne.

1. Dla obowiązków alimentacyjnych między krewnymi oraz między osobami, których małżeństwo zostało rozwiązane lub unieważnione, jak również między przysposabiającym a przysposobionym, właściwe jest prawo Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba uprawniona.

2. W sprawach określonych w ustępie 1 właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze zamieszkuje osoba uprawniona.

Opieka i kuratela.

Artykuł  30. 

1. W sprawach opieki nad obywatelami Umawiających się Stron właściwe są organy i stosuje się prawo Strony, której obywatelem jest osoba podlegająca opiece.

2. Stosunki prawne pomiędzy opiekunem i osobą poddaną opiece określa się według prawa Umawiającej się Strony, której organ wyznaczył opiekuna.

3. Obowiązek przyjęcia opieki ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem jest opiekun.

4. Obywatel jednej Umawiającej się Strony może być ustanowiony opiekunem obywatela drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli zamieszkuje na obszarze tej Umawiającej się Strony, gdzie ma sprawować opiekę, a jego ustanowienie będzie korzystniejsze dla osoby podlegającej opiece.

Artykuł  31. 

1. W razie konieczności podjęcia czynności w interesie obywatela jednej Umawiającej się Strony, którego miejsce zamieszkania lub pobytu znajduje się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, organ tej Strony zawiadomi niezwłocznie organ opiekuńczy tej Umawiającej się Strony, której dana osoba jest obywatelem.

2. W przypadkach nie cierpiących zwłoki organ opiekuńczy drugiej Umawiającej się Strony może wydać zgodnie ze swoim prawem odpowiednie zarządzenia tymczasowe, obowiązany jest jednak niezwłocznie zawiadomić o tym organ opiekuńczy tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba potrzebująca pieczy. Do czasu podjęcia przez ten organ odmiennych decyzji pozostają w mocy zarządzenia tymczasowe.

Artykuł  32. 

1. Organ opiekuńczy jednej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba potrzebująca pieczy, może zwrócić się do właściwego organu drugiej Umawiającej się Strony o sprawowanie opieki, a także o wydanie zarządzeń w interesie osoby, której miejsce zamieszkania lub pobytu znajduje się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony. Organ wezwany zawiadamia organ wzywający o ustanowieniu opieki i o wydanych zarządzeniach.

2. Jeżeli osoba będąca obywatelem jednej Umawiającej się Strony, nad którą ustanowiono opiekę, wskutek późniejszej zmiany miejsca zamieszkania przebywa na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, organ, który dotychczas sprawował opiekę, może żądać od organu drugiej Umawiającej się Strony przejęcia opieki do dalszego sprawowania. Przekazanie opieki staje się skuteczne dopiero po przejęciu przez organ wezwany opieki i zawiadomieniu o tym organu wzywającego.

3. Organ, który przejął opiekę, stosuje prawo swego Państwa, jest jednak obowiązany w zakresie oceny zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych stosować prawo tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba poddana opiece. Organ ten nie jest uprawniony do wydawania orzeczeń dotyczących stanu cywilnego tej osoby, może jednak udzielić zezwolenia na zawarcie małżeństwa, wymaganego według prawa tej Umawiającej się Strony, której obywatelem jest osoba, podlegająca opiece.

Artykuł  33. 

1. Opiekun sprawuje opiekę zarówno nad osobą, jak i nad całym jej majątkiem, niezależnie od tego, gdzie ta osoba przebywa lub gdzie znajduje się jej majątek.

2. Jeżeli osoba, nad którą została ustanowiona opieka przez organ jednej Umawiającej się Strony, posiada majątek na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, wówczas organ sprawujący opiekę może żądać od właściwego organu drugiej Umawiającej się Strony, aby ustanowił osobę do zarządu tym majątkiem.

Artykuł  34. 

Postanowienia artykułów 30-33 stosuje się odpowiednio do kurateli.

Rozdział II.

Sprawy spadkowe.

Artykuł  35. 

Zasady równouprawnienia.

1. Obywatele jednej Umawiającej się Strony mogą nabywać na obszarze drugiej Umawiającej się Strony prawa majątkowe w drodze dziedziczenia z mocy ustawy lub rozporządzenia na wypadek śmierci na tych samych warunkach i w tym samym zakresie, jak obywatele tej Strony.

2. Obywatele jednej Umawiającej się Strony mogą dokonywać rozporządzeń na wypadek śmierci w stosunku do mienia znajdującego się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  35A.  ⁶

 

1.  W sprawach spadkowych właściwe jest prawo tej Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca w chwili śmierci.

2. Dziedziczenie majątku nieruchomego podlega prawu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium majątek ten jest położony.

Artykuł  36. 

Testament.

1. Zdolność do sporządzenia i odwołania testamentu, jak również skutki wad oświadczenia woli ocenia się według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca w chwili sporządzenia testamentu. Według tego prawa określa się również rodzaje rozporządzeń, które można zamieścić w testamencie.

2. Formę testamentu określa się według prawa Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkobierca w chwili sporządzenia testamentu. Wystarczy jednak zachowanie prawa obowiązującego w miejscu sporządzenia testamentu. Postanowienie to stosuje się również do odwołania testamentu.

Artykuł  36A.  ⁷

Przejście spadku na rzecz Państwa.

1. Jeżeli spadek według prawa określonego w artykule 35 A ustęp 2 przechodzi na własność Państwa z mocy ustawy, to majątek nieruchomy przypada tej Umawiającej się Stronie, na której terytorium jest położony.

2. Jeżeli spadek według prawa określonego w artykule 35 A ustęp 1 przechodzi na własność Państwa z mocy ustawy, to majątek ruchomy przypada tej Umawiającej się Stronie, której obywatelem był spadkodawca był w chwili śmierci.

Artykuł  37. 

Właściwość.

1. Postępowanie spadkowe w sprawach dotyczących mienia ruchomego przeprowadza organ wymiaru sprawiedliwości Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca w chwili śmierci.

2. Postępowanie spadkowe w sprawach dotyczących mienia nieruchomego przeprowadza organ wymiaru sprawiedliwości Umawiającej się Strony, na której obszarze znajduje się to mienie.

3. Postanowienia ustępów 1 i 2 stosuje się odpowiednio również do sporów powstałych w związku z dziedziczeniem.

4. W przypadku gdy całe mienie ruchome pozostałe po śmierci obywatela jednej Umawiającej się Strony znajduje się na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, postępowanie w sprawie o spadek na wniosek spadkobiercy lub innej osoby, mającej roszczenie do spadku, przeprowadza organ wymiaru sprawiedliwości tej Umawiającej się Strony, jeżeli wszyscy spadkobiercy na to się godzą.

Artykuł  38. 

Zawiadomienie o śmierci spadkodawcy.

1. Jeżeli na obszarze jednej Umawiającej się Strony umrze obywatel drugiej Umawiającej się Strony, właściwy organ obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny drugiej Umawiającej się Strony i zakomunikować mu wszystko, co jemu jest wiadomo o spadkobiercach i zapisobiercach, o ich miejscu zamieszkania lub miejscu pobytu, o wielkości i wartości spadku, jak również o tym, czy istnieje testament. Przepis ten stosuje się również w przypadku, gdy właściwy organ jednej Umawiającej się Strony otrzyma wiadomość, że obywatel drugiej Umawiającej się Strony zmarły poza obszarem obu Umawiających się Stron pozostawił majątek na obszarze jej Państwa.

2. Jeżeli na obszarze jednej Umawiającej się Strony nastąpi otwarcie spadku i okaże się, że spadkobiercą lub zapisobiercą jest obywatel drugiej Umawiającej się Strony, wówczas organ miejscowy powiadomi o tym niezwłocznie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny tej Strony.

3. Jeżeli przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny otrzyma wcześniej wiadomość o śmierci spadkodawcy, zawiadamia o tym organ właściwy do zabezpieczenia spadku.

Artykuł  39. 

Uprawnienia przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych w sprawach spadkowych.

W sprawach spadkowych przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny jednej Umawiającej się Strony są uprawnione bez specjalnego upoważnienia do reprezentowania swoich obywateli przed organami drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli obywatele ci są nieobecni i nie ustanowili pełnomocników do prowadzenia sprawy.

Artykuł  40. 

Zabezpieczenie spadku.

1. Właściwy organ jednej Umawiającej się Strony wydaje zgodnie z prawem swego Państwa zarządzenia niezbędne do zabezpieczenia lub zarządu spadku pozostawionego na obszarze tej Strony przez obywatela drugiej Umawiającej się Strony lub spadku, który przypadałby obywatelowi drugiej Umawiającej się Strony.

2. O zarządzeniach wydanych zgodnie z ustępem 1 należy niezwłocznie zawiadomić przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny drugiej Umawiającej się Strony, które mogą uczestniczyć przy wykonaniu tych zarządzeń. Na wniosek przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego zarządzenia te można zmienić, uchylić lub odroczyć ich wykonanie.

Czynności dotyczące testamentu.

Artykuł  41. 

Otwarcie i ogłoszenie testamentu należy do właściwego organu Umawiającej się Strony, na której obszarze testament się znajduje. Uwierzytelniony odpis testamentu oraz protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu przesyła się przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub urzędowi konsularnemu Umawiającej się Strony, której spadkodawca był obywatelem. W miarę możliwości przesyła się również oryginał testamentu na wniosek organu Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca, lub organu drugiej Umawiającej się Strony, który prowadzi postępowanie spadkowe.

Artykuł  42. 

Organ Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca, mający w przechowaniu testament, na wniosek organu drugiej Umawiającej się Strony właściwego do zabezpieczenia spadku przesyła mu uwierzytelniony odpis tego testamentu.

Wydanie spadku.

Artykuł  43. 

1. Jeżeli po zakończeniu postępowania spadkowego na obszarze jednej Umawiającej się Strony ruchomy majątek spadkowy lub sumy uzyskane ze sprzedaży ruchomego i nieruchomego majątku spadkowego podlegają wydaniu spadkobiercom lub zapisobiercom, będącym obywatelami drugiej Umawiającej się Strony, wówczas mienie to przekazuje się spadkobiercom lub zapisobiercom; jeżeli są nieobecni i nie ustanowili pełnomocnika, wydaje się je przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub urzędowi konsularnemu tej Strony.

2. Mienie to może być przekazane spadkobiercom lub zapisobiercom, jeżeli:

1) właściwy organ wezwał wierzycieli spadkodawcy do zgłoszenia swoich roszczeń w terminie przewidzianym przez prawo Umawiającej się Strony, na której obszarze znajduje się mienie spadkowe, a wierzyciele nie zgłosili swych roszczeń w tym terminie.

2) należne podatki i opłaty oraz wszystkie zgłoszone roszczenia zostały zapłacone lub zabezpieczone.

Artykuł  44. 

1. Jeżeli ruchome mienie pozostałe po obywatelu jednej Umawiającej się Strony, który zmarł na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, mając tam miejsce zamieszkania, przedstawia nieznaczną wartość, a żadna z osób uprawnionych do spadku nie zamieszkuje na tym obszarze ani nie ustanowiła tam swego pełnomocnika, wówczas mienie to przekazuje się bez przeprowadzenia postępowania spadkowego przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub urzędowi konsularnemu Umawiającej się Strony, której obywatelem był spadkodawca. Przed wydaniem mienia spadkobiercom przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny zaspokoi lub zabezpieczy do wysokości wartości tego mienia roszczenia wierzycieli spadkodawcy zgłoszone w terminie do jednego miesiąca od dnia otrzymania mienia.

2. Postanowienia ustępu 1 stosuje się również do mienia, które miał z sobą obywatel jednej Umawiającej się Strony, zmarły w czasie podróży na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

Rozdział III.

Sprawy cywilne majątkowe między żyjącymi.

Artykuł  45. 

Forma czynności prawnej.

1. Forma czynności prawnej podlega prawu, które właściwe jest dla samej czynności; wystarczy jednak zastosowanie prawa obowiązującego w miejscu sporządzenia czynności.

2. Forma czynności prawnej dotyczącej nieruchomości podlega prawu tej Umawiającej się Strony, na której obszarze nieruchomość jest położona.

Właściwość organów i prawa.

Artykuł  46. 

1. W sprawach dotyczących nieruchomości właściwe są organy i stosuje się prawo Umawiającej się Strony, na której obszarze położona jest nieruchomość. Również w sprawach dotyczących ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomościach właściwe są organy i stosuje się prawo Umawiającej się Strony, na której obszarze położona jest nieruchomość.

2. Postanowienia ustępu 1 nie naruszają postanowień artykułu 23.

Artykuł  47. 

1. Do zobowiązań ze stosunków umownych między osobami fizycznymi oraz osobą fizyczną a osobą prawną, z wyjątkiem zobowiązań dotyczących nieruchomości, stosuje się prawo Umawiającej się Strony, na której obszarze zobowiązanie powstało, chyba że Strony uczestniczące w umowie poddadzą ten stosunek innemu prawu.

2. Do zobowiązań powstałych z czynów niedozwolonych i innych zdarzeń, z którymi prawo łączy powstanie zobowiązania, właściwe jest prawo Umawiającej się Strony na której obszarze nastąpił czyn lub inne zdarzenie.

Artykuł  48. 

1. Do rozpoznania spraw o roszczeniu ze stosunków objętych postanowieniem artykułu 47 właściwy jest sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze ma miejsce zamieszkania pozwany. W sprawach tych właściwy jest także sąd tej Umawiającej się Strony, na której obszarze ma miejsce zamieszkania powód, jeżeli na tym obszarze znajduje się przedmiot sporu albo majątek pozwanego.

2. Właściwość sądu w sprawach określonych w artykule 47 ustęp 1 uczestnicy stosunku zobowiązaniowego mogą zmienić w drodze umowy.

Rozdział IV.

Postanowienia o kosztach i ułatwieniach procesowych.

Artykuł  49. 

Zwolnienie od zabezpieczenia kosztów procesu.

Od obywateli jednej Umawiającej się Strony, którzy występują przed sądami drugiej Umawiającej się Strony, zamieszkałych lub przebywających na obszarze jednej z Umawiających się Stron, nie można żądać zabezpieczenia kosztów procesu wyłącznie na tej podstawie, że są oni cudzoziemcami albo że nie mają miejsca zamieszkania lub pobytu na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

Ułatwienia procesowe.

Artykuł  50. 

1. Obywatele jednej Umawiającej się Strony korzystają na obszarze drugiej Umawiającej się Strony ze zwolnienia od kosztów sądowych oraz z bezpłatnego zastępstwa procesowego na tych samych zasadach i w takim samym zakresie jak obywatele tej Strony.

2. Ułatwienia określone w ustępie 1 obejmują również udzielanie pomocy prawnej w danej sprawie na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  51. 

1. Dla uzyskania ułatwień przewidzianych w artykule 50 należy złożyć zaświadczenie o stosunkach osobistych i rodzinnych oraz o dochodach i stanie majątkowym, wystawione przez właściwy organ Umawiającej się Strony, na której obszarze wnioskodawca ma miejsce zamieszkania lub pobytu.

2. Jeżeli wnioskodawca nie ma na obszarze żadnej z Umawiających się Stron miejsca zamieszkania lub pobytu, wystarczy zaświadczenie przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego jego Państwa.

3. Organ, który orzeka o wniosku co do przyznania ułatwień procesowych, może żądać dodatkowych danych.

Artykuł  52. 

1. Obywatel jednej Umawiającej się Strony ubiegający się o uzyskanie ułatwień procesowych przewidzianych w artykule 50 w postępowaniu przed sądem drugiej Umawiającej się Strony może złożyć wniosek w tym przedmiocie do sądu właściwego według miejsca swego zamieszkania lub pobytu. Sąd ten przesyła wniosek wraz z zaświadczeniem określonym w artykule 51 ustęp 1 i innymi dokumentami, złożonymi przez wnioskodawcę, sądowi drugiej Umawiającej się Strony. W przypadku tym należy również stosować postanowienia artykułu 9 ustęp 2.

2. Jednocześnie z wnioskiem określonym w ustępie 1 może być złożony pozew lub inny wniosek wszczynający postępowanie.

3. Wnioski określone w ustępach 1 i 2 sporządza się w formie przewidzianej przez prawo Umawiającej się Strony, na której obszarze wnioskodawca ma miejsce zamieszkania lub pobytu. Do tych wniosków i załączników należy dołączyć uwierzytelnione tłumaczenie na język wezwanej Umawiającej się Strony.

Artykuł  53. 

Sąd jednej Umawiającej się Strony wzywając uczestnika sprawy zamieszkałego lub przebywającego na obszarze drugiej Umawiającej się Strony do uiszczenia kosztów sądowych wyznaczy mu termin nie krótszy niż jeden miesiąc.

Rozdział V.

Uznawanie i wykonywanie orzeczeń.

Artykuł  54. 

Uznawanie orzeczeń.

1. Umawiające się Strony będą wzajemnie uznawać:

1) prawomocne orzeczenia organów wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych i rodzinnych, jak również orzeczenia właściwych organów w sprawach opieki i kurateli;

2) prawomocne orzeczenia sądów dotyczące wynagrodzenia szkody, wydane w sprawach karnych;

3) ugody zawarte przed sądem.

2. Mogą być również uznawane prawomocne orzeczenia w sprawach niemajątkowych, wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej Umowy.

Artykuł  55.  ⁸

Przesłanki uznania.

Orzeczenie podlegają uznaniu, jeżeli:

1) sąd, który wydał orzeczenie był właściwy stosownie do postanowień niniejszej umowy,

2) przy wydaniu orzeczenia zastosowano prawo Umawiającej się Strony właściwe stosownie do postanowień niniejszej umowy,

3) żadna ze stron nie została pozbawiona możności obrony swych praw, a w razie posiadania ograniczonej zdolności procesowej - należytego przedstawicielstwa,

4) sprawa między tymi samymi stronami co do tego samego przedmiotu i na tej samej podstawie nie została już prawomocnie osądzona przez właściwy organ tej Umawiającej się Strony, na której terytorium orzeczenie ma być uznane, albo jeżeli między tymi samymi stronami o ten sam przedmiot i na tej samej podstawie nie zostało wcześniej wszczęte postępowanie przed organem tej Umawiającej się Strony, na której terytorium orzeczenie ma być uznane.

Artykuł  56.  ⁹

Uznanie orzeczeń w sprawach o charakterze niemajątkowym.

Prawomocne orzeczenia sądów i innych właściwych organów jednej z Umawiających się Stron w sprawach cywilnych i rodzinnych o charakterze niemajątkowym są uznawane na terytorium drugiej Umawiającej się Strony bez przeprowadzania postępowania o uznanie, pod warunkami określonymi w artykule 55.

Wykonywanie orzeczeń. ¹⁰

Artykuł  57. 

1. Na wniosek wierzyciela sąd Umawiającej się Strony, na której obszarze ma być prowadzona egzekucja, nada klauzulę wykonalności orzeczeniu sądu drugiej Umawiającej się Strony, jeżeli istnieją przesłanki do jego uznania, a orzeczenie nadaje się do wykonania w trybie ezgekucji.

2. Rozpoznawanie wniosków o nadanie klauzuli wykonalności należy do właściwości sądów Umawiającej się Strony, na której obszarze ma nastąpić wykonanie.

3. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności składa się do sądu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji. Sąd ten przekazuje wniosek sądowi właściwemu do jego rozstrzygnięcia.

Artykuł  58. 

Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy załączyć:

1) uwierzytelniony przez sąd odpis orzeczenia z uzasadnieniem oraz z urzędowym stwierdzeniem prawomocności tego orzeczenia;

2) dokument, z którego wynika, że pozwanemu w sposób prawem przewidziany doręczono pozew oraz że prawidłowo zawiadamiano go o terminach posiedzeń sądu;

3) uwierzytelnione tłumaczenie wniosku i dokumentów wskazanych w punktach 1 i 2.

Artykuł  59. 

Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego na obszarze drugiej Umawiającej się Strony wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język tej Strony można złożyć:

1) w sądzie, który orzekał w sprawie w pierwszej instancji; sąd ten przesyła wniosek właściwemu sądowi drugiej Umawiającej się Strony w celu skierowania do właściwego organu egzekucyjnego;

2) bezpośrednio do organu drugiej Umawiającej się Strony, który jest właściwy do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Artykuł  60. 

1. Do nadania klauzuli wykonalności i dalszego postępowania egzekucyjnego oraz do środków prawnych w zakresie obrony przeciwko egzekucji stosuje się przepisy tej Umawiającej się Strony, na której obszarze ma być prowadzona egzekucja. Właściwość rzeczową i miejscową w tych sprawach określa również prawo tej Strony. Przed sądem, który orzeka w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, dłużnik może korzystać ze środków prawnych w zakresie obrony przeciwko egzekucji, jeżeli to jest dopuszczalne według prawa Umawiającej się Strony, na której obszarze orzeczenie zostało wydane.

2. Jeżeli na obszarze Umawiającej się Strony, której sąd wydał orzeczenie, egzekucja została zawieszona wskutek wszczęcia przewidzianego prawem tej Strony postępowania zmierzającego do uchylenia lub zmiany tego orzeczenia, należy zawiesić nadanie klauzuli wykonalności, a jeżeli klauzula wykonalności została już nadana, wówczas należy zawiesić egzekucję na obszarze tej Umawiającej się Strony, której organ wykonuje orzeczenie.

3. Przed rostrzygnięciem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, sąd, o ile uzna to za potrzebne, może wezwać strony procesowe do złożenia oświadczenia na piśmie lub do uzupełnienia braków oraz może je przesłuchać. Sąd może również zażądać wyjaśnień od sądu, który wydał orzeczenie.

Wykonywanie orzeczeń o kosztach.

Artykuł  61. 

1. Jeżeli na stronę procesową, która w myśl artykułu 49 była zwolniona od obowiązku zabezpieczenia kosztów procesu, nałożono prawomocnym orzeczeniem sądu jednej Umawiającej się Strony obowiązek zapłaty kosztów procesu, wówczas właściwy sąd drugiej Umawiającej się Strony, na której obszarze orzeczenie to ma być wykonane, nada bezpłatnie na wniosek strony orzeczeniu o kosztach klauzulę wykonalności.

2. Do kosztów procesu należą również koszty stwierdzenia prawomocności, tłumaczenia i uwierzytelnienia.

Artykuł  62. 

Sąd, rozstrzygający o nadaniu klauzuli wykonalności orzeczeniu o kosztach procesu, powinien zbadać, czy:

1) orzeczenie, które ma być wykonane, zawiera stwierdzenie prawomocności;

2) dołączone zostało uwierzytelnione tłumaczenie tej części orzeczenia, która zawiera rozstrzygnięcie o kosztach.

Artykuł  63. 

1. W celu ściągnięcia nie zapłaconych kosztów sądowych, orzekający sąd pierwszej instancji Umawiającej się Strony, na której obszarze powstało roszczenie o kosztach, zwraca się do właściwego sądu drugiej Umawiającej się Strony o ściągnięcie kosztów sądowych. Sąd wezwany zarządza przeprowadzenie egzekucji i przekazuje ściągniętą kwotę przedstawicielstwu dyplomatycznemu lub urzędowi konsularnemu drugiej Umawiającej się Strony.

2. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o kosztach wraz ze stwierdzeniem jego prawomocności i uwierzytelnionym tłumaczeniem.

3. Do kosztów tłumaczenia dokumentów wymienionych w ustępie 2 stosuje się odpowiednio postanowienia artykułu 61 ustęp 2.

Artykuł  64. 

Do ustalenia wysokości i trybu ściągnięcia kosztów sądowych związanych z egzekucją stosuje się prawo Umawiającej się Strony, na której obszarze następuje wykonanie orzeczenia.

Rozdział  VI ¹¹

Zawisłość.

Artykuł  64A. 

Jeżeli przed sądami obu Umawiających się Stron zostanie wszczęte postępowanie między tymi samymi stronami na tej samej podstawie i o ten sam przedmiot, dla którego właściwe są sądy obu Umawiających się Stron, sąd, przed którym postępowanie zostało wszczęte później, uzna się niewłaściwym.

CZĘŚĆ CZWARTA

SPRAWY KARNE

Rozdział I.

Wydawanie i tranzyt osób.

Artykuł  65. 

Obowiązek wydania.

1. Umawiające się Strony na wniosek wydają sobie przebywające na ich obszarze osoby w celu pociągnięcia ich do odpowiedzialności karnej lub w celu wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności.

2. Wydanie następuje tylko z powodu takich czynów, które według prawa obu Umawiających się Stron są przestępstwami zagrożonymi karą pozbawienia wolności powyżej jednego roku lub karą surowszą (przestępstwa uzasadniające wydanie) albo za które prawomocnym wyrokiem podlegającym wykonaniu orzeczono karę powyżej jednego roku pozbawienia wolności.

Artykuł  66. 

Niewydawanie obywateli własnych.

Umawiające się Strony nie będą wydawały sobie obywateli własnych.

Artykuł  67. 

Odmowa wydania.

Wydanie nie nastąpi również, jeżeli:

1) przestępstwo zostało popełnione na obszarze wezwanej Umawiającej się Strony;

2) postępowanie karne lub wykonanie kary jest niedopuszczalne według prawa wezwanej Umawiającej się Strony z powodu przedawnienia albo innej okoliczności wyłączającej ściganie lub wykonanie kary;

3) o to samo przestępstwo toczy się postępowanie karne na obszarze wezwanej Umawiającej się Strony przeciwko osobie, której wydania zażądano, albo jeżeli postępowanie to zostało prawomocnie zakończone wyrokiem lub postanowieniem o umorzeniu postępowania;

4) popełnione przestępstwo podlega ściganiu w trybie oskarżenia prywatnego, chyba że nastąpiło objęcie oskarżenia przez prokuratora.

Artykuł  68. 

Wniosek o wydanie.

1. Wniosek o wydanie powinien zawierać oznaczenie organu wzywającego oraz wezwanego, imię i nazwisko osoby, której wydania się żąda, jej obywatelstwo, informacje o miejscu jej zamieszkania lub pobytu i dane osobowe, wskazanie czynu przestępnego i jego kwalifikacji prawnej oraz przedmiot wniosku; jeżeli czynem przestępnym wyrządzono szkodę materialną, należy podać jej wysokość.

2. Do wniosku należy dołączyć:

1) uwierzytelniony odpis postanowienia o wszczęciu ścigania karnego oraz o tymczasowym aresztowaniu, a jeżeli wniosek dotyczy wydania w celu wykonania kary - uwierzytelniony odpis prawomocnego wyroku; dokumenty te powinny zawierać dane o stanie faktycznym przestępstwa oraz o miejscu i czasie jego popełnienia;

2) tekst przepisów karnych wzywającej Umawiającej się Strony, przewidujących dane przestępstwo;

3) dane o wysokości kary, pozostającej do wykonania w przypadku, gdy żąda się wydania osoby prawomocnie skazanej, która odbyła już część kary;

4) w miarę możności rysopis osoby, której wydania się żąda, jej fotografię i odciski palców.

Artykuł  69. 

Uzupełnienie wniosku o wydanie.

1. Jeżeli nadesłane dane nie są wystarczające do rozstrzygnięcia wniosku o wydanie, wezwana Umawiająca się Strona może żądać ich uzupełnienia. Może ona zakreślić wzywającej Umawiającej się Stronie termin od jednego do dwóch miesięcy do nadesłania uzupełniających danych. Na wniosek tej Strony termin może być przedłużony.

2. Jeżeli osoba, której dotyczył wniosek, została aresztowana, a wzywająca Umawiająca się Strona nie nadeśle w zakreślonym terminie danych niezbędnych do rozstrzygnięcia wniosku o wydanie wówczas wezwana Umawiająca się Strona zwolni tę osobę.

Aresztowanie w celu wydania

Artykuł  70. 

Jeżeli otrzymany wniosek o wydanie jest dostatecznie uzasadniony stosownie do niniejszej Umowy, wezwana Umawiająca się Strona zarządzi niezwłocznie zgodnie ze swoim prawem aresztowanie osoby, której wydania zażądano.

Artykuł  71. 

1. Aresztowanie osoby może nastąpić także przed otrzymaniem wniosku o wydanie, jeżeli wzywająca Umawiająca się Strona o to wystąpi i równocześnie powiadomi i wydaniu co do tej osoby postanowienia o tymczasowym aresztowaniu lub o wydaniu prawomocnego wyroku oraz zapowie nadesłanie wniosku o wydanie. Wniosek o aresztowanie można zgłaszać pocztą, telegraficznie, telefonicznie lub przez radio.

2. Aresztowanie może nastąpić również bez wniosku przewidzianego w ustępie 1, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że dana osoba popełniła na obszarze drugiej Umawiającej się Strony przestępstwo uzasadniające wydanie.

3. O tymczasowym aresztowaniu należy niezwłocznie zawiadomić drugą Umawiającą się Stronę.

Artykuł  72. 

1. Osoba aresztowana stosownie do postanowień artykułu 71 ustęp 1 będzie zwolniona, jeżeli w terminie dwóch miesięcy od wysłania zawiadomienia o jej aresztowaniu nie wpłynie wniosek o wydanie.

2. Osoba aresztowana stosownie do postanowień artykułu 71 ustęp 2 będzie zwolniona, jeżeli w terminie jednego miesiąca od wysłania zawiadomienia o aresztowaniu nie wpłynie wniosek o wydanie.

Artykuł  73. 

Odroczenie wydania.

Jeżeli osoba, której wydania zażądano, jest ścigana karnie lub odbywa karę z powodu innego przestępstwa popełnionego na obszarze wezwanej Umawiającej się Strony, wówczas wydanie może być odroczone do chwili ukończenia postępowania karnego lub odbycia albo darowania kary.

Artykuł  74. 

Wydanie czasowe.

1. Jeżeli odroczenie wydania przewidzianego w artykule 73 mogłoby doprowadzić do przedawnienia ścigania karnego albo do innych ujemnych skutków dla postępowania karnego, wówczas osoba, której wydania się żąda, może być na uzasadniony wniosek czasowo wydana.

2. Osoba czasowo wydana powinna być z powrotem przekazana niezwłocznie po dokonaniu czynności w sprawie karnej, w związku z którą została wydana.

Artykuł  75. 

Przekazanie.

Wezwana Umawiająca się Strona zawiadamia wzywającą Umawiającą się Stronę o miejscu i czasie wydania. Jeżeli wzywająca Umawiająca się Strona nie przejmie osoby podlegającej wydaniu w ciągu miesiąca od ustalonej dla wydania daty, osoba ta będzie zwolniona.

Artykuł  76. 

Ponowne wydanie.

Jeżeli osoba wydana uchyli się od postępowania karnego i powróci na obszar wezwanej Umawiającej się Strony, nie jest konieczne dla ponownego jej wydania przedstawienie nowego wniosku. Wezwana Umawiająca się Strona decyduje o ponownym wydaniu na podstawie dokumentów załączonych do przesłanego już wniosku. Może ona przed powzięciem decycji prosić wzywającą Umawiającą się Stronę o wyjaśnienie, czy już nie zaniechano ścigania czynu przestępnego popełnionego przez oskarżonego.

Artykuł  77. 

Zbieg wniosków o wydanie.

Jeżeli od kilku państw wpłyną wnioski o wydanie tej samej osoby, wezwana Umawiająca się Strona rozstrzyga, który z tych wniosków uwzględnić.

Artykuł  78. 

Ograniczenie ścigania osoby wydanej.

1. Osoba wydana nie może być bez zgody wezwanej Umawiającej się Strony pociągnięta do odpowiedzialności karnej ani nie można w stosunku do niej wykonać kary z powodu innego czynu przestępnego, popełnionego przed wydaniem, aniżeli ten, za który została wydana. Osoby tej nie można również wydać państwu trzeciemu bez zgody wezwanej Umawiającej się Strony.

2. Zgoda nie jest wymagana, jeżeli;

1) osoba wydana po zakończeniu postępowania karnego albo po wykonaniu kary lub zwolnieniu od niej w terminie jednego miesiąca nie opuści obszaru wzywającej Umawiającej się Strony; do tego terminu nie wlicza się czasu, w którym osoba wydana nie mogła bez swej winy opuścić obszaru wzywającej Umawiającej się Strony;

2) osoba wydana opuściła obszar wzywającej Umawiającej się Strony, lecz na obszar ten powróciła.

Artykuł  79. 

Zawiadomienie o wyniku postępowania karnego.

Umawiająca się Strona, której wydano osobę, zawiadomi Umawiającą się Stronę, która ją wydała, o wyniku postępowania karnego, a w razie wydania prawomocnego orzeczenia, prześle jego odpis.

Artykuł  80. 

Tranzyt.

1. Jedna Umawiająca się Strona na wniosek drugiej Umawiającej się Strony zezwoli na tranzyt przez swój obszar osób wydanych przez państwo trzecie. Przepis ten nie ma zastosowania, gdy według postanowień niniejszej Umowy nie istniałby obowiązek wydania.

2. Jeżeli zachodzi potrzeba przesłuchania przez organ wzywającej Umawiającej się Strony w charakterze świadka osoby pozbawionej wolności na obszarze państwa trzeciego, właściwy organ wezwanej Umawiającej się Strony udzieli zezwolenia na przewóz tej osoby przez swój obszar.

3. Wniosek o zezwolenie na tranzyt składa się i rozpatruje w tym samym trybie, jak wniosek o wydanie.

Artykuł  81. 

Koszty.

Koszty wydania ponosi ta Umawiająca się Strona, na której obszarze powstały, natomiast koszty tranzytu obciążają wzywającą Umawiającą się Stronę.

Artykuł  82.  ¹²

Obowiązek wszczęcia postępowania karnego.

1. Każda z Umawiających się Stron zobowiązuje się na wniosek drugiej Umawiającej się Strony do wszczęcia postępowania karnego według własnego prawa przeciwko własnym obywatelom, co do których istnieją dane, że popełnili przestępstwo na terytorium wzywającj Umawiającej się Strony.

2. Wnioski o wszczęcie postępowania karnego, złożone zgodnie z prawem jednej z Umawiających się Stron przez pokrzywdzonych do właściwych organów Strony wzywającej w przepisanym terminie, są skuteczne również na terytorium drugiej z Umawiających się Stron.

3. Jeżeli z przestępstwa wynikły szkody, a osoby pokrzywdzone wniosły pozwy o odszkodownie przy przekazywaniu materiałów niezbędnych do wszczęcia postępowania karnego na terytorium dugiej Umawiającej się Strony, pozwy te przesyła się za zgodą osób, które je wniosły.

Artykuł  82A.  ¹³

1.  Do wniosku o wszczęcie postępowania karnego dołącza się:

1) dane dotyczące osoby, włącznie z jej obywatelstwem,

2) opis stanu faktycznego,

3) dowody,

4) oryginały akt lub ich uwierzytelnione odpisy,

5) tekst przepisów mających zastosowanie do czynu według prawa obowiązującego w miejscu jego popełnienia,

6) wnioski o wszczęcie postępowania karnego i pozwy o odszkodowanie.

2. Jeżeli podejrzany przebywa w chwili złożenia wniosku o wszczęcie postępowania karnego w areszcie tymczasowym lub jest zatrzymany, należy spowodować jego odesłanie na terytorium wezwanej Umawiającej się Strony.

3. Wezwana Umawiająca się Strona jest zobwiązana do powiadomienia Strony wzywającej o orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie. Na wniosek Strony wzywającej należy przesłać odpis tego orzeczenia.

Artykuł  83. 

Tryb porozumiewania się.

W sprawach związanych z wydawaniem, tranzytem i wszczęciem postępowania karnego Ministerstwo Sprawiedliwości i Generalna Prokuratura Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej porozumiewają się bezpośrednio z Ministerstwem Sprawiedliwości i Główną Prokuraturą Ludowej Republiki Bułgarii.

Rozdział II.

Postanowienia szczególne o pomocy prawnej w sprawach karnych.

Artykuł  84. 

Czasowe przekazanie osób pozbawionych wolności.

1. Jeżeli na obszarze jednej Umawiającej się Strony zajdzie potrzeba przesłuchania w charakterze świadka osoby pozbawionej wolności na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, wówczas można wystąpić z wnioskiem o przekazanie tej osoby na czas potrzebny do jej przesłuchania, pod warunkiem, że będzie nadal pozbawiona wolności i zostanie odesłana niezwłocznie po przesłuchaniu. Do złożenia wniosku i podjęcia decyzji o przekazaniu właściwe są organy wymienione w artykule 83.

2. Postanowienie artykułu 13 ustęp 3 stosuje się odpowiednio do osób określonych w poprzedzającym ustępie.

Artykuł  85. 

Wydawanie przedmiotów.

1. Jedna Umawiająca się Strona wyda na wniosek drugiej Umawiającej się Strony przedmioty uzyskane:

1) przez sprawcę w wyniku przestępstwa uzasadniającego wydanie;

2) w wyniku przestępstwa popełnionego przez sprawcę będącego obywatelem wezwanej Umawiającej się Strony na obszarze wzywającej Umawiającej się Strony;

3) mogące służyć jako dowody rzeczowe w sprawie prowadzonej na obszarze Strony wzywającej, choćby podlegały one zajęciu lub przepadkowi.

2. Wezwana Umawiająca się Strona może czasowo zatrzymać przedmioty określone w ustępie 1, jeżeli są one niezbędne dla przeprowadzenia innego postępowania karnego.

3. Jeżeli przedmioty określone w ustępie 1 znajdowały się w posiadaniu sprawcy w czasie jego wydania, będą one w miarę możności przekazane jednocześnie z jego wydaniem. Przekazanie tych przedmiotów następuje również w przypadku, gdy wydanie sprawcy nie nastąpi z powodu jego śmierci lub z innych przyczyn. Wydanie odnosić się będzie także do przedmiotów ukrytych przez sprawcę na obszarze wezwanej Umawiającej się Strony, choćby przedmioty te wykryto po jego wydaniu.

4. Prawa osób trzecich do przedmiotów określonych w ustępie 1 pozostają nienaruszone i przedmioty te po ukończeniu postępowania karnego należy bezpłatnie zwrócić osobom uprawnionym.

5. W przypadku wydania przedmiotów w myśl ustępów poprzedzających nie mają zastosowania przepisy ograniczające wwóz i wywóz przedmiotów i wartości dewizowych.

Artykuł  86. 

Zawiadamianie o wyrokach skazujących.

Umawiające się Strony będą sobie przesyłać zawiadomienia o prawomocnych wyrokach skazujących wydanych przez sądy jednej Umawiającej się Strony w stosunku do obywateli drugiej Umawiającej się Strony. Dotyczy to również późniejszych zmian co do wspomnianych wyroków.

Artykuł  87. 

Informacje z rejestru skazanych.

Sądy i prokuratury jednej Umawiającej się Strony mogą otrzymywać bezpłatnie informacje z rejestrów skazanych prowadzonych na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

CZĘŚĆ PIĄTA

DOKUMENTY

Ważność dokumentów.

Artykuł  88. 

1. Dokumenty sporządzone lub uwierzytelnione w przepisanej formie na obszarze jednej Umawiającej się Strony przez sąd lub inny organ w zakresie ich właściwości i opatrzone pieczęcią nie wymagają legalizacji do ich użycia na obszarze drugiej Umawiającej się Strony.

2. Dokumenty, które na obszarze jednej Umawiającej się Strony mają moc dokumentów publicznych, posiadają także na obszarze drugiej Umawiającej się Strony moc dowodową dokumentów publicznych.

Artykuł  89. 

Odpisy i wyciągi dokumentów, które mają być użyte na obszarze drugiej Umawiającej się Strony, powinny być uwierzytelnione przez ten sam organ, który dokument sporządził lub wydał, albo przez organ notarialny lub organ, który dane dokumenty przechowuje.

Artykuł  90.  ¹⁴

Przesyłanie dokumentów stanu cywilnego i innych dokumentów.

1. Umawiające się Strony przesyłają sobie z urzędu bezpłatnie odpisy zupełne aktów urodzenia, małżeństwa i zgonu, dotyczących obywateli drugiej Umawiającej się Strony, a także sprostowania i wzmianki marginesowe. Przesyłanie tych odpisów odbywa się zbiorczo w końcu każdego kwartału w drodze dyplomatycznej.

2. W celach urzędowych Umawiające się Strony zobowiązują się do bezpośredniego przesyłania sobie wzajemnie bezpłatnie na wniosek odpisów zupełnych aktów stanu cywilnego oraz innych dokumentów dotyczących praw osobistych i interesów ich obywateli.

3. Obywatele każdej z Umawiających się Stron są uprawnieni do bezpośredniego zwracania się o wydanie odpisów z akt stanu cywilnego, odpisów orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych oraz innych dokumentów dotyczących praw osobistych i interesów tych obywateli. Doręczenie dokumentów wnioskodawcom następuje za pośrednictwem urzędu konsularnego. Umawiającej się Strony, której organ dokument wydał, za pobraniem należnych opłat.

CZĘŚĆ SZÓSTA

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł  91. 

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie po upływie trzydziestu dni od dnia wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która odbędzie się w Sofii.

Artykuł  92. 

Umowa niniejsza zawarta jest na okres pięciu lat licząc od dnia jej wejścia w życie. Ulega ona automatycznie przedłużeniu na dalsze pięcioletnie okresy, o ile jedna z Umawiających się Stron nie wypowie jej na sześć miesięcy przed upływem odpowiedniego okresu.

Umowę niniejszą sporządzono w Warszawie dnia 4 grudnia 1961 r. w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i bułgarskim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc obowiązującą.

Na dowód czego wyżej wymienieni Pełnomocnicy podpisali niniejszą Umowę i opatrzyli ją pieczęciami.

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 13 grudnia 1962 r.

* Z dniem 15 kwietnia 1994 r. (tj. z dniem wejścia w życie Europejskiej konwencji o ekstradycji w stosunku do Bułgarii) nin. Umowa, zgodnie z art. 28 ust. 1 Europejskiej konwencji o ekstradycji, sporządzonej w Paryżu dnia 13 grudnia 1957 r. (Dz.U.94.70.307), utraciła moc w części dotyczącej ekstradycji.

Z dniem 17 czerwca 1996 r. (tj. z dniem wejścia w życie Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych w stosunku do Bułgarii) nin. Umowa, zgodnie z art. 26 ust. 1 Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych, sporządzonej w Strasburgu dnia 20 kwietnia 1959 r. (Dz.U.99.76.854), utraciła moc w części dotyczącej pomocy prawnej w sprawach karnych, z zastrzeżeniem postanowień art. 15 ust. 7, art. 16 ust. 3 i art. 26 ust. 2 Konwencji.

1 Art. 7 ust. 3 dodany przez art. 1 pkt 1 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

2 Art. 7 ust. 4 według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 1 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

3 Art. 13 ust. 5 dodany przez art. 1 pkt 2 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

4 Art. 22 zmieniony przez art. 1 pkt 3 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

5 Art. 27A dodany przez art. 1 pkt 4 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

6 Art. 35A dodany przez art. 1 pkt 5 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

7 Art. 36A dodany przez art. 1 pkt 6 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

8 Art. 55 zmieniony przez art. 1 pkt 7 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

9 Art. 56 zmieniony przez art. 1 pkt 8 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

10 Tytuł zmieniony przez art. 1 pkt 9 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

11 Rozdział VI dodany przez art. 1 pkt 10 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

12 Art. 82 zmieniony przez art. 1 pkt 11 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

13 Art. 82A dodany przez art. 1 pkt 12 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

14 Art. 90 zmieniony przez art. 1 pkt 13 protokołu z dnia 27 czerwca 1980 r. (Dz.U.81.10.43) zmieniającego nin. umowę z dniem 25 lutego 1981 r.

• Identyfikator: Dz.U.1963.17.88
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Bułgaria-Polska. Umowa o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. Warszawa.1961.12.04.
• Data aktu: 04/12/1961
• Data ogłoszenia: 20/04/1963
• Data wejścia w życie: 20/04/1963