Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ^{*   1}

UCHWALONA PRZEZ SEJM USTAWODAWCZY

W DNIU 22 LIPCA 1952 R.

Wstęp (skreślony) ²  .

Rozdział  1

Podstawy ustroju politycznego i gospodarczego ³  .

Art.  1.  ⁴

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Art.  2.  ⁵

1. W Rzeczpospolitej Polskiej władza zwierzchnia należy do Narodu.

2. 6  Naród sprawuje władzę przez swych przedstawicieli wybieranych do Sejmu i Senatu, sprawowanie władzy następuje także poprzez wyrażanie woli w drodze referendum. Zasady i tryb przeprowadzania referendum określa ustawa.

Art.  3.  ⁷

1. Przestrzeganie praw Rzeczypospolitej Polskiej jest podstawowym obowiązkiem każdego organu państwa.

2. Wszystkie organy władzy i administracji państwowej działają na podstawie przepisów prawa.

Art.  4.  ⁸

1. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.

2. O sprzeczności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznej orzeka Trybunał Konstytucyjny.

Art.  5.  ⁹

Rzeczpospolita Polska gwarantuje udział samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy oraz swobodę działalności innych form samorządu.

Art.  6.  ¹⁰

Rzeczpospolita Polska gwarantuje swobodę działalności gospodarczej bez względu na formę własności; ograniczenie tej swobody może nastąpić jedynie w ustawie.

Art.  7.  ¹¹

Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia oraz poręcza całkowitą ochronę własności osobistej. Wywłaszczenie jest dopuszczalne wyłącznie na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Art.  8.  ¹²

Siły zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej stoją na straży suwerenności i niepodległości Narodu Polskiego, jego bezpieczeństwa i pokoju.

Art. 9-10  ¹³  (skreślone).

Rozdział  4

Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. ¹⁴

Art.  33^a.  ¹⁵

1. 16  Trybunał Konstytucyjny orzeka o zgodności z Konstytucją ustaw i innych aktów normatywnych naczelnych oraz centralnych organów państwowych, a także ustala powszechnie obowiązującą wykładnię ustaw.

2. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności ustaw z Konstytucją podlegają rozpatrzeniu przez Sejm.

3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją lub ustawami innych aktów normatywnych są wiążące. Trybunał stosuje środki potrzebne dla usunięcia tej niezgodności.

4. Członków Trybunału Konstytucyjnego wybiera Sejm spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą.

5. Członkowie Trybunału Konstytucyjnego są niezawiśli i podlegają jedynie Konstytucji.

6. Właściwość, ustrój i postępowanie Trybunału Konstytucyjnego określa ustawa.

Art.  33^b.  ¹⁷

1. Trybunał Stanu orzeka o odpowiedzialności osób zajmujących określone w ustawie najwyższe stanowiska państwowe za naruszenie Konstytucji i ustaw.

2. Trybunał Stanu może orzekać o odpowiedzialności karnej osób pociągniętych do odpowiedzialności określonej w ust. 1 za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.

3. Trybunał Stanu jest wybierany przez Sejm spoza jego grona i na okres jego kadencji.

4. Przewodniczącym Trybunału jest pierwszy prezes Sądu Najwyższego.

5. Sędziowie Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają jedynie ustawom.

6. Właściwość, ustrój i postępowanie Trybunału Stanu określa ustawa.

Art.  34.  ¹⁸

1. Najwyższa Izba Kontroli powołana jest do kontroli działalności gospodarczej, finansowej i organizacyjno-administracyjnej organów administracji państwowej oraz podległych im przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

2. Najwyższa Izba Kontroli może również przeprowadzać kontrole organizacji i związków spółdzielczych, organizacji społecznych oraz jednostek gospodarki nie uspołecznionej w zakresie określonym w ustawie.

Art.  35.  ¹⁹

1. Najwyższa Izba Kontroli podlega Sejmowi.

2. Najwyższa Izba Kontroli przedstawia Sejmowi uwagi do sprawozdań Rady Ministrów z wykonania narodowego planu społeczno-gospodarczego i analizę wykonania budżetu państwa.

3. Najwyższa Izba Kontroli przedstawia corocznie Sejmowi sprawozdanie ze swej działalności.

4. 20  (skreślony).

Art.  36.  ²¹

1. 22  Prezesa Najwyższej Izby Kontroli powołuje i odwołuje Sejm za zgodą Senatu.

2. Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadach kolegialności. Organizację i sposób działania Najwyższej Izby Kontroli określa ustawa.

Art.  36^a.  ²³

1. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży praw i wolności obywateli określonych w Konstytucji i innych przepisach prawa.

2. Rzecznika Praw Obywatelskich powołuje Sejm za zgodą Senatu na okres czterech lat.

3. Sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa.

Art.  36^b.  ²⁴

1. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, realizacji prawa obywateli do informacji oraz interesu społecznego w radiofonii i telewizji.

2. Członków Radiowej Rady Radiofonii i Telewizji powołują Sejm, Senat i Prezydent.

3. Na podstawie ustaw i w celu ich wykonania Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydaje rozporządzenia i uchwały.

4. Zasady powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz jej organizacji i sposób działania określa ustawa.

Rozdział  7

Sąd i Prokuratura.

Art.  56. 

1. 25  Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: Sąd Najwyższy, sądy powszechne i sądy szczególne.

2. W sprawach o wykroczenia orzekają kolegia do spraw wykroczeń.

3. Ustrój, właściwość i postępowanie sądów oraz kolegiów do spraw wykroczeń określają ustawy.

Art.  57.  ²⁶

Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  58.  ²⁷

 (skreślony).

Art.  59.  ²⁸

1. Rozpoznawanie i rozstrzyganie spraw w sądach odbywa się z udziałem ławników ludowych, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.

2. Przy rozstrzyganiu spraw w sądach ławnicy ludowi mają równe prawa z sędziami.

3. 29  Ławnicy ludowi są pochodzący z wyboru. Zasady i tryb wyboru ławników sądów powszechnych i szczególnych oraz ich kadencję określa ustawa.

4. 30  (skreślony).

Art.  60.  ³¹

1. 32  (uchylony).

2. Sędziowie są nieusuwalni, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.

3. Uprawnienia, skład i sposób działania Krajowej Rady Sądownictwa określa ustawa.

Art.  61. 

1. Sąd Najwyższy jest naczelnym organem sądowym i sprawuje nadzór nad działalnością wszystkich innych sądów w zakresie orzekania.

2. Tryb wykonywania nadzoru przez Sąd Najwyższy określa ustawa.

3. 33  (skreślony).

4. 34  Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego jest powoływany spośród sędziów Sądu Najwyższego oraz odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta, a prezesi Sądu Najwyższego - przez Prezydenta.

Art.  62. 

Sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko ustawom.

Art.  63.  ³⁵

1. Rozpoznawanie spraw przed wszystkimi sądami Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się jawnie. Ustawa może określić wyjątki od tej zasady.

2. Oskarżonemu poręcza się prawo do obrony. Oskarżony może mieć obrońcę z wyboru lub z urzędu.

Art.  64.  ³⁶

1. Prokuratura strzeże praworządności oraz czuwa nad ściganiem przestępstw.

2. Prokuratura podlega Ministrowi Sprawiedliwości, który sprawuje funkcje Prokuratora Generalnego.

3. Tryb powoływania i odwoływania prokuratorów oraz zasady organizacji i postępowania organów prokuratury określa ustawa.

Art.  65-66.  ³⁷

  (skreślone).

Rozdział  8

Podstawowe prawa i obowiązki obywateli.

Art.  67.  ³⁸

1. 39  Rzeczpospolita Polska umacnia i rozszerza prawa i wolności obywateli.

2. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa bez względu na płeć, urodzenie, wykształcenie, zawód, narodowość, rasę, wyznanie oraz pochodzenie i położenie społeczne.

3. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej powinni rzetelnie wypełniać swoje obowiązki wobec Ojczyzny i przyczyniać się do jej rozwoju.

Art.  68.  ⁴⁰

Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo do pracy, to znaczy prawo do zatrudnienia za wynagrodzeniem według ilości i jakości pracy.

Art.  69. 

1. 41  Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo do wypoczynku.

2. Prawo do wypoczynku zapewniają pracownikom: ustawowe skrócenie czasu pracy przez urzeczywistnienie ośmiogodzinnego dnia pracy oraz krótszego czasu pracy w przypadkach przewidzianych ustawami, ustawowo określone dni wolne od pracy, coroczne płatne urlopy.

3. Organizacja wczasów, rozwój turystyki, uzdrowisk, urządzeń sportowych, domów kultury, klubów, świetlic, parków i innych urządzeń wypoczynkowych stwarzają możliwości zdrowego i kulturalnego wypoczynku dla coraz szerszych rzesz ludu pracującego miast i wsi.

Art.  70. 

1. 42  Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo do ochrony zdrowia oraz do pomocy w razie choroby lub niezdolności do pracy.

2. Coraz pełniejszemu urzeczywistnianiu tego prawa służą:

1) rozwój ubezpieczenia społecznego na wypadek choroby, starości i niezdolności do pracy oraz rozbudowa różnych form pomocy społecznej,

2) rozwój organizowanej przez państwo ochrony zdrowia oraz podnoszenie poziomu zdrowotnego ludności, bezpłatna pomoc lekarska dla wszystkich ludzi pracy i ich rodzin, stałe polepszanie warunków bezpieczeństwa, ochrony i higieny pracy, szeroko rozwinięte zapobieganie chorobom i ich zwalczanie, opieka nad inwalidami,

3) rozbudowa szpitali, sanatoriów, ambulatoriów, ośrodków zdrowia i urządzeń sanitarnych.

Art.  71.  ⁴³

Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo do korzystania z wartości środowiska naturalnego oraz obowiązek jego ochrony.

Art.  72. 

1. 44  Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo do nauki.

2. Prawo do nauki zapewniają w coraz szerszym zakresie:

1) bezpłatne szkolnictwo,

2) powszechne i obowiązkowe szkoły podstawowe,

3) upowszechnianie szkolnictwa średniego,

4) rozwój szkolnictwa wyższego,

5) pomoc państwa w podnoszeniu kwalifikacji obywateli zatrudnionych w zakładach przemysłowych i innych ośrodkach pracy w mieście i na wsi,

6) 45  system stypendiów państwowych, rozbudowa burs, internatów i domów akademickich oraz innych form pomocy materialnej.

Art.  73. 

1. 46  Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej mają prawo do korzystania ze zdobyczy kultury i do twórczego udziału w rozwoju kultury narodowej.

2. Prawo to zapewniają coraz szerzej: rozwój i udostępnienie ludowi pracującemu miast i wsi bibliotek, książek, prasy, radia, kin, teatrów, muzeów i wystaw, domów kultury, klubów, świetlic, wszechstronne popieranie i pobudzanie twórczości kulturalnej mas ludowych i rozwoju talentów twórczych.

Art.  74.  ⁴⁷

Rzeczpospolita Polska dba o wszechstronny rozwój nauki, opartej na dorobku przodującej myśli ludzkiej i postępowej myśli polskiej - nauki w służbie narodu.

Art.  75.  ⁴⁸

Rzeczpospolita Polska troszczy się o rozwój literatury i sztuki, wyrażających potrzeby i dążenia narodu, odpowiadających najlepszym postępowym tradycjom twórczości polskiej.

Art.  76.  ⁴⁹

Rzeczpospolita Polska zapewnia wszechstronną opiekę weteranom walk o wyzwolenie narodowe i społeczne.

Art.  77.  ⁵⁰

Rzeczpospolita Polska szczególną opieką otacza inteligencję twórczą - pracowników nauki, oświaty, literatury i sztuki oraz pionierów postępu technicznego, racjonalizatorów i wynalazców.

Art.  78. 

1. 51  Kobieta w Rzeczypospolitej Polskiej ma równe z mężczyzną prawa we wszystkich dziedzinach życia państwowego, politycznego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego.

2. Gwarancję równouprawnienia kobiety stanowią:

1) równe z mężczyzną prawo do pracy i wynagrodzenia według zasady "równa płaca za równą pracę", prawo do wypoczynku, do ubezpieczenia społecznego, do nauki, do godności i odznaczeń, do zajmowania stanowisk publicznych,

2) opieka nad matką i dzieckiem, ochrona kobiety ciężarnej, płatny urlop w okresie przed porodem i po porodzie, rozbudowa sieci zakładów położniczych, żłobków i przedszkoli, rozwój sieci zakładów usługowych i żywienia zbiorowego.

3. 52  Rzeczpospolita Polska umacnia w społeczeństwie pozycję kobiet, zwłaszcza matek i kobiet pracujących zawodowo.

Art.  79. 

1. 53  Małżeństwo, macierzyństwo i rodzina znajdują się pod opieką i ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Rodziny o licznym potomstwie państwo otacza szczególną troską.

2. 54  Obowiązkiem rodziców jest wychowywanie dzieci na prawych i świadomych swych obowiązków obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.

3. 55  Rzeczpospolita Polska zapewnia realizację praw i obowiązków alimentacyjnych.

4. Dzieci urodzone poza małżeństwem mają te same prawa co dzieci urodzone w małżeństwie.

5. 56  W trosce o dobro rodziny Rzeczpospolita Polska dąży do poprawy sytuacji mieszkaniowej, przy współudziale obywateli rozwija i popiera różne formy budownictwa mieszkaniowego, a szczególnie budownictwa spółdzielczego, oraz dba o racjonalną gospodarkę zasobami mieszkaniowymi.

Art.  80.  ⁵⁷

Rzeczypospolita Polska otacza szczególnie troskliwą opieką wychowanie młodzieży i zapewnia jej najszersze możliwości rozwoju oraz stwarza warunki do aktywnego udziału młodego pokolenia w życiu społecznym, politycznym, gospodarczym i kulturalnym, kształtując poczucie współodpowiedzialności młodzieży za rozwój Ojczyzny.

Art.  81. 

1. 58  Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej niezależnie od narodowości, rasy i wyznania mają równe prawa we wszystkich dziedzinach życia państwowego, politycznego, gospodarczego, społecznego i kulturalnego. Naruszenie tej zasady przez jakiekolwiek bezpośrednie lub pośrednie uprzywilejowanie albo ograniczenie w prawach ze względu na narodowość, rasę czy wyznanie podlega karze.

2. Szerzenie nienawiści lub pogardy, wywoływanie waśni albo poniżanie człowieka ze względu na różnice narodowości, rasy czy wyznania jest zakazane.

Art.  82. 

1. 59  Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom wolność sumienia i wyznania. Kościół i inne związki wyznaniowe mogą swobodnie wypełniać swoje funkcje religijne. Nie wolno zmuszać obywateli do niebrania udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych. Nie wolno też nikogo zmuszać do udziału w czynnościach lub obrzędach religijnych.

2. Kościół jest oddzielony od państwa. Zasady stosunku państwa do kościoła oraz sytuację prawną i majątkową związków wyznaniowych określają ustawy.

Art.  83.  ⁶⁰

Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom wolność słowa, druku, zgromadzeń i wieców, pochodów i manifestacji.

Art.  84. 

1. 61  W celu rozwoju aktywności politycznej, społecznej, gospodarczej i kulturalnej Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom prawo zrzeszania się.

2. 62  Organizacje polityczne, związki zawodowe, zrzeszenia pracujących chłopów, zrzeszenia spółdzielcze, organizacje młodzieżowe, kobiece, sportowe i obronne, stowarzyszenia kulturalne, techniczne i naukowe, jak również inne organizacje społeczne - skupiają obywateli dla czynnego udziału w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym.

3. 63  Tworzenie zrzeszeń i udział w zrzeszeniach, których cel lub działalność godzą w ustrój polityczny i społeczny albo w porządek prawny Rzeczypospolitej Polskiej, jest zakazane.

Art.  85.  ⁶⁴

W Rzeczypospolitej Polskiej doniosłą rolę społeczną spełniają związki zawodowe, które są powszechną organizacją współuczestniczącą w kształtowaniu i realizacji zadań społeczno-gospodarczego rozwoju kraju; związki zawodowe reprezentują interesy oraz prawa ludzi pracy, są szkołą obywatelskiej aktywności i zaangażowania w budowie społeczeństwa obywatelskiego.

Art.  86. 

1. 65  Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej uczestniczą w sprawowaniu kontroli społecznej, w konsultacjach i dyskusjach nad węzłowymi problemami rozwoju kraju oraz zgłaszają wnioski.

2. Obywatele mają prawo zwracania się do wszystkich organów państwa ze skargami i zażaleniami.

3. Odwołania, skargi i zażalenia obywateli powinny być rozpatrywane i załatwiane szybko i sprawiedliwie. Winni przewlekania albo przejawiający bezduszny i biurokratyczny stosunek do odwołań, skarg i zażaleń obywateli pociągani będą do odpowiedzialności.

Art.  87. 

1. 66  Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom nietykalność osobistą. Pozbawienie obywatela wolności może nastąpić tylko w przypadkach określonych ustawą. Zatrzymany powinien być zwolniony, jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania nie doręczono mu postanowienia sądu lub prokuratora o aresztowaniu.

2. Ustawa ochrania nienaruszalność mieszkań i tajemnicę korespondencji. Przeprowadzenie rewizji domowej dopuszczalne jest jedynie w przypadkach określonych ustawą.

3. Przepadek mienia może nastąpić jedynie w przypadkach przewidzianych ustawą, na podstawie prawomocnego orzeczenia.

Art.  88.  ⁶⁷

Obywatele innych państw i bezpaństwowcy mogą korzystać z prawa azylu na zasadach określonych ustawą.

Art.  89.  ⁶⁸

Obywatele polscy za granicą korzystają z opieki Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  90.  ⁶⁹

Obywatel Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany przestrzegać przepisów Konstytucji i ustaw oraz szanować zasady współżycia społecznego, wypełniać sumiennie obowiązki wobec państwa.

Art.  91.  ⁷⁰

Każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej obowiązany jest strzec własności społecznej i umacniać ją jako niewzruszoną podstawę rozwoju państwa, źródło bogactwa i siły Ojczyzny.

Art.  92. 

1. Obrona Ojczyzny jest najświętszym obowiązkiem każdego obywatela.

2. 71  Służba wojskowa jest zaszczytnym obowiązkiem patriotycznym obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.

Art.  93. 

1. 72  Czujność wobec wrogów narodu oraz pilne strzeżenie tajemnicy państwowej jest obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Zdrada Ojczyzny: szpiegostwo, osłabianie sił zbrojnych, przejście na stronę wroga - karana jest z całą surowością prawa jako najcięższa zbrodnia.

Rozdział  9

Zasady wyborów do Sejmu i Senatu oraz Prezydenta. ⁷³

Art.  94. 

(uchylony).

Art.  95. 

Prawo wybierania ma każdy obywatel, który ukończył lat 18, bez względu na płeć, przynależność narodową i rasową, wyznanie, wykształcenie, czas zamieszkiwania, pochodzenie społeczne, zawód i stan majątkowy.

Art.  96.  ⁷⁴

Każdy obywatel może być wybrany do Sejmu i Senatu po ukończeniu 21 lat, jeżeli stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 5 lat.

Art.  97. 

Kobiety mają wszystkie prawa wyborcze na równi z mężczyznami.

Art.  98. 

Wojskowi mają wszystkie prawa wyborcze na równi z osobami cywilnymi.

Art.  99.  ⁷⁵

Prawa wyborcze nie przysługują osobom ubezwłasnowolnionym prawomocnym orzeczeniem sądu z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego oraz osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądu zostały pozbawione praw publicznych lub wyborczych.

Art.  100.  ⁷⁶

Kandydatów na posłów i senatorów oraz na Prezydenta zgłaszają organizacje polityczne i społeczne oraz wyborcy.

Art.  101.  ⁷⁷

Poseł i senator powinni zdawać sprawę wyborcom ze swojej pracy i z działalności organu, do którego zostali wybrani.

Art.  102.  ⁷⁸

Sposób zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów posłów, senatorów oraz Prezydenta określą ustawy.

Rozdział  10

Godło, barwy i stolica Rzeczypospolitej Polskiej. ⁷⁹

Art.  103. 

1. 80  Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego w koronie w czerwonym polu.

2. 81  Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony.

3. 82  Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest "Mazurek Dąbrowskiego".

4. Szczegóły określa ustawa.

Art.  104.  ⁸³

Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej otaczane są czcią i podlegają szczególnej ochronie.

Art.  105.  ⁸⁴

Stolicą Rzeczypospolitej Polskiej jest miasto bohaterskich tradycji Narodu Polskiego - Warszawa.

Rozdział  11

Zmiana Konstytucji.

Art.  106.  ⁸⁵

Zmiana Konstytucji może nastąpić tylko w drodze ustawy, uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej większością co najmniej dwu trzecich głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów.

*Z dniem 22 września 1992 r. przepisy Konstytucji zostały uznane za tymczasowe, zaś ich zmiany dokonywane są w trybie art. 106 Konstytucji - zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 23 kwietnia 1992 r. o trybie przygotowywania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.92.67.336).

Z dniem 8 grudnia 1992 r. konstytucja traci moc, z tym że pozostają w mocy przepisy rozdziałów 1, 4, 7 z wyjątkiem art. 60 ust. 1, rozdziałów 8, 9 z wyjątkiem art. 94 oraz rozdziałów 10 i 11 zgodnie z art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U.92.84.426).

1Tytuł Konstytucji zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

2 Wstęp skreślony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

3 Tytuł rozdziału 1 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

4 Art. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

5 Art. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

6 Art. 2 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

7 Art. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

8 Art. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

9 Art. 5 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

10 Art. 6 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

11 Art. 7 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

12 Art. 8 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

13 Art. 9 i 10 skreślone przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

14 Tytuł rozdziału czwartego:

- zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. (Dz.U.82.11.83) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 kwietnia 1982 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 października 1992 r. (Dz.U.93.7.33) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 lutego 1993 r.

15 Art. 33^a dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. (Dz.U.82.11.83) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 kwietnia 1982 r.

16 Art. 33 a ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

17 Art. 33^b dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. (Dz.U.82.11.83) zmieniającej nin. ustawę z dniem 6 kwietnia 1982 r.

18 Art. 34 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 października 1980 r. (Dz.U.80.22.81) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 października 1980 r.

19 Art. 35 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 października 1980 r. (Dz.U.80.22.81) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 października 1980 r.

20 Art. 35 ust. 4 skreślony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

21 Art. 36 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 października 1980 r. (Dz.U.80.22.81) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 października 1980 r.

22 Art. 36 zmieniony przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

23 Art. 36a dodany przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

24 Art. 36b dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 października 1992 r. (Dz.U.93.7.33) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 lutego 1993 r.

25 Art. 56 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

26 Art. 57 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

27 Art. 58 skreślony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

28 Art. 59 zmieniony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

29 Art. 59 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

30 Art. 59 ust. 4 skreślony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

31 Art. 60 zmieniony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

32 Art. 60 ust. 1 uchylony przez art. 77 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U.92.84.426) z dniem 8 grudnia 1992 r.

33 Art. 61 ust. 3 skreślony przez art. 1 pkt 18 lit. a) ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

34 Art. 61 ust. 4 zmieniony przez art. 1 pkt 18 lit. b) ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

35 Art. 63 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

36 Art. 64 zmieniony przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

37 Art. 65 i 66 skreślone przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

38 Art. 67 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

39 Art. 67 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

40 Art. 68 zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

41 Art. 69 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

42 Art. 70 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

43 Art. 71 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

44 Art. 72 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

45 Art. 72 ust. 2 pkt 6 zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

46 Art. 73 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

47 Art. 74 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

48 Art. 75 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

49 Art. 76 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

50 Art. 77 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

51 Art. 78 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

52 Art. 78 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

53 Art. 79 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

54 Art. 79 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

55 Art. 79 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

56 Art. 79 ust. 5 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

57 Art. 80 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

58 Art. 81 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

59 Art. 82 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

60 Art. 83 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

61 Art. 84 ust. 1:

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

62 Art. 84 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. b) ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

63 art. 84 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

64 Art. 85 zmieniony przez art. 1 pkt 8 i 18 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

65 Art. 86 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

66 Art. 87 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

67 Art. 88:

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 18 października 1991 r. (Dz.U.91.119.514) zmieniającej nin. ustawę z dniem 4 stycznia 1992 r.

68 Art. 89 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

69 Art. 90:

- zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

70 Art. 91 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

71 Art. 92 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

72 Art. 93 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

73 Tytuł rozdziału 9:

- zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 września 1990 r. (Dz.U.90.67.397) zmieniającej nin. ustawę z dniem 2 października 1990 r.

74 Art. 96:

- zmieniony przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

75 Art. 99 zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. (Dz.U.91.41.176) zmieniającej nin. ustawę z dniem 14 maja 1991 r.

76 Art. 100:

- zmieniony przez art. 1 pkt 22 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 27 września 1990 r. (Dz.U.90.67.397) zmieniającej nin. ustawę z dniem 2 października 1990 r.

77 Art. 101:

- zmieniony przez art. 1 pkt 23 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

78 Art. 102:

- zmieniony przez art. 1 pkt 24 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. (Dz.U.89.19.101) zmieniającej nin. ustawę z dniem 8 kwietnia 1989 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U.90.16.94) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 marca 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 27 września 1990 r. (Dz.U.90.67.397) zmieniającej nin. ustawę z dniem 2 października 1990 r.

79 Tytuł rozdziału 10 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

80 Art. 103 ust. 1 zmieniony przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

81 Art. 103 ust. 2 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

82 Art. 103 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

83 Art. 104 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

84  Art. 105 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

85 Art. 106 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. (Dz.U.89.75.444) zmieniającej nin. ustawę z dniem 31 grudnia 1989 r.

• Identyfikator: Dz.U.1976.7.36 t.j.
• Rodzaj: Konstytucja
• Tytuł: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
• Data aktu: 22/07/1952
• Data ogłoszenia: 21/02/1976
• Data wejścia w życie: 22/07/1952