Prowadzenie dotychczasowych ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych) po dniu 31 grudnia 1946 r.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

z dnia 29 listopada 1946 r.

o prowadzeniu dotychczasowych ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych) po dniu 31 grudnia 1946 r.

Na podstawie art. LIV § 2 przepisów wprowadzających prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych zarządzam, co następuje:

§ 1. Skrót "n. r." użyty w niniejszym rozporządzeniu oznacza "niniejsze rozporządzenie".

Powołane w niniejszym rozporządzeniu paragrafy bez bliższego określenia odnoszą się do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 listopada 1946 r. o urządzeniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych (Dz. U. R. P. Nr 66, poz. 366).

§ 2. Do prowadzenia dotychczasowych ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych) stosuje się powołane w paragrafie poprzedzającym rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości o urządzeniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych z zachowaniem przepisów poniższych.

§ 3. Terminy i sposób przeniesienia ksiąg z sądów okręgowych do sądów grodzkich będą określone w zarządzeniach Ministra Sprawiedliwości.

Aż do czasu przeniesienia ksiąg hipotecznych (gruntowych) z sądów okręgowych do sądów grodzkich księgi będą prowadzone przez sędziego jednostkowego.

§ 4. 1 Dla każdego wykazu hipotecznego (wykazu księgi gruntowej, wieczystej) urządza się przy pierwszym wpisie po dniu 31 grudnia 1946 r. nową księgę wieczystą odpowiadającą przepisom § 5 i § 9, do której przenosi się w skróconej formie, przy zastosowaniu § 14 niniejszego rozporządzenia, wpisy z księgi dotychczasowej. O przeniesieniu czyni się wzmiankę w dotychczasowej księdze, po czym zamyka się ją przy odpowiednim zastosowaniu § 27 i składa do archiwum. Przednia strona nowej księgi wieczystej oprócz danych przewidzianych w § 10 powinna zawierać napis: "Przeniesiono z dotychczasowej księgi ......... liczba (numer) .........". Każdą nową księgę wciąga się do repertorium ksiąg wieczystych pod kolejnym numerem bieżącym, zaznaczając w łamie 16 dotychczasowe określenie wykazu.

Jednakże dopuszczalne jest dokonywanie w dotychczasowych księgach wpisów dotyczących wykreślenia obciążeń, wydzielenia z księgi jednej z nieruchomości nią objętych lub części nieruchomości mającej stanowić odrębną nieruchomość, przejęcia nieruchomości z jakiegokolwiek tytułu na rzecz Państwa, ostrzeżenia i hipoteki przymusowej, jak również wpisów zabezpieczenia pożyczek udzielanych przez Państwo na finansowanie budownictwa mieszkaniowego (ustawa z dnia 13 lipca 1957 r. o zabezpieczeniu pożyczek na finansowanie budownictwa mieszkaniowego - Dz. U. z 1957 r. Nr 39, poz. 175 i z 1960 r. Nr 11, poz. 71).

Ponadto w okresie do dnia 31 grudnia 1970 r. dopuszczalne jest dokonywanie w dotychczasowych księgach wpisów przejścia własności z tytułu dziedziczenia. Dokonywanie takich wpisów nie jest jednakże dopuszczalne w dotychczasowych księgach wieczystych na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska oraz w księgach zbiorowych, obejmujących kilka nieruchomości różnych właścicieli, na obszarze, na którym obowiązywało prawo o ustaleniu własności dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach z 1818 r.

§ 5. 2 Jeżeli w dotychczasowej księdze, w działach odpowiadających działowi trzeciemu i czwartemu obecnej księgi wieczystej, znajduje się znaczna ilość aktualnych jeszcze wpisów, które nie ulegają wykreśleniu z urzędu, skutkiem czego przepisanie ich do nowej księgi wieczystej wymagałoby znacznego nakładu pracy, dopuszczalne jest do dnia 31 grudnia 1970 r., zamiast urządzenia nowej księgi wieczystej przewidzianego w § 4, urządzenie dalszego tomu w postaci księgi wieczystej odpowiadającej przepisom § 5 i § 9.

Pod ostatnimi wpisami dokonanymi przed 1 stycznia 1947 r. przeciąga się przez całą szerokość stron wykazu hipotecznego (wykazu księgi gruntowej, wieczystej) podwójną linię czerwono-czarną, pod nią zaś umieszcza są napis: "Ciąg dalszy, księga wieczysta Kw Nr ..........". Przednia strona dalszego tomu oprócz danych przewidzianych w § 10 powinna zawierać napis: "Dalszy ciąg wykazu hipotecznego (wykazu księgi gruntowej, wieczystej) .......... liczba (numer) ..........".

Jeżeli po urządzeniu dalszego tomu w postaci księgi wieczystej odpowiadającej przepisom § 5 i § 9 wszystkie wpisy w dotychczasowej księdze, z wyjątkiem wpisów w dziale I, zostały wykreślone bądź stały się już nieaktualne, należy wpisy z działu pierwszego dotychczasowej księgi przenieść do działu I dalszego tomu (o ile nie zostały one już wcześniej tam przeniesione), a na stronie pierwszej dalszego tomu umieścić wzmiankę w brzmieniu: "Wszystkie wpisy w dotychczasowej księdze wieczystej Nr ..... stały się nieaktualne. Wpisano dnia ..... 19... r." i podkreślić czerwoną linią napis na pierwszej stronie: "Dalszy ciąg wykazu hipotecznego (wykazu księgi gruntowej, wieczystej) .......... liczba (numer) .........". Jednocześnie dotychczasową księgę należy zamknąć, przekreślając linią czerwoną na krzyż wszystkie zapisane karty i księgę złożyć do archiwum.

Podobnie należy postąpić po dniu 31 grudnia 1970 r. z dalszymi tomami urządzonymi zgodnie z ust. 1.

§ 6. W razie odłączenia części nieruchomości, mającej księgę urządzoną według przepisów dotychczasowych, urządza się dla części odłączonej nową księgę wieczystą stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości o urządzeniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych.

§ 7. Księgi umów wieczystych w rozumieniu prawa o ustaleniu własności dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach z 1818 r. ulegają z dniem 1 stycznia 1947 r. zamknięciu. Należy to zaznaczyć przez przeciągnięcie pod ostatnią treścią przez całą szerokość strony linii czerwono-czarnej i umieszczenie pod tą linią wyrazów: "Księga zamknięta zgodnie z § 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 listopada 1946 r. o prowadzeniu dotychczasowych ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych)".

§ 8. 3 W przypadku, gdy dotychczasowa księga jest prowadzona dla nieruchomości należących do różnych właścicieli, urządza się dla każdej nieruchomości, której wpis po dniu 31 grudnia 1946 r. dotyczy, nową księgę wieczystą w myśl § 4 niniejszego rozporządzenia lub też osobny dalszy tom zgodnie z § 5 niniejszego rozporządzenia.

§ 9. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio, gdy dotychczasowa księga hipoteczna (gruntowa, wieczysta) jest prowadzona dla dwóch lub więcej nieruchomości należących do tego samego właściciela i będących przedmiotem różnych obciążeń, chyba że złożony zostanie wniosek o ich połączenie w jedną nieruchomość (art. 15 i 16 prawa rzeczowego).

§ 10. Przy pierwszym wpisie dokonanym po dniu 31 grudnia 1946 r. należy:

a) dostosować oznaczenie nieruchomości do przepisu § 6, zaznaczając w łamie 8:

"Oznaczenie nieruchomości dostosowane do przepisów § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 listopada 1946 r. o urządzeniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych";

b) jeżeli nieruchomość była przed dniem 1 stycznia 1947 r. gruntem emfiteutycznym, wieczysto-czynszowym lub wieczysto-dzierżawnym - wpisać dotychczasowego właściciela użytkowego w dziale drugim, a dotychczasowego właściciela zwierzchniego w dziale trzecim jako uprawnionego z tytułu ciężaru realnego, powołując w oba działach jako podstawę wpisu art. XXXVI przepisów wprowadzających prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych.

§ 11. Wpisy przewidziane w art. XXXVIII przepisów wprowadzających prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych następują na wniosek. Wpisów dokonywa się z zaznaczeniem, że pierwszeństwo prawa oznacza się według zastrzeżenia uczynionego w dotychczasowej księdze.

§ 12. Jeżeli na obszarach, na których wykazy ksiąg gruntowych (wieczystych) są oprawione w tomy, obejmujące większą ilość wykazów, przekazuje się właściwemu sądowi nie wszystkie wykazy mieszczące się w tomie, należy stosownie do zarządzenia prezesa właściwego sądu okręgowego wydzielić z tomu wykazy ulegające przekazaniu lub pozostające w sądzie albo jedne lub drugie wykazy przepisać. Wydzielone wykazy powinny być spisane na oddzielnej karcie, przechowywanej pod okładką tomu ksiąg gruntowych (wieczystych), z którego zostały wydzielone.

§ 13. 4 Gdy przejście do właściwości innego sądu polega na zastosowaniu §§ 8 lub 9 n. r., postępuje się jak w przypadku odłączenia części nieruchomości.

§ 14. Przepisania dotychczasowej księgi dokonywa się w sposób następujący:

a) przepisany wykaz należy zamknąć przez umieszczenie na jego pierwszej stronie wzmianki o przepisaniu i przez przekreślenie wszystkich stron z wpisami czerwonymi liniami na krzyż;

b) przepisanie powinno nastąpić do księgi odpowiadającej rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości o urządzeniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych. Jeżeli zachodzą przesłanki §§ 8 i 9 n. r., urządza się osobną księgę wieczystą dla każdej nieruchomości, dla której należałoby założyć osobny dalszy tom;

c) kilka nieruchomości wpisuje się pod jednym numerem jako jedną nieruchomość;

d) wpisy wykreślone przenosi się do nowej księgi o tyle, o ile wymaga tego zrozumiecie niewykreślonych jeszcze wpisów; poza tym przenosi się z obydwóch części działu pierwszego oraz z działu trzeciego i czwartego tylko numery wpisów ze wzmianką "wykreślono";

e) 5 wpisy powinny być w miarę możności zmienione i zestawione w ten sposób, by do przepisanej księgi weszła tylko obecnie aktualna ich treść; jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy pominąć wpisy lub ich części, które stały się bezprzedmiotowe, bez względu na to, czy dotyczą one treści, czy też osoby uprawnionego; przy każdym wpisie należy zaznaczyć pierwszeństwo;

f) należy według możności przejąć do łamów przeznaczonych do wpisu prawa (łam 2 i 3 działu trzeciego i łam 2-4 działu czwartego) zmiany wpisane w czasie późniejszym; szczególne jednak prawa, a zwłaszcza prawo zastawu i roszczenia osobiste, jak również wpisy odnoszące się do kilku praw, wpisuje się znowu w łamie przeznaczonym dla zmian (łam 4 i 5 działu trzeciego, łam 5-7 działu czwartego);

g) do działu trzeciego i czwartego przenosi się również datę pierwotnego wpisu;

h) każdy przeniesiony wpis, który wymaga podpisu sędziego, powinien być zaopatrzony w dopisek: "przepisano" i być podpisany przez sędziego;

i) w łamie 8 działu pierwszego (oznaczenie nieruchomości) umieszcza się wzmiankę: "Przy przepisaniu księgi gruntowej (wieczystej) wpisano dnia .....";

j) Wpis w łamie 4 działu drugiego powinien brzmieć: "Prawo własności wpisane w wykazie księgi gruntowej (wieczystej) .... liczba (numer) ..... zostało wpisane przy przepisaniu księgi gruntowej (wieczystej) dnia ....".

§ 15. Razem z wykazami ksiąg gruntowych (wieczystych) lub ich odpisami przekazuje się właściwemu sądowi dokumenty dotyczące wpisów w wykazach. Dokumenty te należy wydzielić z dotychczasowych zbiorów lub akt, w miejscu zaś, gdzie je podjęto, zaznaczyć, gdzie się znajdują i kiedy je przeniesiono.

§ 16. Do dotychczasowych repertoriów mają odpowiednie zastosowanie §§ 37-39. Do repertoriów tych wpisuje się jeszcze tylko księgi dotychczasowe przekazane z innego sądu bez repertorium, chyba że należy je wciągnąć od razu do repertorium urządzonego w myśl § 35 i nast.

§ 17. Dla każdej księgi wieczystej i dla każdego dalszego tomu księgi wieczystej urządzonych w myśl niniejszego rozporządzenia powinny być prowadzone oddzielne akta ksiąg wieczystych.

Na obszarze mocy obowiązującej ustawy o księgach wieczystych z dnia 24 marca 1897 r. w brzmieniu obwieszczenia z dnia 20 maja 1898 r. (Dz. u. Rzeszy, str. 754) prowadzi się nadal dotychczasowe akta. Dotyczy to również tabel, które należy zakładać także w przyszłości aż do wyczerpania wzorów i przedstawiać do wglądu zamiast ksiąg wieczystych. Akta powinny być wewnętrznie i zewnętrznie przystosowane do przepisów §§ 49 i nast.

Na pozostałych obszarach zakłada się akta dopiero z dniem 1 stycznia 1947 r. Akta z okresu poprzedniego należy przechowywać w porządku dotychczasowym.

Akta dotychczasowych ksiąg przekazanych innemu sądowi wysyła się wraz z księgą.

§ 18. Nazwisko każdego właściciela nieruchomości wpisanej w dotychczasowej księdze hipotecznej (gruntowej, wieczystej) umieszcza się w spisie właścicieli urządzonym zgodnie z § 56 z chwilą pierwszego wpisu w takiej księdze po dniu 31 grudnia 1946 r.

§ 19. Dotychczasowe księgi, które uległy zamknięciu, oraz akta, dzienniki, wykazy, mapy i pisma z okresu przed dniem 1 stycznia 1947 r., które dla prowadzonych nadal ksiąg dotychczasowych nie mają znaczenia, należy według rodzajów zinwentaryzować i razem z inwentarzem oddać do archiwum. Tak samo postąpić należy corocznie w styczniu z materiałami z okresu przed dniem 1 stycznia 1947 r., które w ubiegłym roku utraciły znaczenie. W archiwum winien odnośny materiał być łączony we wspólnym wykazie według poszczególnych rodzajów.

§ 20. Rozporządzenie niniejsza wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1947 r.

1 § 4:

- zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 31 maja 1954 r. w sprawie zmiany niektórych przepisów dotyczących ksiąg wieczystych. (Dz.U.54.26.105) z dniem 11 czerwca 1954 r.

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 9 maja 1961 r. w sprawie zmiany przepisów o zakładaniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych (Dz.U.61.26.126) z dniem 7 czerwca 1961 r.

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 17 listopada 1965 r. (Dz.U.65.50.311) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1965 r.

2 § 5:

- zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 9 maja 1961 r. w sprawie zmiany przepisów o zakładaniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych (Dz.U.61.26.126) z dniem 7 czerwca 1961 r.

- zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 17 listopada 1965 r. (Dz.U.65.50.311) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1965 r.

3 § 8 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 9 maja 1961 r. w sprawie zmiany przepisów o zakładaniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych (Dz.U.61.26.126) z dniem 7 czerwca 1961 r.

4 § 13 zmieniony przez pkt 7 obwieszczenia z dnia 20 maja 1947 r. (Dz.U.47.38.192) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 21 maja 1947 r.

5 § 14 lit. e) zmieniona przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 9 maja 1961 r. w sprawie zmiany przepisów o zakładaniu i prowadzeniu ksiąg wieczystych (Dz.U.61.26.126) z dniem 7 czerwca 1961 r.

• Identyfikator: Dz.U.1946.66.367
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Prowadzenie dotychczasowych ksiąg hipotecznych (gruntowych, wieczystych) po dniu 31 grudnia 1946 r.
• Data aktu: 29/11/1946
• Data ogłoszenia: 12/12/1946
• Data wejścia w życie: 01/01/1947