Ustanowienie komisyj lekarskich dla funkcjonarjuszów państwowych oraz wojskowo-lekarskich dla zawodowych wojskowych.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 30 marca 1931 r.

o ustanowieniu komisyj lekarskich dla funkcjonarjuszów państwowych oraz wojskowo-lekarskich dla zawodowych wojskowych. ^*

Na podstawie art. 14 ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych (Dz. U. R. P. z r. 1924 Nr. 6, poz. 46) zarządza się co następuje:

Rozdział  I.

Postanowienia, dotyczące wyłącznie iunkcjonarjuszów państwowych.

§ 1. Ustanawia się następujące komisje lekarskie dla funkcjonarjuszów państwowych:

a) komisje lekarskie I instancji przy urzędach wojewódzkich (Komisarjacie Rządu m. st. Warszawy) - dla wszystkich funkcjonarjuszów państwowych z wyjątkami, przewidzianemi w punkcie c);

b) komisje lekarskie II instancji przy urzędach wojewódzkich (Komisarjacie Rządu m. st. Warszawy) - dla wszystkich funkcjonarjuszów państwowych z wyjątkami, przewidzianemi w punkcie d);

c) komisję lekarską I instancji przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, która właściwą jest w stosunku do tych funkcjonarjuszów państwowych, co do których właściwa władza naczelna w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych uzna za wskazane poddanie ich zbadaniu tej komisji;

d) wyższą komisje lekarską przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, jako komisję II instancji dla orzeczeń komisji wymienionej pod c).

§ 2. Skład komisyj lekarskich jest następujący:

a) komisyj przy urzędach wojewódzkich (Komisarjacie Rządu m. st. Warszawy) zarówno I jak i II instancji: przewodniczący - lekarz urzędowy, powołany przez Ministra Spraw Wewnętrznych na wniosek wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy) i członkowie-dwóch lekarzy, pozostających w służbie państwowej, lub komunalnej, wyznaczonych przez wojewodę (Komisarza Rządu m. st. Warszawy);

b) komisji przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych: przewodniczący - lekarz urzędowy, powołany przez Ministra Spraw Wewnętrznych i członkowie-dwóch lekarzy, pozostających w służbie państwowej, lub komunalnej, wyznaczonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych;

c) co do składu wyższej komisji lekarskiej przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych ma zastosowanie przepis punktu b) niniejszego paragrafu.

W badaniu funkcjonarjusza przez komisję lekarską II instancji nie może brać udziału lekarz, który uczestniczył w badaniu tego funkcjonarjusza przez komisję lekarską I instancji.

Przy powoływaniu przewodniczących komisyj lekarskich Minister Spraw Wewnętrznych powołuje równocześnie ich zastępców.

§ 3. W przypadkach, kiedy zachodzi rzeczywista potrzeba uzupełniających badań specjalnych, przewodniczący komisji lekarskiej może skierować badanego do odpowiedniego specjalisty, zakładu leczniczego, lub djagnostycznego. W przypadkach tych komisja wydaje orzeczenia dopiero po otrzymaniu wyniku tych badań.

§ 4. Komisje lekarskie I instancji przeprowadzają badania i orzekają:

a) o utracie zdolności do służy w przypadkach, przewidzianych w p. 1 i 2 art. 9 ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych;

b) o stopniu utraty zdolności zarobkowej w przypadkach przewidzianych w art. 11 i 12 wymienionej ustawy;

c) o związku przyczynowym choroby (kalectwa) ze służbą państwową, w szczególności, czy choroba (kalectwo) powstała z przyczyn, wskazanych w p. 1 i 2 art. 9 powyższej ustawy, oraz o winie własnej funkcjonarjusza;

d) o potrzebie umieszczenia emeryta w zakładzie dla umysłowo chorych w myśl art. 42 wymienionej ustawy;

e) o zdolności do służby i stopniu utraty zdolności do pracy zarobkowej funkcjonarjusza pozostającego w stanie spoczynku w przypadkach, określonych w art. 39 powyższej ustawy;

f) o zdolności do służby w przypadkach określonych w art. 28 p. a) i 29 p. b) wymienionej ustawy.

§ 5. Do kompetencji komisyj lekarskich II instancji należy ponowne badanie i orzekanie:

a) w przypadkach wymienionych w art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych;

b) w przypadkach wymienionych w § 4 p. a) do f) niniejszego rozporządzenia, jeżeli zdania członków komisyj lekarskich I instancji są podzielone;

c) w przypadkach wymienionych w § 4 p. d) i c) niniejszego rozporządzenia jeśli domaga się tego funkcjonariusz; odnośne odwołanie wraz z wnioskiem o przedstawienie do zbadania komisji lekarskiej II instancji winien funkcjonarjusz wnieść w ciągu 14 dni od daty doręczenia mu orzeczenia komisji lekarskiej I instancji do tej władzy, która zarządziła badanie.

§ 6. Badanie przez komisje lekarską funkcjonariusza zarządza władza właściwa do przeniesienia funkcjonarjusza w stan spoczynku.

Badanie funkcjonarjusza pozostającego w stanie spoczynku zarządza władza, która go przeniosła w stan spoczynku.

§ 7. Orzeczenia komisyj lekarskich są wystawiane według wzoru, oraz na zasadzie tabeli stanów chorobowych ustalonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych.

Orzeczenie podpisują wszyscy członkowie komisji lekarskiej. Odrębne zdanie jednego z członków komisji lekarskiej winno być zanotowane na orzeczeniu i stwierdzone jego podpisem.

§ 8. Orzeczenie komisji lekarskiej zostaje przesłane władzy, która zarządziła badanie funkcjonarjusza i stanowi podstawę do jej decyzji. Funkcjonarjusz otrzymuje odpis orzeczenia komisji.

§ 9. Komisje lekarskie zwoływane są przez władze przy których istnieją - w miejscach i terminach zależnie od potrzeby. Tryb postępowania komisyj lekarskich ustali Minister Spraw Wewnętrznych.

§ 10. O zdolności do służby państwowej, względnie o trwałej utracie zdolności do tej służby komisje lekarskie orzekają na podstawie tabeli stanów chorobowych, ujmującej cierpienia według różnego stopnia ich nasilenia.

§ 11. O stopniu utraty zdolności do pracy zarobkowej komisje lekarskie orzekają na podstawie skali przewidzianej w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Stwierdzenie czasu powstania, związku przyczynowego choroby (kalectwa) ze służbą państwową, oraz winy własnej funkcjonarjusza winna komisja lekarska opierać na aktach przeprowadzonych dochodzeń. Akty te powinny być dostarczone komisji.

§ 12. W razie niemożności stawienia się funkcjonarjusza do komisji lekarskiej z powodu obłożnej choroby, stwierdzonej świadectwem lekarza urzędowego, władza, przy której istnieje komisja rozstrzyga, czy badanie ma być odłożone do innego terminu, czy też komisja lekarska ma udać się na miejsce pobytu funkcjonarjusza.

§ 13. Członkom komisji lekarskiej, nie będącym funkcjonariuszami państwowymi, przyznaje się diety w takiej wysokości, jak funkcjonarjuszom państwowym VI st. sł., o ile zaś nie mieszkają w miejscu urzędowania komisji - przyznaje się im ponadto zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do miejsca urzędowania komisji i zpowrotem, na zasadzie przepisów w sprawie diet i kosztów podróży funkcjonarjuszów państwowych-z wyjątkiem zwrotu kosztów przewozu bagażów podróżnych, oraz wydatków na tragarzy.

W przypadkach wyjątkowych specjalistom o wyższych kwalifikacjach fachowo-naukowych według uznania wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy) względnie Ministra Spraw Wewnętrznych, mogą być wypłacane diety i koszty w wysokości jak funkcjonarjuszom państwowym V lub IV st. sł.

Wydatki połączone z badaniem funkcjonarjuszów państwowych obciążają zarząd Ministerstwa Skarbu.

Rozdział  II.

Postanowienia, dotyczące wyłącznie wojskowych zawodowych.

§ 14. Ocenę zdolności do służby wojskowej w przypadkach, wskazanych w art. 9 ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych, stopień utraty zdolności do pracy zarobkowej w myśl art. 11 i 12 względnie 54 tejże ustawy, związek przyczynowy choroby (kalectwa) ze służbą wojskową, jako też istnienie winy własnej zawodowego wojskowego, ostateczną trwałą niezdolność do służby wojskowej w myśl art. 47 tejże ustawy, wreszcie stałą potrzebę opieki osób postronnych, lub szczególnej opieki w myśl art. 55 i 56 tejże ustawy - stwierdza orzeczenie komisji wojskowo-lekarskiej, zatwierdzone przez Ministra Spraw Wojskowych, względnie dowódcę okręgu korpusu.

§ 15. Orzeczenie, wydane w myśl § 14 niniejszego rozporządzenia, zatwierdza dowódca okręgu korpusu względem szeregowych zawodowych, względem zaś oficerów zatwierdza Minister Spraw Wojskowych.

§ 16. Nieszczęśliwy wypadek podczas wzlotu służbowego (art. 53 ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych) stwierdza odnośny dowódca na podstawie urzędowych dochodzeń i dołącza protokóły dochodzeń do aktów w sprawie przyznania zaopatrzenia.

§ 17. W skład komisji wojskowo-lekarskiej przy dowódcy okręgu korpusu wchodzą:

1) lekarz wojskowy - oficer sztabowy, jako przewodniczący,

2) i 3) dwóch lekarzy wojskowych - oficerów sztabowych,

4) przedstawiciel intendentury - oficer,

5) przedstawiciel dowódcy okręgu korpusu - oficer - jako członkowie.

Przewodniczącego, członków i zastępców komisji wojskowo-lekarskiej wyznacza dowódca okręgu korpusu.

Kompetencji komisji wojskowo-lekarskiej przy dowódcy okręgu korpusu podlegają wszyscy zawodowi szeregowi, oraz oficerowie z wyjątkiem tych, o których mowa w § 18 niniejszego rozporządzenia.

§ 18. Generałowie oraz wyżsi oficerowie, którzy zajmują stanowiska dowódców dywizyj, szefów departamentów, szefów oddziałów Sztabu Głównego, szefów służb w Dowództwach Okręgów Korpusów, oraz zajmujący równorzędne stanowiska, jako też ci oficerowie, co do których uzna za wskazane odnośny dowódca okręgu korpusu, lub zarządzi Minister Spraw Wojskowych, mają być przedstawiani do komisji wojskowo-lekarskiej przy Ministrze Spraw Wojskowych.

§ 19. W skład komisji wojskowo-lekarskiej przy Ministrze Spraw Wojskowych wchodzą:

1) przedstawiciel departamentu zdrowia - generał brygady lekarz, względnie wyższy oficer sztabowy lekarz - jako przewodniczący,

2) i 3) dwóch lekarzy oficerów sztabowych,

4) przedstawiciel departamentu intendentury - oficer sztabowy,

5) przedstawiciel biura personalnego - oficer, - jako członkowie.

Przewodniczącego, członków i zastępców komisji wojskowo-lekarskiej przy Ministrze Spraw Wojskowych pod 1), 2), 3), 4) wyznaczają szefowie odnośnych departamentów, przedstawiciela zaś biura personalnego - szef tego biura.

§ 20. Do kompetencji komisji wojskowo-lekarskiej należy:

a) ocena zdolności do służby w przypadkach wskazanych w art. 9 ustawy z dnia 11 grudnia 1923 r. o zaopatrzeniu emerytalnem funkcjonarjuszów państwowych i zawodowych wojskowych,

b) ocena stopnia utraty zdolności zarobkowej w myśl art. 11 i 12 wymienionej ustawy,

c) stwierdzanie związku przyczynowego (kalectwa) ze służbą wojskową - specjalnie zaś ustalanie czy choroba (kalectwo) powstała z przyczyn przewidzianych w art. 9 wymienionej ustawy, oraz ustalanie winy chorego (kaleki) w jej powstaniu,

d) stwierdzanie istnienia stałej potrzeby opieki osób postronnych, lub poszczególnej opieki (potrzeba umieszczenia w domu inwalidów, względnie w zakładzie leczniczym dla umysłowo chorych).

§ 21. Komisje wojskowo-lekarskie zwoływane są na zarządzenia dowódców okręgów korpusów, względnie Ministra Spraw Wojskowych w miarę potrzeby w miejscach i terminach przez nich określonych.

Stwierdzenia komisyj wojskowo-lekarskich stanowią podstawę dla orzeczeń odnośnych władz.

§ 22. Orzeczenia po ich zatwierdzeniu w myśl § 15 niniejszego rozporządzenia, oraz ewentualne akty dochodzeń przekazuje się władzom, wyszczególnionym w art. 46 wymienionej wyżej ustawy.

§ 23. Od zatwierdzonego w myśl § 15 niniejszego rozporządzenia orzeczenia komisji wojskowo-lekarskiej w przedmiocie danego stopnia utraty zdolności do pracy zarobkowej, oraz nieprzyznania związku przyczynowego choroby (kalectwa) ze służbą wojskową, zawodowemu wojskowemu przysługuje prawo odwołania się do komisji odwoławczej.

§ 24. Do rozpatrywania i rozstrzygania odwołań od tych orzeczeń komisyj wojskowo-lekarskich, które zatwierdzone zostały przez Ministra Spraw Wojskowych właściwą jest komisja odwoławcza przy Ministrze Spraw Wojskowych.

Do rozpatrywania i rozstrzygania odwołań od tych orzeczeń komisyj wojskowo-lekarskich, które zostały zatwierdzone przez dowódców okręgów korpusów właściwą jest okręgowa komisja odwoławcza przy tem dowództwie okręgu korpusu, w którem zatwierdzone zostało odnośne orzeczenie.

§ 25. W skład komisji odwoławczej przy Ministrze- Spraw Wojskowych wchodzą:

1) przedstawiciel Ministra Spraw Wojskowych w stopniu pułkownika korpusu oficerów sądowych, względnie jego zastępca w stopniu pułkownika i podpułkownika - jako przewodniczący,

2) przedstawiciel Ministra Skarbu i

3) wojskowy lekarz sztabowy,

- względnie zastępcy wymienionych pod 2) i 3) - jako członkowie.

Przewodniczącego i członków komisji odwoławczej przy Ministrze Spraw Wojskowych wyznaczają właściwi ministrowie.

W skład okręgowej komisji odwoławczej wchodzą:

1) przedstawiciel dowódcy okręgu korpusu - oficer sztabowy z korpusu oficerów sądowych, lub jego zastępca - jako przewodniczący,

2) przedstawiciel właściwej izby skarbowej,

3) wojskowy lekarz sztabowy,

- względnie zastępcy wymienionych pod 2) i 3) jako członkowie.

Przewodniczącego, członków i ich zastępców okręgowej komisji odwoławczej wyznaczają: przewodniczącego i członka wymienionego pod 1) i 3) względnie ich zastępców - dowódca okręgu korpusu, zaś członka, wymienionego pod 2) względnie jego zastępcę - prezes właściwej izby skarbowej.

§ 26. Dla określenia wysokości procentu utraty zdolności zarobkowej służy załącznik do niniejszego rozporządzenia.

§ 27. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 maja 1931 r.

Równocześnie tracą moc obowiązującą rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 1924 r. (Dz. U. R. P. Nr. 34, poz. 355), z dnia 19 lutego 1926 r. (Dz. U. R. P. Nr. 27, poz. 160) i z dnia 29 sierpnia 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 82, poz. 725).

ZAŁĄCZNIK 

Skala wysokości utraty zdolności do pracy zarobkowej, spowodowanej uszkodzeniami lub stanami chorobowemi poszczególnych części ciała, względnie leżących w nich narządów.

	I. Powłoki zewnętrzne.
1)	Przewlekłe choroby skóry nieoddziałujące ujemnie na stan ogólny, w zależności od umiejscowienia, rozległości wykwitów, częstości nawrotów i stopnia dolegliwości	od 10 do 30 %
2)	Przewlekłe lub nieuleczalne choroby skóry, oddziałujące ujemnie na stan ogólny, względnie szpecące lub wzbudzające odrazę, w zależności od umiejscowienia, rozległości wykwitów i stopnia dolegliwości	od 30 do 100 %
3)	Blizny, zależnie od umiejscowienia, rozległości i upośledzenia czynności, należy oceniać według norm podanych dla poszczególnych części ciała.
4)	Nowotwory dobrotliwe i złośliwe skóry w zależności od umiejscowienia, ograniczenia sprawności ustroju, oraz wpływu na stan ogólny	od 0 do 100 %
	II. Głowa.
	Czaszka.
5)	Uszkodzenia czaszki (ubytki kostne, wgniecenia) bez zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego	od 20 do 40 %
6)	Organiczne schorzenia ośrodkowego układu nerwowego z ciężkiemi stałemi skutkami chorobowemi, występujące w związku z uszkodzeniem czaszki względnie samoistnie	od 50 do 100 %
7)	Padaczka w postaci napadów, uzależniona od uszkodzenia czaszki, względnie samoistna. W zależności od nasilenia i częstości występowania napadów	od 35 do 100 %
8)	Zaburzenia psychiczne, występujące w związku z urazem czaszki względnie samoistnie	od 40 do 100 %
9)	Ciężkie i przewlekłe postacie nerwic ogólnych z wybitnemi zmianami w usposobieniu i zachowaniu się, występujące w związku z urazem ciała, względnie samoistnie	od 20 do 100 %
	Uwaga: O ile cierpienia wymienione w punktach 6, 7, 8 i 9 zostały spowodowane uszkodzeniem czaszki (ubytek, wgniecenie kości), normy utraty zdolności zarobkowej można podnieść o 15 % w stosunku do tychże cierpień, występujących samoistnie.
	Ucho.
10)	Brak małżowiny usznej lub wybitne jej zniekształcenie	10 %
11)	Jednostronna tępość słuchu	10 %
12)	Obustronna tępość słuchu	20 %
	Uwaga: Za przytępienie słuchu należy uważać szept słyszalny na odległość od 0,5 do 1 metra.
13)	Jednostronna głuchota	20 %
14)	Obustronna głuchota	50 %
	Uwaga: Jeżeli przytępieniu słuchu lub głuchocie towarzyszą inne stany chorobowe np.: stały szum w uszach, zawroty głowy, zaburzenia równowagi ciała lub, jeżeli głuchota uniemożliwia pracę zawodowa - to normę można podnieść do 100 %.
15)	Przewlekłe niepowikłane zapalenie ucha środkowego	20 %
	Uwaga: Jeżeli zapalenie ucha środkowego powikłane jest próchnica kości, to skala może być podwyższona do 50 %.
	Oko.
16)	Uszkodzenia i cierpienia przewlekłe powiek, narządów łzowych, upośledzające sprawność wzroku i szpecące, w
	zależności od zawodu dla jednego oka	od 10 do 20 %
	dla obu oczu	od 30 do 60 %
17)	Przewlekłe cierpienia przewodów łzowych	od 10 do 30 %
18)	Przewlekłe cierpienia przewodów łzowych, powikłane ropieniem lub stałemi przetokami worka łzowego	od 30 do 60 %
19)	Oczopląs, zależnie od ostrości wzroku każdego oka według norm pkt. 22.
20)	Porażenie mięśni ocznych, w zależności od liczby porażonych mięśni, ograniczenia ruchów oka oraz ograniczenia widzenia na skutek wyłączenia oka porażonego przy patrzeniu	od 15 do 25 %
21)	Plamy na rogówce zależnie od wpływu ich na ostrość wzroku według norm pkt. 22.
22)	Obniżenie ostrości wzroku: Obniżenie zdolności zarobkowej na skutek zmniejszenia ostrości wzroku należy określać podług niżej podanej tablicy Jostena:

Ostrość		jednego oka
wzroku		0,50	0,40	0,30	0,20	0,10	0,00
drugiego oka	0,50	0,0	6,5	13,5	20,0	26,5	35,5
	0,40	6,5	14,5	22,0	30,0	38,0	46,0
	0,30	13,5	22,0	31,5	41,0	50,0	60,0
	0,20	20,0	30,0	41,0	52,0	62,5	73,5
	0,10	26,5	38,0	50,5	62,5	75,0	87,0
	0,00	35,5	46,0	60,0	73,5	87,0	100,0

	Uwaga: Cyfry pierwszej rubryki poziomej oznaczają ostrość wzroku jednego oka, a pionowej drugiego oka. Procent utraty zdolności zarobkowej odpowiada liczbie znajdującej się na skrzyżowaniu poszczególnych rubryk pionowej i poziomej np.: jeżeli ostrość wzroku jednego oka równa się 0,3, a drugiego 0,2 - to obniżenie zdolności do pracy równa się 41,0.
23)	Zwężenie pola widzenia:
	a) Obuoczne zwężenie poła widzenia do 10° około plamek żółtych nawet przy dobrem środkowem widzeniu	od 70 do 80 %
	b) Brak obu odskroniowych połówek pola widzenia	do 70 %
	c) Brak obu odnosowych połówek pola widzenia	do 30 %
	d) Brak odnosowej jednej połówki pola widzenia	10 %
	e) Brak odskroniowej jednej połówki pola widzenia	do 35 %
	f) Utrata obu prawych połówek pola widzenia uniemożliwiająca czytanie, zależnie od zawodu	do 80 %
	g) Wypadanie obu połówek pola widzenia:
	górnych	10 %
	dolnych	do 50 %
	h) Wypadanie ćwierci pola widzenia na jednem oku	10 %
	i) Przerwy środkowe w polu widzenia według obniżenia ostrości wzroku pkt. 22.
	Uwaga: Przewlekłe zapalne stany głębiej położonych części narządów oceniać należy według stopnia zaburzeń wzroku, podmiotowych dolegliwości, oraz ograniczenia zakresu pracy wymaganego dla zapobiegania pogorszeniom.
	Nos.
24)	Zniekształcenie lub zniszczenie kości nosa lub chrząstki, zamknięcie przez blizny otworów i przewodów nosowych, w zależności od stopnia towarzyszących im objawów (stopień zdolności oddychania nosowego, wydzielina o przykrem dla otoczenia zapachu	od 10 do 40 %
25)	Przewlekłe śluzoropne lub ropne zapalenie jam bocznych nosa	od 25 do 60 %
	Usta i jama ustna.
26)	Uszkodzenia powodujące zwężenie, lub zniekształcenie warg lub ust, ograniczenie ruchów dolnej szczęki, wywołujące zaburzenia w odżywianiu	od 0 do 35 %
27)	Przedziurawienie oraz porażanie podniebienia miękkiego lub utrata części tkanek języka, wywołujące zaburzenia w odżywianiu i mowie	od 0 do 50 %
	III. Szyja.
28)	Skrzywienie szyi pochodzenia mięśniowego, utrudniające ruchy	do 30 %
29)	Przewlekle zapalne stany, dobrotliwe nowotwory krtani, wywołujące stałą chrypkę	od 10 do 20 %
30)	Uszkodzenia, przewlekłe zapalne stany, nowotwory dobrotliwe krtani, powodujące utrudniony oddech lub wymagające ciągłego noszenia rurki tchawicznej	od 40 do 75 %
	IV. Tułów.
	Klatka piersiowa.
31)	Zniekształcenie klatki piersiowej pourazowe w zależności od następczych zmian w narządach wewnętrznych klatki piersiowej	od 30 do 100 %
32)	Przewlekłe nieżyty oskrzeli z rozedmą płuc. Rozstrzeń (ectasis) oskrzeli, dusznica oskrzelowa bez zmian w mięśniu sercowym	od 10 do 50 %
33)	Rozedma płuc ze zmianami w mięśniu sercowym i zaburzeniami w oddychaniu	od 50 do 100 %
34)	Włókniste zmiany nie przekraczające połowy płatu jednego płuca, względnie w obydwóch płucach, przy dobrym stanie ogólnym, zrosty opłucne bez upośledzenia sprawności mięśnia sercowego	od 10 do 50 %
35)	Włókniste zmiany na większej przestrzeni, względnie na niniejszej przy upośledzeniu stanu ogólnego w znacznym stopniu	od 50 do 100 %
36)	Zrosty opłucnej z upośledzeniem sprawności mięśnia sercowego	od 25 do 100 %
37)	Czynna postępująca gruźlica płuc	od 50 do 100 %
38)	Przewlekłe wśródmiąższowe zapalenie płuc na przestrzeni większej, niż jeden płat, marskość płuc, guzy, i nowotwory płuc, opłucnej i śródpiersia	od 50 do 100 %
39)	Ciała obce tkwiące w miąższu płuc	od 10 do 50 %
40)	Owrzodzenia i stale trwające zwężenia przełyku	od 50 do 100 %
	Uwaga: Wysokość skali utraty zdolności zarobkowej w chorobach płuc należy uzależniać: od ogólnego stanu chorego, szybkości postępowania sprawy chorobowej, oraz uciążliwych dla otoczenia objawów chorobowych (kaszel, obfita, cuchnąca plwocina i t. p.).
41)	Zaburzenia czynnościowe serca, upośledzające sprawność fizyczną, bez objawów niedomogi mięśnia sercowego	od 10 do 50 %
42)	Organiczne wady serca wyrównane	od 25 do 40 %
43)	Niewydolność (insufficientia) mięśnia sercowego na tle zmian organicznych w mięśniu, lub zastawkach i osierdziu. Dusznica bolesna	od 50 do 100 %
44)	Ciała obce tkwiące w sercu	od 75 do 100 %
45)	Miażdżyca naczyń krwionośnych, rozszerzenie, tętniaki dużych naczyń krwionośnych	od 50 do 100 %
	Brzuch.
46)	Zrosty otrzewnej, ciała obce tkwiące w narządach jamy brzusznej	od 10 do 75 %
47)	Nowotwory i gruźlica otrzewnej	od 50 do 100 %
48)	Przewlekle cierpienia narządów jamy brzusznej bez znaczniejszego upośledzenia stanu ogólnego	od 10 do 40 %
49)	Przewlekle cierpienia żołądka, jelit, wątroby, trzustki, przetoki kałowe, sztuczny odbyt, ze znacznem upośledzeniem stanu ogólnego	od 40 do 100 %
50)	Uszkodzenia ścian brzucha, upośledzające sprawność ruchów, oraz wysiłek fizyczny	od 20 do 30 %
51)	Przepukliny ścian brzucha:
	a) małe	do 15 %
	b) większe, oraz nawrotowe i pooperacyjne, odprowadzalne	od 15 do 50 %
	c) bardzo duże ze znaczną zawartością trzew w worku przepuklinowym, oraz przepukliny nieodprowadzalne (przyrośnięte)	od 50 do 100 %
52)	Guzy krwawnicze, wypadanie odbytnicy	od 10 do 25 %
	Uwaga: O ile odbytnica stale wypada i musi być podtrzymywana opaską, jeżeli zachodzą zmiany chorobowe w ściance odbytnicy - to skalę utraty zdolności zarobkowej zwiększać można do 50 %, a nawet i wyżej.
53)	Szczeliny i przetoki odbytu	od 5 do 25 %
	Narządy moczowe i płciowe.
54)	Białkomocz bez upośledzenia sprawności nerek, kamica bez powikłań	do 15 %
55)	Przewlekłe zapalenie miedniczek nerkowych	od 15 do 30 %
56)	Przewlekłe zapalenie nerek bez wybitnych zmian w ustroju	od 15 do 50 %
57)	Przewlekłe zapalenie, lub zwyrodnienie nerek z wybitnemi zmianami w ustroju, marskość nerek na tle miażdżycy, gruźlica nerek, kamica nerkowa powikłana, krwiomocz stały, wodo i roponercze, nowotwory nerek i pęcherza	od 50 do 100 %
58)	Przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego z zaburzeniami w oddawaniu moczu	od 15 do 30 %
59)	Przetoki pęcherza moczowego, moczowodów, nerki	od 25 do 60 %
60)	Zwężenie cewki moczowej poniżej 8 N skali Chariere'a, powodujące zaburzenia w oddawaniu moczu	do 15 %
61)	Przetoki cewki moczowej	do 15 %
62)	Przerost gruczołu krokowego, powodujący zaburzenia w oddawaniu moczu	do 50 %
63)	Przewlekły wodniak jądra lub powrózka nasiennego	od 10 do 20 %
64)	Utrata prącia do wieku przekwitania	do 50 %
65)	Utrata obu jąder:
	a) do wieku pokwitania	do 50 %
	b) do wieku przekwitania	do 30 %
	c) po wieku przekwitania	do 15 %
66)	Wypadanie pochwy lub macicy	od 30 do 50 %
	Grzbiet.
67)	Ograniczenie ruchów tułowia pochodzenia mięśniowego (naderwanie lub rozerwanie mięśni lędźwiowych	od 10 do 30 %
68)	Ograniczenie ruchów kręgosłupa:
	a) umiarkowane	do 15 %
	b) większe w poszczególnych odcinkach, względnie we wszystkich kierunkach	od 15 do 40 %
	c) znaczne we wszystkich kierunkach, sztywność kręgosłupa	od 40 do 75 %
69)	Ubytki w kręgosłupie:
	a) z nieznacznemi zmianami w układzie nerwowym	od 25 do 50 %
	b) wywołujące schorzenia rdzenia (porażenie kończyn nietrzymanie moczu, kału, bóle i t. p.)	od 50 do 100 %
70)	Organiczne schorzenia rdzenia samoistne, jamistość rdzenia, guzy i t. p	od 50 do 100 %
71)	Przewlekłe nerwobóle lub zapalenia pojedynczych lub licznych nerwów z objawami przedmiotowemi (zmiany w odruchach, zaniki mięśni i t. p.) oraz porażenia obwodowe stałe pojedynczych lub licznych nerwów	od 30 do 100 %

	V. Kończyna górna.
	Ręka.
		Prawa	lewa
72)	Utrata kciuka lub zesztywnienie obu jego stawów	od 25 do 33 %	od 20 do 30 %
73)	Utrata palca wskazującego i środkowego lub zesztywnienie wszystkich trzech stawów jednego z nich	15 %	10 %
74)	Utrata pierściennego i małego palca lub zesztywnienie wszystkich trzech stawów jednego z nich	10 %	5 %
75)	Utrata lub zesztywnienie wszystkich palców	70 %	60 %
76)	Utrata lub zesztywnienie wszystkich palców u obu rąk	do 100 %
77)	Utrata kciuka i palca wskazującego u jednej ręki i palca wskazującego u drugiej ręki	50 %	45 %
78)	Utrata kciuka, palca wskazującego, środkowego i czwartego albo małego u jednej ręki i palca wskazującego u drugiej ręki	65 %	60 %
79)	Utrata palców jednej ręki, oprócz palca wskazującego i kciuka u drugiej ręki	80 %
80)	Utrata kciuków i palców wskazujących obu rąk	65 %
81)	Utrata ręki	70 %	60 %
82)	Zesztywnienie stawu nadgarstkowego przy częściowo zachowanym ruchu palców	do 60 %	do 50 %
	Przedramię.
83)	Utrata przedramienia po staw łokciowy	70 %	60 %
84)	Zesztywnienie stawu łokciowego w pozycji wyprostnej lub zgiętej pod kątem rozwartym	50 %	40 %
85)	Zesztywnienie w stawie łokciowym pod kątem prostym	40 %	30 %
86)	Staw łokciowy cepowy	60 %	50 %
87)	Ograniczenie ruchów ręki (zginanie i prostowanie)	20 %	15 %
88)	Ograniczenie ruchów w stawie nadgarstkowym i łokciowym	do 35 %	do 25 %
89)	Zesztywnienie w stawie nadgarstkowym i łokciowym	60 %	50 %
	Ramię i bark.
90)	Utrata kończyny:
	a) w stawie barkowym	80 %	75 %
	b) pomiędzy stawem barkowym a łokciowym	75 %	65 %
91)	Zesztywnienie stawu barkowego	50 %	40 %
92)	Staw barkowy cepowy	50 %	40 %
93)	Nawykowe zwichnięcie w stawie barkowym	20 %	10 %
94)	Ograniczenie ruchów w stawie barkowym	25 %	20 %
95)	Niemożność podnoszenia kończyny powyżej, poziomu	25 %	20 %
96)	Nieprawidłowy zrost złamanego obojczyka lub łopatki, jeżeli wpływa to na zmianę ruchomości kończyny	do 25 %	do 20 %
97)	Utrata obu rąk lub obu kończyn górnych	100 %
	Uwaga 1):
	Oceniając uszkodzenia palców należy uwzględniać rodzaj pracy poszkodowanego i uznawać normy niższe, o ile przy wykonywaniu zawodu uszkodzenie to specjalnie nie wpływa na wydajność pracy.
	Uwaga 2):
	Dla mańkutów uwzględniać należy: dla lewej ręki - normy przyjęte dla prawej.
	VI. Kończyna dolna.
	Stopa.
98)	Utrata palucha	10 %
99)	Utrata wszystkich palców jednej nogi	20 %
100)	Częściowa utrata główek kości śródstopia	od 30	do 50 %
101)	Utrata stopy w stawie skokowym lub poniżej tegoż bez znaczniejszego skrócenia kończyny	od 40	do 50 %
102)	Złamanie kości skokowej i piętowej		do 40 %
103)	Zupełna sztywność stawu skokowego jednej stopy:
	a) w położeniu w stosunku do podudzia pod kątem prostym		25 %
	b) w położeniu w stosunku do podudzia pod kątem rozwartym		do 40 %
	Goleń (podudzie).
104)	Utrata jednego podudzia przy wystarczającej długości kikuta		60 %
105)	Zupełna sztywność stawu kolanowego:
	a) w pozycji wyprostnej		40 %
	b) w pozycji zlekka zgiętej pod kątem rozwartym		do 25 %
	c) w pozycji zgiętej pod kątem prostym lub wygiętej w przeciwną stronę		50 %
106)	Staw kolanowy cepowy		60 %
107)	Rozciągnięcie więzadeł stawu kolanowego		do 45 %
108)	Złamanie rzepki z uszkodzeniem ścięgna mięśnia czworogłowego uda	od 40	do 50 %
109)	Nieprawidłowo zrośnięte złamanie kości goleni ze skróceniem kończyny:
	a) do 5 cm		do 10 %
	b) ponad 5 cm z upośledzeniem ruchów kończyny		do 45 %
	Udo.
110)	Utrata jednego uda:
	a) powyżej połowy		75 %
	b) przy wyłuszczeniu w stawie biodrowym		80 %
111)	Zupełna sztywność stawu biodrowego:
	a) w położeniu wyprostnem kończyny		50 %
	b) w położeniu zgiętem kończyny		60 %
112)	Nieprawidłowy zrost złamania kości uda ze skróceniem kończyny:
	a) do 5 cm		do 10 %
	b) ponad 5 cm z upośledzeniem ruchów		do 45 %
113)	Niezrośnięte złamanie		65 %
114)	Utrata obu stóp		75 %
115)	Utrata obu kończyn dolnych		100 %
116)	Zniekształcenie miednicy pourazowe		do 25 %
	Uwaga 1):
	Zupełne porażenie kończyn lub ich części równa się ich utracie. Zupełnej utracie odpowiada również zesztywnienie stawów, przykurczenie bliznowate, o ile pociągają one za sobą zupełną niemożność posiłkowania się przy pracy uszkodzoną kończyną.
	Uwaga 2):
	Jeżeli sztuczne kończyny mogą być używane z korzyścią dla chorego - wskazanem jest obniżać utratę od 10 do 20 %.
	VII. Inne stany chorobowe.
117)	Przewlekłe znaczne obrzęki gruczołów chłonnych, niezależnie od ich umiejscowienia	od 10	do 50 %
118)	Przewlekłe cierpienia układu chłonnego krwi i narządów krwiotwórczych (białaczka, niedokrwistość złośliwa, ziarniak gruczołów chłonnych, nowotwory złośliwe gruczołów chłonnych)	od 50	do 100 %
119)	Przewlekłe cierpienia gruczołów dokrewnych (choroba Basedow'a, obrzęk śluzowaty, akromegalja, moczówka prosta, choroba Adissona, tężyczka). Schorzenia wielogruczołowe	od 10	do 100 %
120)	Choroby przemiany materji (cukrzyca, dna, otyłość)	od 10	do 100 %
121)	Przewlekłe zapalenie szpiku kostnego i kości z przetokami	od 25	do 50 %
122)	Przewlekły reumatyzm stawowy	od 10	do 50 %
123)	Zapalenie stawów zniekształcające	od 50	do 100 %
124)	Jakiekolwiek bądź uszkodzenia cielesne, względnie stany chorobowe, niewyszczególnione w powyższych punktach, mogą powodować utratę zdolności do pracy zarobkowej od 0 do 100 %, zależnie od stopnia nasilenia stwierdzonego cierpienia, oraz wpływu cierpienia na stan ogólny chorego.
Uwaga ogólna:
	W razie stwierdzenia paru uszkodzeń, względnie stanów chorobowych ustala się ogólną utratę zdolności do pracy zarobkowej, spowodowaną przez wszystkie stwierdzone stany chorobowe, uwzględniając ogólny stan badanego.
	Ogólna utrata zdolności do pracy nie może przekraczać 100 %.

* Z dniem 5 marca 1936 r. nin. rozporządzenie traci moc w stosunku do zawodowych wojskowych, zgodnie z § 25 ust. 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1936 r. o komisjach wojskowo-lekarskich dla zawodowych wojskowych (Dz.U.36.17.151).

• Identyfikator: Dz.U.1931.38.302
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Ustanowienie komisyj lekarskich dla funkcjonarjuszów państwowych oraz wojskowo-lekarskich dla zawodowych wojskowych.
• Data aktu: 30/03/1931
• Data ogłoszenia: 25/04/1931
• Data wejścia w życie: 01/05/1931