Holandia-Polska. Traktat o postępowaniu sądowem, arbitrażu i koncyljacji. Haga 1930.04.12.

TRAKTAT

o postępowaniu sądowem, arbitrażu i koncyljacji między Polską a Holandją,

podpisany w Hadze dnia 12 kwietnia 1930 r.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

Wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia dwunastego kwietnia tysiąc dziewięćset trzydziestego roku podpisany został w Hadze między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Holandji traktat o postępowaniu sądowem, arbitrażu i koncyljacji o następującem brzmieniu dosłownem:

TRAKTAT

o postępowaniu sądowem, arbitrażu i koncyljacji między Polską a Holandją.

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

I

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA HOLANDJI,

ożywieni pragnieniem zacieśnienia węzłów przyjaźni, które łączą Polskę i Holandję, oraz sprzyjania załatwieniu w drodze pokojowej we wszystkich wypadkach sporów i zatargów jakiegokolwiek rodzaju, które mogłyby poróżnić obydwa kraje, postanowili zawrzeć w tym celu traktat i mianowali swych Pełnomocników: (pominięto),

KTÓRZY, po zakomunikowaniu sobie swych odnośnych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  1. 

Wysokie Strony Umawiające się zobowiązują się nawzajem nie dążyć w żadnym wypadku inaczej jak tylko na drodze pokojowej do załatwiania sporów, lub zatargów, jakiegokolwiek rodzaju, które mogłyby powstać między Polską a Holandją i które nie mogłyby być rozstrzygnięte we właściwym czasie zwykłemi sposobami dyplomatycznemi.

Artykuł  2. 

Wszystkie jakiegokolwiek rodzaju spory, mające za przedmiot pewne prawo powoływane przez jedną z Wysokich Stron Umawiających się i zaprzeczane przez drugą, a które nie mogłyby być załatwione polubownie zwykłemi sposobami dyplomatycznemi, będą poddane do osądzenia Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej. W wyjątkowych wypadkach i z powodów natury specjalnej, każda ze Stron będzie miała prawo żądać, aby te sprawy zostały oddane Trybunałowi Rozjemczemu, jak to jest przewidziane niżej. Rozumie się, że spory wymienione w tym ustępie obejmują te mianowicie, o których wspomina art. 13 Paktu Ligi Narodów.

Zobowiązanie to stosuje się tylko do tych sporów, które powstałyby po ratyfikacji niniejszego traktatu, z powodu faktów późniejszych od tej ratyfikacji.

Spory, dla których rozstrzygnięcia przewidziane jest lub będzie specjalne postępowanie przez inne obowiązujące między Wysokiemi Stronami Umawiającemi się konwencje, będą załatwiane zgodnie z postanowieniami tych konwencyj.

Artykuł  3. 

Przed podjęciem jakiego bądź postępowania w Stałym Trybunale Sprawiedliwości Międzynarodowej i przed podjęciem jakiego bądź postępowania rozjemczego, spór będzie mógł być, za wspólną zgodą Stron, poddany w celu koncyljacji, stałej międzynarodowej komisji zwanej Stałą Komisją Koncyljacyjną, ukonstytuowaną zgodnie z niniejszym traktatem.

Artykuł  4. 

Jeżeli w wypadku jednego ze sporów, wspomnianych w art. 2-im obydwie Strony nie odwołają się do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, lub jeżeli ta ostatnia nie zdoła pojednać Stron, wówczas spór zostanie przedłożony za wspólną zgodą w drodze zapisu bądź Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej, który orzeknie według procedury i na warunkach przewidzianych przez jego statut, lub w wypadkach wyjątkowych, wspomnianych w art. 2-gim i o ile jedna z Wysokich Stron Umawiających się tego zażąda - Trybunałowi Rozjemczemu, który orzeknie według procedury i na warunkach przewidzianych przez Konwencję Haską z 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

W braku porozumienia między Stronami, w wypadku postępowania rozjemczego, co do wyznaczenia arbitrów, Prezydent Związku Szwajcarskiego będzie proszony przez obie strony lub przez jedną z nich o dokonanie niezbędnych mianowań.

W braku zawarcia zapisu w terminie 3-ch miesięcy począwszy od daty utworzenia Trybunału, spór będzie wniesiony do tego ostatniego w drodze podania jednej lub drugiej Strony.

Jeżeli żadna z Wysokich Stron Umawiających się nie zażąda, aby sprawa była poddana Trybunałowi Rozjemczemu i w braku porozumienia między Stronami co do warunków zapisu, jedna lub druga z nich, po uprzedzeniu na dwa miesiące zgóry, będzie mogła wnieść bezpośrednio sprawę w drodze podania do Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  5. 

O ile chodzi o spór, którego przedmiot, według ustawodawstwa wewnętrznego jednej ze Stron, podlega kompetencji jej sądów krajowych, wówczas spór ten będzie mógł być poddany postępowaniu przewidzianemu przez niniejszy traktat tylko po uprawomocnieniu się wyroku wydanego we właściwym terminie przez kompetentną krajową władzę sądową.

Artykuł  6. 

Gdyby orzeczenie sądowe lub arbitrażowe zawierało oświadczenie, że pewna powzięta decyzja lub zarządzenie nakazane przez pewną władzę sądową lub wszelką inną władzę jednej ze Stron będących w sporze, pozostaje całkowicie lub częściowo w sprzeczności z prawem międzynarodowem i, jeżeli prawo konstytucyjne tej Strony nie pozwalałoby wcale, bądź pozwalało w niedostatecznym tylko stopniu na uchylenie skutków tej decyzji bądź tego zarządzenia, Strony zgadzają się, że Stronie poszkodowanej winno być udzielone na podstawie tego orzeczenia sądowego lub arbitrażowego słuszne zadośćuczynienie.

Artykuł  7. 

Wszystkie sprawy, co do których Wysokie Strony Umawiające się będą poróżnione nie mogąc ich rozstrzygnąć polubownie zwykłemi sposobami dyplomatycznemi, do których, rozstrzygnięcia nie możnaby dążyć w drodze wyroku sądowego tak, jak to jest przewidziane przez art. 2 niniejszego traktatu i dla których załatwienia nie byłoby już przewidziane pewne postępowanie w jakim traktacie lub konwencji obowiązującej między Stronami, poddane będą Stałej Komisji Koncyljacyjnej, która winna będzie zaproponować Stronom rozstrzygnięcie możliwe do przyjęcia, a w każdym razie złożyć im sprawozdanie.

W braku porozumienia między Stronami co do podania, mającego być przedstawionem Komisji, jedna lub druga z pomiędzy nich będzie mogła poddać sprawę wspomnianej Komisji bezpośrednio, po uprzedzeniu na jeden miesiąc naprzód.

We wszystkich wypadkach, gdy powstanie między Stronami różnica zdań co do tego, czy spór posiada lub nie charakter sporu wymienionego w art. 2-gim i mogącego być, wskutek tego, rozstrzygniętym w drodze sądowej, ta kwestja sporna, przed podjęciem jakiego bądź postępowania w Stałej Komisji Koncyljacyjnej, poddana będzie uprzednio decyzji Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej za zgodą Wysokich Stron Umawiających się, lub w braku zgody, w drodze podania jednej ze Stron.

Artykuł  8. 

Stała Komisja Koncyljacyjna, przewidziana przez niniejszy traktat, składać się będzie z pięciu członków, którzy zostaną wyznaczeni jak następuje:

Wysokie Strony Umawiające się, zamianują każda po jednym komisarzu, wybranym z pośród jej obywateli i wyznaczą za wspólną zgodą 3-ch innych komisarzy z pośród obywateli mocarstw trzecich; ci trzej komisarze muszą należeć do różnych narodowości, i z pośród nich Wysokie Strony Umawiające się wyznaczą przewodniczącego komisji.

Komisarze mianowani są na 3 lata; mandat ich może być odnawiany. Będą oni pełnili swoje funkcje aż do zastąpienia ich, a w każdym razie, aż do zakończenia ich prac będących w toku w chwili wygaśnięcia ich mandatu.

Wakanse, któreby się otworzyły wskutek śmierci, dymisji lub z jakiejkolwiek innej przeszkody stałej lub chwilowej, będą obsadzone jak można najprędzej w terminie, który nie powinien przekroczyć 3-ch miesięcy w trybie ustalonym dla nominacyj.

Artykuł  9. 

Stała Komisja Koncyljacyjna będzie utworzona w ciągu roku następującego po wymianie ratyfikacyj niniejszego traktatu.

Jeżeli mianowanie członków, mających być wyznaczonymi wspólnie, nie nastąpi we wspomnianym terminie, lub w razie zastępstwa, w ciągu 3-ch miesięcy licząc od zawakowania miejsca, Prezydent Związku Szwajcarskiego będzie, w braku innego porozumienia, proszony o dokonanie niezbędnych mianowań.

Artykuł  10. 

Sprawy będą wnoszone do Stałej Komisji Koncyljacyjnej w drodze podania, skierowanego do przewodniczącego z zachowaniem warunków przewidzianych, stosownie do wypadku, przez artykuły 3-ci i 7-my.

Podanie, po wyłożeniu pokrótce przedmiotu sporu, zawierać będzie wezwanie do komisji o podjęcie wszelkich zarządzeń, mogących doprowadzić do pojednania.

Jeżeli podanie wyszło od jednej tylko Strony, będzie ono podane niezwłocznie przez tę Stronę do wiadomości Stronie przeciwnej.

Artykuł  11. 

W terminie 15 dni, licząc od daty, w której jedna z Wysokich Stron Umawiających się wniesie spór do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, każda ze Stron będzie mogła, w celu zbadania tego sporu zastąpić swego komisarza przez osobę posiadającą specjalną kompetencję w danej sprawie.

Strona, która skorzysta z tego prawa, powiadomi o tem niezwłocznie drugą Stronę; ta ostatnia będzie miała możność w tym wypadku postąpić w ten sam sposób w terminie 15 dni licząc od daty, w której otrzymała zawiadomienie.

Artykuł  12. 

Stała Komisja Koncyljacyjna będzie miała za zadanie wyjaśnić kwestje sporne, zbierać w tym celu wszelkie pożyteczne informacje w drodze badania lub w inny sposób i usiłować pojednać Strony. Będzie ona mogła, po zbadaniu sprawy, podać Stronom warunki porozumienia, które będzie się jej wydawało właściwe, oraz, jeśli tego zajdzie potrzeba, wyznaczyć im termin dla wypowiedzenia się.

Po zakończeniu swych prac, komisja sporządzi sprawozdanie, stwierdzające ich wynik, a którego jeden egzemplarz będzie doręczony każdej ze Stron.

Strony nie będą nigdy związane względami faktycznemi, prawnemi lub innemi, na którychby komisja się oparła.

Z zastrzeżeniem postanowienia art. 7-go ust. 3-go, prace komisji winny być ukończone, o ile Strony nie ułożą się inaczej, w terminie sześciomiesięcznym, licząc od dnia pierwszego posiedzenia komisji.

Artykuł  13. 

Z wyjątkiem odmiennych postanowień specjalnych Stała Komisja Koncyljacyjna sama ustali swoją procedurę, która, w każdym razie, winna być kontradyktoryjna. W sprawie badań, Komisja, o ile nie zadecyduje jednogłośnie inaczej, zastosuje się do postanowień tytułu III (Międzynarodowa Komisja Badań) Konwencji Haskiej z dnia 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

Artykuł  14. 

Stała Komisja Koncyljacyjna będzie się zbierała o ile Strony nie ułożą się inaczej, w miejscu wyznaczonem przez jej przewodniczącego.

Artykuł  15. 

Prace Stałej Komisji Koncyljacyjnej będą się toczyły publicznie jedynie na mocy decyzji powziętej przez komisję za zgodą Stron.

Wysokie Strony Umawiające się zobowiązują się nie publikować wyniku prac komisji bez uprzedniego naradzenia się.

Artykuł  16. 

Strony będą reprezentowane w Stałej Konisji Koncyljacyjnej przez agentów, których zadaniem będzie pośredniczyć między niemi a komisją; Strony będą mogły, poza tem, korzystać z pomocy doradców i rzeczoznawców, mianowanych przez nie w tym celu, oraz żądać przesłuchania wszystkich osób, których świadectwo wydałoby się im pożyteczne.

Komisja będzie mogła ze swej strony, żądać wyjaśnień ustnych od agentów, doradców i rzeczoznawców obydwóch Stron a także od wszystkich osób, których stawienie się przed nią za zgodą ich Rządów, komisja uznałaby za pożyteczne.

Artykuł  17. 

Z wyjątkiem odmiennych postanowień niniejszego traktatu, decyzje Stałej Komisji Koncyljacyjnej będą zapadały większością głosów.

Komisja będzie mogła powziąć decyzję co do istoty sporu tylko o ile wszyscy członkowie byli należycie wezwani i są obecni.

Artykuł  18. 

Wysokie Strony Umawiające się zobowiązują się ułatwiać prace Stałej Komisji Koncyljacyjnej i w szczególności zapewnić jej pomoc ich władz kompetentnych, dostarczać jej w możliwie jaknajszerszej mierze wszystkie pożyteczne dokunenty i informacje, oraz poczynić potrzebne zarządzenia, aby pozwolić komisji przeprowadzić na ich terytorjum wezwania i przesłuchania świadków lub rzeczoznawców oraz wizje lokalne.

Artykuł  19. 

Podczas trwania prac Stałej Komisji Koncyljacyjnej każdy z komisarzy otrzymywać będzie wynagrodzenie, którego wysokość będzie ustalona za wspólną zgodą Wysokich Stron Umawiających się i którego równą część poniesie każda Strona.

Artykuł  20. 

We wszystkich wypadkach, a zwłaszcza jeżeli kwestja, z powodu której Strony są poróżnione, wynika z czynów już dokonanych lub które wkrótce mają nastąpić, Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej, orzekając zgodnie z art. 41-ym swego Statutu, lub, zależnie od wypadku, Trybunał Rozjemczy, wskażą w terminie możliwie najkrótszym, jakie zarządzenia prowizoryczne mają być poczynione; Stała Komisja Koncyljacyjna będzie mogła, jeśli zajdzie potrzeba, postąpić w ten sam sposób po porozumieniu się Stron.

Każda z Wysokich Stron Umawiających się zobowiązuje się powstrzymać od wszelkiego zarządzenia, mogącego odbić się szkodliwie na wykonaniu decyzji lub na porozumieniach, któreby były zaproponowane przez Stałą Komisję Koncyljacyjną i wogóle nie podejmować żadnej czynności jakiegokolwiek bądź rodzaju, mogącej spotęgować lub rozszerzyć spór.

Artykuł  21. 

Traktat niniejszy będzie stosowany między Wysokiemi Stronami Umawiającemi się również i w tym wypadku, gdy inne mocarstwa są zainteresowane w sporze.

Artykuł  22. 

Gdyby powstała między Wysokiemi Stronami Umawiającemi się jaka kwestja sporna dotycząca interpretacji niniejszego traktatu, kwestja ta zostanie wniesiona, o ile nie będzie innego porozumienia, w drodze podania obydwóch, lub jednej ze Stron do Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  23. 

Traktat niniejszy będzie ratyfikowany. Dokumenty ratyfikacyjne będą wymienione w Warszawie jak można najwcześniej.

Artykuł  24. 

Traktat niniejszy wejdzie w życie w trzydziestym dniu po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych i trwać będzie 5 lat, począwszy od wejścia jego w życie. O ile nie będzie on wypowiedziany na sześć miesięcy przed upływem tego okresu, będzie uważany za odnowiony milcząco na nowy okres lat pięciu i tak dalej.

Jeżeli w chwili wygaśnięcia niniejszego traktatu, jakiekolwiek postępowanie na mocy tego traktatu zawisłoby w Stałej Komisji Koncykjacyjnej, w Stałym Trybunale Sprawiedliwości Międzynarodowej lub w Trybunale Rozjemczym, postępowanie to będzie doprowadzone aż do jego ukończenia.

NA DOWÓD CZEGO, wyżej wspomniani Pełnomocnicy podpisali niniejszy traktat i wycisnęli na nim swe pieczęcie.

Sporządzono w Hadze w podwójnym egzemplarzu, dnia 12 kwietnia 1930 r.

Zaznajomiwszy się z powyższym traktatem, uznaliśmy go i uznajemy za słuszny zarówno w całości jak i każde z zawartych w nim postanowień; oświadczamy, że jest przyjęty, ratyfikowany i potwierdzony i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 9 września 1930 r.

• Identyfikator: Dz.U.1931.15.72
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Holandia-Polska. Traktat o postępowaniu sądowem, arbitrażu i koncyljacji. Haga 1930.04.12.
• Data aktu: 12/04/1930
• Data ogłoszenia: 26/02/1931
• Data wejścia w życie: 26/02/1931