Urzędowe badanie zwierząt rzeźnych i mięsa w kraju.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ROLNICTWA

z dnia 29 stycznia 1929 r.

wydane w porozumieniu z Ministrem Spraw Wenętrznych o urzędowem badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa w kraju.

Na podstawie art. 21 pkt.d), e), f) i art. 41 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 361) zarządza się co następuje:

I. Badanie przed ubojem.

§ 1. Lekarz weterynaryjny, jak również oglądacz, wyznaczony do urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa, winien po otrzymaniu zgłoszenia wykonać badanie zwierzęcia jaknajśpieszniej.

Badanie należy przeprowadzać przy świetle dziennem; w wyjątkowych wypadkach można badanie wykonywać przy dostatecznem oświetleniu sztucznem.

§ 2. Badanie zwierząt należy wykonać możliwie bezpośrednio przed ubojem.

Jeżeli ubój nie zostanie uskuteczniony w ciągu 2-ch dni od chwili dokonanie urzędowego badania, posiadacz winien zwierzę zgłosić do ponownego badania przed ubojem.

§ 3. Przed badaniem lekarz weterynaryjny, jak również oglądacz, winien przedewszystkiem określić gatunek i płeć zwierzęcia, w razie zaś spostrzeżenia objawów, wzbudzających podejrzenie o chorobę, także wiek, maść, odmiany maści i szczególne znaki zwierzęcia.

§ 4. Przy badaniu przed ubojem należy stwierdzić, czy zwierzę nie okazuje objawów choroby:

a) mogącej mieć wpływ na ocenę zdatności mięsa do spożycia,

b) podlegającej obowiązkowi zgłaszania.

§ 5. Uwzględniając stan normalny zwierząt zdrowych, określony w załączniku Nr. 1 do rozporządzenia niniejszego, należy szczególną uwagę zwracać na:

1) stan odżywienia badanego zwierzęcia,

2) jego wygląd zewnętrzny w stanie spoczynku, po spędzeniu, w razie potrzeby przy przeprowadzaniu lub przepędzaniu zwierzęcia,

3) powierzchnię ciała,

4) narządy oddechowe,

5) narządy trawienia oraz

6) jego narządy płciowe.

W razie zauważenia objawów, wskazujących na zaburzenie w ogólnym stanie zdrowia, należy zmierzyć w każdym wypadku wewnętrzną ciepłotę zwierzęcia zapomocą ciepłomierza (termometru).

§ 6. U poszczególnych gatunków zwierząt należy poddać dokładnemu badaniu te części ciała zwierzęcia, w których występują zazwyczaj objawy chorób podlegających obowiązkowi zgłaszania lub wpływających na zdatność mięsa do spożycia, mając na względzie:

1) u bydła rogatego: księgosusz, zarazę płucną, pryszczycę, wąglik, szelestnicę, zarazę dziczyzny i bydła rogatego, gruźlicę, otręt, wściekliznę, schorzenia połączone z zabyrzeniami w ogólnym stanie zdrowia, zwłaszcza w następstwie chorób wymienia, dróg porodowych, jelit, stawów, kości, racic i t. p.;

2) u koni: wąglik, nosaciznę, zarazę stadniczą, otręt, wściekliznę i inne choroby połączone z zaburzeniem w ogólnym stanie zdrowia;

3) u cieląt: błonicę, biegunkę, choroby pępowiny i obrzęk stawów z ogólnemi zaburzeniami zdrowia;

4) u świń: pryszczycę, różycę, pomór i zarazę świń, jak również inne choroby połączone z zaburzeniami w ogólnym stanie zdrowia;

5) u owiec: pryszczycę, wąglik, świerzb, wściekliznę i wodnicę.

§ 7. Jeżeli przy badaniu przed ubojem zauważono objawy, wzbudzające podejrzenie o pewną chorobę, należy przeprowadzić szczegółowe badanie w celu stwierdzenia tej choroby lub wykluczenia podejrzenia o nią.

Po stwierdzeniu choroby należy określić, czy w danym wypadku choroba występuje w postaci lekkiej, czy też ciężkiej. Za ciężką postać choroby należy uznać schorzenia połączone z ogólnem zaburzeniem w stanie zdrowia, przy określonej ciepłocie ciała poniżej lub powyżej normy, określonej w pkt.7 załącznika Nr. 1 do rozporządzenia niniejszego.

§ 8. Szczegółowe badanie zwierzęcia przed ubojem należy wykonać w sposób określony w załączniku Nr. 2 do rozporządzenia niniejszego.

II. Postępowanie po badaniu przed ubojem.

§ 9. Lekarz weterynaryjny, jak również oglądacz, winien każdy wypadek stwierdzenia choroby, podlegającej obowiązkowi zgłaszania, a także każdy wypadek zauważenia objawów wzbudzających podejrzenie o taką chorobę, zgłosić niezwłocznie do najbliższego posterunku policji lub bezpośrednio do powiatowej władzy administracji ogólnej i zwrócić uwagę posiadacza, że na nim ciąży również obowiązek zgłoszenia zwierzęcia chorego lub podejrzanego o chorobę i odosobnienia go od innych zwierząt wrażliwych na daną chorobę. Przed opuszczeniem miejsca badania lekarz weterynaryjny, jak również oglądacz, winien oczyścić i odkazić ręce, odzież, obuwie i t. p., stosownie do przepisów o oczyszczaniu i odkażaniu przy zaraźliwych chorobach zwierzęcych.

W razie zetknięcia się ze zwierzętami choremi na księgosusz lub pryszczycę, albo podejrzanymi o te choroby, lekarzowi weterynaryjnemu lub oglądaczowi nie wolno bez uprzedniej zmiany obuwia wstępować do innej zagrody, w której znajdują się zwierzęta przeżuwające lub świnie.

§ 10. Lekarz weterynaryjny jak również oglądacz, winien zakazać uboju zwierząt dotkniętych księgosuszem, nosacizną, wąglikiem, szelestnicą, zarazą dziczyzny i bydła rogatego lub wscieklizną.

§ 11. Oglądacz winien zezwolić na ubój:

1) jeżeli zwierzę nie okazuje żadnych objawów chorobowych, albo jeżeli stwierdzone objawy wskazują na choroby, które nie mają wpływu na ogólny stan zdrowia zwierzęcia i nie posiadają większego znaczenia dla oceny zdatności mięsa do spożycia;

2) przy nieszczęśliwych wypadkach, jako to: złamaniu kości i innych uszkodzeniach spowodowanych urazami, przy wypadnięciu macicy, które nastąpiło bezpośrenio po porodzie, przy wzdęciu, przy zagrażającem uduszeniu się i innych podobnych wypadkach pod warunkiem, że po zajścia wypadku upłynęło nie więcej niż 12 godzin.

§ 12. Oglądacz nie może zezwolić na ubój, jeżeli stwierdzi objawy chorobowe, połączone z zaburzeniem w ogólnym stanie zdrowia z podwyższeniem ciepłoty ciała, w szczególności zaś przy następujących chorobach:

1) schorzeniu wskutek porodu,

2) biegunce, osobliwie zaś krwawej,

3) schorzeniu wymienia,

4) zapaleniu pępowiny połączonem z obrzękiem stawów,

5) ranach ropiejących lub posokowatych.

W tych wypadkach oglądacz winien powiadomić posiadacza i badanie odstąpić wyznaczonemu lekarzowi weterynaryjnemu z podaniem dokładnego opisu zwierzęcia oraz zauważonych objawów chorobowych.

§ 13. Lekarz weterynaryjny po dokładnem zbadaniu zwierzęcia, odstąpionego przez oglądacza do dalszego badania(§ 12), winien zezwolić na ubój z wyjątkiem wypadków wymienionych w § 10 rozporządzenia niniejszego, w których ubój jest bezwarunkowo zakazany.

§ 14. O wyniku badania wykonanego przed ubojem i wydanych na podstawie tego wyniku zarządzeniach lekarz weterynaryjny, jak również oglądacz, winien powiadomić posiadacza zwierzęcia.

Przepis ten nie ma zastosowania w rzeźniach publicznych i wywozowych, w razie dopuszczenia zwierzęcia do uboju bez zastrzeżeń.

§ 15. Jeżeli posiadacz przed badaniem lub w czasie badania zwierzęcia chorego lub podejrzanego o chorobę oświadczy, że zwierzęcia nie podda ubojowi, należy zaniechać badania.

III. Badanie po uboju.

§ 16. Badanie mięsa winno być przeprowadzone z uwzględnieniem stanu normalnego mięsa i narządów, określonego w załączniku Nr. 3 do rozporządzenia niniejszego, możliwie bezzwłocznie po uboju i o ile możności przez ten sam organ urzędowego badania, który udzielił zezwolenia na ubój.

Przepis ten nie ma zastosowania w rzeźniach publicznych i wywozowych, w których urzędowe badanie wykonywa kilku lekarzy weterynaryjnych.

§ 17. Przed zbadaniem mięsa można oprawić (oporządzić) zwierzę w sposób przyjęty w przemyśle rzeźnickim, jednakże:

1) skóra zwierzęcia winna pozostać przy karku w naturalnem połączeniu ze sztuką;

2) głowę i dolne części nóg u bydła rogatego i koni można oddzielić;

3) mogą być wyjęte ze zwierzęcia narządy jamy piersiowej, brzusznej i miednicowej, u świń zaś, owiec i kóz także język w naturalnem połączeniu z narządami szyi i jamy piersiowej;

4) sztuki zwierząt należy przed badaniem przeciąć na dwie podłużne połowy, z pozostawieniem naturalnego połączenia ich przy karku.

Przy oprawianiu (oporządzaniu) bydła rogatego w wieku poniżej 2-ch lat oraz cieląt, owiec, kóz i osesków, władza wyznaczająca organa urzędowego badania może zezwolić na wyjątki od przepisów zawartych w pkt. 1-4 poprzedniego ustępu pod warunkiem, że to nie będzie miało ujemnego wpływu na przeprowadzenie badania i ocenę mięsa.

Świnie mogą być przed badaniem opalone lub oparzone.

§ 18. Jeżeli odbywa się ubój kilku zwierząt tego samego gatunku w jednem pomieszczeniu, to należy każdą sztukę i jej części (narządy wewnętrzne, głowę i dolne części nóg ) oznaczyć tym samym znakiem (numerem) lub rozwiesić na hakach, zaopatrzonych temi samemi znakami (numerami).

§ 19. .Po szczegółowym zbadaniu stanu odżywienia zwierzęcia należy poddać szczegółowemu badaniu niżej wymienione narządy i części stosownie do przepisów zawartych w załączniku Nr. 4 do rozporządzenia niniejszego z zachowaniem niżej podanej kolejności;

1) krew,

2) głowę, po wykrajaniu języka tak daleko, aby była uwidoczniona cała błona śluzowa gęby i gardła,

3) płuca

4) osierdzie i serce po przecięciu wzdłuż (jednem cięciem) obydwóch komór i przegrdy sercowej,

5) wątrobę z połączoną z nią częścią przepony,

6) przewód pokarmowy krezkę i sieć,

7) śledzionę,

8) nerki i pęcherz moczowy,

9) macicę, pochwę i srom,

10) wymię,

11) mięśnie wraz z ich tkanką łączną i tłuszczową, opłucnę i otrzewnę,

12) kości i stawy.

W razie podejrzenia o zmiany chorobowe w mięsie, kościach lub stawach, należy naciąć i zbadać, w razie zaś potrzeby wyjąć i pokrajać na cienkie skrawki przynależne gruczoły chłonne (szyi, klatki piersiowej, lędźwiowe, biodrowe, krzyżowe, sromow [wymienia], kolanowe, fałdy kolanowej, barkowe i pachowe).

§ 20. Badanie przy uwzględnieniu normalnego stanu poszczególnych narządów i części mięsa wykonywać należy zapomocą oględzin, wąchania, omacania i nacinania, stwierdzając przytem rozmiar, barwę, kształt, spoistość i stan wewnętrznych organów.

W zasadzie nie należy wykonywać cięć w większej ilości, niż to jest przewidziane w załączniku N^o 4do rozporządzenia niniejszego. W razie jednak zauważenia zmian chorobowych, wymagających dokładniejszego zbadania, lekarz weterynaryjny lub oglądacz winien przeprowadzić dalsze badania i wykonać w tym celu nacięcia, przepiłować lub przeciąć kości, bądź też zastosować próbę gotowania lub pieczenia.

§ 21. W razie podejrzenia o posocznicę lub ropnicę, jak również we wszystkich innych przypadkach, wzbudzających podejrzenie, że mięso zawiera zarazki zatruwające mięso (zatruwcze mięsa), zwłaszcza przy uboju z konieczności (art. 2 pkt, c rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dn. 22 marca 1928 r. - Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 361), lekarz weterynaryjny winien spowodować przeprowadzenie bakterjologicznego badania mięsa na zasadach, ustalonych w załączniku Nr. 5 do rozporządzenia niniejszego i ocenę mięsa odroczyć do otrzymania wyniku tego badania.

Przeprowadzenia badania bakterjologicznego należy zaniechać, jeżeli posiadacz zgadza się na uznanie mięsa za niezdatne do spożycia i na jego usunięcie.

§ 22. W razie stwierdzenia zaraźliwej choroby zwierzęcej, podlegającej obowiązkowi zgłaszania, lub w razie podejrzenia o jedną z tych chorób, należy postępować stosownie do przepisów § 9 rozporządzenia niniejszego i zarządzić, aby części potrzebne do ustalania istoty choroby były przechowane aż do urzędowego zbadania przez państwowego lekarza weterynaryjnego.

IV. Ocena mięsa.

§ 23. Całą sztukę zwierzęcia wraz ze wszystkimi narządami i częściami używanemi do spożycia należy uznać za niezdatną do spożycia, w wypadkach zaś wymienionych poniżej w pkt. 1 - 4 również skórę za niezdatną do użytku, jeżeli zostaną stwierdzone:

1) ksiegosusz,

2) wąglik,

3) nosacizna,

4) wścieklizna,

5) zaraza dziczyzny i bydła rogatego,

6) szelestnica,

7) gruźlica w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 7 dz. I, pkt.1,

8) pomór lub zaraza świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 8 dz. I, pkt.1,

9) różyca świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 9 dz. I, pkt.1,

10) posocznica i ropnica - na podstawie badania przed ubojem i po uboju, albo podejrzenie o posocznicę lub ropnicę na podstawie badania bakterjologicznego (§ 12),

11) 1 drobnoustroje z grupy Salmonella (zatruwacze mięsa) - na podstawie badania bakteriologicznego (§ 21) w przypadkach wymienionych w załączniku nr 5 § 7 ust. 1 pkt 1,

12) tężec przy niedostatecznem wykrwawieniu i widocznych zmianach w mięśniach.

13) złośliwe nowotwory w licznych mięśniach mięśni, kości albu gruczołów chłonnych mięśni,

14) zupełne wychudzenie zwierzęcia spowodowane chorobą,

15) żółtaczka ogólna połączona z wychudzeniem zwierzęcia, jak również żółtaczka u zwierząt niewychudzonych, jeżeli jest widoczna jeszcze po upływie 24 godzin od chwili dokonania uboju, albo jeżeli przy żółtaczce próba gotowania lub pieczenia mięsa wykonana po upływie tegoż czasu wykaże nieprzyjemny smak lub zapach mięsa,

16) silny zapach moczowy, płciowy, rybny lub tranowy, albo też wstrętny smak lub zapach mięsa, spowodowany środkami leczniczemi lub odkażającemi, jeżeli smak lub zapach występuje jeszcze wyraźnie przy próbie gotowanie lub pieczenia, wykonanej po upływie 24 godzin od chwili dokonania uboju,

17) wodnica ogólna, silnie rozwinięta i widoczna jeszcze po upływie 24 godzin od chwili dokonania uboju,

18) rozkład gnilny mięsa, przenikający do warstw wewnętrznych,

19) śmierć naturalna lub upozorowany ubój po śmierci, albo dobicie w agonji z wyjątkiem wypadków nagłej śmierci zdrowego zwierzęcia, spowodowanej rozbiciem czaszki, złamaniem kręgu, upływem krwi lub innemi uszkodzeniami mechanicznemi, postrzałem lub rażeniem od pioruna, o ile wyjęte zostały wnętrzności niezwłocznie po śmierci zwierzęcia i niema oznak rozkładu (zielone zabarwienie narządów wawnętrznych lub ścian jam ciała).

§ 24. Za niezdatną do spożycia należy uznać całą sztukę z wyjątkiem tłuszczu, jeżeli zostaną stwierdzone:

1) włośnie w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 10 dz. I, pkt.1,

2) szkodliwe dla ludzi wągry w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 11 dz. I, pkt. 1 i 2 i załączniku Nr 12 dz. I, pkt. 1 i 2,

3) cewy (torebki) Mieschera, gdy mięśnie wskutek tego są wodniste lub szaro zabarwione.

§ 25. Za niezdatne do spożycia należy uznać tylko zmienione narządy i części, jeżeli zostaną stwierdzone:

1) zaraza płucna,

2) pryszczyca,

3) gruźlica - w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 7 dz. I, pkt. 2,

4) pomór lub zaraza świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 8 dz. I, pkt. 2 i 3,

5) różyca świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 9 dz. I, pkt. 2-4,

5a) 2 drobnoustroje z grupy Salmonella (zatruwacze miesa) lub drobnoustroje warunkowo chorobotwórcze w przypadkach wymienionych w załączniku nr 5 § 7 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 2,

6) tężec o ile cała sztuka nie zostanie uznana za niezdatną do spożycia (§ 23 pkt. 12),

7) promienica lub włókniaki,

8) pasożyty zwierzęce (motylice, tasiemce, oblice, cewy Mieschera, bąblowce i t. p. pasożyty bezpośrednio nieszkodliwe dla zdrowia ludzkiego) - gdy ilość pasożytów uniemożliwia ich zupełne usunięcie z narządu, w przeciwnym zaś razie należy z największą starannością powycinać miejsca chorobowo zmienione lub zawierające pasożyty, a resztę narządu uznać za zdatną do spożycia,

9) rany, stłuczenia, przekrwienia, krwawe złamania kości, o ile nie stwierdzają zmian wskazujących na posocznicę lub ropnicę, a zwierzę przed ubojem nie okazywało zaburzeń w ogólnym stanie zdrowia,

10) krwawe lub wodniste nacieki, złogi wapienne i barwikowe w poszczególnych częściach ciała,

11) zanik poszczególnych narządów,

12) zewnętrzny rozkład gnilny albo opleśnienie mięsa lub narządu, jak również powierzchowne zanieczyszczenie wysiękami zapalnemi, ropą lub posoką, dającemi się łatwo usunąć,

13) zatrucie środkami leczniczemi lub odkażającemi (żołądek, jelita miejsca zastrzyków, wątroba, nerki, wymiona),

14) otrobione ogniska ropne lub posokowate, o ile przed ubojem nie zauważono zaburzeń w ogólnym stanie zdrowia, po uboju zaś nie stwierdzono zmian wskazujących na posocznicę lub ropnicę,

15) zanieczyszczenie krwi lub płuc treścią żołądkową albo wodą przy parzeniu świń lub inne podobne zanieczyszczenia,

16) nadmuchanie, o ile nie zostanie udowodnione, że uskuteczniono je przy pomocy przyrządów mechanicznych,

17) choroby lub zmiany w poszczególnych narządach i mięsie miewymienione powyżej w pkt. 1-16, o ile przed ubojem nie zauważono zaburzeń w ogólnym stanie zdrowia, po uboju zaś niema zmian, wzbudzających podejrzenie o posocznicę lub ropnicę.

W razie stwierdzenia zarazy płucnej (pkt.1 §-u niniejszego) mięso, o ile zostanie uznane za zdatne do spożycia, może być dopuszczone do obrotu dopiero po zupełnem ostudzeniu, w razie zaś stwierdzenia pryszczycy (pkt. 2 §-u niniejszego) - głowa, język, przełyk, żołądek, jelita, dolne części kończyn wraz ze skórą aż do stawu pęcinowego u zwierząt chorych mogą być dopuszczone do obrotu po oparzeniu we wrzącej wodzie pod nadzorem lekarza weterynaryjnego.

§ 26. Do spożycia dla ludzi należy uznać za niezdatne zwierzęta porodzone w martwym stanie lub wogóle nieporodzone (wyporki) oraz wycinki uszu, wycinki odbytu, części płciowe, u świń zaś również woreczek pępkowy.

§  27.

1. 3 Za warunkowo zdatne do spożycia należy uznać:

a) tłuszcz w wypadkach wymienionych w § 24 rozporządzenia niniejszego,

b) poszczególne ćwierci mięsa w wypadkach gruźlicy, wymienionych w załączniku Nr. 7 dz. II, pkt. 2,

c) całą sztukę po wyłączeniu części uznanych na podstawie § 25 rozporządzenia niniejszego za niezdatne do spożycia, jeżeli zostaną stwierdzone:

1) gruźlica w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 7 dz. II, pkt.1,

2) zaraza lub pomór świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 8 dz. II,

3) różyca świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 9 dz. II,

4) szkodliwe dla zdrowia ludzkiego wągry w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 11 dz. II, pkt. 2 i w załączniku Nr. 12 dz. II, pkt. 2,

5) włośnie u świń w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 10 dz. II, pkt. 1,

6) 4 drobnoustroje z grupy Salmonella (zatruwacze mięsa) lub drobnoustroje warunkowo chorobotwórcze w przypadkach wymienionych w załączniku nr 5 § 7 ust. 2.

d) całą sztukę zwierzęcia (wraz z narządami wewnętrznemi):

1) poddanego ubojowi w jednem pomieszczeniu wspólnie ze zwierzętami dotkniętymi wąglikiem lub nosacizną, przy użyciu tych samych narzędzi, albo gdy zwierzęta zostały poddane ubojowi przez osoby zajęte przedtem przy uboju zwierząt chorych na wąglik lub nosaciznę, a nie poddane oczyszczeniu i odkażeniu,

2) 5 (skreślony).

2. 6 W razie stwierdzenia drobnoustrojów z grupy Salmonella (zatruwacze mięsa) mięso uznane za warunkowo zdatne może być dopuszczone do obrotu po unieszkodliwieniu wyłącznie przez przeparowanie.

§ 28. Za mniej wartościowe do spożycia należy uznać:

a) całą sztukę zwierzęcia po wyłączeniu części, które zostały uznane za niezdatne do spożycia (§ 25) lub za warunkowo zdatne (§ 27), jeżeli zostaną stwierdzone:

1) gruźlica w wypadkach wymienionych w załączniku Nr. 7 dz. III, pkt.1,

2) zupełne wychudzenie bez widocznej choroby,

3) niedojrzałość cieląt,

4) niezupełne wykrwawienie, szczególnie zwierząt poddanych ubojowi z konieczności oraz w nagłych wypadkach śmierci, spowodowanej rozbiciem czaszki, złamaniem kręgów, upływem krwi, jak również zastrzeleniem, uduszeniem lub innemi uszkodzeniami mechanicznemi, o ile nie zostaną stwierdzone zmiany, wymagające uznania mięsa lub jego części za niezdatne (§§ 23 - 26) lub warunkowo zdatne do spożycia (§ 27).

5) cewy (torebki) Mieschera lub złogi wapienne, gdy mięso nie jest wodniste lub zbyt szaro zabarwione,

6) w nieznacznym stopniu:

a) żółtaczka,

b) wodnica,

c) zapach lub smak moczowy, płciowy, rybny, tranowy lub spowodowany środkami odkażającemi lub leczniczemi, o ile na podstawie przepisów § 23 pkt. 16 rozporządzenia niniejszego cała sztuka nie zostanie uznana za niezdatną do spożycia;

d) poszczególne części mięsa:

1) ćwierci w wypadkach gruźlicy, wymienionych w załączniku Nr. 7 dz. III, pkt. 2,

2) części mięsa nadmuchane za pomocą przyrządów mechanicznych,

3) próbki pobierane z mięsa w celu sporządzenia preparatów do badania co do włośni.

§ 29. Mięso zwierząt jednokopytowych ocenia się tylko jako zdatne lub niezdatne do spożycia.

I. Znakowanie mięsa.

§ 30. Lekarz weterynaryjny, jak również oglądacz, winien mięso oznakować natychmiast po ustaleniu wyniku urzędowego badania.

W razie żądania przez posiadacza sprawdzenia wyniku badania, uskutecznionego przez oglądacza lub w razie ponownego badania przez państwowego lekarza weterynaryjnego, oglądacz lub lekarz weterynaryjny winien postępować stosownie do przepisów §§ 15 - 17 rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 31 grudnia 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 3, poz. 31) i oznakowanie mięsa odroczyć aż do ostatecznego ustalenia wyniku badania.

Oznakowania narządów i części mięsa, uznanych za niezdatne do spożycia (§§ 23 - 26), można zaniechać, jeżeli ich natychmiastowe nieszkodliwe usunięcie jest zapewnione.

Oznakowanie należy zmienić, jeżeli w drodze nadzoru (§ 29 rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 31 grudnia 1928 r.- Dz. U. R. P. Nr. 3, poz. 31) wynik badania zostanie zmieniony.

§ 31. Lekarz weterynaryjny winien dokonać oznakowania mięsa osobiście. W rzeźniach publicznych i wywozowych znakowanie może być wykonywane przez inną do tego upoważnioną osobę, jednakże pod dozorem i odpowiedzialnością lekarza weterynaryjnego.

W rzeźniach publicznych, w których badanie zwierząt rzeźnych i mięsa wykonywa kilku lekarzy weterynaryjnych, każdy lekarz weterynaryjny, oprócz oznakowania mięsa pieczęciami, wymienionemi w §§ 33 i 34 rozporządzenia niniejszego, winien znakować mięso dodatkowo swoją oddzielną pieczątką, zawierającą numer, wyznaczony dla danego lekarza weterynaryjnego.

§ 32. Znakowanie wykonywa się zapomocą odciskania na mięsie pieczęci farbą niebieską nieszkodliwą i trwałą lub też zapomocą wypalania pieczęci. Brzegi i napisy pieczęci muszą być wyraźnie i ostro wyciśnięte,

§ 33. Pieczęcie do znakowania mięsa winny zawierać nazwę obwodu urzędowego badania, jeżeli zaś w obwodzie urzędowe badanie wykonywa wyłącznie lekarz weterynaryjny, to pieczęć winna ponadto zawierać napis: "lek. wet.".

Pieczęcią, zawierającą nazwisko lekarza weterynaryjnego, miejsce jego zamieszkania i dodatek "lek. wet.", winni znakować mięso lekarze weterynaryjni, wykonywający:

1) badanie mięsa w wypadkach nienależących do zakresu działania oglądacza,

2) sprawdzenie wyniku badania na żądanie posiadacza,

3) ponowne badanie mięsa na żądanie posiadacza,

4) sprawdzanie badania mięsa w drodze państwowego nadzoru.

Zaopatrzenie się w pieczęcie, wymienione w ustępie poprzednim, należy do lekarza weterynaryjnego.

§ 34. Kształt pieczęci do znakowania mięsa ustala się jak następuje:

a) do znakowania mięsa bydła rogatego, świń, owiec i kóz:

1) do znakowania mięsa zdatnego - koło o średnicy 4 cm (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 1)

2) do znakowania mięsa mniej wartościowego - koło o średnicy 4 cm, umieszczone wewnątrz prostokątnego równobocznego czworoboku (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 2),

3) do znakowania mięsa warunkowo zdatnego - równoboczny prostokątny czworobok o długości bocznicy 4 cm (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 3),

4) do znakowania mięsa niezdatnego - równoboczny trókąt o długości bocznicy 5 cm (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 4),

b) do znakowania mięsa zwierząt jednokopytowych:

1) do znakowania mięsa zdatnego - czworobok prostokątny o długości bocznic 2 x 5 cm z dodatkowym wyraźnym napisem wewnątrz czworoboku: "koń" lub "osioł" lub "muł" lub "osłomuł" (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 5),

2) do znakowania mięsa niezdatnego - równoboczny trójkąt o długości bocznicy 5 cm z dodatkowym wyraźnym napisem wewnątrz trójkąta: "koń" lub "osioł" lub "muł" lub "osłomuł" (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 6),

c) do znakowania mięsa wieprzowego uznanego za wolne od włośni - prostokątny czworobok o długości bocznic 1,5 cm x 6 cm (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 7),

§ 35. W odbitki pieczęci należy zaopatrzyć każdą połowę sztuki zwierzęcia przynajmniej w następujących miejscach:

a) u bydła rogatego i zwierząt jednokopytowych na:

1) szyi,

2) łopatce,

3) przedramieniu,

4) grzbiecie w okolicy nerek,

5) wewnętrznej stronie uda,

6) zewnętrznej stronie uda,

7) głowie i na języku,

b) u cieląt na:

1) łopatce lub przedramieniu,

2) torebce tłuszczowej nerek lub grzbiecie,

3) mostku,

4) wewnętrznej stronie uda,

5) zewnętrznej stronie uda,

c) u świń na:

1) głowie,

2) szyi,

3) łopatce,

4) grzbiecie,

5) brzuchu,

6) wewnętrznej stronie uda,

7) zewnętrznej stronie uda,

d) u owiec i kóz na:

1) szyi,

2) łopatce,

3) grzbiecie,

4) wewnętrznej stronie uda,

5) zewnętrznej stronie uda.

§ 36. Obok pieczęci przepisanych dla mięsa zdatnego, mniej wartościowego i warunkowo zdatnego, przy znakowaniu świń należy umieścić osobne pieczęcie w kształcie podłużnego prostokątnego czworoboku z napisem: "wolne od włośni" (załącznik Nr. 13 wzór Nr. 7).

U cieląt, młodocianego bydła rogatego, owiec i kóz, z których - według miejscowych zwyczajów - nie zdejmuje się zaraz przy uboju skór, oznakowanie mięsa zdatnego do spożycia można ograniczyć do mostku, uda i jamy brzusznej obok torebki tłuszczowej nerek.

Na życzenie posiadacza organa urzędowego badania winny zaopatrzyć mięso w większą ilość pieczęci.

§ 37. Minister Rolnictwa może zezwolić:

1) na zmianę ilości pieczęci, nakładanych na każdą sztukę(§§ 35 i 36),

2) na znakowanie mięsa w inny sposób lub innemi pieczęciami, niż przepisane w §§ 31 - 34 i 36 rozporządzenia niniejszego, jak również na zaopatrywanie mięsa w świadectwa (§ 40) inne niż ustanowione w załączniku Nr. 14 do rozporządzenia niniejszego.

IV Dalsze postępowanie z mięsem po urzędowem badaniu oraz warunki dopuszczenia do obrotu mięsa mniej wartościowego i warunkowo zdatnego.

A. Mięso zdatne do spożycia.

§ 38. Mięso uznane za zdatne do spożycia i oznakowane jako takie jest dopuszczone do obrotu.

§ 39. Jeżeli w miejscu uboju mięso zostało urzędowo zbadane i oznakowane tylko przez oglądacza, to po wprowadzeniu (wwiezieniu) go do miejscowości, posiadających rzeźnie publiczne, w których urzędowe badanie wykonywa wyłącznie lekarz weterynaryjny, może być na zarządzenie właściwej władzy państwowej lub samorządowej poddane ponownemu urzędowemu badaniu przez lekarza weterynaryjnego. Do wykonywania tego badania mogą być wyznaczone osobne miejsca.

Na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem ponownego urzędowego badania władze samorządowe mogą pobierać opłaty, które nie powinny być jednak wyższe od opłat, pobieranych w rzeźni publicznej miejscowości, do której mięso wprowadzono, na pokrycie kosztów urzędowego badania, przewidzianych w § 19 rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 31 grudnia 1928 r.(Dz. U. R. P. Nr. 3, poz. 31).

§ 40. Mięso wprowadzane (wwożone) do innej miejscowości musi być zaopatrzone w świadectwo stwierdzające, że uznane zostało za zdatne do spożycia, o ile zaś chodzi o mięso świń, że jest również wolne od włośni. Świadectwo winno być wystawione przez organ urzędowego badania według wzoru zawartego w załączniku Nr. 14 do rozporządzenia niniejszego.

Za wystawienie powyższego świadectwa nie wolno pobierać żadnej opłaty poza opłatą przewidzianą na pokrycie wydatków związanych z przeprowadzeniem urzędowego badania.

§ 41. Władze wymienione w § 39 ust. 1 rozporządzenia niniejszego mogą zarządzić sprawdzanie świadectw wymienionych w § 40 rozporządzenia niniejszego, jak również sprawdzanie oznakowania mięsa.

W miejscowościach, w których zaprowadzone zostało sprawdzanie stosownie do ustępu poprzedniego, obrót mięsem niezaoptrzonem znakami tego sprawdzania jest zakazany.

Za wykonywanie czynności, wymienionych w paragrafie niniejszym, nie mogą być pobierane opłaty od posiadacza mięsa.

B. Mięso mniej wartościowe oraz warunki wpuszczenia go do obrotu.

§ 42. Mięso uznane i oznakowane jako mniej wartościowe winno być pozostawione aż do czasu sprzedaży pod nadzorem miejscowej władzy gminnej.

Mięsa uznanego za mniej wartościowe nie wolno oddawać rzeźnikom, masarzom lub osobom handlującym mięsem. Mięso takie może jednak być oddane posiadaczowi do spożycia we własnem gospodarstwie domowem z wyjątkiem gospodarstw rzeźników, masarzy i osób handlujących mięsem.

Więzieniom, schroniskom i przytułkom, zakłdom wychowawczym i innym zakładom dobroczynności publicznej miejscowa władza gminna może za zgodą władzy nadzorczej zezwolić na nabywanie mięsa mniej wartościowego pod warunkiem, że w zakłdach tych będzie ściśle rejestrowana i kontrolowana ilość nabytego mięsa i sposób jego zużycia.

§ 43. Gminy miejskie z ludnością ponad dziesięć tysięcy oraz gminy utrzymujące własne rzeźnie obowiązane są posiadać urządzenia do sprzedaży mięsa mniej wartościowego (tanie jatki). Inne gminy mogą urządzać tanie jatki. Na zewnętrznej stronie takiej jatki musi być umieszczona w widocznem miejscu tablica z napisem: "Tania jatka".

Wzór uchwały władzy gminnej w sprawie sposobu urządzenia i prowadzenia taniej jatki zawiera załącznik Nr. 15 do rozporządzenia niniejszego.

W gminach nieposiadających tanich jatek miejscowa władza gminna winna w każdym poszczególnym wypadku wyznaczać miejsce i czas do sprzedaży pod jej nadzorem mięsa uznanego za mniej wartościowe.

§ 44. Gminy mniejsze mogą urządzać jedną wspólną tanią jatkę, winny jednak przeprowadzać ścisłą kontrolę, aby mięso mniej wartościowe przy przewożeniu (przenoszeniu) nie dostało się do obrotu.

§ 45. W gminach, które mają własną tanią jatkę (§ 43) lub jatkę wspólną z innemi gminami (§ 44) sprzedaż mięsa mniej wartościowego może odbywać się tylko w tych jatkach.

§ 46. Gminy, nieposiadające tanich jatek, mogą przekazywać mięso mniej wartościowe do sprzedaży w innej gminie, posiadającej tanią jatkę, za uprzedniem zezwoleniem tej ostatniej gminy.

§ 47. W taniej jatce (§ 43 ust. 1 i §§ 44 i 46), jak również w innem miejscu sprzedaży mięsa mniej wartościowego(§ 43 ust. 3) należy umieścić tablicę z wyraźnym napisem, wskazującym powód uznania mięsa za mniej wartościowe, jak również cenę mięsa.

§ 48. Koszty połączone z urządzeniem i prowadzeniem taniej jatki, jak również ze sprzedażą mięsa mniej wartościowego w innych miejscach sprzedaży, wyznaczonych przez właściwą władzę gminną (§ 43 ust. 3), należą do kosztów związanych z przeprowadzeniem urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa. Na pokrycie tych kosztów gminy mogą pobierać osobne opłaty od posiadaczy mięsa mniej wartościowego,

Uchwały w tym przedmiocie wymagają zatwierdzenia władzy nadzorczej.

Sumy uzyskane ze sprzedaży mięsa mniej wartościowego, winny być po potrąceniu kosztów, wymienionych w ustępie 1 niniejszego paragrafu, wypłacone posiadaczowi mięsa.

C. Mięso warunkowo zdatne oraz warunki wpuszczenia go do obrotu.

§ 49. Mięso uznane i oznakowane jako warunkowo zdatne winno być tymczasowo zajęte i do czasu przeprowadzenia zabiegów, mających na celu jego unieszkodliwienie, trzymane w zamknięciu. Unieszkodliwianie mięsa warunkowo zdatnego odbywać się winno pod ścisłym nadzorem organów urzędowego badania lub innych funkcjonarjuszów gminy w sposób określony w załączniku Nr. 16 do rozporządzenia niniejszego.

§ 50. Przy rzeźniach publicznych winny znajdować się urządzenia do unieszkodliwiania mięsa warunkowo zdatnego. Do czasu zaprowadzenia takich urządzeń oraz w miejscowościach, w których niema rzeźni publicznych miejscowa władza gminna wyznaczy w każdym poszczególnym wypadku na ten cel miejsce i określi warunki, pod któremi unieszkodliwienie ma być pod nadzorem władzy przeprowadzone.

W razie niemożności wykonania przepisanych zabiegów, mających na celu unieszkodliwienie, mięso należy uznać i oznakować jako niezdatne do spożycia i postępować z niem stosownie do przepisów zawartych w §§ 52 - 54 rozporządzenia niniejszego.

§ 51. Mięso warunkowo zdatne po przeprowadzeniu zabiegów, wymienionych w § 49 rozporządzenia niniejszego, i po skontrolowaniu wyniku tych zabiegów należy uznać za mniej wartościowe i poddać ograniczeniom, przewidzianym w §§ 42-48 rozporządzenia niniejszego z wyjątkiem wypadku wymienionego w pkt. 5 załącznika Nr. 16 rozporządzenia niniejszego, w którym mięso po zmianie oznakowania może być jako zdatne puszczone do obrotu.

Postanowienia ustępu 3-go § 48 rozporządzenia niniejszego mają analogiczne zastosowanie.

D. Mięso niezdatne do spożycia.

§ 52. Mięso uznane za niezdatne do spożycia winno być natychmiast zajęte i pozostawione w zamknięciu aż do czasu jego nieszkodliwego usunięcia.

Niezdatne narządy i mniejsze części mięsa winny być natychmiast nieszkodliwie usunięte pod nadzorem organów urzędowego badania.

W rzeźni publicznej należy umieścić szczelne, pozostające w zamknięciu zbiorniki, do których przez otwory, uniemożliwiające wyjmowanie zawartości, winny być składane mniejsze części i narządy niezdatne do spożycia. Zbiorniki te należy pod dozorem możliwie często opróżniać i ich zawartość nieszkodliwie usuwać.

§ 53. Nieszkodliwe usuwanie mięsa, uznanego za niezdatne do spożycia, przeprowadza się stosownie do zasad ustalonych w załączniku Nr. 27 do rozporządzenia niniejszego oraz w § 54 tegoż rozporządzenia.

§ 54. Mięso uznane za niezdatne do spożycia, lecz:

1) nie zawierające pasożytów, szkodliwych dla ludzi i zwierząt,

2) nie pochodzące ze zwierząt dotknietych zaraźliwą chorobą, podlegaąjcą obowiązkowi zgłaszania -

może być nieszkodliwie usunięte przez skarmienie go zwierzętami, znajdującemi się w ogrodach zoologicznych lub innych zakładach publicznych, utrzymywanych przez Państwo, samorządy i inne instytucje publiczne do celów oświatowych lub naukowych.

Nieszkodliwe usunięcie w sposób przewidziany w ustępie poprzednim może nastąpić jedynie za uprzedniem zezwoleniem wojewody (Komisarza Rządu m. st. Warszawy), wydanem pod warunkiem, że mięso zostanie instytucji publicznej odstąpione bezpłatnie i skarmione zwierzętami pod stałym nadzorem władzy. Koszty zastosowania wspomnianego sposobu nieszkodliwego usuwania obciążają instytucję publiczną, której mięso odstąpiono w celu skarmienia zwierzętami.

VII. Rejestrowanie i zestawianie wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa.

A. Dzienniki badania.

§ 55. Oglądacze, ustanowieni jako organa urzędowego badania, jak również ich zastępcy, winni prowadzić dziennik urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa według wzoru zawartego w załączniku Nr. 19 do rozporządzenia niniejszego.

Oglądacz, ustanowiony jako organ urzędowego badania w danym obwodzie prowadzi dla tego obwodu dziennik badania, do rejstracji zaś badań wykonywanych zastępczo w innych obwodach prowadzi osobne dzienniki.

Do dziennika badania oglądacz winien zapisywać niezwłocznie każde zwierzę zgłoszone do uboju, bez względu na to, czy oglądacz ocenił samodzielnie zwierzę lub mięso, czy też przekazał je, w wypadkach nienależących do jego zakresu działania, właściwemu lekarzowi weterynaryjnemu do badania.

§ 56. Lekarze weterynaryjni i ich zastępcy:

1) ustanowieni jako organa urzędowego badania dla danego obwodu badania,

2) wykonywający urzędowe badania w wypadkach nienależących do zakresu działania oglądacza, - winni prowadzić dziennik urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa według wzoru zawartego w załączniku Nr. 20 do rozporządzenia niniejszego i zapisywać w nim każdy wypadek badania niezwłocznie po zakończeniu badania.

Lekarze weterynaryjni, ustanowieni jako organa urzędowego badania dla danego obwodu i wykonywający oprócz tego zastępczo czynności badania w innym obwodzie lub badanie w wypadkach nienależących do zakresu działania oglądaczy, winni prowadzić osobny dziennik urzędowego badania dla własnego obwodu i osobny dziennik dla wszystkich innych badań.

§ 57. W rzeźniach publicznych i wywozowych, w których codziennie zapisywana jest liczba i gatunek zwierząt doprowadzonych do uboju z oznaczeniem nazwisk posadaczy, wojewoda (Komisarz Rządu m. st. Warszawy) może zezwolić na prowadzenie uproszczonego dziennika badania. W uproszczonym dzienniku badania zapisywanie może być ograniczone do:

1) wypadków zakazu uboju zwierzęcia lub zakwestionowania po uboju sztuki lub jej części,

2) wypadków uznania za niezdatne do spożycia narządów z jednego i tego samego powodu, jeżeli narządy te pochodzą ze zwierząt jednego gatunku i należą do jednego posiadacza. Narządy takie mogą być zarejestrowane w dzienniku pod jednym numerem porządkowym (sumarycznie).

Uproszczony dziennik badania winien być z końcem każdego miesiąca zamknięty. W dzienniku tym winna być podana liczba każdego gatunku zwierząt, doprowadzonych w danym miesiącu do uboju.

§ 58. W rzeźniach publicznych i wywozowych, w których badanie zwierząt rzeźnych i mięsa wykonywa kilku lekarzy weterynaryjnych, wojewoda (Komisarz Rządu m. st. Warszawy) może zezwolić na prowadzenie jednego wspólnego dziennika badania pod odpowiedzialnością lekarza weterynaryjnego, będącego kierownikiem rzeźni. W wypadku tym w dzienniku badania musi być uwidoczniony numer, jaki - stosownie do ustępu ostatniego § 31 rozporządzenia niniejszego - jest wyznaczony dla pieczęci lekarza weterynaryjnego, który dokonał odnośnego badania.

B. Rejestracja zwierząt poddanych urządowemu badaniu.

§ 59. Organa urzędowego badania i ich zastępcy winni sporządzać na podstawie dziennika badania wykazy kwartalne poddanych urzędowemu badaniu zwierząt według wzoru zawartego w załączniku Nr. 21 do rozporządzenia niniejszego (karta pocztowa) i przesyłać je do Ministerstwa Rolnictwa w czasie do 10 kwietnia, 10 lipca, 10 października i 10 stycznia.

§ 60. W wypełnianiu poszczególnych rubryk wykazu kwartalnego (§ 59) należy przestrzegać następujących zasad:

1) oglądacz, jak również lekarz weterynaryjny, sporządza wykaz z tego obwodu, dla którego został wyznaczony jako organ urzędowego badania,

2) oglądacz zapisuje do wykazu wszystkie zwierzęta urzędowo przez siebie badane, bez wzglądu na to, czy badanie zosatło przez niego zakończone, czy też odstąpione właściwemu lekarzowi weterynaryjnemu,

3) lekarz weterynaryjny, dokonywający badania w wypadkach nienależących do zakresu działania oglądacza, nie zapisuje do wykazu zwierząt odstąpionych mu przez oglądacza do badania.

4) wykazy uboju w rzeźni, w której prowadzony jest wspólny dziennik, wysyła kierownik rzeźni,

5) oglądacz, jak również lekarz weterynaryjny, wykonywający urzędowe badanie zwierząt rzeźnych i mięsa w zastępstwie właściwego organu badania, wysyła osobne wykazy dotyczące każdego obwodu, w którym zastępczo wykonywał badanie.

C. Roczne zestawienie wyników badania.

§ 61. Na podstawie dziennika badania oglądacze i ich zastępcy sporządzają roczne zestawienia wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa według wzoru zawartego w załączniku Nr. 22 do rozporządzenia niniejszego, a lekarze weterynaryjni według wzorów zawartych w załącznikach Nr. 23 i 24 do rozporządzenia niniejszego.

Zestawienia te winny być wysyłane do właściwego powiatowego lekarza weterynaryjnego, najpóźniej do 15 stycznia każdego roku.

W rzeźniach, w których prowadzony jest wspólny dziennik urzędowego badania, wykazy sporządza i wysyła kierownik rzeźni.

§ 62. Przesłane zestawienia (§ 61) winny być pod względem fachowym sprawdzone i najpóźniej do 15 lutego każdego roku przesłane do Ministerstwa Rolnictwa wraz ze spisem obwodów badania z podaniem liczby załączonych wykazów z każdego obwodu. Nieprawidłowo sporządzone wykazy winny być organom urzędowego badania zwrócone do bezzwłocznego uzupełnienia. Zestawienia prawidłowo sporządzone, winny być wysłane w terminie określonym w ustępie poprzednim, zestawienia zaś nieprawidłowo sporządzone lub brakujące winny być po ich uzupełnieniu lub uzyskaniu w jaknajkrótszym czasie wysłane.

§ 63. Lekarz weterynaryjny i oglądacz wpisują do zestawień tylko te wypadki, w których dokonali badania po uboju i oznakowali mięso. Pozatem przy sporządzaniu zestawień winny być przestrzegane następujące zasady:

1) w wypadkach uzania całej sztuki za niezdatną do spożycia lub całej sztuki oprócz tłuszczu nie wypełnia się rubryk dotyczących poszczególnych narządów i części mięsa;

2) w wypadkach uznania za niezdatne do spożycia wszystkich narządów jamy piersiowej i wszystkich narządów jamy brzusznej nie wypełnia się rubryk, dotyczących poszczególnych, narządów zawartych w tych jamach;

3) głowę i język należy zapisywać w każdym wypadku osobno;

4) narządy i części mięsa, dla których wzór zestawienia nie przewiduje osobnych rubryk, należy zapisywać w rubryce "inne narządy i części" z podaniem ich przybliżonej wagi w całych kilogramach; mniej niż połowy narządów nie uwzględnia się w zestawieniach, jak również nie należy uwzględniać części mięsa o wadze poniżej 1 kg;

5) rubryka "jelita" winna być wypełniona chociażby zostało uznane za niezdatne tylko jelito cienkie lub tylko jelito grube, jak również rubryka "płuca" - chociażby tylko jedno płuco (prawe lub lewe) zostało uznane za niezdatne;

6) mięso lub części, uznane za niezdatne, warunkowo zdatne lub mniej wartościowe z powodu kilku różnych schorzeń, zapisuje się tylko w rubryce dotyczącej tego schorzenia, które przeważa.

§ 64. Część składową rozporządzenia niniejszego stanowią załączniki następujące:

Załącznik Nr. 1. Oznaki zdrowia zwierząt rzeźnych.

Załącznik Nr. 2. Sposób urzędowego badania przed ubojem.

Załącznik Nr. 3. Oznaki stanu normalnego mięsa i narządów.

Załącznik Nr. 4. Sposób urzędowego badania po uboju.

Załącznik Nr. 5. Bakterjologiczne badanie mięsa.

Załącznik Nr. 6. Badanie co do włośni.

Załącznik Nr. 7. Ocena mięsa zwierząt dotkniętych gruźlicą.

Załącznik Nr. 8. Ocena mięsa świń dotkniętych pomorem lub zarazą świń.

Załącznik Nr. 9. Ocena mięsa świń dotkniętych różycą.

Załącznik Nr. 10. Ocena mięsa zwierząt dotknietych włośnicą.

Załącznik Nr. 11. Ocena mięsa świń, owiec i kóz, zawierających wągry szkodliwe dla ludzi (cysticercus cellulosae).

Załącznik Nr. 12. Ocena mięsa bydła rogatego, zawierającego wągry szkodliwe dla ludzi (cysticercus inermis).

Załącznik Nr. 13. Wzory pieczęci do znakowania mięsa krajowego.

Załącznik Nr. 14. Świadectwo.

Załącznik Nr. 15. Wzór uchwały o urządzeniu miejsc do sprzedaży mięsa mniej wartościowego (taniej jatki).

Załącznik Nr. 16. Unieszkodliwienie mięsa warunkowo zdatnego.

Załącznik Nr. 17. Nieszkodliwe usuwanie mięsa uznanego za niezdatne do spożycia.

Załącznik Nr. 18. Oczyszczanie i odkażanie.

Załącznik Nr. 19. Dziennik urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa prowadzony przez oglądacza.

Załącznik Nr. 20. Dziennik urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa prowadzony przez lekarza weterynaryjnego.

Załącznik Nr. 21. Wykaz kwartalny zwierząt poddanych urzędowemu badaniu.

Załącznik Nr. 22. Zestawienie wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa, dokonanego przez oglądaczy.

Załącznik Nr. 23. Zestawienie wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa, dokonanego przez lekarzy weterynaryjnych, dotyczące mięsa niezdatnego.

Załącznik Nr. 24. Zestawienie wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa, dokonanego przez lekarzy weterynaryjnych, dotyczące mięsa warunkowo zdatnego i mniej wartościowego.

§ 65. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK Nr 1

Oznaki zdrowia zwierząt rzeźnych.

1. Stan odżywienia. Zwierzęta przeznaczone na ubój są zwykle dobrze odżywione. Zły stan odżywienia wskazuje zwykle na istnienie choroby; jednakże uwzględnić należy, że przy niedostatecznym karmieniu, nadmiernem przeciążeniu zwierzęcia pracą, dużej wydajności mleka, jako też w czasie rozwoju i w starości nawet zupełnie zdrowe zwierzęta nie są tłuste.

2. Wygląd zewnętrzny. Zwierzęta zdrowe mają wzrok pogodny, są żwawe i zwracają uwagę na otoczenie.

Zdrowe bydło rogate trzyma głowę prosto, stoi równo i przy lekkim dotyku usuwa się na bok. Leżące zdrowe zwierzę przy lekkim dotyku wstaje natychmiast, o ile nie jest wskutek pracy przemęczone, i zwykle wygina grzbiet (przeciąga się). Stare, cielne, zdrożone lub tuczone zwierzęta są mniej żwawe od zwierząt młodych, wypoczętych, nietuczonych.

Zdrowe owce trzymają głowę prosto, strzygą uszami i niełatwo dają się chwytać.

Kozy są zwykle żwawsze od owiec, podchodzą do zbliżających się osób, są jednak każdej chwili przygotowane do ucieczki.

Zdrowe świnie poruszają się, mrucząc i wąchając, mają przytem głowę pochyloną na dół i ogon skręcony.

3. Powierzchnia ciała. Zwierzęta zdrowe posiadają przeważnie skórę luźną, łatwo przesuwalną, dającą się ująć w fałdy, znikające szybko. U świń skóra przylega ściśle.

Włos zwierząt zdrowych jest mniej lub więcej gładki i połyskujący. Runo owiec jest zwarte. Zewnętrzna ciepłota ciała zwierząt jest równomierna na całej powierzchni skóry. Końce uszu, dolne części kończyn, końce rogów i śluzawica u bydła rogatego, jak również tarcza ryjowa u świń są zwykle zimne i wilgotne.

4. Narządy trawienia. Zwierzęta zdrowe mają prawie zawsze chęć do jedzenia i chętnie chwytają podaną karmę, jeżeli nie są zupełnie nasycone. U nakarmionego zwierzęcia dołki głodowe, szczególnie lewy, są prawie zupełnie wypełnione, u zwierzęcia zaś głodnego-zapadnięte. Kał dorosłego bydła rogatego jest przy paszy suchej grubo papkowaty i wydziela się w plackach barwy brunatno-zielonkowatej, przy paszy soczystej-cienko papkowaty lub płynny. Kał cieląt jest więcej żółty i grubo papkowaty. Kał świń jest walcowaty lub papkowaty, gliniasty, szary lub szaro-żółty. Kał owiec i kóz jest czarniawy, zbity, kształtu bobkowatego.

5. Srom, pochwa, wymiona. U zwierząt zdrowych wargi sromowe przylegają do siebie. Błona śluzowa sromu jest blado-różowa. Przed porodem lub wkrótce po porodzie wargi sromowe są nabrzmiałe i błona śluzowa sromu jest silnie zaczerwieniona. Na krótko przed porodem zauważa się śluzowaty wypływ. Po porodzie wypływ może być przez pewien czas żółtawy, gęsty i zawierać nawet cienkie pasma krwi. Wymiona zwierząt mlecznych w dotyku są równomiernie miękko ziarniste, u niemlecznych - miękkie i wiotkie.

6. Narządy oddechowe. Zwierzęta zdrowe oddychają spokojnie bez wysiłku. Ilość oddechów wynosi na minutę: u bydła rogatego około 10-30, u świń około 10-20, u owiec i kóz około 10-20. Wskutek podniecenia, transportu, podczas upału, po wyczerpującym ruchu ilość oddechów może się znacznie podnieść, oddychanie przytem nie jest jednak utrudnione, otwory nosa nie są zbyt rozszerzone, skrzydełka zaś nosa poruszają się tylko nieznacznie. Zdrowe zwierząta w krótkim czasie powracają do normalnej liczby oddechów. Kaszel u zdrowych zwierząt zwykle nie występuje, a zwierzę, przypadkowo pobudzone do kaszlu, kaszle silnie i głośno.

7. Wewnętrzną ciepłotę zwierzęcia ustala się zapomocą urzędowo sprawdzonego ciepłomierza (termometru) t. zw. ciepłomierza maksymalnego. Ciepłota zdrowego zwierzęcia wynosi:

u koni 37,5-38,6^oC

u bydła rogatego 37,5-39,5^oC

u cieląt, owiec i kóz 39,0-40,5^oC

u świń 38,5-40,0^oC.

Jeżeli ciepłota zwierzęcia jest wyższa lub niższa, to przypuszczać należy, że zwierzę jest chore i wymaga jaknajdokładniejszego zbadania.

ZAŁĄCZNIK Nr 2

Sposób urzędowego badania przed ubojem.

§ 1.

Po stwierdzeniu gatunku i stanu odżywienia zwierzęcia lekarz weterynaryjny (oglądacz), uwzględniając oznaki zdrowia zwierzęcia (załącznik Nr. 1), winien naprzód dokonać ogólnych oględzin zwierzęcia.

W razie podejrzanych objawów należy stwierdzić, czy chodzi o chorobę zaraźliwą, podlegającą obowiązkowi zgłaszania, czy też o zaburzenie w ogólnym stanie zdrowia. Należy przytem zwracać uwagę, że poważnie chore zwierzęta zwieszają głowę i uszy, są ociężałe, zdradzają niepokój, trzęsą się, wzrok mają zamglony i są obojętne na otoczenie; postawa i chód takich zwierząt są zwykle chwiejne.

W razie zauważenia wyżej wymienionych objawów należy zmierzyć wewnętrzną ciepłotę ciała, mając na względzie, że nawet bardzo ciężko chore zwierzęta w niektórych wypadkach mogą wykazywać ciepłotę niższą od normalnej.

W razie zauważenia nieprawidłowych ruchów (kulawizna i t. p.), należy zbadać dokładnie racice, kości i stawy.

§ 2.

W toku badania powierzchni ciała u wszystkich zwierząt, z wyjątkiem świń, należy stwierdzić, czy skóra jest elastyczna, przesuwalna, czy daje się łatwo ująć w fałdy i czy fałdy zaraz łatwo się wygładzają. Następnie należy się upewnić, czy na skórze niema wyrzutów, owrzodzeń lub ran, zwłaszcza przenikających do kości, stawów i wewnętrznych jam ciała oraz czy z owrzodzeń lub ran nie wydziela się ropny lub posokowaty wysięk.

Dalej należy stwierdzić barwę spojówek, błon śluzowych jamy gębowej, nosa, odbytu i sromu. Zabarwienie czerwone lub żółte wskazuje na poważniejszą chorobę; przekrwienia i wyborczyny - na wąglik, posocznicę i ropnicę; blade zabarwienie - na niedokrwistość lub inne poważniejsze choroby przewlekłe.

§ 3.

Przy badaniu narządów trawienia należy zwracać uwagę, czy i w jaki sposób zwierzę przyjmuję karmę. Sucha, gorąca śluzawica u bydła rogatego lub suchy, gorący ryj u świń, silnie wypełniony brzuch, brak ruchów żwacza i brak przeżuwania u bydła rogatego, owiec i kóz, jak również nieprawidłowa barwa i spoistość kału wskazują na choroby narządów trawienia lub inne ogólne zaburzenia. Należy dokładnie zbadać odbyt i ogon w celu stwierdzenia, czy niema rozwolnienia lub czy w kale nie znajdują się skrzepy krwi, strzępy błony śluzowej, ropa i t. p.

§ 4.

Przy badaniu narządów oddechowych lekarz weterynaryjny (oglądacz) winien mieć na uwadze, że przyśpieszone lub utrudnione oddychanie przy znacznem rozszerzeniu nozdrzy, silnem poruszaniu skrzydełek nosowych i ostro uwidaczniających się ruchach słabizny, a także wypływ z nosa, kaszel, zwłaszcza głuchy i stłumiony, bolesny lub chrapliwy wskazują na schorzenie płuc lub inne poważniejsze choroby.

§ 5.

Cuchnący, ropny lub posokowaty wypływ z pochwy lub z dolnego kąta szpary sromowej wskazuje na choroby macicy. Należy jednak mieć na uwadze, że wypływ z pochwy może mieć również miejsce u zwierząt zdrowych (załącznik Nr. 1 pkt. 5). Na wypływ z pochwy wskazywać może również zabrudzenie ogona.

§ 6.

Przy badaniu poszczególnych gatunków zwierząt należy zbadać ze szczególną uwagą te narządy, w których najwięcej uwidocznione są objawy chorób właściwym tym zwierzętom.

Przeoczenia przy badaniu przed ubojem chorób zwierzęcia połączonych z zaburzeniem w ogólnym stanie zdrowia i podwyższoną ciepłotą ciała, w szczególności zaś przy schorzeniach narządów rodnych, przewodu pokarmowego, stawów, kości, racic i pępowiny mogą spowodować niebezpieczne zachorowania ludzi, którzy spożyli mięso z takiego zwierzęcia, zwłaszcza, że u zwierząt dotkniętych takiemi chorobami niekiedy po uboju nie zauważa się żadnych zmian lub tylko nieznaczne.

§ 7.

Przy badaniu bydła rogatego należy zwracać szczególną uwagę na następujące objawy:

a) gorące obrzęki w różnych miejscach powierzchni ciała - przy ciężkich chorobach zaraźliwych, a mianowicie przy wągliku, szelestnicy, zarazie dziczyzny i bydła rogatego i t. p.;

b) zimne, ciastowate obrzęki na podgardlu połączone z dusznością - przy przenikaniu obcych ciał z żołądka do jamy piersiowej;

c) kulawiznę - przy pryszczycy, schorzeniach kości, stawów i racic; kulawizna wymaga w każdym wypadku dokładnego zbadania racic;

d) ślinienie lub mlaskanie, pęcherze lub wrzody na błonie śluzowej jamy gębowej - przy pryszczycy lub księgosuszu;

e) twarde guzki w języku lub twarde obrzmienie całego języka albo szczęki - przy promienicy;

f) wypływ z nosa i silne łzawienie - przy księgosuszu, a także przy złośliwym katarze głowy, przy którym występuje zwykłe zmętnienie rogówki oka;

g) przyspieszony i utrudniony oddech, krótki, bolesny i przytłumiony kaszel - przy gruźlicy i zarazie płucnej;

h) wypływ ropny lub posokowaty ze sromu i pochwy z obrzękiem i zaczerwienieniem błon śluzowych - przy schorzeniach macicy;

i) pęcherzyki lub małe płaskie wrzodziki na zewnętrznych narządach płciowych - przy otręcie;

j) pęcherzyki na strzykach wymion - przy pryszczycy; niebolesne guzy lub stwardnienia jednej lub więcej ćwiartek wymienia z powiększeniem gruczołów chłonnych wymienia - przy gruźlicy; gorące obrzmienia jednej lub więcej ćwiartek wymienia, połączone z zaburzeniem w ogólnym stanie zdrowia - przy ciężkich i niebezpiecznych schorzeniach wymienia.

§ 8.

Przy badaniu koni należy zwracać szczególną uwagę na następujące objawy:

a) wypływ z nosa lub twarde powiększenie gruczołów podszczękowych, wrzody lub blizny na błonach śluzowych nosa, jak również wrzody na skórze - przy nosaciźnie;

b) wyrzuty na skórze połączone z silnem swędzeniem - przy świerzbie;

c) gorące obrzmienia stawów, ścięgien i kopyt lub głębokie cuchnące rany pokłączone z zaburzeniem w ogólnym stanie zdrowia - przy posocznicy i ropnicy.

§ 9.

Przy badaniu cieląt należy zwracać szczególną uwagę na następujące objawy:

a) obwisłość pępka, zawartość w nim ropy lub posoki, obrzęki stawów połączone z kulawizną i ogólnem zaburzeniem w stanie zdrowia - przy posocznicy, ropnicy w następstwie schorzeń pępowiny;

b) wciągnięcie brzucha, zanieczyszczenie ogona kałem, płynny cuchnący kał barwy szarej, niekiedy z domieszką krwi w połączeniu z ogólnem zaburzeniem w stanie zdrowia - przy schorzeniach przewodu pokarmowego, zapaleniu otrzewnej i innych chorobach, powodujących niezdatność mięsa do spożycia.

§ 10.

Świnie przy cięższych schorzeniach nie zwracają uwagi na otoczenie, zagrzebują się w ściółkę i mają ogon opuszczony. Przy szczegółowym badaniu należy zwracać uwagę na następujące objawy:

a) plamy barwy równomiernie ciemno-czerwonej, blednące pod naciskiem palca, na skórze szyi, uszu, brzucha i wewnętrznej powierzchni ud, rozszerzające się na całą powierzchnię ciała - przy różycy;

b) ostro ograniczone kropkowate lub większe zaczerwienienia, nie znikające i nie blednące pod naciskiem palca, na głowie, grzbiecie, zewnętrznej stronie kończyn, a niekiedy i na całej powierzchni ciała - przy pomorze lub zarazie świń;

c) plamy okrągłe lub czworokątne na różnych miejscach powierzchni ciała - przy pokrzywce;

d) głośne kwiczenie w razie spędzania, ostrożny chód, kulawizna, krwawienie z racic - przy pryszczycy;

e) obrzmienie gardła i gruczołów podszczękowych - przy wągliku;

f) obrzmienie całej głowy, uszu, szyi, łopatek - przy posocznicy - ropnicy w następstwie ran kąsanych;

g) obrzmienie stawów - przy gruźlicy lub chronicznej postaci zarazy świn.

§ 11.

Przy badaniu owiec należy zwracać szczególną uwagę na następujące objawy:

a) wybroczyny na błonach śluzowych, gorące obrzęki pod skórą - przy wągliku;

b) wyrzuty na skórze w miejscach pokrytych wełną, połączone z silnem swędzeniem, wypadaniem wełny kłaczkami, miejscami krótsza lub wytarta wełna - przy świerzbie;

c) wyrzuty lub brunatno-czarne strupy na częściach skóry, mniej pokrytych wełną, łzawienie, wypływ z nosa, ociężałość, - przy ospie owczej;

d) zimne, niebolesne, ciastowate obrzęki pod szyją, bladość błon śluzowych - przy przewlekłych chorobach spowodowanych przez różnego rodzaju pasożyty;

e) kulawizna - przy pryszczycy.

§ 12.

Przy badaniu kóz należy zwracać szczególną uwagę na te same objawy jak przy badaniu u owiec (§ 11); świerzb i ospa u kóz nie należą do chorób podlegających obowiązkowi zgłaszenia.

ZAŁĄCZNIK Nr 3

Oznaki stanu normalnego mięsa i narządów.

1. Krew, wyciekająca z rany przy uboju, jest czerwona, płynie lekko i krzepnie w postaci t. zw. placka krwistego. Krzepnięciu krwi można zapobiec zapomocą mieszania jej lub dodania odpowiednich środków chemicznych.

2. Płuca kurczą się już przy wyjmowaniu z klatki piersiowej. Powierzchnia płuc jest gładka i lśniąca, barwy żółtawo-czerwonej, przechodzącej następnie w ciemno-czerwoną. Na przekroju płuc występuje z oskrzeli czerwonawa piana. Spoistość płuc zdrowych jest miękko elastyczna. Kawałki (wycinki) płuc zdrowych, wrzucone do wody, pływają na powierzchni.

3. Osierdzie zawiera nieznaczną ilość czystego, czerwonawego, bezwonnego płynu. Powierzchne wewnętrzna i zewnętrzna osierdzia, jak również powierzchnia serca jest gładka i lśniąca. Barwa mięśnia sercowego jest czerwono-brunatna, spoistość, szczególnie lewej komory sercowej zwarta. Rowki sercowe są wypełnione białą lub żółtawą tkanką tłuszczową.

4. Wątroba ma powierzchnię gładką, lśniącą, barwę jasno- brunatną. Po wyjęciu z jamy brzusznej barwa wątroby ciemnieje. Spoistość wątroby jest nieco elastyczna. Wątroba zwierząt tłustych, a niekiedy także i wysoko-ciężarnych, jest żółtawo-brunatna, spoistość zaś jędrna, Na powierzchni wątroby świni poszczególne zraziki uwidaczniają się wyraźnie.

5. Powierzchnia żołądka i jelit jest gładka, lśniąca, o barwie szarej lub niebiaskawo-szarej. Błona śluzowa jest śliska, podobna do aksamitu, o barwie szarej lub szaro-żółtej.

6. Barwa śledziony: jest u buhajów i wołów tucznych - czerwono-brunatna, u krów więcej szaro-niebieskawa, u cieląt czerwono-niebieskawa lub fjoletowa, u owiec i kóz - czerwono-brunatna, u świń czerwona, Po wyjęciu z jamy brzusznej barwa śledziony stopniowo ciemnieje. Spoistość śledziony jest: u buchajów i wołów tucznych - jędrna, u krów, a także u cieląt i świń - wiotka, u owiec i kóz - elastyczna.

7. Nerki są jędrne, gładkie, lśniące, o barwie czerwono-brunatnej. U świń tucznych, u bydła rogatego i owiec nerki niekiedy są zmętniałe o barwie żółtawo-brunatnej.

8. Powierzchnia macicy jest gładka, lśniąca o barwie szaro-białej lub szaro-czerwonej. Barwa błony śluzowej jest żółtawa lub czerwono-szara. Na błonie śluzowej, zwykle zmarszczonej, u bydła rogatego, owiec i kóz znajdują się brodawkowate guzki, z których w czasie ciąży rozwijają się guzy maciczne. U owiec i kóz guzy te są płaskie i mają lejkowate wklęsłości.

9. Opłucna i otrzewna są przezroczyste, gładkie, połyskujące.

10. Mięśnie, tkanka tłuszczowa i tkanka łączna u zwierząt dobrze wykrwawionych nie zawierają prawie wcale krwi.

Barwa mięśni jest: u młodego bydła rogatego i u wołów blado-czerwona, u buhajów i krów ciemno-czerwona, u cieląt jasno lub szaro-czerwona a u owiec żywo czerwona, u świń czerwona lub szaro-czerwona. Mięso zwierząt starszych jest zwykle ciemniejsze niż mięso zwierząt młodych.

Tkanka tłuszczowa owiec i kóz jest biała i jędrna. Sadło świń jest białe, miękkie, słonina zaś - biała, drobnoziarnista, jędrna. Tkanka tłuszczowa bydła rogatego jest biała lub żółta, lekko czerwonawa, twarda, na powierzchni zaś zazwyczaj pofałdowana (falista), a nawet gronkowata. W czasie pastwiskowym i u starszych krów barwa tłuszczu jest zwykle żłóta.

Zwierzęta wychudzone mają tłuszcz ciągliwy, wilgotny lub galaretowaty, a mięśnie wodniste, wiotkie, zwiędłe. Zwierzęta chude, chociażby miały tylko znikomą ilość tłuszczu, to jednak mają tłuszcz jędrny, nie ciągliwy i nie galaretowaty, a mięśnie jędrne i elastyczne.

11. Kości mają grubą, twardą, szaro-białą lub szaro-żółtą warstwę korową, szpik kostny jest jędrny barwy czysto białej lub czerwonawo-żółtej.

12. Gruczoły chłonne mają barwę żółtawo-szarą lub szaro-niebieskawą, są jędrne, a na przekroju sączy się z nich szarawy, nieco mętny płyn. Gruczoły chłonne mięśni są cokolwiek jędrniejsze od gruczołów chłonnych marządów wewnętrznych. Gruczoły chłonne płuc i krezki starszych zwierząt są często czarnawo zabarwione. Zewnetrzna warstwa niektórych gruczołów chłonnych, zwłaszcza gruczołów chłonnych narządów trawienia, jest nawet u zupełnie zdrowych zwierząt czerwonawo zabarwiona.

ZAŁĄCZNIK Nr 4

Sposób urzędowego badania po uboju.

§ 1.

Lekarz weterynaryjny i oglądacz winni być zaopatrzeni w czyste zawsze płaszcze, jak również co najmniej w dwa czyste, nadające się do badania noże. Noże zanieczyszczone wskutek nacinania chorobowo zmienionych narządów mogą być używane do dalszego badania jedynie po uprzedniem i należytem ich oczyszczeniu, w razie zaś potrzeby, w szczególności w wypadkach zaraźliwych chorób, również i odkażeniu przez wygotowanie w 2% rozczynie sody.

§ 2.

Po stwierdzeniu stanu odżywienia zwierzęcia należy naprzód u każdej sztuki zbadać:

1) krew, zwracając uwagę na jej barwę, stopień skrzepnięcia i na obce domieszki (treść żołądka i t. p.);

2) skórę, zwłaszcza jej wewnętrzną powierzchnię, zwiacając uwagę na wypełnienie naczyń krwionośnych, wybroczyny, wysięki i rany.

Następnie należy przeprowadzić dalsze szczegółowe badania, przestrzegając ściśle kolejności wskazanej w przepisach § 3 niniejszego załącznika.

§ 3.

Badanie bydła rogatego:

1) przy badaniu głowy wykrawa się głębokiem nacięciem poprzecznym język tak głęboko, aby całkowicie uwidocznić błonę śluzową jamy gębowej i gardła oraz pozagardzielowe gruczoły chłonne, i nacina się pozagardzielowe gruczoły chłonne oraz gruczoły chłonne podszczękowe, uważając na ogniska gruźlicze. Pęcherze i owrzodzenia na błonie śluzowej warg, dziąseł i języka wskazują na pryszczycę lub księgosusz; twarde guzki w języku lub twardy obrzęk całego języka, jak również zgrubienie kości szczękowych - na promienicę.

Następnie należy mięśnie żuchwowe naciąć głębokiem równoległem cięciem do szczęki dolnej, uważając na wągry; co do wągrów należy zbadać również język, nacinając go tylko w razie uzasadnionego podejrzenia;

2) przy badaniu płuc należy po stwierdzeniu barwy i połysku zwracać uwagę przedewszystkiem na zrosty i naloty, następnie należy płuca dokładnie omacać, zwracając uwagę na spoistość, stwardnienia, ogniska zapalne, ropne i posokowate oraz na pasożyty (bąblowce i t. p.). Uważać przytem należy, że przy niedostatecznem wykrwawieniu zwykle jedno płuco jest równomiernie czerwone, a zaczerwienienie tylko poszczególnych płatków płuc wskazuje na przedostanie się krwi do płuc przy wykonywaniu uboju.Następnie należy przeciąć głęboko w kierunku podłużnym lewe i prawe gruczoły chłonne oskrzelowe oraz przednie i tylne gruczoły śródpiersiowe, uważając przedewszystkiem na ogniska gruźlicze. Wreszcie należy, począwszy od dolnego tylnego brzegu, wykonać cięcia w każdem płucu w poprzecznym kierunku, zwracając uwagę na robaki płucne (oblice), a w końcu wykonać głębokie cięcie przez środek płuc w kierunku poprzecznym, w celu sprawdzenia, czy podczas uboju nie przedostała się do płuc zawartość żołądka;

3) przy badaniu serca należy przeciąć osierdzie, uważając przytem na ilość i wygląd płynu osierdziowego, na zrosty osierdzia z sercem lub z przylegającemi narządami. Serce należy przeciąć w sposób podany w § 19 p.4 rozporządzenia niniejszego, zwracając uwagę na wypełnienie krwią komór sercowych i spoistość oraz barwę mięśnia sercowego, na wybroczyny wskazujące na posocznicę (ropnicę), jak również na nowotwory (mięsaki) i obecność wągrów na powierzchni i na przecięciach mięśnia sercowego;

4) przy badaniu przepony i śródpiersia należy zwracać szczególną uwagę na zrosty i obce ciała, przenikające z żołądka, na ogniska ropne lub posokowate, a także na gruźlicę;

5) przy badaniu wątroby należy zwracać uwagę na jej kształt, rozmiar, barwę, zaokrąglenie brzegów, wypełnienie naczyń krwionośnych, zmętnienie, szaro-żółte lub ciemno-czerwone zabarwienie, wskazujące na niedostateczne wykrwawienie, posocznicę lub ropnicę. Dalej uważać należy na zrosty, ogniska ropne lub posokowate z powodu przedostania się obych ciał z żołądka, ogniska gruźlicze, bąblowce oraz zgrubienia lub stwardnienia przewodów żółciowych, spowodowane zwykle przez motylicę. W każdym wypadku należy wykonać cięcia w kierunku pionowym przez główne przewody żółciowe, a także obok dodatkowego płatu wątroby aż do przewodów żółciowych, wreszcie przeciąć gruczoły chłonne wątroby, zwracając uwagę na ogniska gruźlicze;

6) przy badaniu śledziony należy zwracać uwagę na jej rozmiar, kształt i spoistość. Powiększenie śledziony, zaokrąglenie jej brzegów, ciemne zabarwienie i rozmiękczenie wskazują na wąglik, posocznicę, ropnicę i t. p. Powiększoną śledzionę należy w każdym wypadku naciąć. Dalej należy zwracać uwagę na ogniska ropne, gruźlicę i bąblowce. W razie stwierdzenia ognisk gruźliczych należy dokładnie ustalić, czy gruzełki gruźlicze znajdują się tylko na otoczce śledziony, czy też w samym miąższu;

7) przy badaniu błon zewnętrznych przewodu pokarmowego (surowiczych) należy zwracać uwagę na wybroczyny, zaczerwienienia i galaretowate nacieki, wskazujące na wąglik, posocznicę, ropnicę i t. p. jak również zwracać uwagę na guzełki i złogi gruźlicze, zrosty oraz ogniska ropne lub posokowate między żołądkiem, jelitami i innemi narządami jamu brzusznej.

Przy badaniu błon wewnętrznych przewodu pokarmowego (śluzowych) należy zwracać uwagę na wybroczyny, zaczerwienienia, sfałdowania, owrzodzenia, naloty, galaretowate nacieki, wskazujące na zapalenia i katary przewodu pokarmowego, na wąglik, posocznicę, ropnicę i t. p. Zgrubienie ścian 4-go żołądka i odbytnicy wzbudza podejrzenie o mięsaki.

Gruczoły krezkowe należy w każdym wypadku ponacinać, zwracając uwagę na ogniska gruźlicze, wybroczyny, zaczerwienienia i pasorzyty (pięciouściec);

8) macicę krowy należy w każdym wypadku przeciąć i dokładnie zbadać jej zawartość. Cuchnąca szaro-czerwona zawartość wskazuje na choroby po porodzie, połączone często z posocznicą lub ropnicą, a owrzodzenie błon śluzowych - na gruźlicę;

9) przy badaniu sromu i pochwy należy zwracać uwagę na wysypkę i owrzodzenia, wzbudzające podejrzenie o otręt;

10) nerki należy wyłuszczyć z otaczającej je torebki tłuszczowej i otoczki, zwracając uwagę na powiększenie, szarawe zabarwienie, zmętnienie i wybroczyny, wzbudzające podejrzenie o posocznicę, ropnicę i t. p. Gruczoły chłonne nerek należy w każdym wypadku naciąć, w razie zaś stwierdzenia w nich zmian chorobowych przeciąć nerkę w kierunku od wielkiej krzywizny do miedniczki, badając na przekroju poszczególne warstwy nerek;

11) przy badaniu wymion należy w każdym wypadku przeciąć gruczoły chłonne, a wszystkie 4 ćwiartki wymienia dokładnie omacać, zwracając uwagę na stwardnienia, guzy, ogniska gruźlicze, ropne lub posokowate, powiększenie jednej lub więcej ćwiartek wymienia. Przekrwienia i wysięki wskazują na ostre zapalenie wymienia, mające często w następstwie posocznicę lub ropnicę;

12) przy badaniu całej sztuki (dwich połów zwierzęcia) należy stwierdzić stan odżywienia i barwę mięsa, mając na względzie, że żółte zabarwienie tłuszczu może być stanem normalnym (zał. Nr. 3 pkt. 10), podczas, gdy żółte zabarwienie również tkanki łącznej, ścięgien, kości i chrząstek wskazuje na żółtaczkę. Znaczne przesycenie mięsa wilgocią jest oznaką wodnicy. Galaretowate nacieki wzbudzają podejrzenie o wąglik, szelestnicę lub zarazę dziczyzny i bydła rogatego, przekrwienia zaś mogą wskazywać na złamanie kości lub inne urazy. Każde miejsce przekrwione należy naciąć. Dostępne dla oka mięśnie, a w szczególności mięśnie szyi, grzbietu, lędźwi i brzucha należy badać co do wągrów, kości zaś kręgów i mostka, a także ścięgna i stawy - pod względem ognisk gruźliczych, ropnych lub posokowatych.

U zwierząt, u których się stwierdzi zmiany gruźlicze, należy ponacinać i zbadać dokładnie gruczoły chłonne szyi, klatki piersiowej, lędźwiowe, biodrowe, krzyżowe, sromowe (wymienia), kolanowe, fałdy kolanowej, barkowe i pachowe;

13) przy badaniu błony piersiowej, pokrywającej ściany klatki piersiowej i brzusznej, a także wszystkich narządów, znajdujących się w tych jamach, należy zwracać uwagę na gruźlicę, zrośnięcia, ropne i posokowate ogniska, wybroczyny, naloty, a także przenikające od zewnątrz lub z żołądka rany, które często mogą powodować posocznicę lub ropnicę.

§ 4.

Przy badaniu koni (badanie koni nie należy do zakresu działania oglądaczy) lekarz weterynaryjny winien postępować w sposób i w kolejności, jak przy badaniu bydła rogatego (§ 3) zwracając jednakże szczególną uwagę na nosaciznę, posocznicę i ropnicę.

Głowę należy przepiłować w kierunku podłużnym obok linji środkowej, wyjąć przegrodę nosową, zbadać szczegółowo pod względem nosacizny błony śluzowe jamy nosowej, krtani i tchawicy, jak również gruczoły podszczękowe, płuca, śledzionę, nerki i skórę.

Szczególną uwagę zwracać należy na zmiany, wskazujące na posocznicę lub ropnicę, zwłaszcza u koni, poddanych ubojowi z konieczności, oraz na zapalenie płuc, cuchnące rany kopyt, kości i stawów, jak również na złośliwe nowotwory (czarne mięsaki, zwłaszcza u siwków) i ropne ogniska w różnych narządach przy zołzach.

Zbędne jest wykonywanie u koni nacięć mięśni głowy co do wągrzycy i wątroby co do motylicy.

§ 5.

U cieląt bada się naprzód ośrodek, następnie inne narządy i części.

U cieląt poniżej sześciu tygodni jest zbędne badanie co do wągrów i motylicy, a także badanie nerek, o ile w toku badania nie zajdzie tego potrzeba.

Natomiast przy badaniu cieląt należy zwracać szczególną uwage na:

1) zmiany pępowiny oraz stawów napiąstkowych i skokowych, które podlegają częstym schorzeniom, połączonym z posocznicą lub ropnicą;

2) zmiany w jelitach, wzbudzające podejrzenie o zapalenie jelit, biegunkę lub błonicę, połączoną zwykle z posocznicą lub ropnicą;

3) wybroczyny lub naloty na otrzewnej i błonie piersiowej, wskazujące na posocznicę lub ropnicę;

4) nadmuchanie, na co wskazują pęcherzyki powietrzne w tkance łącznej między mięśniami, szeleszczące przy dotyku, zwłaszcza na pośladkach i w słabiźnie, jak również pęcherzyki powietrza w takance międzyzrazikowej płuc;

5) niedojrzałość (niedostateczny rozwój).

§ 6.

U świń bada się głowę razem z mięsem. Nacinanie wątroby celem zbadania co do motylicy jest zbędne.

1) Po wyjęciu sadła należy przeprowadzić szczegółowe badanie widocznych mięśni co do wągrów i złogów wapiennych w szczególności mięśni brzusznych, lędźwiowych, karku, międzyżebrowych oraz mięśni przepony, krtani, serca, języka. Należy w każdym wypadku naciąć mięśnie karku, w razie zaś podejrzenia również wszystkie wyżej wymienione i inne mięśnie;

2) gruczoły chłonne gardła i szyi należy w każdym wypadku przeciąć, zwracając uwagę na ogniska gruźlicze i wąglikowe;

3) przy badaniu płuc, osierdzia, opłucnej otrzewnej należy zwracać szczególną uwagę na wybroczyny, zrosty, szaro-czerwone niekiedy cuchnące zserowaciałe ogniska, wsakzujące na zarazę lub pomór świń;

4) zlepienia i zrosty narządów jamy brzusznej, wybroczyny na otrzewnej i zewnętrzej stronie jamy brzusznej, jak również owrzodzenia błon śluzowych przewodu pokarmowego, zwłaszcza jelita grubego, wsakazują na pomór świń;

5) gruczoły chłonne krezki należy w każdym wypadku ponacinanć, zwracając uwagę na ogniska gruźlicze, jak również na obrzmienie i zaczerwienienie gruczołów chłonnych przewodu pokarmowego;

6) nerki należy w każdym wypadku dokładnie zbadać, zwracajac uwagę na ich powiększenie a także zmętnienie, wskazujące na różycę, przedewszystkiem zaś należy zwracać szczególną uwagę na kropkowate, niekiedy tylko pojedyńcze i w bardzo nieznacznym stopniu występujące wybroczyny. które wskazują na pomór lub zarazę świń;

7) przy badaniu mięsa należy zwracać uwagę na strupy lub ranki na skórze, które nieraz wskazują na istnienie posokowatych ognisk pod skórą lub w mięsie, powstałych wskutek obrażeń mechanicznych. Wszystkie dla oka widoczne gruczoły chłonne w jamie piersiowej i brzusznej należy dokładnie zbadać i w razie podejrzenia przeciąć , zwracając uwagę na ich powiększenie, zmętnienie i zaczerwienienie, wzbudzające podejrzenie o zarazę lub pomór świń. Przy badaniu skóry należy zwracać baczną uwagę na zaczerwienienie i kropkowate wybroczyny, wskazujące na różycę, względnie pomór i zarazę świń;

8) u knurów, wnętrów i późno wytrzebionych wieprzów należy uważać na zapach płciowy, u świń pochodzących z obszarów nadmorskich (karmionych rybami) na zapach rybny lub tranowy. W razie podejrzenia należy przeprowadzić próbę gotowania lub smażenia i w razie potrzeby powtórzyć ją w dniu następnym;

9) badanie co do włośni należy wykonać według przepisów załacznika Nr. 6.

§ 7.

Badanie owiec i kóz wykonywa się w zasadzie w sposób, wskazany przy badaniu bydła rogatego (§ 3 ), przytem:

1) zbędne jest szczegółowe badanie co do wągrów, wykrawanie języka , przecinanie serca, nacinanie gruczołów chłonnych głowy, gruczołów płuc, o ile w toku badania nie zajdzie potrzeba dokładniejszego rozpoznania;

2) szczególną uwagę należy zwracać na cewy Mieschera, pasorzyty w nosie, mózgu, płucach, wątrobie oraz na ogniska ropne, wodnice, wychudzenie, żółtaczkę. Przepisanych przy badaniu bydła rogatego nacięć wątroby w żadnym wypadku nie wolno zaniechać;

3) u capów, rzadziej u baranów należy stwierdzić, czy mięso lub narządy nie posiadają zapachu płciowego, o ile zaś to zachodzi, należy wykonać próbę gotowania lub smażenia w dniu następnym.

§ 8.

Szczególnie dokładnego badania wymagają zwierzęta wszystkich gatunków, zabite wskutek nieszczęśliwego wypadku lub z obawy, że zwierzę przed przybyciem lekarza weterynaryjnego lub oglądacza mogłoby paść albo, że mięso zwierzęcia wskutek pogorszenia się jego stanu zdrowia mogłoby znacznie stracić na wartości, wreszcie takie zwierzęta, które zostały z nieznanych powodów zabite bez uprzedniego badania, jak również zwierzęta, na których już po śmierci naturalnej dokonano upozorowanego uboju.

W takich wypadkach należy przedewszystkiem stwierdzić, czy chodzi o ubój prawidłowy, czy dorżnięcie w stanie przedśmiertnym (agonji), czy też upozorowany ubój już padłego zwierzęcia, oraz czy wnętrzności zostały wyjęte bezpośrednio po śmierci. Należy przytem mieć na uwadze, że przy uboju podczas agonji lub przy upozorowanym uboju naczynia krwionośne skóry, mięsa i narządów wewnętrznych są silnie wypełnione krwią i że u zwierząt poddanych upozorowanemu ubojowi brzegi zadanej rany ciętej lub kłutej nie są nasiąknięte krwią, co należy sprawdzić przez wykonanie świeżych poprzecznych nacięć brzegów rany. Zielonawe zabarwienie powłoki brzusznej lub zapach gnilny wskazują na to, że wnętrzności nie zostały wyjęte zaraz po śmierci zwierzęcia.

ZAŁĄCZNIK Nr 5 ⁷

Bakterjologiczne badanie mięsa.

I. Obowiązek bakterjologiczego badania mięsa.

§ 1.

Bakterjologiczne badanie mięsa należy przeprowadzać we wszystkich wypadkach podejrzenia o posocznicę lub ropnicę oraz we wszystkich wypadkach, wzbudzających podejrzenie, że mięso zawiera zarazki zatruwające mięso (zatruwacze mięsa), zwłaszcza przy uboju z konieczności, o ile już z widocznych zmian, stwierdzonych przy urzędowem badaniu przed ubojem i po uboju, niewątpliwie nie wynika, że całą sztukę należy uznać za niezdatną do spożycia.

W szczególności należy przeprowadzać bakterjologiczne badanie w wypadkach:

1) ostrego zapalenia jelit (zwłaszcza u koni i cieląt), ostrego zapalenia macicy i wymienia (zwłaszcza u krów i owiec), ostrego zapalenia płuc, opłucnej lub otrzewnej, stawów, pochewek ścięgien, racic, kopyt i pępowiny, zwłaszcza w związku z niezupełnie otrobionemi ogniskami ropnemi lub martwicowemi;

2) gwałtownych zaburzeń w ogólnem stanie zdrowia, zauważonych przed ubojem, zwłaszcza, gdy badanie po uboju nie wykazuje zmian uzasadniających te zaburzenia.

Od przeprowadzenia bakterjologicznego badania należy odstąpić, gdy posiadacz oświadczy, że zgadza się na uznanie mięsa za niezdatne.

§ 2.

Bakterjologiczne badania rozpoznawcze przeprowadzają państwowe weterynaryjne pracownie rozpoznawcze.

Minister Rolnictwa może również innym zakładom bakterjologicznym, zwłaszcza pracowniom bakterjologicznym, przy rzeźniach zezwolić na wykonywanie badania bakterjologicznego w związku z urzędowem badaniem zwierząt rzeźnych i mięsa. Zakłady takie winny się zastosować do wszystkich zarządzeń, wydanych w tym przedmiocie.

II. Pobieranie, opakowanie i przesyłanie próbek.

§ 3.

Do bakterjologicznego badania mięsa pobiera się natychmiast po ukończeniu badania oczyszczonym i wyjałowionym nożem:

1) po jednej próbce, możliwie przylegającej do kości, kształtu kostki w wymiarze 6 do 8 cm³ z mięśni przedramienia kończyny przedniej i podudzia drugostronnej kończyny tylnej;

2) po jednym mięśniowym gruczole chłonnym pachwinowym i podkolanowym wraz z otaczającą je tkanką łączną - z pozostałych dwóch kończyn;

3) całą śledzionę i jedną nerkę wraz z ich gruczołami chłonnemi, których to części nacinać nie wolno;

4) inne części narządów chorobowo zmienionych, co do których - według uznania lekarza weterynaryjnego - przypuszczać można, że w danym wypadku zawierają zarazki.

§ 4.

Pobrane próbki należy włożyć do probówek lub po owinięciu w czyste płótno albo papier nieprzemakalny - w inne szczelne naczynie, które dopełnia się możliwie otrębami, i wysłać jako pośpieszną przesyłkę pocztową do właściwej weterynaryjnej pracowni rozpoznawczej lub zakładu bakterjologicznego (§ 2).

Lekarz weterynaryjny winien podać dokładnie swoje imię, nazwisko i miejsce zamieszkania (miejscowość, powiat, województwo), jak również imię, nazwisko i miejsce zamieszkania posiadacza zwierzęcia, dzień wykonania badania przed ubojem i po uboju i najważniejsze zauważone objawy i zmiany chorobowe.

III. Sposób badania w pracowniach rozpoznawczych (zakładach bakterjologicznych).

§ 5.

W celu stwierdzenia obecności drobnoustrojów chorobotwórczych lub należących do grupy zatruwaczy mięsa należy zastosować sposób umożliwiający otrzymanie wyniku badania w możliwie najkrótszym czasie, t. j. w ciągu 24 godzin.

Każdą przesłaną próbkę należy opalić aż do zwęglenia jej powierzchni i następnie przepołowić wyjałowionym nożem.

Z powierzchni jednej połowy próbki wydobywa się miazgę tkanki i sporządza się wysiewy na płytkach agarowych według naukowo uznanych metod, mających na celu uwidocznienie na pożywkach ustrojów, należących do grupy zatruwaczy mięsa lub innych drobnoustrojów chorobotwórczych, ważnych dla oceny mięsa lub stwierdzenia zaraźliwej choroby zwierzęcej, podlegającej urzędowemu zwalczaniu.

Drugą połowę próbki, przed sporządzeniem z niej wysiewów w wyżej wskazany sposób, poddaje się na 6 - 12 godzin postępowaniu, mającemu na celu namnażanie drobnoustrojów.

Kolonje wyrosłe na pożywkach bada się mikroskopowo ( w zabarwionych mazanych preparatach i w kropli wiszącej), serologicznie (aglutynacja), przy użyciu wysokowartościowych swoistych surowic dla zatruwaczy mięsa, a w razie potrzeby w drodze wysiewów różniczkowych na pożywkach barwionych (barwne rzędy).

§ 6.

Jeżeli w wysiewach sporządzonych z części próbek nie poddanych namnażaniu (§ 5 ust. 4) zostaną stwierdzone zatruwacze mięsa lub inne drobnoustroje chorobotwórcze, można odstąpić od dalszego badania pozostałej połowy próbek poddanych namnażaniu. Jeżeli zaś wysiewy sporządzone z części próbek, nie poddanych postępowaniu namnażania, okażą się jałowe, należy w każdym wypadku badanie ich przeprowadzić do końca.

IV. Ocena wyników badania bakterjologicznego.

§ 7.

1. Za niezdatne do spożycia należy uznać:

1) całą tuszę łącznie z narządami wewnętrznymi, jeżeli w wyniku badania bakteriologicznego zostaną stwierdzone w mięśniach lub w węzłach chłonnych mięśniowych drobnoustroje z grupy Salmonella (zatruwacze mięsa);

2) narządy wewnętrzne, jeżeli w wyniku badania bakteriologicznego zostaną stwierdzone w narządach wewnętrznych drobnoustroje warunkowo chorobotwórcze (drobnoustroje gnilne, ziarniaki, gronkowce, paciorkowce, pałeczki okrężnicy itp.).

2. Całą tuszę bez organów wewnętrznych należy uznać za warunkowo zdatną do spożycia, a organy wewnętrzne za niezdatne do spożycia, jeżeli w wyniku badania bakteriologicznego zostaną stwierdzone:

1) w mięśniach lub w węzłach chłonnych mięśniowych drobnoustroje warunkowo chorobotwórcze (drobnoustroje gnilne, ziarniaki, gronkowce, paciorkowce, pałeczki okrężnicy itp.),

2) tylko w narządach wewnętrznych - drobnoustroje z grupy Salmonella (zatruwacze mięsa).

3. Jeżeli w wyniku badania bakteriologicznego stwierdzone zostaną tylko drobnoustroje swoiste dla zaraźliwych chorób zwierzęcych, a nie drobnoustroje, o których mowa w ust. 1 i 2, ocenę mięsa i dalsze z nim postępowanie należy uzależnić od rodzaju stwierdzonych drobnoustrojów i od wyniku urzędowego badania przed ubojem i po uboju.

4. Jeżeli w wyniku badania bakteriologicznego nie zostaną stwierdzone drobnoustroje, o których mowa w ust. 1, 2 i 3, ocenę mięsa i dalsze z nim postępowanie należy uzależnić tylko od wyniku urzędowego badania przed ubojem i po uboju.

§ 8.

O wyniku badania pracownia rozpoznawcza (zakład bakterjologiczny) zawiadamia jaknajśpieszniej (telegraficznie) lekarza weterynaryjnego, który nadesłał próbki. Telegraficzne zawiadomienie należy potwierdzić na piśmie.

Lekarz weterynaryjny, otrzymawszy zawiadomienie, udaje się niezwłocznie na miejsce badania i po powtórnem zbadaniu mięsa ocenia i oznakowuje mięso. Odpowiedzialność za ocenę mięsa ponosi w każdym wypadku lekarz weterynaryjny, wykonywający urzędowe badanie zwierząt i mięsa.

§ 9.

Bakterjologicznego badania mięsa, jak również badania mięsa po otrzymaniu wyniku badania bakterjologicznego nie należy uważać za ponowne badanie w myśl ustępu 2 art. 16 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 361).

V. Sposób rejestrowania.

§ 10.

Pracownie rozpoznawcze (zakłady bakterjologiczne - § 2) winny prowadzić osobny dziennik badania bakterjologicznego, zapisując w nim datę otrzymania i badania próbek, imię, nazwisko i miejsce zamieszkania (miejscowość, powiat, województwo) lekarza weterynaryjnego, który nadesłał próbki, jak również imię, nazwisko i miejsce zamieszkania posiadacza, gatunek zwierzęcia, wyszczególnienie otrzymanych i badanych próbek oraz wynik poszczególnych zastosowanych metod badania według porządku podanego w §§ 5 i 6 załącznika niniejszego.

Pracownie rozpoznawcze i zakłady bakterjologiczne winny corocznie w terminie ustanowionym przez Ministra Rolnictwa przedstawiać Ministerstwu Rolnictwa sprawozdania i ilości badanych wypadków i wyniku zastosowach poszczególnych badań.

ZAŁĄCZNIK Nr 6 ⁸

BADANIE NA WŁOŚNIE MIĘSA ŚWINI I DZIKA

§ 1. 1. Badanie na włośnie mięsa świni i dzika przeprowadza się metodą mikroskopową po sporządzeniu preparatów:

1) techniką kompresorową,

2) techniką wytrawiania.

2. Badanie mikroskopowe może odbywać się za pomocą:

1) mikroskopu dającego powiększenie 40-krotne i 100-krotne lub

2) trychinoskopu (aparatu projekcyjnego) dającego powiększenie 40-krotne i 80-krotne, lub

3) stereoskopu dającego powiększenie 40-krotne i 100-krotne.

§ 2. 1. Do badania mięsa na włośnie należy pobrać:

1) z całej tuszy lub półtuszy:

a) próbkę o masie minimum 60 g z filarów przepony w pobliżu przejścia w część ścięgnistą,

b) w razie braku filarów przepony - próbkę o masie nie mniejszej niż 60 g z części żebrowej przepony lub mięśni brzusznych,

2) z poszczególnych kawałków mięsa po 3 próbki z różnych miejsc o łącznej masie nie mniejszej niż 60 g,

3) z elementu lub przetworu mięsnego próbkę o masie nie mniejszej niż 60 g.

2. Przy stosowaniu techniki wytrawiania przy badaniu pojedynczej tuszy lub półtuszy albo pojedynczego elementu mięsnego lub pojedynczego przetworu masa próbki nie może być mniejsza niż 100 g.

3. Osobami uprawnionymi do pobierania próbek i ich badania są:

1) weterynaryjny inspektor sanitarny,

2) weterynaryjny kontroler sanitarny,

3) laborant trychinoskopista.

4. Wynik badania na włośnie odnosi się do całej tuszy, półtuszy, elementu i przetworów w razie pobrania próbki przez osoby uprawnione (ust. 3).

5. W razie dostarczenia próbki przez osobę nie uprawnioną do pobierania próbek wynik badania odnosi się wyłącznie do badanej próbki.

6. W rzeźniach, w których prowadzony jest zmechanizowany ubój, próbki do badania na włośnie powinny być pobierane na wyznaczonym stanowisku umieszczonym na linii uboju trzody, w miejscu maksymalnie zbliżonym do stanowiska wytrzewiania tusz; stanowisko to powinno mieć oświetlenie 540 luxów (pomiar w miejscu pobierania).

7. Każda pobrana próbka powinna być umieszczona przez pobierającego w pojemniku mającym wytłoczony lub w inny sposób trwale umieszczony numer odpowiadający numerowi identyfikacyjnemu tuszy lub półtuszy albo elementu mięsnego lub przetworu mięsnego, z którego została pobrana. Próbka pozostaje w pojemniku do momentu zakończenia badania i wydania decyzji.

8. W razie stwierdzenia włośni metodą mikroskopową (§ 1 ust. 1) przez weterynaryjnego kontrolera sanitarnego lub laboranta trychinoskopistę, potwierdzenie obecności włośni w badanym preparacie i wydanie oceny co do przydatności mięsa do spożycia należy do weterynaryjnego inspektora sanitarnego.

§ 3. Pracownia (stacja) do badania na włośnie powinna być wyposażona w sprzęt i urządzenia określone w odrębnej instrukcji.

§ 4. 1. Przy stosowaniu techniki kompresorowej preparat do badania na włośnie stanowią skrawki mięsa wielkości ziarna owsa, wycięte z próbki nożyczkami w kierunku układu włókien mięsnych w ilości 14 dla tuszy lub półtuszy, a 28 dla elementu mięsnego lub przetworu mięsnego, umieszczone na poszczególnych polach dolnej płytki kompresora (ściskacza), przykryte górną płytką i rozpłaszczone za pomocą przykręcenia śrubek, tak aby można było przez preparat czytać zwykłe pismo drukowane.

2. Technika badania mikroskopowego (trychinoskopowego) polega na powolnym przesuwania kompresora (ściskacza) i oglądaniu kolejno każdego preparatu w kierunku układu włókien mięsnych w celu wykrycia włośnia. Przy badaniu należy zwracać uwagę na cewy Mieschera i złogi wapienne. W razie wątpliwości należy podejrzany preparat zbadać przy silniejszym powiększeniu, a w razie potrzeby pobrać nowe próbki i badać je tym sposobem aż do osiągnięcia pewnego wyniku. Ciemne i niewyraźne miejsca w preparacie należy rozjaśnić za pomocą kwasu octowego.

3. Badanie preparatów należy przeprowadzać w czasie nie krótszym niż:

1) przy badaniu pod mikroskopem:

a) preparatu próbki pochodzącej z tuszy lub półtuszy - 5 minut,

b) preparatu z próbek pochodzących z elementów mięsa lub jego przetworów - 10 minut,

2) przy badaniu pod trychinoskopem:

a) preparatów z 1 próbki pochodzącej z tuszy lub półtuszy - 3 minuty,

b) preparatu z próbek pochodzących z elemntów mięsa lub jego przetworów - 6 minut.

§ 5. 1. Przy stosowaniu techniki wytrawiania preparat do badania na włośnie stanowi osad powstały po:

1) rozdrobnieniu w rozdrabniaczu mięsa przez okres 30 sekund próbki zbiorczej lub próbki pochodzącej od jednej tuszy lub półtuszy, elementu mięsnego albo przetworu mięsnego,

2) wytrawieniu rozdrobnionej próbki zbiorczej lub próbki pochodzącej od jednej tuszy lub półtuszy elementu mięsnego albo przetworu mięsnego.

2. Przygotowywanie próbek zbiorczych odbywa się w następujący sposób:

1) etap pierwszy - stworzenie jednej próbki zbiorczej przez pobranie po 1 g mięsa ze 100 próbek znajdujących się każda w oddzielnym pojemniku (§ 2 ust. 7), łącznie 100 g, i umieszczenie ich w rozdrabniaczu mięsa,

2) etap drugi - stworzenie pięciu próbek zbiorczych przez podzielenie 100 próbek, o których mowa w pkt 1, na pięć oddzielnych grup po 20 próbek każda; pobranie po 5 g mięsa z każdej z 20 próbek i umieszczenie po 100 g mięsa w rozdrabniaczu oddzielnie dla każdej z pięciu grup,

3) etap trzeci - stworzenie czterech próbek zbiorczych przez podzielenie 20 próbek z grupy, w stosunku do której uzyskano przy badaniu na etapie drugim wynik dodatni, na cztery następne grupy po 5 próbek każda; pobranie po 20 g mięsa z każdej z 5 próbek i umieszczenie po 100 g mięsa w rozdrabniaczu oddzielnie dla każdej grupy,

4) etap czwarty - z grupy, w stosunku do której uzyskano wynik dodatni, pobranie po 100 g mięsa z każdej indywidualnej próbki pochodzącej od jednej tuszy lub półtuszy, elementu mięsnego lub przetworu mięsnego i umieszczenie jej w rozdrabniaczu; czynności te należy przeprowadzać odrębnie dla każdej z pięciu próbek.

3. W razie uzyskania na etapie pierwszym ujemnego wyniku badania (niestwierdzenia w próbce zbiorczej włośni) nie stosuje się pozostałych czynności przewidzianych w ust. 2 pkt 2-4 dla dalszych etapów.

4. Proces wytrawiania rozdrobnionej próbki zbiorczej lub próbki indywidualnej pochodzącej od jednej tuszy lub półtuszy, elementu mięsnego albo przetworu mięsnego należy przeprowadzić z zachowaniem następującej kolejności czynności:

1) umieszczenie rozdrobnionej próbki zbiorczej lub próbki indywidualnej w płynie do wytrawiania o temperaturze 44^oC lub 45^oC, z zachowaniem proporcji 1:20 (1 g mięsa na 20 cm³ płynu), czyli przy wytrawianiu próbek określonych w ust. 3 pkt 1 do 4 o masie 100 g należy umieścić je w 2000 cm³ płynu do wytrawiania; rozdrobnione mięśnie należy przed umieszczeniem w płynie dokładnie rozprowadzić w ilości około 50 cm³ płynu do wytrawiania,

2) umieszczenie 2-litrowej zlewki, zawierającej płyn do wytrawiania z rozdrobnionymi mięśniami próbki zbiorczej lub indywidualnej, w mieszadle magnetycznym i wytrawianie przy średnich obrotach przez 30 minut; następnie zlanie całości do rozdzielacza na okres 15-20 minut, a następnie spuszczenie całości osadu do rynienki lub płytki przeznaczonej do badania osadu.

5. Badanie preparatu (osadu) należy przeprowadzać w czasie nie krótszym niż:

1) przy badaniu pod trychinoskopem (aparatem projekcyjnym) osadu umieszczonego w całości w rynience - 3 minuty,

2) przy badaniu pod stereoskopem osadu umieszczonego w całości na płytce - 5 minut.

§ 6. Osoby uprawnione do badania próbek (§ 2 ust. 3) mogą wykonywać w ciągu doby nie więcej niż 40 badań z użyciem mikroskopu lub 70 badań z użyciem trychinoskopu.

§ 7. W rzeźniach i terenowych obwodach badania należy prowadzić dzienniki badania na włośnie według wzoru określonego w instrukcji, o której mowa w § 3.

ZAŁĄCZNIK Nr 7

Ocena mięsa zwierząt dotkniętych gruźlicą.

I. Za niezdatne należy uzać:

1) całą sztukę razem z narządami, jeżeli zwierzę wskutek gruźlicy jest zupełnie wychudzone;

2) narządy i części, w których ujawniono zmiany gruźlicze.

Cały narząd (np. płuca, wątrobę, opłucnę, otrzewnę it. p.) należy uzać za dotknięty gruźlicą bez względu na ilość i wielkość ujawnionych ognisk gruźliczych i stopień ich rozprzestrzenienia, nawet wówczas, gdy narząd sam nie zawiera zmian gruźliczych, lecz zmiany takie ograniczają się do przynależnych gruczołów chłonnych.

Przy gruźlicy gruczołów chłonnych krezkowych należy uznać za gruźliczą tylko przynależną część jelit, t. j. tylko jelita cienkie lub tylko jelita grube wraz z przynależną częścią krezki.

U świń jelita należy uznać za zdatne, jeżeli ogniska gruźlicze, stwierdzone tylko w gruczołach chłonnych krezkowych, są zupełnie suche, zserowaciałe lub zwapniałe.

II. Za warunkowo zdatne po nieszkodliwem usunięciu części niezdatnych (dział I pkt. 2) należy uznać:

1) całą sztukę zwierzęcia, jeżeli zwierzę nie jest zupełnie wychudzone (dz. I pkt. 1) i jeżeli można przypuszczać, że gruźlica świeżo wtargnęła do obiegu krwi przypuszczenie takie jest uzasadnione:

a) jeżeli gruzełki gruźlicze znajdują się w narządach, co do których gruźlica może się przedostać jedynie drogą wielkiego obiegu krwi i gruzełki te nie są jeszcze zmętniałe i nie przekraczają wielkości ziarnka prosa lub

b) jeżeli u gruźliczych zwierząt zostanie stwierdzony obrzęk śledziony i gruczołów chłonnych mięsa, którego przyczyna w inny sposób nie może być uzasadniona.

Na możliwość świeżego wtargnięcia gruźlicy do wielkiego obiegu krwi należy szczególną zwracać uwagę przy niezupełnie otorbionych ogniskach gruźliczych, jak rówineż przy promienistem zserowaceniu ognisk gruźliczych (gruźlicze nacieczenie);

2) poszczególne części mięsa, w których zostanie stwierdzone chociażby tylko jedno ognisko w kościach lub gruczołach chłonnych mięśni, a ognisko to nie jest zupełnie suche i zupełnie zserowaciałe lub zwapniałe (dz. III pkt. 2), z wyjątkiem wypadków uznania całej sztuki za niezdatną (dz. I pkt. 1) lub warunkowo zdatną (dz. II pkt. 1).

III. Za mniej wartościową, z wyjątkiem uznania całej sztuki lub poszczególnych ćwierci za niezdatne (dz. I) lub warunkowo zdatne (dz. II) po nieszkodliwem usunięciu części niezdatnych do spożycia (dz. I pkt. 2) należy uznać:

1) całą sztukę, jeżeli gruźlica obejmuje dwa lub więcej narządów i zmiany gruźlicze w poszczególnych narządach są znacznie rozprzestrzenione;

2) poszczególne części, w których stwierdzone zostały zupełnie suche, zserowaciałe lub zwapniałe ogniska gruźlicze w kościach lub gruczołach chłonnych mięśni.

ZAŁĄCZNIK Nr 8

Ocena mięsa świń, dotkniętych pomorem lub zarazą świń.

I. Za niezdatne do spożycia należy uznać:

1) całą sztukę razem z narządami, jeżeli świnia jest wychudzona lub jeżeli zostaną stwierdzone zmiany chorobowe (wiotkość, wodnistość, szare lub ciemno-czerowne zabarwienie) nietylko w narządach, skórze, tłuszczu, lecz również w mięśniach;

2) wszystkie narządy wewnętrzne, jak również części skóry, wykazujące zmiany chorobowe, jeżeli zostanie stwierdzony ostry przebieg pomoru lub zarazy świń, a nie zachodzą warunki wskazane w pkt. 1;

3) tylko poszczególne narządy, wykazujące zmiany chorobowe w wypadkach przewlekłego przbiegu pomoru lub zarazy świń, gdy przed ubojem nie zauważono zaburzeń w ogólnym stanie zdrowia, po uboju zaś zostały stwierdzone tylko zmiany pozostałe po tych chorobach (blizny lub zrosty narządów jamy brzusznej lub piersiowej, strupy na błonie śluzowej jelit, zserowaciałe i zupełnie otorbione ogniska w płucach lub gruczołach chłonnych).

II. Za warunkowo zdatną należy uznać całą sztukę oprócz narządów wewnętrznych i części uznanych za niezdatne (dz. I pkt. 2), jeżeli zostaną stwierdzone objawy i zmiany ostrego przebiegu pomoru lub zarazy świń (wybroczyny na błonach surowiczych, w płucach, w nerkach, ciemno-czerwone zabarwienie i obrzmienie gruczołów chłonnych mięsnych), a nie zachodzą warunki wskazane w dz. I pkt. 1.

ZAŁĄCZNIK Nr 9

Ocena mięsa świń, dotkniętych różycą.

I. Za niezdatne do spożycia należy uznać:

1) całą sztukę razem z narządami, jeżeli świnia jest wychudzona lub jeżeli zostaną stwierdzone zmiany chorobowe nietylko w narządach, skórze, tłuszczu, lecz także w mięśniach (wiotkość, wodnistość, szare lub ciemno-czerowne zabarwienie);

2) wszystkie narządy wewnętrzne, jak również części skóry, wykazujące zmiany chorobowe, w wypadkach, gdy niema zmian chorobowych mięśni (pkt. 1),

3) tylko chorobowo zmienione części skóry, jeżeli zostanie stwierdzona różyca w postaci pokrzywki;

4) tylko serce, jeżeli zostaną stwierdzone zmiany na zastawkach sercowych, pozostałe po różycy.

II. Za warunkowo zdatną należy uznać całą sztukę oprócz narządów i części chorobowo zmienionych (dz. I pkt. 2) jeżeli zostaną stwierdzone zmiany chorobowe w narządach wewnętrznych w skórze i tłuszczu, lecz nie ma zmian w mięśniach (dz. I pkt. 1).

ZAŁĄCZNIK Nr 10 ⁹

Ocena mięsa zwierząt, dotkniętych włośnicą

I. Za niezdatne do spożycia należy uznać:

1) całą sztukę oprócz tłuszczu;

a) jeżeli mięso, bez względu na ilość włośni, jest wodniste lub szaro zabarwione,

b) jeżeli w więcej niż połowie badanych preparatów zostanie stwierdzone choćby po jednym włośniu,

c) jeżeli nie mogą być wypełnione warunki, wskazane w dziale II pkt. 1,

d) jeżeli przy badaniu mikroskopowym preparatu przygotowanego metodą wytrawiania zostanie stwierdzone istnienie co najmniej jednego włośnia;

2) kiełbasy i poszczególne kawałki mięsa, bez względu na ilość stwierdzonych włośni.

II. Za warunkowo zdatne należy uznać:

1) całą sztukę, jeżeli włośnie stwierdzono tylko w mniej niż połowie badanych preparatów, lecz tylko wówczas, gdy wojewoda (Komisarz Rządu m. st. Warszawy), na podstawie sprawdzenia stanu urządzeń danej rzeźni, zezwoli na poddanie mięsa i narządów wewnętrznych działaniu pary w osobnych aparatach (sterylizatorach), wskazujących automatycznie ciepłotę w wewnętrznych partiach mięsa;

2) tłuszcz w wypadkach, wymienionych w dziale I, pkt. 1;

3) poszczególne kawałki słoniny, po zupełnem usunięciu z niej włókien mięsnych, bez względu na ilość stwierdzonych włośni.

ZAŁĄCZNIK Nr 11

Ocena mięsa świń, owiec i kóz, zawierających wągry szkodliwe dla ludzi (cysticerus cellulosae).

I. Za niezdatną do spożycia należy uznać całą sztukę oprócz tłuszczu:

1) jeżeli mięso, bez względu na ilość wągrów, jest wodniste lub szaro zabarwione;

2) jeżeli w większej ilości przekrojów (nacięć) wielkości dłoni (średnio 8 cm x 8 cm), wykonanych zwłaszcza w mięśniach najczęściej nawiedzanych przez wągry, zostanie stwierdzone po co najmniej 2 wągry w żywym lub martwym stanie - wągrzyca w znacznym stopniu.

II. Za warunkowo zdatne należy uznać:

1) tłuszcz - w wypadkach uznania mięsa za niezdatne z powodu wągrzycy (dz. I);

2) całą sztukę łącznie z tłuszczem, jeżeli wągry zostaną stwierdzone w mniejszej ilości niż to przewiduje dz. I pkt. 2, a mięso nie jest wodniste lub szaro zabarwione (dz. I pkt. 1) - wągrzyca w nieznacznym stopniu.

III. Za zdatne do spożycia należy uznać narządy (wątrobę, śledzionę, nerki, żołądek, jelita, mózg, rdzeń kręgowy, wymiona i t. p.) w wypadkach wymienionych w dz. I pkt. 2 i w dz. II, jeżeli narządy te przy badaniu okażą sie zupełnie wolne od wągrów.

ZAŁĄCZNIK Nr 12

Ocena mięsa bydła rogatego, zawierającego wągry szkodliwe dla ludzi (cysticercus inermis).

I. Za niezdatną do spożycia należy uznać całą sztukę oprócz tłuszczu:

1) jeżeli mięso jest wodniste lub szaro zabarwione;

2) jeżeli w większej ilości przekrojów (nacięć) wielkości dłoni(średnio 8 cm x 8 cm), wykonanych zwłaszcza w mięśniach najczęściej nawiedzanych przez wągry, zostanie stwierdzone co najmniej po 2 wągry w żywym lub martwym stanie - wągrzyca w znacznym stopniu.

II. Za warunkowo zdatne należy uznać:

1) tłuszcz - w wypadkach uznania mięsa za niezdatne z powodu wągrzycy (dz. I),

2) całą sztukę łącznie z tłuszczem:

a) jeżeli wągry zostaną stwierdzone w mniejszej ilości, niż to przewiduje dz. I pkt. 2, a mięso nie jest wodniste lub szaro zabarwione (dz. I pkt. 1) - wągrzyca w nieznacznym stopniu,

b) jeżeli oprócz wągrów w sercu, języku lub mięśniach żuchwy zostanie stwierdzony tylko jeden wągier w mięśniach całej sztuki (jednowągrowatość), a sztuka nie może być poddana przechłodzeniu lub zamrożeniu, przewidzianym w dz. III pkt. 2.

III. Za zdatne do spożycia należy uznać:

1) narządy (wątrobę, śledzionę, nerki, żołądek, jelita, rdzeń kręgowy, wymiona i t. p.)w wypadkach, wymienionych w dz. I pkt. 2 i dz. II pkt. 2 lit. a i b, jeżeli narządy te przy najdokładniejszem zbadaniu okażą się zupełnie wolne od wągrów;

2) całą sztukę jednowągrowatą (dz. II pkt. 2 lit. b) po poddaniu jej przechłodzeniu lub zamrożeniu w chłodni lub zamrażalni, odpowiadającej warunkom podanym w dziale IV i V.

IV. Przetrzymywanie jednowągrowatych sztuk bydła rogatego w chłodniach winno odbywać się pod następującymi warunkami:

1) sztuka oznakowana, jako warunkowo zdatna może być umiesczona w chłodni po jej ostudzeniu i całkowitem obeschnięciu;

2) sztukę należy umieścić w osobnym, należycie zamkniętym oddziale chłodni, w sposób zabezpieczający dostęp powietrza do wszystkich części mięsa;

3) sztukę należy oznaczyć wyraźnym i trwałym napisem, uwidaczniającym datę umieszczenia mięsa w chłodni;

4) temperatura w chłodni winna być stale utrzymywana od 0^o do + 4^o C i codziennie kontrolowana;

5) w celu kontrolowania wilgotności powietrza, chłodnia winna być zaopatrzona w automatyczny hydrometr, sprawdzany okresowo przez fachowca;

6) dopuszczalna jest następująca wilgotność powietrza w chłodni;

przy temperaturze 0^o C - najwyżej do 88%

+ 1^o C - " " 85%

+ 2^o C - " " 81%

+ 3^o C - " " 78%

+ 4^o C - " " 75%

7) po upływie 21 dni i po sprawdzeniu przez właściwego lekarza weterynaryjnego, że mięso jest dobrze zachowane i niezepsute, należy usunąć poprzednio nałożone pieczęcie i mięso oznakować jako zdatne.

V. Przetrzymywanie jednowągrowatych sztuk bydła rogatego w zamrażalniach winno odbywać się pod następującemi warunkami:

1) przy umieszczeniu mięsa w zamrażalniach obowiązują warunki podane w dz. IV, pkt. 1, 2, 3 i 7, a pozatem:

2) temperatura w zamrażalni winna być stale utrzymywana co najmniej od - 6^o C do - 8^o C niżej zera i codziennie kontrolowana;

3) po upływie 21 dni odtajanie mięsa winno odbywać się powoli, możliwie przy temperaturze + 5^o do +6^o C i wilgotności nieprzekraczającej 75%, pleśń z powierzchni mięsa należy usunąć przed odtajaniem mięsa, a ćwiartkowanie mięsa wykonać dopiero po odtajaniu.

ZAŁĄCZNIK Nr 13

WZORY PIECZĘCI DO ZNAKOWANIA MIĘSA KRAJOWEGO.

I. Kształt pieczęci.

II. Wzory (przykłady) napisów na pieczęciach.

III. Objaśnienia do wzorów pieczęci.

(pominięty)

ZAŁĄCZNIK Nr 14

Świadectwo.

Pan ................... z .............. gmina .............. powiat ........................ województwo ................. wywozi z ......................... do .................... następujące mięso (rodzaj, ilość i t. p.)

...............................................................

...............................................................

Wymienione powyżej mięso, oznakowane przezemnie pieczęciami, których wzór podaje się poniżej pochodzi ze zwierząt poddanych ubojowi w ........................ rzeźni .............................. dnia .........................

Zwierzęta te zostały zprzd ubojem i po uboju przezemnie zbadane i uznane za wolne od zaraźliwych chorób zwierzęcych.

Mięso uznałem za zdatne do spożycia bez ograniczeń, mięso zaś wieprzowe rownież za wolne od włośni.

.................. dnia ..................19 ... r.

________________

lekarz weterynaryjny

oglądacz mięsa

pieczęć umieszczona

na mięsie

ZAŁĄCZNIK Nr 15

Wzór uchwały

o urządzeniu miejsca do sprzedaży mięsa mniej wartościowego (taniej jatki).

W związku z §§ ....rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 29 stycznia 1929 r.(Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 305) uchwala się dla całego obszaru gminy ............co następuje:

§ 1.

W gminie ...... przy rzeźni ...... przy ulicy ...... urządza się tanią jatkę do sprzedaży mięsa uznanego za mniej wartościowe, jak również mięsa warunkowo zdatnego po poddaniu go zabiegom, mającym na celu jego unieszkodliwienie.

§ 2.

Mięsa zdatnego do spożycia w taniej jatce sprzedawać nie wolno.

§ 3.

Sprzedaż mięsa mniej wartościowego w innem miejscu, niż w taniej jatce, w obrębie gminy .......jest zakazana.

§ 4.

Do sprzedaży w taniej jatce zarząd gminy ......może za każdorazowem uprzedniem zezwoleniem dopuścić również mięso mniej wartościowe, pochodzące z innej miejscowości.

§ 5.

Zarząd gminy...... przejmuje na własny rachunek użytkowanie - sprzedaż - mięsa wymienionego w §§ 1 i 4 i wypłaca uzyskaną kwotę posiadaczowi po potrąceniu opłat ustalonych w § 11.

§ 6.

Zarząd gminy ...... przynajmniej na 12 godzin przed rozpoczęciem sprzedaży mięsa w taniej jatce ogłasza czas sprzedaży i rodzaj oraz cenę sprzedawanego mieęsa. Tej samej treści ogłoszenie zostanie umieszczone w taniej jatce podczas sprzedaży.

§ 7.

Cenę przyjętego przez zarząd gminy ........ do użytkowania - sprzedaży - mięsa ustala lekarz weterynaryjny, wykonywający urzędowe badanie - lekarz weterynaryjny, będący kierownikiem rzeźni.

Posiadacz mięsa niezadowolony z wysokości ustalonej ceny może żądać ponownego ustalenia jej przez komisję wyznaczoną przez zarząd gminy w składzie wspomnianego w ustępie poprzednim lekarza weterynaryjnego, jednego rzeźnika i jednego obywatela gminy.

Cena ustalona przez komisję jest dla posiadacza obowiązująca.

§ 8.

Mięso niesprzedane w wyznaczonym terminie (§ 6) podlega przed ponownym dopuszczeniem do sprzedaży sprawdzeniu przez lekarza weterynaryjnego, czy nadaje się jeszcze do spożycia, w razie potrzeby - winna być ponownie ustalona cena mięsa z zastosowaniem przepisów § 7.

Jeżeli mięso przy sprawdzeniu okaże się niezdatne do spożycia, podlega nieszkodliwemu usunięciu.

§ 9.

Mięso przeznaczone do sprzedaży w taniej jatce winno być podzielone na kawałki o wadze do 1 kg; ilość sprzedana w ciągu dnia jednemu nabywcy nie może przewyższać 3 kg.

§ 10.

Nabywca mięsa z taniej jatki winien je zużytkować wyłącznie we własnem gospodarstwie domowem.

Rzeźnikom, masarzom i osobom handlującym mięsem, nabywanie mięsa z taniej jatki jest wzbronione.

Inne osoby i zakłady, wymienione w § 42 rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 29 stycznia 1929 r. (Dz. U. R. P. Nr. 32, poz. 305) mogą nabywać mięso z taniej jatki tylko za uprzedniem zezwoleniem władzy nadzorczej i pod warunkami zastrzeżonemi w tem rozporządzeniu.

§ 11.

Z kwot uzyskanych za zużytkowanie - sprzedaż - mięsa w taniej jatce potrąca się koszt za:

1) korzystanie z taniej jatki gr od 1 kg

2) przetopienie tłuszczu " " " "

3) przegotowanie w wodzie " " " "

4) przeparowanie " " " "

5) peklowanie (solenie) " " " "

6) ogłoszenie o sprzedaży - rzeczywiste koszty

7) przeniesienie (przywóz mięsa do taniej jatki, o ile tego nie uskuteczni posiadacz) - rzeczywiste koszty.

.............. dnia. ...............

Zarząd gminy

Klauzula zatwierdzenia władzy nadzorczej

ZAŁĄCZNIK Nr 16 ¹⁰

Unieszkodliwianie mięsa warunkowo zdatnego.

Mięso warunkowo zdatne w celu unieszkodliwienia poddaje się jednemu z następujących zabiegów:

1) Przetopieniu, które stosuje się tylko do tłuszczu.

Przetopienie należy tylko wtenczas uznać za wystarczające, jeżeli przy przetopieniu w otwartych kotłach tłuszcz zupełnie się rozpływa, przy przetopieniu zaś w aparatach parowych - osiągnął niewątpliwie ciepłotę co najmniej 100^o C.

2) Gotowaniu w wodzie, które stosuje się do mięsa, tłuszczu i narządów wewnętrznych.

Gotowanie należy dopiero wówczas uznać za dostateczne, jeżeli mięso bydła rogatego, owiec i kóz w wewnętrznych warstwach jest zabarwione szaro, a mięso wieprzowe - szaro-biało, i ciecz spływająca ze świeżych nacięć nie posiada już czerwonawej barwy. Mięso i tłuszcz należy przedtem pokrajać na kawałki, nie grubsze niż 10 cm i pozostawić co najmniej 2.5 godziny we wrzącej wodzie.

3) Przeparowaniu, które stosuje się do mięsa, tłuszczu i narządów wewnętrznych.

Przeparowanie mięsa można wykonać w osobnych aparatach, wykazujących automatycznie w wewnętrznych warstwach mięsa ciepłotę, lub w zwyczajnych kotłach parowych. Mięso i tłuszcz należy przedtem pokrajać na kawałki nie grubsze niż 15 cm.

Przy parowaniu w wymienionych aparatach, po osiągnięciu ciepłoty w najgłębsztch warstwach mięsa do 80^o C, należy mięso poddać działaniu pary w ciągu najmniej 10 minut, a w zwyczajnych kotłach parowych - co najmniej w ciągu 2-ch godzin.

Mięso należy uznać za dostatecznie przeparowane, jeżeli po przeparowaniu odpowiada warunkom wskazanym w pkt. 2.

4) Peklowaniu (soleniu), które nie ma zastowowania do mięsa, tłuszczu i narządów:

a) zawierających pasorzyty szkodliwe dla zdrowia ludzkiego,

b) w wypadkach gruźlicy.

c) w razie stwierdzenia w mięsie przy badaniu bakterjologicznem drobnoustrojów rozkładu i t. p. (załącznik Nr. 5 § 7 pkt.3.)

Minister Rolnictwa może zezwolić na zastosowanie peklowania (solenia) do mięsa, tkanki tłuszczowej i narządów uznanych za warunkowo zdatne z powodu wągrów (cysticercus cellulosae) w tych rzeźniach, które są zaopatrzone w urządzenia zabezpieczające należyte przeprowadzenie tego zabiegu.

W celu peklowania (solenia) należy pokrajać mięso na kawałki o wadze nie niżej 2.5 kg i kawałki te włożyć w czystą sól kuchenną, lub rozczyn, składający się co najmniej z 20 części soli kuchennej na 100 części wody. Peklowanie (solenie) winno trwać co najmniej 3 tygodnie. Sól lub rozczyn soli, po ukończeniu peklowania (solenia), należy w każdym wypadku nieszkodliwie usunąć.

Jeżeli wyżej podany rozczyn soli kuchennej został wstrzyknięty do mięsa pod ciśnieniem lub zapomocą strzykawki, czas peklowania może być skrócony do 14 dni.

5) Przechłodzeniu lub zamrożeniu mięsa, które stosuje się wyłącznie do mięsa bydła rogatego, zawierającego tylko pojedyńcze wągry (załącznik Nr. 12 dz. III pkt. 2) i może się odbywać tylko w chłodniach, lub zamrażalniach, odpowiadających warunkom określonym w załączniku Nr. 12 dz. IV i V.

ZAŁĄCZNIK Nr 17

Nieszkodliwe usuwanie mięsa, uznanego za niezdatne do spożycia.

Nieszkodliwe usuwanie mięsa niezdatnego (całych sztuk zwierząt, części ich i narządów) uskutecznia się przy zastosowaniu następujących zabiegów:

1) gotowania w wodzie lub w parze do zupełnego rozgotowania mięsa,

2) działania środkami chemicznemi do zupełnego rozpadu mięsa,

3) spalania na popiół,

4) zagrzebania (zakopania).

Przy zastosowaniu zabiegów, wymienionych powyżej w pkt. 1, 2 i 3, unieszkodliwienie mięsa jest najpewniejsze, najwięcej zaś wskazane są zabiegi, wymienione w pkt. 1 i 2, ponieważ umożliwiają należyte wykorzystanie mięsa na cele techniczne.

Gdzie nie można zastosować zabiegów, wymienionych w pkt. 1, 2 i 3, z konieczności należy ograniczyć się do zagrzebania (zakopania). Przed zakopaniem mięso należy ponacinać jaknajgłębiej i nacięcia zasypać wapnem albo zalać naftą, nieoczyszczonym kwasem karbolowym lub innemi środkami uniemożliwiającemi spożycia mięsa.

Przy zakopywaniu należy ściśle przestrzegać, aby mięso było pokryte warstwą ziemi, grubą co najmniej na 1 m.

Do zakopywania niezdatnego mięsa należy wyznaczyć miejsca odosobnione, możliwie wysoko położone, suche, znajdujące się zdala od siedzib ludzkich, dróg publicznych, stajen, studzien i wodopojów, naturalnych zbiorników wody i pastwisk. Do tego celu w szczególności nieodpowiednie są grunta:

1) zawierające glinę lub próchnicę,

2) położone w pobliżu źródeł,

3) przeznaczone do wybierania piasku i żwiru,

4) posiadające wysoki poziom wody zaskórnej (na głębokości 2 metrów i wyżej).

Miejsce przeznaczone do zakopywania mięsa należy ogrodzić lub obwałować w sposób uniemożliwiający dostęp zwierząt.

Jeżeli zakopywanie mięsa odbywa się na grzebowiskach gminnych, zwłaszcza odległych, należy stosować konieczne środki ostrożności, w szczgólności mięso przed odesłaniem na grzebowisko należy ponacinać i zasypać lub zalać środkiem uniemożliwiającym spożycie.

Przewóz mięsa na grzebowisko, jak również do rakarni lub do zakładów, w których mięso ma być poddane przeróbce na cele techniczne, winien się odbywać w zamkniętych wozach lub pod konwojem.

ZAŁĄCZNIK Nr 18

Oczyszczanie i odkażanie.

Nacinania części chorobowo zmienionych należy zaniechać w wypadkach, gdy już bez nacinania można rozpoznać chorobę i stopień jej rozprzestrzenienia w poszczególnych narządach.

W celu oczyszczenia i odkażenia należy:

1) noże, a w razie potrzeby również i pochewki do noży, dokładnie oczyścić i wygotować w 2%-ym rozczynie sody. Trzonki noży, mające szczeliny i szpary, należy zniszczyć;

2) ręce dokładnie umyć w ciepłej wodzie mydłem i, o ile możności, szczotką;

3) w razie stwierdzenia zaraźliwej choroby zwierzęcej lub jej podejrzenia, a przedewszystkim w wypadkach księgosuszu, wąglika, szelestnicy, zarazy dziczyzny i bydła rogatego, nosacizny, pryszczycy, ospy owczej i wścieklizny, należy natychmiast po ukończeniu badania oczyścić obuwie, odzież, obnażone części ciała i ręce według obowiązujących przepisów oraz odkazić 2% rozczynem kwasu karbolowego, lizolu lub kreoliny, a w razie braku tych środków spirytusem lub wódką.

ZAŁĄCZNIK Nr 19

DZIENNIK URZĘDOWEGO BADANIA ZWIERZĄT RZEŹNYCH I MIĘSA

(pominięty)

ZAŁĄCZNIK Nr 20

DZIENNIK

urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa prowadzony przez lekarza weterynaryjnego

(pominięty)

ZAŁĄCZNIK Nr 21

WYKAZ KWARTALNY ZWIERZĄT PODDANYCH URZĘDOWEMU BADANIU

(pominięty)

ZAŁĄCZNIK Nr 22

NA ZESTAWIENIE

wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa dokonanego przez oglądaczy

A. BADANIE PRZED UBOJEM

B. BADANIE PO UBOJU

C. NA PODSTAWIE WYNIKU BADANIA UZNANO ZA NIEZDATNE.

(pominięty)

ZAŁĄCZNIK Nr 23

NA ZESTAWIENIE

wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa dokonanego przez lekarzy weterynaryjnych.

(pominięty)

ZAŁĄCZNIK Nr 24

NA ZESTAWIENIE

wyników urzędowego badania zwierząt rzeźnych i mięsa dokonanego przez lekarzy weterynaryjnych

A. Na podstawie wyników badania uznano za warunkowo zdatne

B. Na podstawie wyników badania uznano za mniej wartościowe.

(pominięty)

1 § 23 pkt 11 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

2 § 25 pkt 5a dodany przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

3 § 27 ust. 1 według numeracji ustalonej przez § 1 pkt 3 lit. a) rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

4 § 27 ust. 1 lit. c) pkt 6 dodany przez § 1 pkt 3 lit. b) rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

5 § 27 ust. 1 lit. d) pkt 2 skreślony przez § 1 pkt 3 lit. c) rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

6 § 27 ust. 2 dodany przez § 1 pkt 3 lit. d) rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

7 Załączniknr 5 § 7 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 7 października 1958 r. (Dz.U.59.2.17) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 10 stycznia 1959 r.

8 Załącznik Nr 6 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 23 września 1982 r. (Dz.U.82.33.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 października 1982 r.

9 Załącznik Nr 10 rozdział I pkt 1 lit. d) dodana przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 23 września 1982 r. (Dz.U.82.33.221) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 października 1982 r.

10 Załącznik Nr 16 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 19 września 1930 r. (Dz.U.30.70.555) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 14 października 1930 r.

• Identyfikator: Dz.U.1929.32.305
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Urzędowe badanie zwierząt rzeźnych i mięsa w kraju.
• Data aktu: 29/01/1929
• Data ogłoszenia: 17/05/1929
• Data wejścia w życie: 17/05/1929