Uregulowanie ciężarów i wierzytelności, ciążących na przymusowo wykupionych nieruchomościach ziemskich.

ROZPORZĄDZENIE

PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ

z dnia 28 grudnia 1927 r.

o uregulowaniu ciężarów i wierzytelności, ciążących na przymusowo wykupionych nieruchomościach ziemskich.

Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. № 78, poz. 443) postanawiam co następuje:

Art.  1.

Wszelkie nieprzejęte przez Skarb Państwa wierzytelności i ciężary, które ciążą na nieruchomości ziemskiej lub jej części, przymusowo wykupionej na mocy ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z r. 1926 № 1, poz. 1), lub przejętej na mocy art. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1920 r. o przejęciu na własność Państwa ziemi w niektórych powiatach Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. R. P. z 1921 r. № 4, poz. 17) oraz na mocy dekretów Nr 213, 257, 399, 469 i 471 Naczelnego Dowódcy Wojsk Litwy Środkowej-przechodzą na prawomocnie ustalone wynagrodzenie za tę nieruchomość lub jej część, a Skarb Państwa odpowiada za te wierzytelności i ciężary tylko do wysokości tego wynagrodzenia.

Art.  2.

1) Służebności takie, jak przechód, przegon, wodopój, czerpanie wody i t. p., niezbędne dla uprawnionych do prowadzenia ich gospodarstw, winny być w przypadku przymusowego wykupu nieruchomości, na których ciążą, przejmowane przez Skarb Państwa.

2) 1 Przed wydaniem orzeczenia co do wysokości wynagrodzenia za przymusowo wykupiony obszar okręgowy urząd ziemski wyda orzeczenie o tem, które służebności mają być przejęte przez Skarb Państwa, a które przechodzą na wynagrodzenie za przymusowo wykupioną nieruchomość lub jej część. Orzeczenie to jest ostateczne. Wartość przejętych służebności winna być odpowiednio uwzględniona przy ustalaniu wynagrodzenia.

3) W projekcie parcelacyjnym mogą być, według swobodnego uznania, zarządzone zmiany przejętych służebności stosownie do potrzeb nowozaprowadzonych gospodarstw.

4) Wpisane na kartach ciężaru prawa, które wedle § 90 krajowej ustawy naftowej z dnia 22 marca 1908 r. (Dz. Ust. Kraj. № 61) winny być przeniesione do ksiąg naftowych, pozostawia się tymczasowo przy hipotece przymusowo wykupionej nieruchomości lub jej części na przeciąg jednego roku od dnia wpisu prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. Po upływie tego czasu, o ile uprawnieni nie przeniosą ich do księgi naftowej, sąd zarządzi z urzędu ich wykreślenie, które wykonane będzie w księgach gruntowych po prawomocności zarządzenia.

Art.  3.

1) Przejętym i segregowanym na mocy cz. 2 art. 26 ustawy o wykonaniu reformy rolnej może być tylko nieumorzony kapitał wierzytelności instytucji długoterminowego kredytu w listach zastawnych. Zaległe raty amortyzacyjne i procenty mogą być zgłaszane do likwidacji przy rozdziale wynagrodzenia za przymusowo wykupioną nieruchomość lub jej część.

2) 2 Oświadczenie o przejęciu wierzytelności złoży okręgowy urząd ziemski instytucji kredytu długoterminowego z żądaniem segregacji - po dokonaniu segregacji potrąci przejętą część wierzytelności z szacunku i wyda orzeczenie co do wysokości wynagrodzenia wedle cz. 1 art. 29 ustawy o wykonaniu reformy rolnej.

Art.  4.

W przypadku przejęcia i segregacji wierzytelności, zabezpieczonej hipoteką łączną (wspólną), sąd może na wniosek stron interesowanych zastosować do tej wierzytelności przepisy miejscowe o zaspakajaniu wierzytelności, zabezpieczonych hipoteką łączną (wspólną) z licytacyjnej ceny kupna tak jak gdyby przejęta wierzytelność uczestniczyła w rozdziale wynagrodzenia.

Art.  5.

Wymienione w cz. 3 art. 21, cz. 2 art. 23 i cz. 2 art. 24 ustawy o wykonaniu reformy rolnej tytuły, oraz orzeczenia z art. 2 rozporządzenia niniejszego uprawniają właściwe urzędy ziemskie do żądania przepisania na rzecz Skarbu Państwa prawa własności przymusowo wykupionych nieruchomości lub ich części oraz wykreślenia wpisów hipotecznych, ciążących na nich dla zabezpieczenia ciężarów i wierzytelności, nieprzejętych przez Skarb Państwa.

Art.  6.

1) Właściwym do rozdziału składanego do depozytu sądowego wynagrodzenia za przymusowo wykupioną nieruchomość jest sąd, właściwy do przeprowadzenia postępowania przymusowej sprzedaży tej nieruchomości.

2) W tych przypadkach, w których ustawa o wykonaniu reformy rolnej przewiduje złożenie wynagrodzenia za przymusowo" wykupione nieruchomości lub ich części do depozytu sądowego, okręgowy urząd ziemski złoży je do rozporządzenia właściwego sądu w tych instytucjach finansowych, państwowych lub samorządowych, które, jako właściwe do przyjmowania takich depozytów dla danego sądu, wskażą rozporządzenia Ministrów Skarbu i Sprawiedliwości.

3) Statut wzorowy administrowania i wypłaty tych depozytów sądowych wydadzą dla upoważnionych instytucyj finansowych w drodze rozporządzenia Ministrowie Skarbu, Sprawiedliwości i Reform Rolnych.

Art.  7.

1) Rozdział wynagrodzenia przeprowadzać będą sądy, według przepisów o rozdziale licytacyjnej ceny kupna przymusowo sprzedanej nieruchomości, obowiązujących w miejscu położenia wykupionej nieruchomości, i według przepisów ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej, o ile rozporządzenie niniejsze nie postanawia inaczej.

2) 3 Przy likwidacji wierzytelności i ciężarów z wynagrodzenia wraz z odsetkami za przymusowo wykupioną nieruchomość lub jej część bieg wszelkich procentów i świadczeń powrotnych ustaje z dniem objęcia w posiadanie tej nieruchomości lub jej części przez okręgowy urząd ziemski, z wyjątkiem przypadków przymusowego wykupu na podstawie przepisów, obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej oraz przypadków przejęcia na własność Państwa na mocy art. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1920 r. o przejęciu na własność Państwa ziemi w niektórych powiatach Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. R. P. z 1921 r. Nr. 4, poz. 17); w obu tych przypadkach bieg wszelkich procentów i świadczeń powrotnych ustaje z dniem złożenia całego wynagrodzenia lub pierwszej jego raty do depozytu sądowego.

Art.  8.

1) W sumie wynagrodzenia znaleźć winny zaspokojenie przedewszystkiem koszty postępowania rozdziału wynagrodzenia (obwieszczeń, oszacowania, doręczeń pocztowych i t. p.).

2) Następnie znaleźć winny zaspokojenie, jednak tylko w takiej wysokości, jaka z części wykupionej nieruchomości do zapłaty przypada, wszelkie zaległe podatki i daniny państwowe, samorządowe i inne, którym wedle szczególnych ustaw służy pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnościami i ciężarami hipotecznemi.

3) Następnie będą zaspakajane według kolejności pierwszeństwa ustawowego i hipotecznego wszelkie wierzytelności i ciężary realne, obciążające przymusowo wykupioną nieruchomość lub jej część, nieprzejęte przez Skarb Państwa, z wyłączeniem służebności, ulegających zniesieniu wedle osobnych przepisów prawnych.

§  9.

1) Likwidacja służebności osobistych, świadczeń w naturze, rent i im podobnych ciężarów rzeczowych, dla których suma umarzalności nie jest w hipotece ujawniona, nastąpi przez ich oszacowanie i przez przyznanie uprawnionemu dochodu z odpowiedniego zatrzymanego w depozycie kapitału, który na przypadek wygaśnięcia uprawnień należy przyznać przy rozdziale wynagrodzenia wierzycielom, nie znajdującym w sumie wynagrodzenia zaspokojenia, a w razie zaspokojenia wszystkich roszczeń - b. właścicielowi przymusowo wykupionej nieruchomości. Likwidacja służebności gruntowych, przychodzących do zaspokojenia w myśl cz. 3 art. 8 następuje przez ich oszacowanie i przyznanie uprawnionemu odpowiedniego odszkodowania.

2) Na obszarze mocy obowiązującej ordynacji egzekucyjnej z 27 maja 1896 r. (Dz. u. p. austr. № 79) sąd przeprowadzi oszacowanie praw, wpisanych w hipotece bez ujawnienia ich wartości pieniężnej, wedle ordynacji szacunkowej, wydanej w myśl § 144 powołanej ordynacji egzekucyjnej.

3) Dla reszty obszaru, na którym obowiązuje ustawa z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej, wydadzą Ministrowie Sprawiedliwości, Rolnictwa i Reform Rolnych w drodze rozporządzenia przepisy o ustanowieniu i wyborze biegłych, o zasadach i postępowaniu, jakie przy oszacowaniu należy stosować, oraz o wynagrodzeniu powołanych do szacowania biegłych.

4) Likwidacja zabezpieczonych hipotecznie praw dzierżawy, które wobec ich pierwszeństwa hipotecznego przy rozdziale wynagrodzenia należy uwzględnić, następuje przy zastosowaniu przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 9 listopada 1927 r. o likwidacji umów dzierżawnych dotyczących gruntów parcelowanych (Dz. U. R. P. № 106, poz. 909) oraz art. 44 i 45 ustawy o wykonaniu reformy rolnej.

§  10.

1) O złożeniu przez właściwy urząd ziemski wynagrodzenia do depozytu sąd zawiadomi wszystkich uprawnionych do zaspokojenia swych roszczeń z tego wynagrodzenia przez obwieszczenia, które należy ogłosić w dzienniku urzędowym wojewódzkim i na tablicy sądowej, jak również doręczyć powołanym do zastępstwa interesów Skarbu Państwa oraz samorządu urzędom tudzież wszystkim osobom, których prawa są w hipotece ujawnione.

2) Równocześnie z obwieszczeniem sąd wyznaczy najmniej na 4 tygodnie naprzód termin do rozdziału wynagrodzenia wedle § 105 ustawy z dnia 24 marca 1897 r. o przymusowej sprzedaży i przymusowym zarządzie (Dz. Ust. Rzeszy niem. z r. 1898 str. 713) względnie audjencję do rozdziału wynagrodzenia według § 209 ordynacji egzekucyjnej z dnia 27 maja 1896 r. (Dz. u. p. austr. № 79).

3) Wierzyciele, szukający zaspokojenia z wynagrodzenia roszczeń, w hipotece nieujawnionych, winni zgłosić je najpóźniej w terminie, wyznaczonym do rozdziału względnie audjencji - pod tym rygorem, że w razie niezgłoszenia rozdział wynagrodzenia nastąpi wedle stanu, ujawnionego w hipotece, z pominięciem innych ich roszczeń, a roszczenia, oparte na prawie publicznem, stracą uprzywilejowane pierwszeństwo i znaleźć będą mogły zaspokojenie tylko z reszty wynagrodzenia, jaka pozostania po zaspokojeniu wierzycieli hipotecznych. Rygor ten winien być zamieszczony w obwieszczeniu.

4) Na obszarze mocy obowiązującej ustawy postępowania sądowego cywilnego z r. 1864 okres czasu dla przejrzenia planu podziału wedle art. 1217 tej ustawy, wyznaczyć należy najmniej na 4 tygodnie. Przed upływem tego czasu wierzyciele winni zgłosić swoje roszczenia, nieujawnione w hipotece, pod rygorem, oznaczonym w cz. 3. Sąd wyznaczy termin do przejrzenia planu w sposób, określony w cz. 1, w ogłoszeniu zamieści powyższy rygor.

Art.  11.

Na podstawie prawomocnej uchwały (decyzji), zatwierdzającej lub też rozstrzygającej rozdział wynagrodzenia za wykupioną część nieruchomości, właściciel będzie uprawniony do żądania wykreślenia tej czyści wierzytelności i ciężarów wraz z należnościami ubocznemi i odsetkami, jaka przy rozdziale wynagrodzenia została zaspokojoną - tak z wykazu księgi hipotecznej (gruntowej), obejmującej pozostałą w jego własności nieruchomość, jak i z wykazów hipotecznych innych, bądź odrębnie, bądź w formie hipoteki łącznej (wspólnej) obciążonych temi samemi wierzytelnościami i ciężarami.

Art.  12.

1) Złożone przez właściwy urząd ziemski wynagrodzenie rozdzielone będzie przez sąd wedle prawomocnych wyników rozprawy likwidacyjnej między uprawnionych w tym stanie, w jakim zostało złożone, a uprawnieni do otrzymania swych należności z wynagrodzenia obowiązani są przyjmować na zaspokojenie swych roszczeń zarówno gotowizną, jak i listy Państwowej Renty Ziemskiej w tej wartości, w jakiej zostały złożone do depozytu (częściowo wedle kursu urzędowego, ustalonego na podstawie cz. 1 art. 31 ustawy o wykonaniu reformy rolnej, częściowo wedle wartości nominalnej) oraz skrypty dłużne Skarbu Państwa wystawione zgodnie z art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 kwietnia 1927 r. w sprawie wynagrodzenia za nieruchomości ziemskie, przejęte na własność Skarbu Państwa w niektórych powiatach Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. R. P. № 42, poz. 374).

2) Przepis o zatrzymaniu w depozycie Państwowego Banku Rolnego listów Państwowej Renty Ziemskiej, wypłacanej według nominalnej wartości (cz. 1 art. 31), nie ma wobec wierzycieli zastosowania.

3) 4 O ile wynagrodzenie złożone zostało do depozytu w obligacjach 5% państwowej renty ziemskiej, to sąd na zaspokojenie podatku od spadków i darowizn (Dz. U. R. P. z 1920 r. Nr. 49, poz. 299) oraz majątkowego (Dz. U. R. P. z 1923 r. Nr. 94, poz. 746) przekaże przedewszystkiem te obligacje według kursu urzędowego, obowiązującego w dniu złożenia do depozytu; o ile zaś wynagrodzenie złożone zostało do depozytu w obligacjach 3% państwowej renty ziemskiej, to sąd na zaspokojenie bezpośrednich podatków państwowych oraz podatku od spadków i darowizn przekaże przedewszystkiem te obligacje, stosownie do postanowień art. 36 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej w brzmieniu art. 1 niniejszej ustawy, przyczem w braku odpowiedniej ilości gotówki na zaspokojenie zgodnie z powyższemi postanowieniami bezpośrednich podatków państwowych z terminem płatności po 31 grudnia 1932 r. sąd przekaże na zaspokojenie tych podatków zamiast brakującej gotówki obligacje 3% państwowej renty ziemskiej według wartości nominalnej. Po tym wydzieleniu oraz ewentualnem wydzieleniu wedle art. 33 ustawy o wykonaniu reformy rolnej-pozostałą część wynagrodzenia zarówno w gotowiźnie, jak i w listach Państwowej Renty Ziemskiej obu kategoryj oraz w skryptach dłużnych Skarbu Państwa wspomnianych w cz. 1 sąd wypłaci między wszystkich, którzy uczestniczą w rozdziała wynagrodzenia, w stosunku do wysokości kwot, przypadających im przy rozdziale, i przy uwzględnieniu wysokości odcinków listów renty. Jeżeli z wynagrodzenia mają być zaspokojone wierzytelności instytucji kredytu długoterminowego w listach zastawnych z tytułu zaległych odsetek, którym według ustawy służy równe pierwszeństwo z kapitałem, wówczas gotówka, stanowiąca część wynagrodzenia, użyta być winna przedewszystkiem na zaspokojenie tych odsetek.

Art.  13.

Wypłata, dokonana z wynagrodzenia za przymusowo wykupioną nieruchomość lub jej część na poczet wierzytelności hipotecznej, zaspakaja wierzytelność osobistą w tej samej wysokości, w jakiej w myśl art. 12 ustąp pierwszy zaspakaja wierzytelność hipoteczną.

§  14.

1) Przepisy art. 21, 23 i 24 ustawy o wykonaniu reformy rolnej stosuje się także do nieruchomości ziemskich, położonych na obszarze mocy obowiązującej cz. I tom X Zwodu Praw ros. dla których nie uregulowano hipoteki, a które zapisane są w rejestrach wieczystych, prowadzonych przez pisarzy hipotecznych w miejsce starszych notarjuszy.

2) Okręgowe urzędy ziemskie wniosą przepisane ustawowo ostrzeżenia do rejestrów wieczystych.

3) W razie obciążenia przymusowo wykupionej nieruchomości niehipotekowanej zastawem lub w formie aktu obciążenia na zasadzie art. 1642, Zwodu Praw ros. tom X cz. 1, okręgowe urzędy ziemskie, po zasięgnięciu z urzędu wiadomości o tem, złożą wynagrodzenie do depozytu sądu.

§  15.

1) Rozdział wynagrodzenia za przymusowo wykupioną nieruchomość niehipotekowaną przeprowadzi sąd, właściwy do przeprowadzenia przymusowej sprzedaży tej nieruchomości, według przepisów o rozdziale ceny kupna przymusowo sprzedanej nieruchomości, o ile rozporządzenie niniejsze nie postanawia inaczej.

2) Właścicielowi nieruchomości, zapisanej do rejestru wieczystego, z której wykupiono przymusowo tylko część, służy prawo odpowiedniego korzystania z przepisu art. 11 rozporządzenia niniejszego.

Art.  16.

Okręgowe urzędy ziemskie obowiązane są bezzwłocznie po objęciu w posiadanie nieruchomości niehipotekowanej wywołać tę nieruchomość do pierwiastkowej regulacji hipoteki na podstawie tytułów, uprawniających Skarb Państwa do uzyskania przewłaszczenia w hipotece.

Art.  17.

Wykonanie rozporządzenia niniejszego porucza się Ministrom: Sprawiedliwości, Reform Rolnych i Skarbu.

Art.  18.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia na całym obszarze Rzeczypospolitej z wyjątkiem górnośląskiej części województwa śląskiego. Równocześnie traci moc obowiązującą cz. 1 art. 26 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1926 r. № 1, poz. 1).

1 Art. 2 ust. 2 zmieniony przez art. 18 rozp. z mocą ustawy z dnia 11 lipca 1932 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w zakresie administracji rolnictwa i reform rolnych (Dz.U.32.67.622) z dniem 20 sierpnia 1932 r.

2 Art. 3 ust. 2 zmieniony przez art. 18 rozp. z mocą ustawy z dnia 11 lipca 1932 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w zakresie administracji rolnictwa i reform rolnych (Dz.U.32.67.622) z dniem 20 sierpnia 1932 r.

3 Art. 7 ust. 2 zmieniony przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o wynagrodzeniu za nieruchomości ziemskie, wypłacane na podstawie ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U.33.31.265) z dniem 4 maja 1933 r.

4 Art. 12 ust. 3 zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 marca 1933 r. o wynagrodzeniu za nieruchomości ziemskie, wypłacane na podstawie ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U.33.31.265) z dniem 4 maja 1933 r.

• Identyfikator: Dz.U.1928.3.22
• Rodzaj: Rozporządzenie z mocą ustawy
• Tytuł: Uregulowanie ciężarów i wierzytelności, ciążących na przymusowo wykupionych nieruchomościach ziemskich.
• Data aktu: 28/12/1927
• Data ogłoszenia: 10/01/1928
• Data wejścia w życie: 10/01/1928