Przepisy przewozowe polskich kolei żelaznych.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA KOMUNIKACJI

z dnia 18 stycznia 1928 r.

wydane w porozumieniu z Ministrami: Sprawiedliwości, Skarbu, Przemysłu i Handlu oraz Rolnictwa w sprawie "Przepisów przewozowych polskich kolei żelaznych".

Na mocy art. 4 punkt 8 i 9 ustawy z dnia 12 czerwca 1924 r. o zakresie działania Ministra Kolei Żelaznych i o organizacji urzędów kolejowych (Dz. U. R. P. Nr. 57, poz. 580) oraz art. 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1926 r. w sprawie ustanowienia urzędu Ministra Komunikacji (Dz. U. R. P. Nr. 97, poz. 567) zarządza się co następuje:

§ 1. Na kolejach żelaznych użytku publicznego wprowadza się "Przepisy przewozowe polskich kolei żelaznych" o brzmieniu według załącznika do rozporządzenia niniejszego.¹⁾

§ 2. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 marca 1928 r.

Jednocześnie tracą moc obowiązującą Przepisy Przewozowe, zawarte w Taryfie polskich kolei normalnotorowych na przewóz osób, psów, bagażu i przesyłek nadzwyczajnych, ogłoszonej w rozporządzeniu Ministra Kolei z dnia 16 grudnia 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 128, poz. 913), oraz zawarte w Taryfie Ogólnej na przewóz towarów, zwłok i zwierząt kolejami żelaznemi w Polsce Część I, ogłoszonej w rozporządzeniu Ministra Kolei z dnia 8 kwietnia 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 42, poz. 293), wraz z odnoszącemi się do tychże Przepisów Przewozowych zmianami i uzupełnieniami, ogłoszonemi w rozporządzeniach Ministra Kolei z dnia 20 października 1925 r. (Dz. U. R. P. Nr. 109, poz. 782) i z dnia 14 kwietnia 1926 r. (Dz. U. R. P. Nr. 39, poz. 245) oraz Ministra Komunikacji z dnia 30 lipca 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 68, poz. 692).

______

¹⁾ Patrz załącznik: Przepisy przewozowe polskich kolei żelaznych.

ZAŁĄCZNIK 

PRZEPISY PRZEWOZOWE POLSKICH KOLEI ŻELAZNYCH.

ROZDZIAŁ I.

Zakres przepisów przewozowych.

Artykuł  1.

Koleje i przewozy, do których stosuje się przepisy przewozowe.

1. Niniejsze przepisy przewozowe (w skróceniu P. P.) obowiązują na wszystkich kolejach żelaznych użytku publicznego, znajdujących się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

2. W komunikacji międzynarodowej niniejsze przepisy obowiązują jedynie o tyle, o ile dla komunikacji tej nie ustalono odrębnych przepisów.

3. Niniejsze przepisy stosuje się także do przewozów między stacjami, znajdującemi się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, dokonywanych tranzytem przez obszar innego państwa:

a) jeżeli linję tranzytową eksploatuje polska kolej żelazna;

b) nawet wówczas, gdy linja tranzytowa nie jest eksploatowana przez polską kolej żelazną, jeżeli koleje interesowane zawarły odrębne układy, na mocy których przesyłek tych nie uważa się za międzynarodowe.

4. Niniejsze przepisy stosuje się do przewozów ze stacyj i do stacyj, położonych na obszarze państwa sąsiedniego, jeżeli przewozu na całej przestrzeni dokonywa polska kolej żelazna, przy przewozie jednak przesyłek towarowych pod warunkiem, że nadawca przez sam wybór formularza listu przewozowego zażąda stosowania niniejszych przepisów, państwo zaś sąsiednie nie sprzeciwia się temu.

5. Niniejsze przepisy stosuje się również do przewozu od lub do kolejowych stacyj miejskich, urządzonych poza obrębem kolei żelaznej dla odprawy przesyłek towarowych.

Artykuł  2.

Postanowienia wykonawcze. Odchylenia. Czasowe lub przemijające zmiany.

1. Koleje żelazne mogą wydawać do niniejszych przepisów przewozowych postanowienia wykonawcze, które zatwierdza Minister Komunikacji Postanowienia wykonawcze nie mogą zmieniać postanowień przepisów.

2. Dla pewnych szlaków, stacyj, pociągów lub rodzajów względnie sposobów odprawy, w szczególności dla przesyłek stale powtarzających się między pewnemi miejscowościami lub dla przesyłek przeznaczonych do dalszego przewozu statkami mogą być, za zgodą Ministra Komunikacji wprowadzane odchylenia od przepisów niniejszych, uwzględniające szczególne stosunki.

3. Postanowienia wykonawcze i odchylenia, o których mowa w p. 1 i 2 artykułu niniejszego, muszą być ogłoszone sposobem dla taryf przewidzianym i włączone do taryfy.

4. Przemijające i czasowe zawieszenie lub zmiany poszczególnych przepisów Minister Komunikacji może zarządzić bądź ogólnie, bądź dla pewnych szlaków lub w komunikacji między pewnemi stacjami. Takie zarządzenia muszą być ogłoszone sposobem przewidzianym dla ogłoszenia niniejszych przepisów.

ROZDZIAŁ  II.

Postanowienia ogólne.

Artykuł  3.

Obowiązek przewozu.

1. Kolej żelazna obowiązana jest dokonać przewozu:

a) jeżeli uczyniono zadość przepisom niniejszym i ogólnym zarządzeniom kolejowym;

b) jeżeli przewóz nie jest wstrzymany na mocy prawnych zarządzeń lub ze względu na porządek publiczny choćby na jednej z kolei żelaznych na linji przewozu;

c) jeżeli przewozu można dokonać zwykłemi środkami przewozowemi;

d) jeżeli przewozowi nie stoją na przeszkodzie okoliczności, które należy uważać za siłę wyższą.

2. Kolej żelazna nie jest obowiązana przyjąć do przewozu przedmiotów, które z powodu swej objętości, wagi lub innych właściwości nie nadają się do przewozu ze względu na urządzenia lub środki przewozowe choćby na jednej z linij kolei żelaznych, uczestniczących w przewozie.

3. Kolej żelazna może odmówić przyjęcia do przewozu przedmiotów, których załadowanie, przeładowanie lub wyładowanie wymaga specjalnych urządzeń, jeżeli stacje, na których czynności te mają być wykonane, nie posiadają takich urządzeń.

Artykuł  4.

Pociągi.

1. Przewóz odbywa się w pociągach, kursujących bądź regularnie według ustalonych rozkładów jazdy, bądź w miarę potrzeby.

2. O każdej przerwie w ruchu pociągów, trwającej dłużej, niż jedną dobę, Zarząd kolejowy powinien podać do wiadomości publicznej.

3. Wykonanie zamówień na pociągi nadzwyczajne zależy od uznania kolei żelaznej.

Artykuł  5.

Odpowiedzialność kolei żelaznej za czynności pracowników.

Kolej żelazna ponosi odpowiedzialność za czynności swoich pracowników oraz innych osób, któremi posługuje się przy dokonywaniu przewozu, o ile czynności te, w myśl przepisów niniejszych oraz przepisów taryfowych, wchodzą w zakres obowiązków kolei żelaznej.

Artykuł  6.

Taryfy.

1. Kolej żelazna obowiązana jest ustalać taryfy, które powinny zawierać wszelkie warunki umowy o przewóz oraz wszelkie dane, potrzebne do obliczania należności przewozowych i opłat dodatkowych. Taryfy muszą być ogłoszone, w przeciwnym razie są nieważne. Nie mogą one obowiązywać wstecz przed ich ogłoszeniem.

2. Taryfy powinny być stosowane jednakowo wzglądem wszystkich.

3. Opłaty przewozowe powinny być wyrażone w kwotach określonych.

4. 1 Każda odrębna mowa, mocą której jednej lub więcej osobom przyznano zniżkę opłat taryfowych lub inne ulgi taryfowe, jest zakazana i nieważna.

Natomiast dozwolona są zniżki taryfowe, należycie ogłoszone i w równej mierze pod temi samemi warunkami wszystkim przysługujące, jako też zniżki ze względu na cele humanitarne lub publiczna oraz w interesie służbowym zarządu kolejowego.

Artykuł  7.

Zażalenia.

Zażalenia można wnosić ustnie lub pisemnie.

Zażalenia powinny być przez kolej żelazną rozpatrzone I rozstrzygnięte w czasie możliwie najkrótszym.

Artykuł  8.

Nieporozumienia.

Nieporozumienia pomiędzy publicznością i służbą kolejową rozstrzyga na stacjach zawiadowca stacji lub jego zastępca, w czasie ruchu pociągu kierownik pociągu.

Artykuł  9.

Waluta.

Oprócz ustawowych, środków płatniczych, kolej żelazna może, gdzie zachodzi tego potrzeba, przyjmować walutę państw obcych. W rade przeliczenia walut, obowiązują kursy, podawane do ogólnej wiadomości przez Zarząd kolejowy w ogłoszeniach, wywieszanych przy kasach kolejowych.

ROZDZIAŁ  III.

Przewóz osób.

Artykuł  10.

Rozkłady jazdy.

Rozkłady jazdy powinny być, przed ich wprowadzeniem, podane do wiadomości publicznej i wywieszone na stacjach. W rozkładach tych powinny być wyszczególnione klasy wagonów i rodzaje pociągów, tudzież oznaczony czas odjazdu, dla większych zaś stacyj także czas przybycia oraz ważniejsze połączenia kolejowe.

Artykuł  11.

Osoby wyłączone od przejazdu lub dopuszczone do przejazdu warunkowo.

1. Osoby, które nie przestrzegają przepisanego porządku, nie stosują się do rozporządzeń kolei żelaznej lub zachowaniem swem obrażają przyzwoitość publiczną, w szczególności osoby nietrzeźwe, mogą być wyłączone od przejazdu. Podróżny, który został usunięty na podstawie tego przepisu, traci prawo do zwrotu opłat, pobranych za bilet i bagaż.

2. Osoby, których obecność z powodu choroby lub innych poważnych przyczyn (np. brudu, niechlujstwa i t. p.) mogłaby być przykra dla towarzyszów podróży, należy usunąć z pociągu, chyba że może im być oddany do użytku osobny przedział za opłatą taryfową (art. 15 p. 2). Opłatę, za bilet i przewóz bagażu zwraca się im po potrąceniu należności za przestrzeń przebytą.

3. Chorych na choroby zakaźne lub podejrzanych o taką chorobę można przewozić tylko w przedziałach zamkniętych z osobnemi miejscami ustępowemi. Przedziały opłaca się według taryfy. Przepis ten stosuje się również do osób umysłowo chorych, które nadto powinny mieć podczas podróży odpowiednią opiekę.

4. Co do wydania bagażu osób, niedopuszczonych do przejazdu, stosuje się postanowienia, zawarte w art. 35, p. 4 i 5.

Artykuł  12.

Opłaty za przejazd. Zniżki opłat za dzieci.

1. Podróżni opłacają należność za przejazd, obliczoną według obowiązujących taryf.

2. Dzieci w wieku do 4 lat skończonych, dla których nie zażądano oddzielnego miejsca, przewozi się bezpłatnie. Dzieci w wieku od 4 lat do skończonych lat 10-ciu przewozi się za połowę opłaty dla dorosłych. Za takąż opłatą przewozi się dzieci młodsze, dla których zażądano osobnych miejsc.

3. Na każdej stacji powinien znajdować się na miejscu widocznem wykaz cen biletów, wydawanych przez stacją w relacjach najwięcej uczęszczanych.

Artykuł  13.

Bilety na przejazd.

1. Każdy podróżny powinien być zaopatrzony w bilet na przejazd.

2. Na biletach powinny być oznaczone:

a) stacja wyjazdu i stacja przeznaczenia;

b) droga przejazdu, jeżeli utycie różnych dróg lub środków przewozowych jest dopuszczone, powinno to być na bilecie uwidocznione;

c) rodzaj pociągu i klasa wagonu;

d) opłata za przejazd lub odległość taryfowa;

e) dzień, od którego zaczyna się ważność biletu;

f) czas ważności.

3. Terminy ważności biletów powinny być określone w taryfie.

Artykuł  14.

Sprzedaż biletów.

1. Kasy biletowe powinny być otwarte na stacjach o większym ruchu przynajmniej na godzinę, na innych przynajmniej na pół godny przed odejściem odnośnego pociągu.

2. Na 5 minut przed odejściem pociągu kolej żelazna ma prawo odmówić sprzedaży biletów.

3. Kolej żelazna może zażądać, aby podróżny należność za bilet uiszczał już odliczoną.

Artykuł  15.

Zamawianie miejsc, przedziałów wagonów.

1. Miejsca oddzielne mogą być zamawiane w pociągach, w których skład wchodzą wagony z miejscami numerowanemi lub sypialnemu.

2. Oddzielne przedziały w wagonach mogą być wynajmowane, jeżeli na to pozwolą warunki ruchu lub przewozu.

Przedziały zamówione oznacza się odpowiedniemi napisami.

Opłata taryfowa za przedział nie może przekraczać należności za tyle biletów, ile jest miejsc w przedziale, z zastosowaniem, w razie przejazdu dzieci, postanowień, zawartych w art. 12, przyczem ilość podróżnych, obowiązanych posiadać bilety, nie może być większa od ilości zapłaconych biletów.

3. Oddzielne wagony kolej żelazna wynajmuje w miarą możności.

4. Za zamówione miejsca numerowane, lub sypialne, za wynajęte oddzielne przedziały lub wagony kolej żelazna pobiera opłatą według taryfy.

Artykuł  16.

Kontrola biletów. Dopłaty do cen za przejazd. Bilety peronowe.

1. Bilet na przejazd należy okazać na żądanie przy wejściu do poczekalni, przy wejściu na peron i przy wyjściu z peronu, przy wsiadaniu do wagonu, a także w każdym czasie podczas jazdy i oddać go albo przed samem ukończeniem, lub po ukończeniu podróży, zależnie od istniejących w tym względzie urządzeń na końcowym odcinku.

2. Podróżny, który nie może okazać ważnego na przejazd biletu, powinien zapłacić podwójną cenę biletu za odcinek przebyty, jeżeli zaś stacji wyjazdu nie można odrazu i z całą pewnością ustalić, podwójną ceną biletu za cały odcinek, który przebył pociąg, jednakże w obu wypadkach nie mniej niż 5 zł. Kwotą powyższą należy uiścić: również i w tym wypadku, gdy pociąg nie ruszył jeszcze z miejsca.

Podróżny, który bez wezwania zawiadomi konduktora lub kierownika pociągu, że nie mógł kupić biletu, uiszcza ceną pojedynczą biletu, oraz dopłatą w wysokości 1 zł., ogółem jednak nie więcej, jak podwójną ceną tego biletu.

3. Do żadnych dopłat nie jest obowiązany:

a) podróżny, jadący dalej niż opiewa jego bilet, jeżeli zawiadomił konduktora o zamiarze dalszej jazdy przed wyjazdem z pierwotnej stacji przeznaczenia;

b) podróżny, rozpoczynający podróż swą na przystanku, na którym nie wydaje się biletów.

4. Podróżny, który odmawia uiszczenia niezwłocznie opłat, wyszczególnionych w p. 2, może być usunięty z pociągu.

W tym wypadku podróżny nie ma prawa wymagać, aby jego bagaż był mu dostarczony na inną stacją, jak na stacją przeznaczenia.

5. Osoby, nie posiadające biletu ważnego na przejazd, powinny przed wejściem na część zamkniętą stacji wykupić bilet peronowy, który należy okazać przy wejściu i oddać przy opuszczaniu tej części stacji. Kto bez ważnego biletu wstępuje na części odgrodzone stacji, powinien zapłacić 1 zł.

6. Kto nie mając zamiaru jazdy, zajmie lub założy miejsce w pociągu przygotowanym do odjazdu, powinien zapłacić 5 zł. i na żądanie organu kolejowego opuścić wagon niezwłocznie.

7. Na każdą uiszczoną dopłatę należy wydać pokwitowanie.

Artykuł  17.

Poczekalnie stacyjna.

1. Poczekalnie powinny być otwarte dla podróżnych przynajmniej na godziną przed odejściem pociągu.

2. Na stacjach węzłowych podróżni mogą pozostawać w poczekalni do czasu odejścia odpowiedniego pociągu, nie mogą jednak wymagać, aby poczekalnia była dla nich otwarta w czasie od godz. 11 wieczorem do godz. 6 rano, jeżeli w tym czasie niema pociągów.

3. Osobom, wyszczególnionym w art. 11 przebywanie w poczekalni może być wzbronione. W poczekalniach palenie tytoniu może być wzbronione. Nie stosujący się do tego zakazu powinien zapłacić 5 zł.

Artykuł  18.

Przedziały dla kobiet i dla niepalących.

1. W każdym pociągu, mającym najmniej po 3 przedziały II i III klasy, powinien być przeznaczony przynajmniej jeden przedział II kl. i jeden przedział III kl. dla kobiet.

W przedziale dla kobiet nie mogą przebywać mężczyźni nawet za zgodą kobiet, jadących w danym przedziale; przebywanie w tych przedziałach chłopców w wieku do ukończonych lat 10-ciu jest dozwolone.

2. W klasie II i III każdego pociągu powinien być przynajmniej jeden przedział dla niepalących. Przepisu tego nie stosuje się do kl. III, jeżeli w pociągu jest tylko jeden przedział tej klasy. W kl. I palenie tytoniu jest dopuszczalne tylko za zgodą wszystkich jadących w przedziale i tylko, o ile w pociągu niema osobnych przedziałów I kl. dla palących. W przedziałach dla niepalących i przedziałach dla kobiet palenie tytoniu jest niedozwolone nawet za zgodą innych osób jadących w tych przedziałach.

3. Przedziały dla kobiet i dla niepalących należy oznaczyć odpowiedniemi napisami.

Artykuł  19.

Wsiadanie do wagonów i zajmowanie w nich miejsc.

1. Na większych stacjach należy w poczekalniach wzywać podróżnych do zajmowania miejsc w pociągu.

2. Personel kolejowy jest uprawniony, a na żądanie obowiązany wskazywać miejsca podróżnym.

3. Podróżni z bezpośredniemi biletami jazdy, zmuszeni na stacji pośredniej przesiąść się do innego pociągu, mają w tym pociągu pierwszeństwo przed osobami, rozpoczynającemi dopiero podróż.

4. Bilet uprawnia do zajęcia tylko jednego miejsca.

Kto zajęte miejsce opuszcza, nie pozostawiając na niem swoich rzeczy, traci prawo do niego.

Artykuł  20.

Zwrot i zamiana biletów.

1. Podróżny, któremu nie można wyznaczyć miejsca w klasie, odpowiadającej jego biletowi, ma prawo żądać przewiezienia go w klasie niższej, w której są jeszcze miejsca wolne, za zwrotem różnicy w cenie biletu, lub też zaniechać podróży i żądać zwrotu należności, uiszczonej za bilet i za przewóz bagażu. W obu wypadkach podróżny nie ma prawa wymagać od kolei żelaznej jakiegokolwiek odszkodowania.

2. Na stacji wyjazdu podróżny ma prawo żądać wymiany swego biletu na bilet klasy wyższej lub do pociągu o taryfie wyższej, za dopłatą różnicy cen, nie później jednak niż na 5 minut przed odejściem pociągu. Kolej żelazna ma. prawo odmówić wymiany, jeżeli bilet jest już przecięty przez kontrolę w pociągu.

3. Podróżny może odbyć podróż na przestrzeni, wskazanej w bilecie, częściowo w klasie wyższej lub w pociągu o taryfie wyższej, jeżeli dopłaci różnicę cen. Taka zmiana warunków jest niedopuszczalna, jeżeli podróżny posiada bilet, wydany na zasadzie taryfy, zawierającej pod tym względem ograniczenia.

Artykuł  21.

Odjazd. Spóźnienie się podróżnego.

1. Po sygnale odjazdu nikt nie powinien być dopuszczony do jazdy.

2. Podróżny, który się spóźnił, nie ma prawa do zwrotu należności za bilet.

3. Jeżeli podróżny życzy sobie jechać innym, niż wskazanym na jego bilecie pociągiem idącym w tym samym kierunku, to powinien bez zwłoki przedstawić bilet właściwemu organowi stacyjnemu, który poświadcza jego ważność na obrany pociąg. Termin ważności biletu nie ulega przytem przedłużeniu. W razie obrania pociągu droższego, podróżny winien dopłacić różnicę.

4. Do zwrotu bagażu (ust. 2) stosuje się postanowienia art. 35, p. 4 i 5.

Artykuł  22.

Otwieranie okien.

Otwieranie okien wagonu dozwolone jest tylko za zgodą podróżnych, jadących w przedziale. Spory między podróżnymi co do otwierania okien rozstrzyga konduktor.

Artykuł  23.

Uszkodzenie wagonu.

1. Wszelkie koszty, powstałe wskutek, uszkodzenia albo zanieczyszczenia wagonu lub inwentarza kolejowego przez podróżnych, jak również koszty odkażania po przewozie chorych należy kolei zwrócić. Kolej żelazna ma prawo wymagać natychmiastowej zapłaty lub zabezpieczenia należności.

2. Odszkodowanie oblicza się na zasadzie cennika, ustanowionego przez kolej żelazną, o ile w nim przewidziane są stawki.

Artykuł  24.

Postoje.

1. Niezwłocznie po zatrzymaniu się pociągu na stacji służba pociągu oznajmia nazwę stacji i czas postoju. Pozatem, na stacjach węzłowych, służba pociągu wzywa do przesiadania się do pociągów innych kierunków.

2. Podróżni mogą wysiadać z wagonów na stacjach dopiero po zatrzymaniu się pociągu. Na stacjach drzwi wagonów otwiera służba pociągu na żądanie podróżnych.

3. Jeżeli pociąg zostanie zatrzymany wyjątkowo poza obrębem stacji, podróżni mogą wysiadać tylko za wyraźnem zezwoleniem kierownika pociągu, powinni jednak usunąć się natychmiast z toru kolejowego i na pierwszy znak dany przez kierownika pociągu, zająć miejsca zpowrotem.

4. Zabrania się bez uzasadnionych przyczyn zatrzymywać pociąg podczas biegu przy pomocy hamulca bezpieczeństwa lub innym jakimkolwiek sposobem. Za przekroczenie postanowienia niniejszego podróżny winien uiścić natychmiast na rzecz kolei żelaznej 100 zł.; pozatem, na wypadek szkód, wyrządzonych takim czynem kolei żelaznej lub osobom trzecim, podróżny ponosił odpowiedzialność sądową na ogólnych zasadach prawnych.

Artykuł  25.

Przerwy podróży.

Taryfy powinny określać, ile razy i na jak długo podróżni mają prawo przerywać podróż na stacjach pośrednich, nie tracąc prawa do dalszej jazdy na podstawie pierwotnego biletu.

Artykuł  26.

Spóźnienie się lub odwołanie pociągu. Wyłączenie wagonu bezpośredniego z pociągu.

1. Spóźnienie się lub odwołanie pociągu lub też wyłączenie z pociągu, wagonu bezpośredniego nie daje podróżnym prawa do jakiegokolwiek odszkodowania od kolei żelaznej.

2. Jeżeli skutkiem spóźnienia się pociągu podróżny utraci bezpośrednie połączenie z innemi pociągami, jeżeli pociąg zostanie całkowicie odwołany lub wagon bezpośredni z niego wyłączony, podróżny ma prawo do zwrotu różnicy między uiszczoną ceną przejazdu i przewozu bagażu a należną za przestrzeń przebytą.

3. Powyższe żądanie podróżny powinien oznajmić zawiadowcy stacji, niezwłocznie po przybyciu pociągu na stację, na której przerywa podróż. Przy oznajmieniu niezbędne jest przedstawienie biletu i w danym razie kwitu bagażowego. Podróżnemu, wnoszącemu takie żądanie, powinno być wydane odpowiednie poświadczenie.

4. Jeżeli w powyższych wypadkach podróżny chce dojechać do pierwotnego celu podróży, kolej żelazna powinna przewieźć go wraz z bagażem do stacji, oznaczonej na bilecie, pierwszym odpowiednim pociągiem bez pobierania jakichkolwiek opłat dodatkowych.

Kolej żelazna ma jednak prawo zastrzec w taryfie, że pewne pociągi są wyłączone od pomocniczego użycia ich, w wypadkach powyższych.

5. W razie przerw ruchu, wywołanych wypadkami żywiołowemi lub innemi okolicznościami nadzwyczajnemi, kolej żelazna powinna przedsięwziąć możliwe środki do przewiezienia podróżnych, zatrzymanych w drodze, do miejsca, od którego jest możliwa dalsza podróż koleją żelazną.

6. O spóźnieniu się pociągów ponad 15 minut oraz o przeszkodach w ruchu powinny być wywieszane ogłoszenia na stacjach.

Artykuł  27.

Przewóz zwierząt w pociągach osobowych.

1. Zwierząt żywych nie wolno zabierać do wagonów osobowych; wykryte należy usunąć z wagonu na stacji najbliższej.

2. Wyjątek stanowią:

a) małe pieski, ptaki pokojowe i inne małe zwierzęta na ręku lub w klatkach, o ile współpodróżni nie sprzeciwiają się zabraniu ich do przedziału;

b) psy każdego rodzaju i każdej wielkości, jeżeli ich właściciele jadą z niemi w osobnym przedziale,

3. Pozatem przewóz psów, zabieranych w drogę przez podróżnych, może się odbywać na zasadach następujących:

a) psy w klatkach lub koszach, dostatecznie zabezpieczonych przewozi się w wagonach bagażowych lub towarowych,

b) psy luzem należy przewozić w osobnych pomieszczeniach wagonu bagażowego; o ile wagon bagażowy takiego pomieszczenia nie zawiera lub niema w nim już miejsca, kolej żelazna może odmówić przewozu;

c) umieszczanie psów w wagonie, żywienie, przeładowanie na stacjach węzłowych i wyładowanie ich na stacjach przeznaczenia należy do nadawcy;

d) kolej żelazna nie ma obowiązku przechowywać psów, których właściciel nie odebrał niezwłocznie po przybyciu na stacją przeznaczenia;

e) kolej żelazna nie przyjmuje ubezpieczenia dostawy przewożonych psów,

4. Taryfa określa, za jakie zwierzęta i w jakiej wysokości należy uiszczać opłaty przewozowe. Na pobrane opłaty powinno być wydane pokwitowanie.

5. W razie ujawnienia w pociągu zwierząt, za które nie opłacono należności przewozowej, należy ją uiścić w podwójnej wysokości, najmniej jednak w kwocie 5 zł.

Artykuł  28.

Bagaż ręczny.

1. Podróżnym wolno zabierać ze sobą bezpłatnie do wagonów osobowych przedmioty łatwo przenośne, nie grożące uszkodzeniem wagonu (bagaż ręczny), o ile nie sprzeciwiają się, temu przepisy celne, akcyzowe lub zarządzenia władz skarbowych, policyjnych, lub innych władz administracyjnych.

2. W przedziałach wagonu dozwala się umieszczać bagaż ręczny wyłącznie w przeznaczonych na to pomieszczeniach, pod i nad miejscem, zajętem przez podróżnego. Na miejscach do siedzenia nie wolno umieszczać bagażu ręcznego.

3. Nadzór nad bagażem ręcznym i zwierzętami, które podróżny zabiera ze sobą, należy do niego samego. Kolej żelazna odpowiada za bagaż ręczny tylko wówczas, gdy szkoda powstała z jej winy.

Artykuł  29.

Przedmioty wyłączone od przewozu w wagonach osobowych.

1. Nie wolno zabierać do wagonów osobowych przedmiotów, zagrażających niebezpieczeństwem, w szczególności broni nabitej, materjałów wybuchowych, łatwo zapalnych lub żrących, jak również przedmiotów, które w wagonie mogłyby być niedogodne lub przykre dla podróżnych.

Jednakowoż podróżnym, którzy pełniąc służbę publiczną mają przy sobie broń palną, jak również myśliwym i strzelcom wolno wziąć ze sobą podręczny zapas amunicji.

Straży, towarzyszącej więźniom, jadącej z nimi w oddzielnych wagonach lub przedziałach, dozwala się brać ze sobą broń nabitą.

2. Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przekroczone zostały postanowienia, zawarte w p. 1 artykułu niniejszego, personel kolejowy ma prawo sprawdzić w obecności podróżnego właściwości przedmiotów, zabranych do wagonu osobowego.

3. Wykraczający przeciw powyższym postanowieniom, odpowiada za wszelką szkodę, wynikłą skutkiem naruszenia postanowień p. 1 i podlega nadto karom, prawnie przewidzianym.

ROZDZIAŁ  IV.

Przewóz bagażu.

Artykuł  30.

Określenie bagażu. Przedmioty wyłączone od przewozu.

1. Za bagaż uważa się tylko przedmioty, przeznaczone do osobistego użytku podróżnego w podróży, przewożone w kufrach, koszach, walizach, trokach, pudłach do kapeluszy i w innem podobnem opakowaniu.

2. Ponadto dopuszcza się do przewozu jako bagaż pod warunkiem, że służą do użytku podróżnego:

a) krzesła łatwo przenośne lub na kołach dla chorych,

b) wózki dziecięce,

c) kufry z próbkami towarów,

d) instrumenty muzyczne łatwo przenośne, w skrzynkach, futerałach lub innem opakowaniu,

e) przedmioty, służące do przedstawień artystycznych, o ile ich opakowanie, objętość i waga pozwalają na szybkie załadowanie i umieszczenie w wagonie bagażowym,

f) instrumenty miernicze o długości do 4 m. i ręczne narzędzia rzemieślnicze,

g) rowery i motocykle o jednem siedzeniu, pod warunkiem usunięcia przyborów dodatkowych i o ile zbiorniki benzynowe zawierają kurki spustowe i są zupełnie opróżnione; saneczki o jednem lub dwu siedzeniach, narty i żagle łyżwiarskie.

3. Inne przedmioty, nie przeznaczone do osobistego użytku podróżnych, jak również zwierzęta w klatkach, zapewniających dostateczne bezpieczeństwo, mogą być przyjmowane jako bagaż, o ile na to pozwalają taryfy.

4. Wyłącza się od przewozu jako bagaż przedmioty, wyłączone lub warunkowo dopuszczone do przewozu, stosownie do postanowień art. 54, p. 1 A i B oraz p. 2 B.

Artykuł  31.

Odpowiedzialność podróżnego za bagaż.

1. Posiadacz kwitu bagażowego jest odpowiedzialny za zachowanie postanowień art. 30; ponosi on wszelkie następstwa przekroczenia tych postanowień.

2. W razie podejrzenia, że zachodzi takie przekroczenie, kolej żelazna ma prawo sprawdzić, czy zawartość bagażu odpowiada przepisom. Posiadacza kwitu bagażowego należy wezwać, aby był obecny przy sprawdzaniu; jeżeli posiadacz nie stawi się lub jeżeli nie można go odszukać, sprawdzenia należy dokonać w obecności dwóch świadków, o ile możności nie należących do służby kolei żelaznej. W razie stwierdzenia przekroczenia, posiadacz kwitu bagażowego ponosi koszty, spowodowane sprawdzeniem.

3. W wypadkach przekroczenia postanowień art. 30 posiadacz kwitu bagażowego uiszcza dopłatę, która wynosi:

a) za przedmioty, wyłączone od przewozu (art. 30 p. 4) 15 zł. od każdego kilograma wagi brutto, najmniej jednak 30 zł. od przesyłki, jeżeli pośród tych przedmiotów znajdują się materjały, wyłączone od przewozu na zasadzie art. 54 p. 1 A i B, a zaliczone do klasy I i II w załączniku B do tegoż artykułu;

b) za wszelkie inne przedmioty 5 zł. od każdego kilograma wagi brutto, najmniej jednak 10 zł. od przesyłki.

Prócz tego posiadacz kwitu bagażowego, zależnie od wypadku, obowiązany jest do uiszczenia różnicy w opłacie przewozowej, do pokrycia powstałej szkody i wynagrodzenia kosztów sprawdzania zawartości bagażu (p. 2) oraz ponosi prawem przewidzianą odpowiedzialność karną.

Artykuł  32.

Opakowanie i stan bagażu.

1. Kolej żelazna może odmówić przyjęcia bagażu, którego opakowania jest niedostateczne lub którego stan wykazuje braki. Jeżeli pomimo to bagaż będzie przyjęty, kolej żelazna ma prawo zamieścić w kwicie bagażowym uwagę o stanie bagażu. Podróżny, przyjmując kwit z taką uwagą, uznaje tem samem stwierdzony w niej stan bagażu.

2. Sztuki bagażu powinny być zaopatrzone w trwałe napisy z oznaczeniem nazwiska podróżnego, jego adresu i stacji przeznaczenia. Kolej żelazna może odmówić przyjęcia sztuk, które nie posiadają takich napisów.

3. Dawne nalepki, adresy i inne napisy, pochodzące z poprzednich przewozów, podróżny powinien usunąć.

Artykuł  33.

Nadawanie bagażu. Kwit bagażowy.

1. Bagaż powinien być nadany w czasie, przewidzianym dla sprzedaży biletów jazdy. Kolej żelazna może jednak odmówić przyjęcia bagażu, dostarczonego później, niż na 15 minut przed odejściem odnośnego pociągu.

2. Przyjęcie bagażu do przewozu następuje za okazaniem biletu ważnego na przejazd co najmniej do stacji przeznaczenia bagażu, o ile taryfa nie zawiera odmiennego postanowienia, podając warunki przyjęcia bagażu do przewozu bez biletu lub z biletem innym niż wskazany wyżej.

3. Ubezpieczenie dostawy za uiszczeniem opłaty przewidzianej w taryfie, może nastąpić najpóźniej na pół godziny przed odejściem pociągu, na który nadano bagaż. Suma ubezpieczenia nie może przekraczać kwoty odszkodowania, obliczonej według norm, przewidzianych w art. 37 p. 2 i 3.

4. Opłaty za przewóz i ubezpieczenie dostawy bagażu w zasadzie powinny być uiszczone przy nadaniu. W wypadkach wyjątkowych kolej żelazna może jednak przyjąć bagaż do przewozu z tem, że czynności nadawcze i uiszczenie opłat nastąpią dopiero na stacji pośredniej lub na stacji przeznaczenia. W takich wypadkach bagaż uważa się za przyjęty do przewozu już z chwilą przyjęcia go przez organa kolejowe do wysyłki.

Wysokość opłat i sposób obliczania ich podaje taryfa.

5. Na nadany bagaż należy wydać podróżnemu kwit bagażowy, który powinien zawierać:

a) numer porządkowy,

b) stację nadania i stację przeznaczenia,

c) drogę przewozu i odległość kilometryczną,

d) dzień nadania i pociąg, na który nadano bagaż,

e) określenie biletu na przejazd z wyjątkiem wypadku przewidzianego w ustępie 2-m punktu 2,

f) ilość sztuk i wagę przesyłki,

g) opłatę przewozową i inne opłaty, przewidziane w przepisach przewozowych i taryfach,

h) kwotę ubezpieczenia dostawy, wpisaną słowami.

Artykuł  34.

Formalności celne, akcyzowe oraz wymagane przez władze skarbowe, policyjne i inne władze administracyjne.

Podróżny obowiązany jest zastosować się do przepisów celnych, akcyzowych, skarbowych, policyjnych i innych władz administracyjnych, które dotyczą tak jego osoby, jak i rewizji jego bagażu nadanego i ręcznego. Podróżny powinien być obecny przy rewizji, o ile przepisy nie dopuszczają w tym względzie wyjątków. Kolej żelazna nie bierze na siebie żadnej odpowiedzialności wobec podróżnego w razie niezastosowania się przez niego do tych przepisów.

Artykuł  35.

Wydawanie bagażu.

1. Bagaż wydaje się za zwrotem kwitu bagażowego. Kolej żelazna nie ma obowiązku sprawdzać, czy posiadacz kwitu jest uprawniony do odbioru.

Przy wydaniu tylko części bagażu, kolej żelazna umieszcza na kwicie bagażowym odpowiednią uwagę i zwraca kwit podróżnemu.

2. Posiadacz kwitu bagażowego ma prawo żądać na stacji przeznaczenia wydania bagażu po przybyciu pociągu, na który bagaż nadał i po upływie czasu, koniecznego do przygotowania bagażu do wydania, w danym zaś razie również do załatwienia formalności celnych i akcyzowych, oraz wymaganych przez władze skarbowe, policyjne i inne władze administracyjne.

3. W razie nieprzedstawienia kwitu bagażowego kolej żelazna obowiązana jest wydać bagaż tylko wówczas, gdy zgłaszający się uprawnienie swe do odebrania bagażu uzasadni w sposób wiarygodny. Kolej żelazna może również zażądać złożenia kaucji.

4. Bagaż wydaje się na stacji, do której został nadany. Na żądanie posiadacza kwitu bagażowego, bagaż może być jednak zwrócony na stacji nadania lub wydany na stacji pośredniej za zwrotem kwitu bagażowego i za okazaniem biletu na przejazd, wskazanego w kwicie bagażowym, o ile na wykonanie takiego żądania pozwalają czas i okoliczności, oraz nie sprzeciwiają się temu przepisy celne, akcyzowe, skarbowe, policyjne i innych władz administracyjnych.

5. Posiadacz kwitu bagażowego, któremu nie wydano bagażu w czasie wskazanym w punkcie 2-im, może żądać stwierdzenia na kwicie bagażowym dnia i godziny, w których domagał się wydania bagażu.

Artykuł  36.

Zaginięcie bagażu.

1. Bagaż, niedostarczony na stacją przeznaczenia w ciągu 3 dni od chwili przybycia pociągu, na który go nadano, uważa się za zaginiony.

2. Kolej żelazna odpowiada za zaginięcie bagażu tylko pod warunkiem, że wydania bagażu zażądano na stacji przeznaczenia w ciągu dni 14 od czasu przybycia pociągu, na który go nadano.

3. Jeżeli zaginiony bagaż następnie znajdzie się, kolej żelazna winna, o ile miejsce pobytu właściciela jest wiadome lub może być stwierdzone, zawiadomić go o tem. W ciągu 30 dni po otrzymaniu takiego zawiadomienia właściciel bagażu może żądać, aby mu go wydano na wskazanej przez niego krajowej stacji kolejowej, bez żadnych kosztów, za zwrotem pobranego odszkodowania i po potrąceniu odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy. W razie zwrotu bagażu na stacją nadania należy zwrócić podróżnemu opłatą przewozową.

Artykuł  37.

Odpowiedzialność kolei żelaznej za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie bagażu oraz za przekroczenie terminu dostawy.

1. O ile w rozdziale niniejszym niema odmiennych postanowień, kolej żelazna odpowiada za bagaż stosownie do postanowień o odpowiedzialności za towary (Rozdział VIII).

2. Jeżeli kolej żelazna ma zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie bagażu, to można żądać wynagrodzenia spowodowanej szkody, najwyżej jednak 5 złotych za każdy brakujący kilogram wagi brutto.

Nadto należy zwrócić uiszczoną należność za przewóz, cło i inne wydatki, opłacone za bagaż zaginiony.

3. W razie uszkodzenia bagażu kolej żelazna obowiązana jest zapłacić kwotę, o którą obniżyła się jego wartość.

Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:

a) jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia całej przesyłki;

b) jeżeli wskutek uszkodzenia obniżyła się wartość tylko części bagażu - kwoty, którą należałoby zapłacić na wypadek zaginięcia tej części, która doznała obniżenia wartości.

4. W razie opóźnienia w wydaniu bagażu kolej obowiązana jest:

a) jeżeli podróżny nie udowodni szkody, wynikłej skutkiem opóźnienia, zapłacić 0,04 złotych za kilogram wagi brutto bagażu, wydanego z opóźnieniem, za każde choćby zaczęte 24 godziny, licząc od chwili zażądania wydania, jednak najwyżej za 3 dni;

b) jeżeli podróżny udowodni, że wskutek opóźnienia wynikła szkoda, zapłacić za nią odszkodowanie, które nie może atoli przekraczać dwukrotnego ryczałtowego odszkodowania, określonego w p. a).

5. 2 W razie ubezpieczenia terminu dostawy można żądać:

a) jeżeli nie udowodniono, że wskutek opóźnienia wynikła szkoda, do wysokości kwoty ubezpieczenia 0,05 zł. za każdy kilogram wagi brutto bagażu, wydanego z opóźnieniem, i za każde zaczęte 24 godzin, licząc od chwili zażądania wydania, jednak najwyżej za 3 dni;

b) jeżeli udowodniono, że skutkiem opóźnienia wynikła szkoda, można żądać odszkodowania do wysokości kwoty ubezpieczenia.

Jeżeli wysokość kwoty ubezpieczenia jest niższa od odszkodowań, przewidzianych w p. 4 a) i b) artykułu niniejszego, to można ich żądać zamiast odszkodowań, przewidzianych pod a) i b) punktu niniejszego.

6. Odszkodowań, przewidzianych w p. 4 nie można żądać obok odszkodowań, któreby się należały za zaginięcie bagażu.

W razie braku części bagażu należy w danym wypadku odszkodowania te wypłacić za część niezaginioną.

W razie uszkodzenia bagażu należy w danym wypadku, żądać odszkodowania za opóźnienie obok odszkodowań, przewidzianych w p. 3 artykułu niniejszego.

Artykuł  38.

Posługacze bagażowi.

1. Kolej żelazna powinna utrzymywać na większych stacjach posługaczy bagażowych w liczbie dostatecznej. Obowiązkiem ich jest na żądanie podróżnych przenosić bagaż w obrębie dworca kolejowego.

2. Posługacz bagażowy powinien mieć widoczne oznaki służbowe i posiadać przy sobie instrukcję służbową oraz taryfę opłat za swe usługi, którą na żądanie powinien okazywać podróżnym.

3. Za przedmioty, oddane posługaczowi bagażowemu do przeniesienia w obrębie dworca kolejowego, kolej żelazna odpowiada jak za bagaż, przyjęty do przewozu (art. 37).

Artykuł  39.

Przechowywanie bagażu.

Kolej żelazna powinna na siadach, które przyjmują bagaż do przewozu, w miarę możności urządzać pomieszczenia w których podróżni mogliby czasowo przechowywać swój bagaż za opłatą, podaną do publicznej wiadomości przez wywieszenie ogłoszenia na stacji. Kolej żelazna odpowiada w tym wypadku jako przechowawca.

ROZDZIAŁ  V.

Przewóz przesyłek nadzwyczajnych.

Artykuł  40.

Nadawanie.

1. Przedmioty, nadające się do przewozu w wagonach bagażowych, mogą być przyjmowane jako przesyłki nadzwyczajne, stosownie do przepisów, podanych w taryfie.

2. Każda przesyłka powinna być zaopatrzona w dokładny adres odbiorcy, trwale umocowany ze wskazaniem stacji przeznaczenia.

3. Przesyłki należy nadawać w kasach bagażowych w czasie, przewidzianym dla nadawania bagażu i wskazanym w ogłoszeniach wywieszonych na stacjach.

4. Przyjmując przesyłką, kolej żelazna jest obowiązana określić bezpłatnie jej wagę. Nadawca lub jego zastępca może być obecnym przy określaniu wagi.

5. 3 Na przesyłki nadzwyczajne, przyjęte do przewozu kolej żelazna wydaje nadawcy dokument według wzoru ustalonego przez kolej żelazną nadawczą.

6. Przesyłki nadzwyczajne mogą być przyjmowane tylko do stacyj, otwartych dla ruchu bagażowego.

Artykuł  41.

Przewóz.

1. Przesyłki nadzwyczajne przewozi się w sposób, przepisany dla bagażu. Jeżeli w niektórych pociągach przewóz przesyłek będzie ograniczony lub zupełnie wyłączony, należy to podać do wiadomości ogólnej.

2. Jeżeli nadawca przy nadawaniu nie oznaczy pociągu, którym przesyłka powinna być wysłana, należy ją wysłać najbliższym pociągiem odpowiednim.

3. Żądanie wysłania przesyłki pociągiem oznaczonym kolej żelazna obowiązana jest uwzględnić, jeżeli przesyłka będzie dostarczona przynajmniej na pół godziny przed odejściem danego pociągu i jeżeli warunki eksploatacji na to pozwalają.

Artykuł  42.

Wydawanie.

1. Odbiorca ma prawo żądać na stacji przeznaczenia wydania przesyłki zaraz po przyjściu pociągu, którym powinna być przewieziona, z uwzględnieniem jednak czasu, potrzebnego na załatwienie czynności przygotowawczych do wydania.

2. Jeżeli po przybyciu pociągu odbiorca nie zgłosi się po przesyłkę, kolej żelazna zawiadamia odbiorcę o przybyciu przesyłki. Zawiadomienie powinno nastąpić w terminach, przewidzianych dla przesyłek pośpiesznych w art. 78 i 79 przepisów niniejszych.

Artykuł  43.

Inne przepisy.

Taryfy powinny jednolicie ustalić, czy i w jakim zakresie postanowienia o przewozie bagażu (Rozdział IV) lub postanowienia o przewozie towarów (Rozdział VIII) stosuje się do przewozu przesyłek nadzwyczajnych.

ROZDZIAŁ  VI.

Przewóz zwłok.

Artykuł  44.

Nadawanie.

1. Zwłoki mogą być przyjmowane do przewozu jako przesyłki zwyczajne lub pośpieszne.

2. Przesyłki zwłok powinny być zgłoszone do przewozu na stacji początkowej pociągu przynajmniej na 6 godzin, na stacjach pośrednich przynajmniej na 12 godzin, przed czasem odejścia odnośnego pociągu.

3. Zwłoki powinny być zamknięte hermetycznie w metalowej trumnie, którą należy umieścić w drewnianej trumnie lub skrzyni tak szczelnie, aby się nie mogła w niej poruszać.

4. Nadawca przy nadawaniu zwłok powinien złożyć pozwolenie na przewóz, wydane przez odpowiednie władze.

5. Na przewożone zwłoki powinny być sporządzane listy przewozowe stosownie do art. 55 i 56.

6. Załadowanie zwłok jest obowiązkiem nadawcy.

7. Należność za przewóz zwłok musi być opłacona przy nadaniu.

8. Przesyłek zwłok nie można obciążać ani zaliczeniem ani zaliczką.

9. Jeżeli zwłoki zostały nadane przy fałszywem określeniu zawartości przesyłki, nadawca powinien dopłacić różnicę przewoźnego za całą przestrzeń od stacji nadania do stacji przeznaczenia i oprócz tego uiścić karę w wysokości poczwórnego przewoźnego, niezależnie od ewentualnej odpowiedzialności karnej.

Artykuł  45.

Przewóz.

1. Zwłoki przewozi się w oddzielnych krytych wagonach towarowych. Ładowanie innych przesyłek razem ze zwłokami jest wzbronione. Kilka zwłok, nadanych równocześnie na jednej stacji i do jednej stacji przeznaczenia, można załadować do jednego wagonu. Zwłoki nadawane w zamkniętych karawanach przewozi się na niekrytych wagonach.

2. Każdej przesyłce zwłok powinien towarzyszyć dozorca, zaopatrzony w bilet na przejazd, który może, jeżeli tego żąda, jechać w wagonie, w którym znajdują się zwłoki.

3. Zwłok nie wolno przeładowywać w drodze bez istotnej potrzeby. Przewozić je należy możliwie szybko i bez zatrzymywania w drodze.

Artykuł  46.

Wydawanie.

1. Na stacji przeznaczenia można żądać wydania zwłok natychmiast po przybyciu pociągu, którym zwłoki przewieziono, w czasie, określonym w art. 35 p. 2.

2. Przy wydaniu zwłok kolej żelazna zwraca odbiorcy pozwolenie na przewóz (art. 44 p. 4).

3. Zwłoki winny być przez odbiorcę wyładowane i zabrane w ciągu 6 godzin od chwili przybycia pociągu na stację przeznaczenia, w przeciwnym razie mogą być oddane do rozporządzenia miejscowej policji. Jeżeli zwłoki przybędą po godzinie 6-ej wieczorem, termin ich wyładowania i zabrania liczy się od godziny 8-ej rano dnia następnego. W razie przekroczenia terminu wyładowania i zabrania zwłok, kolej żelazna ma prawo pobrać opłatę taryfową za przetrzymanie wagonu (postojowe).

Artykuł  47.

Przewóz zwłok do prosektorjów.

1. Zwłoki przesyłane z urzędów policyjnych, zakładów karnych, więzień, szpitali i t. p. do prosektorjów, wyższych zakładów naukowych lub też wysyłane przez nie dalej, mogą być przewożone bez dozorców.

2. Zwłoki takie powinny być nadawane w szczelnie zamkniętych skrzyniach lub trumnach zabezpieczonych od wycieku i przewożone pociągami towarowemi.

ROZDZIAŁ  VII.

Przewóz zwierząt żywych.

Artykuł  48.

Zasady ogólne.

1. Przewóz zwierząt żywych odbywa się na zasadach, określonych w rozdziale VIII, o ile przepisy rozdziału niniejszego nie zawierają odmiennych postanowień.

2. Przewóz pojedyńczych sztuk lub niewielkich partyj zwierząt odbywać się może pomiędzy wszystkiemi stacjami, otwartemi dla ruchu towarowego, przewóz zaś większych partyj zwierząt pomiędzy stacjami, wymienionemi w odnośnych taryfach.

3. Na stacjach, otwartych do przewozu większych partyj zwierząt powinny znajdować się stosowne urządzenia do ich załadowania i wyładowania.

4. Stacje posiadające urządzenia do pojenia i karmienia zwierząt w drodze powinny być wymienione w taryfie.

Artykuł  49.

Nadawanie.

1. Zwierzęta przewozi się w zasadzie pociągami, które wyznacza kolej żelazna i podaje do wiadomości publicznej.

2. Przewóz zwierząt powinien być zgłoszony przynajmniej na 24 godziny przed odejściem odnośnego pociągu. Kolej żelazna może odmówić przewozu zgłoszonego w czasie późniejszym. Kolej żelazna nie ma obowiązku przyjmowania zwierząt do przewozu w niedziele i święta, jak również przyjmowania do przewozu zwierząt chorych. Kolej żelazna może nie przyjąć do przewozu zwierząt dzikich, jeżeli nadawca nie spełnił wszystkich wymagań kolei żelaznej, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa publicznego.

3. Zwierzęta powinny być dostarczone na stację tak wcześnie, aby załadowanie ich mogło być uskutecznione przynajmniej na godzinę przed odejściem odnośnego pociągu.

4. Ładowanie zwierząt do wagonów stanowi obowiązek nadawcy, który powinien dostarczyć wszelkich przyborów niezbędnych do przewozu i umocować je, w razie potrzeby, w sposób wykluczający uszkodzenie wagonów.

5. Na przesyłki zwierząt powinny być sporządzone listy przewozowe stosownie do art. 55 i 56. Nadawca ma prawo wskazać w liście przewozowym drogę przewozu, jeżeli do stacji przeznaczenia prowadzi więcej niż jedna droga. Kolej żelazna powinna dokonać przewozu drogą wskazaną i w tym wypadku ma prawo do pobrania opłaty przewozowej za tę drogę.

6. Kolej żelazna ma prawo żądać opłacenia zgóry należności za przewóz zwierząt.

Artykuł  50.

Przewóz.

1. Kolej żelazna ma prawo wymagać, aby przewożonym zwierzętom towarzyszył dozorca, z wyjątkiem jednak przesyłek zwierząt małych, przewożonych w zamkniętych klatkach, skrzyniach i t. p.

2. Dozorca powinien zająć miejsce w pociągu i opiekować się zwierzętami w drodze.

3. Szczegółowe postanowienia o przewozie zwierząt żywych zawiera załącznik A.

Artykuł  51.

Terminy dostawy.

1. Termin dostawy zwierząt, przewożonych pociągami towarowemi, oblicza się na zasadach wskazanych dla przewozu towarów (art. 75).

2. Bieg terminu dostawy zawiesza się, oprócz wypadków, przewidzianych w art. 75, p. 7, na czas postoju na stacjach, gdzie się odbywa karmienie i pojenie zwierząt, i na czas trwania oględzin weterynaryjnych.

3. Termin dostawy zwierząt, przewożonych pociągami osobowemi, upływa bezzwłocznie po przybyciu pociągu na stację przeznaczenia, z uwzględnieniem jednak czasu niezbędnego do załatwienia formalności celnych, podatkowych lub policyjnych.

Artykuł  52.

Wydawanie.

1. Kolej żelazna powinna poczynić wszelkie zarządzenia, umożliwiające bezzwłoczne wydanie zwierząt po przybyciu ich na stację przeznaczenia. Odbiorca powinien je wyładować i zabrać w ciągu dwóch godzin od chwili dania mu możności wyładowania.

2. Jeżeli po przybyciu na stacją przeznaczenia zwierząt przewożonych bez dozorcy, odbiorca nie zgłosi się po ich odbiór, kolej żelazna powinna zawiadomić odbiorcę o przybyciu przesyłki w terminie określonym dla zawiadomień o przybyciu przesyłki (art. 79, p. 2). W tych wypadkach termin wyładowania i odbioru zwierząt (p. 1 artykułu niniejszego) rozpoczyna się po upływie, dwóch godzin od zawiadomienia odbiorcy o ich przybyciu (art. 79 p. 3).

3. Terminy wyładowania i zabrania zwierząt zawiesza się na czas załatwiania formalności celnych, policyjnych i weterynaryjnych, o ile w wykonaniu ich nie nastąpiła zwłoka z winy nadawcy, odbiorcy lub dozorcy zwierząt.

4. Jeżeli przybyłe zwierzęta nie zostaną wyładowane i zabrane w oznaczonym wyżej terminie, kolej żelazna ma prawo oddać je pod opiekę osobie trzeciej na koszt i odpowiedzialność uprawnionego do rozporządzenia przesyłką; o ile kolej zezwoli na dalsze zatrzymanie zwierząt w wagonie lub na stacji, może ona pobrać opłatę określoną w taryfie.

ROZDZIAŁ  VIII.

Przewóz towarów.

Artykuł  53.

Przewóz bezpośredni.

Kolej żelazna obowiązana jest przewozić towary między wszystkiemi stacjami otwartemi do ruchu towarowego bez potrzeby wskazywania w liście przewozowym pośrednictwa przy przejściu towarów z jednej kolei żelaznej na drugą.

Artykuł  54.

Ograniczenia przewozu.

1. Kolej żelazna nie przyjmuje do przewozu:

A) Przedmiotów, stanowiących przywilej poczty (art. 3).

B) Następujących przedmiotów, o ile nie są przewidziane wyjątki w p. 2 litera A:

a) materjałów wybuchowych;

b) amunicji;

c) materjałów zapalających i ogni sztucznych;

d) gazów zgęszczonych i skroplonych;

e) materjałów, wytwarzających w zetknięciu z wodą gazy zapalne lub podtrzymujących palenie;

f) materjałów samozapalnych.

2. Kolej żelazna przyjmuje do przewozu warunkowo:

A) Przedmioty, wyszczególnione w załączniku B, na warunkach wskazanych w tymże załączniku.

B) Złoto, srebro i platynę, pieniądze, monety i papiery wartościowe, dokumenty, drogie kamienie, perły prawdziwe, cenne koronki i hafty, oraz inne kosztowności, wreszcie dzieła sztuki, jak malowidła, obrazy, rzeźby, odlewy z bronzu, antyki o wartości artystycznej.

Warunki przewozu tych przedmiotów określa taryfa. Znaczki pocztowe, arkusze stemplowe, znaczki stemplowe i inne podobne urzędowe znaczki wartościowe nie są uważane za papiery wartościowe.

C) Przedmioty, których załadowanie lub przewóz, ze względu na warunki budowy lub eksploatacji kolei żelaznych, uczestniczących w przewozie nastręczają niezwykłe trudności (art. 3).

Kolej żelazna może uskutecznić przewóz takich przód miotów na warunkach specjalnie umówionych z nadawcą.

D) Tabor kolejowy przewożony na własnych kołach.

Tabor taki musi być w stanie zdatnym do biegu, co kolej żelazna powinna odpowiednio sprawdzić i zaświadczyć. Parowozom, tendrom i wagonom motorowym powinien towarzyszyć fachowy dozorca wyznaczony przez nadawcą.

Artykuł  55.

List przewozowy.

1. Na każdą przesyłką powinien być sporządzony list przewozowy oraz jego wtórnik na blankietach wskazanych w załączniku C, według wzoru № 1 dla przesyłek zwyczajnych i wzoru № 2 dla przesyłek pośpiesznych.

Minister Komunikacji może jednak przy przewozach bądź stale i regularnie powtarzających się, bądź mających ściśle lokalne znaczenie zezwolić w drodze wyjątku na odstępstwo od powyższego postanowienia.

2. Wszystkie stacja kolejowe obowiązane są sprzedawać blankiety listów przewozowych po cenie, określonej w taryfie.

3. Listy przewozowe drukowane nie przez kolej żelazną powinny być, celem sprawdzenia zgodności z przepisami, zaopatrzone w stempel kolei żelaznej.

Artykuł  56.

Treść listu przewozowego.

1. Nadawca powinien zamieścić w liście przewozowym:

a) imię i nazwisko, tudzież adres odbiorcy,

b) stacją przeznaczania;

c) miejsce dostarczenia, jeżeli ono jest inne niż stacja przeznaczenia, o ile kolej żelazna zgodzi się na dostarczenie przesyłki;

d) oznaczenie zawartości przesyłki; oprócz tego, przy przesyłkach drobnych, oznaczenie ilości, rodzaju opakowania, cechy i numeru, lub adresu każdej sztuki, a przy przesyłkach półwagonowych, oznaczenie ilości sztuk. Przy przesyłkach wagonowych kolej żelazna może także żądać oznaczenia zawartości towaru według ilości i rodzaju opakowania, o ile właściwość towaru na to zezwala. Przedmioty wyszczególnione w załączniku B do przepisów niniejszych należy określić nazwami w nim ustalonemi;

e) wagę, przesyłki, jeżeli to jest możliwe;

f) przy przesyłkach, które nadawca sam załadował, numer i cechy własności wagonu;

g) odpowiednie oświadczenia w razie uiszczenia opłat zgóry;

h) ewentualnie kwotą ubezpieczenia dostawy przesyłki, kwotą zaliczenia oraz kwotę zaliczki w gotowiźnie;

i) ewentualnie żądanie, aby przesyłka po przybyciu na stację przeznaczenia, pozostała na składzie kolei żelaznej do czasu zgłoszenia się odbiorcy. Przy towarach, wymienionych w załączniku B do przepisów niniejszych, żądanie takie jest niedopuszczalne. Żądanie odnośne wpisać, należy powyżej adresu odbiorcy słowami: "Zostawić na składzie kolei żelaznej";

k) dokładne wymienienie załączonych dokumentów celnych, podatkowych i policyjnych, oraz w danym razie wymienienie stacji, na której mają być załatwione formalności celne i podatkowe;

l) miejsce i datą sporządzenia listu przewozowego;

m) podpis i adres nadawcy.

2. Kolej żelazna ma prawo wymagać, aby na każdą przesyłką wagonową był sporządzony oddzielny list przewozowy.

3. Za jednym listem przewozowym można nadać większą ilość przedmiotów, o ile ich wspólne załadowanie i przewóz są możliwe ze względu na ich właściwości naturalne, oraz o ile to nie sprzeciwia się przepisom celnym lub policyjnym.

4. Na przesyłki, których załadowanie przez nadawcę lub wyładowanie przez odbiorcę jest zastrzeżone w odpowiednich przepisach powinny być sporządzane oddzielne listy przewozowe; również wymagane są oddzielne listy przewozowe na towary, dopuszczone do przewozu warunkowo (art. 54, p. 2).

5. Jeśli miejsce, wyznaczone na blankiecie listu przewozowego do określenia przesyłki, nie będzie wystarczające, należy do listu przewozowego doszyć lub dokleić arkusze dodatkowe tegoż formatu, które nadawca podpisuje. W liście przewozowym powinna być zamieszczona wzmianka o dołączeniu arkuszy dodatkowych. W tych wypadkach ogólna waga przesyłki powinna być wymieniona w odpowiedniej rubryce listu przewozowego.

6. W liście przewozowym nadawca może zamieścić żądanie aby waga, względnie ilość sztuk przesyłki, była sprawdzona na stacji nadania przy wysłaniu lub na stacji przeznaczenia przy wydaniu; kolej żelazna pobiera za te czynności opłaty przewidziane w taryfie.

7. Na odwrotnej stronie listu przewozowego może być wydrukowana firma nadawcy, jak również mogą być zamieszczane dla wiadomości odbiorcy następujące uwagi, dotyczące przesyłki: "przesyłka pochodząca od NN, z polecenia NN, do rozporządzenia NN, celem dalszego przesłania dla NN, ubezpieczona w NN". Notatki te do niczego kolei żelaznej nie obowiązują.

8. Nadawca powinien zamieścić w liście przewozowym wszystkie oświadczenia, których wymagają przepisy niniejsze i taryfy. Wzbronione jest zamieszczanie w liście przewozowym innych oświadczeń oraz dołączanie do listu przewozowego, dowodów, nie przewidzianych w przepisach niniejszych lub w taryfach.

9. List przewozowy powinien być wypełniony w języku polskim: atramentem, drukiem lub zapomocą stempla. Kolej żelazna nie przyjmuje listów przewozowych poprawionych, podskrobanych i nadmiernie zabrudzonych. Listy przewozowe, zawierające poprawki, kolej żelazna może przyjąć, jeżeli odnośną poprawkę nadawca potwierdzi swym podpisem.

Artykuł  57.

Odpowiedzialność nadawcy.

Nadawca odpowiada za zgodność z rzeczywistością, dokładność i dostateczność wszystkich oświadczeń, zamieszczonych przezeń w liście przewozowym i ponosi wszelkie następstwa, które mogą wyniknąć z niezgodności, niedokładności i niedostateczności tych oświadczeń. Odpowiedzialność nadawcy nie ulega zmianie i w tym wypadku, jeżeli wypełnienia listu przewozowego dokonała na jego żądanie kolejowa ekspedycja towarowa.

Artykuł  58.

Sprawdzanie zawartości przesyłki. Stwierdzanie ilości sztuk i wagi przesyłki.

1. Kolej żelazna ma prawo sprawdzać w każdym czasie, czy ilość sztuk, waga i zawartość przesyłki są zgodne z oświadczeniami nadawcy w liście przewozowym. Za sprawdzanie takie nie pobiera się opłaty. Natomiast, jeżeli oświadczenia w liście przewozowym nie są zgodne z rzeczywistością, kolej żelazna ma prawo do zwrotu kosztów sprawdzenia. Koszty niezapłacone przy sprawdzeniu obciążają przesyłkę.

Do sprawdzenia zawartości należy wezwać osobę, uprawnioną do rozporządzania przesyłką, chyba że sprawdzenie zarządzone zostało ze względu na bezpieczeństwo lub porządek publiczny. Jeżeli interesowany nie zjawi się lub jeżeli sprawdzenie zawartości odbywa się w drodze, należy dokonać tej czynności w obecności dwóch świadków, nie należących do służby kolejowej.

2. Kolej żelazna obowiązana jest przy przyjęciu do przewozu stwierdzić ilość sztuk i wagę przesyłek drobnicowych, które kolej załadowuje (art. 59 p. 1); za ważenie tych przesyłek kolej żelazna ma prawo pobierać opłatę określoną w taryfie.

Jeżeli przesyłka drobnicowa składa się z kilku sztuk, kolej żelazna stwierdza wagę każdej sztuki osobno tylko wówczas, gdy nadawca podał w liście przewozowym wagę poszczególnych sztuk oddzielnie. Nadawca, względnie upoważniona przez niego osoba, ma prawo być obecnym przy określaniu wagi i ilości sztuk.

3. Przy wszystkich innych przesyłkach kolej żelazna obowiązana jest stwierdzić ilość sztuk i wagę przesyłki na żądanie nadawcy, zamieszczone w liście przewozowym, o ile stacja posiada do tego odpowiednie urządzenia wagowe i o ile właściwość przesyłki i warunki ruchu na to pozwalają. Jeżeli jednak nadawca nie podał wagi przesyłki, kolej żelazna obowiązana jest określić ją, chociaż żądania tego w liście przewozowym nie zamieszczono.

Za takie stwierdzenie ilości sztuk i wagi przesyłki kolej pobiera opłaty, określone w taryfie. Jeżeli na stacji nadawczej nie można stwierdzić wagi, należy zważenia dokonać na innej stacji.

4. Nadawca może żądać przy nadaniu przesyłki, aby mu dano możność być obecnym przy stwierdzeniu ilości sztuk i wagi, o ile czynności te wykonywane są na stacji nadania. Jeżeli nadawca żądania takiego nie postawił lub nie skorzystał z danej mu możności, obowiązany jest zapłacić ponownie należność taryfową, o ile kolej na jego żądanie dokona stwierdzenia powtórnie.

5. Przy odważaniu przesyłek wagonowych na wadze wagonowej, wagę stwierdza się w ten sposób, iż od ogólnej wagi załadowanego wagonu odejmuje się własną wagę wagonu, na nim oznaczoną. Na żądanie jednak osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką, kolej żelazna powinna sprawdzić wagą własną wagonu, jeżeli na to pozwalają warunki ruchu. Jeżeli przytem okaże się, że waga własna jest inna, niż oznaczona na wagonie, wówczas za podstawę obliczenia przyjmuje się sprawdzoną wagę wagonu.

Taryfa określa, czy i jaką opłatę kolej pobiera za takie sprawdzenie.

6. Stwierdzenie przez kolej żelazną ilości sztuk i wagi przesyłki powinno być poświadczone w liście przewozowym. Jeżeli stwierdzenie to nastąpiło na stacji nadawczej, poświadczenie należy zamieścić również we wtórniku listu przewozowego.

Artykuł  59.

Ładowanie.

1. Taryfa wskazuje, czy przesyłkę ma załadować kolej żelazna czy nadawca, o ile regulamin niniejszy nie zawiera w tym względzie postanowień, lub o ile nie została zawarta osobna umowa między nadawcą a koleją żelazną, o czem musi być umieszczona wzmianka w liście przewozowym.

2. Jeżeli na wagonie jest oznaczona jego ładowność i nośność, to jako normę przy załadowaniu wagonu stosuje się jego ładowność. Wagon może być załadowany ponad ładowność do całkowitej nośności tylko w tym razie, jeżeli ze względu na rodzaj towaru i warunki atmosferyczne nie ma obawy, aby nośność wagonu mogła być w drodze przekroczona. Ładowanie wagonu ponad jego nośność w żadnym wypadku nie jest dozwolone. Jeżeli na wagonie oznaczona jest tylko jego ładowność można przy ładowaniu wagonu przekroczyć ją o 5 %.

Artykuł  60.

Dopłaty.

1. W razie ujawnienia niezgodnego z rzeczywistością oznaczenia zawartości, wagi lub ilości sztuk przesyłki, w razie przeciążenia wagonu, jak również w razie zaniedbania przepisów ostrożności, wskazanych w załączniku B, kolej żelazna pobiera następujące dopłaty, bez względu na to, czy zachodzi wina nadawcy czy nie:

a) jeżeli nadano do przewozu pod nazwą, nieodpowiadającą rzeczywistej zawartości, przedmioty, wymienione w art. 54 p. 1 litera B) i 2 litera A), albo też nie zachowano przepisów ostrożności, wskazanych w załączniku B, dopłata od każdego kilograma wagi brutto sztuki przesyłki, w której ujawniono taki przedmiot, wynosi:

α) za przedmioty, które stosownie do art. 54, p. 1 lit. B) są wyłączone od przewozu, oraz za materjały wybuchowe i samozapalne, wymienione w klasach I i II załącznika B, - 15 złotych;

β) za ciecze i materjały zapalne, trujące i żrące, wymienione w klasach III, IV i V załącznika B - 10 złotych;

γ) za materjały budzące odrazę i wydzielające woń przykrą, wymienione w klasie VI załącznika B - 5 złotych;

b) we wszystkich innych wypadkach dopłata wynosi 5 zł. od każdego listu przewozowego, jeżeli niezgodne z rzeczywistością oznaczenie zawartości przesyłki nie może spowodować zmniejszenie opłaty przewozowej; w przeciwnym razie pobiera się podwójną różnicę pomiędzy opłatą przewozową, wynikającą z nieprawidłowego określenia przesyłki a opłatą należycie obliczoną, od stacji nadawczej do stacji przeznaczenia, nie mniej jednak, niż 5 złotych od przesyłki;

c) jeżeli przesyłkę załadowaną przez nadawcą nadano do przewozu z oznaczeniem ilości sztuk lub wagi, niezgodnem z rzeczywistością i jeżeli przez to może być spowodowane zmniejszenie opłaty przewozowej, dopłata wynosi również podwójną różnicę pomiędzy opłatą przewozową, przypadającą za rzeczywistą ilość sztuk lub rzeczywistą wagę przesyłki od stacji nadawczej do stacji przeznaczenia a opłatą obliczoną na podstawie oświadczeń nadawcy;

d) w razie przeciążenia wagonu, załadowanego przez nadawcą, ponad jego nośność, dopłata wynosi sześciokrotną wysokość, opłaty przewozowej od stacji nadawczej do stacji przeznaczenia za tę wagę, która przekracza granicę obciążenia, określoną w art. 59 przepisów niniejszych;

e) dopłaty, przewidziane pod lit. a) - d) pobierane są niezależnie jedna od drugiej, jeżeli wykroczono równocześnie przeciw kilku powyższym przepisom. Jeżeli nieprawidłowe oznaczenie zawartości, które może spowodować zmniejszenie przewoźnego, zejdzie się z niezgodnem z rzeczywistością oznaczeniem ilości sztuk lub wagi przesyłki, a nie chodzi o przedmioty, wymienione w art. 54, p. 1 B) lub 2 A), dopłata wynosi podwójną różnicę między opłatą przewozową za podaną zawartość, ilość sztuk lub wagę z jednej strony a opłatą przewozową za stwierdzoną zawartość, ilość sztuk lub wagę z drugiej strony.

Oprócz powyższych dopłat należy uiścić różnicę w opłacie przewozowej i wynagrodzić wynikłą szkodę; nadto winny ponosi kary, przewidziane przez inne przepisy ustawowe lub policyjne.

2. Dopłata nie może być pobierana:

a) w razie podania nieprawidłowej wagi lub przeciążenia wagonu, jeżeli kolej żelazna według przepisów obowiązana była do stwierdzenia wagi;

b) w razie zwiększenia wagi przesyłki w drodze, nie pociągającego za sobą przeciążenia wagonu, jeżeli nadawca udowodni, że zwiększenie wagi powstało wskutek wpływów atmosferycznych;

c) w razie przeciążenia wagonu, powstałego w drodze wskutek działań atmosferycznych, jeżeli nadawca udowodni, że przy załadowywaniu wagonu zachowane były obowiązujące przepisy i ładowność wagonu nie była przekroczona.

3. Dopłaty obowiązują z chwilą zawarcia umowy o przewóz (art. 61). Uiszczać dopłaty powinien nadawca przesyłki. Jeżeli odbiorca przyjmie list przewozowy i przesyłkę, ponosi on w myśl art. 76 p. 4 odpowiedzialność za uiszczenie dopłat solidarnie z nadawcą.

4. Roszczenia o uiszczenie lub zwrot dopłaty przedawniają się w ciągu jednego roku. Termin roczny dla roszczeń o zapłatę dopłat rozpoczyna się z chwilą pobrania opłaty przewozowej, jeżeli zaś przewoźne pobrane nie było - z chwilą nadania przesyłki do przewozu. Termin roczny dla żądania zwrotu dopłat nieprawidłowo pobranych liczy się od chwili uiszczenia dopłaty. O zawieszeniu lub przerwie biegu tego terminu stanowi art. 71, p. 2.

Artykuł  61.

Zawarcie umowy o przewóz.

1. Umowę o przewóz należy uważać za zawartą z chwilą, kiedy stacja nadawcza przyjęła do przewozu przesyłkę wraz z listem przewozowym. Na znak przyjęcia stacja nakłada na liście przewozowym stempel z datą przyjęcia przesyłki. Takim samym stemplem powinny być zaopatrzone arkusze dodatkowa, dołączone do listu przewozowego w myśl art. 56 p. 5.

2. Ostemplowanie powinno być uskutecznione bezpośrednio po całkowitem przyjęciu przesyłki, wymienionej w liście przewozowym i na żądanie nadawcy dokonane w jego obecności, po pobraniu sum podlegających opłacie zgóry.

3. Ostemplowany list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy o przewóz.

4. Zawarte w liście przewozowym dane co do wagi i liczby sztuk przesyłki, załadowanej do wagonu przez nadawcę, mogą służyć za dowód przeciw kolei żelaznej tylko w tym wypadku, jeżeli kolej żelazna dokonała sprawdzenia wagi i ilości sztuk przesyłki i potwierdziła w liście przewozowym zgodność oświadczeń, wskazanych przez nadawcę.

5. Kolej żelazna obowiązaną jest poświadczyć przyjęcie przesyłki na wtórniku przedstawionym wraz z listem przewozowym.

6. Wtórnik nie posiada znaczenia listu przewozowego ani dowodu ładunkowego.

7. Na żądanie nadawcy kolej żelazna potwierdza przyjęcie przesyłki do przewozu także w inny sposób, np. przez ostemplowanie odpowiedniej adnotacji w księdze pokwitowań. Podobne potwierdzenie przyjęcia przesyłki do przewozu nie ma jednak znaczenia wtórnika listu przewozowego.

Artykuł  62.

Opakowanie i cechowanie.

1. Przesyłka powinna być opakowana odpowiednio do swych właściwości dla zabezpieczenia jej od zniszczenia, braku albo uszkodzenia.

2. Jeżeli przesyłka nie jest należycie opakowana, kolej żelazna może odmówić przyjęcia jej do przewozu, albo żądać, aby nadawca uznał w liście przewozowym brak lub wadliwości opakowania. Jeżeli nadawca wysyła zwykle z tej samej stacji towary tego samego rodzaju, które powinny być opakowane, bez opakowania lub w opakowaniu wykazującem te same wady, może złożyć oświadczenie ogólne, według wzoru, wskazanego w załączniku D. W tym wypadku list przewozowy powinien zawierać powołanie się na takie ogólne oświadczenie.

3. Artykuły 84 i 86 określają bliżej, jaką odpowiedzialność ponosi kolej żelazna za szkody spowodowane tak wskutek wadliwości opakowania, zaznaczonej w liście przewozowym, jak i niezaznaczonej, a nie dającej się zewnętrznie zauważyć. Jeżeli o widocznej zewnętrznie wadliwości opakowania niema wzmianki w liście przewozowym, kolej żelazna może być zwolniona od odpowiedzialności za szkody, wynikłe skutkiem wad opakowania tylko w tym wypadku, kiedy nadawca działał podstępnie.

4. Opakowanie powinno być takie, aby towar nie mógł być uszkodzony w razie należytego obchodzenia się z nim ze strony kolei żelaznej. W razie przeciwnym kolej żelazna, o ile przyjmie przesyłkę do przewozu, może zażądać od nadawcy wniesienia do listu przewozowego oświadczenia, wskazanego wyżej w p. 2-im. Za szkody powstałe wskutek wadliwości opakowania, stwierdzone w powyższy sposób, lub nie dające się zewnętrznie zauważyć, ponosi odpowiedzialność nadawca przesyłki. Jeżeli wadliwość opakowania dająca się zauważyć, nie była w liście przewozowym zaznaczona, nadawca przesyłki odpowiada za szkody tylko w tym wypadku, gdy działał podstępnie.

5. Kolej żelazna ma prawo żądać, aby drobne przedmioty (drobne wyroby żelazne i t. p. towary), których przyjmowanie i ładowanie połączone jest ze znaczną stratą czasu, były łączone lub wiązane razem w celu zmniejszenia ilości pojedynczych sztuk przesyłki.

6. Dla towarów nie wymienionych w art. 54, które jednak z powodu właściwości swoich mogą podczas przewozu spowodować pewne niedogodności, kolej żelazna może ustanowić w taryfie przepisy o opakowaniu i sposobie naładowania.

7. Przesyłki drobne muszą być cechowane i numerowane w sposób trwały i wyraźny, uniemożliwiający zamianę. Cechy powinny zgadzać się całkowicie z cechami, podanemi w liście przewozowym. Wszystkie poprzednie znaki i cechy (kolejowe, pocztowe lub inne, mogące utrudniać rozpoznanie przesyłki) powinny być usunięte.

8. Kolej żelazna może żądać, aby przesyłki drobne i półwagonowe były przez nadawcę zaopatrzone w trwale i wyraźnie wpisaną nazwę stacji przeznaczenia.

Artykuł  63.

Przyjmowanie przesyłek.

1. Kolej żelazna obowiązana jest przyjmować do przewozu przesyłki tylko wtedy, kiedy przewóz ich może być uskuteczniony bezzwłocznie. Jeżeli warunki eksploatacji kolejowej lub inne wyjątkowe względy uniemożliwią bezzwłoczne uskutecznienie przewozu, wówczas zawieszenie lub ograniczenie przyjmowania do przewozu przesyłek może nastąpić jedynie na mocy zarządzenia Zarządu kolejowego, który powiadamia o tem Ministerstwo Komunikacji.

2. Przesyłki powinny być dostarczane kolei żelaznej w godzinach służbowych, wyznaczonych przez kolej żelazną i podanych do wiadomości publicznej w ogłoszeniach na stacjach.

3. W niedziele i dni świąteczne kolej żelazna może nie przyjmować przesyłek towarowych zwyczajnych, przesyłki zaś pośpieszne obowiązana jest przyjmować, jeżeli nie stoją temu na przeszkodzie formalności celne lub podatkowe.

4. Jeżeli przyjęcie przesyłki, którą powinna załadować kolej żelazna, jest wstrzymane z tego powodu, że nadawca nie dostarczył w ciągu 24 godzin wszystkich przedmiotów, wymienionych w liście przewozowym lub nie doręczył kolei żelaznej w ciągu 24 godzin od chwili rozpoczęcia przyjmowania przesyłki należycie sporządzonego listu przewozowego, wzamian nieprzyjętego przez ekspedycję, wskutek nieprawidłowości lub niedostateczności oświadczeń albo nie uiścił w powyżej wskazanym terminie opłat przewozowych i kosztów dodatkowych, przypadających do pobrania zgóry przy nadaniu, kolej żelazna ma prawo pobrać za towar złożony na stacji składowe, przewidziane w taryfie.

5. 4 Podstawienie wagonu dla przesyłki, której załadowanie należy do nadawcy, powinno być żądane na pewien dzień oznaczony, ze wskazaniem rodzaju przesyłki, przybliżonej jej wagi oraz stacji przeznaczenia. Jeżeli wagony nie mogą być na ten czas przygotowane, osoba zamawiająca wagony powinna być w miarę możności uprzedzona o tem. Jeżeli zamawiający wagon odwoła zamówienie przed podstawieniem wagonu, powinien uiścić opłatę przewidzianą w taryfie. Jeżeli osoba zamawiająca wagon odwoła swe zamówienie już po podstawieniu wagonu, ale jeszcze przed upływem terminu, wyznaczonego dla załadowania, powinna uiścić przewidzianą w taryfie opłatę, która nie może przenosić wysokości opłaty należnej za przetrzymanie wagonu w ciągu jednej doby. Jeżeli jednak to odwołanie zamówienia nastąpiło już po upływie terminu dla załadowania, zamawiający powinien uiścić opłatę przewidzianą w taryfie za przetrzymanie wagonu (postojowe). Przy zamówieniu wagonu kolej żelazna ma prawo żądać zabezpieczenia do wysokości wyżej wymienionej opłaty oraz złożenia w ekspedycji listu przewozowego.

6. Załadowanie dokonywane przez nadawcę, powinno być uskutecznione podczas godzin służbowych i musi być zakończone w ciągu terminu, wyznaczonego przez kolej żelazną i podanego do powszechnej wiadomości w odpowiednich ogłoszeniach na stacji. Jeżeli termin ten będzie przekroczony, albo nadawca nie doręczy kolei żelaznej w ciągu tego terminu należycie wypełnionego listu przewozowego, zamiast nieprzyjętego przez ekspedycję wskutek nieprawidłowości lub niedostateczności oświadczeń, albo też nie zapłaci przed upływem tego terminu przewoźnego i opłat dodatkowych, które według oświadczenia w liście przewozowym nadawca wziął na siebie, nadawca obowiązany jest uiścić przewidzianą w taryfie opłatę za przetrzymanie wagonu (postojowe). Opłatę za przetrzymanie wagonu przez niedziele i dni świąteczne pobiera się tylko wówczas, jeżeli termin ładowania upłynął już dnia poprzedniego. W wypadkach, kiedy termin ładowania przekroczony został więcej niż o 24 godziny, kolei żelaznej przysługuje prawo na rachunek i odpowiedzialność nadawcy towar wyładować i przyjąć na skład albo też oddać go na przechowanie składnikowi. Ma stacjach otwartych w niedziele i święta dla czynności ładunkowych, opłatę za przetrzymanie wagonu przez niedziele i dni świąteczne pobiera się na tych samych zasadach co i w dni powszednie.

7. Bieg terminów przewidzianych w p. 4 i 6 zawiesza się na czas dokonywania formalności celnych, podatkowych i policyjnych, o ile one nie ulegną zwłoce z winy nadawcy, a na stacjach zamkniętych w niedziele i święta dla czynności ładunkowych, także na przeciąg dni niedzielnych i świątecznych.

8. Kolej żelazna może podjąć się dostarczania na stację przesyłek drobnych w obrębie miejscowości, w której leży stacja nadania lub z miejscowości, leżących w pobliżu stacji nadania, bądź sama za opłatą, podaną do wiadomości powszechnej przez obwieszczenia, wywieszone na stacji, bądź też zlecić to przedsiębiorcy przewozowemu. Użyte do takiego przewozu osoby uważa się za pracowników kolejowych w myśl art. 5. Służba przedsiębiorcy przewozowego powinna posiadać przy sobie taryfą opłat przewozowych i okazywać ją na żądanie osób interesowanych.

9. Nadawcy przysługuje prawo albo skorzystać z powyższej organizacji kolejowej, albo dostarczyć przesyłki samemu, albo też zlecić to innemu przedsiębiorcy.

10. Kolej żelazna może zamieścić w taryfie przepis, że przeładowanie przesyłek, które na stacji nadawczej mają przejść ze statków bezpośrednio na kolej żelazną, dokonywa kolej żelazna albo sama, albo przez przedsiębiorcę za uiszczeniem opłat, wskazanych w taryfie, lub w obwieszczeniu wywieszonem na stacji przeładowania. Osoby użyte do czynności przeładunkowych uważane są w myśl art. 5 za pracowników kolei żelaznej.

11. Skrócenie terminów dla załadowania oraz czasu wolnego od opłaty składowego, jak również podwyższenie opłat za przetrzymanie wagonu i za składowe może nastąpić na zasadzie, przepisów, podanych w art. 80 p. 8.

Artykuł  64.

Czasowe przechowywanie przesyłek.

Kolej żelazna obowiązana jest przyjmować do przechowywania czasowego za odpowiedniem pokwitowaniem przesyłki, których nie można wysłać bezzwłocznie, o ile na stacjach są odpowiednie składy. Przytem kolej żelazna może zastrzec, iż przyjęcie przesyłki do przewozu nastąpi dopiero wówczas, kiedy przewóz ten stanie się istotnie możliwym. Nadawca powinien wyrazić na to swą zgodę w liście przewozowym oraz w jego wtórniku. W tym wypadku kolej żelazna ponosi odpowiedzialność aż do czasu zawarcia umowy o przewóz (art. 61 p. 1), na zasadach umowy o przechowywaniu towarów. Kolej żelazna może odmówić przechowywania towarów łatwo ulegających zepsuciu oraz przedmiotów wymienionych w art. 54 p. 2.

Artykuł  65.

Formalności celne oraz wymagane przez władze skarbowe, policyjne i inne władze administracyjne.

1. Nadawca przesyłki jest obowiązany dołączyć do listu przewozowego wszelkie dowody, niezbędne do załatwienia formalności, wymaganych przez urzędy celne, akcyzowe, skarbowe i policyjna oraz inne władze administracyjne, dokonywanych przed wydaniem przesyłki odbiorcy; dowody te powinny być szczegółowo wymienione w liście przewozowym. Kolej żelazna nie jest obowiązana sprawdzać prawidłowości i dostateczności rzeczonych dowodów. Nadawca przesyłki odpowiada wobec kolei żelaznej, jeżeli wina jej nie zostanie udowodnioną, za wszystkie szkody powstałe z powodu braku, niedostateczności lub nieprawidłowości dowodów oraz z powodu nieprzestrzegania powyższych przepisów. Należnością za składowe lub postojowe, za cały czas wywołanej z tych przyczyn przerwy w przewozie, kolej żelazna obciąża przesyłkę, o ile nadawca opłat tych nie uiści.

2. Formalności celne oraz wymagane przez władze skarbowe, policyjne i inne władze administracyjne w czasie przewozu przesyłki załatwia kolej żelazna za pobraniem opłat, określonych w taryfie. Czynności te może kolej żelazna zlecić ekspedytorowi na rachunek osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką, lecz ponosi za nie w obu wypadkach odpowiedzialność w charakterze ekspedytora.

Dla załatwienia formalności celnych, podatkowych lub policyjnych przy wydaniu przesyłki ustanawia się termin wolny od składowego względnie postojowego, mianowicie:

a) dla towarów wyładowywanych z wagonu-dwie doby i

b) dla towarów pozostających w wagonie podczas tych czynności-jedną dobę. Do terminów powyższych nie wlicza się dnia wyładowania przesyłki, względnie dnia podstawienia wagonu dla załatwienia formalności celnych, oraz dni świątecznych i niedzielnych, o ile w te dni dany urząd celny nie załatwia tych czynności.

3. Jeżeli nadawca polecił załatwić powyższe formalności w sposób niewykonalny lub niedopuszczalny, kolej żelazna obowiązana jest załatwić je w sposób, który uzna za najkorzystniejszy dla nadawcy, zawiadamiając go o tem.

4. Nadawca przesyłki może zaznaczyć w liście przewozowym, iż pragnie być obecny sam albo przez specjalnie do tego upoważnioną osobę przy dokonywaniu formalności celnych lub podatkowych. Na żądanie oraz za zwrotem połączonych z tem kosztów, nadawca lub jego pełnomocnik powinien być zawiadomiony o przybyciu przesyłki na stację, na której mają być dokonane formalności celne. Nadawca lub jego pełnomocnik mogą udzielić niezbędnych wyjaśnień co do przesyłki, nie przysługuje im jednak prawo odebrania przesyłki lub dokonywania samym formalności celnych.

5. Na stacji przeznaczenia odbiorca ma prawo dokonywania formalności celnych lub podatkowych, jeżeli w liście przewozowym nadawca nie dał innego zlecenia. O ile w terminie, określonym "Przepisami o postępowaniu celnem", czynności tych nie dokona odbiorca albo, stosownie do odpowiedniej wzmianki w liście przewozowym, nadawca lub osoba trzecia, obowiązana jest wykonać je kolej żelazna; kolej żelazna ma również prawo zlecić dokonanie tych czynności ekspedytorowi na rachunek osoby, uprawnionej do rozporządzania przesyłką, z zachowaniem odpowiedzialności kolei żelaznej.

6. Przesyłki przywożone i wywożone przez granice polskiego obszaru celnego oraz przesyłki przewożone przez ten obszar (transito), podlegają obowiązkowi składania oświadczeń do celów statystyki celnej.

Jeżeli formalności tych dokonywa kolej żelazna, bądź w czasie przewozu w myśl p. 2 artykułu niniejszego, bądź na żądanie nadawcy względnie odbiorcy, wówczas kolej żelazna pobiera wyłożone przez nią rzeczywiste wydatki i za kartę oświadczenia i za opłatę statystyczną.

7. Nadawca przesyłki obowiązany jest. nabyć w kolejowej ekspedycji towarowej kartą rejestracyjną do celów kolejowej statystyki rodzajowej i wypełnioną przez siebie kartę załączyć do listu przewozowego.

Karty rejestracyjne przy przesyłkach przybywających z zagranicy, kolei prywatnych i wąskotorowych, wypełnia stacja przeznaczenia i pobiera od odbiorcy tylko ceną karty rejestracyjnej.

Artykuł  66.

Ożywanie wagonów krytych lub niekrytych.

1. Nadawca ma prawo, jeżeli temu nie sprzeciwiają się postanowienia przepisów niniejszych, przepisy celne, podatkowe lub policyjne, albo też wzgląd na konieczne wymagania ruchu kolejowego, wyrazić żądanie:

a) przewozu w wagonach krytych takich przesyłek, dla których taryfa przewiduje przewoz w wagonach niekrytych;

b) przewozu w wagonach niekrytych przesyłek, które według taryf należy przewozić w wagonach krytych.

2. W wypadku pierwszym kolej żelazna może pobrać za przewóz opłatę, wyższy oznaczony w taryfie.

3. Taryfa postanawia, czy i na jakich warunkach kolej żelazna dostarcza opon dla wagonów niekrytych.

Artykuł  67.

Sposób i kolejność przewozu.

1. Stosownie do użytego formularza listu przewozowego przesyłkę, przewozi się jako przesyłkę, zwyczajną lub pośpieszną. Taryfa postanawia, czy i pod jakim warunkiem kolej przyjmuje przesyłki pośpieszne do przewozu pociągiem osobowym lub pośpiesznym.

2. Nadawca może w liście przewozowym wskazać drogą przewozu, jeżeli do stacji przeznaczenia prowadzi więcej niż jedna droga, urząd celny lub podatkowy, w którym odnośne czynności powinny być dokonane oraz taryfy, które mają być zastosowane. Kolej żelazna może wówczas obliczyć przewoźne odpowiednio do wskazań nadawcy.

3. Kolej żelazna może zmienić drogę, wskazaną przez nadawcę, jednak z zachowaniem następujących warunków:

a) aby formalności celne i podatkowe były w każdym razie dokonane na stacji, wskazanej przez nadawcę;

b) aby termin dostawy nie był przez to przedłużony;

c) aby przewoźna nie było pobrane wyższe od przewoźnego obliczonego według drogi wskazanej przez nadawcę.

O zmianie drogi stacja nadawcza powinna zawiadomić nadawcę przesyłki.

4. W braku wskazówek, wyszczególnionych w p. 2, kolej żelazna powinna wysłać przesyłkę w sposób, zapewniający obliczenia najniższej opłaty przewozowej albo, w razie równości opłat przy kilku drogach przewozu, najdogodniejsze warunki przewozu.

5. Przesyłki muszą być wysyłane z zachowaniem kolejności, w jakiej przyjęto je do przewozu, o ile ważne względy na warunki eksploatacji kolejowej lub interes publiczny nie usprawiedliwiają wyjątku. Postępowanie wbrew tym przepisom uzasadnia roszczenie do zwrotu poniesionej szkody.

Artykuł  68.

Obliczanie przewoźnego, opłat dodatkowych i wydatków w gotowiźnie.

1. Kolej żelazna obowiązana jest wpisać do listu przewozowego opłaty przewozowe, oraz opłaty dodatkowe, określone na podstawie taryf obowiązujących.

2. Oprócz tych opłat, kolej żelazna może wstawić w rachunek tylko wydatki, poczynione przez nią w gotowiźnie, naprzykład: uiszczone cło, poniesione koszta przewozu końmi lub samochodem, wydatki na naprawę opakowania oraz na zachowanie towaru w należytym stanie. Sumy powyższe powinny być również wpisane do listu przewozowego, z dołączeniem, w miarę możności, dowodów, usprawiedliwiających powyższe wydatki.

3. Za poczynione w gotowiźnie wydatki kolej żelazna ma prawo pobierać opłatę komisową (prowizję) przewidzianą w taryfie; od takiej opłaty (prowizji) wolne są: przewoźne, opłaty dodatkowe, opłaty pocztowe i stemplowe.

Artykuł  69.

Uiszczenie przewoźnego.

1. Stacja nadawcza ma prawo żądać uiszczenia zgóry opłaty przewozowej za przesyłki uznane przez nią za łatwo ulegające zepsuciu, za przesyłki nie zabezpieczające kosztów przewozu wskutek swej małej wartości, wreszcie za przesyłki nadane w opakowaniu wadliwem, nie zabezpieczającem ich całości. Kolei żelaznej służy również prawo określić w taryfie, czy za przewóz przesyłek do których stosuje się taryfy zniżone (wyjątkowe), przewoźne ma być pobierane zgóry przy nadaniu, czy też może być przekazane na odbiorcę, przesyłki.

2. We wszystkich innych wypadkach nadawca przesyłki może według swego uznania uiścić opłatę przewozową i opłaty dodatkowe albo w całości albo też wpłacić dowolną tylko ich część. Należności niepobrane przy nadaniu przesyłki uważa się za przekazane na odbiorcę.

3. Opłaty mające być uiszczonemi przez nadawcę., stacja nadania powinna wymienić szczegółowo tak w liście przewozowym, jak i we wtórniku.

4. Jeżeli należności, które nadawca wziął na siebie, nie mogą być ściśle określone przy nadaniu przesyłki, stacja nadawcza ma prawo żądać od nadawcy złożenia odpowiedniego zabezpieczenia (kaucji). Takiego zabezpieczenia kolej żelazna może żądać od nadawcy również w razie przyjęcia na siebie kosztów formalności celnych i wszelkich innych.

Artykuł  70.

Nieprawidłowe obliczanie przewoźnego.

1. W razie nieprawidłowego zastosowania taryfy lub błędnego obliczenia przewoźnego i opłat dodatkowych, różnica pomiędzy sumą należną a pobraną powinna być zwrócona, względnie pobrana dodatkowo, o czem kolej żelazna powinna zawiadomić osobę, od której należy się dopłata, lub której przypada zwrot nadpłaty.

2. Do uiszczenia wszelkich dopłat obowiązany jest wobec kolei żelaznej odbiorca przesyłki.

3. Prawo do odbioru nadpłaty przewozowej oraz prawo do zgłaszania roszczeń o zwrot opłat przewozowych niesłusznie pobranych służy nadawcy lub odbiorcy w zależności od tego kto opłaty te kolei żelaznej uiścił. Prawo to może byś przekazane przez odbiorcę nadawcy lub przez nadawcze odbiorcy. Innym osobom prawo to przekazane być nie może, co nie pozbawia osoby trzeciej prawa występowania w imieniu nadawcy lub odbiorcy z roszczeniem z tego tytułu do kolei żelaznej na podstawie oryginalnych pełnomocnictw, które muszą być wystawiane oddzielnie przy każdej poszczególnej reklamacji.

W pełnomocnictwach należy wyszczególnić każdy list przewozowy, stanowiący przedmiot reklamacji.

4. W razie wszczęcia powództwa sądowego do kolei żelaznej o zero opłaty przewozowej stosuje się art. 100.

Artykuł  71.

Przedawnienie roszczeń z tytułu nieprawidłowego obliczenia należności.

1. Roszczenia kolei żelaznej o dopłatę i powodu za nisko obliczonego przewoźnego lub opłat dodatkowych, jak również termin wnoszenia roszczeń do kolei żelaznej o zwrot za wysoko obliczonego przewoźnego lub opłat dodatkowych, przedawniają się po upływie jednego roku, o ile roszczenia te wynikają z nieprawidłowego zastosowania taryf lub z błędów przy obliczaniu. Za początek terminu przedawnienia należy uwalać dzień, w którym uskuteczniono opłatę.

2. Bieg terminu przedawnienia dla roszczeń o zwrot opłaty zawiesza się przez złożenie kolei żelaznej reklamacji na piśmie. Jeżeli kolej żelazna udzieliła odpowiedzi odmownej, termin przedawnienia biegnie dalej od dnia, w którym kolej zawiadamia o tem reklamacje pisemnie i zwróci mu załączone do reklamacji dowody. Dalsze reklamacje, wnoszone do kolei żelaznej lub do władz przełożonych, nie zawieszają biegu przedawnienia.

Przerwy przedawnienia określają ogólne przepisy prawa.

Artykuł  72.

Zaliczenia i zaliczki w gotowiźnie.

1. Nadawca może obciążyć przesyłkę zaliczeniem do wysokości wartości przesyłki.

2. Jako dowód obciążenia przesyłki zaliczeniem służy list przewozowy, zaopatrzony w stempel stacji nadawczej lub Wtórnik listu przewozowego. Nadto kolej żelazna na żądanie wydaje bezpłatne zaświadczenie o zaliczeniu.

3. Kolej żelazna powinna zawiadomić nadawcę o pobraniu zaliczenia i wypłacić mu to zaliczenie.

Kolej żelazna nie ma obowiązku zawiadamiania nadawcy, jeżeli w taryfie wypłacenie zaliczenia uzależniono od upływu określonego terminu, lub jeżeli taryfa przewiduje inny sposób wypłaty zaliczenia.

4. W razie wydania przesyłki odbiorcy bez pobrania zaliczenia, kolej żelazna powinna wypłacić nadawcy odszkodowanie, w kwocie nie wyższej niż zaliczenie, przyczem kolei żelaznej służy prawo regresu do odbiorcy.

5. Kolej żelazna może udzielić zaliczką w gotowiźnie w wysokości przewidzianej w taryfie, jeżeli wartość przesyłki, według uznania stacji nadawczej, zabezpiecza niewątpliwie tę zaliczkę.

6. Kwotę zaliczenia i kwotę udzielonej zaliczki w gotowiźnie nadawca powinien wpisać słowami w liście przewozowym, w przeznaczonej do tego rubryce. W razie niezgodności z kwotą wyrażoną w cyfrach, kwota wyrażona słowami jest miarodajna.

7. Za obciążenie przesyłki zaliczeniem lub zaliczką w gotowiźnie kolej żelazna ma prawo pobierać przewidziane w taryfie opłaty (prowizję).

Artykuł  73.

Dodatkowe zlecenia.

1. Nadawca może żądać, aby przesyłka była mu zwrócona na stacji nadawczej, wstrzymana w drodze, nie wydana na stacji przeznaczenia lub wydana innemu odbiorcy, wydana na stacji pośredniej, skierowana na stację, leżącą za stacją przeznaczenia lub na linji bocznej, wreszcie zwrócona na stację nadawczą. Nadawca przesyłki może również żądać, aby pierwotne zaliczenie było zwiększone, zmniejszone lub odwołane, aby przesyłka była obciążona zaliczeniem już po jej wysłaniu i wreszcie, aby przesyłka była wydana bez pobrania przewoźnego i innych opłat. Kolej żelazna jedynie wówczas może uchylić się od wykonania tych zleceń, odwlec ich wykonanie lub wykonać je tylko częściowo, jeżeli ich wypełnienie może spowodować przeszkodę w prawidłowości ruchu towarowego. W tym wypadku kolej żelazna powinna niezwłocznie powiadomić o tem nadawcę przesyłki.

2. Zlecenia innej treści są dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli są przewidziane w taryfie.

3. Zlecenia dodatkowe muszą się rozciągać na całość przesyłki. Należy je składać stacji nadawczej w formie pisemnej, według wzoru ustalonego w taryfie. Podpis nadawcy może być zastąpiony przez stempel lub druk. Stacja nadawcza obowiązana jest wykonać te zlecenia możliwie szybko, a na żądanie nadawcy nawet w drodze telegraficznej, z pobraniem opłat przewidzianych w taryfie.

4. Zlecenie nadawcy z żądaniem niewydania przesyłki odbiorcy, skierowane bezpośrednio do stacji przeznaczenia, może być czasowo uwzględnione. Nadawca powinien jednak złożyć takie zlecenie pisemnie w ciągu terminu, ustanowionego w taryfie. W razie przeciwnym stosuje się art. 76.

5. Prawo dawania zleceń przysługuje nadawcy tylko za okazaniem wtórnika listu przewozowego, do którego zlecenia te powinien nadawca wpisać.

6. Jeżeli odbiorca odmówi przyjęcia przesyłki, nadawcy służy prawo dawania zleceń nawet wtedy, gdy nie jest w posiadaniu wtórnika.

7. Jeżeli nadawca zleci zatrzymać przesyłkę w drodze lub na stacji przeznaczenia, kolej żelazna ma prawo pobrać za przetrzymanie, przenoszące 8 godzin opłatę składowego lub postojowego, przewidzianą w taryfie. Jeżeli zatrzymanie przesyłki trwa dłużej, niż 24 godziny, kolei żelaznej służy prawo wyładować przesyłkę na odpowiedzialność i koszt nadawcy i przyjąć na skład własny, albo też oddać składnikowi.

8. Jeżeli zlecenie dodatkowe nie było spowodowane winą kolei żelaznej, wówczas ma ona prawo żądać, oprócz narosłego przewoźnego, opłat dodatkowych i wydatków w gotowiźnie, także przewidziane w taryfie opłaty za wykonanie tych zleceń. W razie przewozu przesyłek, łatwo ulegających zepsuciu, lub takich, których wartość nie zabezpiecza powstałych opłat przewozowych, dodatkowych i wydatków w gotowiźnie, można żądać zapłaty zgóry.

9. Prawo nadawcy do dawania zleceń wygasa z chwilą, gdy po przybyciu przesyłki na miejsce przeznaczenia list przewozowy oddano odbiorcy, lub też odbiorca, w myśl art. 76, p. 2 wystąpi z powództwem przeciw kolei żelaznej. Kolej żelazna może wówczas uwzględnić jedynie wskazówki odbiorcy; w razie zaniedbania tego obowiązku kolej żelazna odpowiada wobec odbiorcy za przesyłkę.

Artykuł  74.

Przeszkody w przewozie przesyłki.

1. Jeżeli przewóz przesyłki po zawarciu umowy o przewóz nie może być dokonany wskutek jakichkolwiek przeszkód drogą, wskazaną przez nadawcę lub kolej żelazną, kolej żelazna obowiązana jest dostarczyć przesyłkę do stacji przeznaczenia drogą okólną, bez pobierania za to jakiejkolwiek dopłaty. Kolejom żelaznym służy wzajemne prawo regresu wzglądem siebie.

2. Jeżeli niema drogi okólnej, kolej żelazna powinna zwrócić się do nadawcy po odpowiednie wskazówki. Nadawca może w tym wypadku odstąpić od umowy. Jeżeli jednak niema winy kolei żelaznej, nadawca obowiązany jest uiścić opłatę, przewozową za odległość przebytą oraz przewidziane w taryfie opłaty za czynności, związane z przygotowaniem do przewozu i za wyładowanie.

3. W tych wypadkach, kiedy nadawca na żądanie kolei żelaznej udzieli wskazówek co do postępowania dalszego z przesyłką, ale nie złoży wtórnika listu przewozowego, wskazówki te nie mogą dotyczyć ani zmiany osoby odbiorcy, ani miejsca dostarczenia przesyłki.

4. Jeżeli nadawca, pomimo wezwania nie udzieli żadnych wskazówek, należy postąpić z przesyłką stosownie do art. 81.

5. Jeżeli przeszkoda w przewozie przesyłki została usunięta przed nadejściem wskazówek nadawcy, przesyłkę należy skierować na stację przeznaczenia, nie czekając tych wskazówek. Nadawca powinien być o tem możliwie szybko zawiadomiony.

Artykuł  75.

Termin dostawy.

1. Termin dostawy przesyłki nie może przekraczać następujących norm maksymalnych:

a) dla przesyłek pośpiesznych:

1) na przyjęcie przesyłki do przewozu - 1 doby,

2) na przewóz - na każde rozpoczęte 250 km odległości taryfowej - 1 doby;

b) dla przesyłek zwyczajnych:

1) na przyjęcie przesyłki do przewozu - 2 doby;

2) na przewóz - na każde rozpoczęte 250 km odległości taryfowej - 2 doby.

2. Termin na przyjęcie przesyłki oblicza się tylko raz jeden, bez względu na ilość kolei żelaznych, uczestniczących w przewozie. Termin na przewóz określa się na podstawie całkowitej odległości taryfowej pomiędzy stacją nadawczą a stacją przeznaczenia.

3. Za zgodą Ministra Komunikacji kolej żelazna może ustanowić dodatkowe terminy:

a) na czas niezwykłych warunków ruchu na kolejach żelaznych; w tym wypadku kolej żelazna może w drodze wyjątku oznaczyć termin dodatkowy, z warunkiem późniejszego zatwierdzenia go przez Ministra Komunikacji;

b) na przewóz od albo do ubocznych ekspedycyj towarowych (stacje miejskie, ładownie i t. p.);

c) na przejście przesyłki z jednej kolei żelaznej na drugą o torach rozmaitej szerokości lub połączonych ze sobą osobnemi linjami (łącznicami);

d) na przewóz kolejami żelaznemi o znaczeniu podrzędnem.

4. Terminy na przyjęcie przesyłki do przewozu oraz na jej przewóz (p. 1), jak również terminy dodatkowe, wyszczególnione w p. 3-im lit. b), c) i d), powinny być ustanowione w taryfie. Terminy dodatkowe z p. 3-go lit. a), powinny być osobno ogłaszane i nie wchodzą w życie przed ogłoszeniem. W ogłoszeniu należy uwidocznić, czy zarządzenie zostało zatwierdzone przez Ministra Komunikacji, czy też zastrzega się późniejsze jego zatwierdzenie. Jeżeli zarządzenie o terminach dodatkowych nie będzie zatwierdzone w ciągu 14 dni od jego ogłoszenia, traci ono moc obowiązującą.

5. Termin dostawy przesyłek rozpoczyna się o północy, następującej po przyjęciu przesyłki do przewozu. Termin dostawy uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem odbiorcę zawiadomiono o przybyciu przesyłki i przygotowano ją do odbioru.

6. Dla przesyłek, które mają pozostać na składzie do czasu zgłoszenia się odbiorcy, a co do których nadawca nie przepisał w liście przewozowym zawiadomienia odbiorcy, jak również dla przesyłek, co do których odbiorca zrzekł się pisemnie zawiadomienia o przybyciu, termin dostawy należy uważać za zachowany, jeżeli przed jego upływem przesyłka będzie przygotowana do odbioru na stacji przeznaczenia.

7. Bieg terminu dostawy zawiesza się na czas dokonywania formalności celnych, podatkowych i policyjnych, na czas zwłoki, wywołanej przez dodatkowe rozporządzenie nadawcy i wreszcie na czas przerwy w przewozie, powstałej nie z winy kolei żelaznej, a powodującej czasowe wstrzymanie wysłania lub dalszego przewozu.

8. Jeżeli dzień, następujący po dniu przyjęcia przesyłki do przewozu przypada na niedzielę lub dzień świąteczny, termin dostawy przesyłek zwyczajnych rozpoczyna się o jedna dobę później.

9. Jeżeli ostatni dzień terminu dostawy przypada na niedzielę lub dzień świąteczny, termin dostawy przesyłek zwyczajnych upływa następnego dnia poświątecznego.

Artykuł  76.

Wydanie przesyłki.

1. Kolej żelazną jest obowiązaną wydać odbiorcy w miejscu wydania przesyłkę wraz z listem przewozowym, za pokwitowaniem i po pobraniu wszystkich należności wynikających z listu przewozowego. Złożenie przesyłki do składu urzędy celnego lub podatkowego, jeżeli składy te nie są pod dozorem kolei żelaznej, jest równoznaczne z wydaniem jej odbiorcy, tak samo jak i przekazanie przesyłki składnikowi, w wypadkach, przewidzianych w niniejszych przepisach.

2. Po przybyciu przesyłki na miejsce wydania, odbiorca może, po wypełnieniu obowiązków względem kolei żelaznej, dochodzić w imieniu własnem praw, wypływających z umowy o przewóz, bez względu na to, czy działa w interesie własnym, czy cudzym. W szczególności może żądać od kolei żelaznej wydania mu przesyłki wraz z listem przewozowym, jeżeli nadawca nie dał kolei żelaznej odmiennego zlecenia w myśl art. 73.

3. Jako miejsce wydania przesyłki w myśl p. 1 i 2 najeży uważać stację przeznaczenia, oznaczoną przez nadawcę (patrz jednak art. 78, p. 1) nawet wtedy, gdy w liście przewozowym nadawca wskazał inne miejsce dostarczenia przesyłki.

4. Przez przyjęcie listu przewozowego i przesyłki odbiorca zobowiązuje się wobec kolei żelaznej do uiszczenia jej opłat, wynikających z listu przewozowego (art. 70, p. 2).

5. Kolej przeznaczenia powinna pobrać przy wydaniu przesyłki wszystkie opłaty, wypływające z umowy o przewóz, jako to: przewoźne, opłaty dodatkowe, zaliczenie, zaliczkę w gotowiźnie, cło i inne wydatki. Na zabezpieczenie powyższych opłat kolei żelaznej służy prawo zastawu na przesyłce jak długo znajduje się ona w posiadaniu kolei żelaznej, lub też pozostaje na składzie osoby trzeciej, uprawnionej przez kolej żelazną.

6. Przepisy taryfowe postanawiają, czy towar ma być wyładowany przez kolej żelazną, czy też przez odbiorcę, o ile niniejsze przepisy nie podają w tym względzie wyraźnych wskazówek.

7. Kolej żelazna ma prawo bądź dostawić wyładowane przez nią przesyłki drobne odbiorcy na jego koszt, bądź zawiadomić go o ich przybyciu. Stacje, które same dostawiają przesyłki drobne odbiorcom, podają o tem do wiadomości w wywieszanych na stacjach ogłoszeniach. O przybyciu innych przesyłek kolej żelazna powinna odbiorcę zawiadomić.

8. Kolej żelazna może w taryfie zamieścić przepis, że przesyłki, które na stacji przeznaczenia mają przejść z wagonów kolejowych bezpośrednio na statki, przeładowywa kolej żelazna albo sama albo przez przedsiębiorcę, w obu wypadkach za uiszczeniem opłat, wskazanych w taryfie lub w obwieszczeniu, wywieszonem na stacji przeładowania. Osoby, użyte do tej czynności uważa się za pracowników kolejowych w myśl art. 5.

9. Jeżeli w miejscu dostarczenia niema ekspedycji towarowej, a kolej żelazna nie zaprowadziła tam ogólnych urządzeń dla dostarczania towarów (art. 78, p. 1) i jeżeli odbiorca lub nadawca również nie postarali się o bezpośredni dalszy przewóz od stacji przeznaczenia do miejsca dostarczenia, co do dalszego przewozu kolej żelazna ma obowiązki ekspedytora (art. 85, p. 1).

10. Przy wydaniu przesyłki, oprócz pokwitowania z odbioru, nie wolno wymagać innych oświadczeń, mianowicie oświadczeń co do wydania przesyłki bez zarzutu lub w czasie właściwym. Przesyłki, które sama kolej żelazna wyładowuje, powinny być oddane odbiorcy w składach kolejowych, inne przesyłki na placach wyładunkowych. Odbiorca powinien okazać przewozowy opłacony i pokwitowany.

Artykuł  77.

Sprawdzanie ilości i wagi przesyłki na stacji przeznaczenia.

1. Odbiorca może wymagać przy wydaniu przesyłki, aby ilość i waga przesyłki sprawdzona była na stacji kolejowej w jego obecności. Za czynności te odbiorca powinien uiścić opłaty, przewidziane w taryfie.

2. Kolej żelazna obowiązana jest na żądanie sprawdzić ilość i wagę przesyłek, jeżeli posiada na stacji przeznaczenia odpowiednie urządzenia wagowe oraz jeżeli właściwości przesyłki i warunki ruchu pozwalają na to. Jeżeli sprawdzenia, wagi nie można dokonać na stacji przeznaczenia, odbiorca może żądać sprawdzenia na najbliższej, odpowiedniej wadze, w obecności upoważnionego kolejowego pracownika. Powstałe wskutek tego koszty obowiązany jest pokryć odbiorca.

3. Ważenie przesyłek wagonowych odbywa się w myśl postanowień art. 58, p. 5.

4. Jeżeli przy przeliczeniu lub przeważeniu stwierdzony będzie brak sztuk albo brak wagi, za który kolej żelazna odpowiada, wówczas kolej żelazna za sprawdzenie ilości lub wagi nie pobiera żadnej opłaty i powinna zwrócić odbiorcy powstałe stąd koszty.

Artykuł  78.

Dostawianie przesyłek.

1. Kolej żelazną może sama dostawiać przesyłki drobne w obrębie miejscowości, w której leży stacja przeznaczenia, lub do miejscowości, leżących w pobliżu stacji przeznaczenia, za opłatą, podaną do wiadomości powszechnej w ogłoszeniach, albo też może czynność tę zlecić prywatnemu przedsiębiorcy przewozowemu. Osoby użyte do przewozu uważa się za pracowników kolejowych w myśl art. 5 Służba przedsiębiorcy przewozowego powinna posiadać przy sobie taryfę opłat przewozowych i okazywać ją na żądanie osób interesowanych.

2. Odbiorcy mają prawo odbierać przesyłki osobiście nawet na tych stacjach, na których dostawę uskutecznia kolej żelazna albo też mogą zlecić tę czynność przedsiębiorcy innemu, niż ten, którego umówiła kolej. Odbiorcy, pragnący skorzystać z tego prawa, powinni zawiadomić o tem pisemnie stacje przeznaczenia przed nadejściem przesyłki. Kolej żelazna może jednak, ze względu na ogólny interes przewozowy, za zgodą Ministra Komunikacji, ograniczyć to prawo albo zawiesić je czasowo lub, jeżeli szczególne stosunki tęgo wymagają, znieść na stałe.

3. Jeżeli przesyłka ma być dostarczona do składu zarządu celnego lub podatkowego, leżącego poza obrębem stacji kolejowej, kolej żelazna może załatwić to sama, za zwrotem kosztów, albo też może na swoją odpowiedzialność zlecić czynność tą ekspedytorowi na rachunek osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką, nawet w tych wypadkach, kiedy odbiorca zastrzegł sobie prawo osobistego odbioru przesyłki.

4. Terminy, w jakich kolej żelazna dostawia przesyłki odbiorcom, należy podawać do powszechnej wiadomości w ogłoszeniach, umieszczonych w ekspedycjach towarowych.

Artykuł  79.

Zawiadomienie odbiorcy o przybyciu przesyłki.

1. Kolej żelazna zawiadamia odbiorcę o przybyciu przesyłki (art. 76, p. 7) według własnego uznania: pocztą, depeszą, telefonogramem, albo też pismem przez specjalnego posłańca. Na żądanie pisemne odbiorcy kolej żelazna może ustalić i inny sposób zawiadamiania.

2. Zawiadomienie o przesyłkach tak zwyczajnych jak pośpiesznych powinno nastąpić niezwłocznie po przygotowaniu towaru do odbioru.

3. Zawiadomienie uważa się za uskutecznione po upływie 12 godzin od chwili nadania listu na pocztę, 3 godzin od chwili nadania depeszy, przy zawiadomieniu zaś przez telefon lub przez posłańca, z chwilą nadania telefonogramu, względnie doręczenia zawiadomienia.

4. Samo zawiadomienie sporządza się bezpłatnie, jednakże za doręczenie zawiadomienia zawiadomienia kolej żelazna ma prawo żądać zwrotu kosztów własnych.

5. Nie zawiadamia się odbiorcy, jeżeli zrzekł się tego pisemnie. Również nie zawiadamia się odbiorcy o przesyłkach mających pozostać na składzie stacji przeznaczenia, jeżeli nadawca nie wyraził w liście przewozowym żądania zawiadomienia odbiorcy.

6. Jeżeli przesyłkę. wagonową przeładowano w drodze wskutek uszkodzenia wagonu, należy podać o tem do wiadomości odbiorcy jednocześnie z zawiadomieniem o jej przybyciu.

Artykuł  80.

Terminy odbioru przesyłek.

1. Przesyłki, które kolej żelazna obowiązana jest wyładować, powinny być zabrane w terminie oznaczonym w taryfie, w godzinach służbowych (art. 63, p. 2). Termin liczy się od chwili zawiadomienia odbiorcy o przybyciu przesyłki i winien wynosić co najmniej 24 godziny (art. 79, p. 3).

2. Terminy do odbiciu przesyłek, które odbiorca obowiązany jest wyładować, podaje się w taryfie lub wywiesza się odpowiednie ogłoszenia w ekspedycji. Termin odbioru takich przesyłek rozpoczyna się z chwilą zawiadomienia odbiorcy o przybyciu przesyłki. Jeżeli wagony nie zostały podstawione do wyładowania we właściwym terminie, początek terminu odracza się do czasu ich podstawienia. Kolej żelazna może wymagać, aby przesyłki były wyładowane i zabrane przez odbiorcę, podczas godzin służbowych.

3. Jeżeli przesyłka ma pozostawać na składzie do czasu zgłoszenia się odbiorcy i nadawca w liście przewozowym nie żądał wyraźnie zawiadomienia odbiorcy, albo odbiorca zrzekł się pisemnie zawiadomienia, albo też zawiadomienie to być niemożliwe, wówczas termin odbioru przesyłki rozpoczyna się z chwilą przygotowania jej do odbioru.

4. W niedziele i dni świąteczne kolej żelazna może nie wydawać przesyłek zwyczajnych; przesyłki zaś pośpieszne obowiązana jest wydawać, jeżeli nie stoją temu na przeszkodzie czynności celne lub podatkowe.

5. Do terminu odbioru przesyłki nie wlicza się czasu trwania formalności celnych oraz wymaganych przez władze skarbowe, policyjne i inne władze administracyjne (art. 65, p. 2), jeżeli przytem nie powstała zwłoka z winy nadawcy lub odbiorcy; na stacjach zamkniętych w niedziele i święta dla czynności ładunkowych, do terminu tego nie wlicza się także niedziel i dni świątecznych.

6. Jeżeli przesyłka nie została zabrana w wyznaczonym terminie, kolej żelazna pobiera składowe lub postojowe. Kolej żelazna może również na koszt i odpowiedzialność odbiorcy wyładować przesyłki przez niego nie wyładowane. Za niedziele i święta pobiera się postojowe tylko wówczas, kiedy termin wyładowania upłynął już dnia poprzedniego. Na stacjach otwartych w niedziele i święta dla czynności ładunkowych, opłata za przetrzymanie wagonu przez niedziele i święta pobiera się na tych samych zasadach, co i w dni powszednie. W wypadkach wyjątkowych kolej żelazna ma prawo wyładować podobne przesyłki także przed upływem terminu odbioru, nie wolno jej jednak pobierać w takim wypadku opłaty za wyładowanie.

7. Jeżeli odbiorca, zawiadomiony o przybyciu przesyłki, zgłosi się po jej odbiór i z winy kolei żelaznej nie może przesyłki otrzymać w ciągu 3-ch godzin od zgłoszenia się, kolej żelazna powinna mu zwrócić koszty, poniesione z tego powodu. Kolej żelazna, na żądanie odbiorcy powinna taką zwłokę w odbiorze poświadczyć w liście przewozowym.

8. Jeżeli nadmierne nagromadzenie przesyłek może zagrażać prawidłowości ruchu, kolei żelaznej służy prawo skracania terminów wyładowania i terminów wolnych od składowego i postojowego oraz podwyższania opłaty składowego i postojowego. Przy skracaniu tych terminów oraz podwyższaniu opłat stosuje się postanowienie art. 75, p. 4 o ustalaniu, zatwierdzaniu i ogłaszaniu terminów dodatkowych na czas niezwykłych warunków ruchu na kolejach żelaznych.

Artykuł  81.

Przeszkody w wydawaniu przesyłek i zwłoka w ich odbiorze.

1. Jeżeli odbiorca nie może być odszukany, odmówi przyjęcia przesyłki lub nie wykupi listu przewozowego w terminie przewidzianym w taryfie, albo wogóle zajdzie jakakolwiek przeszkoda w wydaniu przesyłki, stacja przeznaczenia powinna niezwłocznie zawiadomić nadawcę za pośrednictwem stacji nadawczej o przeszkodach w wydaniu i zażądać odpowiedniego rozporządzenia. Nadawca może w liście przewozowym zażądać, aby o przeszkodach w wydaniu przesyłki kolej żelazna zawiadomiła go na jego koszt bezpośrednio telegraficznie albo przez pocztę; może on wówczas przesłać swoje rozporządzenie bezpośrednio na stację przeznaczenia z zachowaniem warunków, przewidzianych w taryfie. Nadawca może także, z zachowaniem warunków taryfowych, zastrzec w liście przewozowym, aby w razie jakiejkolwiek przeszkody w wydaniu, przesyłka była mu zwrócona bez uprzedniego zawiadomienia.

2. Jeżeli odbiorca odmówił przyjęcia przesyłki i jeżeli nadawcę o tem zawiadomiono, wówczas przesyłka może być wydana tylko za zgodą nadawcy. We wszystkich innych wypadkach należy przesyłkę wydać odbiorcy, gdy ten się zgłosi później po odbiór, jedynie w tym razie, jeżeli do tego czasu nie nadeszło do stacji przeznaczenia odmienne rozporządzenie nadawcy.

3. Jeżeli nie można zawiadomić nadawcy, albo nadawca zwleka z daniem rozporządzenia albo też rozporządzenie to nie może być wykonane, kolej żelazna powinna wziąć przesyłkę na skład na odpowiedzialność i koszt nadawcy. Kolej żelazna ma również prawo złożyć takie przesyłki u składnika na koszt i odpowiedzialność osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką, za pobraniem wszystkich ciążących na niej należności.

4. Oprócz tego kolei żelaznej służy prawo sprzedać możliwie najkorzystniej bez dalszych formalności: a) bezzwłocznie po upływie terminu odbioru - przesyłki nie zabrane, a ulegające szybkiemu zepsuciu, jak również przesyłki, które wobec braku składów lub innych warunków miejscowych nie mogą być przyjęte na skład kolei żelaznej ani też przekazane lub oddane składnikowi prywatnemu; b) w 4 tygodnie po upływie terminu wolnego od składowego, wszelkie inne przesyłki nie odebrane ani przez odbiorcę, ani przez nadawcę. Jeżeli wartość takich przesyłek mogłaby wskutek dłuższego przechowania ulec znacznemu zmniejszeniu, albo też jeżeli koszta składowego nie stałyby w żadnym stosunku do wartości przesyłki, wówczas sprzedaż może być dokonana wcześniej. O sprzedaży powinni być powiadomieni uprzednio, jeżeli to jest możliwe, nadawca i odbiorca przesyłki. Jeżeli kolej żelazna sama dokonywa sprzedaży, to, niezależnie od wydatków w gotowiźnie, związanych ze sprzedażą, może pobrać opłatę określoną w taryfie.

5. Kolej żelazna powinna zawiadomić niezwłocznie, jeżeli to jest możliwe, nadawcę i odbiorcę o złożeniu przesyłki na skład, jak również o dokonanej sprzedaży. Jeżeli kolej żelazna tego zaniedba, odpowiada ona za wynikłe z tego szkody. Sumę otrzymaną ze sprzedaży oddaje się do rozporządzenia nadawcy przesyłki, po potrąceniu wydatków i opłat dodatkowych.

6. Jeżeli odbiorca wykupi list przewozowy, ale przesyłki nie zabierze w określonym terminie, powinien być wezwany raz jeszcze do odbioru i zawiadomiony, że przesyłka pozostaje na składzie na koszt i odpowiedzialność odbiorcy. Przechowywanie przesyłki na składzie, przekazanie jej składnikowi oraz sprzedaż, dokonywane są z zachowaniem przepisów p. 3-go i 5-go niniejszego artykułu. Uzyskana ze sprzedaży suma pozostaje do rozporządzenia odbiorcy po potrąceniu kosztów.

Artykuł  82.

Stwierdzenie przez kolej żelazną całkowitego lub częściowego zaginięcia przesyłki lub jej uszkodzenia.

1. Jeżeli kolej żelazna spostrzeże lub poweźmie przypuszczenie, że przesyłka uległa częściowemu zaginięciu lub uszkodzeniu, albo jeżeli osoba uprawniona do rozporządzenia przesyłką zawiadomi o takiem zaginięciu lub uszkodzeniu przed odbiorem przesyłki, wówczas kolej żelazna obowiązana jest bez zwłoki stwierdzić pisemnie w formie protokółu stan przesyłki i wysokość szkody oraz, w miarę możności, przyczynę, miejsce i czas powstania szkody. Również protokólarnie powinna kolej żelazna stwierdzić całkowite zaginięcie przesyłki.

2. Odpis protokółu kolej żelazna jest obowiązana doręczyć na żądanie osobie uprawnionej do rozporządzania przesyłką.

3. Do stwierdzenia częściowego zaginięcia lub uszkodzenia przesyłki powinni być wezwani dwaj postronni świadkowie, w razie potrzeby rzeczoznawca oraz, w miarę możności, także osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką.

4. Jeżeli dochodzenie, podjęte na żądanie uprawnionego do rozporządzania przesyłką, nie stwierdzi częściowego zaginięcia albo uszkodzenia, albo też tylko potwierdzi uznane już przez kolej żelazną częściowe zaginięcie lub uszkodzenie przesyłki, wówczas żądający dochodzenia ponosi powstałe wskutek tego koszty.

Artykuł  83.

Stwierdzenie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia przesyłki przez rzeczoznawców albo przez sąd.

Niezależnie od postępowania, przewidzianego w art. 82, każdy uczestnik umowy o przewóz może, przed odbiorem przesyłki żądać określenia przez rzeczoznawców, wyznaczonych z urzędu, rozmiarów uszkodzenia lub częściowego zaginięcia przesyłki. Do udziału w takiem sprawdzaniu należy wezwać przedstawiciela kolei żelaznej. Przepisy niniejsze nie zmieniają w niczem przepisów przewodu cywilnego o zabezpieczeniu dowodów.

Artykuł  84.

Odpowiedzialność kolei żelaznej za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie przesyłki.

Kolej żelazna ponosi odpowiedzialność za szkody, wynikłe wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia przesyłki, powstałe od chwili przyjęcia przez kolej żelazną przesyłki do przewozu do czasu jej wydania, o ile szkody te nie powstały z winy lub wskutek zleceń osoby uprawnionej do rozporządzania przesyłką, wskutek siły wyższej, wadliwości opakowania, nie dającego się zauważyć zewnętrznie, albo wskutek przyrodzonych właściwości towaru (zepsucie wewnętrzne, ulatnianie się, wyciek itp.).

Artykuł  85.

Ograniczenie odpowiedzialności co do miejsca dostarczenia.

1. Jeżeli w liście przewozowym wskazane jest miejsce dostarczenia, w którem, niema ekspedycji towarowej z urządzeniami dla przyjęcia przesyłki, wówczas kolej żelazną ponosi odpowiedzialność, jako przedsiębiorca przewozowy, tylko do ostatniej odpowiednio, urządzonej stacji kolejowej. Co do dalszego przewozu kolej żelazna ma obowiązki ekspedytora.

2. Jeżeli kolej żelazna zaprowadzi urządzenia, zapewniające dalszy przewóz przesyłki do miejsca dostarczenia (art. 78, p. 1), ponosi ona odpowiedzialność, jako przewoźnik aż do miejsca dostarczenia.

Artykuł  86.

Ograniczenie odpowiedzialności za szkody, mogące wyniknąć wskutek szczególnych przyczyn.

1. Kolej żelazna nie odpowiada:

a) za szkodę na towarze, który przewożony jest w wapnach, niekrytych na mocy przepisów niniejszych, taryfy albo stosownie do umowy z nadawcą, zamieszczanej w liście przewozowym,

o ile szkoda wynikła wskutek niebezpieczeństwa, połączonego z przewozem tego rodzaju;

b) za szkodę na towarze, który zgodnie z oświadczeniem nadawcy w liście przewozowym, przyjęty był do przewozu bez opakowania lub w opakowaniu wadliwem, mimo że towar z powodu właściwości swoich, oraz dla zabezpieczenia od zaginięcia lub uszkodzenia, wymaga odpowiedniego, opakowania,

o ile szkoda wynikła z powodu braku opakowania lub wadliwego jego stanu;

c) za szkodę na towarze, który na mocy przepisów niniejszych lub taryfy albo stosownie do umowy z nadawcą, zamieszczonej w liście przewozowym, powinien być załadowany przez nadawcę i wyładowany przez odbiorcę,

o ile szkoda powstała wskutek niebezpieczeństwa, połączonego z czynnością naładunkową, wyładunkową lub też wskutek wadliwego załadowania;

d) za szkodę na towarze, który dla swych właściwości przyrodzonych narażony jest na szczególne niebezpieczeństwo całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia, wskutek połamania, rdzy, wewnętrznego zepsucia, wzmożonego wycieku, wyschnięcia lub rozsypania,

o ile szkoda wynikła wskutek pomienionego niebezpieczeństwa;

e) za szkodę, przy przewozie żywych zwierząt,

o ile szkoda ta wynikła ze szczególnego niebezpieczeństwa, połączonego z przewozem żywych zwierząt;

f) za szkodę przy przewozie towarów i zwierząt żywych, którym na mocy przepisów niniejszych, taryfy lub stosownie do umowy z nadawcą, zamieszczonej w liście przewozowym, powinien towarzyszyć dozorcą,

o ile szkoda powstała wskutek niebezpieczeństwa, któremu miał za zadanie zapobiec dozorca.

2. Jeżeli z okoliczności danego faktu wynika, że szkoda mogła nastąpić wskutek jednej z powyżej wymienionych przyczyn, to dopóki osoba uprawniona nie udowodni rzeczy przeciwnej, istnieje domniemanie, że szkoda powstała wskutek tej właśnie przyczyny.

3. Powyższe przepisy nie zwalniają kolei żelaznej od odpowiedzialności, jeżeli wina jej zostanie udowodniona.

Artykuł  87.

Ograniczenie odpowiedzialności za ubytek wagi.

1. W razie przewozu towarów, które wskutek swych właściwości przyrodzonych tracą, zazwyczaj na wadze podczas przewozu, kolej żelazna odpowiada za ujawniony brak wagi po potrąceniu norm następujących:

a) 2% wagi pierwotnej w razie przewozu towarów płynnych, wilgotnych oraz następujących towarów suchych: tartego i mielonego drzewa farbiarskiego, kory, korzeni, tytoniu krajanego, tłuszczów i olejów twardych, świeżych owoców, świeżych liści tytoniowych, wełny owczej, skór wyprawionych i niewyprawionych, owoców suszonych i smażonych, ścięgien, żył, kopyt, rogów, kości (całych i mielonych), ryb suszonych, chmielu i kitu świeżego;

b) 1% wagi pierwotnej w razie przewozu wszystkich innych towarów, wskazanych na początku niniejszego ustępu, w stąpię suchym.

2. O ile nadano większą ilość sztuk za tym samym listem przewozowym, normy powyższe powinny być określone dla każdej sztuki oddzielnie, jeżeli w liście przewozowym waga poszczególnych sztuk jest wskazana lub też może być określona w inny sposób.

3. Jeżeli okoliczności wskazują, że zmniejszenie wagi nie nastąpiło wskutek właściwości przyrodzonych towaru, albo też norma przyjęta nie odpowiada tym właściwościom lub innym okolicznościom, ograniczenie odpowiedzialności nie może mięć zastosowania.

4. W razie zaginięcia przesyłki za brak wagi nie potrąca się nic z tytułu ubytku na wadze.

5. Przytoczone wyżej postanowienia nie przesądzają dalej idącego ograniczenia odpowiedzialności kolei żelaznej, stosownie do art. 86 p. 1.

Artykuł  88.

Wysokość odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie przesyłki.

1. Jeżeli kolej żelazna zmuszona jest na podstawie umowy o przewóz uiścić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie przesyłki, odszkodowanie to oblicza się według zwyczajnych cen handlowych, a w razie ich braku, według wartości zwykłej, którą towar tego samego rodzaju i jakości posiadał w miejscu nadania i w czasie przyjęcia przesyłki do przewozu ponadto podlegają zwrotowi sumy, zapłacone na rachunek ceł i innych wydatków oraz uiszczone przewoźne.

2. W razie uszkodzenia przesyłki, wypłaca się odszkodowanie za zmniejszenie jej wartości, określonej według p. 1.

3. Wypadki, w których kolej żelazna powinna wynagrodzić tak szkodę jak i utracony zysk, wskazane są w art. 95.

Artykuł  89.

Ograniczenie wysokości odszkodowania.

1. W warunkach specjalnych (przy zastosowaniu taryf wyjątkowych) kolej żelazna może ustalić maksymalne normy odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie przesyłki lub też przekroczenie terminu dostawy, jeżeli taryfa wyjątkowa zawiera zniżone opłaty przewozowe za całą drogę przewozu w porównaniu z taryfami normalnemi i jeżeli te normy maksymalne stosuje się na całej drodze przewozu. W razie żądania zastosowania takiej taryfy wyjątkowej, nadawca obowiązany jest zaznaczyć to żądanie w liście przewozowym, wymieniając żądaną taryfę.

2. Kolej żelazna ma prawo określić w taryfie wysokość odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie przedmiotów, wyszczególnionych w art. 54 p. 2, lit. B).

3. Wypadki, w których kolej żelazna powinna wynagrodzić tak szkodę jak i utracony zysk, wskazane są w art. 95.

Artykuł  90.

Domniemanie zaginięcia przesyłki.

Osoba uprawniona do odbioru może bez dostarczenia dalszych dowodów uważać przesyłkę za zaginioną, jeżeli stacja nie mogła jej wydać w ciągu 30 dni po upływie terminu dostawy.

Artykuł  91.

Odnalezienie przesyłki.

1. Osoba uprawniona do otrzymania odszkodowania za przesyłkę zaginioną, może przy odbiorze odszkodowania żądać na pokwitowaniu, aby ją zawiadomiono bezzwłocznie o odnalezieniu przesyłki, jeżeli to nastąpi przed upływem 4 miesięcy od dnia wniesienia tego żądania. Otrzymanie takiego żądania kolej żelazna powinna poświadczyć pisemnie.

2. W ciągu dni 30 po otrzymaniu zawiadomienia, osoba uprawniona może zażądać, aby przesyłka była jej wydana bez kosztów na stacji nadania lub przeznaczenia. Otrzymane odszkodowanie powinno być zwrócone kolei żelaznej po potrąceniu odszkodowania z powodu przekroczenia terminu dostawy, stosownie do art. 94.

3. We wszystkich innych wypadkach kolej żelazna może odnalezioną przesyłką dowolnie rozporządzać.

Artykuł  92.

Ubezpieczenie dostawy.

1. Nadawca może w liście przewozowym podać, na jaką sumą ubezpiecza ewentualne straty, mogące wyniknąć wskutek nieterminowej dostawy, całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia przesyłki. Za takie ubezpieczenie pobiera się opłatę, wskazaną w taryfie.

2. Suma ubezpieczenia powinna być wyrażona w liście przewozowym słowami, w miejscu na to przeznaczonem.

3. Jeżeli odpowiedzialność kolei żelaznej jest ograniczona w myśl art. 89, ubezpieczenie dostawy nie może przekraczać sumy przewidzianej przy zastosowaniu ograniczenia.

Artykuł  93.

Wysokość odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie, albo uszkodzenie przesyłki w razie ubezpieczenia dostawy.

Jeżeli dostawa była ubezpieczona, wówczas w razie całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia przesyłki, można żądać oprócz odszkodowania, określonego w art. 88, zwrotu dalszej szkody do wysokości sumy ubezpieczenia.

Artykuł  94.

Odpowiedzialność za przekroczenie terminu dostawy.

1. W razie przekroczenia terminu dostawy kolej żelazna winna uiścić odszkodowanie za udowodnioną szkodę, mianowicie:

a) jeżeli dostawa nie była ubezpieczona do wysokości przewoźnego;

b) jeżeli dostawa była ubezpieczona - do wysokości sumy ubezpieczenia. Jeżeli sumą ta jest niższa od odszkodowania, określonego pod a), to można żądać tego ostatniego odszkodowania.

2. Jeżeli wskutek przekroczenia terminu dostawy szkoda nie powstała lub też nie została udowodniona, kolej żelazna winna uiścić:

a) jeżeli dostawa nie była ubezpieczona, za każdy dzień przekroczenia terminu dostawy 5% przewoźnego, nie wyżej jednak nad 50% sumy przewoźnego;

b) jeżeli dostawa była ubezpieczona - za każdy dzień przekroczenia terminu dostawy 10% przewoźnego aż do całej sumy ubezpieczenia. Jeżeli suma ubezpieczenia jest niższa od odszkodowania, określonego pod a), to można żądać tego ostatniego odszkodowania.

3. Żądania odszkodowań, wypływające z powyższych postanowień, mogą być wnoszone jednocześnie z żądaniem odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie lub uszkodzenie przesyłki. Jeżeli dostawa była ubezpieczona, to oprócz odszkodowania, obliczonego na zasadzie art. 88, można żądać odszkodowania za dalsze szkody (art. 93), które łącznie z odszkodowaniem za przekroczenie terminu dostawy nie może przewyższać sumy ubezpieczenia, przyczem jednak stosuje się również postanowienie p. 1 b), zdanie drugie.

4. Kolej żelazna nie odpowiada w tych wypadkach, kiedy przekroczenie terminu dostawy powstało z przyczyn, które nie były przez nią wywołane, ani nie mogły, być przez nią usunięte.

Artykuł  95.

Odszkodowanie w wypadku złego zamiaru lub oczywistego niedbalstwa pracowników kolei.

Jeżeli szkoda spowodowana została przez zły zamiar lub oczywiste niedbalstwo kolei żelaznej, należy we wszystkich wypadkach wynagrodzić pełną szkodę i utracony zysk.

Artykuł  96.

Utrata praw do odszkodowania.

Kolej żelazna nie ponosi odpowiedzialności, wypływającej z umowy o przewóz, jeżeli do przewozu nadane zostały pod nazwą nieprawidłową przedmioty, których przewóz według przepisów prawnych lub z uwagi na bezpieczeństwo ogólne jest wzbroniony, albo też przedmioty, wyłączone z przewozu lub dopuszczone tylko pod pewnemi warunkami, lub też, jeżeli nadawca nie zachował przepisanych środków ostrożności.

Artykuł  97.

Wygaśnięcie roszczeń z chwilą uiszczenia opłaty przewozowej i odbioru przesyłki.

1. Z chwilą, kiedy przewoźne i inne ciążące na przesyłce opłaty zostały uiszczone i przesyłka odebrana, wygasają wszelkie roszczenia do kolei żelaznej z tytułu umowy o przewóz.

2. Wyjątek stanowią:

a) roszczenia o odszkodowanie za szkody, powstałe wskutek złego zamiaru lub oczywistego niedbalstwa ze strony kolei żelaznej;

b) roszczenia o odszkodowanie z powodu przekroczenia terminu dostawy, jeżeli wniesiono je pisemnie do jednej z kolei żelaznych, wskazanych w art. 100, nie później, jak w ciągu 14 dni, nie licząc dnia odbioru przesyłki;

c) roszczenia o wynagrodzenie za szkody, spowodowane przez takie braki w przesyłce, które w myśl art. 82 i 83 stwierdzone były przed jej odbiorem, albo których stwierdzenia nie dokonano z winy kolei żelaznej wbrew art. 82;

d) roszczenia o odszkodowanie z powodu wad, które przy odbiorze nie dały się dostrzec:

1) jeżeli kolej żelazna nie zadośćuczyniła żądaniu osoby uprawnionej co do sprawdzenia stanu przesyłki na stacji przeznaczenia,

2) jeżeli osoba uprawniona bezpośrednio po odkryciu szkody, nie później jednak, niż w 3 dni po odbiorze przesyłki pisemnie zażąda od kolei żelaznej stwierdzenia stanu przesyłki według postanowień art. 82, albo zażąda w sądzie oględzin przesyłki przez rzeczoznawców, i

3) jeżeli udowodni, że szkoda powstała w okresie czasu między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem;

e) roszczenia o zwrot niesłusznie pobranych dopłat, jak również mylnie obliczonego przewoźnego i innych należności.

3. Jeżeli odbiorca zażądał stwierdzenia braków w przesyłce, to do czasu spełnienia przez kolej żelazną tego żądania, może przesyłki nie odbierać, nawet po otrzymaniu listu przewozowego i uiszczeniu wszystkich opłat kolei żelaznej. Zastrzeżenia przy odbiorze przesyłki mają znaczenie tylko wówczas, jeżeli poczynione one zostały za zgodą kolei żelaznej.

4. Jeżeli z pośród kilku przedmiotów jednej przesyłki wymienionych w liście przewozowym, brakuje niektórych przy wydaniu, odbiorca może wyszczególnić je w pokwitowaniu z odbioru jako brakujące.

Artykuł  98.

Przedawnienie roszczeń do kolei żelaznej z powodu całkowitego lub częściowego zaginięcia lub uszkodzenia przesyłki lub też przekroczenia terminu dostawy.

1. Roszczenie do kolei żelaznej z powodu całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia przesyłki, jak również przekroczenia terminu dostawy, przedawniają się po upływie roku.

2. Termin przedawnienia w wypadkach częściowego zaginięcia, lub uszkodzenia zaczyna się od chwili wydania przesyłki względnie złożenia jej na składzie, w wypadkach zaś całkowitego zaginięcia lub przekroczenia terminu dostawy od dnia upłynięcia terminu dostawy.

3. Bieg przedawnienia zawiesza się przez złożenie kolei żelaznej reklamacji na piśmie. Jeżeli kolej żelazna udzieliła odpowiedzi odmownej, termin przedawnienia biegnie dalej od dnia, w którym kolej żelazna udzieliła reklamującemu pisemnej odpowiedzi i zwróciła mu załączone do reklamacji dowody. Dalsze reklamacje, wnoszone do kolei żelaznej lub do władz przełożonych nie zawieszają biegu przedawnienia.

4. Przerwy przedawnienia określają ogólne przepisy prawne.

5. Roszczeń, które w myśl art. 97 i 98 wygasły lub uległy przedawnieniu, nie można zgłaszać w drodze powództwa wzajemnego lub zarzutu.

Artykuł  99.

Dochodzenie praw wypływających z umowy o przewóz.

1. Tylko osoba która ma prawo rozporządzać przesyłką, jest uprawniona do dochodzenia wobec kolei żelaznej praw wypływających z umowy o przewóz (porównaj jednak art. 60 i 70). Prawa to może być przekazane tylko przez odbiorcy nadawcy lub przez nadawcę odbiorcy. Innym osobom prawo to przekazane być nie może, to nie pozbawia osób trzecich prawa występowania w imieniu nadawcy lub odbiorcy z roszczeniem do kolei żelaznej na podstawie oryginalnych pełnomocnictw które winny być wystawiane do każdej poszczególnej reklamacji oddzielnie. W pełnomocnictwach należy wyszczególnić każdy list przewozowy, stanowiący przedmiot reklamacji.

2. Jeżeli nadawca, któremu służy prawa rozporządzania przesyłką, nie może przedstawić wtórnika listu przewozowego może on wnieść roszczenie tylko za zgodą odbiorcy, chyba że udowodnij iż odbiorca odmówił przyjęcia przesyłki.

3. Roszczenia nie skierowane na drogę, sądową powinny być wnoszone na piśmie do kolei żelaznej, wskazanej w art. 100. Jeżeli list przewozowy doręczony był odbiorcy, powinien być złożony kolei; W razie dochodzenia odszkodowania za całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie przesyłki, należy załączyć dowody świadczące o wartości przesyłki.

4. Kolej żelazna powinna zbadać wnoszone roszczenie w czasie możliwie krótkim i, jeżeli nie osiągnięto porozumienia, udzielić reklamującemu pisemnej odpowiedzi.

Artykuł  100.

Odpowiedzialność kolei żelaznych uczestniczących w przewozie.

1. Kolej żelazna nadawcza ponosi odpowiedzialność za dokonanie przewozu aż do chwili wydania przesyłki odbiorcy, bez względu na to, czy posługuje się tylko własnemi linjami, czy i linjami innych kolei żelaznych.

2. Każda następna kolej żelazna, przyjmując przesyłkę wraz z pierwotnym listem przewozowym przystępuje tem samem do umowy o przewóz stosownie do tegoż listu przewozowego i przyjmuje samodzielny obowiązek dokonania przewozu według brzmienia, listu przewozowego.

3. Roszczenia z umowy o przewóz można wnosić w drodze powództwa - niezależnie od wzajemnego prawa regresu kolei żelaznych do siebie - tylko przeciw kolei żelaznej nadawczej, albo przeciw kolei żelaznej która ostatnio przyjęła przesyłkę wraz z listem przewozowym, albo przeciw kolei żelaznej, na której linjach szkoda powstała. Powodowi służy prawo wyboru między temi kolejami żelaznemi. Prawo wyboru wygasa z chwilą wniesienia skargi.

4. Roszczeń z umowy o przewóz można dochodzić również przeciw innym kolejom żelaznym, w drodze skargi wzajemnej lub zarzutu, jeżeli ich skarga ma za podstawę tę samą umowę o przewóz.

5. Jeżeli jedna z kolei żelaznych, uczestniczących w przewozie wypłaciła odszkodowanie na podstawie regulaminu niniejszego, służy jej prawo regresu do kolei żelaznej z której winy szkoda powstała. Jeżeli nie można ustalić na której kolei żelaznej szkoda powstała to szkodą ponoszą wspólnie odnośne koleje żelazne, w stosunku do długości ich linij, uczestniczących w przewozie chyba że stwierdzono, iż szkoda nie powstała na ich linjach. Przepis ten nie pozbawia kolei żelaznej prawa zawierania do wzajemnego regresu odmiennych umów ogólnych lub szczegółowych w pojedyńczych wypadkach.

Załącznik  A.

POSTANOWIENIA O PRZEWOZIE ZWIERZĄT ŻYWYCH.

(Art.. 50 p. 3. "Przepisów przewozowych").

Artykuł  1.

1. Zwierzęta żywe przewozi się pociągami dla bydła, pociągami towarowemi, na oddzielne zaś zarządzenie kolei żelaznej także osobowemi.

2. Na linjach kolejowych, na których odbywa się stały i znaczny przewóz zwierząt, powinny kursować w pewnych oznaczonych dniach pociągi dla bydła, dla których należy wyznaczyć taki rozkład aby postój zwierząt wysyłanych i przybywających linjami bocznemi wypadł jaknajkrócej.

Artykuł  2.

Nadawca winien o zamierzonym przewozie zwierząt zawiadomić stację pisemnie z podaniem ilości i gatunku zwierząt oraz rodzaju żądanego pociągu, co najmniej na 24 godziny przed dostarczeniem ładunku na stację tudzież złożyć kaucję od każdego zamówionego wagonu w wysokości, przewidzianej w taryfie. Rzeczą nadawcy jest zasięgnąć wiadomości, kiedy zamówiony ładunek może być wysłany i którym pociągiem.

Artykuł  3.

1. Do przewozu zwierząt w wagonach, krytych należy wybierać w miarę możności wagony, zaopatrzone na ścianach podłużnych lub czołowych w dwa otwory (klapy przewietrznej, zamykane od wewnątrz. Podłogi powinny być tak szczelne, aby nawóz oraz podściółka nie mogły wypalić.

2. Przy przewozie zwierząt dużych w wagonach bez otworów przewietrznych należy otworzyć drzwi przynajmniej do połowy, przyczem nadawca obowiązany jest otwory zabezpieczyć zaporami drewnianemi lub kratami tak, aby zwierzęta nie mogły wypadać z wagonu.

3. Dolnych skrzynek wagonów można używać tylko do przewozu drobnych zwierząt, które zachorowały w drodze.

4. Wagony przeznaczone do przewozu powinny być dokładnie oczyszczone i poddane dezynfekcji.

Za oczyszczenie i dezynfekcję kolej pobiera opłaty określone w taryfie.

Artykuł  4.

1. Klatki, skrzynie, kosze, worki i inne przedmioty, służące do przewozu zwierząt, winny być dostatecznie przestronne, przewiewne i urządzone w sposób zabezpieczający wagony od zanieczyszczenia. Nie wolno nadawać do przewozu zwierząt skrępowanych.

2. Klatki i t. p. powinny mieć szczelne dno i szczelne ściany do takiej wysokości, aby zanieczyszczenie wagonu nawozem lub podściółką w miarę możności było wykluczone. Przepis ten nie ma zastosowania do drobiu, nadawanego w przesyłkach wagonowych. Klatki i kojce powinny być urządzone w ten sposób, aby zwierzęta nie mogły się częściowo przeciskać przez nie, a nadto mieć taką wysokość, aby zwierzęta mogły stać swobodnie. O ile przewóz przypuszczalnie trwać ma ponad 36 godzin, nadawca powinien zaopatrzyć wszystkie klatki i t. p. w urządzenia do pojenia zwierząt, przy przewozie zaś zwierząt drobnych również w urządzenia do ich karmienia. Dno klatek i t. p. należy wysypać trocinami, torfem, piaskiem lub wiórami. Przy ładowaniu należy zwracać uwagę na to, aby świeże powietrze miało dostateczny dostęp do klatek i t. p.; w szczególności na klatkach, skrzyniach, koszach i t. p. nie można umieszczać innych towarów; klatki i t. p. wolno ładować jedne na drugich tylko wówczas, jeżeli zapomocą listew zabezpiecza się wolną przestrzeń o wysokości co najmniej 3 cm między dnem górnej klatki a wierzchem dolnej.

Artykuł  5.

1. Do listu przewozowego winny być dołączone świadectwa miejsca pochodzenia, zaś przy przesyłkach przeznaczonych do wywozu zagranicę, również weterynaryjne świadectwo zdrowia.

2. Zwierzęta duże należy ładować tak, aby nie były stłoczone lub przyciśnięte do ścian, przyczem stawia się za warunek, aby pomiędzy załadowanemi zwierzętami człowiek mógł się swobodnie i bezpiecznie przesunąć; pozatem przy ładowaniu poprzecznem między zwierzętami a ścianami wagonu powinno pozostać dość miejsca, aby zabezpieczyć zwierzęta od uszkodzenia głowy lub zadu przez otarcie się i t. p. Zwierzęta drobne muszą mieć możność położenia się.

3. Umieszczanie w jednym wagonie różnego gatunku zwierząt luzem, jak koni, bydła rogatego razem z cielętami, trzodą chlewną, owcami i t. p. jest niedopuszczalne, chyba że każdy rodzaj zwierząt będzie oddzielony od drugiego deskami. Przy przewozie matek z oseskami i przy przewozie drobiu ograniczeń tych nie stosuje się.

4. Wagony załadowane drobiem nieopakowanym należy plombować.

5. Przy przewozie bydła rogatego i nierogacizny nadawca powinien dostarczyć podściółki na podłogę wagonów; w wagonach o ścianach z łat oraz w razie przewozu przy drzwiach otwartych na podściółkę nie mogą być używane materjały łatwo palne, jak słoma, plewy, siano i t. p., natomiast mogą być używane trociny, pokropione wodą, tudzież zwilżona podściółka torfowa. W razie przeładowania zwierząt z wagonu, zaopatrzonego w podściółkę, na jednej ze stacyj pośrednich, podściółki powinna dostarczyć w miarą możności kolej żelazna za opłatą oznaczoną w taryfie.

Artykuł  6.

1. Nadawca powinien przed załadowaniem nakarmić i napoić zwierzęta, których przewóz ma trwać przypuszczalnie 24 godziny lub dłużej. Jeżeli przewóz trwa ponad 36 godzin, należy poić zwierzęta najpóźniej co 36 godzin. Pojenie i karmienie zwierząt w drodze należy do obowiązków dozorców i powinno odbywać się na stacjach do tego przeznaczonych (art. 49 p. 4). Przy nadawaniu zwierząt bez dozoru, nadawca powinien w liście przewozowym umieścić wskazówkę, gdzie i jak zamierza dokonać pojenia i karmienia. Jeżeli nadawca nie da takich wskazówek, kolej żelazna może odmówić przyjęcia przesyłki do przewozu. O ile jednak kolej żelazna przyjmie taką przesyłkę, to dokonywa sama karmienia i pojenia zwierząt na koszt i odpowiedzialność nadawcy.

Kolej żelazna nie odpowiada za szkodę wynikłą skutkiem niekarmienia lub niepojenia zwierząt, lub nieodpowiedniego wykonani tych czynności.

2. Paszę lub karm, potrzebne w drodze, przewozi się bezpłatnie w ilościach, określonych w taryfie, o ile karm i paszę załadowano do wagonu, w którym mieszczą się zwierzęta.

Artykuł  7.

Dozorców powinno być nie więcej, jak jeden na wagon, a nie mniej jak jeden na cztery wagony. Warunki przejazdu dozorcy określa taryfa.

Artykuł  8.

Kolej żelazna może wyłączyć od przewozu przesyłki, nie odpowiadające niniejszym przepisom.

Artykuł  9.

1. Przetaczanie wagonów ze zwierzętami należy ograniczyć do niezbędnych potrzeb i wykonywać je zawsze ze szczególną ostrożnością; należy bezwarunkowo unikać silnego uderzenia wagonów o siebie.

2. Przy ładowaniu i wyładowaniu nie wolno klatek koszy i t. p. ze zwierzętami popychać, rzucać, przewracać.

Artykuł  10.

1. W razie przewozu nocną porą, dozorcy towarzyszący transportom zwierząt powinni być zaopatrzeni we własne latarnie dające wyraźne światło. Używanie łatwo zapalnych materiałów do oświetlania, jak nafty, karbidu i t. p. jest wzbronione.

2. Do wagonów, w których znajduje się słoma lub inne łatwo zapalne materjały, nie wolno wchodzić z zapalonemi cygarami, papierosami lub fajkami, nie wolno również palić w wagonach tytoniu w żadnej postaci.

Artykuł  11.

Za wszelkiego rodzaju wypadki ze zwierzętami przy ich załadowywaniu lub wyładowywaniu kolej żelazna nie ponosi żadnej odpowiedzialności.

Artykuł  12.

Nadawca powinien dostarczyć przyrządów niezbędnych do przewozu zwierząt, jak drążki, deski i t. p., jeżeli zaś dostarczy ich kolej żelazna, nadawca płaci należności przewidziane w taryfie, względnie wartość tych przyrządów.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

Załącznik  B. ⁵

PRZEPISY

dotyczące przedmiotów, przyjmowanych do przewozu kolejami żelaznemi warunkowo.

grafika

Załącznik  C

grafika

Załącznik  D.

Oświadczenie ogólne nadawcy co do stanu opakowania towarów.

grafika

Załącznik  E.

Zlecenie dodatkowe.

grafika

1 Załącznik art. 4 ust. 4 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 4 czerwca 1928 r. (Dz.U.28.61.572) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 czerwca 1928 r.

2 Załącznik art. 37 ust. 5 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 4 czerwca 1928 r. (Dz.U.28.61.572) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 czerwca 1928 r.

3 Załącznik art. 40 ust. 5 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 4 czerwca 1928 r. (Dz.U.28.61.572) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 czerwca 1928 r.

4 Załącznik art. 63 ust. 5 zmieniony przez § 1 rozporządzenia z dnia 4 czerwca 1928 r. (Dz.U.28.61.572) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 czerwca 1928 r.

5 Załącznik B zmieniony przez § 2 rozporządzenia z dnia 4 czerwca 1928 r. (Dz.U.28.61.572) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 15 czerwca 1928 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

• Identyfikator: Dz.U.1928.14.102
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Przepisy przewozowe polskich kolei żelaznych.
• Data aktu: 18/01/1928
• Data ogłoszenia: 13/02/1928
• Data wejścia w życie: 01/03/1928