Prawa i obowiązki oraz odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów handlowych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 24 grudnia 1928 r.
o prawach i obowiązkach oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów handlowych.

Na podstawie art. 213 prawa o ustroju sądów powszechnych z dnia 6 lutego 1928 r. (Dz. U. R. P. Nr. 12, poz. 93) zarządzam co następuje:

I.

Prawa i obowiązki.

§  1.
Sędziowie handlowi są w sprawowaniu swego urzędu sędziowskiego niezawiśli i podlegają tylko ustawom.
§  2.
Sędzia handlowy, obejmując stanowisko, składa ślubowanie sędziowskie przed prezesem sądu okręgowego, w którym ma pełnić swe czynności.
§  3. 1
Sędzia handlowy ma prawo korzystać w każdym roku kalendarzowym z sześciotygodniowego zwolnienia od pełnienia obowiązków; termin zwolnienia oznacza prezes sądu okręgowego. Pozatem prezes sądu okręgowego udziela zwolnienia sędziom handlowym i w innych przypadkach na określone terminy.

Oznaczenie terminu i udzielenie zwolnienia następuje na podstawie wniosku przewodniczącego wydziału handlowego.

§  4.
Sędziowie handlowi pełnią swe obowiązki bezpłatnie, mają jednak prawo do diet oraz zwrotu kosztów narówni z sędziami okręgowymi.
§  5.
Sędzia handlowy winien strzec powagi sądu i unikać wszystkiego co mogłoby uchybiać godności jego stanowiska lub zachwiać zaufanie do jego bezstronności.
§  6.
Sędzia handlowy obowiązany jest wypełniać swe obowiązki zgodnie z ustawami, gorliwie i sumiennie, poświęcając im całą swą wiedzę i doświadczenie.

W szczególności sędzia handlowy obowiązany jest przybywać regularnie na posiedzenia sądu, na które został powołany, a jeżeli zajdzie jakakolwiek przeszkoda, powinien zawczasu zawiadomić o tem przewodniczącego wydziału oraz złożyć odpowiednie wyjaśnienia i dowody.

§  7.
Sędzia handlowy nie może brać udziału w składzie sądzącym, w którym zasiada już jego krewny do czwartego lub powinowaty do drugiego stopnia włącznie.
§  8. 2
Sędziego handlowego może zwolnić Minister Sprawiedliwości przed upływem trzechlecia, na które sędzia został mianowany:
a)
na własne jego żądanie;
b)
gdy utraci jeden z warunków, wymaganych prawem dla mianowania na stanowisko sędziego handlowego;
c)
gdy z powodu choroby lub zwolnienia od pełnienia obowiązków dla poratowania zdrowia nie pełni obowiązków dłużej niż rok;
d)
gdy z powodu ułomności cielesnej albo z powodu upadku sił fizycznych lub umysłowych stał się trwale niezdolny do wykonywania swych obowiązków;
e)
dla dobra wymiaru sprawiedliwości lub powagi stanowiska sędziowskiego;
f)
na podstawie orzeczenia sadu dyscyplinarnego, orzekającego pozbawienie stanowiska sędziego handlowego.

Zwolnienie w wypadkach, przewidzianych pod lit. b) - e), może nastąpić tylko na podstawie orzeczenia kolegjum administracyjnego sądu apelacyjnego. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 grudnia 1932 r. o trybie postępowania przy przenoszeniu sędziów i prokuratorów na inne miejsce służbowe i w stan spoczynku (Dz. U. R. P. Nr. 110, poz. 906) ma tu odpowiednie zastosowanie.

§  9.
Przepisy art. 98, 112, 120, 122, 127 i 128 prawa o ustroju sądów powszechnych mają odpowiednie zastosowanie do sędziów handlowych.

II.

Odpowiedzialność dyscyplinarna.

§  10.
Za przewinienia, popełnione w związku z wykonywaniem swych obowiązków, tudzież uchybienia godności urzędu sędziowie handlowi ulegają karze dyscyplinarnej.
§  11.
Kary dyscyplinarne są następujące:
a)
upomnienie;
b)
nagana;
c)
pozbawienie stanowiska sędziego handlowego, połączone z utratą zdolności do zajmowania tego stanowiska.
§  12.
Jeżeli w chwili wydawania orzeczenia obwiniony przestał już być sędzią handlowym, orzeka się, zamiast kary pozbawienia stanowiska, tylko utratę zdolności do zajmowania stanowiska sędziego handlowego.
§  13.
Postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte i prowadzone, jeżeli w chwili wszczęcia postępowania dana osoba przestała już być sędzią handlowym.
§  14.
Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych sędziów handlowych powołane są:
ą)
sąd dyscyplinarny okręgowy - złożony z trzech sędziów okręgowych, wybranych przez zgromadzenie ogólne sądu okręgowego - właściwy w sprawach, w których stosownie do okoliczności nie wypadnie wymierzyć kary surowszej, niż upomnienie lub nagana;
b)
sąd dyscyplinarny okręgu apelacyjnego (art. 137 § 1 lit. a) u. s. p.), jako sąd dyscyplinarny w sprawach, nie skierowanych do sądu dyscyplinarnego okręgowego.
§  15.
Prokuratorem dyscyplinarnym w sądzie dyscyplinarnym okręgowym jest prokurator okręgowy.
§  16.
Władza nadzorcza może skierować do sądu dyscyplinarnego okręgowego wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że nie wypadnie wymierzyć kary surowszej, niż upomnienie lub nagana.
§  17.
Sąd dyscyplinarny okręgowy nie może w postępowaniu dyscyplinarnem wymierzyć kary surowszej niż upomnienie lub nagana.

Jeżeli w toku postępowania sąd ten z własnej inicjatywy lub na wniosek prokuratora, uzna za odpowiednią karę surowszą, to przekazuje sprawę sądowi dyscyplinarnemu okręgu apelacyjnego.

§  18.
Do postępowania w sądzie dyscyplinarnym okręgowym mają odpowiednie zastosowanie przepisy prawa o ustroju sądów powszechnych, dotyczące postępowania sądu dyscyplinarnego pierwszej instancji.
§  19.
Od wyroków sądów dyscyplinarnych dla sędziów handlowych niema odwołania.
§  20.
Przewodniczący sądu przesyła odpis zapadłego wyroku wraz z uzasadnieniem Ministrowi Sprawiedliwości oraz właściwemu prezesowi sądu okręgowego, nadto - o ile wyrokiem wymierzono karę dyscyplinarną przewidzianą w § 11 lit. c) (§ 12) niniejszego rozporządzenia - przesyła odpis również Ministrowi Przemysłu i Handlu oraz właściwej izbie przemysłowo-handlowej.

Wykonanie wyroku co do kar upomnienia i nagany należy do właściwego prezesa sądu okręgowego, a co do pozostałych kar - do Ministra Sprawiedliwości.

§  21.
Uchwały w przedmiocie zawieszenia sędziego handlowego w czynnościach, przewidziane w art. 182 i 183 § 2 u. s. p., wydaje sąd dyscyplinarny okręgu apelacyjnego.
§  22.
O ile przepisy niniejszego rozdziału nie zawierają odmiennych postanowień, mają odpowiednie zastosowanie do postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziom handlowym przepisy art. 129 - 187 u. s. p..
§  23.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1929 r.
1 § 3 zmieniony przez § 2 pkt 1 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1932 r. o uchyleniu i zmianie niektórych rozporządzeń wykonawczych do prawa o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.32.110.908) z dniem 14 grudnia 1932 r.
2 § 8 zmieniony przez § 2 pkt 2 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1932 r. o uchyleniu i zmianie niektórych rozporządzeń wykonawczych do prawa o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.32.110.908) z dniem 14 grudnia 1932 r.

Zmiany w prawie

Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1928.104.940

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Prawa i obowiązki oraz odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów handlowych.
Data aktu: 24/12/1928
Data ogłoszenia: 30/12/1928
Data wejścia w życie: 01/01/1929