Zastosowanie uproszczonych przepisów technicznych przy znoszeniu służebności, obciążających dobra Ordynacji Zamoyskiej.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA REFORM ROLNYCH

z dnia 12 kwietnia 1927 r.

w sprawie zastosowania uproszczonych przepisów technicznych przy znoszeniu służebności, obciążających dobra Ordynacji Zamoyskiej.

Na mocy art. 52 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie kieleckiem, lubelskiem, łódzkiem, warszawskiem i w zachodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. № 10, poz. 74) zarządzam co następuje:

I.

Wskazania ogólne.

§ 1. Praca pomiarowe, związana ze zniesieniem służebności, obciążających dobra Ordynacji Zamoyskiej, należy prowadzić tak, aby istniejący w Zarządzie wymienionej Ordynacji miarodajny materjał pomiarowy (stare mapy na planszach), po uprzedniem stwierdzeniu jego technicznej przydatności, był w całej pełni wykorzystany; wykonywanie nowych pomiarów na gruncie i sporządzenie dowodów pomiarowych w myśl instrukcji technicznej, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 13 lutego 1925 r. (Dz. U. R. P. № 29, poz. 205) może mieć miejsce w wyjątkowych należycie uzasadnionych przypadkach.

§ 2. Wykorzystanie wymienionych w poprzednim paragrafie starych map na planszetach polegać winno: na projektowaniu na tych planszetach ogólnych granic ekwiwalentu zaserwitutowego, na określaniu z tych planszetów cyfrowych danych, niezbędnych do wprowadzenia projektu na grunt, i na sporządzaniu szkicu, jako odrysu zaprojektowanego na planszecie ekwiwalentu, który to szkic winien zastępować dowody pomiarowe, przewidziane w art. 46 rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwie kieleckiem, lubelskiem, łódzkiem, warszawskiem i w zachodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. № 10, poz. 74).

§ 3. Prace pomiarowe należy prowadzić w następującej kolejności:

a) określenie na planszetach współczynników skurczu papieru linijnych i w powierzchni;

b) projektowanie na planszetach wydzielanego ekwiwalentu zaserwitutowego;

c) określenie z planszetów danych geodezyjnych, niezbędnych do wprowadzenia projektu na grunt;

d) wyznaczenie projektu na gruncie i utrwalenie go znakami granicznemi i

e) oporządzenie szkicu i rejestru.

§ 4. Pomiary i obliczenia w ostatecznym wyniku winny być wyrażone w miarach metrycznych.

§ 5. Utrwalenie granic na gruncie znakami winno być dokonane zgodnie z wymaganiami instrukcji technicznej do wykonywania prac pomiarowych, związanych z przebudową ustroju rolnego, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 13 lutego 1925 r. (Dz. U. R. P. № 29, poz. 205).

II.

Określanie współczynników skurczu papieru.

§ 6. Przed dokonaniem jakichkolwiek czynności technicznych na starych mapach i planszetach, należy określić współczynniki skurczu papieru odnośnego planszetu, jak dla długości i szerokości, tak również dla powierzchni.

§ 7. Współczynnik linijny skurczu papieru winien być określany dla całego planszetu w dwóch do siebie prostopadłych kierunkach,-długości i szerokości planszetu i wyrażony w procentowym stosunku. W miarę potrzeby współczynnik skurczu papieru należy określać dla dowolnych kierunków linij w tych kwadratach, które będą przecięte projektowanemi linjami obszaru zaserwitutowego. Współczynnik skurczu papieru w powierzchni należy określić dla tych wszystkich kwadratów, w granicach których leży projektowany obszar. Jeżeli dany obszar obejmuje dwa lub więcej kwadratów, to współczynnikiem skurczu papieru w powierzchni dla tego obszaru będzie średnia arytmetyczna ze współczynników poszczególnych kwadratów.

§ 8. Podstawą dla określenia współczynników skurczu papieru będzie sieć kwadratów, wyrażona w określonych matematycznych jednostkach.

§ 9. Dla określenia współczynnika linijnego skurczu papieru z dwóch do siebie prostopadłych kierunków stosować należy wzory:

gdzie a i b - odpowiednie długości poziomej i prostopadłej do niej osi, matematycznie określone, a' i b' - te same długości, zmierzone zapomocą cyrkla i podziałki na planszecie, a q i p - współczynniki linijne skurczu papieru, wyrażone procentowo dla długości i szerokości planszetu, lub poszczególnych kwadratów. Współczynnik linijny skurczu papieru dowolnego kierunku linij należy określać ze wzoru:

gdzie - wyraża stosunek odcinków, utworzonych przecięciem przedłużenia danej linji z bokami kwadratu, a q i p-procentowy stosunek współczynnika linijnego skurczu papieru po osiach odciętych i rzędnych.

Współczynnik skurczu papieru w powierzchni należy określać jako suma współczynników linijnych z dwóch do siebie prostopadłych kierunków według wzoru:

gdzie - współczynnik skurczu w powierzchni,

a - długości i szerokości kwadratów.

Ten sam współczynnik można określić według wzoru:

gdzie Q - oryginalna powierzchnia kwadratu na planszecie, a Q' - ta sama powierzchnia, otrzymana z miar wziętych z planu przy pomocy cyrkla i podziałki.

Przykłady określenia współczynnika skurczu linijnego

a) dla kierunków prostopadłych.

a = 8	kwadratów	o	bokach	po	10	cm.	=	80	cm.	miary matematycznie określone
b = 6	"	"	"	"	10	"	=	60	"

te same kierunki określone graficznie dają:

a = 8	kwadratów	po	9,96	cm.	=	79,68	cm.
b = 6	"	"	9,97	"	=	59,82	"

współcz. dla dług. będzie

współcz. dla szer. będzie

b) dla dowolnego kierunku linij.

Przypuśćmy, że długość pewnej prostej AD, otrzymana graficznie, wynosi 100 m., trzeba określić poprawkę, jaką należy wprowadzić do tej długości wskutek skurczu papieru. Odcinki utworzone przecięciem przedłużenia linji AB z bokami kwadratu są równe 100 m. i 150 m., czyli stosunek tych odcinków wynosi ²/₃. Stosując wzór drugi i przyjmując, że współczynniki linijne długości i szerokości danego kwadratu są:

+ 0.0020 i + 0.0015, co w stosunku procentowym czyni:

0,20% i 0,15%, dla danej prostej otrzymamy:

czyli poprawka dla danej linji będzie 0,19 m., a poprawiona miara wyniesie 100 + 0,19 = 100,19 m.

Przykłady określenia współczynnika skurczu w powierzchni:

a)- niech będzie obliczona powierzchnia na planszecie P' = 12 ha 7.870 m. kw.; należy określić powierzchnie P z uwzględnieniem skurczu papieru.

Współczynniki linijne - skurczu boków kwadratów są równe: + 0,0020 i + 0,0015; współczynnik skurczu powierzchni będzie: (+ 0,0020) + (+ 0,0015) = (+ 0,0035).

Mnożąc daną powierzchnią przez ten współczynnik otrzymamy:

127.800 X 0,0035 = 447 mtr.

jest to poprawka, która należy wprowadzić do danej powierzchni, a więc szukana powierzchnia będzie się równała:

12 ha 7.800 m. + 447 m. = 12 ha 8.247 m.

b)- niech powierzchnia kwadratu na planszecie równa się 500 X 500 = 25.0000 mtr. Ta sama powierzchnia obliczona graficznie wynosi:

499 X 499,25 = 24,9126 mtr.

Skąd współczynnik skurczu powierzchni, stosując wzór (4) będzie:

co nam daje sprawdzian dla powyższego przykładu.

Uwaga 1. Ponieważ współczynniki skurczu papieru są wielkościami małemi, to niezbędne dla ich określenia elementy należy brać z planszetów z możliwie największą dokładnością.

Uwaga 2. Skurcz papieru może być dodatni i ujemny, co należy mieć na uwadze przy wprowadzaniu poprawek do linij i powierzchni.

III.

Sporządzenie projektu.

§ 10. Ekwiwalent zaserwitutowy należy projektować na planszetach, posiłkując się planimetrem, cyrklem i podziałką.

§ 11. Każdy projekt winien mieć odpowiednią ilość stałych punktów oparcia, ściśle oznaczonych na planszetach i odpowiednio utrwalonych na gruncie, na których opierałoby się rozpoczęcie i ukończenie czynności pomiarowych przy wprowadzeniu projektu na grunt i które umożliwiałyby otrzymanie odchyłki linijnej, jako kontroli pracy.

§ 12. Powierzchnie na planszetach należy obliczać graficznie lub mechanicznie - planimetrem, dając jednak pierwszeństwo sposobowi graficznemu.

§ 13. Przed obliczeniem planimetr należy sprawdzić, a samo obliczanie dokonywać dwukrotnie (biegun wprawo i biegun wlewo); z dwóch wyników, przy dopuszczalnych różnicach, należy brać średnią arytmetyczną (uwzględniając skurcz papieru).

§ 14. Przy graficznem obliczaniu powierzchni należy dany obszar lub kontur podzielić na trójkąty lub trapezy, których podstawa, względnie środkowa i wysokości byłyby najbardziej zbliżone do siebie i obliczać ich powierzchnie dwukrotnie, biorąc za ostateczny rezultat średnią arytmetyczną z uwzględnieniem skurczu papieru.

§ 15. Sposobami wskazanemi w §§ 13 i 14 należy obliczać powierzchnie konturów sytuacyjnych.

§ 16. Przy obliczaniu powierzchni planimetrem różnica dwóch wyników nie powinna przekraczać 2 jednostek nonjusza planimetru; różnica ta przy obliczaniu sposobem przewidzianym w § 15 - nie powinna przekraczać dla większych konturów ¹/₁₀₀, a dla małych - ¹/₅₀, obliczanej powierzchni,

§ 17. Różnica pomiędzy ogólną zaprojektowaną powierzchnią i sumą powierzchni oddzielnych konturów nie może być większa niż ¹/₁₀₀ ogólnej powierzchni; różnica pomiędzy powierzchnią poszczególnych konturów, a sumą powierzchni drobnych szczegółów, z których poszczególne kontury składają się, nie powinna być większą niż ¹/₅₀ powierzchni konturu; w wypadku otrzymania większych różnic należy obliczenia powtórzyć.

§ 18. Jeżeli projektowany obszar nie pokrywa na planszecie całych kwadratów, lub pokrywa niektóre z nich, to obliczenie powierzchni obszaru należy dokonywać w następujący sposób: najpierw należy obliczyć jednym z wyżej podanych sposobów części kwadratów, zajęte projektowanym obszarem i wolne od tego obszaru z uwzględnieniem skurczu papieru, następnie obliczyć ilość kwadratów całkowicie pokrytych projektem i ich powierzchnie, nie uwzględniając skurczu papieru. Suma powierzchni całych kwadratów i części takowych pokrytych projektem da nam ogólną powierzchnię projektowanego obszaru.

Dla kontroli należy obliczyć powierzchnie wszystkich kwadratów, w granicach których leży projektowany obszar, nie uwzględniając skurczu papieru i porównać z sumą powierzchni projektowanego obszaru i części kwadratów wolnych od projektu. Jeżeli różnica nie będzie przewyższać ¹/₂₅₀ o powierzchni wszystkich kwadratów, to wyniki obliczeń należy uważać za dobre i powierzchnie wyrównać.

Wyrównana powierzchnia od zadanej nie powinna się różnić więcej niż o 1/100.

§ 19. Poleca się również następujący sposób obliczenia powierzchni projektowanego obszaru, dogodny ze względu na to, że wyklucza stosowanie współczynników skurczu papieru. Obliczenie dokonywa się mianowicie według wzoru F'/F = µ'/µ, skąd F' = F µ'/µ, gdzie F'- powierzchnia szukana, F - powierzchnia kwadratów, w granicach których układa się projektowany obszar, µ' i µ - ilość jednostek planimetru, otrzymana z oprowadzenia planimetrem projektowanego obszaru i obwodu kwadratów. Ten sam sposób można stosować i do obliczenia powierzchni konturów wewnętrznych, pamiętając, że współczynnik F/µ = k - będzie wielkością stałą dla poszczególnego projektowania i ostatecznie przytoczony wzór przyjmie postać: F' = k. µ'.

§ 20. Przy wykazywaniu na szkicu i w rejestrze pomiarowym ostatecznych powierzchni, należy stosować się do wskazówek, zawartych w § 69 instrukcji technicznej, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 13 lutego 1925 r. (Dz. U. R. P. № 29, poz. 205).

IV.

Wprowadzenie projektu na grunt.

§ 21. Wprowadzenie projektu zniesienia służebności na grunt winno opierać się na stałych punktach, o których mowa w § 11 niniejszych przepisów i polega na wyznaczeniu na gruncie danych linijnych, wziętych z planszetu przy pomocy cyrkla i podziałki, uwzględniając linijny skurcz papieru.

§ 22. Jeżeli zaprojektowany obszar ma w obwodnicy krótkie boki, mniejsze od 100 m., to punkty końcowe tych linij należy połączyć jedną związkową linją, a punkty załamania boków krótkich określić zapomocą rzędnych od linji związkowej sposobem graficznym.

§ 23. Linje łamane należy wprowadzać na grunt tylko zapomocą taśmy bez użycia kątomierza; jeżeli tego uczynić nie można - przy pomocy kątów, obliczonych z czwartaków, wziętych z planszetów.

§ 24. Czwartaki należy brać z planszetu zapomocą przenośnika lub tablicy tangensów.

§ 25. Kierunki na gruncie należy wyznaczać przy pomocy kątomierza.

§ 26. Szkic projektu w całości lub częściami oraz cyfrowe dane, otrzymane z planszetu i obliczone kąty, na których będzie się opierało wprowadzenie projektu na grunt, należy wnieść do szkicownika, w celu posługiwania się temi danemi w polu.

§ 27. Czynności na gruncie należy rozpoczynać i kończyć od punktów stałych (§ 11) i pewnych (np. kopców).

§ 28. Przy pomocy danych, wziętych z planszetu, najpierw należy wyznaczać na gruncie ciągi, składające się z boków długich (§ 22). Odchylenie końca ostatniego boku od właściwego punktu na gruncie nie może przekraczać 1/100, 1/150 i 1/200 długości wyznaczonego ciągu, a to zależnie od warunków terenowych: niesprzyjających, średnich i sprzyjających pomiarowi.

§ 29. Jeżeli ostatni bok wyznaczonego ciągu jest dłuższy od 400 m. lub otrzymana odchyłka jest mniejsza od sumy 0,5 + 3 d, gdzie d oblicza się jak w § 16 instrukcji technicznej, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Reform Rolnych z dnia 13 lutego 1925 r., wówczas należy przedostatni punkt łączyć bezpośrednio z punktem końcowym. W przeciwnym razie należy otrzymaną odchyłkę rozrzucić proporcjonalnie do długości boków przy pomocy linij równoległych do kierunku odchyłki linijnej, idąc wstecz ciągu.

§ 30. Załamania boków krótszych od 100 m. wyznaczać przy pomocy rzędnych, wziętych z planszetu, po uskutecznieniu czynności przepisanych w § 29. Tym samym sposobem należy wyznaczać i granice krzywolinijne. Długość rządnych we wszystkich wypadkach nie może przekraczać 50 m.

§ 31. Wyniki wyznaczenia projektu na gruncie, jak również otrzymaną odchyłką linijną i sposób jej rozrzucenia, należy notować w szkicowniku.

§ 32. Po dokonaniu czynności przewidzianych w §§ 21 - 31, załamania wszystkich granicznych linij należy utrwalić granicznemi znakami (§ 5) i sporządzić odpowiedni protokół graniczny.

§ 33. Do czynności związanych z wyznaczeniem projektu na gruncie należy wzywać właścicieli gruntów sąsiednich w trybie wskazanym w rozporządzeniu Ministra Reform Rolnych z dn. 2 czerwca 1924 r. o ustalaniu i wznawianiu zewnętrznych granic obszarów, podlegających przebudowie ustroju rolnego (Dz. U. R. P. № 55, poz. 551).

§ 34. Protokół graniczny z wyznaczenia na gruncie granic ekwiwalentu zaserwitutowego sporządza mierniczy prowadzący roboty i podpisują mierniczy oraz obecni przy czynnościach pomiarowych właściciele gruntów przyległych.

Protokół sprawdza i poświadcza komisarz ziemski.

§ 35. W protokóle granicznym należy opisywać ogólny kierunek granic, a także ilość boków i ustawionych znaków granicznych tak, aby zainteresowane strony miały zupełnie jasne przedstawienie opisanych granic obszaru zaserwitutowego, a sama treść protokółu niezbicie stwierdzała wydzielenie ekwiwalentu w granicach bezspornych.

V.

Sporządzenie szkicu i rejestrów pomiarowych.

§ 36. Szkic wydzielonego ekwiwalentu zaserwitutowego należy sporządzać, jako odrys na kalce płóciennej z projektu wyznaczonego na planszecie.

§ 37. Na szkicu należy wykazywać granice, linje pomocnicze i szczegóły wewnętrzne według przyjętych znaków konwencjonalnych. Kolorować należy granice, drogi, rowy i rzeki.

§ 38. Na szkicu należy opisywać tuszem czarnym: grunta sąsiednie, kierunek dróg i ich szerokości, rowy graniczne i ich szerokości, nazwy rzek, jezior i uroczysk oraz powierzchnie poszczególnych konturów użytków; ogólną powierzchnię należy opisywać kolorem czerwonym.

§ 39. Wykreślenie i opisanie szkicu należy dokonywać według obowiązujących wzorów; oprócz tego w tytule szkicu należy zaznaczyć, że takowy sporządzony został na podstawie planszetów №№......... dóbr Ordynacji Zamoyskiej, sporządzonych w roku 18.... przez mierniczego......... oraz własnego pomiaru dokonanego w roku 192.... przez mierniczego .........

§ 40. Do szkicu należy sporządzić rejestr pomiarowy, który łącznie z zatwierdzonym projektem lub umową winien służyć za podstawę do ustalenia treści dodatkowego wpisu do tabeli likwidacyjnej.

Uwaga: w wypadku wydzielenia ekwiwalentu za służebności indywidualne i gromadzkie w jednej obwodnicy, wymienione ekwiwalenty należy na szkicu oraz w rejestrze pomiarowym wykazywać rozdzielnie.

VI.

Przepisy końcowe.

§ 41. W przewidzianych niniejszemi przepisami czynnościach, operat pomiarowy stanowią:

a) szkic wydzielonego ekwiwalentu zaserwitutowego,

b) rejestr pomiarowy,

c) notatnik pomiarowy i szkice polowe,

d) protokół graniczny oraz

e) wszelkie obliczenia, dotyczące ułożenia projektu na planszetach.

§ 42. Rewizja operatu pomiarowego winna polegać na stwierdzeniu: 1) że przy wydzieleniu ekwiwalentu zaserwitutowego były należycie stosowane powyższe przepisy i 2) że wydzielony ekwiwalent jest zgodny z dobrowolną umową, względnie z projektem przymusowego zniesienia służebności.

§ 43. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

• Identyfikator: Dz.U.1927.43.383
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Zastosowanie uproszczonych przepisów technicznych przy znoszeniu służebności, obciążających dobra Ordynacji Zamoyskiej.
• Data aktu: 12/04/1927
• Data ogłoszenia: 14/05/1927