Uchwała Konferencji Ambasadorów z dnia 5 września 1924 r. dotycząca Protokółu, podpisanego w Krakowie dnia 6 maja 1924 roku w związku z ustaleniem granicy polsko-czesko-słowackiej w okręgu Jaworzyny.

OŚWIADCZENIE RZĄDOWE

z dnia 19 grudnia 1925 r.

w sprawie uchwały Konferencji Ambasadorów z dnia 5 września 1924 r., dotyczącej Protokółu, podpisanego w Krakowie dnia 6 maja 1924 r. w związku z ustaleniem granicy polsko-czeskosłowackiej w okręgu Jaworzyny.

Podaje się niniejszem do wiadomości, że w związku z ustaleniem granicy polsko-czeskosłowackiej w okręgu Jaworzyny na zasadzie art. 91 Traktatu Pokoju między Mocarstwami Sprzymierzonemi i Stowarzyszonemi i Austrją, podpisanego w Saint-Germainen-Laye dn. 10 września 1919 r. (Dz. U. R. P. z 1925 r. Na 17 poz. 114) i w myśl uchwały Rady Ligi Narodów z dn. 12 marca 1924 r., została zakomunikowana Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej następująca uchwała Konferencji Ambasadorów:

[(tekst noty Sekretarjatu Konferencji Ambasadorów i jej polski przekład).

Załącznik.

(tekst Protokółu Krakowskiego polski i czesko-słowacki)]*.

W myśl porozumienia delegatów Rządów Polskiego i Czeskosłowackiego z dn. 17 listopada 1925 r. Aneks A. do Protokółu Krakowskiego z dn. 6 maja 1924 r. ma być wprowadzony w życie dn. 1 stycznia 1926 r.

______

*) Będzie rozesłany w dniach najbliższych jako oddzielny załącznik.

ZAŁĄCZNIK 

Konferencja Ambasadorów.

Paryż, 16 września 1924 r.

Uchwałą swą z dnia 12 marca 1924, Rada Ligi Narodów ustaliła wytknięcie granicy polsko-czeskosłowackiej w okręgu Jaworzyny i uznała potrzebę sporządzenia protokółu mającego na celu uregulowanie interesów gmin i ludności sąsiadujących z tą częścią granicy.

Na wezwanie ze strony Konferencji Ambasadorów, Rządy Polski i Czeskosłowacki ułożyły i podpisały w Krakowie w dniu 6 maja 1924 r. protokół (którego odpis załącza się) przewidujący, obok problematów ogólniejszego znaczenia, uregulowanie kwestyj gospodarczych, dotyczących okręgu Jaworzyńskiego.

Konferencja Ambasadorów, której powyższy protokół został przedstawiony do zatwierdzenia, uznała że interesy gmin i ludności okręgu Jaworzyny zostały w nim istotnie zagwarantowane. Wskutek tego, Konferencja postanowiła w dniu 5 września 1924 r. zatwierdzić uchwałę następującą:

1) "Granica pomiędzy Polską i Czechosłowacją w okręgu Jaworzyny wytknięta będzie przez Komisję delimitacyjną polsko-czeskosłowacką, stosownie do opinji udzielonej przez Radę Ligi Narodów w uchwale jej z dnia 12 marca 1924 r.

2) "Konferencja przyjmuje do wiadomości protokół oraz jego załączniki, mające stanowić część dokumentów delimitacyjnych ustalających granicę w tym okręgu.

3) "Klauzule powyższego protokółu dotyczące okręgu Jaworzyny będą obowiązujące dla zainteresowanych od chwili gdy ta delimitacja zostanie dokonaną i niezależnie od wejścia w życie samego protokółu.

4) "Niniejsza uchwała zostanie podaną do wiadomości Rady Ligi Narodów, zainteresowanych Rządów, oraz Komisji delimitacyjnej"

Sekretariat Generalny Konferencji Ambasadorów ma zaszczyt prosić Sekretariat Generalny Ligi Narodów o łaskawe zakomunikowanie powyższego Radzie Ligi Narodów.

PROTOKÓŁ

obrad odbytych w Krakowie w dniach 25 kwietnia 1924 r. do 6 maja 1924 r. między Komisarzem Polskim i Czeskosłowackim przy Międzynarodowej Komisji Delimitacyjnej Polsko-Gzeskosłowackiej.

I. W związku z Rewolucją Rady Ligi Narodów z dnia 12 marca 1924 p. stanowiącą, że:

"pour ménager les facilités de communication et les rélations économiques des communes situées a proximité et de part de d'autre de cette ligne"

mają być spisane protokóły:

"dans les termes les plus favorables aux intérêts réciproques des populations"

zgodzili się niżej podpisani na podstawie decyzji Konferencji Ambasadorów z dnia 26 marca 1924 stanowiącej:

"d'inviter ladite Commission a charger les Commisaires intéressés de preparer les Protocoles destinés a ménager les. intérets économiques des communes voisines de la ligne-frontiere et les facilités de communication entre ces communes".

na postanowienia zawarte w załączonym aneksie (zał. A).

Co do artykułów XI 2 i 3, XII, XVI, XVII 2 i 3 i XVIII aneksu, oświadcza Komisarz Czeskosłowacki że przekraczają one ramy powyżej wymienionych rezolucyj Rady Ligi Narodów i Konferencji Ambasadorów. Tem niemniej uznaje wzajemną korzyść zasad wyrażonych w nich, a wiedziony pragnieniem uwzględnienia, o ile to tylko jest możliwe, życzeń wyrażonych z polskiej strony, godzi się na to, aby stypulacje zawarte w powyżej wymienionych artykułach były włączone do aneksu A niniejszego protokółu.

II. Poza kwestjami, zawartemi w tekście aneksu A niniejszego protokółu, obaj Komisarze przedyskutowali szereg spraw natury ogólniejszej, stojących w związku z pracami delimitacyjnemi i interesami kulturalnemi pogranicza i doszli do zgodnego wniosku, aby zalecić swym rządom jaknajrychlejsze zawarcie:

a) Konwencji turystycznej, któraby umożliwiła i ułatwiła na całem górskiem pograniczu polsko-czeskosłowackiem rozwój turystyki, przedewszystkiem przez zniesienie trudności paszportowych, ułatwienia komunikacyjne i t. d.

b) Konwencji o parku przyrodniczym (rezerwat), któryby wzorem analogicznej konwencji między Stanami Zjednoczonemi Ameryki a Kanadą, stworzył na pograniczu polsko-czeskosłowackiem rejony zastrzeżone dla kultury fauny i flory, oraz charakteru krajobrazu miejscowego.

III. Obaj Komisarze Rządu załatwili także i inne sprawy delimitacyjne na granicy polsko-czeskosłowackiej, a w szczególności zgodzili się co do odcinka granicznego Dunajca (Aneks B).

IV. Obaj Komisarze zgodzili się, że tekst niniejszego protokółu, razem z Aneksami A i B, zredagowany w języku polskim i czeskosłowackim, przetłumaczony zostanie staraniem obu Komisarzy na język francuski i w terminie nie przekraczającym dni 15-tu, będzie doręczony wspólnem pismem Przewodniczącemu Międzynardowej Komisji Delimitacyjnej. Jednocześnie z podpisaniem niniejszego protokółu, przewodniczący Komisji będzie powiadomiony telegraficznie o zapadłej w Krakowie zgodzie Komisarzy i o podpisaniu protokółu.

V. Protokół niniejszy spisany został w dwóch jednobrzmiących oryginałach w języku polskim i czeskosłowackim w Krakowie i podpisany dnia 6. maja 1924. Na dowód czego obaj Komisarze niniejszy protokół wraz z aneksami A i B opatrzyli swemi podpisami i pieczęciami.

(-) Dr. Walery Goetel, m. p.

L. S.

Aneks A protokółu z dnia 6-go maja 1924 r.

STOSUNKI EKONOMICZNE

Artykuł  I.

1. Okoliczność, że grunta położone na granicy są tą granicą przecięte, nie może stanowić przeszkody dla wykonywania na tychże gruntach należytego gospodarstwa.

2. Dozwala się bez opłaty cła przewozić i przenosić rolnicze narzędzia i maszyny oraz przepędzać bydło z części gruntu leżącej po jednej stronie granicy na drugą naturalnemi ścieżkami i przejściami oraz przewozić zboże na zasiew, płody rolnicze i surowe, produkty zwierzęce, jako też piasek, glinę, kamienie i szuter, wydobyte z tego gruntu.

3. Przekraczanie granicy dozwolone jest za stałą legitymacją.

Artykuł  II.

1. Wymienione w art. I. pod 1. i 3. postanowienia mają zastosowanie i w tym wypadku, gdy grunt uprawiany przez właściciela, względnie posiadacza, leży na obszarze drugiego Państwa w pasie granicznym.

2. Grunta będące własnością mieszkańców Jurgowa w obszarze katastralnym gminy Słowiańska Wieś, a położone poza pasem granicznym, uważać się będzie tak, jak gdyby były położone w obrębie pasa granicznego; bierze się przytem pod uwagę stan z r. 1923.

3. Zasadniczo należy używać drogi celnej; o ile zaś okoliczności i potrzebne roboty tego istotnie wymagają, zezwala się na przechód granicy na drogach ubocznych z zastrzeżeniem, że będą zachowane właściwe ulgowe formalności celne, oraz że powrót z robót około uprawy gruntu nastąpi zasadniczo tego samego dnia.

O ile rodzaj pracy wymaga tego nieodzownie, zezwala się na powrót w czasie późniejszym, najpóźniej jednak do sześciu dni. Gospodarskie narzędzia i maszyny, wozy i zaprzęgi, będzie wolno przewozić w tych wypadkach przez granicę z zachowaniem właściwych zarządzeń kontrolnych, obowiązujących dla odprawy warunkowej (enregistrement), a mianowicie, o ile chodzi o maszyny rolnicze, z zastrzeżeniem stosownego zabezpieczenia cła.

Artykuł  III.

1. Ani ze strony polskiej, ani ze strony czesko-słowackiej, nie będzie się czyniło przeszkód stałym mieszkańcom gmin pogranicznych w tem, aby nadal wspólnie użytkowali pastwiska po drugiej stronie granicy w tych rozmiarach i na tych warunkach, jak to było dotychczas praktykowane i bez względu na przerwę, mogącą ewentualnie zachodzić w użytkowaniu w czasach ostatnich z jakichkolwiek bądź tytułów.

2. Oba Państwa dołożą starań za pośrednictwem swych administracyjnych organów, aby gospodarcze interesy dotychczasowych użytkowców pastwisk były zabezpieczone, a mianowicie dołożą starań do załatwienia na ugodowej drodze ewentualnych sporów między właścicielem gruntu a użytkowcem pastwiska o samo paszenie i jego przydział, o jego rozmiar i wykonywanie, jego warunki i zapłatę za paszenie. W szczególności dołożą starań, aby zapłata za paszenie była ustalona według równych zasad w obu Państwach z uwzględnieniem całokształtu gospodarczych stosunków.

3. Wykonywanie powyższych postanowień o użytkowaniu pastwisk nie powinno stać na przeszkodzie racjonalnej gospodarce leśnej, w szczególności co się tyczy lasów ochronnych.

4. Państwo, w obrębie którego znajduje się pastwisko, nie będzie utrudniało wywozu naturalji (siana i t. d.), które nabędą użytkowcy pastwisk na podstawie umowy o najem usług zawartej z posiadaczem pastwiska. Wywóz tych naturalji, o ile dokonywa się bez użycia wozu, dozwolony jest także na drogach ubocznych, przyczem należy przestrzegać postanowień obowiązujących dla ruchu tego rodzaju. Dotyczącym organom kontrolnym należy przedstawiać zaświadczenia posiadacza pastwisk.

5. Bydło wolno bez cła pędzić na paszę z jednego kraju do drugiego pod warunkiem, iż tożsamość tego bydła będzie stwierdzona przy powrocie według przedstawionego poprzednio spisu. Również mogą być odprawiane bez cła pochodzące z miejsca paszenia produkty, uzyskane z bydła wypędzonego na paszę, jako to: mleko, masło, ser. wełna i nawóz, jak również przypłodek uzyskany w tym czasie, jednak zawsze w ilości odpowiedniej do ilości sztuk bydła oraz rzeczywistego trwania paszenia. Przewóz i przenoś tych przedmiotów może być również dokonywany na drogach ubocznych. Również wolno przeprawiać bez opłat przedmioty tego rodzaju, jak n. p.: sól, sól bydlęca, mąka i chleb, potrzebne dla własnego użytku pogranicznych mieszkańców w czasie wypasu bydła, w ilości odpowiedniej do tej potrzeby, ustalonej przez obydwa urzędy celne.

6. Wwóz i wywóz w tym ruchu może się dokonywać tylko wtedy, jeżeli zachowane będą obowiązujące przepisy weterynaryjne (p. art. XX).

Artykuł  IV.

1. Robotnikom rolnym, leśnym i rzemieślnikom z Jurgowa, Rzepiska i Czarnej Góry, udającym się na zarobek na Jaworzynę, nie będzie się czynić żadnych przeszkód w wykonywaniu tego zarobkowania.

2. Również nie będą czynione żadne przeszkody mieszkańcom gmin Wyżnę i Niżne Sromowce, którzy udają się na polne roboty do Osturni, Wielkiej i Małej Frankowej.

3. Wyżej wymienieni pod 1. i 2, zarobnicy, o ile pozostają lub pozostawali w stałym stosunku najemnym zagranicą i wracają do swego miejsca zamieszkania najpóźniej 6-go dnia od wyjścia na miejsce zarobkowania, są uprawnieni przekraczać granicę celną także na drogach ubocznych i przenosić potrzebne narzędzia, jako też zarobek uzyskany w gotówce lub naturaljach (stosunek najmu za wynagrodzeniem w naturze), bez jakichkolwiek przywozowych lub wywozowych opłat, pod warunkiem przestrzegania przepisów obowiązujących dla obrotu tego rodzaju. Przewóz wynagrodzeń w naturze z użyciem wozu dozwolony jest tylko na drogach celnych, przyczem należy wykazać się stosownem zaświadczeniem najmodawcy. Również przedmioty osobistego użytku (n. p. obuwie i odzież), które otrzymali tytułem wynagrodzenia, mogą ci zarobnicy przewozić lub przenosić tylko na drogach celnych, przyczem wymacane jest również zaświadczenie najmodawcy. Pożywienie, przygotowane dla tych zarobników w ich gospodarstwach domowych, może być przenoszone bez opłaty cła.

Artykuł  V.

Przedmioty własnej potrzeby stałych mieszkańców pogranicznego pasa, które w przeciwległym pasie granicznym mają być przekształcone, obrobione lub naprawione, można w tym celu bez cła i innych opłat wywieść, a po dokonanej przeróbce i t. d. z powrotem przywieść. Również stałym mieszkańcom pogranicznego pasa jednego z zainteresowanych Państw, którzy zmuszeni są swe produkty rolne, jako to: zboże, nasiona olejne, konopie, len, drzewo lub korę oddawać do przemiału, wytłoczenia, przetarcia i t. d. w młynach i innych odpowiednich przetwórniach położonych w przeciwległym pasie granicznym, wolno będzie przedmioty te w tym celu bez cła i innych opłat przez granicę przewozić i po ich przerobieniu przewozić z powrotem w ilości i wadze odpowiadającej ilości surowca. Warunkiem stosowania tej ulgi jest okoliczność, że chodzi tu o przedmioty przeznaczone dla własnej gospodarskiej potrzeby. Co do szczegółów tego obrotu porozumieją się w razie potrzeby interesowane zarządy celne.

Artykuł  VI.

1. Z zastrzeżeniem przestrzegania właściwych zarządzeń kontrolnych, zezwala się na przewóz drzewa i sadzonek leśnych z terytorjum czeskosłowackiego przez polski obszar celny i napowrót na terytorjum czeskosłowackie drogą:

a) wiodącą od gajówki Solisko na prawym brzegu Klarówki i łączącą się w odległości około 600 kroków na południe od Jurgowa z drogą z Jurgowa do Podspadów;

b) drogą zbaczającą prawie w połowie osady Jurgów w kierunku południowo-wschodnim na kwotę 890 i na szczyt Bryja (kota 1041) z bocznicą, która około 400 kroków w kierunku północno-zachodnim zbacza na wschód i przechodzi przez obszar katastralny gminy Rzepisko;

c) drogą od szczytu Chowańcowego, wiodącą wprost na północ przez potok Jaworzynkę i łączącą się w Podokólnej z drogą z Jurgowa do Podspadów.

2. Mieszkańcom polskich gmin: Jurgowa, Rzepiska i Czarnejgóry, którzy najmują się na zarobkowe rolne i leśne roboty w pogranicznym pasie na terytorjum Jaworzyny po stronie czeskosłowackiej, wolno będzie przekraczać granicę z wozem lub saniami i zaprzęgiem na drodze celnej Jurgów - Podspady, z zastosowaniem warunkowej odprawy za celną poręką wynajmującego.

Artykuł  VII.

1. Osobom fizycznym i prawnym w pasie pogranicznym, będącym właścicielami lasów w pasie pogranicznym drugiego Państwa, przysługuje prawo swobodnego wyrębu drzewa w tych lasach i przewozu jego przez granicę z zachowaniem dotyczących przepisów.

2. Mieszkańcy gmin, położonych w pasie pogranicznym jednego Państwa, mogą dla swej własnej potrzeby gospodarczej bez przeszkód nabywać i przewozić przez granicę bez cła i innych opłat z pasa pogranicznego drugiego Państwa drzewo opałowe wszelkiego rodzaju oraz nieobrobione drzewo miękkie o średniej grubości do 24 cm.

3. O ile zarząd dóbr Jaworzyńskich udziela zatrudnionym u siebie robotnikom, mieszkającym w pasie pogranicznym na stronie polskiej, zamiast wynagrodzenia za pracę, także nieobrobione drzewo ponad 24 cm. średniej grubości, robotnicy ci winni postarać się u właściwego czeskosłowackiego urzędu o pozwolenie na wywóz. Stosowne prośby, potwierdzone przez zarząd dóbr co do tego, iż proszącemu udzielono istotnie drzewa, jako wynagrodzenie za pracę, winne być rozstrzygane z największym pośpiechem.

4. Stałym mieszkańcom pasa pogranicznego po stronie polskiej wolno bez przeszkody nabywać w pogranicznym pasie czeskosłowackim materjały z miękkiego drzewa dla własnej gospodarskiej potrzeby i wywozić je bez cła i innych opłat. Przywóz tych materjałów drzewnych po stronie polskiej będzie wolny od cła i innych opłat. W razie zachodzących wątpliwości, rozmiar potrzeby oceni czeskosłowacki urząd celny, ewentualnie w porozumieniu z polskim urzędem celnym.

5. Wywóz drzewa z lasów Jaworzyńskich do Polski poza pas graniczny nie będzie utrudniony, ani przywozowemi formalnościami celnemi, ani cłem i opłatami innemi, aniżeli są one lub będą ustanowione na pozostałej granicy polsko-czeskosłowackiej.

Artykuł  VIII.

1. Na terytorjum katastralnem Jaworzyny stan lasów i gospodarka leśna, utrzymane będą według obowiązującej obecnie na tem terytorjum czeskosłowackiej ustawy leśnej.

2. W razie, gdyby przepisy tej ustawy miały być zmienione, obie strony obowiązane są porozumieć się o sposobie zabezpieczenia interesów ludności gmin Jurgowa, Rzepiska Czarnejgóry i Trypsia, co do potrzeb drzewa budulcowego i opałowego, oraz paszy leśnej, którym, według dotychczasowego dawnego zwyczaju, czynią zadość umowy pomiędzy właścicielem dóbr Jaworzyna a powyższemi gminami.

3. Dla straży leśnej dóbr Jaworzyna poczynione będą ze strony polskiej wszelkie możliwe ułatwienia przy przekraczaniu granicy i przechodzeniu przez polskie terytorjum, o ile to jest potrzebne dla prowadzenia gospodarki na gruntach leśnych, należących do właściciela tych dóbr a położonych bądź na terytorjum Rzeczypospolitej Polskiej, bądź na terytorjum Republiki Czeskosłowackiej; straży tej w razie potrzeby udzielaną będzie wszelka możliwa pomoc przy pełnieniu przez nią swej służby.

4. Gdyby część terytorjum katastralnego Jaworzyny, była włączona do obszaru parku narodowego (rezerwatu), a z tego powodu było trzeba ustanowić niektóre ograniczenia w gospodarstwie leśnem, ludność gmin Jurgowa, Rzepiska, Czarnejgóry i Trypsia, obowiązana będzie dostosować się do powyższych ograniczeń. W tym wypadku obie Strony porozumieją się zawczasu co do sposobu zabezpieczenia ludności tych gmin niezbędnego minimum drzewa budulcowego, opałowego i paszy leśnej, wedle umów, o których mowa w poprzednim artykule.

Artykuł  IX.

1. Właścicielowi dóbr Jaworzyna będzie dozwolonem wywozić na terytorjum czeskosłowackie bez żadnej przeszkody zwierzynę i trofea myśliwskie, upolowane na łowach na terytorjum polskiem w rewirach myśliwskich, dzierżawionych przez tegoż właściciela. Oprócz tego będzie mu dozwolonem dowozić na terytorjum polskie pokarm dla zwierząt w tych rewirach.

2. Dopóki polowanie na rewirach, leżących w pogranicznym pasie po stronie polskiej, przylegających do obszaru Jaworzyny, będzie wykonywane na podstawie stosunku najemnego ze strony właściciela dóbr Jaworzyńskich, wolno będzie myśliwym, ścigającym zwierzynę, przekraczać granicę w któremkolwiek miejscu. Co do ulg paszportowych obowiązuje w tym razie postanowienie art. XV. Przewozić zwierzynę i łowieckie trofea, zdobyte na polskim obszarze, jako też pokarm dla zwierzyny w łowieckich rewirach, wolno tylko po drodze celnej.

3. Strona Polska poczyni wszelkie możliwe ułatwienia dla straży łowieckiej dóbr Jaworzyna przy przekraczaniu granicy i przy przechodzeniu przez polskie terytorjum, o ile to jest potrzebne dla należytego wykonywania służby tak w rewirach, należących do właściciela tych dóbr na terytorjum czeskosłowackiem, jak i w rewirach, dzierżawionych przez tego właściciela na terytorjum polskiem, jako też udzieli tej straży w razie potrzeby wszelkiej możliwej pomocy przy pełnieniu przez nią swej służby.

Artykuł  X.

1. We wzajemnym interesie podniesienia hodowli ryb, jest pożądanem, aby ustawodawstwo rybackie w obu państwach zabezpieczało jaknajskuteczniej racjonalną kulturę rybną; w tym celu jest niezbędnem, aby obowiązujące przepisy o ochronie ryb były po obu stronach surowo przestrzegane, a mianowicie, aby surowo ścigano każdy inny sposób połowu ryb szlachetnych (łososia, pstrąga i lipienia) niż na wędkę albo sieciami, jako też aby nie było dopuszczalnem budowanie stałych odjazdek. Nadto należałoby w odpowiednich przepisach uwzględnić, aby przy dokonywaniu połowu sieciami właściciele prawa rybołóstwa po jednej stronie granicy zawiadamiali właścicieli takiegoż prawa po drugiej stronie granicy o dniu i godzinie połowu.

2. Strona polska nie będzie czyniła żadnych przeszkód właścicielowi dóbr Jaworzyna przy wykonywaniu przysługujących mu praw rybołóstwa na rzece Białce i jej dopływach, aż po młyn w gminie Trypś; również nie będzie czyniła żadnych trudności właścicielowi dóbr Jaworzyna w czynnościach związanych z jego prawem hodowli ryb, jak wybieraniu ikry i ryb oraz przenoszeniu ich z użytkowanych przez niego rewirów wodnych, położonych na terytorjum polskiem, do Czechosłowacji i naodwrót.

Artykuł  XI.

1. Strona polska nie będzie czyniła żadnych przeszkód właścicielowi dóbr Jaworzyna przy wykonywaniu przysługujących mu praw wodnych na rzece Białce i jej dopływach, aż po młyn w gminie Trypś.

2. Strona czeskosłowacka, przy zachowaniu praw przysługujących obu Państwom na wspólnej rzece Białce, nie będzie stawiała przeszkód Stronie polskiej a Strona polska pod takim samym warunkiem nie będzie stawiała przeszkód Stronie czesko-słowackiej w użytkowaniu siły wodnej wspólnej rzeki Białki nad ujściem potoku Jaworzynka (w szczególności przez zbudowanie zastaw na rzece Białce), jeżeli odnośne projekty polskie, uwzględniające również i interesy czeskosłowackie, względnie odnośne projekty czeskosłowackie, uwzględniające również i interesy polskie, będą w porozumieniu z władzami obu Stron uzgodnione z obowiązującemu ustawami w obu Państwach.

3. Strona czeskosłowacka nie będzie stawiała przeszkód także i w tym wypadku, gdyby urządzenia techniczne, służące dla celu i zbudowane na rzece Białce poniżej ujścia potoku Jaworzynki, spowodowały spiętrzenie wody w odcinkach Białki i Jaworzynki, położonych powyżej ich zbiegu, jeżeli interesy czeskosłowackie będą zabezpieczone w ten sam sposób, jak w poprzednim ustępie.

Artykuł  XII.

1. Zmiana granicy nie powoduje zmian co do praw patrona kościoła parafjalnego w Jurgowie i filjalnego w Jaworzynie, oraz jego obowiązków ustawowych co do utrzymania w należytym stanie budynków kościelnych i plebańskich, jako też wykonywania w nich potrzebnych adaptacji (remontu).

2. Również zmiana granicy nie może spowodować zmian co do obowiązków, wynikających dla patrona z aktu fundacyjnego względem utrzymania w należytym stanie budynków kościelnych i plebańskich oraz względem świadczeń dla beneficjata i ewentualnie pomocniczych księży, o ile te obowiązki przewyższają wymagania ustawowe.

3. Zmiana granicy nie powoduje żadnych zmian co do obszaru parafji jurgowskiej i wszystkie prawa i obowiązki parafjan z parafji jurgowskiej, zamieszkałych na terenie Jaworzyny, które wynikają z ich przynależności do tej parafji, pozostają nadal w mocy, dopóki w drodze zarządzeń właściwych kościelnych i administracyjnych władz nie zostaną przeprowadzone zmiany zasadnicze co do obszaru parafji.

4. W sprawowaniu funkcyj duszpasterskich na terenie Jaworzyny nie będzie natrafiał proboszcz jurgowski i jego pomocnicy na trudności ze strony władz Republiki Czeskosłowackiej, korzystając z wszystkich możliwych ulg co do przekraczania granicy. Również nie będą parafjanie parafji jurgowskiej, zamieszkali w Jaworzynie, natrafiać na żadne trudności w zaspakajaniu potrzeb religijnych w kościele parafjalnym w Jurgowie.

5. Duszpasterz w Jurgowie oraz jego pomocnicy mogą przekraczać granicę przy wykonywaniu swego powołania i przenosić przedmioty należące do Służby Bożej, których przy wykonywaniu czynności swoich potrzebują, bez wszelkich formalności celnych także na drogach ubocznych o każdej porze dnia i nocy. Przewóz naturalnych płodów, które duszpasterz otrzymuje jako świadczenia patronackie, przez granicę jest wolny i o ile dokonywa się bez użycia wozu, jest w razie istotnej potrzeby dozwolony także na drogach ubocznych, przyczem należy przestrzegać przepisów, obowiązujących dla tego rodzaju ruchu. Należy również wykazać się zaświadczeniem, patrona wobec organów kontrolnych.

Artykuł  XIII.

1. Co się tyczy ogólnie wyrażonego zamiaru Strony polskiej, wybudowania w pogranicznym pasie czeskosłowackim stacji klimatycznej, Strona czeskosłowacka w razie zupełnego porozumienia między danym przedsiębiorcą a właścicielem gruntu oraz ewentualnie sąsiadami, udzieli w ramach swych obowiązujących przepisów życzliwego poparcia przedsięwzięciom tego rodzaju.

2. Strona polska w taki sam sposób będzie odnosiła się do analogicznych projektów czeskosłowackich, o ile ich realizacja będzie zamierzona w pasie pogranicznym polskim, w myśl zasad wzajemności.

KOMUNIKACJA I CYRKULACJA GRANICZNA.

Artykuł  XIV.

1. Obok już istniejącej drogi celnej Jurgów - Podspady będą przedewszystkiem dla umożliwienia ruchu tranzytowego uznane za drogi celne:

a) dla mieszkańców Czechosłowacji droga wiodąca przez Kacwin i Niedzicę do Spiskiej Starej Wsi, jednakże na stosunkowo krótki przeciąg czasu, dopóki nie będzie wybudowana na ziemi czeskosłowackiej droga łącząca gminy Osturnię, Wielką i Małą Frankową przez góry z gminą Hanuszowce,

b) dla mieszkańców Polski droga z Podspad do Łysej Polany. Tranzyt (prepravni styk) po drodze celnej wymienionej pod a), jako też przewóz (pruvozm styk) po drodze celnej z Jurgowa przez Podspady na Łysą Polanę będzie dozwolony bez pobierania jakichkolwiek opłat, oprócz przypadających ewentualnie opłat statystycznych. Pozwolenie na przewóz wymagane będzie tylko w razie, gdyby było obecnie lub w przyszłości powszechnie przepisane ze względu na bezpieczeństwo państwa, ze względów policji bezpieczeństwa, ochrony zdrowia, ludzi, zwierząt i roślin, wreszcie o ile chodzi o przewóz towarów, które są lub będą w jednym z obydwu państw przedmiotem monopolu państwowego. Co do przekraczania granicy przy użyciu rowerów, motocyklów i automobilów na powyżej wymienionych drogach celnych, należy stosować się do przepisów obowiązujących powszechnie w obu państwach.

Zabezpieczenie cła w przewozie na wyżej wymienionych drogach celnych, nie będzie wymagane przez władze celne kraju tranzytowego od mieszkańców pasa pogranicznego, jednakże należy przestrzegać przepisów, jakie w dotyczących państwach są lub będą wydawane dla zabezpieczenia dochodów celnych. Władze celne zainteresowanych państw porozumieją się co do możliwego ujednostajnienia odnośnych formalności celnych.

2. Jeżeli dla reszty granicy polsko-czeskosłowackiej będą umówione ulgi celne dalej idące, aniżeli wynika to z niniejszego protokółu, będą z nich korzystać także mieszkańcy określonego w art. XXI pasa granicznego.

3. O ile według postanowień niniejszego protokółu dozwolone jest przekraczanie granicy na drogach ubocznych, należy przytem stosować się do obowiązujących dla tego ruchu przepisów.

4. Postanowienia niniejszego protokółu nie naruszają w niczem przepisów o statystyce handlu zagranicznego i o poborze opłat statystycznych,

5. Na wypadek, gdyby stwierdzono nadużycie ulg przewidzianych w niniejszym protokóle co do przekraczania granicy lub opłaty cła i innych danin, władze celne są uprawnione poczynić właściwe zarządzenia zapobiegawcze.

6. Właściwe władze t. j. obecnie Dyrekcja Ceł we Lwowie i Jeneralni Finančni Ředitelstvi v Bratislavĕ, będą się wzajemnie porozumiewać bezpośrednio w sprawach dotyczących ich zakresu działania, a w szczególności wydadzą zarządzenia, aby godziny urzędowe przeciwległych urzędów celnych były zgodnie ustanowione.

Artykuł  XV.

Stałym mieszkańcom gmin, położonych w pasie pogranicznym, przysługują następujące ulgi w ruchu granicznym:

1. Otrzymują oni stałe legitymacje, uprawniające do przekraczania granicy z ważnością na jeden rok.

2. Legitymacje te uprawniają do poruszania się i do nieprzerwalnego pobytu na obszarze drugiego państwa w pasie pogranicznym przez sześć dni, a jeżeli chodzi o roboty sezonowe (prace rolne, leśne i t. d.) lub o wypasanie bydła, na cały czas trwania odnośnych zajęć, wreszcie, jeśli chodzi o trwałe zajęcie na cały czas ważności legitymacji.

3. Legitymacje te wydaje się osobom, których stosunki gospodarcze (paszenie bydła, odwiedzanie jarmarków, roboty w lesie i w polu, zakup towarów i t. d.), stosunki familijne i interesy zawodowe, wykonywanie praktyk religijnych, względnie inne ważne powody, tego wymagają. Jeżeli odpadną powody, które uzasadniały wydane legitymacje, może legitymację odebrać władza administracyjna tego państwa, na którego terenie odnośna osoba przebywa, za zgodą jednak władzy, która legitymację wydała.

4. Co się tyczy używania dróg dla przekraczania granicy, obowiązują postanowienia odpowiednich artykułów.

5. Legitymacje te wydaje na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej właściwe starostwo, na terenie zaś Republiki Czeskosłowackiej właściwy urząd powiatowy.

6. Legitymacje wystawia się w języku urzędowym bezpłatnie i bez opłat stemplowych.

7. Formularze legitymacji ustalą jaknajprędzej we wzajemnem porozumieniu właściwe władze administracyjne II instancji obu państw; formularze te mają zawierać obok innych danych w szczególności krótki opis osoby, zawód, względnie zajęcie i powód, uzasadniający wydanie legitymacji; natomiast fotografji nie wymaga się.

8. Kto na podstawie legitymacji, wymienionej pod punktem 1, ma zamiar zatrzymać się na obszarze drugiego państwa ponad 6 dni, winien przy przekraczaniu granicy zgłosić się w urzędzie cłowym tegoż państwa.

9. Każde państwo wykonuje kontrolę legitymacji na swym obszarze według własnych przepisów; widymowanie legitymacji przez władzę drugiego państwa nie jest potrzebne.

10. Korespondencja między władzami administracyjnemi obu państw w sprawach dotyczących legitymacji odbywa się bezpośrednio.

11. Postanowienia zawarte w punktach 1-10, mają zastosowanie także do mieszkańców:

a) gminy Jurgowa, którzy są właścicielami gruntu w gminie Słowiańska Wieś;

b) gmin Sromowce Wyżne i Niżne, którzy udają się na zarobek do niektórych gmin Czechosłowacji w czeskosłowackim pasie pogranicznym;

c) gmin polskiego pasa pogranicznego, którzy się udają do gmin: Kieżmark, Spiska Biała i Podoliniec, na jarmarki lub w innych interesach gospodarskich oraz gmin czeskosłowackiego pasa pogranicznego, którzy z tych samych powodów udają się do Nowego Targu i Krościenka.

12. Legitymacje roczne wydaje się także przewodnikom tatrzańskim, oraz członkom tatrzańskich pogotowi ratunkowych obu państw; co do tych osób choćby one zamieszkiwały w obrębie pasa granicznego, obowiązują postanowienia powyższych przepisów z tą różnicą, że osoby te uprawnione są do udawania się do miejscowości, położonych i poza obszarem pasa granicznego drugiego państwa, o ile te miejscowości leżą w obrębie Tatr. Legitymacje te muszą być zaopatrzone wyraźnem oznaczeniem: "Legitymacja dla przewodnika tatrzańskiego" względnie: "Legitymacja dla członka tatrzańskiego pogotowia ratunkowego".

13. W razie pożaru wolno straży pożarnej przekroczyć granicę ze wszystkiemi przedmiotami potrzebnemi do gaszenia, o którejkolwiek porze dnia i nocy, także na drodze ubocznej.

Artykuł  XVI.

1. Osobom, które w sezonie letnim lub zimowym zamieszkują w jednej z miejscowości klimatycznych tatrzańskich, czy to na polskiem czy na czeskosłowackim terytorjum, będzie wolno przekraczać granicę obu państw i w czasie trwania ważności legitymacji zatrzymywać się w letniskach tatrzańskich, położonych na obszarze drugiego państwa.

2. Osobom, wymienionym w punkcie 1, wydaje się specjalne legitymacje, zwane "Legitymacjami tatrzańskiemi", ważne na trzy miesiące.

3. Takież legitymacje, jednak z ważnością na sześć dni, wydaje się osobom, które zamieszkują we wspomnianych miejscowościach tylko chwilowo, lub przechodzą przez nie bez zatrzymania się.

4. Od osób, które mogą wykazać się legitymacją, wydaną przez jeden ze związków turystycznych, mających swą siedzibę na obszarze czy to Rzeczypospolitej Polskiej czy to Republiki Czeskosłowackiej, a wymienionych w konwencji turystycznej, mającej zostać zawartą według punktu II niniejszego protokółu, nie będzie się wymagać legitymacji, o których mowa w punktach 2 i 3, natomiast korzystać one będą z takich samych uprawnień za okazaniem li tylko karty należenia do związku, zawidymowanej przez właściwą władzę, z ważnością na przeciąg jednego roku.

5. Również nie będzie się wymagać specjalnej legitymacji od obywateli polskich i czeskosłowackich, którzy są w posiadaniu normalnego paszportu, wizowanego przez właściwą placówkę drugiego państwa, jako też turystów cudzoziemców, znajdujących się w posiadaniu paszportu wizowanego przez kompetentną władzę państwa, na którego obszarze w celach wymienionych w punkcie 1. się zatrzymują.

6. Legitymacje tatrzańskie wydaje za zwrotem własnych kosztów, jako też karty związków turystycznych bezpłatnie potwierdza właściwa władza administracyjna I instancji tego państwa, na którego obszarze leży miejscowość określona w punkcie 1. tego artykułu, względnie ma swą siedzibę odnośny związek turystyczny, a w zastępstwie tego urzędu upełnomocnione przezeń organa.

7. Karta członkowska związku turystycznego, zatwierdzona przez właściwą władzę administracyjną, względnie władzę bezpieczeństwa miejsca zamieszkania okaziciela, nie wymaga żadnych dalszych potwierdzeń.

8. Postanowienia punktów 1 do 7 nie naruszają w niczem ogólnych przepisów meldunkowych, obowiązujących w jednem i drugiem państwie.

9. Pod warunkiem posiadania właściwej legitymacji lub karty członkowskiej, tudzież przestrzegania obowiązujących przepisów kontrolnych, zezwala się osobom wymienionym powyżej w punktach 1, 3, 4 i 5 przekraczać granicę w pogranicznym pasie także na drogach ubocznych i przenosić bez cła oraz jakichkolwiek innych opłat, oprócz stosownego zapasu bielizny i odzieży dla własnej potrzeby na drogę, turystyczne względnie narciarskie wyekwipowanie z zastępczemi częściami w istotnie potrzebnej mierze, dalej żywność i lekarstwa dla własnej potrzeby w czasie podróży oraz wyroby tytoniowe w ilości przyzwolonej dla ruchu podróżnych. Na tych samych warunkach mogą przewodnicy tatrzańscy a także członkowie tatrzańskich pogotowi ratunkowych przekraczać granicę i powracać przez nią z przedmiotami, których potrzebują przy wykonywaniu tego zawodu.

Artykuł  XVII.

1. Drogi bite: Jurgów-Podspady-Jaworzyna-Łysa Polana i droga bita Frankowa-Kacwin- Niedzica-Spiska Stara Wieś, będą na własnem terytorjum każdego państwa zachowane i ewentualnie doprowadzone do stanu dróg bitych drugiego rzędu oraz utrzymane w stanie jezdnym.

2. Jeżeli w rozwoju życia gospodarczego gmin okolicznych pojawi się potrzeba przeprowadzenia nowych dróg przez granicę, obie strony będą udzielały w ramach obowiązujących przepisów w obu państwach życzliwego poparcia projektom takich dróg komunikacyjnych.

3. Obie Strony będą we wzajemnem porozumieniu udzielały sobie wszelkiego poparcia co do ujednostajnienia sposobu budowy i znaczenia ścieżek i szlaków tatrzańskich, przechodzących z jednej strony na drugą, oraz co do ułatwień w ich używaniu.

Artykuł  XVIII.

1. W razie wybudowania drogi żelaznej z Nowego Targu do Jurgowa, Strona Czeskosłowacka nie będzie stawiała przeszkód przedłużeniu tej drogi do Podspadów, jeżeli ta część projektu, która dotyczyć będzie terytorjum czeskosłowackiego, będzie odpowiadała warunkom ustawowym, wymaganym przy budowie dróg żelaznych w Czechosłowacji i jeżeli ten projekt poddanym zostanie postępowaniu, przepisanemu w ustawach i rozporządzeniach czeskosłowackich.

2. Odwrotnie Strona Polska w taki sam sposób będzie odnosiła się do analogicznych projektów czeskosłowackich, a to w myśl zasad wzajemności.

Artykuł  XIX.

1. Lekarze, weterynarze i akuszerki, mieszkający w pasie pogranicznym, mogą wykonywać swój zawód również i po drugiej stronie granicy na podstawie specjalnych pozwoleń pod warunkiem przestrzegania obowiązujących tam przepisów. Upoważnieni są również do przekraczania granicy na drogach ubocznych o każdej porze dnia i nocy w celu wykonywania swego zawodu oraz do przenoszenia przez granicę instrumentów medycznych, środków leczniczych i opatrunkowych w ilościach niezbędnych dla danego wypadku.

2. Sposób wydawania specjalnych pozwoleń przewidzianych w punkcie 1. ustalą kompetentne czynniki po obu stronach.

3. Lekarstwa przygotowane w małych ilościach na potrzeby pacjentów w pobliskich aptekach wedle recepty lekarza, uprawnionego do praktyki na terytorjum jednej lub drugiej strony, mogą być przenoszone przez granicę bez opłat celnych i bez specjalnych pozwoleń.

Artykuł  XX.

1. W przedmiocie wypędu bydła na trwałe pastwiska po drugiej stronie granicy obowiązywać będą następujące przepisy weterynaryjne:

a) Zwierzęta, przeznaczone na pastwiska letnie położone na obszarze drugiego państwa, mają być opatrzone znakami, umożliwiającemi stwierdzenie tożsamości. Jako tego rodzaju znaki używane będą marki uszne, wypalane piętna, tatuowanie i t. p.

b) Pojedyncze stada zwierząt, opatrzone znakami i legitymowanych paszportami, mają być skonsygnowane, a konsygnacje sporządzone w czterech egzemplarzach, z których jeden otrzymuje państwowy lekarz weterynaryjny powiatu, na którego terytorjum położone jest pastwisko, drugi egzemplarz urząd gminny miejsca pochodzenia zwierząt, zaś trzeci i czwarty właściwe urzędy celne polski i czeskosłowacki; paszporty stada mają być złożone w urzędzie gminnym, w obrębie którego znajduje się pastwisko;

c) Bezpośrednio przed wypadem na pastwisko letnie, jak również przed odpędem z pastwisk napowrót do miejsca pochodzenia, zwierzęta podlegają badaniu przez dotyczącego państwowego lekarza weterynaryjnego co do stanu zdrowia; przy przejściu granicy zwierzęta takie nie podlegają oględzinom weterynaryjnym.

d) Miejsca pochodzenia zwierząt przeznaczonych na pastwiska letnie oraz miejscowości sąsiednie muszą być wolne od pryszczycy a przepęd z miejsca pochodzenia na pastwisko odbywać się może tylko drogami nie zagrożonemi zarazą.

e) Zwierzęta pędzone na pastwiska letnie mają być kryte paszportami (pojedynczemi lub zbiorowemi), wystawionemi przez upoważnione do lego osoby i w których państwowy lekarz weterynaryjny potwierdzi że w województwie (Żupie), z którego zwierzęta pochodzą, nie panuje księgosusz, a powiat, z którego zwierzęta pochodzą, jako też powiaty sąsiednie są wolne od zarazy płucnej, zaś gmina pochodzenia i gminy sąsiednie, wolne od pryszczycy.

2. Wzajemne przekraczanie granicy ze zwierzętami dla jednorazowego paszenia i dla wykonywania pracy gospodarskiej lub zarobkowania w ciągu jednego dnia, będzie dozwolone bez jakiegokolwiek poświadczenia o stanie zdrowotnym zwierząt.

3. W razie wybuchu zaraźliwych chorób zwierzęcych, podlegających nakazowi doniesienia, powyższe ułatwienia przekraczania granicy bez poświadczeń ulegają zawieszeniu i zaczynają wtedy obowiązywać ogólne zasady przepisów, istniejących w danem państwie.

OGÓLNE POSTANOWIENIA.

Artykuł  XXI.

1. Postanowienia powyższych artykułów dotyczą z odchyleniami, wymienionemi w poszczególnych artykułach, obszaru po obu stronach granicy szerokości 15 klm. na odcinku granicy polsko-czeskosłowackiej, na którem dawna granica węgiersko-galicyjska na Spiszu doznała zmiany.

2. Tam, gdzie w postanowieniach powyższych artykułów jest mowa o pogranicznym pasie czeskosłowackim albo polskim, rozumie się przez to obszar czeskosłowacki, względnie polski, wymieniony w punkcie 1; tam, gdzie jest mowa o pogranicznym pasie bez bliższego oznaczenia, rozumie się obszar w obu państwach, wymieniony w punkcie 1.

(-) Dr. Walery Goetel, m. p.

L S.

Aneks B do protokółu z dnia 6 maja 1924 r.

Wstępna umowa między Delegacjami Polską i Czeskosłowacką, przy Międzynarodowej Komisji Delimitacyjnej Polsko-Czeskosłowackiej, dotycząca uregulowania spraw, związanych z przebiegiem granicy państwowej między Czorsztynem a Szczawnicą.

Obie Delegacje zgadzają się na przeprowadzenie granicy państwowej między punktem, gdzie granica państwowa od Niedzicy wchodzi do Dunajca, aż do miejsca, gdzie ta granica rzekę Dunajec opuszcza, t. j. na południe od Szczawnicy, tak jak biegła dawna granica w r 1914, miedzy b. Galicją a b. Węgrami.

Dla przeprowadzenia uregulowania spraw, związanych z powyższym przebiegiem granicy państwowej, a dotyczących interesów ekonomicznych i komunikacyjnych ludności i gmin pogranicznych oraz ruchu turystycznego, - zobowiązują się obaj Komisarze Rządu z chwilą otrzymania formalnych pełnomocnictw od swoich Rządów, - zawrzeć umowę między Polską a Czechosłowacją, która obejmować będzie następujące sprawy:

1. Uregulowanie rzeki Dunajec i przełożenie granicy na nurt rzeki.

2. Ułatwienia przekraczania rzeki i używania drogi na prawym brzegu Dunajca w części wyżej wspomnianej dla ludności polskich gmin pogranicznych.

3. Ułatwienie turystycznego ruchu na tejże drodze.

4. Umożliwienie zbudowania mostów względnie promów ze strony polskiej na stronę czeskosłowacką i połączenie dojazdu od tych mostów względnie promów, do drogi.

5. Uregulowanie uprawnień i zobowiązań wynikających dla Polski i Czechosłowacji z umowy Akademji Umiejętności w Krakowie z Biskupstwem grecko-katolickiem w Preszowie, zawartej w r. 1886.

6. Uregulowanie spraw rybołóstwa i hodowli ryb na Dunajcu w sposób analogiczny, jak w aneksie A protokółu z dn. 6 maja 1924 r.

Komisarz Rządu Polskiego zobowiązuje się przystąpić bezzwłocznie do dalszej delimitacji granicy na odcinku 20-tym.

Komisarz Rządu Czeskosłowackiego, któremu zostaną dostarczone w czasie najkrótszym potrzebne materjały przez Polską Delegację, - zobowiązuje się najpóźniej do dnia 1 lipca b. r. zacząć szczegółowe pertraktacje celem zrealizowania powyższej umowy.

• Identyfikator: Dz.U.1925.133.952
• Rodzaj: Oświadczenie rządowe
• Tytuł: Uchwała Konferencji Ambasadorów z dnia 5 września 1924 r. dotycząca Protokółu, podpisanego w Krakowie dnia 6 maja 1924 roku w związku z ustaleniem granicy polsko-czesko-słowackiej w okręgu Jaworzyny.
• Data aktu: 19/12/1925
• Data ogłoszenia: 31/12/1925
• Data wejścia w życie: 31/12/1925