Obdukcja lekarska to zaświadczenie wydane wskutek przeprowadzenia specjalistycznego badania lekarskiego, które mieści się w dyspozycji art. 2 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Przepis ten stanowi, że wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.
Nie każda obdukcja jest dowodem przed sądem
Przy obdukcji lekarskiej możemy wyróżnić dwie sytuacje. Z pierwszą z nich mamy do czynienia, gdy z prośbą o przeprowadzenie badania stanu zdrowia przez lekarza zgłasza się sam pokrzywdzony (np. pobity). Czynność ta może wówczas zostać przeprowadzona przez każdego lekarza. Wystawia on stosowne zaświadczenie, w którym opisuje stwierdzone obrażenia ciała. Trzeba jednak zaznaczyć, że dokument ten nie ma waloru dowodowego w postępowaniu sądowym. Druga sytuacja dotyczy natomiast obdukcji, która jest wydawana na zlecenie odpowiedniego organu, np. prokuratora albo sądu. Zgodnie bowiem z art. 193 par. 1 ustawy Kodeks postępowania karnego, jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, zasięga się opinii biegłego albo biegłych. W celu jej wydania można też zwrócić się do instytucji naukowej lub specjalistycznej. Powołany biegły - lekarz z zakresu medycyny sądowej, powinien być wpisany prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego listę. Przeprowadzona wówczas obdukcja spełnia walory dowodowe. Dlatego też w przypadku, gdy o doznanych urazach wypowiedział się inny lekarz, organ będzie kierował pokrzywdzonego na dodatkowe badania, które zostaną przeprowadzone przez biegłego.
Ponadto może zaistnieć sytuacja, w której organ powoła biegłego spośród lekarzy, których nazwisko nie znajduje się na liście biegłych sądowych, tzw. biegły ad hoc. Stanowi o tym art. 195 Kpk. Przepis ten zakłada, że do pełnienia czynności biegłego jest obowiązany nie tylko biegły sądowy, lecz także każda osoba, o której wiadomo, że ma odpowiednią wiedzę w danej dziedzinie.
Cena promocyjna: 119 zł
|Cena regularna: 119 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Zgodnie z art. 194 Kpk, o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego wydaje się postanowienie, w którym należy wskazać:
- imię, nazwisko i specjalność biegłego lub biegłych, a w wypadku opinii instytucji, w razie potrzeby, specjalność i kwalifikacje osób, które powinny wziąć udział w przeprowadzeniu ekspertyzy;
- przedmiot i zakres ekspertyzy ze sformułowaniem, w miarę potrzeby, pytań szczegółowych;
- termin dostarczenia opinii.
Postanowienie o powołaniu biegłego powinno też zawierać pouczenie o odpowiedzialności karnej z art. 233 par. 1 i 4 ustawy Kodeks karny. Biegły, który przedstawia fałszywą opinię mającą służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, podlega bowiem karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Biegły powinien odpowiedzieć na pytania
Opinia co do zasady wydawana jest na piśmie, ale może mieć również formę ustną - zależy to od organu powołującego biegłego.
Powinna ona zawierać następujące elementy:
- imię, nazwisko, stopień i tytuł naukowy, specjalność i stanowisko zawodowe biegłego;
- imiona i nazwiska oraz pozostałe dane innych osób, które uczestniczyły w przeprowadzeniu ekspertyzy, ze wskazaniem czynności dokonanych przez każdą z nich;
- w wypadku opinii instytucji - także pełną nazwę i siedzibę instytucji;
- czas przeprowadzonych badań oraz datę wydania opinii;
- sprawozdanie z przeprowadzonych czynności i spostrzeżeń oraz oparte na nich wnioski;
- podpisy wszystkich biegłych, którzy uczestniczyli w wydaniu opinii.
Opinia powinna odpowiadać na pytania, które zostały określone w postanowieniu o powołaniu biegłego. Do takich pytań należy np.:
- jakich obrażeń doznał pokrzywdzony w wyniku zdarzenia;
- jaki był mechanizm powstania tych obrażeń;
- czy obrażenia stwierdzone u pokrzywdzonego powodują naruszenie czynności narządów ciała na okres trwający dłużej niż siedem dni, czy też stanowią ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu art. 156 par. 1 ustawy z Kodeks karny, a jeżeli tak, to jaka jest jego postać.
Obdukcja nie ma konkretnie określonego przebiegu. Zazwyczaj lekarz rozpoczyna badanie od przeprowadzenia wywiadu, który ma na celu poznanie sytuacji i kontekstu powstania obrażeń. Następnie przeprowadza się oględziny ciała. Lekarz powinien jak najdokładniej określić, jakich obrażeń doznał pokrzywdzony (rodzaj, rozmiar, umiejscowienie), jaki był mechanizm ich zadawania, czas ich powstania, jakim narzędziem mogły zostać spowodowane oraz czy mogły powstać w sposób wskazany przez pokrzywdzonego. Ponadto zgodnie z art. 200 par. 3 Kpk, osoby, które brały udział w wydaniu opinii, mogą być, w razie potrzeby, przesłuchiwane w charakterze biegłych, a osoby, które uczestniczyły tylko w badaniach - w charakterze świadków. Natomiast jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność w samej opinii lub między różnymi opiniami w tej samej sprawie, można wezwać ponownie tych samych biegłych lub powołać innych, co wskazuje treść art. 201 Kpk.
Czytaj także: To sąd decyduje czy zwolnić, czy nie zwolnić lekarza z tajemnicy >>>
Lekarzowi przysługuje wynagrodzenie
Za wydanie opinii biegłemu przysługuje wynagrodzenie. Jeśli obdukcja została wykonana na zlecenie organu, to kwestie związane z jej finansowaniem regulują odpowiednie przepisy o kosztach biegłych w postępowaniu. Szczegółowe wytyczne co do wynagrodzenia w stosunku do nich znajdują się w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym. Jeśli zaś chodzi o obdukcję, o którą zwraca się osoba pokrzywdzona, to nie ma przepisu, który zobowiązywałby lekarza do nieodpłatnego przeprowadzenia badania. Wydanie takiego zaświadczenia jest więc zazwyczaj płatne. Nie należy ono bowiem do świadczeń zdrowotnych gwarantowanych ubezpieczonemu w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Za badanie ofiary przemocy w rodzinie zapłaci NFZ
Inaczej zaś wygląda sytuacja w warunkach badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie. Zgodnie bowiem z art. 3 pkt 5 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jest to bezpłatna pomoc. Wydawanie tych zaświadczeń mieści się w katalogu orzeczeń objętych obowiązkiem świadczeniodawcy w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, na co wskazuje art. 16 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Tym samym Narodowy Fundusz Zdrowia zwróci poniesione przez lekarza koszty. Wzór zaświadczenia znajduje się w załączniku do rozporządzenia ministra zdrowia z 22 października 2010 r. w sprawie wzoru zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
