Rozpoznawane przez Naczelny Sąd Administracyjny sprawy dotyczyły negatywnych sporów kompetencyjnych pomiędzy organami wykonawczymi różnych gmin. Żaden z nich nie uznał bowiem swojej właściwości w sprawach dotyczących zasiłku pielęgnacyjnego.
Wnioskodawcy przebywali w szpitalu na podstawie decyzji sądu
W pierwszej z nich (postanowienie NSA z 14 lipca 2020 r.) wnioskodawca ubiegający się o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego przebywał na mocy postanowienia sądu okręgowego na oddziale sądowo-psychiatrycznym szpitala psychiatrycznego. Został tam umieszony w marcu 2018 r. w ramach stosowania środka zabezpieczającego, a podanie przybliżonego terminu wypisu nie było możliwe. Wniosek o przyznanie zasiłku został złożony w urzędzie gminy właściwym dla miejsca położenia szpitala. Wójt uznał jednak, że nie jest miejscowo właściwy do jego rozpoznania. Za właściwego nie uznawał się też wójt gminy, na terenie której wnioskodawca był zameldowany. Przyznał, że mieszkał na jej terenie od marca 1976 r., ale obecnie tam nie przebywa.
Cena promocyjna: 103.2 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 129 zł
Natomiast druga sprawa (postanowienie NSA z 11 sierpnia 2020 r.) dotyczyła ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego. Stan faktyczny był bardzo podobny. Wnioskodawca przebywał w wojewódzkim szpitalu neuropsychiatrycznym, do którego został skierowany na podstawie orzeczenia sądu karnego. Burmistrz miejscowości, która została wskazana przez wnioskodawcę jako jego miejsce zamieszkania, bronił się przed rozpoznaniem sprawy tym, że pobyt w szpitalu nie jest chwilowy, ponieważ trwa już ponad cztery miesiące.
Miejsce zamieszkania kluczowe dla wskazania organu
NSA wskazał, że zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rodzinnego składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Natomiast art. 3 pkt 11 tej ustawy stanowi, że organem właściwym do wydania decyzji w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej lub otrzymującej o świadczenie. Ustawa nie definiuje jednak pojęcia "miejsce zamieszkania". Dlatego też należy uwzględnić regulacje znajdujące się w ustawie Kodeks cywilny.
Czytaj także: WSA: Przebywanie w DPS nie pozbawia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego >>>
Z art. 25 Kc wynika, że miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Oznacza to, że o miejscu zamieszkania decydują dwa czynniki: zewnętrzny (fakt przebywania) i wewnętrzny (zamiar stałego pobytu). Dla uznania faktu zamieszkiwania danej osoby w określonej miejscowości, konieczne jest ustalenie ich kumulatywnego występowania. NSA podkreślił, że ustalenie pierwszej przesłanki nie jest tak skomplikowane jak ustaleniu zamiaru stałego pobytu, o którym mogą decydować różne czynniki. Orzecznictwo wskazuje, że chodzi o okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej dorosłej osoby fizycznej, w którym koncentrują się jej czynności życiowe (zob. postanowienia NSA z dnia: 10 lutego 2009 r., sygn. akt I OW 164/08 i 2 września 2009 r., sygn. akt I OW 85/09).
Szpital nie może być miejscem zamieszkania
NSA ocenił, że pobyt w zakładzie opieki zdrowotnej nie może być uznany jako miejsce zamieszkania w rozumieniu art. 25 Kc. Placówka lecznicza nie jest bowiem do tego przeznaczona i nie może stanowić miejsca, w którym osoby przebywają z zamiarem stałego pobytu. Ponadto samodzielny zakład opieki zdrowotnej nie służy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych pacjentów w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. NSA podkreślił, że celem takiej placówki jest prowadzenie działalności leczniczej polegającej na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Natomiast pobyt tam ma jedynie czasowy charakter, nawet jeśli jest długotrwały, ponieważ jest związany wyłącznie z leczeniem. Mając to na uwadze, aktualnemu pobytowi wnioskodawcy w zakładzie leczniczym nie można przypisać charakteru stałego, tylko przejściowy. Szczególnie, że konieczność przebywania tam wynika z decyzji sądu.
Postanowienie NSA z 14 lipca 2020 r., sygn. akt I OW 23/20
Postanowienie NSA z 11 sierpnia 2020 r., sygn. akt I OW 300/19
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
