Prezydent miasta odmówił stronie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym ojcem. Samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało wydaną decyzję w mocy. Organy wskazały, że skarżąca to osoba potencjalnie uprawniona do ubiegania się o świadczenie, gdyż ciąży na niej obowiązek alimentacyjny wobec ojca. Ojciec skarżącej jest zaś osobą z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2220).
Organy zwróciły jednak uwagę, że z akt wynika, że niepełnosprawność ojca skarżącej istnieje dopiero od 73 roku życia. Nie ma więc podstaw do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. To świadczenie jest należne tylko, gdy niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. SKO wskazało, że przepis art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych był uznany przez Trybunał Konstytucyjny w części za niekonstytucyjny. Zdaniem TK nie jest zgodne z konstytucją wprowadzanie do przepisu kryterium wieku niepełnosprawności. Mimo wyroku TK nie doszło do wprowadzenia zmian w ustawie – wyjaśniło SKO. Jednocześnie podkreśliło, że w takim wypadku zakwestionowany przepis dalej obowiązuje, a więc skarżąca nie może uzyskać świadczenia pielęgnacyjnego.
Rusza program opieki wytchnieniowej osób niepełnosprawnych - czytaj tutaj>>
Skutki wyroku TK
Skarżąca nie zgodziła się z wydaną decyzją. W jej ocenie organy naruszyły art. 190 Konstytucji. Nie jest bowiem dopuszczalnym oparcie decyzje na treści przepisu, którego moc wiążącą zakwestionował TK – wyjaśniła skarżąca. Organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi.
WSA uchylił obie wydane w sprawie decyzje. Zdaniem sądu, skarga była zasadna. Organy naruszyły prawo – uznał sąd. I dodał, że nie można zgodzić się z ich stanowiskiem, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. w sprawie K 38/13 (LEX nr 1523271) nie wpływa na stosowanie przepisu art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych.
TK w tym wyroku uznał bowiem za niekonstytucyjne różnicowanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie, ze względu na moment powstania niepełnosprawności. W ocenie TK przepis w tym zakresie był niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji – podkreślił WSA. W świetle tego artykułu ustawy zasadniczej wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają też prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Dla niepełnosprawnych 647 mln zł w tym roku, a 2 mld zł w przyszłym - czytaj tutaj>>
Cena promocyjna: 111.2 zł
Cena regularna: 139 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Zakresowy wyrok TK
Wydany wyrok TK ma charakter zakresowy. Oznacza to, że niezgodność z Konstytucją danego przepisu była stwierdzona jedynie w określonym zakresie stosowania. W takim przypadku to nie cały przepis jest niekonstytucyjny, ale jedynie jego fragment – wyjaśnił sąd administracyjny. Wyrok TK w sprawie K 38/13 należy rozumieć tak, że prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie może zależeć od tego, kiedy powstał stan niepełnosprawności. Należy więc uznać za niezawarte w przepisie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych zastrzeżenia ograniczające świadczenie jedynie dla tych osób, których niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia – zaznaczył sąd.
WSA podkreślił, że TK nie odroczył też momentu, od którego przepis art. 17 ust 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych traci moc obowiązującą. Zatem już od dnia ogłoszenia wyroku TK w Dzienniku Ustaw wskazany przepis nie może być stosowany w tej części, w jakiej orzeczono o jego sprzeczności z Konstytucją – podkreślił sąd. Sądy są zaś związane wyrokiem TK w zakresie, w którym stwierdził on niekonstytucyjność przepisu. Nie ma więc podstaw do tego, by uchylić się od związania treścią wyroku bez względu na informacje zawarte w uzasadnieniu orzeczenia TK. To ugruntowany pogląd. Wyraził go w szczególności NSA w wyroku z dnia 7 września 2016 r. w sprawie sygn. akt I OSK 755/16 (LEX nr 2118792).
WSA zwrócił też uwagę, że nie jest dopuszczalne oparcie decyzji odmawiającej przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na tej części art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, która została uznana za niezgodną z Konstytucji. Pogląd ten jest powszechny w orzecznictwie. Wyraził go w szczególności NSA w wyroku z dnia 2 sierpnia 2016 r. w sprawie I OSK 923/16 (LEX nr 2100757). Zatem, zaskarżone decyzje należało uchylić – podsumował WSA w Kielcach.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 14 marca 2019 r., II SA/Ke 96/19, LEX nr 2639818.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
