To kolejna izba adwokacka, która podczas swojego zgromadzenia zajęła się kwestią urzędówek. Przypomnijmy, podczas zgromadzenia warszawskiej izby adwokackiej przyjęto uchwałę przygotowaną przez adwokata Michała Fertaka. Zgodnie z nią, Zgromadzenie Izby Adwokackiej w Warszawie zwraca się do Naczelnej Rady Adwokackiej:

  • o podejmowanie konstruktywnej współpracy Naczelnej Rady Adwokackiej z Ministerstwem Sprawiedliwości dotyczącej zmian w systemie finansowania pomocy prawnej z urzędu oraz wysokości opłat za czynności adwokackie, a także wysokości wynagrodzenia z tytułu świadczenia pomocy prawnej w punktach Nieodpłatnej Pomocy Prawnej;
  • w przypadku niepowodzenia rozmów i działań, o których mowa powyżej, o przeprowadzenie ogólnopolskiego protestu we współpracy z innymi samorządami prawniczymi, celem zwrócenia uwagi obywateli na wadliwy system finansowania pomocy prawnej z urzędu i niski poziom stawek.

Czytaj: Izba warszawska "daje szanse" MS przy urzędówkach, protest zostawia w gestii NRA >>

O co wnosi Zgromadzenie Częstochowsko-Piotrkowskiej Izby?

Zgromadzenie Częstochowsko-Piotrkowskiej Izby Adwokackiej w Częstochowie zwraca się do Ministra Sprawiedliwości o pilne podjęcie realnych działań zmierzających do:

  • określenia – przy współpracy z Naczelną Radą Adwokacką - wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu oraz opłat za czynności adwokackie na poziomie odpowiadającym aktualnym realiom rynkowym,
  • zabezpieczenia w ustawie budżetowej na rok 2025 środków finansowych w wysokości pozwalającej na określenie wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu na poziomie odpowiadającym aktualnym realiom rynkowym i rzeczywistej wartości tych świadczeń,
  • wprowadzenia odpłatności za dyżury adwokackie w postępowaniu przyśpieszonym w sprawach karnych lub uchylenia obowiązku pełnienia bezpłatnych dyżurów w ramach postępowania przyśpieszonego.

W uchwale wskazano również, że dostrzega ono aktywne działania i wspiera zaangażowanie Naczelnej Rady Adwokackiej, Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej i Prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej obejmujące żądanie podwyższenia wysokości wynagrodzeń za świadczenie pomocy prawnej z urzędu oraz opłat za czynności adwokackie, a także wysokości wynagrodzeń z tytułu świadczenia pomocy prawnej w ramach systemu nieodpłatnej pomocy prawnej.

Czytaj: Będą zmiany w systemie urzędówek? Minister Bodnar zapowiada analizę modelu >>

Wyboista droga do urealnienia urzędówek

Warto też przypomnieć, że do kwestii urzędówek nawiązał minister sprawiedliwości Adam Bodnar podczas zgromadzenia warszawskiej izby adwokackiej. Zaczął od przypomnienia, że opublikowane zostały rozporządzenia zrównujące urzędówki adwokackie i radcowskiego ze stawkami "z wyboru".

- Zaraz po dniu praw i wolności, czyli po 4 czerwca, wejdą w życie i będą się państwo mogli w sądzie powoływać na nowe stawki. Myślę, że to jest dobra wiadomość dla samorządu. W budżecie jest zagwarantowanych na to 120 mln zł i wygląda na to - jak badamy dotychczasowe wykorzystanie środków, że spokojnie będziemy w stanie te koszty pokryć - wskazał. - Jak spojrzymy na linię orzeczniczą organu, który nazywa się Trybunałem Konstytucyjnym, wynika z tego wskazówka, żeby albo poprawić art. 29 ust. 2 Prawa o Adwokaturze i wytyczne co do określenia, jak powinny być wydawane rozporządzenia dotyczące stawek z urzędu, albo żeby zastanowić się nad gruntowną reformą i ustawowym określeniem i uregulowaniem stawek - powiedział. Profesor dodał, że problem najpilniejszy został rozwiązany i jest czas, żeby się zastanowić nad modelowym rozwiązaniem.

Samorządy adwokacki, radcowski, ale też Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris, walczą o urzędówki od dłuższego czasu. Na początku czerwca 2023 r. Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej wystąpiło do ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego, by złożył, na podstawie art. 149 ust. 2 Konstytucji RP, wniosek do Rady Ministrów o uchylenie w całości rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Powód? Zakwestionowanie konstytucyjności tych przepisów przez Trybunał Konstytucyjny. Taki sam wniosek do Donalda Tuska prezydium NRA ponowiła w połowie maja. Pisma w sprawie urzędówek kierował też Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych.

Główny problem, w ocenie samorządów i m.in. Defensor Iuris, tkwi w tym, że opublikowane rozporządzenia zrównują, ale nie urealniają stawek. Co więcej, w porównaniu z pierwotną wersją projektów wprowadzono istotną zmianę. Wcześniej zrezygnowano z paragrafu, zgodnie z którym w sprawie cywilnej, w której kosztami procesu został obciążony przeciwnik procesowy strony korzystającej z pomocy udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, sąd przyznaje koszty po wykazaniu bezskuteczności ich egzekucji. Ale nowe kierownictwo MS do tego wróciło.