Dwóch podatników w latach poprzednich skorzystało z ulgi na budowę mieszkań na wynajem. Pięć lat temu doszli do wniosku, iż najmem tym będzie zajmował się jeden z nich, ale w dalszym ciągu są współwłaścicielami tej nieruchomości.
Obecnie chcą ostatecznie uregulować tę sprawę notarialnie i w związku z tym obawiają się, czy rezygnujący nie będzie musiał zwracać ulgi do urzędu skarbowego?

Jeśli udział we współwłasności zostanie sprzedany, względnie współwłasność zostanie zniesiona, i nastąpi to w okresie przed upływem 10 lat, to wówczas drugi podatnik będzie musiał "zwracać ulgę" (doliczyć do bieżącego dochodu kwoty uprzednio odliczone).
Regulacje prawne dotyczące tzw. ulgi na wynajem zawarte były do dnia 31 grudnia 2000 r. w przepisach art. 26 ust. 1 pkt 8 oraz ust. 8-12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Z dniem 1 stycznia 2001 r., na mocy przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 1104 z późn. zm.) - dalej ustawa nowelizująca z dnia 9 listopada 2000 r., przepisy dotyczące ulgi na wynajem zostały skreślone z u.p.d.o.f. Jednocześnie pozostawiono możliwość kontynuowania odliczeń oraz wprowadzono przepisy przejściowe traktujące o przesłankach i skutkach utraty prawa do przedmiotowej ulgi.

W kontekście sytuacji opisywanej (planowanej) w pytaniu zwrócić należy uwagą na przepis art. 7 ust. 14 ustawy nowelizującej z dnia 9 listopada 2000 r. Zgodnie z nim podatnicy, którzy korzystali z odliczeń w ramach ulgi na wynajem i przed upływem 10 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym:
1) nastąpiło zbycie budynku, lokalu mieszkalnego, udziału we współwłasności lub
2) wynajęto budynek albo lokal mieszkalny osobom, które w stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczone są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, lub
3) dokonano zmiany przeznaczenia budynku lub lokalu z mieszkalnego na użytkowy albo przeznaczono budynek lub lokal mieszkalny na potrzeby właściciela lub współwłaściciela, lub
4) zbyto działkę lub prawo wieczystego użytkowania gruntu pod budowę tego budynku
- są obowiązani doliczyć do dochodów roku podatkowego, w którym nastąpiły te okoliczności, uprzednio odliczone kwoty.

Piszecie Państwo, że podatnicy, którzy wspólnie korzystali z ulgi na wynajem, "chcą ostatecznie uregulować tę sprawę notarialnie". Jak rozumiem obecnie nastąpiłaby sprzedaż udziału we współwłasności, tudzież zniesienie współwłasności za odpłatnością. Obie te formy (sposoby) uznać należy za "zbycie udziału we współwłasności". Z czynnością powyższą - jeśli następuje przed upływem 10 lat licząc od końca roku podatkowego, w którym otrzymano decyzję właściwego organu o pozwoleniu na użytkowanie budynku lub lokalu, w związku z budową, którego dokonano odliczeń (zob. art. 7 ust. 14a ustawy nowelizującej z dnia 9 listopada 2000 r.) - wiąże się utrata prawa do odliczeń i obowiązek doliczenia do dochodu - za rok podatkowy, w którym nastąpiło zbycie - kwot uprzednio odliczonych.

Przepisy nie dają żadnych możliwości "manewru" (wyjścia z sytuacji) w 10-letnim okresie, liczonym od końca roku podatkowego, w którym otrzymano decyzję właściwego organu o pozwoleniu na użytkowanie budynku lub lokalu, w związku z budową, którego dokonano odliczeń w ramach ulgi na wynajem.