Zróżnicowanie stawek VAT dla książek i e-booków zgodne z prawem UE

Zasada równego traktowania nie sprzeciwia się temu, aby książki, dzienniki i periodyki cyfrowe dostarczane drogą elektroniczną były wyłączone ze stosowania obniżonej stawki VAT. Dyrektywa VAT jest w tym zakresie ważna - stwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE.

Dyrektywa VAT dopuszcza zróżnicowanie stawek VAT

Na podstawie dyrektywy VAT państwa członkowskie mogą stosować obniżoną stawkę VAT do publikacji drukowanych takich jak książki, dzienniki i periodyki. Publikacje cyfrowe muszą natomiast podlegać podstawowej stawce VAT, z wyjątkiem książek cyfrowych dostarczanych na nośniku fizycznym (jak na przykład CD-ROM). Innymi słowy, stawką podstawową VAT objęte są takie e-booki, które dostarczane są poprzez pobranie z internetu lub streaming, oraz dzienniki i periodyki cyfrowe, niezależnie od formy ich dostarczenia.

TK występuje z pytaniem prejudycjalnym do TSUE

Polski Trybunał Konstytucyjny, do którego zwrócił się z wnioskiem Rzecznik Praw Obywatelskich, miał wątpliwości w przedmiocie ważności tego zróżnicowanego opodatkowania. Zwrócił się on do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniem, z jednej strony, czy jest ono zgodne z zasadą równego traktowania, a z drugiej strony, czy Parlament Europejski był wystarczająco zaangażowany w procesie ustawodawczym (chodziło o to, że 6 brzmienie pkt 6 załącznika III do zmienionej dyrektywy 2006/112 różniło się od tekstu zawartego w projekcie dyrektywy, na podstawie którego dokonano konsultacji z Parlamentem).

Zobacz: TK wystąpił z pytaniem prejudycjalnym ws sprawie VAT na e-booki >>

TSUE: e-booki mogą być wyłączone ze stosowania obniżonej stawki VAT

We wczorajszym wyroku Trybunał stwierdził najpierw, że w zakresie, w jakim dyrektywa VAT skutkuje wyłączeniem stosowania obniżonej stawki VAT do dostawy książek cyfrowych drogą elektroniczną, podczas gdy takie stosowanie jest dopuszczone dla dostawy książek cyfrowych na wszystkich nośnikach fizycznych, przepisy tej dyrektywy należy uważać za ustanawiające odmienne traktowanie dwóch podobnych sytuacji w świetle zamierzonego przez prawodawcę Unii celu wspierania czytelnictwa, jeżeli prawodawca ten dopuścił stosowanie obniżonej stawki VAT w odniesieniu do niektórych rodzajów książek.

Różna stawka VAT dla książek i e-booków jest uzasadniona

Następnie Trybunał przeprowadził analizę, czy różnica ta jest uzasadniona. Przypomniał on, że odmienne traktowanie jest uzasadnione, jeżeli pozostaje w związku z dopuszczalnym prawnie celem realizowanym przez przepis skutkujący ustanowieniem takiej różnicy oraz gdy różnica ta jest proporcjonalna do tego celu. Przy przyjmowaniu przepisu o charakterze podatkowym prawodawca Unii powinien zatem dokonywać wyborów o charakterze politycznym, ekonomicznym i społecznym oraz wyważać rozbieżne interesy lub dokonywać złożonych ocen. W konsekwencji należy mu przyznać w tych ramach szeroki zakres uznania, tak aby sądowa kontrola poszanowania takich przesłanek ograniczała się do kontroli oczywistego błędu. W tym kontekście Trybunał zauważył, że wyłączenie stosowania obniżonej stawki VAT do dostawy książek cyfrowych drogą elektroniczną jest konsekwencją szczególnego systemu VAT mającego zastosowanie do handlu elektronicznego. Mając bowiem na względzie ciągły rozwój, jakiemu podlegają usługi elektroniczne w całości, uznał on za niezbędne poddanie ich jasnym, prostym i jednolitym regułom, aby stawka VAT mająca zastosowanie do tych usług mogła zostać określona w sposób pewny, a także aby ułatwić zarządzanie tym podatkiem przez podatników i krajowe organy podatkowe. Wyłączając bowiem stosowanie obniżonej stawki VAT do usług świadczonych drogą elektroniczną, prawodawca Unii eliminuje konieczność analizy przez podatników i krajowe organy podatkowe każdego rodzaju tych usług, czy należy on jednak do jednej z kategorii usług mogących podlegać takiej stawce na mocy dyrektywy VAT. W konsekwencji taki przepis należy uważać za przydatny do realizacji celu, jakiemu służy szczególny system VAT mający zastosowanie do handlu elektronicznego. Ponadto uznanie, że państwa członkowskie dysponują możliwością stosowania obniżonej stawki VAT do dostawy książek cyfrowych drogą elektroniczną, tak jak jest to dopuszczalne dla dostawy takich książek na wszystkich nośnikach fizycznych, zagrażałoby spójności całości środka zamierzonego przez prawodawcę Unii, polegającego na wyłączeniu wszystkich usług elektronicznych z możliwości stosowania obniżonej stawki VAT.

Ponowna konsultacja z PE nie była konieczna

W odniesieniu do obowiązku konsultacji z Parlamentem Europejskim w toku procedury prawodawczej, Trybunał podkreślił, iż obowiązek ten oznacza, że ponowne konsultacje z Parlamentem są konieczne, jeżeli tekst ostatecznie przyjęty jako całość różni się w swej istocie od tekstu, który konsultowano już z Parlamentem, chyba że zmiany zgodne są zasadniczo z życzeniami samego Parlamentu. Trybunał zbadał następnie, czy konieczna była ponowna konsultacja z Parlamentem w odniesieniu do przepisu dyrektywy ograniczającego stosowanie obniżonej stawki VAT jedynie do dostawy książek na nośniku fizycznym7. Trybunał stwierdził w tym względzie, że ostateczny tekst danego przepisu jest jedynie redakcyjnym uproszczeniem tekstu zawartego w projekcie dyrektywy, którego istota została w pełni zachowana. Rada nie była więc zobowiązana do ponownej konsultacji z Parlamentem. Trybunał wywnioskował z tego, że ów przepis dyrektywy nie jest nieważny.

Tak wynika z wyroku TS UE z 7 marca 2017 r. w sprawie C-390/15 Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO)