Wyłączenie z opodatkowania zbycia przedsiębiorstwa nie oznacza wyłączenia sukcesji podatkowej

Przyjęta w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT opcja wyłączenia z opodatkowania zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wymaga uznania, że w przypadku zbycia tak określonego przedmiotu, jego nabywca traktowany jest jako następca prawny zbywcy. Takie stanowisko wynika z wyroku WSA we Wrocławiu z 13 marca 2012 r.

W przedmiotowej sprawie spółka A (nabywca) zamierza nabyć od spółki B (zbywca) nieruchomość. Nieruchomość wcześniej jednak zostanie przez zbywcę nabyta w drodze aportu jako element przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 k.c. W konsekwencji wniesienia nieruchomość aportem jej dostawa stanowić będzie czynność niepodlegającą opodatkowaniu VAT.

Nabywca zadał w związku z tym pytanie czy będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia tej nieruchomości? Podstawową kwestią, którą rozstrzygał sąd było więc następstwo prawne w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Zdaniem nabywcy w sprawie nie zachodzą żadne okoliczności ograniczające lub wykluczające jego prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przez zbywcę przy sprzedaży nieruchomości, ponieważ zbywca jako kontynuator rozliczeń w zakresie podatku VAT powinien być traktowany jako podmiot, któremu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w stosunku do wszystkich kosztów poniesionych przez wnoszącego aport w związku z budową nieruchomości. W rezultacie zbywca jako podmiot, któremu będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w związku z nieruchomością nie stanowi podmiotu spełniającego warunek do objęcia zwolnieniem z opodatkowania VAT transakcji dostawy przedmiotowej nieruchomości.

Organ wskazał jednak, że o sukcesji podatkowej w sytuacji wniesienia aportem przedsiębiorstwa mówi art. 93a § 2 o.p., który nie obejmuje jednak przypadku, który został opisany. Zdaniem organu w opisanym przez stronę przypadku nie zachodzi sukcesja podatkowa.

Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu. W ocenie Sądu, organ podatkowy w sposób nieuprawniony i bez uwzględnienia obowiązujących przepisów jednoznacznie stwierdził, że nie wystąpiło po stronie zbywcy następstwo prawne. Dla omówienia następstwa prawnego w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części niezbędne jest odwołanie się do art. 6 pkt 1 oraz art. 91 ust. 9 ustawy o VAT oraz przepisów art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Sąd uznał, że przyjęta w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT opcja wyłączenia z opodatkowania zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wymaga uznania, że w przypadku zbycia tak określonego przedmiotu, jego nabywca traktowany jest jako następca prawny podatnika dokonującego zbycia. W takiej sytuacji dochodzi do sukcesji prawnopodatkowej, następuje przeniesienie na nabywcę zasad dotyczących opodatkowania VAT w odniesieniu do czynności związanych z nabytym mieniem na warunkach identycznych, jakie obowiązywały zbywcę, gdyby do zbycia nie doszło.

Na gruncie ustawy o VAT, istnieje zatem szczególne rozwiązanie, niezależne od unormowań zawartych w Ordynacji podatkowej, regulujące prawa i obowiązki następców prawnych. Unormowanie to, zawarte w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, stanowi lex specialis wobec rozwiązań zawartych w Ordynacji podatkowej. W konsekwencji podatnik, który nabył przedsiębiorstwo i nadal je prowadzi może korzystać z uprawnień służących zbywcy tego przedsiębiorstwa. Nieprawidłowe jest tym samym stanowisko organu podatkowego, jakoby o następstwie prawnym w przedmiotowym zdarzeniu decydować miały przepisy ustawy Ordynacja podatkowa.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 13 marca 2012 r., I SA/Wr 1767/11