Jak poinformowało nas Ministerstwo Finansów, wyjaśnienia to informacje udostępniane przez departamenty merytoryczne resortu. Szkopuł w tym, że są wydawane bez podstawy prawnej i nie dość, że nie zapewniają podatnikom żadnej ochrony, to jeszcze nie ma pewności, czy wraz ze zmianą urzędnika i podejścia, w ogóle nie znikną ze strony.
Co na to przepisy?
Przepis art. 14a par. 1 pkt 2 ordynacji podatkowej nie pozostawia wątpliwości: minister właściwy do spraw finansów publicznych ma dążyć do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. W szczególności ‒ co kluczowe w tym przypadku ‒ wydając z urzędu ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego dotyczące stosowania tych przepisów (objaśnienia podatkowe) – przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Objaśnienia tylko na podstawie prawa
W tym ostatnim trybie minister finansów wydał np. 31 stycznia 2019 r. objaśnienia podatkowe w sprawie schematów podatkowych (MDR). Już na ich wstępie Ministerstwo Finansów podało podstawę prawną ich wydania (powołując się na ww. przepis ordynacji podatkowej). Nie zapomniało też dodać, że zgodnie z art. 14n par. 4 pkt 1 ordynacji podatkowej zastosowanie się przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym do objaśnień podatkowych powoduje objęcie go ochroną przewidzianą w art. 14k-14m tej ustawy. Zastosowanie się do niniejszych objaśnień powodować będzie więc objęcie zainteresowanego ochroną przewidzianą w przepisach podatkowych.
Powołania się na odpowiedni przepis ordynacji nie zabrakło też w objaśnieniach podatkowych z 9 września 2019 r. dotyczących nowych preferencji w podatku dochodowym od osób fizycznych wspierające przedsięwzięcia termomodernizacyjne, choć w tym przypadku ordynacja została wskazana w przypisie. Podobnie powołano się na nią w objaśnieniach podatkowych z 27 września 2019 r. dotyczących zmian w zakresie wyboru formy opodatkowania, oraz innych uproszczeń dla podatników PIT i CIT.
Objaśnienia te są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Tam też publikowane są wyjaśnienia podatkowe, jak chociażby te z 27 czerwca 2019 r. w sprawie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Szkopuł w tym, że dopiero uważna lektura pozwala się zorientować, że jest to przypomnienie Szefa KAS, czyli Krajowej Administracji Skarbowej. Na końcu zaś (ani na początku) na próżno jednak szukać powołania się na przepisy Ordynacji podatkowej. Owszem jest w nich podstawa prawna, ale jako taką wskazano przepisy mające zastosowanie w tym konkretnej sprawie. Mianowicie przepisy ustawy ‒ Prawo przedsiębiorców oraz ustaw podatkowych: o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zobacz również:
Pełnomocnictwo ogólne jest zbyt szerokie, a szczególne ‒ zbyt wąskie >>
Kontrole podatkowe coraz bardziej uciążliwe >>
MF nie ma prawa różnicować swoich stanowisk
Józef Banach, radca prawny, partner w kancelarii InCorpore Banach Szczypiński Partnerzy nie ma wątpliwości co do tego, że podatnicy nie są w stanie zauważyć różnicy między objaśnieniami a wyjaśnieniami. ‒ Dla nich nie jest ważny jakiś departament. Ważne, że jest to stanowisko Ministerstwa Finansów ‒ mówi mec. Józef Banach. Jak podkreśla, zgodnie z art. 7 Konstytucji RP, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. ‒ Takim organem jest Minister Finansów a nie żaden departament czy nawet ministerstwo. To Minister Finansów jest organem władzy publicznej i organem podatkowym. Pytanie więc, na jakiej podstawie są wydawane wyjaśnienia podatkowe ‒ zastanawia się mec. Banach.
Co więcej, według niego, ministerstwo nie ma prawa różnicować swoich stanowisk. ‒ Jeśli przyjąć, że sam przepis ordynacji mówi o wydawaniu z urzędu ogólnych wyjaśnień przepisów prawa podatkowego dotyczących stosowania tych przepisów, które zaraz potem nazywa objaśnieniami podatkowymi, to należałoby przyjąć, że owe wyjaśnienia mają charakter objaśnień. Minister Finansów nie może bowiem wydawać czegoś innego bez podstawy prawnej ‒ stwierdził mec. Józef Banach.
Tymczasem według Marka Kwietko-Bębnowskiego, doradcy podatkowego specjalizującego się w procedurach podatkowych i postępowaniach przed sądami administracyjnymi, dla prawidłowego stosowania przepisów ordynacji podatkowej dotyczących ochrony podatnika, zawartych w art. 14n par. 4 pkt 1 tej ustawy i wywołania skutków przewidzianych w art. 14k-14m, niezbędne jest wypełnienie hipotezy normy prawnej tam zawartej. Przy wykładni przepisów podatkowych znaczenie pierwszorzędne ma wykładnia literalna. Skoro ustawodawca przewidział ochronę podatnika w przypadku zastosowania się do „objaśnień podatkowych”, to nie można tej ochrony rozciągać na inne stany faktyczne, polegające na zastosowaniu się do wyjaśnień, komunikatów, opinii, odpowiedzi na interpelacje poselskie etc. przedstawicieli resortu finansów ‒ podkreśla M. Kwietko-Bębnowski. I dodaje: ‒ Moim zdaniem minister finansów ma pełną świadomość tego stanu rzeczy, więc powinien w sposób dobitny akcentować tę okoliczność przy wyrażaniu swego stanowiska za pomocą innych form niż objaśnienia podatkowe. Inaczej podatnicy są wprowadzani w błąd co do skutków prawnych zastosowania się do pojawiających się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów komunikatów, wyjaśnień czy opinii, niebędących formalnymi objaśnieniami podatkowymi.
Poza tym, w ocenie Kwietko-Bębnowskiego, na stronie internetowej MF brakuje zestawienia w jednym miejscu wydanych do tej pory objaśnień podatkowych wywierających skutki ochronne dla podatników.
Jego stanowisko zdaje się potwierdzać odpowiedź, jaką otrzymaliśmy na nasze pytania z Ministerstwa Finansów. MF napisało w niej, że objaśnienia publikowane na stronach Ministerstwa Finansów mają umocowanie bezpośrednie w ordynacji podatkowej. Natomiast wyjaśnienia dotyczą poszczególnych podatków i publikują je właściwe departamenty merytoryczne. Resort finansów nie odniósł się natomiast do naszego pytania o to, jaką rolę pełnią wyjaśnienia i jaka jest ich moc ochronna dla podatników. W odpowiedzi ministerstwo poinformowało, że minister właściwy ds. finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe m.in. poprzez wydawanie z urzędu ogólnych wyjaśnień przepisów prawa podatkowego dotyczących stosowania tych przepisów. Pominęło natomiast fakt, że ustawodawca wyraźne sprecyzował w tym przepisie, że chodzi o objaśnienia podatkowe.
Cena promocyjna: 233.1 zł
|Cena regularna: 259 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
