Wydatki na CSR można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów

Oprócz korzyści wizerunkowych dla firm, które podejmują działania w ramach odpowiedzialnej społeczności biznesu, są także korzyści finansowe. Mogą one bowiem wydatki poniesione na CSR zaliczyć do kosztów podatkowych, przy czym ważne jest aby prawidłowo je udokumentować i wykazać związek z prowadzoną działalnością.

Działania w ramach odpowiedzialnej społeczności biznesu wiążą się z wieloma korzyściami wizerunkowymi. Jedną z mierzalnych korzyści jest pośrednia możliwość osiągania, dzięki stosowaniu się do zasad CSR, korzyści finansowych. Wyjaśnienia wymaga niejasność, czy przedsiębiorcy mogą zaliczyć wydatki ponoszone na działalność związaną z ideą społecznej odpowiedzialności biznesu do kosztów podatkowych?

Zdaniem autorów, zgodnie z przepisami podatkowymi istnieje możliwość zaliczenia wydatków na CSR do kosztów uzyskania przychodów. Istnieje wiele interpretacji podatkowych potwierdzających to prawo, jednak organy podatkowe niekiedy kwestionują istnienie związku przyczynowo- skutkowego pomiędzy wydatkami na CSR a prowadzoną działalnością i przychodami firmy. Najczęściej dzieje się tak na skutek nieprzemyślanych działań podatników, którzy nie potrafią w stopniu wystarczającym uzasadnić związku oraz udokumentować ponoszonych przez siebie wydatków.

Kryterium celowości uznania kosztów do obciążeń podatkowych

Zgodnie z art. 15 ust. 1 zd. pierwsze ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wyliczonych w katalogu, zawartym art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Piśmiennictwo i judykatura doprecyzowały przesłanki pozwalające na uznanie pewnych wydatków za koszty uzyskania przychodu. Zgodnie z przyjętymi warunkami można odliczyć wszystkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione oraz definitywnie poniesione wydatki, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie ich źródła, które są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, o ile nie zostały one wymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów. Wydatki związane z działaniami w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu, zdaniem autorów, spełniają to kryterium. CSR bowiem wpływa pośrednio na przychody przedsiębiorstwa. Co więcej, podejmowanie takich działań staje się niejako wymagane poprzez nacisk społeczny oraz przepisy prawa.

Istotne jest, aby ocena zachowania podatnika, kwalifikującego określony wydatek jako koszt podatkowy, dokonywana była z perspektywy związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz wiedzy o związkach polegających na tym, że dany wydatek może przyczynić się do realizacji pożądanego celu, osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła.

Do kosztów uzyskania przychodów można kwalifikować nie tylko koszty bezpośrednio wpływające na powstanie przychodu. Zgodnie z linią orzeczniczą, każdy koszt bezpośredni i pośredni poniesiony w celu uzyskania przychodów może być uznany za koszt uzyskania przychodów. Nic nie uzasadnia zawężania pojęcia kosztów uzyskania przychodów i zaliczania do nich jedynie wydatków bezpośrednio związanych z konkretnymi przychodami.

Raportowanie jest nieodzowną częścią strategii CSR. Pozwala na monitorowanie postępu w osiąganiu założonych celów. Wspiera również implementację strategii poprzez sam proces angażujący pracowników i inwestorów firmy. Raport społeczny przyczynia się również do większej świadomości na temat kwestii CSR wśród pracowników. Dzięki przekazywanej informacji przedsiębiorstwo zyskuje nie tylko dobry wizerunek, ale przede wszystkim zaufanie i wiarygodność wśród inwestorów i konsumentów.

Dokumentowanie wydatków na CSR

Może się okazać, że wydatki podejmowane w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu nie będą miały bezpośredniego związku z konkretnym przychodem osiąganym przez spółkę. Jeżeli jednak spółka wykaże, że działania z zakresu CSR planowane w długofalowej perspektywie mogą istotnie przyczynić się do utrzymania jej pozycji na rynku i pozwolić na intensywny rozwój, to będzie to przykład racjonalnego podejścia podatnika do wydatków, związanych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu. Wymaga to prowadzenia systematycznych działań. Modelowo, na etapie budowania strategii CSR pomysł powinien być skrupulatnie opisany, następnie zabezpieczony interpretacjami i dopiero wprowadzony w życie.

Art. 15 ustawy o CIT  nie wymienia sposobów dokumentowania wydatków. Każdy podatnik w związku z obowiązkiem prowadzenia ewidencji podatkowych powinien posiadać stosowne dokumenty, wymagane przez ustawy rachunkowe oraz ustawy podatkowe. Do typowych dokumentów uprawdopodobniających powstanie przychodu można przykładowo zaliczyć umowy, faktury, dokumenty celne. Takim przykładem są również określane przez przedsiębiorstwa dokumenty strategiczne dotyczące CSR. Przykładowymi dokumentami odnoszącymi się wprost do CSR będą faktury dokumentujące badania raportu CSR czy wydatki na akcje w zakresie CSR.

Wskazać także należy, że nie wystarczy subiektywne przekonanie o wpływie poniesionego wydatku na osiągnięcie przyszłych przychodów. Nawet jeśli, zdaniem podatnika, działania podejmowane są w ramach przyjętej strategii biznesowej można przypisać do społecznej odpowiedzialność biznesu, to należy mieć również na uwadze, że każdy wydatek (koszt), powinien być rozpatrywany indywidualnie..

Wyłączenia wydatków z kosztów uzyskania przychodów

Z katalogu zawierającego enumeratywnie wskazane wydatki niezaliczane do kosztów uzyskania przychodów, istotne znaczenie w zakresie CSR ma wyłączenie określone w art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Zasadnicze znaczenie ma rozróżnienie wydatków na reprezentację od wydatków na reklamę, gdyż wydatki na reprezentację nie stanowią kosztu podatkowego.

Nie można zgodzić się z wyrokiem WSA w Szczecinie z 24 maja 2016 r., I SA/Sz 378/16, który uznał, że w przypadku, gdy wydatki na działania CSR związane są z kreowaniem pozytywnego wizerunku podatnika, to koszty kwalifikowane jako reprezentacyjne nie powinny stanowić kosztów podatkowych.

Działań w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu nie można mylić z działalnością charytatywną, reklamową i reprezentatywną, gdyż społeczna odpowiedzialność biznesu musi być bezpośrednio powiązana z działalnością przedsiębiorstwa. Odpowiedzialność biznesu nie jest również zadaniem dla działu public relations, gdyż różni się celami podejmowanych działań. Społeczna odpowiedzialność biznesu to szansa na rozwój dla przedsiębiorstw, które powinny wychodzić naprzeciw społecznym i ekonomicznym wyzwaniom. Innymi słowy, wydatki związane z CSR nie są wymienione w katalogu negatywnym.

Rodzaje kosztów

Przepisy przewidują kategoryzację kosztów, nie definiując jednocześnie jakie koszty powinny być uważane za bezpośrednie, a jakie za pośrednie. Należy więc odwołać się do definicji słownikowych. Według definicji internetowego Słownika Języka Polskiego "bezpośredni" oznacza "dotyczący kogoś lub czegoś wprost". Przenosząc definicję na grunt podatkowy należy uznać, że koszt bezpośrednio związany z przychodami to koszt, który wprost prowadzi do osiągnięcia określonego przychodu. Inaczej mówiąc, brak poniesienia tego kosztu uniemożliwiłby osiągnięcie przychodu, a nieponiesienie kosztu miałoby wpływ na brak możliwości osiągnięcia przychodu w oczekiwanej wysokości.

Z kolei koszt pośredni należy zdefiniować jako niezbędny do poniesienia z punktu widzenia możliwości osiągnięcia jakiegokolwiek przychodu. Powszechnie tę kategorię kosztów określa się jako ogólne koszty działalności.

Wydatki ponoszone na działalność w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu są bez wątpienia kosztami pośrednimi. Zgodnie z powyższym, z uwagi na to, że wydatki te wiążą się z ogólnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, to zostaną rozpoznane jako koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodem.

Podsumowanie

Reasumując, wydatki ponoszone na działania związane ze społeczną odpowiedzialność biznesu można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Jest to determinowane pojawieniem się w przepisach prawa obowiązku raportowania informacji niefinansowych przez przedsiębiorstwa. Ponadto, wyrazem tego jest istnienie związku z działalnością gospodarczą przedsiębiorstwa biznesem, a także brak wymienienia wydatków na CSR w katalogu z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Nie ma także przeszkód, aby działania w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu były również prowadzone prze mniejsze podmioty gospodarcze. Spółki inne niż giełdowe również mogą ponosić wydatki na CSR i zaliczać je do kosztów uzyskania przychodów. Konieczne zaś jest spełnienie wypełnienie wymogów, wskazanych w ustawie podatkowej.

Więcej na ten temat w komentarzu praktycznym Adrianny Byczkowiak "Wydatki na społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR) w kosztach spółek" opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Vademecum Głównego Księgowego Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów