Co do zasady, zgodnie z przepisami ustawy o PIT, od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, będącego m.in. panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, jeżeli samotnie wychowuje dzieci podatek może być określony w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci. Przy tym, osoba samotnie wychowująca dziecko powinna być polskim rezydentem podatkowym. Po spełnieniu określonych warunków, taki sposób rozliczenia można zastosować również do osób, które posiadają tzw. ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium kraju należącego do Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej.
Czytaj również: Koniec ze wspólnym rozliczeniem samotnych rodziców - zastąpi je nowa ulga w wysokości 1,5 tys. zł>>
Polski Ład a samotni rodzice
Rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest możliwe zasadniczo w przypadku wychowywania dzieci małoletnich albo dzieci bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, jak również w przypadku dzieci do 25 roku życia, które m.in. studiują, jeżeli nie uzyskały dochodów przekraczających 3 089 zł.
Tak jak wskazaliśmy na początku, wskutek zmian wprowadzonych w ramach pakietu przepisów „Polski Ład” podczas posiedzenia sejmowej Komisji Finansów Publicznych, rozliczenie osoby samotnie wychowującej dziecko w wyżej opisany sposób nie będzie już możliwe. Zamiast tego wprowadzona ma być ulga w wysokości 1 500 zł.
Aby w pełni ocenić wpływ projektowanej zmiany, należy wziąć pod uwagę inne zmiany przewidziane w „Polskim Ładzie”, które będą miały wpływ na kalkulację podatku, w szczególności podwyższenie do 30 000 zł kwoty wolnej od podatku dla podatników obliczających podatek według skali podatkowej, podwyższenie do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32 proc. stawka podatku czy też ulgę dla tzw. „klasy średniej”.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Naprzemienna opieka rodziców nad dzieckiem a preferencyjne rozliczanie PIT osoby samotnie wychowującej dziecko >
Pragniemy jedynie podkreślić, że na ten moment prace legislacyjne nad ustawą wciąż trwają i jej treść może ulec zmianie. Nasze założenia zostały oparte o projektowane brzmienie przepisów i są szacunkowe. Dodatkowo, przyjęte zostało założenie, że podatnicy uzyskują przychód z tytułu umowy o pracę.
Cena promocyjna: 136 zł
|Cena regularna: 136 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Wspólne rozliczenie czy nowa ulga - co się komu opłaca
W przypadku osób zarabiających minimalne wynagrodzenie, czyli 3 010 zł brutto miesięcznie od 2022 roku, a więc 36 120 zł brutto rocznie, po uwzględnieniu wyżej wymienionych zmian wprowadzanych „Polskim Ładem”, projektowana zmiana w zakresie rozliczenia osób samotnie wychowujących dzieci powinna być neutralna. Po podniesieniu tzw. kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł oraz po odjęciu kosztów uzyskania przychodów oraz składek ZUS, podstawa opodatkowania powinna być poniżej kwoty 30 000 zł, wobec czego podatek należny powinien wynosić 0 zł. W tym przypadku rozliczenie jako rodzic samotnie wychowujący dziecko nie będzie miało wpływu, podobnie jeżeli podatek będzie wynosił 0 zł, to nie będzie kwoty, od której będzie można dokonać odliczenia 1 500 zł, chyba że będzie można wystąpić o zwrot kwoty, której nie można było odliczyć od podatku jak to ma miejsce w przypadku ulgi prorodzinnej (ulgi na dzieci).
Osoby zarabiające 6 000 zł brutto miesięcznie, czyli 72 000 zł brutto rocznie, najprawdopodobniej stracą na wprowadzeniu ulgi w miejsce preferencyjnego rozliczenia. Ponieważ podatek obliczany jest w podwójnej wysokości, ale od połowy rocznych dochodów, po odjęciu kosztów uzyskania przychodów oraz składek ZUS, połowa dochodów podatnika powinna znajdować się poniżej tzw. kwoty wolnej od podatku i zatem podatek należny powinien wynosić 0 zł. Natomiast w przypadku braku preferencyjnej formy rozliczenia, podatek obliczony według „zasad ogólnych” powinien wynosić około 4 700 zł, po uwzględnieniu ulgi takie osoby miałyby więc zobowiązanie wyższe o około 3 200 zł niż w przypadku zastosowania obecnych zasad rozliczenia dla osób samotnie wychowujących dzieci.
W świetle obecnego brzmienia projektowanych zmian, również osoby zarabiające znacznie więcej mogą stracić na zmianie, ponieważ w przypadku wyższych zarobków, podatek, który będzie należny od tych zarobków będzie przekraczał kwotę ulgi, którą mogą uzyskać.
Podsumowując, zmiana powinna być neutralna dla osób zarabiających najmniej, natomiast spora część podatników na niej straci.
Stracą m.in. te osoby, których połowa rocznych dochodów znajdowałaby się poniżej tzw. kwoty wolnej od podatku i których podstawa opodatkowania po zmianie preferencyjnych zasad kalkulacji będzie przekraczała 30 000 zł.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Obliczanie dochodu dziecka w związku z preferencyjnym rozliczaniem PIT osoby samotnie wychowującej dziecko >
Należy również podkreślić, że proponowaną zmianę legislacyjną powinno analizować się w kontekście pozostałych regulacji proponowanych przez „Polski Ład”. Ponieważ zmiany wciąż są przedmiotem prac legislacyjnych, to ostateczny kształt nowelizacji nie jest jeszcze przesądzony. Tę zmianę należy ocenić jednak negatywnie i wydaje się, że niestety większość podatników na niej straci.
Autorzy:
Sebastian Kałuża, doradca podatkowy, supervisor w dziale doradztwa podatkowego w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce
Grzegorz Grochowina, deputy director, szef zespołu zarządzania wiedzą w dziale doradztwa podatkowego w KPMG w Polsce.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
