Tak w skazał WSA w Gdańsku w wyroku z 2 sierpnia 2016 r. Spór dotyczył możliwości zastosowania podwyższonej stawki kosztów uzyskania przychodu do przychodu z tytułu wynagrodzenia za pracę twórczą w sytuacji, gdy wynagrodzenie to można wyliczyć z czasu pracy udokumentowanego na podstawie ewidencji czasu pracy.
Sprawa dotyczyła pracownicy zatrudnionej w firmie, której głównym przedmiotem działalności firmy było i jest tworzenie oprogramowania komputerowego. Pracownica była zatrudniona w spółce na podstawie umowy o pracę na cały etat w pełnym wymiarze czasu pracy. Do jej zakresu obowiązków należało wytwarzanie i projektowanie oprogramowania komputerowego przeznaczonego dla instytucji finansowych. Każdy z tworzonych i projektowanych programów komputerowych był rozpatrywany i opracowywany indywidualnie, dlatego też każdy z nich wykazuje cechy niepowtarzalności wykonanego dzieła niezbędne do uznania go za przedmiot prawa autorskiego. Za każdym razem podatniczka miała istotny wpływ na kształt finalny realizowanego utworu.
Natomiast zapisy umowy o pracę nie regulowały kwestii zasad przenoszenia na pracodawcę majątkowych praw autorskich, a samo przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworów z pracownika na pracodawcę odbywało się automatycznie na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Detaliczne rejestrowanie czasu pracy w rozbiciu na poszczególne zadania był obowiązkiem nałożonym na pracownicę przez pracodawcę. Na podstawie rejestru czasu pracy, pracodawca wygenerował i potwierdził "Raport rejestracji czasu pracy" oddzielnie za każdy rok. Każda pozycja raportu zawiera następujące informacje: dekret, numer zmiany, opis prac (zawiera nazwę projektu lub utworu oraz opis wykonywanych czynności), ilość godzin (przepracowanych w ramach zadania w roku, którego raport dotyczy), prace w ramach praw autorskich (liczba godzin w ramach praw autorskich).
Pracownica uznała, że na podstawie informacji zawartych w ramach opisu prac, można wskazać zadania, które dotyczą pracy twórczej oraz wskazać (nazwać) utwory, których te zadania dotyczą. Na tej podstawie można ustalić czas pracy poświęcony pracy twórczej polegającej na wytwarzaniu i projektowaniu oprogramowania, w ramach całkowitego czasu pracy w danym roku.
Pracownica zapytała więc fiskusa czy do przychodu z tytułu wyliczonego wynagrodzenia za pracę twórczą może zastosować podwyższone koszty uzyskania przychodu, pomimo że pracodawca w PIT-11 nie wykazuje kosztów uzyskania przychodu przysługujących pracownikowi z tytułu wykonywania pracy twórczej? Podatniczka zapytała też czy może złożyć korekty rocznych zeznań PIT za wcześniejsze lata?
Sama uważa, że tak ponieważ o zastosowaniu kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich decyduje wyłącznie fakt uzyskania przychodu jako wynagrodzenia za wykonanie czynności (utworu), będącej przedmiotem prawa autorskiego.
Fiskus się nie zgodził. Jego zdaniem z treści umowy o pracę (lub innego dokumentu) powinno wynikać, że obowiązki ze stosunku pracy obejmują także działalność twórczą, a wyodrębniona część wynagrodzenia stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu. Konieczne jest dokładne wyróżnienie (w jasny, czytelny sposób) tej części wynagrodzenia, która związana jest z wykonywaniem czynności czy prac objętych prawami autorskimi oraz pozostałej jego części związanej z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych.
A jak wskazał fiskus zapisy umowy o pracę nie regulowały kwestii zasad przenoszenia na pracodawcę majątkowych praw autorskich, nie wyodrębniały części wynagrodzenia dotyczącej przenoszenia powyższych praw. Miała tu miejsce jedynie rejestracja czasu pracy w rozbiciu na poszczególne zadania, co jest czynnością techniczną, która nie daje podstaw do zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu, gdyż czas poświęcony na wykonanie zadania nie jest odpowiednikiem udziału w prawie autorskim do utworu i na jego podstawie nie można określić wysokości wynagrodzenia należnego pracownikowi za korzystanie przez pracodawcę z praw autorskich. Według fiskusa nie ma tu więc możliwości zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu.
Sprawa trafiła do WSA w Gdańsku. Zdaniem sądu podatniczka nie ma racji bowiem dane określające ilość godzin zgodnie z raportem dotyczącym prac wykazują tylko czas pracy o charakterze twórczym, ale nie określają wysokości honorarium za przeniesienie praw do utworu. Wskazana w ten sposób część wynagrodzenia jest odzwierciedleniem proporcji czasu pracy na pracę twórczą w stosunku do czasu pracy poświęconego na wypełnianie pozostałych obowiązków pracowniczych, natomiast art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT wymaga związania przychodu z uzyskaniem praw autorskich i rozporządzeniem nimi, a nie z czasem pracy przeznaczonym na uzyskanie tych praw.
Dlatego w przypadku wykonywania prac twórczych i tworzenia utworów w ramach stosunku pracy, koniecznym jest wyodrębnienie części wynagrodzenia należnej między innymi za rozporządzenie autorskimi prawami majątkowymi do tego utworu, bo to z tytułu przyjęcia tego utworu i związanych z nim praw majątkowych pracodawca wypłaca należne wynagrodzenie. Określenie tej wielkości powinno być zawarte bądź w umowie o pracę, bądź w innych postanowieniach obowiązujących danego pracodawcę i jego pracowników, jak np. w regulaminie wynagradzania. Takich dokumentów pracodawca nie sporządzał, zatem brak jest postaw do procentowego wyodrębnienia czasu pracy przeznaczonego na pracę twórczą i zastosowania tego wskaźnika do uzyskanego przez stronę wynagrodzenia w celu obliczenia wynagrodzenia należnego z tytułu korzystania lub rozporządzania prawem autorskim do stworzonych utworów.
Zdaniem sądu, ponieważ pracownica za wykonywane czynności objęte zakresem obowiązków, w tym za prace o charakterze twórczym, nie otrzymywała honorariów z tytułu korzystania z praw autorskich do poszczególnych utworów lub rozporządzanie prawami do nich, lecz miesięczne wynagrodzenie za pracę wykonywaną na swoim stanowisku, którego zakres obowiązków dotyczył wytwarzania i projektowania oprogramowania komputerowego - to w konsekwencji nie przysługiwało jej prawo do określenia kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT.
Wyrok WSA w Gdańsku z 2 sierpnia 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 623/16
