Problem dotyczył sytuacji, w której organy podatkowe nie chciały zwrócić nadpłaconego podatku dochodowego, mimo zmiany wydanej wcześniej niekorzystnej dla podatnika interpretacji.
Zastosowanie się do interpretacji nie może szkodzić
Początkowo podatnik zastosował się do pierwszej interpretacji podatkowej. Na jej podstawie zapłacił podatek dochodowy. Po latach Minister Finansów zmienił jednak zdanie i interpretacja została zmieniona. W tej sytuacji podatnik wystąpił o zwrot nadpłaconego podatku. Problematyczny okazał się jednak termin zmiany stanowiska fiskusa. Została ona bowiem dokonana po upływie pięcioletniego terminu przedawnienia roszczenia o zwrot nadpłaty. Finalnie sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Złożone przez Rzecznika Praw Obywatelskich skargi kasacyjne zostały jednak oddalone. 29 sierpnia 2018 r. NSA nie podzielił argumentacji RPO. Sąd uznał, że po okresie przedawnienia nie ma możliwości zwrotu nadpłaty, nawet po korzystnej zmianie interpretacji indywidualnej. W ustnych motywach uzasadnień trzech orzeczeń NSA stwierdził, że zasada nieszkodzenia z ordynacji podatkowej nie ma prymatu nad innymi przepisami tej ustawy, w tym również jej art. 79 § 2. Interpretacje indywidualne prawa podatkowego nie wywołują skutków materialnoprawnych i podatnik nie ma obowiązku zastosowania się do nich - podkreślono. (sygn. akt: II FSK 2492/16, II FSK 2493/16 oraz II FSK 2955/16).
Podatnik bez ochrony prawnej
Zdaniem RPO podatnik pozbawiony został ochrony prawnej w związku z zastosowaniem się przez niego do interpretacji, która następnie została zmieniona. Rzecznik podkreślił, że złożenie wniosków o nadpłatę już po upływie terminu przedawnienia nastąpiło bez winy podatnika. Było to bowiem konsekwencją zmiany interpretacji dokonanej przez ministra finansów, po upływie terminu do złożenia tego wniosku. RPO podkreślał, że podatnik działał w zaufaniu do organów podatkowych, mimo to doznał negatywnych skutków postępowania, które spowodowało uszczerbek w jego majątku.
Stwierdzenie nadpłaty podatku >>
W ocenie rzecznika zasadne było wszczęcie postępowań podatkowych w celu zbadania możliwości zastosowania art. 14k Ordynacji podatkowej. Przepis ten przewiduje ochronę dla podatnika przed skutkami zmiany lub uchylenia interpretacji indywidualnej. W ocenie rzecznika prawidłowa wykładnia przepisów powinna prowadzić do wniosku, że prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty nie mogło wygasnąć, skoro o zmianie indywidualnej interpretacji (na jego korzyść) podatnik dowiedział się po upływie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Czy interpretacje podatkowe są zgodne z Konstytucją? >>
NSA: Fiskus musi uwzględniać specyfikę działalności >>
Dwuinstancyjność postępowania podatkowego daje gwarancję ochrony >>
Stanowisko RPO potwierdzają również eksperci. Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, prowadząca własną kancelarię prawną dziwi się stanowisku zajętemu przez NSA. Jej zdaniem prawo do ubiegania się o zwrot nadpłaty nienależnie zapłaconego podatku jest podstawowym prawem podatnika i powinno być traktowane szczególnie. W tej szczególnej sytuacji, podatnik nie miał wpływu na termin na termin, w którym minister finansów zmienił wcześniejszą interpretację – podkreśla ekspertka.
Prof. Mariański: Uchylanie się od opodatkowania to przestępstwo i musi być karane >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.