Według jakich zasad podatnik ma prawo odliczać VAT od umowy leasingu samochodu osobowego przejętej w drodze cesji?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoPrzedsiębiorca X chce przejąć na siebie umowę leasingu samochodu osobowego od przedsiębiorcy Y. Przejęcie umowy leasingu nastąpi na podstawie cesji dokonanej u leasingodawcy. Przedsiębiorca X przejmie na siebie zobowiązania z tytułu pozostałych do końca umowy rat leasingowych oraz prawo wykupu pojazdu na koniec okresu leasingowego. Przedsiębiorca Y dodatkowo wystawi dla przedsiębiorcy X fakturę tytułem wynagrodzenia za przeniesienie opcji wykupu pojazdu na przedsiębiorcę X. Faktura ta będzie częściowo pokrywała wydatki poniesione dotychczasowo przez przedsiębiorcę Y na spłaty rat leasingowych.Czy przedsiębiorca X będzie mógł od danej faktury odliczyć 100% VAT, czy tylko 50%?

Odpowiedź:
Podatek z faktury, o której mowa, podlega ograniczeniom w odliczeniu.

Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u., w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi (innymi niż prawdziwe ciężarówki oraz autobusy) kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika;
Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa, zalicza się wydatki dotyczące:
1) nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
2) używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, związane z tą umową, inne niż wymienione w pkt 3;
3) nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Tak więc ograniczeniem w odliczaniu są objęte wydatki dotyczące m.in.:
– używania pojazdów na podstawie umowy leasingu;
– innych towarów lub usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Można się zastanawiać, czy w przypadku wydatku dotyczącego cesji uprawnień z umowy leasingu mamy do czynienia z „wydatkiem dotyczącym używania pojazdu na podstawie umowy leasingu”. Nie jest to wprawdzie faktura za leasing, ale jakby nie było poniesiony wydatek jest związany z używaniem pojazdu na podstawie umowy leasingu. Jego poniesienie ma podatnikowi umożliwić używanie samochodu na podstawie umowy leasingu. W związku z tym moim zdaniem jest on objęty zakresem art. 86a ust. 2 pkt 2 u.p.t.u. a zatem podatek z faktury, o której mowa, byłby objęty ograniczeniem w odliczeniu.
Nawet zresztą gdyby uznać, że rzeczony wydatek nie jest „wydatkiem dotyczącym używania pojazdu na podstawie umowy leasingu”, to można go uznać za wydatek dotyczący zakupu „innych usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów”. Jak już bowiem wskazywano - poniesiony wydatek jest związany z używaniem pojazdu na podstawie przenoszonej umowy leasingu. Jego poniesienie ma podatnikowi umożliwić podatnikowi dalsze używanie samochodu na podstawie przeniesionej umowy leasingu.
Uważam zatem, że podatek z faktury, o której mowa, podlega ograniczeniom w odliczeniu, nawet jeśli nie na podstawie art. 86a ust. 2 pkt 2 u.p.t.u., to na podstawie art. 86a ust. 2 pkt 3 u.p.t.u.
Zauważyć przy tym należy, że na gruncie wcześniejszych przepisów organy podatkowe uważały, że podatek z faktury za odstępne podlega odliczeniu w 100% (nawet jeśli przedmiotem leasingu był samochód osobowy). Tak przykładowo w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 1 grudnia 2008 r., ILPP1/443-889/08-5/BP, czy też  Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 21 października 2009 r., IBPP1/443-767/09/ES. Należy wszakże zauważyć, że te interpretacje zostały wydane w innym stanie prawnym, w szczególności w takim, w którym nie było ograniczenia w odliczaniu względem podatku od zakupu „innych usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów”. To ograniczenie powoduje, że – nawet jeśli uznać, iż kwoty, o których mowa, nie są wydatkami dotyczącymi używania pojazdu na podstawie umowy leasingu – kwota podatku z faktury za odstępne, tak czy inaczej będzie ograniczona do 50%.

Adam Bartosiewicz

Odpowiedzi udzielono 24.11.2015 r.